Financieren van duurzaamheid. Servicepunt Duurzame Energie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Financieren van duurzaamheid. Servicepunt Duurzame Energie"

Transcriptie

1 Financieren van duurzaamheid Peter Borghstijn BNG Bank Hans Hörter Servicepunt Duurzame Energie

2 Inhoud BNG Bank Verduurzaming Financiering verduurzaming

3 Geschiedenis 1914 Instituut voor de Rijksverrekening Gemeentelijke Credietbank Concurrentie met andere banken Volledige bankvergunning Eén na veiligste bank ter wereld (Global Finance) Na afronding AQR en stress test onder toezicht ECB Gemeenten mogen uitsluitend bij BNG lang lenen Handelsnaam wordt BNG Bank Staat 50% aandeelhouder, naam wordt Bank voor Nederlandsche Gemeenten AAA-ratings van S&P, Moody s en Fitch

4 De BNG-constellatie Aandeelhouderschap (Rentabiliteit en dividend) AA(A)-rating (Standards & Poors, Moody s en Fitch) Scherpe condities voor decentrale overheden, kennisoverdracht en institutionele betekenis Lage opnametarieven + schaal- en efficiëncy BNG

5 Kredietportefeuille, verdeeld naar klantengroepen Totaal per eind 2013: EUR 96,8 mrd Energie, water, telecom: 2% Onderwijs en overig: 3% Transport, logistiek, milieu: 2% Zorg: 8% Publieke sector: 41% Volkshuisvesting: 44%

6 Kredieten, verdeeld naar garanties 100 Kredietportefeuille in EUR mrd per einde jaar geborgd ongeborgd

7 Inhoud BNG Bank Verduurzaming Financiering verduurzaming

8

9 Energieakkoord samengevat Peta Joule energiebesparing in Aandeel hernieuwbare energie van 4% naar 14% (2020) Fte structurele werkgelegenheid

10 Speerpunten BNG Bank duurzaamheid Verduurzamen maatschappelijk vastgoed Verduurzamen corporatiewoningen Verduurzamen openbare ruimte (verlichting) Opwekking duurzame energie (warmte, wind, PV, energie uit afval)

11 Inhoud BNG Bank Verduurzaming Financiering verduurzaming

12 Model 1 - Financiering via publiek bedrijf Model 1: Via een duurzaam publiek bedrijf Duurzaambedrijf Haarlemmermeer Verduurzamen corporatiewoningen via Tegenstroom Ymere Financiering o.b.v. marktconforme voorwaarden

13 Model 1 - Financiering via publiek bedrijf garantie Gemeente BNG Bank lening Duurzaam Bedrijf risicopremie D&B sub-contractor O&M sub-contractor

14 Model 2 - Financiering door corporatie Deels WSW geborgd, deels uit vrije kasstroom Corporatie wordt eigenaar Risico s ten aanzien van kwaliteit panelen, kwaliteit installatie, energieprijs en exploitatie zijn voor corporatie Bijvoorbeeld ten aanzien van zonnepanelen: Systeemrisico Degeneratierisico Klimatologisch risico Leegstandrisico Risico wanbetaling Kredietwaardigheid leverancier

15 Model 2 - Financiering door corporatie WSW borging BNG Bank lening Corporatie D&B sub-contractor O&M sub-contractor

16 Model 3 - Financiering via een Esco Projectfinanciering Ontzorgen en overdracht risico s Niet belasten borgingsruimte gemeente of corporatie

17 Model 3 - Financiering via een Esco Huurder Aandeelhouder (marktpartij) Banklening (BNG Bank) Corporatie Esco Achtergestelde lening (bijv. Prov. Fonds) D&B sub-contractor O&M sub-contractor

18 Model 3 - financieren via een ESCo Hans Hörter

19 Model 3 - financieren via een ESCo Wat is een ESCo? Wanneer een ESCo? Financierbaarheid van ESCo s Een eigen ESCo of uitbesteden?

20 Wat is een ESCo? A natural or legal person that delivers energy services and/or other energy efficiency improvement measures in a user s facility or premises, and accepts some degree of financial risk in so doing. The payment for the services delivered is based (either wholly or in part) on the achievement of energy efficiency improvements and on the meeting of the other agreed performance criteria (bron: Energy Service Companies Market in Europe - Status Report EUR EN )

21 Wanneer een ESCo? Versneld realiseren van duurzaamheidsdoelstellingen Minimale inbreng van eigen middelen Maximale ontzorging van niet-kernactiviteiten Gebruik van schaalvoordelen (inkoop en administratie) Gebalanceerde risicoverdeling Tucht van de bank: kritische analyse van business case en monitoring van operationele fase

22 Nadelen van een ESCo? Hogere financieringskosten Complexere transactie Lange termijn overeenkomst

23 Financierbaarheid ESCo (1) Risico/rendement Hoe meer risico, hoe hoger het geëiste rendement door de eigenaar/eigen vermogen verstrekker Optimalisatie door risico s te verlagen door het bij de juiste partij neer te leggen Hoe meer zekerheden, hoe lager de rente Hier kunnen garantiefondsen/participatiefondsen ook een rol spelen

