Validiteit en betrouwbaarheid van de Chester step test voor het meten van de VO 2 max

Transcriptie

1 Validiteit en betrouwbaarheid van de Chester step test voor het meten van de VO 2 max Een prospectief cross-sectioneel onderzoek M. P. Baanders 1, A.Y. Bink 1, P.M. Hartel 1 1 Amsterdamse Hogeschool voor paramedische opleidingen, Hogeschool van Amsterdam, Amsterdam Samenvatting Doel Het doel van deze studie is om de validiteit en betrouwbaarheid van de Chester Step Test (CST) te bepalen bij gezonde mannen en vrouwen in de leeftijd van 17 tot jaar. Methode De deelnemers voeren een VO 2 max test uit op een loopband waarbij gebruik is gemaakt van het protocol voor het meten van de maximale aërobe capaciteit via de methode van Oxycon. Tevens wordt door de deelnemers op twee verschillende dagen de CST uitgevoerd. De volgorde van de tests is variabel en er is rekening gehouden met de benodigde hersteltijd. Locatie De metingen zijn in een periode van 5 weken, van week 6 tot en met week 5 van het jaar 2, verricht. De maximaaltesten zijn afgenomen op de Medische Faculteit van de Vrije Universiteit te Amsterdam, de CST is afgenomen op de Hogeschool van Amsterdam, Locatie Tafelbergweg. Deelnemers Tweeënveertig (n =2) deelnemers, eerste- en tweedejaars studenten fysiotherapie van de Hogeschool van Amsterdam, in de leeftijd van 17 tot 29 hebben aan het onderzoek deelgenomen. Resultaten Uit de statische analyse volgens Bland en Altman (1986) is gebleken dat het 95%-betrouwbaarheidsinterval van de CST voor de gehele groep deelnemers binnen 9,8 ml O 2 /kg/min (± 2 S.D.) valt. Dit is een afwijking van 21% van de gemiddeld gemeten VO 2 max en meer dan tweemaal zo groot als de afwijking vermeld in voorgaande studies van Buckley (2), Sykes (2). Opvallend is het verschil tussen mannen en vrouwen (± 1,8 ml O 2 /kg/min resp. ± 6,8 ml O 2 /kg/min). s De correlatie is uitgedrukt in een Intraclass Correlation Coefficient voor mannen (,196 ;.65), vrouwen (,79 ;,5) en de gehele populatie (,62 ;,589). 1% van de resultaten (n = 2) in de eerste CST wijken meer dan de gebruikelijke 5-15% van de werkelijk gemeten VO 2 max af. Conclusie De betrouwbaarheid van de CST is bij deze specifieke groep deelnemers in dit onderzoek laag, de afwijking behorende bij het 95%-betrouwbaarheidsinterval is niet acceptabel. Er is geen significante overeenstemming tussen de gemeten VO 2 max en de voorspelde VO 2 max met de CST (ICC <,8), de test is binnen dit onderzoek niet valide bevonden. Introductie Binnen de fysiotherapie is Bewegings- of oefentherapie is een veel voorkomende behandeling Aan de hand van een vooraf opgesteld trainingsprogramma wordt systematisch naar een behandeldoel toegewerkt, bijvoorbeeld het verbeteren van de algehele conditie. Voor het opstellen van een behandelprogramma is het belangrijk dat het aanvangs niveau en het gewenste eindniveau worden vastgesteld. Wanneer het behandeldoel het verbeteren van de algemene conditie is, kan als maat voor het meten van conditie de maximale aërobe capaciteit genomen worden. Deze aërobe capaciteit wordt uitgedrukt in VO 2 max/kg.min, ofwel de maximale zuurstofopname per kilogram lichaamsgewicht per minuut. De aërobe capaciteit kan met behulp van verschillende methoden gemeten worden. Deze methoden kunnen onderverdeeld worden in maximaaltesten en submaximaaltesten.

