BIBLIOTHEEKBELEIDSPLAN

Transcriptie

1 Gemeente Voeren BIBLIOTHEEKBELEIDSPLAN Gemeentelijke Openbare Bibliotheek Berneauweg 161 G 3798 VOEREN Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren

2 INHOUD 1. Proces van de beleidsplanning Beschrijving van de communicatie- en participatieacties 1.2. Afstemming op het gemeentelijk cultuurbeleidsplan 2. Situatieschets Algemene situatieschets gemeente Voeren Situatieschets Gemeentelijke Openbare Bibliotheek Voeren 6 3. Gemotiveerde conclusies Analyse van sterkten, zwakten, bedreigingen en kansen Conclusies Visie Missie Visie 16 Toelichting bij hoofdstuk 5 en hoofdstuk Algemene en concrete doelstellingen Beleidsinstrumenten en middelen Afspraken omtrent implementatie, evaluatie en bijsturing Bijlagen 33 Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 1

3 1. PROCES VAN DE BELEIDSPLANNING 1.1. Beschrijving van de communicatie- en participatieacties Sedert maart 1998 organiseerde de Provinciale Bibliotheek Limburg in de gemeente Voeren een bibliotheekwerking in de vorm van een filiaal. De provincie nam deze verantwoordelijkheid op zich omdat het voormalige bestuur van onze gemeente Voeren weigerde een Nederlandstalige Openbare Bibliotheek in te richten conform de verplichtingen van het toenmalige bibliotheekdecreet van Ondertussen is er een nieuw decreet het decreet op het gemeentelijk cultuurbeleid dat de organisatie en de financiering van gemeentelijke openbare bibliotheken regelt. Het huidige bestuur van de gemeente Voeren wil haar verantwoordelijkheid opnemen. Er is dan ook heel wat overleg geweest in de periode en alle partijen provincie, Vlaamse Gemeenschap én de gemeente Voeren verklaarden zich principieel akkoord om een overname van de bibliotheekwerking door de gemeente Voeren te formaliseren. Op basis van dit akkoord nam de bestendige deputatie, in samenspraak met de Vlaamse Gemeenschap, op 2 februari 2006 de beslissing om vanaf 1 januari 2007 de volledige bibliotheekwerking van Voeren over te dragen aan onze gemeente. Op 1 augustus 2007 startte mijn taak als bibliothecaris en ik ben dan ogenblikkelijk begonnen met het opstarten van een dossier opdat we als gemeente zo snel en zo goed mogelijk in orde zouden zijn met de overname van de bibliotheek. Van het beleidsplan - een onderdeel van het dossier werd een voorlopige versie voorgelegd aan het college van burgemeester en schepenen op dinsdag 04 december Het definitieve ontwerp van het beleidsplan dient nog goedgekeurd te worden door de beheerraad. Deze raad komt voor de eerste keer samen op vrijdag 30 november Er zal o.a. een voorzitter verkozen worden. Op de agenda staat verder de bespreking van het organiek reglement en de goedkeuring van het huishoudelijk reglement. De afgevaardigden van de beheerraad krijgen een kopie van het beleidsplan mee naar huis en kunnen hun advies hierover indienen bij de dienst Cultuur van de gemeente Voeren tegen het einde van week 49. Vervolgens wordt het beleidsplan op de gemeenteraad van 27 december 2007 ter goedkeuring voorgelegd Afstemming op het gemeentelijk cultuurbeleidsplan Het ligt momenteel niet in de bedoelingen dat de gemeente Voeren een cultuurbeleidsplan zal opstellen. Indien er in de toekomst wel zo n plan door de gemeente wordt opgesteld zal het beleidsplan van de bibliotheek er een onderdeel van vormen. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 2

4 2. SITUATIESCHETS 2.1. Algemene situatieschets gemeente Voeren Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 3

5 Ligging en bevolking De Voerstreek (provincie Limburg) groepeert zes kleine dorpjes (van west naar oost: Moelingen, s-gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-voeren, Teuven en Remersdaal) die ten zuiden van Limburg geplakt liggen tegen de Belgisch Nederlandse grens. Op 1 januari 1977 werden ze één fusiegemeente "Voeren". De totale oppervlakte bedraagt 50 vierkante kilometer en telt iets meer dan 4200 inwoners. Dit geeft een bevolkingsdichtheid van 84 inwoners per vierkante kilometer. Je kunt er nog met recht en reden spreken van een vreedzaam, ongerept natuurlijk leefkader. De lucht is er zuiver en nergens wordt er de horizon geschonden door rokende fabrieksschoorstenen of flatgebouwen. Het is daarbij een waar paradijs voor de wandelaar of fietser. Alles is er in harmonie met de natuur en het landschap. Met zijn romantische dorpskommen, waarin de kerk nog altijd in het midden staat, de paternoster van kapelletjes en veldkruisen, oude hoeven, typische vakwerkhuisjes met silexmuren, kastelen met bijhorende domeinen, loofbossen, hoogstam boomgaarden, meidoornhagen en zijn onvergetelijke panorama's, oefent de streek in elk seizoen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op de bezoeker. De leeftijdsopbouw; situatie op 01 januari 2006: 0-19 jaar : % jaar : % 65 jaar en ouder : % Het totaal percentage aantal mannen bedraagt voor dezelfde periode 50.55% Het totaal percentage vrouwen : % Het totaal percentage buitenlanders bedraagt % (op 01 juli 2006) Sociaal-economische situering Voeren is in de eerste plaats een landbouwgemeente. De rest van de economische activiteit is divers en verspreid zonder de aanwezigheid van echt grote werkgevers. Een gevolg hiervan is dat de dorpen stilaan evolueren naar woonforensengemeenten of slaapdorpen voor pendelaars (Hasselt, Tongeren, Genk, Luik en Maastricht) en inwijkelingen. Inzake diensten en handel kan het voorzieningenniveau als lokaal omschreven worden. Voor bovenlokale voorzieningen is de bevolking aangewezen op de omringende steden. Op recreatief vlak beschikt Voeren over diverse wandel- en fietsroutes en waarschijnlijk binnen enkele jaren ook over een eigen gemeentelijke sporthal. Voeren is een toeristische gemeente en beschikt dan ook over de nodige troeven hieromtrent. De deelkern s-gravenvoeren is westelijk gelegen ten opzichte van de overige kernen (op uitzondering van Moelingen) en is vrij goed bereikbaar. Hier zijn twee centrale diensten van de gemeente gevestigd, met name het gemeentehuis en de hoofdbibliotheek. Het O.C.M.W. ligt voorlopig nog aan de poort van de Voerstreek, nl. Moelingen en het politiebureau is in Sint-Martens-Voeren gevestigd Onderwijs In Voeren bestaat de mogelijkheid om basisonderwijs (kleuter- en lager onderwijs) en secundair onderwijs te volgen. Deze mogelijkheid wordt aangeboden door de Provinciale Secundaire School. Deze school behoort tot de Scholengemeenschap Zuid-Oost Limburg en wordt gevormd door de volgende scholen: Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 4

