Modulebeschrijving. Crisispleegzorg. Spoedeisend Behandel en Expertise Centrum

Transcriptie

1 Modulebeschrijving Crisispleegzorg Spoedeisend Behandel en Expertise Centrum

2 INDE Samenvatting 3 A. Modulebeschrijving: probleem, doelgroep, doel, aanpak, materialen en uitvoering 4 1. Risico- of probleemomschrijving 4 2. Doel van de module 4 3. Doelgroep van de module 4 4. Aanpak van de module 5 5. Materialen en links 6 B. Onderbouwing van de module 8 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak 8 7. Samenvatting onderbouwing Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking Onderzoek naar de uitvoering van de module 13 C. Effectiviteit Nederlandse effectstudies Buitenlandse effectstudies 14 D. Overige informatie Toelichting op de naam van de module Uitvoering (uitvoerende en/of ondersteunende organisaties en partners) Overeenkomsten met andere modules 15 Bijlage CAP-J classificatie-overzicht (assen en rubrieken) Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 2/19

3 SAMENVATTING Doel Het waarborgen en herstellen van de veiligheid voor het cliëntsysteem. Hieronder valt ook het herstellen van het evenwicht in draagkracht en draaglast door het voorkomen van verdere achteruitgang, herstel naar het oorspronkelijke niveau met daarbij, voor zover mogelijk een structurele verbetering van het functioneren van het gezin/systeem. Doelgroep Kinderen en jongeren van 0-18 jaar (met uitloop tot 23 jaar mits de jongere al voor zijn 18e te maken had met jeugdhulp) die vanwege eigen problematiek of problematiek binnen het ouderlijk gezin acuut tijdelijk elders onderdak nodig hebben. De veiligheid van de jeugdige is in het geding. Er wordt ingeschat dat een plaatsing in een gezinssituatie in het belang van de jeugdige is. Aanpak De begeleiding van de pleegouders is gericht op het ondersteunen van de pleegouders bij de acute plaatsing en de hulpvraag van de jeugdige. Een crisisplaatsing brengt veel onrust en hectiek teweeg in het crisispleeggezin. Vaak is er weinig bekend over het acuut geplaatste kind/jongere. Van pleegouders wordt gevraagd zich snel aan te passen aan de situatie en aan te sluiten bij de acute hulpvraag van de jeugdige. Van belang is dat zo snel mogelijk wordt onderzocht of het mogelijk is de jeugdige weer thuis te plaatsen. Hierbij wordt de module Ambulante Spoedhulp ingezet naast het verblijf in het crisispleeggezin. De inzet van de pleegzorgbegeleiders is gebaseerd op de basismethodiek Pleegzorg, het systeem-, het competentie- en het oplossingsgericht werken. Materiaal Binnen pleegzorg wordt gebruik gemaakt van diverse methodiekboeken, folders, tijdschriften en voorlichtingsmateriaal. Onderzoek Er is geen duidelijk effectonderzoek voorhanden naar deze vorm van crisishulpverlening, zowel nationaal als internationaal. Het is niet eenvoudig om de effectiviteit van crisispleegzorg vast te stellen omdat deze afhankelijk is van de onderliggende zorg waarvan pleegzorg deel uitmaakt. Uit onderzoek wordt wel duidelijk dat de verplaatsing na de crisisplaatsing een risicofactor voor de ontwikkeling van het kind/jongere kan zijn en dat de begeleiding door de pleegzorgbegeleider een belangrijke factor is voor het succes van de crisispleegzorg. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 3/19

4 A. MODULEBESCHRIJVING: PROBLEEM, DOELGROEP, DOEL, AANPAK, MATERIALEN EN UITVOERING 1. Risico- of probleemomschrijving De situatie van de jeugdige is dusdanig bedreigend dat acute uithuisplaatsing noodzakelijk is. De jeugdige wordt opgevangen in een crisispleeggezin en gaat zo snel mogelijk weer naar huis als de veiligheid gewaarborgd is. Om dit laatste te realiseren wordt tevens de module Ambulante Spoedhulp ingezet, zodra de jeugdige in het (netwerk)pleeggezin geplaatst wordt. Door de crisis is de wens om te veranderen groot, waardoor de motivatie voor hulp eveneens vergroot wordt. Zo snel mogelijk, maar in elk geval binnen twee weken is duidelijk wat het vervolgtraject is voor de jeugdige en het gezinssysteem. Wanneer niet ingegrepen wordt in een ernstige, onveilige situatie brengt dit schade toe aan de ontwikkeling van de jeugdige en ontstaan traumatische ervaringen. Over de omvang van het probleem zijn geen gegevens bekend. De aard van het probleem bestaat voornamelijk uit pedagogische onmacht of onwil waardoor draagkracht en draaglast in het gezin niet in balans zijn. Er ontstaan dan onveilige situaties door het gedrag van de opvoeder(s) (zoals mishandeling of verwaarlozing) of dat van de jeugdige (zoals weglopen of middelengebruik). 2. Doel van de module Zonder kortdurende Crisispleegzorg kan de veiligheid van de jeugdige niet worden gegarandeerd. De jeugdige in een acuut-bedreigende situatie wordt veilig en kortdurend opvangen. Crisis is een kans! Door de crisis is de wens om te veranderen groot, waardoor de motivatie voor hulp wordt vergroot. Zo snel mogelijk, maar in elk geval binnen twee weken is duidelijk wat het vervolgtraject is voor de jeugdige en het gezinssysteem De crisis, dat wil zeggen het acute gevaar, wordt zo snel mogelijk opgeheven. Verdere achteruitgang kan voorkomen worden en herstel naar het oorspronkelijke niveau wordt ingezet, met waar mogelijk een structurele verbetering van het systeem. 3. Doelgroep van de module 3.1 Voor wie is de module bedoeld? Jeugdigen die tot de reguliere doelgroep behoren van Jeugdhulp Friesland die vanwege eigen problematiek of problematiek binnen het gezin van herkomst acuut tijdelijk elders opvang nodig hebben. De veiligheid van de jeugdige is acuut in gevaar. Nacht- en ontij pleegzorg is een variant binnen de module Crisispleegzorg. Jeugdigen die zich, buiten kantooruren, in een zodanige (crisis)situatie bevinden dat direct voor een vervangende verzorging en opvoedingssituatie moet worden gezorgd, kunnen kortdurend gebruik maken van nacht- en ontij pleegzorg, indien wordt ingeschat dat een plaatsing in een gezinssituatie in het belang van de jeugdige is. Het heeft de voorkeur om jongere kinderen (tot 13 jaar) in een gezinssituatie te plaatsen. 3.2 Indicatie en contra-indicatiecriteria Jeugdhulp Friesland biedt specialistische jeugdzorg op het gebied van opgroei- en opvoedingsproblemen, in de leeftijdscategorie 0 t/m 18 (met een uitloop tot 23) jaar. Jeugdigen en hun ouders/opvoeders kunnen een beroep doen op Jeugdhulp Friesland. Dit doen zij als de normale ontwikkeling van de jeugdige wordt belemmerd. Mogelijk is er sprake van psychosociale problemen, psychiatrische problemen, gezinsgerelateerde problemen, psychische problemen, gedragsproblemen of een combinatie daarvan. Jeugdigen met een psychiatrische, zintuiglijke, lichamelijke en/of verstandelijke beperking die redelijk sociaal redzaam zijn, worden ook behandeld en/of opgevangen, als dit past binnen de behandel- Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 4/19