2 De meest accurate manier voor het meten van de aërobe capaciteit is het bepalen van de VO 2 max door middel van een maximaaltest in het laboratorium 6. Deze maximaaltesten worden uitgevoerd met behulp van een loopband of fietsergometer en meetapparatuur (Oxycon-Pro ). De protocollen voor het bepalen van de VO 2 max vereisen geavanceerde apparatuur en kennis en zijn dus duur. De VO 2 max kan ook geschat worden met behulp van een submaximaaltest Een submaximaaltest is, in de meeste gevallen, een veiliger, minder kostbare, snel en eenvoudig uit te voeren methode voor het schatten van de VO 2,max. De standaardafwijking van de voorspelde VO 2 max met de CST ten opzichte van de werkelijke VO 2 max bedraagt volgens de literatuur 5 tot 15% 5,6. Een voorbeeld van een dergelijke submaximaaltest is de Chester Step Test (CST). De Chester Step Test is oorspronkelijk ontworpen door Kevin Sykes 1. Een belangrijk voordeel van de CST is dat voor deze test relatief weinig en goedkoop materiaal nodig is, welke in vrijwel elke fysiotherapie- en/of sportpraktijk aanwezig is; een hartfrequentiemeter, metronoom, een in hoogte verstelbare step, Step Test Calculator en Rate of Perceived exertion (RPE) 9. Net als de overige submaximaaltesten moet de CST uiteraard wel aan een aantal eisen voldoen. De test moet betrouwbaar en valide zijn. Naar de validiteit en betrouwbaarheid van de CST is slechts in beperkte mate onderzoek gedaan. K. Sykes (1995, 1996, 2), heeft meerdere onderzoeken gedaan naar de validiteit en betrouwbaarheid van de CST 5.6,9. De conclusies die getrokken worden in deze studies zijn dat de CST in hoge mate betrouwbaar en valide is. In bovengenoemde studies wordt een hoge correlatie (r =,92; p <,1) aangetoond tussen de VO 2 max en de CST. De gemiddelde afwijking tussen de voorspelde VO 2 max met de eerste en de tweede CST meting was.7 ml O 2 /kg/min. Het 95%-betrouwbaarheidsinterval, bij herhaling van de meting op verschillende dagen, resulteert in dit onderzoek in een afwijking die gelijk is aan, of kleiner is dan.5 ml O 2 /kg/min, ten opzichte van de eerst voorspelde waarde. Onderzoek van J.P. Buckley (2) heeft aangetoond dat de CST een betrouwbare test is (r =,8). De validiteit wordt echter in twijfel getrokken (119% afwijking op de 95% limits of agreement). Daarnaast heeft hij in eerder onderzoek (2) de betrouwbaarheid en de correlatie tussen de RPE en de hartfrequentie onderzocht gedurende de CST als onderdeel van de validiteit, waarbij de conclusie werd getrokken dat de correlatie tussen deze twee variabelen hoger werd naarmate er een hogere intensiteit werd bereikt en dat de hartfrequentie de meest betrouwbare maat is voor het voorspellen van de VO 2 max 8. Een studie naar validiteit en betrouwbaarheid van de CST bij werknemers met overgewicht door E. Van t Riet en A. Wijnhorst (2) stelt dat de validiteit voor de gehele populatie redelijk hoog is (r =,76; p <,1), maar voor mannen wat lager (r =,6; p <,5) dan voor vrouwen (r =,9; p <,1) en bij werknemers met BMI 28 juist hoger (r =,8; p <,1) dan bij de groep werknemers met BMI < 28 (r =,61; p >,5). In deze studie wordt aangetoond dat de voorspelde VO 2 max van de eerste CST gecorreleerd is met de voorspelde VO 2 max van de tweede CST (r =,76; p <,1). De betrouwbaarheid van de CST bij mannen (r =,72; p <,1) is in dit onderzoek lager dan bij vrouwen (r =,8; p <,1). De betrouwbaarheid van de CST bij werknemers met een BMI < 28 (r =,85; p <,1) is in het onderzoek van Van t Riet en Wijnhorst hoger dan bij werknemers met een BMI