6 - Provinciale Basisschool Voeren - Provinciale Kleuterschool Voeren - Gemeentelijke Basisschool Riemst - Gemeentelijke Basisschool Millen - Gemeentelijke Basisschool Alt-Hoeselt - Stedelijke Basisschool Mopertingen - Stedelijke Basisschool Munsterbilzen In totaal zijn de 7 scholen (incl. de Muziekacademie van de Vlaamse Gemeenschap) verdeeld over twee netten (vrij, en provinciaal onderwijs). Op de Plank ligt er een vrije Basisschool. In de helft van de deelgemeenten kan men minstens kleuteronderwijs volgen, nl. Moelingen, s- Gravenvoeren en Sint-Martens-Voeren Culturele leven Voeren beschikt niet over een gemeentelijke culturele infrastructuur maar kent wel een druk verenigingsleven. In totaal zijn er 91 verenigingen actief: 76 socio-culturele verenigingen, 4 sportverenigingen, 11 jeugdverenigingen en een aantal overkoepelende verenigingen. De meeste verenigingen zijn sterk dorpsgebonden en werken weinig overkoepelend. Stilaan worden wel meer overkoepelende initiatieven genomen. Alle socio-culturele verenigingen hebben de mogelijkheid om zich aan te sluiten bij de Culturele Raad, die los staat van de gemeente. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 5

7 2.2. Situatieschets Gemeentelijke Openbare Bibliotheek Voeren Historische schets WOII: tijdens de oorlog was er reeds een vrije bibliotheek in Sint-Martens-Voeren, gevestigd in een gemeentelokaal. Ook Teuven en s-gravenvoeren hadden hun vrije bibliotheek. 1961: de beste en meest waardevolle boeken verhuisden naar een particulier. Slechts een klein gedeelte kon gered worden. 1962: vanaf dit jaar na een kleine onderbreking herbegon E.H. deken Hendriks met de werking. 1966: in Moelingen start men, met medewerking van sympathisanten uit Antwerpen de bibliotheek Mijn Moedertaal. Deze werd door gebrek aan geschikt lokaal gesloten in : - in het zolderkamertje van de pastorie te Sint-Martens-Voeren en s-gravenvoeren werden door de Ursulinen twee kamers ter beschikking gesteld voor de bibliotheek. - vanaf 1 oktober van dit jaar werd dankzij de medewerking van de Provinciale Bibliotheek en de heer Martens een bibliotheek in Sint-Martens-Voeren en s- Gravenvoeren ingericht. Ze werden erkend vanaf 01 januari : de bibliotheek wordt in het centrum van s-gravenvoeren ondergebracht in een prefab gebouw. 1997: op 7 juni gebeurt de eerste steenlegging van de nieuwe provinciale bibliotheek. 1998: op 30 maart wordt de provinciale bibliotheek, gelegen aan de provinciale secundaire school, officieel geopend Personeel Leidend personeel (niveau B) bibliothecaris (38 u.) Technisch personeel (niveau C) - 1 bibliotheekassistent (19 u.) Onderhouds-personeel (niveau E) - 1 schoonmaakster (14 u.) De bibliothecaris is aangesteld in statutair verband, de bibliotheekassistent en het lid van het onderhoudspersoneel als contractueel. De bibliothecaris beschikt over een diploma hoger onderwijs korte type (lerarenopleiding) en zal waarschijnlijk in september 2008 de cursus aanvatten tot het behalen van het certificaat initiatie in het bibliotheekwezen. De bibliotheekassistent en het lid van het onderhoudspersoneel beschikken over een diploma secundair onderwijs. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 6

8 Er zijn geen vrijwilligers op systematische wijze ingeschakeld in de bibliotheekwerking. Voor de organisatie van activiteiten kan er op regelmatige basis beroep gedaan worden op deskundigen zoals leerkrachten. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid dat de bibliotheek jaarlijks stagiaires meestal van het secundair onderwijs begeleidt voor een arbeidsoriënterende stage. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 7

9 Samenstelling beheersorgaan Het beheersorgaan is sedert december 2007 samengesteld en bestaat uit max. 10 stemgerechtigde leden: 4 vertegenwoordigers van de politieke strekkingen in de gemeenteraad waaronder de schepen van cultuur en 4 vertegenwoordigers van de gebruikers en de strekkingen. Tot deze laatste groep behoren afgevaardigden uit de scholengroep, uit de socioculturele verenigingen, uit de lezersgroepen en uit de individuele leners. De raad wordt vervolgens nog aangevuld met een niet-stemgerechtigde secretaris (bibliothecaris) en eventueel gecoöpteerden Spreiding en infrastructuur Hoofdbibliotheek s-gravenvoeren (centrum) 1 Uitleenpost Sint-Martens-Voeren (dicht sinds 2002) De hoofdbibliotheek is gevestigd in de deelgemeente s-gravenvoeren en ligt op Moelingen na, westelijk ten opzichte van de andere deelgemeenten. Het is een modern en functioneel gebouw dat op 30 maart 1998 als nieuwbouw in gebruik genomen werd. De bibliotheek is toegankelijk voor rolstoelgebruikers. De oppervlakte bedraagt 415 m², waarvan 385 m² publieksruimte. De gelijkvloerse verdieping omvat, naast de inkomhal en het sanitaire gedeelte, een grote open ruimte met centrale balie. Hier bevinden zich alle gedrukte collecties voor jeugd en volwassenen, en internet. Naast deze grote open ruimte bevindt zich voorlopig nog de lezerszaal. Er wordt gedacht omdat deze ruimte op dit moment te weinig gebruikt wordt om deze een andere plek te bezorgen in de toekomst. In de lezerszaal heeft men de mogelijkheid om encyclopedieën, wetboeken en woordenboeken te raadplegen. Deze documenten zijn niet uitleenbaar. Naast deze ruimte is er nog een keuken waar er allerlei zaken (plastic zakjes, lege dozen, afgeschreven hard-ware, ZIZO symbooltjes en andere) die op logistiek vlak van belang kunnen zijn opgeslagen liggen. In 2002 werd de uitleenpost in Sint-Martens-Voeren (Veltmanshuis) gesloten. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 8