5 programma s en mogelijkheden van Jeugdhulp Friesland. We nemen ook jeugdigen op met een civielrechtelijke maatregel. In specifieke situaties worden kinderen met een strafrechtelijke maatregel behandeld (Gedragsbeïnvloedende maatregel). De door Jeugdhulp Friesland gehanteerde indicatiecriteria en contra-indicaties zijn uitgebreid beschreven in De Betekenis in het hoofdstuk Doelgroepenbeleid op pagina 15. Deze folder is te downloaden op Voor de module Crisispleegzorg gelden naast de algemene indicatiecriteria en contra-indicaties de volgende specifieke indicaties en contra-indicaties. Vereiste indicatie voor plaatsing in een crisispleeggezin De jeugdige kan profiteren van een gezinssituatie en is in staat gezag te (leren) accepteren. Contra-indicaties Jeugdigen bij wie sprake is van bovenliggende psychiatrische problematiek waardoor gedrag zodanig wordt beïnvloed dat de hulpverlening niet op gang komt of stagneert. Jeugdigen bij wie sprake is van onbeheersbare agressieproblematiek dusdanig ernstig dat de veiligheid van de jeugdige, medebewoners en/of medewerkers niet gegarandeerd kan worden. 3.3 Toepassing bij migranten De cultuur en de achtergrond wordt gerespecteerd rekening houdend met de veiligheid van de jeugdige. De module is toepasbaar voor diverse migrantengroepen, waarbij in bepaalde gevallen extra aanpassingen nodig zijn om de opvoeders goed te kunnen begeleiden, zoals het werken met een tolk en het aanbieden van een anamneselijst in de moedertaal (indien beschikbaar). 4. Aanpak van de module 4.1 Structuur en opbouw De module wordt ingezet met Ambulante Spoedhulp. Zodra Ambulante Spoedhulp start, wordt de verdere opbouw en structuur van die module gevolgd. Daarbij wordt ook gebruik gemaakt van methodes van Families First. De inzet van Ambulante Spoedhulp voorafgaand aan plaatsing is conform het Spoedeisend Beleid van Jeugdhulp Friesland. Ambulante Spoedhulp start in de thuissituatie om een inschatting te maken van de veiligheid van het kind om er vervolgens naar te streven dat deze vergroot wordt. Lukt dit niet, en is de veiligheid van het kind acuut in gevaar, kan worden overgegaan tot een uithuisplaatsing. Door de aanwezigheid van de Ambulante Spoedhulp medewerker kan het doel van de tijdelijke uithuisplaatsing worden ingekaderd, evenals de duur. De tijdelijke uithuisplaatsing zal het meest effect te weeg brengen wanneer voorafgaand aan de uitplaatsing bekend is waar gedurende de crisisplaatsing aan gewerkt wordt, door wie en op welke manier. Wanneer blijkt dat de module Crisispleegzorg geïndiceerd is, wordt contact gelegd met de Pleegzorgmatching om te bepalen in welk gezin de jeugdige geplaatst kan worden. De jeugdige wordt binnen 24 uur na aanmelding door de verzorgende ouder(s), of wanneer dit niet mogelijk is, door de Ambulante Spoedhulp medewerker of een medewerker van het Regiecentrum Bescherming en Veiligheid naar het pleeggezin gebracht. Na realisatie van de plaatsing wordt de aanmelding verstuurd naar de afdelingsmanager, waarna een pleegzorgwerker aan de aanmelding wordt gekoppeld. De pleegzorgwerker voorziet in de begeleiding van het pleeggezin. De Ambulante Spoedhulp medewerker richt zich op alles wat met de thuissituatie van de jeugdige te maken heeft. Tijdens de plaatsing van de jeugdige in het crisispleeggezin wordt door de (netwerk)pleegouders zoveel mogelijk gewerkt volgens de werkwijze van de module Pleegzorg Opvoedingsvariant. Het contact met de (biologische) ouders wordt onderhouden door de Ambulante Spoedhulp medewerker of het Regiecentrum Bescherming en Veiligheid. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 5/19