3 28 (r =,71; p <,5), in tegenstelling tot de validiteit 11. Omdat de literatuur met betrekking tot de CST beperkt is en op bepaalde vlakken tegenstrijdig, is het doel van dit onderzoek het bepalen van de betrouwbaarheid en validiteit van de CST voor het voorspellen van de VO 2 max voor gezonde mannen en vrouwen in de leeftijd van 17 tot jaar. Deze doelgroep kan representatief zijn voor bijvoorbeeld patiënten in een (sport)- fysiotherapiepraktijk, waarbij het afnemen van een submaximaaltest een veelvoorkomend onderdeel is behorend bij het opstellen van een trainingsprogramma 8. Daarnaast kan de test ook enkele malen tijdens de behandelperiode afgenomen worden, dit in het kader van het belang van Evidence Based Medicine tijdens het fysiotherapeutisch behandelen. Methode Onderzoeksmethode Door de deelnemers is een Informed Consent (zie Bijlage 1) getekend. Iedere deelnemer heeft deelgenomen aan tests. Dit betreft éénmaal een maximaaltest en tweemaal de CST. In de protocollen staat het verloop van de testen en de aan de deelnemers gegeven instructies beschreven. De volgorde waarin de testen zijn afgenomen verschilt per deelnemer. Hierbij is altijd rekening gehouden met de benodigde hersteltijd 1, zodat vermoeidheidsverschijnselen door voorgaande tests geen rol spelen in de uiteindelijke resultaten. De metingen zijn in een periode van 5 weken, van week 6 tot en met week 5 van het jaar 2, verricht. De maximaaltest is afgenomen op Medische Faculteit van de Vrije Universiteit te Amsterdam. De CST is afgenomen op de Hogeschool van Amsterdam, Locatie Tafelbergweg. Deelnemers Aan het onderzoek hebben 2 (n =2) deelnemers in de leeftijd van 17 tot 29 jaar deelgenomen. Alle deelnemers zijn eerste- en tweedejaars studenten fysiotherapie van de Hogeschool van Amsterdam. Deze deelnemers zijn aselect geworven middels een digitale oproep op de website van de opleiding en meerdere posters in het opleidingsgebouw. Het risicoprofiel is door middel van het afnemen van een medische checklist bepaald (zie procedure). De eigenschappen van de deelnemers zijn weergegeven in tabel 1. n Leeftijd Lengte Gewicht BMI (jaren) (m) (kg) (W/H2) Mannen 1 22, (,1) 1,76 (.6) 7, (9.1) 22, (2.6) Vrouwen 29 19,1 (1,5) 1,68 (.6) 62,5 (6,1) 21,9 (1.97) Gehele 2 2 (2,5) 1,71 (6,77) 6,8 (7,9) 22,1 (2.8) groep Tabel 1.-Kenmerken deelnemers (± S.D.) Testafname Bij zowel de CST als de maximaaltest is gebruik gemaakt van een oefenruimte, hartslagmeter (Polar S61 tm ontvanger + t61 tm coded borstband) en een personal computer. CST De CST is afgenomen met behulp van een in hoogte verstelbaar stepblok. De hoogte is voor elke deelnemer volgens het protocol (zie Bijlage ) bepaald. Het tempo in de eerste fase van de test bedraagt 15 steps per minuut. Elke 2 minuten neemt het tempo met 5 steps per minuut toe. Het stepritme wordt met behulp van een metronoom aangegeven. Zodra de hartslag 8% van het maximum bereikt wordt de test beëindigd na het afmaken van de fase. Via de Step Test Calculator is de VO 2 max berekend (Assist Creative Resources Limited). Maximaaltest De maximaaltest is uitgevoerd op een loopband (Med. Track ST65 Treadmill, Quinton Instrument Co.) Hierbij is gebruik gemaakt van het protocol voor het meten van de maximale aërobe capaciteit

4 via de methode van Oxycon. In dit onderzoek is gekozen voor een maximaaltest afgenomen opde loopband aangezien de CST en de maximaaltest op de loopband beiden gewichtsdragende testen zijn). Bij aanvang is lengte (SECA, Vogel & Halke Hamburg), gewicht (Tanita TBF 521, Tanita Corporation, Tokyo, Japan) en vetpercentage (Tanita TBF 521, Tanita Corporation, Tokyo, Japan) van de deelnemers gemeten. De test begint met een rustfase van 1 minuut waarna de minuten durende referentiefase start (loopbandsnelheid: 5, km/u). Na deze minuten schakelt de apparatuur over op de testfase en wordt de loopsnelheid opgevoerd naar 8, km/u. Vervolgens neemt elke 2 minuten de hellingshoek van de loopband met 2,5 graden toe. De deelnemer loopt zo lang mogelijk door totdat de optredende vermoeidheid te groot is om nog verder te gaan met de test. De loopsnelheid wordt dan teruggezet naar een snelheid van. km/u en de hellingshoek naar graden. Na 2 minuten uitlopen wordt de test beëindigd. De data is na de test uitgeprint en opgeslagen in een database. Statistiek Met scatter plots (zie bijlage 6) wordt het 95%- betrouwbaarheidsinterval (± 2 s.d.) weergegeven voor de inter- en intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid en de betrouwbaarheid van de CST. De mate van correlatie die bepalend is voor de validiteit is vastgesteld aan de hand van de Intra Class Correlation coëfficiënt (ICC). Resultaten Populatie In de resultaten is onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen, waarbij de populatie mannen (n = 1) kleiner is dan vrouwen (n = 29). De maximale aërobe capaciteit gemeten tijdens de maximaaltest bij mannen ligt tussen,9 en 67, ml O 2.kg.min. Bij de vrouwen zijn waarden gemeten tussen 5, en 56,9 ml O 2.kg.min. De maximale aërobe capaciteit voorspeld met de CST bij mannen ligt tussen 9 en 72 O 2.kg.min - 1. Bij vrouwen ligt de voorspelde maximale aërobe capaciteit tussen 1 en 55 O 2.kg.min (tabel 2) In dit onderzoek is gekeken naar de mate van overeenstemming van de resultaten gemeten met de maximaaltest en de CST. Daarnaast is gekeken naar overeenstemming van de resultaten gemeten bij de eerste en tweede CST en de resultaten van de verschillende testleiders. Aangezien er uitgegaan is van overeenstemming is gebruik gemaakt van een statistische analyse volgens Bland en Altman (1986) en de intracorrelatiecoefficient. Betrouwbaarheid In de figuren in bijlage 6 zijn verschillende scatterplots weergegeven. Daarin is de grootte van het 95%-betrouwbaarheidsinterval af te lezen van de inter- en intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid. Het 95%-betrouwbaarheidsinterval van de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid betreft ± l2,2 ml O 2 /kg/min, die van de intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid,8 ml O 2 /kg/min (testleider 1) resp. 5, ml O 2 /kg/min (testleider 2). Onderstaand figuur betreft de betrouwbaarheid van de CST voor de gehele populatie. Ook is onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen (zie bijlage 6). Het 95% betrouwbaarheidsinterval is voor mannen ± 1,8 ml O 2 /kg/min en voor vrouwen ± 6,8 ml O 2 /kg/min. n VO 2max (ml O 2/kg/min) CST1 (ml O 2/kg/min) CST2 (ml O 2/kg/min) Mannen 1 55,8 (6,21) 5,1 (8,2) 5,5 (8,8) Vrouwen 29, (,67) 2, (6,5) 2,7 (5,68) Totale groep 2 7,9 (7,7) 5,5 (8,6) 6, (8,7) Tabel 2.- VO2max (± S.D.)