10 Financiële middelen Uitgaven Rekening 2006 Begroting 2007 Personeel ,90 EUR EUR Administratieve verwerkingskosten Aankoop en verzorging collecties EUR EUR EUR EUR Inkomsten Rekening 2006 Begroting 2007 Weddensubsidies Vlaamse N.V.T. (provincie) EUR gemeenschap Eigen inkomsten EUR EUR Diensten aan het publiek In de bibliotheek kan je terecht voor uitlening of inlevering van materialen of raadpleging ter plaatse. Je kan er ook fotokopieën nemen. Reservaties uit eigen bezit worden geregistreerd via de computer (1.25 euro), IBL-aanvragen (3.00 euro) en aankoopsuggesties worden genoteerd of kunnen in de pasgeplaatste ideeënbus gedeponeerd worden. Zodra een document ter beschikking ligt, ontvangt de aanvrager een schriftelijke of (soms) telefonische verwittiging. Voor de raadpleging van internet en de publiekscatalogus staat er binnenkort één pc ter beschikking. Voor informatie en advies kunnen de bezoekers terecht aan de balie. Meestal loopt het personeel even mee om de juiste plek op het rek aan te wijzen. Voor moeilijkere vragen helpt de bediende mee opzoeken zodat de gevraagde informatie effectief gevonden wordt. De bibliotheek beschikt over een aparte leeszaal en er is leesruimte voorzien voor de kleinsten onder ons met enkele kleine stoeltjes en tafeltjes. Om gebruik te maken van de diensten van de bibliotheek wordt indien men ouder is dan 18 jaar - jaarlijks lidgeld van 5 euro gevraagd en ontvangt men een gemeentelijke lidkaart. Voor de lezerskaart in de hoofdbibliotheek wordt wel een eenmalige administratieve vergoeding gevraagd. Er wordt geen leengeld gevraagd, niet voor boeken én niet voor audiovisueel materiaal. De overige te betalen kosten zijn: reservatie uit eigen bezit (1.25 Euro), fotokopieën en prints, diskettes en boete voor te laat teruggebrachte materialen. Voorts speelt de bibliotheek in op diverse jaarlijkse promotieactiviteiten zoals Jeugdboekenweek, Bibliotheekweek, Muziekweek en Gedichtendag. Daarnaast worden op verzoek rondleidingen gegeven aan groepen en klassen. De scholen kunnen klassikaal boeken ontlenen of een boekenpakket halen. In de bibliotheek kunnen ze terecht tijdens of, mits een afspraak, buiten de normale openingstijden. Er wordt gedacht om in de toekomst het bezoek van de klassen te laten gebeuren met een klassenkaart. Het voordeel is een langere uitleentermijn, meer boeken en tijdwinst tijdens het bezoek. Dezelfde voorwaarden gelden ook voor studenten van een leerkrachtenopleiding. Dit noemen we het OLE-systeem (onderwijs- en leesbevorderingskaart). Er is een reglement uitgewerkt Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 9

11 en een inschrijvingsformulier opgesteld. Beide documenten zijn verkrijgbaar aan de balie van de bibliotheek Openingstijden Maa. Di. Woe. Don. Vrij. Zat. Zon. Totaal Hoofdbib Voeren 12:30-15:30 / 13:00-19:00 12:30-15:30 / 09:30-12:30 / 15 u. Sint- Martens- Voeren / / / / / / / / De hoofdbibliotheek is vier dagen per week open. Weliswaar heeft de bibliotheek wisselende uren maar het zijn overwegend klantvriendelijke uren. De uitleenpost aan het Veltmanshuis in Sint-Martens-Voeren werd in 2002 defintief gesloten Inhoudelijke en kwantitatieve evolutie van de collectie De bibliotheek beschikte eind 2006 over de volgende materialen: Bezit bibliotheek Volwassenen Jeugd Adolescenten Boeken fiction Ca (19 %) Ca (27%) Ca. 620 (4 %) Boeken non-fiction Ca (29 %) Ca (11.5 %) / Strips / Ca (7 %) / Boeken leeszaal 236 (1.5 %) / / DVD s (bruikleen; 30 / / volw/jeugd/adol) Cd-roms (bruikleen; 54 / / volw/jeugd/adol) Cd s / / / Tijdschriften abonnementen (volw/jeugd/adol) 20 / / Daarnaast beschikt de bibliotheek over grootletterboeken, Gemeenschapsinformatie, een reeks Franstalige en Engelstalige boeken en ca. 20 betalende tijdschriften. Het voorbije jaar leverde de provincie aan onze bibliotheek boeken. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 10