6 In geval van een (Spoed) Machtiging Uithuisplaatsing wordt het Spoedeisend Beleid niet uitgevoerd gezien de doelstelling op dat moment vaak anders ligt en hiermee niet overeenkomt. Echter, in het geval van een (Spoed) Machtiging Uithuisplaatsing wordt wel voorzien in een opvangplek middels Crisisopvang. In deze gevallen wordt getracht de jeugdige te plaatsen in een gezin waar deze, wanneer dat nodig is, langer kan verblijven om door- en overplaatsing te voorkomen. De opbouw van een dergelijke plaatsing verschilt van de plaatsing waarbij ASH betrokken is. Bij een dergelijke plaatsing wordt in ieder geval binnen twee weken het perspectief voor de jeugdige bepaald. Aan het eind van de spoedeisende periode vindt een eindgesprek plaats. Daarmee wordt de spoedeisende periode afgesloten. Dit is regelmatig ook het startgesprek voor de vervolghulp. 4.2 Duur De module duurt zo kort mogelijk, maar maximaal vier weken. Een nacht- en ontij pleegzorg kent een frequentie en intensiteit van maximaal twee keer 24 uur. In geval van tussenkomst van een weekend vindt overbrugging van dit weekend in het crisispleeggezin plaats. 4.3 Frequentie De frequentie en de hoeveelheid contacten staan niet vast. De Ambulant Spoedhulp medewerker kan meerdere keren in de periode contact hebben met de ouders. De frequentie van begeleidingsgesprekken met de crisispleegouder(s)) betreft één keer per twee weken. Nacht- en ontijplaatsing: Begeleidingsgesprekken vinden telefonisch plaats door de pleegzorgmatching. 4.4 Intensiteit Zeven dagen per week, 24 uur per dag. Afhankelijk van het verloop van het traject is een kind/jongere meer of minder aanwezig in het crisispleeggezin, aangezien er in de trajecten ook geoefend wordt met het doorbrengen van momenten in de eigen gezinssituatie. 4.5 Setting Crisispleegzorg kan plaatsvinden in bestandspleeggezinnen van Jeugdhulp Friesland die hebben aangegeven hiervoor beschikbaar te zijn. Dit geldt tevens voor nacht- en ontijgezinnen. 5. Materialen en links Voor Crisispleegzorg geldt dat gewerkt wordt naar de handelswijze van de module Pleegzorg. Binnen pleegzorg wordt gebruik gemaakt van diverse methodiekboeken, hulpmiddelen, tijdschriften en voorlichtingsmateriaal, zoals: Methodiekboek: Kiezen voor kinderen - Joep Choy & Ellen Schulze (2009) Methodiekboek: Ouderbegeleiding bij roldifferentiatie - Ge Haans en anderen (2010) Methodiekboek: Veilig opgroeien. De oplossingsgerichte aanpak Signs of Safety in Jeugdzorg en Kinderbescherming - Andrew Turnell & Steve Edwards (2009) Pleegouder-Pleegkind-Interventie (PPI), onderzoek Hans van Andel Folder Pleegzorg (algemene informatie over pleegzorg) Toolkit (Hulpmiddel met betrekking tot kennismaking tussen kind/jongere en het pleeggezin) Checklist veiligheid fysieke omgeving pleeggezinnen Brochure Kinderen en veiligheid Activiteitenboekje Pleegzorg (jaarlijks wordt een nieuwe editie verspreid met daarin het scholingsaanbod voor pleegouders) Voorlichtingsmateriaal Mijn Levensboek..voor kinderen in een pleeggezin (verkrijgbaar via Pleegouderservicepunt Pleegouderraad Tolkentelefoon Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 6/19

7 Pleegzorgspel (Hulpmiddel om diverse pleegzorgthema s bespreekbaar te maken met kinderen/jongeren) Tijdschrift Mobiel (Bij inschrijving krijgen pleegouders een lidmaatschap op dit landelijk voor pleegzorg uitgegeven tijdschrift) Tijdschrift Feroaring (3 keer per jaar krijgen pleegouders dit door JHF-Pleegzorg uitgegeven tijdschrift) Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen ( Pleegzorg Nederland ( Wat werkt in de pleegzorg ( Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 7/19

8 B. ONDERBOUWING VAN DE MODULE 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak Probleemanalyse Volgens de crisistheorie (Caplan, 1964) is een crisis in een gezin het resultaat van oplopende spanning in het gezinssysteem. Individuele gezinsleden en het gezin als systeem hebben patronen ontwikkeld om problemen en ontwikkelingsvragen op te lossen. Dit kost energie en kan gepaard gaan met spanningen. Normaliter zijn deze spanningen gemakkelijk op te vangen door aanpassingen in het gedrag van individuele gezinsleden of door verandering van gezinspatronen. Als dat niet meer lukt, wordt er doorgaans steun van buiten ingeroepen, bijvoorbeeld van de familie of de professionele hulpverlening. Bij een acute crisis is het voor het gezin, de mensen daaromheen, en ook voor de eventueel betrokken hulpverleners, niet langer mogelijk om de spanning op te vangen. De spanning kan heel snel zijn opgelopen, bijvoorbeeld door een sterfgeval, een vechtpartij, een arrestatie, ook wel shock -crisis genoemd. Ook kan het een langzamer proces geweest zijn, waarbij een relatief kleine aanleiding, bijvoorbeeld dat een kind/jongere zijn kamer niet opruimt, de emmer net doet overlopen. Dan wordt gesproken van een uitputtingscrisis. De mogelijkheden van het gezin om spanningen op te vangen zijn dan uitgeput. Het individuele gedrag bij een shock -crisis en uitputtingscrisis is verschillend. Bij een crisis is er sprake van een ingrijpende verstoring van het evenwicht tussen draagkracht (belast-baarheid) en draaglast (belasting) van een cliëntsysteem, waarin bestaande probleemoplossende mechanismen van het individu en het sociaal netwerk ontoereikend zijn of falen (Hoekert, Lommerse & Beunderman, 2000). De feitelijke of beleefde draaglast kan te zwaar worden, bijvoorbeeld in de volgende gevallen (vrij naar Van Deur, 1997): door een ingrijpende gebeurtenis, bijvoorbeeld een sterfgeval; als een risicofactor uit het cliëntsysteem actief wordt, bijvoorbeeld een stoornis; als de beleving van een bestaande situatie te sterk negatief wordt. De draagkracht van een cliëntsysteem kan onverwacht tekortschieten omdat: er geen adequate probleemoplossende strategieën worden gebruikt: de jeugdige of zijn opvoeders aan competentie ontbreekt; er onvoldoende beschermende factoren en/of sociale steun aanwezig is. Het cliëntsysteem vertoont als gevolg van de verstoring van het evenwicht tussen draagkracht en draaglast typisch crisisgedrag en is niet in staat om adequaat te handelen. Dit betekent dat: opvoeders en/of kinderen/jongeren zijn emotioneel te zeer verward; opvoeders en/of kinderen/jongeren kunnen feitelijke informatie niet meer reëel inschatten; opvoeders en/of kinderen/jongeren vertonen problematisch gedrag dat de crisissituatie eerder verergert. Een crisis treedt niet snel op, maar als hij plaatsvindt, belandt een gezin van een kwetsbare toestand in een totale ontreddering. Een crisis is een tijdelijke toestand van één of meer individuele gezinsleden. Als niemand ingrijpt, gaat de crisis ook weer over. Het kost dan echter meer tijd voor het gezinslid om er overheen te komen en het dagelijks leven weer op te pakken. Bovendien is het risico op schade groot, vooral als er kinderen/jongeren bij betrokken zijn. Langer dan een maand duurt een crisis echter zelden. Beïnvloedbare factoren De beïnvloedbaarheid van factoren is afhankelijk van de mate waarin draagkracht aanwezig is. Wanneer een ieder gemotiveerd is tot verandering (de crisis als een kans ervaart), zullen vele factoren voor beïnvloeding vatbaar zijn. Ook motivatie is een beïnvloedbare factor, maar net als alle andere is deze factor moeilijker te beïnvloeden wanneer de draagkracht minimaal is. Deze is op gang te brengen door aan te sluiten bij het cliëntsysteem, maar ook door ouders te wijzen op hun verantwoordelijkheden en kinderen/jongeren bewust te maken van hun positie. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 8/19