5 Betrouwbaarheid Discussie 2 Test-retest (n=2) 17 Betrouwbaarheid In de literatuur (Sykes 2) wordt de CST als een betrouwbare test beschreven, waarin bij een test retest, uitgevoerd op verschillende dagen een 95%- Verschil CST 1 - CST betrouwbaarheidsinterval aangegeven wordt van ±,5 ml O 2 /kg/min ten opzichte van de eerst voorspelde VO 2 max 5. In de studie van Buckley (2) wordt een 95%-betrouwbaarheidsinterval van,7 ml O 2 /kg/min gemeten. Dit interval wordt acceptabel bevonden. In figuur 1 is te zien Verschil per deelnemer dat het 95%-betrouwbaarheidsinterval voor de Figuur 1.- Betrouwbaarheid CST volgens Bland en Altmann Validiteit 1% Van de resultaten (n=2) in de eerste CST wijken meer dan de gebruikelijke 55% van de werkelijk gemeten VO 2 max af. De minimale afwijking bedraagt %, de maximale afwijking 27%. In de resultaten van de tweede CST is in 26% (n = 2)van de metingen een afwijking groter dan 55% gevonden. De minimale afwijking bedraagt %, de maximale afwijking 2% Bij mannen (n=1) wijkt 1% van de gevallen in de eerste CST meer dan 15% af, in de tweede CST is dit 6%. Bij vrouwen (n=29) is dit in de eerste CST 1% en in de tweede 17%. De correlatie is uitgedrukt in een Intraclass Correlation Coefficient (tabel ) voor mannen (,196 ;.65), vrouwen (,79 ;,5) en de gehele populatie (,62 ;,589). n Variabelen ICC gehele populatie 9,8 ml O 2 /kg/min betreft. De gemiddelde voorspelde uitkomst van alle metingen met de CST is 5,8 ml O 2 /kg/min. De hiervoor beschreven 9,8 ml O 2 /kg/min (± 2 S.D.) is een afwijking van 21% van het gemiddelde en meer dan dubbel zo groot als de afwijking in voorgaande studies. Mogelijke oorzaken voor het hoger uitvallen van deze waarde voor het 95%- betrouwbaarheidsinterval zijn de variatie in sportactiviteiten van de deelnemers en een ongelijke populatie ten opzichte van eerder onderzoek met betrekking tot omvang en samenstelling. Vrijwel alle deelnemers doen op regelmatige basis aan sport of beweging, zoals gedefinieerd in de vragenlijst in bijlage 2. Dezelfde sportiviteit brengt echter met zich mee dat de deelnemers niet altijd aan de voorgeschreven voorbereidingscriteria voor de tests kunnen voldoen. Veel deelnemers gaven aan toch zwaar getraind te hebben of deelgenomen te hebben aan een wedstrijd op de dag Mannen 1 VO 2max vs. CST1 VO 2max vs CST2 Vrouwen 29 VO 2max vs. CST1 VO 2max vs. CST2 Totaal 2 VO 2max vs. CST1 VO 2max vs. CST2,196,65,78,5,62,589 voor de testafnames, waardoor grotere verschillen in de resultaten van CST 1 en CST 2 hebben kunnen optreden. Opvallend in de resultaten is het gevonden verschil in 95%-betrouwbaarheidsinterval tussen Tabel.- Intraclass Correlation Coefficient mannen en vrouwen (voor mannen ± 1,8 ml O 2 /kg/min en voor vrouwen ± 6,8 ml O 2 /kg/min).