12 In 2008 is EUR voorzien voor de aankoop van gedrukte materialen en EUR voor AVM. Aangezien de verzameling AVM materiaal actueel gezien vrij beperkt is ligt het bedrag voor deze rubriek iets hoger dan gewoonlijk Opstelling en ontsluiting Vrijwel alle materialen staan in open rek. De romans voor volwassenen staan alfabetisch op de eerste vier letters van de auteursnaam en hebben eventueel een genrenopje. De informatieve boeken staan geklasseerd volgens de Vlaamse SISO. De jeugdverhalen staan volgens leeftijd, op naam van de auteur en hebben eventueel een aanduiding van het AVI-niveau. Voor de informatieve jeugdboeken wordt in de hoofdbibliotheek gebruik gemaakt van de ZIZO. De cd-roms en de DVD s zijn niet geklasseerd wegens een voorlopig te beperkt aantal. De catalogus van de hoofdbibliotheek is volledig geautomatiseerd met het bibliotheeksysteem VUBIS. Voor de titelbeschrijving wordt gebruik gemaakt van de Open-VLACC. Inhoudelijk zijn alle materialen ontsloten op genre of thema of trefwoord. Voor het publiek staat 1 pc ter beschikking om de online catalogus te raadplegen. Op termijn is het de bedoeling dat men er ook kan surfen op internet Gebruikersgegevens Leners 2006 Hoofdbibliotheek Uitleenposten (1) (gesloten sinds 2002) Jeugd 386 (47.6 %) / Adolescenten 131 (20.4 %) / Volwassenen 256 (32 %) / Totaal 642 (100 %) / In 2006 telde de bibliotheek 642 leners, dit is ca. 15 % van de bevolking. Van de leners is % inwoner en % niet-inwoner. Aangenomen mag worden dat het aantal gebruikers hoger ligt vermits bezoekers zonder uitlening niet worden geteld. Aangezien op dit ogenblik het klantenbestand geen separatie maakt tussen de verschillende deelgemeenten kunnen we cijfermatig niet aantonen welke deelgemeente de meeste leners bevat. In de toekomst wordt gedacht om de deelgemeente te vermelden bij elke lener zodat een selectie gemaakt kan worden. Bevolking / leners Bevolking Voeren Jeugd 655 (15,3 %) 386 (59 %) Adolescenten 184 (4.3 %) 131 (71 %) volwassenen (83 %) 256 (7.5 %) Totaal (100 %) 642 (15 %) Leners bibliotheek in verhouding tot bevolking Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 11

13 Uit de vergelijking tussen de leners en de bevolking van Voeren blijkt dat zowel de jeugd (tot en met 14 jaar) als de adolescenten (15-18 jaar) goed vertegenwoordigd zijn. De klassikale uitleningen in bibliotheek spelen hier uiteraard een belangrijke rol. Omdat er secundair onderwijs in Voeren is wordt er redelijk gebruik gemaakt van de diensten van de bibliotheek voor hun studiedoeleinden. De volwassenen (vanaf 18 jaar) zijn duidelijk ondervertegenwoordigd. In 2006 werden de volgende materialen ontleend: Uitleningen en verlengingen 2006 Hoofdbibliotheek s-gravenvoeren Uitleenposten (1) (dicht sinds 2002) Totaal Jeugdboeken fictie (41.6 %) / (41.6 %) Jeugdboeken non-fictie (16.7 %) / (16.7 %) strips (22.6 %) / (22.6 %) Adolescenten fictie 745 (3.2 %) / 745 (3.2 %) Volwassenen fictie (9 %) / (9 %) Volwassenen non-fictie (6.9 %) / (6.9 %) Totaal boeken (100 %) / (100 %) AVM 295 / 295 Algemeen totaal / Uit de uitleencijfers blijkt dat de jeugd ruim % van de uitleningen voor zijn rekening neemt. De uitlening van recreatieve materialen voor adolescenten en volwassenen, met name fiction en AVM (vooral DVD s), bedraagt %. De informatieve materialen (non fiction) vormen minder dan 7 % van de uitleningen. Hierbij dient opgemerkt dat een aantal veel gebruikte informatieve materialen niet kan ontleend worden maar ter plaatse geraadpleegd wordt Gemeentelijk informatiebeleid De bibliotheek werkt regelmatig samen met de gemeentelijke dienst Cultuur. Belangrijke aankondigingen voor de bevolking worden aan de bibliotheek bezorgd en daar publiek bekendgemaakt. Dit geldt eveneens voor de verspreiding van cultuur in de vorm van folders en affiches. De dagorde van de gemeenteraad ligt sinds kort ter inzage in de bibliotheek. De promotie van de bibliotheek verloopt steeds via de dienst Cultuur. De bibliothecaris onderhoudt de contacten met de pers en zorgt voor de regionale bekendmaking van bibliotheekactiviteiten. In het gemeentelijk informatieblad (tweejaarlijks) zal de bibliotheek een vaste stek krijgen. Dit geldt ook voor de gemeentelijke website. Voor de lay-out van drukwerk alsook voor de aankleding van de bibliotheek wordt beroep gedaan op de dienst Cultuur. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 12

14 Samenwerking met het bibliotheekveld De bibliotheek heeft de intentie om samen te werken met het Provinciaal Steunpunt Limburgse Bibliotheken (PSLB). De bibliotheek zal in de toekomst deelnemen aan de enquête en aan de informatievergaderingen betreffende de verwachtingen en het beleidsplan van het PSLB. Eventuele projecten van het PSLB zullen overwogen worden. Op landelijk niveau wenst de bibliotheek samen te werken met het Vlaamse Centrum voor Openbare Bibliotheken (VCOB). Op regionaal niveau participeert onze gemeente aan de vergaderingen Regionale werking Zuid-Limburg Samenwerking met culturele actoren De bedoeling is dat er een regelmatige samenwerking zal plaatsvinden tussen de bibliotheek en het lokale basis- en secundair onderwijs. Met de socio-culturele verenigingen zijn er slechts sporadisch contacten. De meeste verenigingen werken dorpsgebonden hetgeen een vlotte communicatie bemoeilijkt. Een lid van de Culturele Raad is wel vertegenwoordigd in het beheersorgaan van de bibliotheek. Op termijn zal er op gemeentelijk vlak een coördinator voor de diensten Welzijn en Vrije Tijd (o.m. Cultuur, Jeugd, Welzijn, Bibliotheek, Toerisme, Sport) aangesteld worden. Hierin liggen wel kansen voor meer overleg en samenwerking. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 13