9 De module richt zich met name op het terugbrengen van de veiligheid in de gezinssituatie. Hiertoe wordt de module gestapeld met Ambulante Spoedhulp. De interactie en communicatie tussen ouder en de jeugdige, wat regelmatig de hoofdreden is voor het ontstaan van een uitputtingscrisis, komt daarbij vaak naar voren. Verbinding probleemanalyse, doel, doelgroep en aanpak Het waarborgen van de veiligheid voor een kind/jongere zelf is vaak al bereikt wanneer deze uit de onveilige situatie gehaald wordt. Echter, het terugbrengen van de veiligheid in de thuissituatie behelst méér werk dan dat en is het uiteindelijke doel: De jeugdige kan op een voor hem/haar en het gezinssysteem goede manier weer veilig thuis wonen. De motivatie van het totale gezinssysteem is de grootst bijdragende factor in het welslagen hiervan. Door Ambulante Spoedhulp te stapelen bovenop de module Crisispleegzorg, wordt de kans op terugplaatsing naar huis aanzienlijk vergroot. De directe inzet, de hoge intensiteit en het werken met een vaste methodiek draagt hier aan bij (zie ook werkzame factoren). Werkzame factoren/mechanismen Er is geen onderzoek verricht naar de werkzame factoren van crisispleegzorg en het effect hiervan. Wetenschappelijk onderzoek heeft zich wel gericht op de werkzame factoren binnen reguliere pleegzorg en welke factoren eraan bijdragen dat de kwaliteit van pleegzorg wordt bevorderd. Het gaat hierbij om: het werven, trainen en ondersteunen van goede pleegzorgouders is de sleutel tot succesvolle pleegzorg; een pleegzorginstelling moet streven naar een bestand van pleegouders dat in staat is om verschillende soorten kinderen op te nemen voor een verschillende duur. Op deze manier kan er worden ingespeeld op de grote variëteit aan kinderen die binnenkomt voor pleegzorg; een optimale match hangt af van de relatie tussen de behoeften van het pleegkind, de opvoedingskwaliteiten van de pleegouder, het opvoedingsklimaat in het pleeggezin, de verwerking van de uithuisplaatsing door de biologische ouders en hun houding tegenover het kandidaat-pleeggezin; een pleegkind heeft zo snel mogelijk zekerheid nodig over waar hij definitief gaat wonen: voor langere tijd in een pleeggezin of terugkeer naar zijn biologische ouders, of elders. Dit heeft namelijk een positieve invloed op de ontwikkeling van het pleegkind; aankomende pleegouders hebben een gedegen training nodig waarin ze leren hoe ze het pleegkind succesvol kunnen opvoeden. Netwerkpleegouders krijgen meestal geen training vooraf. Extra ondersteuning tijdens de plaatsing is dan ook wenselijk; de pleegzorgbegeleider heeft twee belangrijke taken, namelijk het organiseren van de plaatsing en het bieden van begeleiding aan de pleegkinderen, pleegouders en biologische ouders; het is belangrijk om met behulp van gestandaardiseerde instrumenten tijdens de plaatsing het emotioneel en gedragsmatig functioneren van het pleegkind te monitoren om plaatsingen met een verhoogd risico op een voortijdige afbreuk van de plaatsing vroegtijdig te signaleren. In de hulpverlening aan het pleegkind en het pleeggezin kan hier vervolgens op worden ingespeeld door met name deze plaatsingen extra ondersteuning en begeleiding te bieden; het is noodzakelijk dat de (pleeg)zorgaanbieders specialistische vormen van ambulante hulpverlening danwel trainingen voor pleegouders in het omgaan met gedragsproblemen ontwikkelen. Daarnaast is het van belang om bij ernstige emotionele en gedragsproblemen van het pleegkind te zoeken naar een passende hulpverlening voor het pleegkind zelf; de begeleiding van biologische ouders moet voldoen aan een aantal kenmerken, namelijk: duidelijkheid over de eventuele terugkeer van de jeugdige, uitleg over het belang van duidelijkheid voor de ontwikkeling van de jeugdige, hulp en begeleiding ná de uithuisplaatsing en waardering voor moeilijke, maar positieve beslissingen van biologische ouders; deze taken vragen van de pleegzorgbegeleider aandacht voor de behoeften en interesses van de jeugdige, de biologische ouders en het pleeggezin: betrouwbaarheid; goede bereikbaarheid; openheid naar de pleegouders over de problemen van het pleegkind; efficiëntie in het behandelen van betalingen en klachten; ingrijpen wanneer een pleegzorgplaatsing uit de hand dreigt te lopen; en het zorgvuldig behandelen van afgebroken plaatsingen. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 9/19