24 Financierbaarheid ESCO (2) Eigen vermogen - Overheid - Bedrijfsleven - Particulieren Vreemd vermogen/leningen - banken => projectfinanciering debt service coverage ratio, oftewel: is er voldoende geld beschikbaar om rente en aflossing te kunnen betalen - Overheid - Bedrijfsleven - Particulieren Subsidies, garanties - Overheid

25 Hoe te organiseren? 1. Alles zelf doen => vergt organisatie 2. Alles laten lopen via een ESCo, 2 mogelijkheden: - een eigen ESCo - uitbesteden aan een ESCo

26 Een eigen ESCo of uitbesteden? (1) Wat moet er gebeuren om tot een ESCo te komen? - Oprichten BV (meestal) - Contractvorming binnen consortium - Contractvorming met afnemers

27 Een eigen ESCo of uitbesteden? (2) Wat doet een ESCo tijdens de exploitatiefase? - Levering elektriciteit/warmte/koude - Onderhoud - Inkoop energie - Meteropname - Tariefstelling warmte - Indexatie - Administratie - Communicatie - Bedrijfsadministratie

28 Voor- en nadelen eigen ESCo + Investeringen zijn terug te verdienen: voordelen voor woningcorporatie EIA-aftrek/btw-verrekening te benutten (EIA alleen indien ESCo winstgevend) Bestaande structuren binnen woningcorporatie kunnen worden gebruikt/ingehuurd ESCo kan vervreemd worden Risico s zijn voor de ESCo Druk op de organisatie Opstartkosten De ESCo zal (zeker in het begin) niet met de efficiëntie van marktpartijen met ervaring opereren

29 Voor- en nadelen uitbesteden + Risico s liggen bij energie-exploitant/na aanbesteden is duidelijk wat de kosten zijn. Ontlasten en ontzorgen woningcorporatie Aanvangsinvestering lager Gebruik maken van de kracht van de markt Combinatie van aansluitbijdrage en jaarlijkse lasten is hoger dan bij eigen beheer Langlopende contracten Gebruikers kloppen wellicht toch aan bij de woningcorporatie Weinig leereffecten woningcorporatie

30 Bedankt voor uw aandacht Peter Borghstijn Hans Hörter

Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies

Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies 18-12-2012 1 Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies Onderwerpen Achtergrond: waarom gebeurt er zo weinig? Wat is

Nadere informatie

Financieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen

Financieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen Financieringsoplossingen voor duurzame ambities Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen Opbouw Financiering corporatie sector Verduurzaming Financiering verduurzaming Geschiedenis Gemeentelijke Credietbank

Nadere informatie

Slim aanbesteden en financiering

Slim aanbesteden en financiering Caspar Boendermaker BNG Advies, oktober 2013 Onderwerpen: BNG en duurzaamheid Valkuilen bij verduurzaming Financiering verduurzaming corporatiewoningen; 2 Onze missie: Lage financieringskosten voor maatschappelijke

Nadere informatie

Betrokken partner voor een duurzamer Nederland

Betrokken partner voor een duurzamer Nederland Olivier Labe VNG 1 december 2017 Missie BNG Bank is de bank voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank is betrokken partner voor een duurzamer Nederland en heeft als missie:

Nadere informatie

ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren

ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren Caspar Boendermaker & Peter van Dommele BNG Bank & Cablean Opbouw Onze ervaring met ESCo s ESCo+ Made In, By & For Business concept past in heel Nederland

Nadere informatie

Risicobeheersing en achtervang September / oktober 2014. Erik Terheggen

Risicobeheersing en achtervang September / oktober 2014. Erik Terheggen Risicobeheersing en achtervang September / oktober 2014 Erik Terheggen 1. WSW in cijfers 1983 Borginstituut opgericht in 1983 De WSW-borging geldt voor nieuwbouw en renovatie van sociale woningen en maatschappelijk

Nadere informatie

Provinsje Fryslan Leeuwarden, 25 maart 2014. Frans van Wieren. duurzaam ondernemen en toch geld verdienen Presentatie Financiering Esco s

Provinsje Fryslan Leeuwarden, 25 maart 2014. Frans van Wieren. duurzaam ondernemen en toch geld verdienen Presentatie Financiering Esco s Provinsje Fryslan Leeuwarden, 25 maart 2014 Frans van Wieren duurzaam ondernemen en toch geld verdienen Presentatie Financiering Esco s Financiering Esco s Terugverdientijd Vormen van financiering Esco

Nadere informatie

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is

Nadere informatie

Bezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche

Bezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche Bezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche Bezwaren / Opmerkingen uit de Yellow paper sessie van 25-06-2014 Omvang 1. Alleen voor grote bedrijven met grote projecten 2. Te

Nadere informatie

Een solide belegging AAA-borgstelling

Een solide belegging AAA-borgstelling Een solide belegging AAA-borgstelling Onze bijdrage aan de samenleving Het WSW stelt als onafhankelijk instituut woningcorporaties in staat optimale financiering te verkrijgen voor vastgoed in de publieke

Nadere informatie

Voor een duurzame publieke sector

Voor een duurzame publieke sector Olivier Labe 30 november 2016 Geschiedenis 1914 Gemeentelijke Credietbank Instituut voor de Rijksverrekening Concurrentie met andere banken Volledige bankvergunning Eén na veiligste bank ter wereld (Global

Nadere informatie

BNG Bank Betrokken partner voor een duurzamer Nederland. BNG Bank en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019

BNG Bank Betrokken partner voor een duurzamer Nederland. BNG Bank en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019 en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019 BNG BANK: Eigendom - 50% Nederlandse Staat - 50% Nederlandse Gemeenten en Provincies. Missie is betrokken partner voor een duurzamer Nederland.