6 Voor mannen is deze waarde een stuk hoger, toch mag hier niet teveel waarde aan gehecht worden gezien het aanzienlijke verschil in populatie (1 mannen t.o.v. 29 vrouwen). In de resultaten zijn een aantal uitbijters waar te nemen, waarvan 2 bij de mannen, 1 bij de vrouwen. Omdat de populatie mannen zo klein is kan dit de resultaten ernstig beïnvloeden. In de uitgevoerde berekeningen is er in veel gevallen spraken van een kleine tot zeer kleine populatie. Voor deelname aan het onderzoek hadden zich oorspronkelijk 61 deelnemers zich aangemeld. Uiteindelijk zijn er van deze groep 2 deelnemers overgebleven die daadwerkelijk aan alledrie de tests hebben deelgenomen en binnen de doelgroep vielen. Bij aanvang van het onderzoek werd rekening gehouden met een gemiddelde dropout van 1% van de deelnemers, het percentage uitvallers lag echter hoger met 1%. De doelstelling was een steekproef: 25 n 5, welke behaald is, maar het hoge percentage uitvallers is opvallend. Een aantal oorzaken hiervan zijn door de deelnemers zelf aangegeven: een druk lesrooster, sportblessures of gezondheidstoestand die deelname onmogelijk maakten. Ook organisatorische factoren veroorzaakten uitval. Validiteit De standaardafwijking van de voorspelde VO 2 max met de CST ten opzichte van de werkelijke VO 2 max bedraagt volgens de literatuur 5 tot 15% 5,6. Uit de resultaten van dit onderzoek is gebleken dat in tegenstelling tot de gestelde conclusie in het recentste onderzoek van testuitvinder Kevin Sykes (2), een betrekkelijk groot percentage van de metingen buiten het 55% foutvoorspellingsgebied valt. Bij mannen valt bijna de helft (6%) in de tweede meting buiten dat gebied. Opvallend is dat bij vrouwen dit percentage in de tweede CST beduidend lager is dan in de eerste CST (deze berekeningen zijn echter uitgevoerd met een ongelijke populatie waarbij de mannen sterk in de minderheid waren). Deze bevindingen komen overeen met eerder beschreven resultaten in het laatst genoemde artikel, waarin staat dat de voorspelde VO 2 max voor vrouwen nauwkeuriger is dan voor mannen ( standaardafwijking van ±,1 ml O 2 /kg/min en resp. ±, ml O 2 /kg/min, Sykes (2)). In voorgaand onderzoek Sykes (2) 5 wordt een hoge Pearson s correlatie tussen de met de CST voorspelde VO 2 max en de werkelijke VO 2 max gevonden; voor de totale populatie (r =,92; p <,1), voor mannen (r =,87; p <,1) lager dan voor vrouwen (r =,95; p <,1). Ook in dit onderzoek wordt een verschil in Pearsons correlatie gevonden tussen mannen (,196 ;.65) en vrouwen (,79 ;,5). Echter, de ICC voor de gehele populatie echter laag (ICC <,8) en geven deze aan dat er nauwelijks overeenstemming bestaat tussen de gemeten VO 2 max en de voorspelde VO 2 max door middel van de CST. Suggesties en aanbevelingen Verder onderzoek met een grotere populatie mannelijke deelnemers zal zinvol kunnen zijn. De kleine populatie manlijke deelnemers zou de in dit onderzoek gevonden verschillen in betrouwbaarheid en validiteit kunnen verklaren tussen de mannelijke en vrouwelijke deelnemers. Daarnaast zal en regressie analyse in vervolg onderzoek toegepast kunnen worden zodat de invloed van leeftijd, gewicht, BMI en lengte bekeken kan worden. Tevens kan data in toekomstige onderzoeken wellicht met een ICC beoordeeld worden. De ICC geeft, in tegenstelling tot de Pearson s correlatie coefficient, een beeld van de overeenstemming tussen gemeten VO 2 max en voorspelde VO 2 max.

7 Conclusie De Chester Step Test is niet betrouwbaar en niet valide bevonden voor het voorspellen van de VO 2 max voor de geteste populatie, gezonde mannen en vrouwen in de leeftijd van 17 tot 29 jaar. Dit is een reden om, binnen de fysiotherapiepraktijk, voorzichtig en kritisch te zijn bij het interpreteren van de met de CST voorspelde VO 2 max bij het meetbaar maken van een trainingsprogramma in het kader van Evidence Based Medicine. Literatuur 1 Sykes, K. Chester step test; resource pack (Version ). Cheshire, UK: Chester College of Higher Education, Greiwe JS, Kaminsky LA, Whaley MH. Evaluation of the ACSM submaximal ergometer test for estimating VO 2 max. Medicine and science in sports and exercise 1995;27: Rietjens GJWM, Kuipers H, Kester ADM. Validation of a Computerized Metabolic Measurement System (Oxycon-Pro ) During Low and High Intensity Exercise. Int J Sports Medicine 21; 22: 2979 Buckley JP, Sim J, Eston RG. Reliability and validity of measures taken during the Chester step test to predict aerobic power and to prescribe aerobic exersise. Br J Sports Med 2;8: Sykes K, Roberts A. The Chester step test-a simple yet effective tool for the prediction of aerobic capacity. Elsevier Physiotherapy 2;9: Stevens N, Sykes K. Aerobic fitness testing: an update. OH Clinical 1996;12:68 7 Sykes K, et al, Assist Physiological measurement Resource manual. The Chester Step Test. e druk, Wrexham, Buckley J, Sim J, Eston, R. Perceived exertion and heart rate reliability during the Chester Step test. Journal of Sports Sciences 2;21(): Sykes K, Capacity assessment in the workplace: a new step test. Occupational Health 1995;7(1): 22 1 Buckley JP, Sim J, Hession R, Fox R. Is the error in predicting VO2max from the Chester step test more related to errors in estimated heart rate of errors in the estimated oxygen cost of a given stepping work rate? Journal of Sport Science 22;2(1):17 11 Van t Riet E, Wijnhorst A. De validatie van de Chester Step Test bij werknemers met overgewicht; een deelstudie van het ALIFE@Work project. EMGO-instituut, Body@Work, TNO-VUmc Amterdam, 2.