15 3. GEMOTIVEERDE CONCLUSIES 3.1. Analyse van sterkten, zwakten, bedreigingen en kansen Sterkten De bibliotheek is een modern en functioneel gebouw en gelegen vlakbij de Provinciale Basis en Secundaire School van Voeren. De openingstijden zijn overwegend klantvriendelijk en 4 dagen is de bibliotheekvoorziening open. Op 01 juli 2007 werd de bibliotheek overgeheveld van de provincie naar de gemeente. Het personeelskader werd hierdoor uitgebreid met een hoofdbibliothecaris. Het leidend personeel zal een cursus volgen om de akte van bekwaamheid tot openhouden van een openbare bibliotheek te behalen. Bovendien is het personeel gemotiveerd en hecht het belang aan een klantvriendelijke en deskundige dienstverlening. Het personeel is bereid de nodige vorming te volgen. De komende jaren zullen extra middelen in de collecties geïnvesteerd worden, onder meer voor het aanbieden van nieuwe media. De kleinschaligheid van de gemeente en van de bibliotheek maakt persoonlijk contact met de gebruikers mogelijk. Door de samenwerking met de scholen maken vele klassen gebruik van de aangeboden diensten. Om de drempel laag te houden wordt er onder de 18 jaar geen jaarlijks lidgeld gevraagd Zwakten s-gravenvoeren heeft geen echte centrumfunctie en de woonkernen liggen verspreid. Een verplaatsing naar de bibliotheek vergt een extra inspanning van de potentiële bezoeker. Momenteel werkt enkel de bibliothecaris op niveau B. De bibliotheekassistent, aangesteld in contractueel verband, voldoet niet aan de vereisten om de helft van het leidend en technisch kader in te vullen met functies op minimum niveau B. De bibliotheek beschikt over diverse collecties maar sommige collectieonderdelen worden nauwelijks gebruikt. Een betere ontsluiting en presentatie kan het gebruik verhogen. Tot op heden is er nog geen afvoer gebeurd. De collectie AVM is zeer beperkt en de bedoeling is dat, waarschijnlijk naar de toekomst toe, deze collectie uitgebreid zal worden aangezien hier veel vraag naar is. De bibliotheek bereikt slechts een beperkt aantal volwassenen, waaronder ook de senioren. De redenen voor niet-gebruik zijn niet gekend. Evenmin beschikt de bibliotheek over recente gegevens omtrent de waardering en de verwachtingen bij de gebruikers. Promotie voeren blijft alleszins noodzakelijk om de faciliteiten bekend te maken bij het brede publiek. De bibliotheek onderhoudt slechts sporadisch contacten met de verenigingen. De dorpsgebonden werking van de meeste verenigingen verhindert een vlot overleg. Stilaan zijn Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 14

16 er wel meer overkoepelende initiatieven die kansen op samenwerking bieden. Een eventueel toekomstige cultuurbeleidcoördinator zou hierbij kunnen bemiddelen Bedreigingen Ondanks de vrij recente infrastructuur wordt de bibliotheek stilaan te klein voor al haar opdrachten. De aanwezige ICT-infrastructuur veroudert snel. De bibliotheek is volledig geautomatiseerd maar het huidige bibliotheeksysteem laat voorlopig geen toegang tot het internet toe. Het is voor de bibliotheek moeilijk om snel in te spelen op de voortdurende, nieuwe ontwikkelingen. Een probleem vormt de informaticakennis van het personeel, dat niet altijd kan terugvallen op een (gemeentelijke) informaticus. De dienstverlening eist steeds meer deskundigheid van het personeel. Permanente vorming is dan ook noodzakelijk. De precaire financiële situatie van de gemeente is ook voelbaar in de bibliotheek waar de mogelijkheid bestaat dat de werkingsmiddelen quasi bevroren en de investeringen beperkt zullen worden Kansen Rondom de bibliotheek is nog ruimte ter beschikking zodat uitbreiding van de infrastructuur op termijn mogelijk is. Samenwerking met het VCOB en / of het streekgericht bibliotheekbeleid biedt kansen voor netwerking tussen bibliotheken, de implementatie van nieuwe technologieën en de ondersteuning van de lokale bibliotheekwerking. De integratie van internet en digitale informatiebronnen biedt meer mogelijkheden inzake informatieverstrekking. Ondanks de onzekere financiële situatie is het gemeentebestuur bereid om zich blijvend te engageren voor de bibliotheek omwille van haar maatschappelijk belang Conclusies De dienstverlening is goed en moet behouden blijven en waar mogelijk versterkt worden. De bibliotheek moet acties ondernemen om haar faciliteiten inzake dienstverlening voldoende bekend te maken bij het brede publiek, in het bijzonder bij de niet-gebruikers. De infrastructuur, in bijzonder de ICT-infrastructuur, baart zorgen. Eventuele kansen die aangereikt worden door samenwerking met overkoepelende bibliotheekorganisaties moeten aangegrepen worden. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 15

17 4. VISIE 4.1. Missie De openbare bibliotheek is een basisvoorziening waar elke burger terecht kan met zijn vragen over kennis, cultuur, informatie en ontspanning. Ze bemiddelt actief bij het beantwoorden van deze vragen. De openbare bibliotheek is actief inzake leesbevordering en cultuurspreiding; ze werkt in een geest van objectiviteit en vrij van levensbeschouwelijke, politieke en commerciële invloeden Visie De openbare bibliotheek van Voeren is een open en laagdrempelig huis, vrij toegankelijk voor iedereen. Elke burger heeft er de mogelijkheid om deel te nemen aan cultuur, om informatie en kennis op te doen, om bij te leren of om zich zinvol te ontspannen. Om aan deze behoeften te beantwoorden, stelt de bibliotheek gedrukte materialen en nieuwe media ter beschikking. De bibliotheek speelt een bemiddelende rol tussen de burger en de beschikbare informatie. De bibliotheek organiseert activiteiten om het lezen te bevorderen en het bibliotheekgebruik te stimuleren. Het personeel is gemotiveerd en draagt zorg voor een deskundige en klantvriendelijke dienstverlening. Als kleinschalige bibliotheek in een landelijke omgeving is de bibliotheek van Voeren een plek waar mensen elkaar ontmoeten in een aangename en ontspannen sfeer. Toelichting bij hoofdstuk 5 en hoofdstuk 6 In hoofdstuk 5 zijn de algemene en concrete doelstellingen van de bibliotheek opgenomen en de beleidsinstrumenten om deze doelstellingen te realiseren. Hieraan zijn ook de resultaatsindicatoren -de wijze waarop de resultaten kunnen gemeten worden- toegevoegd. In hoofdstuk 6 zijn de taken opgesomd samen met de bijhorende instrumenten. De beleidsinstrumenten, die reeds vermeld werden bij de doelstellingen in hoofdstuk 5, zijn in cursieve druk weergegeven. De kolom Tendensen en intenties bevat de punten die de komende jaren bijzondere aandacht verdienen. De kolom Middelentoewijzing omvat de nodige middelen van financiële, personele en materiële aard. Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 16