Nadere informatie

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden van Vliet Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten April 2011 7 april 2009 2 April 2011 - Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden 3 April 2011

Nadere informatie

Financiering van maatschappelijk vastgoed

Financiering van maatschappelijk vastgoed van maatschappelijk vastgoed Naar nieuwe vormen van financiering? Arie van Oord KMVG Congres, 19 april 2011 BNG en maatschappelijk vastgoed Klantgroepen Gemeenten Woningcorporaties Zorginstellingen Onderwijsinstellingen

Nadere informatie

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is

Nadere informatie

Klaar voor een veranderende zorgmarkt? Themabijeenkomst PT Finance, DHK Tax & Legal en InterCare management 27 november 2014

Klaar voor een veranderende zorgmarkt? Themabijeenkomst PT Finance, DHK Tax & Legal en InterCare management 27 november 2014 Themabijeenkomst PT Finance, DHK Tax & Legal en InterCare management 27 november 2014 Agenda BNG Bank in het kort Bancaire kredietverstrekking zorgsector Toetsingskader financiers Bancaire kredietverstrekking

Nadere informatie

Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Hoofdlijnen Besparing finale energieverbruik van 1,5% per jaar 100 Petajoule* aan energiebesparing in het finale

Nadere informatie

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Den Haag 9 september 2015 Intoductie BNG Bank Leo Valkenburg & Pieter Oppermann 2 Duurzame verlichting voor gemeenten Pieter Oppermann 01/03/2012

Nadere informatie

De Energie BV. 4 maart 2013

De Energie BV. 4 maart 2013 De Energie BV 4 maart 2013 Agenda Aanleiding De Businesscase Financieringsvraagstuk Juridische kaders 1 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit

Nadere informatie

Januari 2015, Birgitte van Hoesel. In dialoog met u over wat ons bindt

Januari 2015, Birgitte van Hoesel. In dialoog met u over wat ons bindt Januari 2015, Birgitte van Hoesel In dialoog met u over wat ons bindt Onze omgeving in historisch perspectief 2 Challenge om verandering te realiseren 3 Missie en risicostrategie 4 WSW-missie WSW draagt

Nadere informatie

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

Overijssel maakt werk van nieuwe energie! Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire

Nadere informatie

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

Overijssel maakt werk van nieuwe energie! Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire

Nadere informatie

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen 6 december 2011 Albert Hulshoff Ede 22 maart 2012 Prestatiecontracten - Prestatiecontracten - ESCo-eigenschappen

Nadere informatie

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

Overijssel maakt werk van nieuwe energie! Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire

Nadere informatie

Deel 3: de Productie(-installatie) MONITOR

Deel 3: de Productie(-installatie) MONITOR Deel 3: de Productie(-installatie) MONITOR Deze Monitor gaat over productie-installaties: windturbines, windparken collectieve zonprojecten andere productie-installaties alle productie-projecten waar jullie

Nadere informatie

Financieren in de zorgmarkt

Financieren in de zorgmarkt Presentatie Arie van Oord Business Manager Wonen, Zorg & Onderwijs Platform Economie & Ruimte op 8 juli 2015 BouwCampus: Van der Burghweg 1 te Delft Agenda Kredietportefeuille BNG Bank Bancaire kredietverstrekking

Nadere informatie

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Programma Gijs Schuurhuis (De Urbanisator Plaspoelpolder) Welkomstwoord Hans Korbee

Nadere informatie

LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN

LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN Donderdag 23 april 2015 Programma 13.30 13.40 Opening etc Frank Galesloot FAMO 13.40 14.20 Risicoprofielen en in- en extern toezicht, Jaap Kleijwegt BDO 14.20 15.00

Nadere informatie

De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties

De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties Finance Ideas 24 november 2011 Nieuwe financiële realiteit voor woningcorporaties Woningcorporaties maken zich klaar voor een nieuwe realiteit

Nadere informatie

Spoedcursus corporatiefinanciën. Fleur Elderhorst Hoofd BNG Advies 17 juni 2015

Spoedcursus corporatiefinanciën. Fleur Elderhorst Hoofd BNG Advies 17 juni 2015 Fleur Elderhorst Hoofd BNG Advies 17 juni 2015 BNG Advies ondersteunt haar cliënten bij het maken van afwegingen bij (des)investeringen, financiering, risico s Het resultaat van onze dienstverlening is

Nadere informatie

Strategisch scheiden of splitsen DAEB / niet-daeb. Bram Klouwen en Bert van t Land Companen

Strategisch scheiden of splitsen DAEB / niet-daeb. Bram Klouwen en Bert van t Land Companen Strategisch scheiden of splitsen DAEB / niet-daeb Bram Klouwen en Bert van t Land Companen Agenda Inleiding Achtergrond scheiden / splitsen Juridische verankering Plan maken Strategische afweging portfolio

Nadere informatie

Novelle herzieningswet: gevolgen voor financiering. Drs. Jeroen Dungelmann

Novelle herzieningswet: gevolgen voor financiering. Drs. Jeroen Dungelmann Novelle herzieningswet: gevolgen voor financiering Drs. Jolanda van Elst Drs. Jeroen Dungelmann Deloitte FAS ABN Amro Juli 2013 Agenda Algemeen Afsplitsing activa/passiva naar Overgangs-BV: juridische

Nadere informatie

PRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES

PRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN PRESENTATIE Zon op Bedrijfsdaken 04 / PROJECTCASES 05 / UW BEDRIJVENTERREIN VERDUURZAMEN? ZON OP BEDRIJFSDAKEN Ambitie gemeente Energieneutraal

Nadere informatie

Energy Service Company: een kans voor u?