8 Bijlage 1 Toestemmingsformulier (informed consent) Onderzoek naar de validiteit van de Chester step test Anika Bink, Pauline Hartel en Mathieu Baanders De Amsterdamse Hogeschool voor Paramedische Opleidingen afdeling fysiotherapie In opdracht van het instituut voor ExtraMuraal Geneeskundig Onderzoek (EMGO), VU Medisch Centrum, Van der Boechorststraat 7, 181 BT Amsterdam Ik verklaar hierbij op voor mij duidelijke wijze, mondeling en schriftelijk, te zijn ingelicht over de aard, methode en doel van het onderzoek. Mijn vragen zijn naar tevredenheid beantwoord. Ik stem geheel vrijwillig in met deelname aan dit onderzoek. Ik behoud daarbij het recht deze instemming weer in te trekken zonder dat ik daarvoor reden behoef op te geven. Naam: Datum: Handtekening: Wij hebben mondeling en schriftelijk toelichting verstrekt op het onderzoek. Wij verklaren ons bereid nog opkomende vragen over het onderzoek naar vermogen te beantwoorden. Naam: Datum: Handtekening:

9 Bijlage 2 Anamnese lijst Naam + voornaam:.. Geslacht: m / v Datum test: / / 2 Bij de volgende vragen het van toepassing zijnde antwoord aankruisen Risicofactoren 1 Bent u ouder dan (voor een man) / 5 (vrouw) jaar? 2 Is uw BMI hoger dan? Is er bij uw vader, broer, of zoon voor de leeftijd van 55 jaar of bij uw moeder, zus, of dochter voor de leeftijd van 65 jaar een hartinfarct of plotse dood opgetreden of een bypass-operatie uitgevoerd? Rookt u of bent u recentelijk (binnen afgelopen half jaar) gestopt met roken? 5 Heeft u hoge bloeddruk (bovendruk > 1, onderdruk > 9) en/of gebruikt u medicijnen tegen hoge bloeddruk? 6 Heeft u een hoog cholesterolgehalte (boven de 5.2) en/of gebruikt u medicijnen tegen een hoog cholesterolgehalte? 7 Heeft u diabetes (suikerziekte)? 8 Beoefent u regelmatig één of meer actieve sporten? Zo nee, levert u op de meeste dagen van de week gedurende minuten per dag een matige lichamelijke inspanning? JA NE? 9 Heeft u een hoog HDL-cholesterolgehalte (boven de 1.6 mm)? Symptomen 1 Heeft u wel eens pijn op de borst? 11 Bent u wel eens kortademig in rust of bij lichte inspanning? 12 Heeft u vaak last van duizeligheid? 1 Valt u wel eens flauw? 1 Heeft u wel eens duidelijk opgezette enkels? 15 Heeft u regelmatig last van hartkloppingen? 16 Gaat uw hart in rust wel eens heel snel (Boven de 1 per minuut)? 17 Heeft u wel eens last van erge pijn in uw benen tijdens het lopen? 18 Heeft u een hartafwijking (bijv. geruis)? 19 Bent u wel eens abnormaal moe bij normale activiteiten? 2 Heeft u astma, bronchitis, of andere longaandoening? 21 Heeft u een schildklieraandoening? 22 Heeft u een leverziekte? 2 Gebruikt u geregeld geneesmiddelen? Indien Ja, geef op achterzijde aan welke. 2 Bent u ooit om gezondheidsredenen afgekeurd? 25 Voelt u zich op dit moment gezond? Eventuele toelichting op één of meerdere antwoorden op de achterzijde van dit formulier. Datum:... Handtekening:...