18 5. ALGEMENE EN CONCRETE DOELSTELLINGEN a. cultuurparticipatie Doelstellingen Instrumenten Resultaatsindicatoren a.1. verhogen van de cultuurparticipatie a.1.1. de burgers zijn goed geïnformeerd over het lokale en regionale cultuuraanbod a.1.2. elke burger van de gemeente kan deelnemen aan cultuur bekendmaken van het lokale culturele aanbod in de eigen gemeente door affiches en de verspreiding van folders (o.a. in het gemeentelijk informatieblad) bekendmaken van belangrijke culturele evenementen in de regio onderhouden van contacten met culturele actoren inspelen op lokale culturele evenementen onderdak bieden aan kleinschalige culturele projecten deelnemen aan provinciale en landelijke promotieactiviteiten i.s.m. PSLB, VCOB of andere actoren aanbieden van brede en actuele collecties met aan aandacht voor cultuur (literatuur, kunst, muziek) aandacht voor lokale publicaties en publicaties waarin lokale culturele erfgoed aan bod komt promotie van collectieonderdelen promotie van de bibliotheek via diverse kanalen (gemeentelijk informatieblad, gemeentelijke website, regionale pers) aantal folders en affiches dat verspreid wordt aantal contacten met culturele actoren aantal culturele evenementen waarop ingespeeld wordt aantal kleinschalige culturele projecten waaraan medewerking wordt verleend aantal promotieactiviteiten en aantal deelnemers statistische gegevens in verband met aankoop collecties, aantal uitleningen aantal lokale publicaties en publicaties waarin lokale culturele erfgoed aan bod komt aantal promoties van collectieonderdelen aantal keren dat promotie gevoerd werd via diverse kanalen Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 17

19 b. informatievoorziening en kennis Doelstellingen Instrumenten Resultaatsindicatoren b.1. elke burger heeft dezelfde kansen op informatie, ongeacht waar hij woont b.1.1. de burger kent de bibliotheek als een voorziening voor eerstelijnsinformatie b.1.2. de burger vindt een antwoord op zijn vragen in de bibliotheek, waar hij de documentatie of informatiebronnen kan raadplegen of ontlenen b.1.3. de burger vindt informatie die zich elders bevindt via de bibliotheek. het aanbieden van een zo breed en actueel mogelijke collectie (gedrukte, audiovisuele en digitale informatiebestanden) promotie van collectieonderdelen verfijnde ontsluiting van de collecties het uitbreiden van het aantal pc s of de mogelijkheden van de bestaande pc uitbreiden voor de raadpleging van internet actualiseren van ICT-apparatuur overschakelen naar webgeoriënteerd bibliotheeksysteem en VLACC II het ter beschikking stellen van overheidsinformatie deskundig en klantvriendelijk personeel deskundige en actieve informatiebemiddeling het verzorgen van IBL-aanvragen organiseren van opendeurdag deelnemen aan provinciale of landelijke promotieactiviteiten promotie van de bibliotheek via diverse kanalen statistische gegevens in verband met aankoop collecties, aantal ontleningen informatieve documenten aantal promoties van collectieonderdelen aantal IBL-aanvragen aantal promotieactiviteiten en aantal deelnemers bevraging van publiek door gebruik te maken van enquête, opgemaakt door bijvoorbeeld het VCOB Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 18

20 c. educatie Doelstellingen Instrumenten Resultaatsindicatoren c.1. levenslang leren wordt vanzelfsprekend c.1.1. de bibliotheek ondersteunt het levenslange leren van de burger aanbieden van educatieve wegwijzer aanbieden van nieuwe media aanbieden van aangepaste collecties zoals taalcursussen aanbieden van bibliotheekinstructie aan groepen begeleiden van de individuele lezer bij het raadplegen van catalogus, internet of collecties promotie van de bibliotheek via diverse kanalen statische gegevens in verband met aankoop collecties, aantal ontleningen aantal bibliotheekinstructies aantal keren dat promotie gevoerd werd via diverse kanalen c.2. alle kinderen hebben kans om zich maximaal te ontplooien c.2.1. bibliotheek en onderwijs werken nauw samen in functie van de leesbevordering c kinderen worden gestimuleerd om te lezen c kinderen leren omgaan met informatie c kinderen leren de faciliteiten van de bibliotheek kennen aanbieden van introductie- en instructiebezoeken op maat van de klassen van het basisonderwijs aanbieden van introductiebezoeken voor ouders van kinderen van het 1ste leerjaar met collectieaanbod inspelen op de noden van het basisonderwijs het bieden van een soepele dienstverlening aan de scholen (soepele uitleenvoorwaarden, soepele openingstijden) het organiseren van speelse en leerrijke promotieactiviteiten voor kinderen (jeugdboekenweek, kinderjury) aantal introductie- of instructiebezoeken van klassen aantal klassikale ontleningen statistische gegevens in verband met aankoop collecties, aantal ontleningen jeugdmaterialen, aantal jeugdige lezers statische gegevens in verband met uitleenposten aantal promotieactiviteiten voor kinderen en aantal deelnemers Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 19

21 c.2.2. leerlingen van het secundair onderwijs vinden een antwoord op hun vragen in de bibliotheek kindvriendelijke ontsluiting van de collecties met collectieaanbod inspelen op vragen van leerlingen van het secundair onderwijs blijven meewerken aan projecten voor arbeidsoriëntatie (HSO) deskundig en klantvriendelijk personeel deskundige en actieve informatiebemiddeling Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 20