Energy Service Company: een kans voor u? 1 Energy Service Company: een kans voor u? Stand van zaken provinciale pilot & Kansen voor de installatiebranche Hans van der Heide Pilot provincie Friesland (1) Doel: Ervaring opdoen met het opzetten

Nadere informatie

Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking

Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking Erik van der Steen HYS legal 1 HYS Legal Inleiding Triodos Bank: Waarom we graag duurzaam vastgoed financieren Jones

Nadere informatie

Gemeentelijk Vastgoed Dag

Gemeentelijk Vastgoed Dag Gemeentelijk Vastgoed Dag OnOnderwerpenderwerpen Stand van zaken op diverse niveau s Doelstelling en uitvoeringsprogamma Breda Welke methodiek: Breaam, EPA-U etc.? Kosteneffectieve Aanpak Businesscase

Nadere informatie

PPS/Esco Praktijkdag 2014

PPS/Esco Praktijkdag 2014 PPS/Esco Praktijkdag 2014 Samenwerken als driver voor innovatie 10 december 2014 Private financiering en PPS financieringsprogramma Bert Mulders en Ronald Pereboom 1 1 Innovatieve financieringsvormen Inventarisatie

Nadere informatie

LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN

LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN LEER UW WONINGCORPORATIES TE DOORGRONDEN Donderdag 2 juli 2015 Programma 13.30 uur Opening, Frank Galesloot - FAMO 13.40 uur Risicoprofielen en in- en extern toezicht, Jaap Kleijwegt - BDO 14.20 uur Financiële

Nadere informatie

Drijvend Zonnepark Lingewaard. Coöperatie Lingewaard Energie U.A.

Drijvend Zonnepark Lingewaard. Coöperatie Lingewaard Energie U.A. Drijvend Zonnepark Lingewaard Coöperatie Lingewaard Energie U.A. 1 Project Osmosegebouw Pompengebouw Trafo 2 Start van het project (2014) Tender De Gelderse Maat : Ideeënprijsvraag provincie Gelderland

Nadere informatie

De financiële sector & NV HVC

De financiële sector & NV HVC De financiële sector & NV HVC 30 januari 2013 Alkmaar Agenda 1. Financiële Crisis 2. Financiële sector 3. Financiering 4. NV HVC 5. Conclusie BNG PowerPoint-template - diverse toepassingen 1 Financiële

Nadere informatie

EPC ESCO VME. Sven Wuyts Factor4

EPC ESCO VME. Sven Wuyts Factor4 EPC ESCO VME Sven Wuyts Factor4 Energie Prestatie Contract Energy Service COmpany Vereniging van MedeEigenaars Sven Wuyts Factor4 Factor4: Antwerpen en Amsterdam Ingenieurs en financieel experts Energiebesparingsprojecten

Nadere informatie

VERDIEPING FINANCIAL RISK - UITLEG EN BEREKENING FINANCIËLE RATIO S

VERDIEPING FINANCIAL RISK - UITLEG EN BEREKENING FINANCIËLE RATIO S VERDIEPING FINANCIAL RISK - UITLEG EN BEREKENING FINANCIËLE RATIO S 1 Risico Beoordelingsmodel WSW Risico Management Model WSW baseert zijn risicobeoordeling op het bedrijfsmodel van een corporatie WSW

Nadere informatie

Willen is kunnen Woonlasten en energiebesparende maatregelen

Willen is kunnen Woonlasten en energiebesparende maatregelen Willen is kunnen Woonlasten en energiebesparende maatregelen Tim Mooiman 7 maart 2013 Waarom een aparte BV? Terugverdienen meerinvestering (i.t.t. HW) Woonlastenverlichting Onduidelijke regelgeving Transparantie

Nadere informatie

De zorgvastgoedcoöperatie in de care sector

De zorgvastgoedcoöperatie in de care sector De zorgvastgoedcoöperatie in de care sector MRE afstudeeronderzoek over De zorgvastgoedcoöperatie Een dochter voor vele moeders René Middelkoop Directeur Onderzoeker Zorgvastgoedcoöperatie care sector

Nadere informatie

Drijvend Zonnepark Lingewaard. Coöperatie Lingewaard Energie U.A.