10 Niet alleen de pleegzorgorganisatie, maar ook de pleegouders hebben een belangrijk aandeel in de kwaliteit van de pleegzorg. De Child Welfare League of America (CWLA, 1995) heeft criteria geformuleerd voor het kennis- en vaardighedenniveau van de aspirant-pleegouder. Deze criteria komen overeen met de Europese kwaliteitscriteria voor uit-huis-geplaatste kinderen. Ze luiden als volgt: de pleegouder moet: het pleegkind kunnen beschermen en koesteren in een veilige en gezonde omgeving met onvoorwaardelijke positieve steun; de relatie tussen het pleegkind, zijn biologische ouders, zijn familie en zijn leeftijdgenoten kunnen ondersteunen; aan de ontwikkelingsbehoeften van het pleegkind kunnen voldoen, zoals het pleegkind leren omgaan met scheiding en verlies, het aanbieden van de mogelijkheid tot hechting, het bouwen aan zelfwaardering, het bevorderen van de culturele identiteit, het toepassen van disciplinetechnieken die passen bij de leeftijd van de jeugdige zonder hardvochtigheid, vernedering of lichamelijke straf, het stimuleren van de intellectuele groei en schoolprestaties, en het stimuleren van positieve sociale relaties en de verantwoordelijkheden hierin; de continuïteit van relaties kunnen ondersteunen. Dit kan gezinshereniging zijn, maar ook andere veilige koesterende relaties die een leven lang duren; als volledig lid van een pleegzorgteam kunnen functioneren en bereid zijn de pleegzorg uit te voeren conform het beleid van de zorgaanbieder. Behalve naar deze kwaliteitscriteria, is er beperkt onderzoek gedaan naar belangrijke eigenschappen van een pleegouder. Over een aantal zaken bestaat redelijke zekerheid, zoals: netwerkpleegouders hebben vaker een lage sociaaleconomische status dan bestandspleegouders; netwerkpleegouders ontvangen minder training en ondersteuning van de pleegzorgorganisatie dan bestandspleegouders; grootouders die voor hun kleinkinderen zorgen hebben meer lichamelijke en geestelijke klachten dan grootouders die dit niet doen. Uit wetenschappelijke literatuur blijkt een morele voorkeur voor netwerkpleegzorg boven bestandspleegzorg. Op basis van wetenschappelijk onderzoek kan er echter geen voorkeur worden uitgesproken voor één van de twee. Volgens Schlonsky en Berrick (2001) hebben beiden vormen van pleegzorg hun eigen krachten en zwaktes en moet per pleegkind worden afgewogen waar het behoefte aan heeft. Mogelijk hangen de volgende factoren samen met de kwaliteit van pleegouderschap: een autoritatieve opvoedingsstijl (Kok, 1997); voldoende steun ontvangen uit de omgeving; goed grenzen kunnen stellen; veel belang hechten aan het welzijn van kinderen; openstaan en tolerant zijn voor de achtergrondsituatie van de jeugdige; een sterke huwelijksband met openlijke communicatie en wederzijdse ondersteuning; een gezinsstructuur en dagelijkse routine die gekenmerkt worden door heldere regels en verwachtingen voor kinderen, consistent optreden naar kinderen, maar ook flexibel en easy going zijn. Met andere woorden: in het pleeggezin moet er structuur zijn, maar de structuur moet ook kunnen worden aangepast aan gewijzigde omstandigheden. Op basis van wetenschappelijk onderzoek kan niet met zekerheid worden gezegd dat deze factoren samenhangen met kwalitatief goed pleegouderschap. Tot slot kunnen ook factoren van het pleegkind en de biologische ouders de kwaliteit van de pleegzorg beïnvloeden. Het gaat om: factoren die de stabiliteit van een plaatsing kunnen beïnvloeden, zoals de leeftijd van het pleegkind, de aanwezigheid van gedragsproblemen en het aantal verplaatsingen; steunend en sensitief opvoedingsgedrag van de pleegouders dat kan bijdragen aan het verbeteren van de hechting van het pleegkind. Het is nooit te laat voor correctieve hechtingservaringen. Pleegouders kunnen baat hebben bij extra ondersteuning, door middel van korte interventies die worden ondersteund door video; Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 10/19

11 contact tussen het pleegkind en de biologische ouders dat meestal leidt tot betere uitkomsten van de pleegzorg. Wat de beste frequentie van dit contact zou kunnen zijn is echter niet onderzocht. Sommige pleegkinderen willen niets te maken hebben met hun biologische ouders, terwijl anderen een bepaalde vorm van continuïteit willen bewaren door geregeld contact met de familie. Beslissingen over bezoek moeten zorgvuldig en op individuele basis worden gemaakt; zorgvuldige en op het individu afgestemde beslissingen over contact tussen het pleegkind en de biologische ouders. Daarbij moet onderscheid worden gemaakt in contact met verschillende familieleden, voor verschillende doeleinden en in verschillende contexten; wederzijdse acceptatie tussen de biologische ouders en pleegouders. Dit heeft een gunstige invloed op de aanpassing van het pleegkind en op het aantal contacten tussen de biologische ouders en de jeugdige in voorbereiding op hereniging; psychologische toestemming van de biologische ouder aan de jeugdige om in het pleeggezin te verblijven vanwege de positieve invloed op de stabiliteit van de plaatsing. Er is weinig bekend over de manier waarop pleegzorgbegeleiders de wederzijdse acceptatie van biologische ouders en pleegouders en de psychologische toestemming van de biologische ouders aan de jeugdige kunnen beïnvloeden. Dergelijke praktische kennis over de pleegzorg is noodzakelijk om de kwaliteit ervan te kunnen optimaliseren. Bovenstaande werkzame factoren zijn gebaseerd op reguliere Pleegzorg, waarbij sprake is van een langdurig verblijf, de zogeheten opvoedingsvariant. Werkzame factoren die ertoe bijdragen de crisis ook daadwerkelijk als kans te benutten hebben betrekking op de programmastructuur en de programma-inhoud. Evenals bij residentiële crisisopvang kunnen de werkzame factoren die onderschreven zijn binnen ambulante crisisinterventie ook effect hebben bij crisispleegzorg, wanneer deze (factoren) verweven worden in het traject van terugplaatsing naar huis en in de thuissituatie en/of in de relatie met ouders en opvoeders vorm krijgen. Het gaat hierbij om: een snelle start en snelle beschikbaarheid voor intake (Feiguine et al, 2000, in: Konijn et al, 2001); 24/7 beschikbaarheid (Fraser, Pecora & Haapala, 1991); hulpverlenen in de eigen omgeving; intensiteit en caseload; beperkte duur (Fairchild, 1997; in: Konijn et al, 2001, Callahan, 1994); een vaste hulpverlener; deskundigheid; het inzetten op betrokkenheid en motivatie; doelen en fasering; cognitieve en gedragsmatige benadering; het aanleren van vaardigheden; het bieden van concrete hulp; belangenbehartiging. Uit diverse effectstudies komt naar voren dat naast de specifieke aanpak bij crisisinterventie, ongeacht de problematiek van de cliënten, een aantal factoren altijd bijdraagt aan goede resultaten (Van Yperen et al, 2003). Het gaat hier om algemeen werkzame factoren die gelden voor de gehele jeugdzorg: een goede werkrelatie tussen cliënt en hulpverlener; goede aansluiting bij de motivatie van de cliënt; goede aansluiting van het type interventie bij het probleem en de hulpvraag: aansluiting bij de probleemdefiniëring van de doelgroep, consensus over het probleem waarop de hulp gericht moet zijn; evenwicht tussen probleem en omvang van de inzet; goede structurering van de interventie, dat wil zeggen: heldere en concrete doelstelling, doordachte opzet, goede planning en fasering; uitvoering van de interventie zoals zij behoort uitgevoerd te worden: 'treatment integrity' of 'fidelity'; voldoende professionaliteit, vooral: training van de behandelaar; goede werkomstandigheden van de behandelaar wat betreft caseload, begeleiding en beveiliging. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 11/19