10 Bijlage Chester Step Test 6 inch (15cm): mensen boven de die niet of nauwelijks fysiek actief zijn en mensen onder de met matig of meer overgewicht. De temperatuur in de testruimte dient 18 graden Celsius te zijn. De test begint op een relatief langzaam tempo van 15 steps per minuut en wordt elke twee minuten verhoogd tot 2, 25, en 5 steps per minuut. De test wordt gestopt na een periode als de hartslag van de deelnemer in die periode 8% van de maximale hartslag (22-leeftijd) heeft bereikt. Voor mensen boven de 6 zijn de twee laagste stephoogten het meest geschikt. Bepaal de maximale hartslag (22-leeftijd). Bereken 8% van de HF max. Leg de test uit en het scoreformulier over ervaren vermoeidheid. Bevestig de hartslagmeter om de borst van de deelnemer en start de hartslagregistratie. Periode Step snelheid Metronoomsnelheid Duur periode min min min min min. Als eerste wordt de stephoogte bepaald. Deze hoogte wordt bepaald aan de hand van het stepprotocol: 12 inch ( cm) : mensen onder de die regelmatig fysiek actief zijn en gewend zijn aan matige inspanning. 1 inch (25 cm) : mensen boven de die regelmatig fysiek actief zijn en gewend zijn aan matige inspanning. 8 inch (2cm) : mensen onder de die niet of nauwelijks fysiek actief zijn en mensen onder de die een matig overgewicht hebben. Indien de hartslagfrequentie in rust groter is dan 1 slagen per minuut, dient men na 5 minuten rust de meting te herhalen. Mocht de hartslagfrequentie opnieuw meer dan 1 slagen per minuut bedragen dan mag niet deelgenomen worden aan een test voor het aërobe uithoudingsvermogen. Stel de metronoom in op het juiste ritme (6 slagen/minuut). Vraag de deelnemer op het ritme van de metronoom te gaan steppen en geef aan dat het doel is om in 2 minuten in dit ritme te blijven steppen. Check aan het einde van de 2 minuten de hartslag en vraag de persoon op de Rate of Perceived Exertion schaal aan te geven hoe zwaar de persoon de test ervaart door het noemen van een getal. Noteer de hartslag en de ervaren vermoeidheid. Ligt de hartslag onder de 8% HF max en is de ervaren vermoeidheid lager dan 1, ga dan door naar de volgende periode en verhoog het ritme van de metronoom zoals aangegeven in bovenstaande tabel. Vraag de deelnemer in het snellere ritme mee te gaan steppen voor een periode van 2 minuten. Herhaal stap 8 net zolang tot de hartslag in de laatste paar seconden van de periode boven de 8 % HF max grens ligt of de ervaren vermoeidheid groter

11 of gelijk is aan 1. Is één van beide het geval, dan is de test afgelopen Bijlage RATE OF PERCEIVED EXERTION Als (gedurende de test) de deelnemer tekenen vertoond van oververmoeidheid en/of duizeligheid, stop de test en vraag de patiënt te gaan zitten om te herstellen. 6 7 heel erg licht 8 Wanneer 8% van HF max behaald wordt midden in een fase, moet aan de patiënt de RPE voorgelegd worden. Wanneer de patiënt 1 of lager scoort en kan steppen zonder het als zeer onaangenaam te ervaren, kan de test gewoon tot aan het eind van de fase uitgevoerd worden (tot het moment waarop de hartslag en RPE normaal gesproken opgenomen worden). Vervolgens wordt de test beëindigd. De voorspelde waarde van de VO 2 max kan worden ingevuld na dat deze is bepaald met behulp van de Chester Steptest software). Instructie aan de proefpersoon. De dag van en voor de test dient geen zware training of wedstrijd gedaan te worden. De laatste hoofdmaaltijd dient tenminste 2 uur voor de test genuttigd te zijn. 9 zeer licht 1 11 tamelijk licht 12 1 tamelijk zwaar 1 15 zwaar zeer zwaar heel erg zwaar 2 uitputting