Drijvend Zonnepark Lingewaard. Coöperatie Lingewaard Energie U.A. Drijvend Zonnepark Lingewaard Coöperatie Lingewaard Energie U.A. 1 Drijvend Zonnepark Lingewaard Gietwaterbassin 2 Project Osmosegebouw Pompengebouw Trafo 6.150 zonnepanelen van 300 Wp = 1,845 MWp -> 1,75

Nadere informatie

BNG Bank draagt bij aan oplossing maatschappelijke uitdagingen

BNG Bank draagt bij aan oplossing maatschappelijke uitdagingen P ERSBERICHT H ALFJAARCIJFERS 2016 BNG Bank draagt bij aan oplossing maatschappelijke uitdagingen Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bngbank.nl Duurzaamheid belangrijk deel van de strategie

Nadere informatie

Dutch Good Growth Fund (DGGF) Koen Hamers Tim van Galen Oscar Boot

Dutch Good Growth Fund (DGGF) Koen Hamers Tim van Galen Oscar Boot Dutch Good Growth Fund (DGGF) Koen Hamers Tim van Galen Oscar Boot 15 januari 2015 Agenda 1. Introductie DGGF 2. DGGF 1: Investeren 3. DGGF 3: Exporteren 4. Q&A 2 3 DGGF 1: Investeren in DGGF landen Instrumenten

Nadere informatie

Participatiemodellen duurzame energievoorziening. Josefien van de Ven 30 maart 2012

Participatiemodellen duurzame energievoorziening. Josefien van de Ven 30 maart 2012 Participatiemodellen duurzame energievoorziening Josefien van de Ven 30 maart 2012 Opbouw Uitgangspunten duurzame energievoorziening Integrale aanpak Centrale organisatie Betrokkenheid stakeholders Nieuwe

Nadere informatie

VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG

VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG PIM DIEPSTRATEN Doorn, 1 december 2015 AGENDA 1 Financieringsstrategie zorginstelling 2 Huidige financiers en het WFZ 3 Perspectief investeerder op de zorgmarkt 4 Alternatieve

Nadere informatie

Woningcorporaties en gemeenten. Samenwerking in het licht van de Borg April 2014

Woningcorporaties en gemeenten. Samenwerking in het licht van de Borg April 2014 Woningcorporaties en gemeenten Samenwerking in het licht van de Borg April 2014 WSW en het borgstelsel Statutair: Het doel van de stichting is te bevorderen dat toegelaten instellingen geld kunnen lenen

Nadere informatie

Vastgoedfinanciering in de cure-sector

Vastgoedfinanciering in de cure-sector Vastgoedfinanciering in de cure-sector Een onderzoek naar de potentie van financieringsconstructies voor investeringen in ziekenhuisvastgoed P4 Presentatie Simone Campman 4 oktober 2013 Inhoudsopgave Onderzoeksopzet

Nadere informatie

Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België

Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België Charles-Henri Bourgois, Adviseur, Fedesco KnowledgeCenter, Factor4 Inleiding Sterke groei in de Belgische energie diensten sector Veel verschillende spelers

Nadere informatie

Mogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195

Mogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195 Mogelijkheden voor energie coöperaties Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195 Inhoud Samen sterker Belang van gezamenlijke projecten Variant 1: alles achter de meter Variant 2: korting

Nadere informatie

TREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij

TREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij TREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij Versie 2015-06 1. Inleiding Een groot deel van de kosten bij een wooncorporatie bestaat uit rente. Richtlijnen ten aanzien van financieren en beleggen zijn

Nadere informatie

Alternatieve financieringsbronnen voor duurzaamheid. 4 maart 2013

Alternatieve financieringsbronnen voor duurzaamheid. 4 maart 2013 Alternatieve financieringsbronnen voor duurzaamheid 4 maart 2013 Aanleiding Het woonakkoord verminderd de investeringscapaciteit van woningcorporaties Het WSW wil dat de schuld per woning niet teveel oploopt

Nadere informatie

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois Agenda ESCO s en EPC, definitie Minimale project criteria Openbare besturen KMO s Conclusies

Nadere informatie

UW BEDRIJF FINANCIEREN

UW BEDRIJF FINANCIEREN UW BEDRIJF FINANCIEREN BEDRIJFSFINANCIERING Zonder financiering kan een onderneming niet bestaan. Of het nu gaat om de omvang van het eigen vermogen of de ontwikkeling van uw werkkapitaal: de wijze waarop

Nadere informatie

Tom Mortier Business Manager Energie. Schakel uw financiering een tandje hoger met PMV

Tom Mortier Business Manager Energie. Schakel uw financiering een tandje hoger met PMV Tom Mortier Business Manager Energie Missie PMV PMV geeft de toekomst van de Vlaamse economie vorm. Zij financiert beloftevolle ondernemingen van bij de prille start tot en met de groei en internationalisering.

Nadere informatie

Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus. Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014

Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus. Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014 Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014 De Vlaamse Overheid als verbruiker De Vlaamse Overheid verbruikt circa 300 miljoen euro energie

Nadere informatie

Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want:

Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Marktanalyse Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Onbekendheid gebouweigenaren & gebruikers met de mogelijkheden en winst die te behalen valt Ondoorzichtige

Nadere informatie

De presentatie gemeenten West-Brabant

De presentatie gemeenten West-Brabant De presentatie gemeenten West-Brabant Team voorstelling Wilfried de Koning Jan Megens Anita Krus Kevin de Koning Jaap Pannekoek Guyon de Koning Wil Albers Wie zijn wij? Sun & Wind energy solutions B.V.