12 Hermanns (2004) wijst er verder op dat hulpverlening effectiever is als zij erop gericht is dat ouders, kinderen en jongeren weer grip krijgen op het eigen leven (herstel zelfregulatie), als de hulpverlening beschikbaar is in de eigen leefsituatie en als de hulpverlening hun sociale netwerk activeert. Verantwoording De begeleiding is gebaseerd op professionele deskundigheid en praktische ervaring van de medewerkers Pleegzorg. De crisis wordt benut om veranderingen tot stand te brengen. De module wordt vorm gegeven overeenkomstig het algemene handelingskader zoals die is geformuleerd in het positioneringstatement (Visie en Missie) van Jeugdhulp Friesland: dialooggestuurd (binnen Pleegzorg wordt met name gewerkt vanuit de presentiebenadering); systeemgericht werken; oplossingsgericht; competentiegericht werken; resultaatgericht. 7. Samenvatting onderbouwing Jeugdigen of het gezinssysteem verkeren in een crisissituatie in een onveilige situatie. Daarbij is het evenwicht tussen draagkracht en draaglast dermate uit balans dat het herstellen hiervan door ambulante crisishulp niet meer haalbaar of toereikend is. Zij kunnen veelal alleen geholpen worden door de situatie tijdelijk te veranderen en een tijdelijke uithuisplaatsing in te zetten. Dit kan door het inzetten van Crisispleegzorg. Een kind/jongere wordt dan opgevangen in een netwerkpleeggezin of als dat niet voorhanden is in een bestandspleeggezin. Door tegelijkertijd aan de slag te gaan met het vergroten van de veiligheid en het uitbouwen van competenties en vaardigheden waarover het gezin al beschikt, is het mogelijk om het evenwicht te herstellen en het gezin succeservaringen op te laten doen, zodat de jeugdige weer thuis kan wonen. 8. Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking 8.1 Eisen ten aanzien van opleiding Voor een omschrijving van de eisen die aan de pleegzorgbegeleider worden gesteld, wordt verwezen naar de module Pleegzorg Opvoedingsvariant. Voor de pleegouders gelden de volgende eisen: Bestandpleegouders: Aan de hand van een gezinsonderzoek en een voorbereidende training van zes avonden worden gekeken of pleegouders voldoende competenties hebben om pleegkinderen op te vangen/op te voeden; Netwerkpleegouders: Voorafgaand aan een netwerkplaatsing maakt Regiecentrum Bescherming en Veiligheid een inschatting of het netwerkpleeggezin een veilige plek is voor de jeugdige. Tijdens een plaatsing wordt onderzocht of pleegouders voldoende competenties hebben om de jeugdige te bieden wat deze nodig heeft. Daarnaast wordt gekeken of er goed samengewerkt kan worden met ouders en hulpverleners (dit duurt drie maanden). Bij vaststelling van het opleidingsprofiel deze hier voor medewerker ASH invoegen. 8.2 Eisen ten aanzien van overdracht en implementatie Er is geen handleiding of protocol voor overdracht of implementatie. 8.3 Eisen ten aanzien van kwaliteitsbewaking De kwaliteit van de module wordt bewaakt aan de hand van de resultaten uit de prestatie-indicatoren: doelrealisatie, cliënttevredenheid, reden beëindiging hulp en afname ernst problematiek. Jeugdhulp Friesland voldoet aan de kwaliteitsnormen HKZ, hetgeen betekent dat de cliënt centraal staat en er continu gewerkt wordt aan het verbeteren van de hulpverlening. In de hoofd-onderaannemeroverkomst zijn kwaliteitscriteria opgenomen. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 12/19

13 8.4 Kosten van de module Pleegzorgmodule Betrokken professionals: Gedragswetenschapper Ambulant hulpverlener pleegzorg Methodiekcoach Methodisch ouderbegeleider op indicatie Verblijf: ja Verzorgingskosten: nee Pleeggeld: ja Licentie: nee Training / opleiding: ja Specifiek materiaal (bv. camera bij VHT): nee Overige kosten: bijzondere uitgaven ASH module Betrokken professionals: Ambulant hulpverlener FF/ASH Gedragswetenschapper Praktijkcoach Verblijf: nee Verzorgingskosten: nee Pleeggeld: nee Licentie: ja Training/opleiding: ja, zie 8.1 Specifiek materiaal: ipad, mobiele telefoon Overige kosten: tolkkosten, reiskosten personeel 9. Onderzoek naar de uitvoering van de module Er is geen onderzoek gedaan naar de uitvoering van de module. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 13/19

14 C. EFFECTIVITEIT 10. Nederlandse effectstudies 10.1 Studies naar de effectiviteit van de module in Nederland Voor zover bekend is in Nederland geen expliciet onderzoek gedaan naar kortdurende vormen van pleegzorg, waaronder crisispleegzorg. Wel wordt er in het onderzoek van Strijker en Zandberg (2004) naar langdurige pleegzorg verwezen naar crisispleegzorg. Zij constateren dat 32,4 procent van de pleegkinderen uit de onderzoeksgroep in een ander gezin dan het huidige pleeggezin heeft gewoond. Hiervan is 19,9 procent afkomstig uit de crisispleegzorg. De verandering van crisisgezin naar langdurig pleeggezin betekent echter meer dan een verplaatsing. Na een verplaatsing, zo blijkt uit onderzoek van Newton, Litrownik en Landsverk (2000), kan het probleemgedrag bij het pleegkind verergeren of kan probleemgedrag ontstaan. Ook hebben verplaatsingen een ongunstige invloed op de hechtingsrelaties tussen pleegkinderen en hun opvoeders (Juffer, 2010). Het is niet eenvoudig om de effectiviteit van crisispleegzorg vast te stellen, omdat die afhankelijk is van de onderliggende zorg waarvan pleegzorg deel uitmaakt. Uit het onderzoek wordt wel duidelijk dat de verplaatsing na de crisisplaatsing een risicofactor voor de ontwikkeling van het kind kan zijn en dat de begeleiding door de pleegzorgbegeleider een belangrijke factor is voor het succes van de crisispleegzorg Samenvatting Nederlandse effectstudies Auteurs: Strijker en Zandberg Jaar: 2004 Onderzoekstype: beschrijvend Belangrijkste resultaten: Bijna een vijfde van de kinderen binnen de reguliere pleegzorg is daarvoor in een crisispleeggezin geplaatst geweest. Bewijskracht van het onderzoek: 2 Resultaten effectiviteit: Buitenlandse effectstudies Evenals in Nederland is ook in het buitenland nauwelijks onderzoek naar kortdurende pleegzorg gedaan. Wilson en collega s (2004) menen dat kortdurende pleegzorg de psychosociale ontwikkeling van kinderen niet drastisch zal veranderen. Het verblijf is kort en de effectiviteit is afhankelijk van de onderliggende zorg waarvan de pleegzorg deel uitmaakt. Áls er al een effect is van kortdurende pleegzorg, dan is dit heel moeilijk vast te stellen. In Amerika zijn onderzoekers vooral geïnteresseerd in de vraag of kortdurende pleegzorg voorkomen kan worden door middel van intensieve begeleiding in het gezin van herkomst. Stein, Gambrill & Wiltse (1978) vonden dat tijdelijke pleegzorgplaatsing met doelgerichte ondersteuning van een pleegzorgbegeleider aan de ouders meer kans gaf op herstel van de gezinssituatie en op positieve uitkomsten dan pogingen om pleegzorgplaatsing te voorkomen. Voorwaarde is dat de ondersteuning gebaseerd is op een gezamenlijke overeenkomst tussen de pleegzorgbegeleider en de biologische ouders, bijvoorbeeld over de doelen van de pleegzorgplaatsing. Zo n werkwijze bevordert goed contact tussen de biologische ouders, de pleegouders en het pleegkind. Daarnaast coördineert de pleegzorgbegeleider zowel vóór, tijdens als na de plaatsing de samenwerking tussen verschillende instanties voor de hulpverlening aan de jeugdige en de biologische ouders. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 14/19