12 Bijlage 5 Vo2max-test volgens Oxycon, handleiding voor loopbandprotocol Voorbereiding Algemeen - sleutels ophalen kamer Lando - tenminste 1 uur van tevoren computer aanzetten - handdoek(en) klaarleggen - plastic bekertjes klaarleggen - Triple-V in elkaar zetten Uitleg maximaaltest aan deelnemer: - Je loopt zodadelijk met een normaal constant tempo. - Het lopen begint licht, eerst minuten 5 km/u, maar daarna wordt het tempo opgevoerd naar 8 km/u en iedere 2 minuten wordt de helling vergroot met 2,5%. - Doorgaan totdat je echt niet meer kan (iedere seconde langer is belangrijk). - De lucht die je uitademt wordt geanalyseerd en vergeleken met buitenlucht De hoeveelheid gebruikte zuurstof is maat voor je uithoudingsvermogen. - Je kan makkelijk door het masker ademen. - Als je het tempo echt niet meer aankan stopt de test, en doen wij de weerstand omlaag zodat je nog enkele minuten uit kan lopen op een lage weerstand. - Duidelijk wat er gaat gebeuren / nog vragen? Loopband Loopband aanzetten en het gewicht van de deelnemer instellen. Computer Apparatuur eerst kalibreren, ga hiervoor naar het tabblad Calibration en de 'Triple-V' in de Oxycon plaatsen. 1. Ambient condition: rel.humidity zelf invullen (dit lees je af van de hygrometer). De rest gaat vanzelf. 2. auto calvol oxycon (gaat vanzelf).. gas analyzer calibration: hiervoor eerst de CO2-fles (5,55 V%) rechtsom opendraaien. Bij het sluiten van het kalibratieprogramma de gegevens saven!!! * Ga hierna terug naar het tabblad main group waar je de deelnemergegevens kan invoeren via 'Patient Data': naam, geb.datum, nummer, lengte en gewicht. Hartfrequentiemeter (Polar) aanbrengen op deelnemer (Tijdens de test kijk je of iemand de maximale hartfrequentie nadert = 22 - leeftijd) De test Laat de deelnemer (met sokken & schoenen aan) op de loopband plaatsnemen. Breng het masker aan op de deelnemer en controleer of het goed afsluit. - Via Breath by breath kan je de test activeren (computer onthoudt de laatst ingevoerde gegevens). Invullen bij deadspace: 15 als je het masker gebruikt of 85 als je de neusklem +mondstuk gebruikt.controleer of het juiste programma geselecteerd is (fysio loopband) - Door de pijl linksboven (F1) in te drukken gaat het programma vanzelf over in de background zeroing; hiervoor laat je het masker eerst los liggen en breng je het na 2 sec. aan op de deelnemer. (Het programma gaat vanzelf over in de checkfase).

13 - Na 8 ademteugen krijg je data te zien. - Controleer of de data goed verschijnen. - Vraag de deelnemer nogmaals of zij er klaar voor is. - Druk computer op F1. De rustfase start. - Na 1 minuut de deelnemer laten starten met lopen door op start te drukken op de loopband en 5 km/u in te stellen. Tegelijkertijd computer F1 drukken "referentiefase" - De "referentiefase" gaat na minuten vanzelf over in de "testfase" (die start met 8 km/u, vervolgens na iedere 2 minuten neemt de hellingshoek met 2,5 graad toe. - Blijf controleren of de data binnenkomen, of het masker goed blijft sluiten, de kabels niet losgaan, hoe de deelnemer zich voelt. - Begeleid de deelnemer door het programma. Laat haar niet aan haar lot over, maar geef feed-back zoals "over enkele seconden komt er weer 2,5 graad bij, we gaan dan naar 1 graden hellingshoek". - Geef complimenten en motiveer! Moedig vooral aan als het zwaar wordt. - Kan de deelnemer echt niet meer (check hartfrequentie), zet dan de loopband op km/u en nul haal de hellingshoek eruit, en druk op F1 op de computer zodat deze overgaat naar de "recovery" fase. - Laat de deelnemer enkele minuten uitlopen in ieder geval totdat de hartfrequentie zo'n slagen/minuut gedaald is. Indien ze zich goed voelt kan ze stoppen met lopen en vervolgens voorzichtig van de loopband afstappen. De test zelf is dus opgedeeld uit fasen : rustfase, na 1 minuut via F1 over laten gaan in referentiefase, na 2 minuten automatisch over in de daadwerkelijke test (elke 2 minuten neemt de helling 2,5% toe) - Vergeet niet bij het afsluiten van het computerprogramma om te saven!!! - Een uitdraai kan je maken via icoontje Screen report (hier kun je een keuze maken uit het aantal pagina's dat je geprint wil hebben. Kies Fariafietsrapport). - Via printer report kun je alles direct printen. - Via 'Intelli-support' kunnen de data overgezet worden naar Excel en kunnen ze op diskette gezet worden. Als laatste computer + fiets uitzetten, Polar stoppen door op de rode knop te drukken en last but not least, de GASFLES dichtdraaien.

14 Bijlage 6 Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid 2 Testleider 1 - Testleider 2 (n=21) 17 Resultaten Testleider 1 - Testleider Verschil per deelnemer Figuur 2.- Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid volgens Bland en Altman Intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid 6 Testleider 1 (n=8) 2 1 Verschil CST 1 - CST Verschil per deelnemer Figuur.- Intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid Testleider 1 Bland en Altman

15 Intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid 6 Testleider 2 (n=12) 2 Verschil CST 1 - CST Verschil per deelnemer Figuur.- Intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid Testleider 2 Bland en Altman Betrouwbaarheid 2 Mannen (n=1) Verschil CST 1 - CST Verschil per deelnemer Figuur 5.- Betrouwbaarheid CST Mannen Bland en Altman

16 Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid 2 Testleider 1 - Testleider 2 (n=21) 17 Resultaten Testleider 1 - Testleider Verschil per deelnemer Figuur 6.- Betrouwbaarheid CST Vrouwen Bland en Altman