Nadere informatie

Zonnepanelen op huurwoningen

Zonnepanelen op huurwoningen Zonnepanelen op huurwoningen De financiële en juridische aspecten Henk Deuling & Peter Klaver Presentatie Seminar Duurzaamheid 19 november 2014 Presentatie Rollen en structuur(henk) Juridische aspecten

Nadere informatie

DEventer Energieke Verbinding Pilot ESCo

DEventer Energieke Verbinding Pilot ESCo DEventer Energieke Verbinding Pilot ESCo Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is een ESCo? 3. Wat is de meerwaarde van een ESCo? 4. Organisatie en positionering 5. Belemmeringen en risico s 1.1 DEventer Energieke

Nadere informatie

DUURZAAM SAMENWERKEN

DUURZAAM SAMENWERKEN DUURZAAM SAMENWERKEN Op grote schaal vastgoed verduurzamen/energieneutraal maken Met veel betere producten, die een veel langere levensduur hebben Die beter betaalbaar worden door over langere termijnen

Nadere informatie

Kennisdebat. 28 februari 2013. T.S. de Boer. Onze wereld vraagt erom.

Kennisdebat. 28 februari 2013. T.S. de Boer. Onze wereld vraagt erom. Kennisdebat 28 februari 2013 T.S. de Boer Is collectieve financiering mogelijk bij verduurzaming? Wanneer de business case sluit, wil dat nog niet zeggen dat je het geregeld hebt! 2 Te behandelen Recente

Nadere informatie

Zon, wind, water... Ontdek je eigen energie

Zon, wind, water... Ontdek je eigen energie Zon, wind, water... Ontdek je eigen energie Groen Duurzame energie komt voort uit schone en onuitputtelijke bronnen zoals de bodem, zon, wind of water. U kunt deze op kleine schaal zelf opwekken. De energie

Nadere informatie

Financiering verduurzaming Klik VvE-complexen. bewerken. 29 november 2018 Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken

Financiering verduurzaming Klik VvE-complexen. bewerken. 29 november 2018 Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken Financiering verduurzaming Klik VvE-complexen de stijl te bewerken 29 november 2018 Klik om de ondertitelstijl van het model te bewerken Wat doet Invest-NL i.o. Waarom Invest-NL (i.o.)? Belangrijke uitdagingen

Nadere informatie

Woningwet op weg: Workshop corporatiefinanciën 17 september 2015. Zwolle

Woningwet op weg: Workshop corporatiefinanciën 17 september 2015. Zwolle Woningwet op weg: Workshop corporatiefinanciën 17 september 2015 Zwolle Gabriël de Groot Senior adviseur BNG Advies 17 september 2015 BNG Advies ondersteunt haar cliënten bij het maken van afwegingen bij

Nadere informatie

Dutch Good Growth Fund (DGGF) Dutch Good Growth Fund (DGGF)

Dutch Good Growth Fund (DGGF) Dutch Good Growth Fund (DGGF) Dutch Good Growth Fund (DGGF) Dutch Good Growth Fund (DGGF) Overview Regeerakkoord: versterkte samenhang tussen buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking Ondersteuning van Nederlands MKB dat wil

Nadere informatie

Slimmer met vastgoed hoe kunnen gemeente de sociale opgave accommoderen in tijden van bezuinigingen?

Slimmer met vastgoed hoe kunnen gemeente de sociale opgave accommoderen in tijden van bezuinigingen? Slimmer met vastgoed hoe kunnen gemeente de sociale opgave accommoderen in tijden van bezuinigingen? van Vliet FAMO Regiobijeenkomsten 2011 April 2011 #1282874 Agenda BNG missie Trends en ontwikkelingen

Nadere informatie

Woningwet op weg: Workshop spoedcursus corporatiefinanciën 30 september 2015. Eindhoven

Woningwet op weg: Workshop spoedcursus corporatiefinanciën 30 september 2015. Eindhoven Woningwet op weg: Workshop spoedcursus corporatiefinanciën 30 september 2015 Eindhoven Natasja Georgius-van Dijk Adviseur BNG Advies 30 september 2015 BNG Advies ondersteunt haar cliënten bij het maken

Nadere informatie

Financiering van de corporatiesector na de novelle. René Goorden

Financiering van de corporatiesector na de novelle. René Goorden René Goorden Oktober 2014 Novelle? een prozaverhaal dat wat de omvang betreft tussen de roman en het korte verhaal geplaatst wordt. De lengte is typisch tussen de 50 en 100 pagina's, maar hierover bestaat

Nadere informatie

Doelstelling en doelgroep

Doelstelling en doelgroep klimaat op maat Klimaat op maat Het klimaat verandert en de olievoorraden raken langzaamaan op. Dat laatste betekent concreet dat de energieprijzen naar verwachting flink stijgen in de komende decennia.

Nadere informatie

Toelichting theorie van Een Business case wind en burgerparticipatie

Toelichting theorie van Een Business case wind en burgerparticipatie Toelichting theorie van Een Business case wind en burgerparticipatie Datum 28 juni 2012 Status Definitief Rebel in opdracht van Agentschap NL Pagina 1 van 1 Definitief Theorie van een busisness case wind

Nadere informatie

MKB Energie Coöperatief West - Friesland. Ing. John Braakman MBA Directeur ZON Energie Groep Funding partner ECWF

MKB Energie Coöperatief West - Friesland. Ing. John Braakman MBA Directeur ZON Energie Groep Funding partner ECWF MKB Energie Coöperatief West - Friesland Ing. John Braakman MBA Directeur ZON Energie Groep Funding partner ECWF Inhoud 1. ZON Energie Groep 2. Wie wat en waar is het ECWF 3. Status tot op heden 4. Exploitatie

Nadere informatie

Regelgeving: een jungle?