15 D. OVERIGE INFORMATIE 12. Toelichting op de naam van de module De module Crisispleegzorg is een module op het snijvlak van de twee zorgprogramma s Pleegzorg en Spoedeisende Hulp. De crisisopvang is het domein van het zorgprogramma Spoedeisend en het verblijf in het gezin het domein van de Pleegzorg. 13. Uitvoering (uitvoerende en/of ondersteunende organisaties en partners) De module Crisispleegzorg wordt uitgevoerd in de gehele provincie Friesland, afhankelijk van waar het (netwerk)pleeggezin woonachtig is. 14. Overeenkomsten met andere modules De module Crisispleegzorg vertoont overeenkomsten met de module Pleegzorg en wordt evenals de modules Crisisopvang Oudere Jeugd en Crisisopvang Jongere Jeugd gestapeld met de module Ambulante Spoedhulp. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 15/19

16 Aangehaalde literatuur Baat, M., Bartelink, C. (2011), Wat werkt in de pleegzorg? Nederlands Jeugdinstituut, Utrecht Boendermaker, L., Rooijen, K. van, & Berg, T. (2010), Residentiële jeugdzorg: wat werkt? Nederlands Jeugdinstituut, Utrecht Callahan, J. (1994), Defining crisis and emergency, Crisis, 15, no. 4. pp Caplan, G. (1964), Principles of preventive psychiatry, Basis Books, New York Deur, H. Van (1997), Zorgprogramma s in de Crisisinterventies in de agglomeratie Amsterdam, Coördinatiepunt Crisisinterventie, Amsterdam Child Welfare League of America (1995), Standards of excellence for family foster care services, CWLA, Washington DC Choy, J., Schulze, E. (2009), Kiezen voor kinderen, Een nieuwe blik op het samenspel in pleegzorg, co-productie Nisto & Spirit Fraser, M.W., Pecora, P.J. & Haapala, D.A. (1991), Families in crisis: the impact of intensive family preservation services, Aldine de Gruyter, New York Haans, G., Robbroeckx, L., Hoogeduin, J., & Beem-Kloppers, A. (2009), Methodiekboek ouderbegeleiding bij roldifferentiatie: ouders helpen bij het invullen van de ouderrol na plaatsing van hun kind in een pleeggezin, Uitgeverij SWP, Amsterdam Hermanns, J. (2004), 'Van behandelingsplan naar opvoedingsarrangement', in: Aalsvoort, D. van der, (red.), Eén kind, één plan bij jonge risicokinderen, Acco, Leuven Hoekert, L., Lommerse, M. & Beunderman, R. (2000), Het Mobiel Crisis Team. Hulp bij gezinnen in crisissituaties, Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, 55, no. 3, pp Konijn, C., Boelhouwers, K & Cavelaars, E. (2001) Ambulante crisisinterventie bij jeugdigen in de Agglomeratie Amsterdam, Trimbos-instituut, Utrecht Juffer, F. (2010), Beslissen over kinderen in problematische opvoedingssituaties: inzichten uit Gehechtheidsonderzoek, Raad voor de rechtspraak: Research Memoranda, jaargang 6, nummer 6 Kok, J.F.W. (1997), Specifiek opvoeden. Orthopedagogische theorie en praktijk, De Tijdstroom uitgeverij BV, Utrecht Newton, R.R., Litrownik, A.J., & Landsverk, J.A. (2000), Children and Youth in Foster Care: Disentangling the Relationship Between Problem Behaviors and Numer of Placements, Child Abuse & Neglect, 10, Strijker, J., & Zandberg, Tj. (2004), Over-Leven in de pleegzorg, Pedagogiek, 3, Schlonsky, A., & Berrick, J. (2001), Assessing and promoting quality in kin and nonkin foster care, Social Service Review, Stein, T., Gambrill, E., & Wiltse, K. (1987), Children in foster homes: Achieving continuity of care Wilson, K., Sinclair, I., Taylor, C., Pithouse, A., Sellick, C. (2004), Fostering Success. An Exploration of the Research Literature in Foster Care, Social Care Institute for Excellence, The Policy Press, Bristol Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 16/19

17 Bijlage CAP-J CAP-J classificatieoverzicht (assen en rubrieken): Naam van de module: Crisispleegzorg Onderdeel van het zorgprogramma: Spoedeisend Legenda: (probleem waar de module aan werkt),! (probleem waar de module aan werkt, niet genoemd in de modulebeschrijving), C (contra indicaties of belemmerende factoren genoemd in de beschrijving), 0 (kenmerken van de doelgroep, genoemd in de moduleomschrijving maar de module is hier niet op gericht)? (niet duidelijk, discussiepunt) Richt zich op CAP-J Groep As A: Psychosociaal functioneren jeugdige A100 Emotionele problemen A101 Introvert gedrag 0 A102 Angstproblemen 0 A103 Stemmingsproblemen A200 Gedragsproblemen A201 Druk en impulsief gedrag 0 A202 Opstandig gedrag en/of antisociaal gedrag 0 A300 Problemen in de persoonlijkheid(sontwikkeling en identiteit(sontwikkeling) A301 Problemen met de competentiebeleving A302 Problemen in de gewetensvorming/morele ontwikkeling A303 Identiteitsproblemen A400 Gebruik van middelen/verslaving A900 Overige psychosociale problemen jeugdige A901 Problemen bij de verwerking van ingrijpende gebeurtenissen 0 A902 Overmatige stress A903 Automutilatie A904 Andere problemen psychosociaal functioneren jeugdige CAP-J groep As B: Lichamelijke gezondheid, aan lichaam gebonden functioneren jeugdige B100 Lichamelijke ziekte, aandoening of handicap B101 Gehooraandoeningen B102 Oogaandoeningen B103 Spraakaandoening B104 Motorische handicap B105 (Chronische) lichamelijke ziekte B200 Gebrekkige zelfverzorging, zelfhygiëne, ongezonde levenswijze B201 Problemen met zelfverzorging en zelfhygiëne 0 B202 Ongezonde levenswijze 0 B203 Overgewicht 0 B300 Aan lichamelijke functies gerelateerde klachten B301 Lichamelijke klachten B302 Voedings-/eetproblemen B303 Zindelijkheidsproblemen B304 Slaapproblemen B305 Groeiproblemen B306 Onverklaarbare lichamelijke klachten B900 Overige problemen lichamelijke gezondheid B901 Andere problemen lichamelijke gezondheid, aan lichaam gebonden functioneren jeugdige Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 17/19