22 d. de bibliotheek als ontmoetingsplaats Doelstellingen Instrumenten Resultaatsindicatoren d.1. bevorderen van sociale contacten d.1.1. de bibliotheek is een open huis d.1.2. mensen ontmoeten elkaar in de bibliotheek klantvriendelijke openingstijden behouden van vlotte toegankelijkheid plaatsen van ideeënbus (standaardformulier is beschikbaar) zorgen voor een aantrekkelijke inkleding die bijdraagt tot een rustige en aangename sfeer onderzoeken van mogelijkheden voor de uitbreiding of aanpassing van de infrastructuur deskundig en klantvriendelijk personeel met persoonlijke benadering van de bezoekers bieden van mogelijkheid aan studenten om groepswerk te doen het organiseren van promotieactiviteiten (Bibliotheekweek, opendeurdag) resultaten ideeënbus steekproef aantal bezoekers bibliotheek aantal promotieactiviteiten en aantal deelnemers Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 21

23 e. bibliotheek en ontspanning Doelstellingen Instrumenten Resultaatsindicatoren e.1. de burger kan zijn vrije tijd zinvol besteden e.1.1. de bibliotheek komt tegemoet aan de behoefte aan zinvolle ontspanning e.1.2. de burger vindt in de bibliotheek lees-, luister- en kijkplezier vraaggericht samenstellen van de collecties (aankoopsuggesties, informele contacten) promotie van collectieonderdelen ter beschikking stellen van keuzelijsten aanbieden grootletterboeken voor slechtzienden en senioren een rustige en aangename sfeer creëren deskundig en klantvriendelijk personeel klantvriendelijke openingstijden statistische gegevens in verband met aankoop collecties, aantal ontleningen fiction aantal aankoopsuggesties aantal promoties van collectieonderdelen Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 22

24 6. BELEIDSINSTRUMENTEN EN MIDDELEN Takenclusters en taken 1. Management Instrumenten (werkprocessen en projecten) Tendensen en intenties (aandachtspunten) Middelentoewijzing (financieel, personeel, materieel) a. beleid en planning opstellen beleidsplan opstellen actieplan opstellen werkingsverslag opmaken en evalueren van werkingsresultaten opstellen begroting werkplanning b. personeel werving (tijdelijk) personeel verlof en ziekteregeling functionerings- en evaluatiegesprekken vorming c. financieel beheer budgetbewaking kasadministratie opmaken bestelbons behandelen aankoopdossiers controleren leveringen opvolgen facturen aanpassen van het personeelskader om te voldoen aan decretale eis om minimum de helft A/B-niveau te voorzien permanente vorming is noodzakelijk om deskundigheid te verhogen i.f.v. de dienstverlening. Hiervoor kan ingegaan worden op het geplande vormingsaanbod van het PSLB voldoende financiële middelen voorzien voor personeelskosten en voor vorming Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 23

25 Takenclusters en taken 2. Communicatie Instrumenten (werkprocessen en projecten) Tendensen en intenties (aandachtspunten) Middelentoewijzing (financieel, personeel, materieel) a. interne communicatie werkoverleg met personeel werkoverleg met schepen schepencollege gemeenteraad beheerraad b. externe communicatie met bibliotheekveld onderhouden van contacten met: -VCOB -PSLB -BVL deelnemen aan regionaal overleg met Zuid-Limburgse bibliotheken informele contacten met collega s samenwerken met (nieuw) streekgericht bibliotheekbeleid (PSLB) tijd vrij maken voor overleg budget voor reisonkosten voorzien c. externe communicatie met culturele veld onderhouden van contacten met culturele actoren: -onderwijs -samenwerking met gemeentelijke dienst Cultuur -contacten met verenigingen De bibliothecaris zorgt voor overleg met de dienst cultuur tijd vrij maken voor overleg d. info en PR samenwerken met gemeentelijke dienst Cultuur promotie van de bibliotheek actualiseren en uitbreiden van de bibliotheekinformatie op de gemeentelijke website om alle tijd vrij maken om promotionele bijdragen te maken Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 24

26 via diverse kanalen: -bijdragen in het gemeentelijk informatieblad (2x per jaar) -bibliotheekinformatie op de gemeentelijke website contacten met regionale pers faciliteiten van de bibliotheek beter bekend te maken bij het brede publiek Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 25

27 Takenclusters en taken 3. Collectiebeheer Instrumenten (werkprocessen en projecten) Tendensen en intenties (aandachtspunten) Middelentoewijzing (financieel, personeel, materieel) a. selectie doornemen recensies, folders, catalogi bezoek aan boekhandel aankoopsuggesties toetsen aan eigen bezit budget voor reisonkosten voorzien b. verwerving administratie bestelling, levering en facturatie abonnementenbeheer c. verwerking invoeren titelbeschrijvingen onderhoud catalogus uitleenklaar maken van collecties inbinden en herstellen d. ontsluiting verfijnde ontsluiting van collecties door: toekennen plaatsbepaling, genre, thema, trefwoord, SISO, ZIZO, leeftijdsaanduiding, AVI-niveau klasseren documentatiemappen e. opstelling en presentatie plaatsen en ordenen in open rek vernieuwen bewegwijzering presentatie van nieuwigheden opvolgen ontwikkelingen VLACC II klasseren documentatiemappen afbouwen ten voordele databanken om beter in te spelen op vragen naar informatie en educatie bewegwijzering actualiseren budget voorzien voor de eventuele onkosten verbonden aan VLACC II tijd vrij maken voor actualiseren bewegwijzering Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 26

28 f. afvoer en bewaren wieden en afvoeren bestemming geven aan afgevoerde materialen (verkopen, schenken, containerpark) ordenen van het magazijn in bibliotheek afvoeren om actualiteit van de collecties te behouden afvoer en aanwinsten in evenwicht houden Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 27