Regelgeving: een jungle? Elektriciteitswet 1998 Gefundeerd op het traditionele systeem Grootschalige productie, transport naar passieve consumenten Kosten van transport collectief gemaakt Project Stroom: - integratie gas en elektriciteitswet

Nadere informatie

Versie 2013-08. TREASURYSTATUUT Stichting Woontij

Versie 2013-08. TREASURYSTATUUT Stichting Woontij Versie 2013-08 TREASURYSTATUUT Stichting Woontij 1. Inleiding Een groot deel van de kosten bij een wooncorporatie bestaat uit rente. Richtlijnen ten aanzien van financieren en beleggen zijn belangrijk.

Nadere informatie

Trainingsmodule 4. Voor EPC-beginnersmarkten

Trainingsmodule 4. Voor EPC-beginnersmarkten Trainingsmodule 4. Voor EPC-beginnersmarkten Energie Prestatie Contracten-financiering Transparense Project OVERZICHT VAN TRAININGSMODULES I. EPC de basis II. EPC-Proces van Projectidentificatie tot aanbesteding

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT 6.9

Aan de raad AGENDAPUNT 6.9 Aan de raad AGENDAPUNT 6.9 Treasurystatuut 2010 Voorstel: het Treasurystatuut 2010 vaststellen. Inleiding In februari 2009 hebben wij u geïnformeerd over de treasury bij onze gemeente. Aanleiding hiervoor

Nadere informatie

Collectief zonnedak De ZonneVisser

Collectief zonnedak De ZonneVisser Collectief zonnedak De ZonneVisser Inleiding Alle informatie in deze presentatie is gebaseerd: Op de actuele wet- en regelgeving Op verwachtingen, nauwkeurige schattingen (denk o.a. aan de opbrengst per

Nadere informatie

Rendement en risico Fonds Regionaal Duurzaam 1

Rendement en risico Fonds Regionaal Duurzaam 1 Rendement en risico Fonds Regionaal Duurzaam 1 Rendement Via het Meewind-fonds Regionaal Duurzaam 1 kunt u beleggen in duurzame energie in de regio. Daarmee levert u een bijdrage aan de overgang naar duurzame

Nadere informatie

Dutch Good Growth Fund (DGGF) Dutch Good Growth Fund (DGGF)

Dutch Good Growth Fund (DGGF) Dutch Good Growth Fund (DGGF) Dutch Good Growth Fund (DGGF) Dutch Good Growth Fund (DGGF) Overview Initiatief van het ministerie van Buitenlandse Zaken Gestart op 1 juli 2014, Combineert handel en hulp Overheid stelt voorwaarden Revolverend

Nadere informatie

Financieringsmodel EnergieSprong Is nul-op-de-meter te financieren?

Financieringsmodel EnergieSprong Is nul-op-de-meter te financieren? Financieringsmodel EnergieSprong Is nul-op-de-meter te financieren? Ugchelen, Oktober 2013 Agenda 1. Verwachtingen en uitgangspunten 2. Voorbeelden uit de praktijk: a. Project A (240 meergezinswoningen)

Nadere informatie

Gratis OVL-verlichting

Gratis OVL-verlichting Gratis OVL-verlichting Contact: info@volgroen.nl / 085-3032817 Wie is Volgroen? Volgroen is de specialist in financiering van kleinschalige schone energie-projecten Opgericht door Emiel van Sambeek en

Nadere informatie

Energieakkoord: Wij zijn aan zet!

Energieakkoord: Wij zijn aan zet! Energieakkoord: Wij zijn aan zet! Energieakkoord in het kort - Akkoord over energiebesparing binnen de SER tussen overheid, natuur- en milieuorganisaties, vakbonden, energieproducenten, netbeheerders,

Nadere informatie

Thema Zonnestroom, Projectfinanciering. Onderdeel 1. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Thema Zonnestroom, Projectfinanciering. Onderdeel 1. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Thema Zonnestroom, Projectfinanciering Onderdeel 1 Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Inhoud Wat is projectfinanciering? Proces; opzetten van een business case Financieringsvormen -- Projectvoorbeeld:

Nadere informatie

Hoe realiseren we samen optimale financiering?