18 CAP-J Groep As C: Vaardigheden en cognitieve ontwikkeling jeugdige C100 Problemen in de cognitieve ontwikkeling C101 Problemen met schoolprestaties/leerproblemen 0 C102 Aandachtsproblemen 0 C103 Problemen verbandhoudend met hoogbegaafdheid C104 Problemen met het sociaal aanpassingsvermogen C200 Problemen met vaardigheden C201 Sociale vaardigheidsproblemen 0 C900 Overige problemen vaardigheden en cognitieve ontwikkeling C901 Andere problemen cognitieve ontwikkeling jeugdige 0 C902 Andere problemen vaardigheden jeugdige 0 CAP-J groep AS D: Gezin en opvoeding D100 Ontoereikende kwaliteiten van de opvoeding D101 Ontoereikende opvoedingsvaardigheden D102 Problemen met ondersteuning, verzorging en bescherming kinderen D103 Pedagogische onwil D104 Onenigheid tussen ouders over opvoedingsaanpak D105 Problematische gezinscommunicatie D200 Problemen in de ouder-kindrelatie D201 Gebrek aan warmte in ouder-kindrelatie D202 Symbiotische relatie tussen ouder en jeugdige D203 Jeugdige in de rol van ouder (parentificatie) D204 Vijandigheid tegen of zondebok maken van jeugdige door de ouder D205 Problemen in de loyaliteit van jeugdige naar ouder D206 Problemen in de hechting van jeugdige aan ouder D207 Generatieconflict D208 Problemen door religieuze en/of culturele verschillen tussen ouder en jeugdige D209 Mishandeling ouder door jeugdige D210 Jeugdige weggelopen van huis D211 Jeugdige weggestuurd door ouders D300 Verwaarlozing, lichamelijke/psychische mishandeling, incest, seksueel misbruik van de jeugdige in het gezin D301 Jeugdige slachtoffer verwaarlozing D302 Jeugdige slachtoffer mishandeling D303 Jeugdige slachtoffer seksueel misbruik D400 Instabiele opvoedingssituatie D401 Problemen bij scheiding ouders 0 D402 Problemen met omgangsregeling 0 D403 Problemen met gezagsrelaties 0 D404 Problemen die gepaard gaan met het samengaan van twee 0 gezinnen/samengestelde gezinnen D405 Problematische relatie tussen ouders 0 D406 Problematische relatie jeugdige met partner opvoeder 0 D407 Problematische relatie (stief)broers/zussen 0 D500 Problemen van ouder D501 Negatieve jeugdervaring/traumatische ervaring ouder 0 D502 Problemen met werkloosheid ouder D503 Problemen bij zwangerschap of bevalling D504 Moeilijke start ouderschap D505 Gezondheidsproblemen of handicap/invaliditeit ouder D506 Antisociaal gedrag ouder 0 Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 18/19

19 D507 Gebruik van middelen/verslaving ouder 0 D508 Pleger seksueel misbruik 0 D509 Overmatige stress ouder 0 D510 Psychische/psychiatrische problematiek ouder 0 D600 Problemen van ander gezinslid D601 Gezondheidsproblemen of handicap/invaliditeit ander gezinslid D602 Antisociaal gedrag ander gezinslid D603 Gebruik van middelen/verslaving ander gezinslid D604 Psychische/psychiatrische problematiek ander gezinslid D700 Problemen in het sociaal netwerk gezin D701 Problemen in de familierelaties (niet het gezin) D702 Gebrekkig sociaal netwerk gezin D800 Problemen in omstandigheden gezin D801 Problemen met huisvesting 0 D802 Financiële problemen D803 Problemen met hulpverleners of (vertegenwoordigers van ) instanties D804 Problematische maatschappelijke positie gezin als gevolg van migratie 0 D900 Overige problemen gezin en opvoeding D901 Andere problemen gezin en opvoeding 0 CAP-J Groep As E: Jeugdige en omgeving E100 Problemen op speelzaal, school of werk E101 Problematische relatie met leerkracht, werkgever of leidinggevende/problemen met hiërarchische relatie E102 Problematische relatie met medeleerlingen, collega s of groepsleden E103 Motivatieproblemen op school of werk (onder andere spijbelen) E104 Van school gestuurd E105 Problemen met school-, studie- of beroepskeuze of vakkenpakket E106 Problemen met werkloosheid jeugdige E107 Problemen met speelzaal, schoolorganisatie of onderwijsstijl, arbeidsorganisatie E200 Problemen met relaties, vrienden, sociaal netwerk en vrije tijd E201 Problemen met vrijetijdsbesteding E202 Problemen met verliefdheid/liefde en relaties E203 Problematische relatie met leeftijdgenoten (onder andere gepest worden buiten school/werk) E204 Gebrekkig sociaal netwerk jeugdige E205 Risicovolle vriendenkring (antisociaal gedrag, gebruik middelen) E300 Problemen in omstandigheden jeugdige E301 Problemen met zelfstandige huisvesting jeugdige E302 Financiële problemen jeugdige E303 Problemen van jeugdige met hulpverleners of (vertegenwoordigers van) instanties E304 Problematische maatschappelijke positie jeugdige (onder meer als gevolg van migratie) E305 Problemen jeugdige met justitiële instanties E900 Overige problemen omgeving jeugdige E901 Andere problemen jeugdige en omgeving Opmerking Binnen Pleegzorg is sprake van een grote diversiteit aan problemen en situaties waar jeugdigen en hun opvoeders zich in bevinden. Samen met de aard en ernst van de problemen kunnen individuele nuances ervoor zorgen dat een bepaalde jeugdige wél of juist níet te matchen is binnen pleegzorg. Er is sprake van zorg op maat. Module Crisispleegzorg - BEC Pagina 19/19