29 Takenclusters en taken 4. Publiekswerking Instrumenten (werkprocessen en projecten) Tendensen en intenties (aandachtspunten) Middelentoewijzing (financieel, personeel, materieel) a. uitleenadministratie klantvriendelijke openingstijden ontlenen en inleveren inschrijving nieuwe leners innen gelden briefwisseling (aanmaningen, reserveringen, IBL-aanvragen, aankoopsuggesties) wegzetten materialen b. vraagontwikkeling aanbieden van een zo breed en actueel mogelijke collectie (gedrukte, audiovisuele en digitale informatiebestanden) met aandacht voor cultuur (o.m. publicaties van lokaal belang), informatie, educatie en ontspanning verspreiden folders en affiches met aandacht voor het lokale en regionale culturele aanbod promotie collectieonderdelen aanbieden nieuwe media aanbieden educatieve wegwijzer ter beschikking stellen van overheidsinformatie plaatsen ideeënbus om de vragen van de burger optimaal te kunnen beantwoorden is het nodig over te gaan tot: -het aanbieden van digitale informatiebestanden -het aanbieden van dvd om de burgers te informeren over het cultuuraanbod is het nodig: -folders en affiches van het lokale culturele aanbod in de kijker te zetten -folders en affiches van belangrijke regionale evenementen te presenteren (Velinx (Tongeren), Alden Biesen (Bilzen)) aangeboden folders en affiches minimaal behouden en (opnieuw) streven naar verhoging van budget voor collecties, inclusief databanken tijd vrij maken voor betere presentatie van folders en affiches ideeënbus laten maken Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 28

30 c. informatiebemiddeling deskundig en klantvriendelijk personeel deskundige en actieve informatiebemiddeling door het verstrekken van hulp en advies bij: -het gebruik van de catalogus -het gebruik van de collecties -het gebruik van internet -het opzoeken van informatie het helpen bij boekenkeuze ter beschikking stellen van keuzelijsten (TOP-10) verzorgen van IBL-aanvragen reserveringen plaatsen d. bibliotheekintroductie introductie- en instructiebezoeken voor groepen, ouders 1 ste leerjaar, nieuwe inwoners e. doelgroepenwerking bieden van soepele dienstverlening aan scholen: beter te selecteren plaatsen ideeënbus om lezers de mogelijkheid te bieden om suggesties te doen om bibliotheekwerking te verbeteren organiseren van bezoeken om meer mensen te laten kennismaken met educatieve mogelijkheden van de bibliotheek jaarlijks aanschrijven scholen om hen te herinneren aan educatieve mogelijkheden van bibliotheek actualiseren van bestaande introductie- en instructiebezoeken tijd uittrekken om bezoekers zo goed mogelijk te helpen en ev. een babbeltje te maken tijd vrij maken om regelmatig keuzelijsten te maken tijd vrij maken om bezoeken te organiseren tijd vrij maken voor klassikale uitleningen buiten de gewone openingstijden tijd vrij maken voor uitnodigen en uitwerken van (nieuwe) klassikale bezoekenuiten de Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 29

31 -aanbieden van introductie- en instructiebezoeken op maat van de klassen van het basisonderwijs organiseren van speelse en leerrijke promotieactiviteiten voor kinderen ter gelegenheid van Jeugdboekenweek deelnemen aan kinderjury met collectieaanbod inspelen op de noden van het basisonderwijs en leerlingen secundair onderwijs gewone openingstijden tijd vrij maken voor uitnodigen en uitwerken van (nieuwe) klassikale bezoeken budget voorzien voor promotieactiviteiten (Jeugdboekenweek, kinderjury) budget vrij houden voor de aankoop van grootletterboeken bieden van mogelijkheid aan studenten om groepswerk te doen aanbieden grootletterboeken voor slechtzienden en senioren Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 30

32 f. promotieactiviteiten deelnemen aan landelijke en provinciale promotieactiviteiten i.s.m VCOB, PSLB, BVL of andere actoren: -deelnemen aan Bibliotheekweek -deelnemen aan Muziekweek -deelnemen aan kinderjury organiseren van opendeurdag onderdak bieden aan kleinschalige culturele projecten inspelen op lokale culturele evenementen budget voorzien voor promotieactiviteiten Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 31

33 Takenclusters en taken 5. Logistiek Instrumenten (werkprocessen en projecten) Tendensen en intenties (aandachtspunten) Middelentoewijzing (financieel, materieel, personeel) a. infrastructuur (gebouw, materialen) beheren van gebouwen en technische installaties onderhoudstaken beheren voorraden contacten met leveranciers zorgen voor een aantrekkelijke inkleding die bijdraagt tot een rustige en aangename sfeer behouden van vlotte toegankelijkheid onderzoeken van mogelijkheden voor uitbreiding of aanpassing van de infrastructuur om de bibliotheek verder uit te bouwen als plek voor ontmoeting en ontspanning is het nodig: de infrastructuur uit te breiden of aan te passen om een (veilige) ontmoetingsruimte te creëren. budget voorzien voor de (mogelijkheden inzake) uitbreiding of aanpassing van de infrastructuur b. ICT-infrastructuur beheren en onderhouden van ICT-apparatuur uitbreiden van aantal pc s voor internet of actuele PC uitbreiden met internet actualiseren van ICTapparatuur overschakelen naar webgeoriënteerd bibliotheeksysteem en VLACC II om de vragen naar informatie en kennis optimaal te kunnen beantwoorden is het nodig over een adequaat informatiesysteem (hardware en software) te beschikken. Hiervoor moet rekening gehouden worden met aanbod van de leveranciers, het VCOB en / of het PSLB budget voorzien voor de aanpassing van de ICTinfrastructuur (hardware en software) Beleidsplan G.O. Bibliotheek Voeren 32

34 7. AFSPRAKEN OMTRENT IMPLEMENTATIE, EVALUATIE EN BIJSTURING Zoals voorzien in het decreet op het lokaal cultuurbeleid zal de bibliotheek, in overleg met de beheerraad, jaarlijks een actieplan en werkingsverslag opstellen. Bij de evaluatie en bijsturing van het beleidsplan zal de beheerraad opnieuw actief betrokken worden. Hiervoor zal ook overleg gepleegd worden met de dienst Cultuur en de beleidsverantwoordelijke voor bibliotheek. 8. BIJLAGEN 1. advies van de beheerraad (wordt later toegevoegd) 2. goedkeuring door de gemeenteraad 3. organiek reglement, samenstelling en huishoudelijk reglement van de beheerraad 4. dienstreglement Beleidsplan G.O. Bibliotheek Riemst 33