Hoe realiseren we samen optimale financiering? Hoe realiseren we samen optimale financiering? Welke hobbels met betrekking tot financiering komen jullie tegen? Visie op financiering januari/februari 2015 2 De thema s van vandaag Waarom optimale financiering

Nadere informatie

12 Pijler 10: Financiering van duurzame investeringen

12 Pijler 10: Financiering van duurzame investeringen 12 Pijler 10: Financiering van duurzame investeringen 12.1 Inleiding Het Energieakkoord zal burgers en bedrijven stimuleren fors te investeren in energiebesparing en hernieuwbare energieopwekking. Deze

Nadere informatie

Het onmogelijke (toch) mogelijk maken

Het onmogelijke (toch) mogelijk maken Het onmogelijke (toch) mogelijk maken Mark Schweitzer April 2011 Mogelijk, maar ik heb géén gouden ei! 1 Waar hebben we het eigenlijk over? uitgaven maatschappelijk bijdrage investeren kosten geld verdienen

Nadere informatie

VERHUUR JE DAK AAN GREENCROWD

VERHUUR JE DAK AAN GREENCROWD VERHUUR JE DAK AAN GREENCROWD Over Greencrowd Greencrowd structureert en financiert duurzame-energie-projecten. Greencrowd richt zich hierbij op projecten waarbij lokale, duurzame energieproductie wordt

Nadere informatie

TREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij

TREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij TREASURY EN BELEGGINGSSTATUUT Stichting Woontij Status: Versie 2017-01 Vastgesteld door bestuur d.d.: 30-08-2017 Goedgekeurd door RvC 1 d.d.: 11-09-2017 1 Raad van Commissarissen Versie 2015-06 1. Inleiding

Nadere informatie

Alphen aan den Rijn, Boskoop, Rijnwoude Samen, lokaal en duurzaam! ENERGIEK ALPHEN AAN DEN RIJN

Alphen aan den Rijn, Boskoop, Rijnwoude Samen, lokaal en duurzaam! ENERGIEK ALPHEN AAN DEN RIJN Alphen aan den Rijn, Boskoop, Rijnwoude Samen, lokaal en duurzaam! ENERGIEK ALPHEN AAN DEN RIJN Energiek Alphen aan den Rijn AGENDA 1. Opening 2. Wie en wat is Energiek Alphen aan den Rijn 3. Gemeente

Nadere informatie

CO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs

CO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs CO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs CO2 reductie! OVVIA is een energie diensten leverancier OVVIA investeert in CO2 reductie; oa energiebesparing, hernieuwbare energie

Nadere informatie

De Europese Investeringsbank De bank van de EU

De Europese Investeringsbank De bank van de EU De Europese Investeringsbank De bank van de EU Hoofdkantoor in Luxemburg EIB Amsterdam European Investment Bank Group 1 De Europese Investeringsbank De EIB verschaft financiering en expertise voor solide

Nadere informatie

Financierbaarheid zorgvastgoed. Peter Bakker, Derk Jan Postema Vastgoedconferentie Utrecht, 16 november 2017

Financierbaarheid zorgvastgoed. Peter Bakker, Derk Jan Postema Vastgoedconferentie Utrecht, 16 november 2017 Peter Bakker, Derk Jan Postema Vastgoedconferentie Utrecht, 16 november 2017 Agenda Vastgoedopgave zorgsectoren Macrobeeld ontwikkeling investeringen en financiering Trends en verwachtingen Bancaire financiering

Nadere informatie

Schaatsen op dun ijs in het nieuwe zorglandschap. Nieuwe financieringsmogelijkheden voor zorgvastgoed - Rotterdam 12 december 2012

Schaatsen op dun ijs in het nieuwe zorglandschap. Nieuwe financieringsmogelijkheden voor zorgvastgoed - Rotterdam 12 december 2012 Schaatsen op dun ijs in het nieuwe zorglandschap Nieuwe financieringsmogelijkheden voor zorgvastgoed - Rotterdam 12 december 2012 Agenda Perspectief zorgsector Het nieuwe zorglandschap Bancaire kredietverstrekking

Nadere informatie

VAN HARTE WELKOM INFORMATIE AVOND PV- PROJECT NAMENS WETHOUDER TON ANCION OP DE. Duurzame Verlichting Landgraaf

VAN HARTE WELKOM INFORMATIE AVOND PV- PROJECT NAMENS WETHOUDER TON ANCION OP DE. Duurzame Verlichting Landgraaf 1 NAMENS WETHOUDER TON ANCION VAN HARTE WELKOM OP DE INFORMATIE AVOND PV- PROJECT Duurzame Verlichting Landgraaf PROJECTLEIDER GEMEENTE LANDGRAAF: RONALD BOUWERS ALGEMEEN Een van de milieu ambities van

Nadere informatie

To be prepared is half the victory Miguel Cervantes

To be prepared is half the victory Miguel Cervantes Prepared for: To be prepared is half the victory Miguel Cervantes Samenvatting Training financiering van de energietransitie Voor decentrale overheden Date: Ref: Over deze publicatie Deze slidedeck betreft

Nadere informatie

Rekening courant krediet Crediteuren

Rekening courant krediet Crediteuren Bezit Balans Vermogen 1 jan. 2019 Vaste activa Grond Gebouw Werkplaats Infrastructuur Bussen (oud) Renovatie bussen Bussen (nieuw) Renovatie gebouw 900.000 600.000 60.000 220.000 960.000 Vreemd vermogen

Nadere informatie

Fiches van Private financieringsbronnen IPO-project Slim financieren

Fiches van Private financieringsbronnen IPO-project Slim financieren Fiches van Private financieringsbronnen IPO-project Slim financieren Private equity/investeringsfonds Ampere Equity Fonds Aandeelhouders zijn APG, PGGM, Delta Lloyd and Rabobank. Focus op productie duurzame

Nadere informatie