Handreiking De Wmo en de rol van de raad. juni 2006, versie 2

Transcriptie

1 Handreiking De Wmo en de rol van de raad juni 2006, versie 2

2 Colofon Auteur Hester Tjalma-den Oudsten Natasja Boom Deze Handreiking is geschreven in opdracht van het ministerie van VWS en de VNG. De informatie over de Wmo is onder voorbehoud. Het wetsvoorstel is goedgekeurd door de Tweede Kamer. Pas als de Eerste Kamer akkoord gaat is de Wmo een feit. De beoogde invoeringsdatum is 1 januari Aan de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorg besteed. Het ministerie van VWS en VNG kunnen echter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend. SGBO Onderzoeks- en Adviesbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Postbus GK Den Haag Vormgeving Besides Purple Druk Quantes SGBO /532b Alles uit deze handreiking mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in druk, fotokopie of welke andere manier dan ook, mits voorzien van bronvermelding.

3 De Wmo en de rol van de raad Inhoudsopgave Voor de raad 2 1 Wat is het doel van de Wmo? De Wmo-filosofie Een sterkere rol voor gemeenten Wat wordt de verantwoordelijkheid van uw gemeente? Regionale samenwerking 6 2 Beslismomenten voor de raad De voorbereiding van dit jaar (2006) De verschillende stappen 7 3 Concrete vragen Brede herijking of zoveel mogelijk hetzelfde houden? Zoveel mogelijk hetzelfde laten: toch nog vragen te beantwoorden Hulp bij het huishouden Uitwerkingen bij een beperkte opzet Uitwerkingsvragen bij herijking van beleid De rol van de raad bij evaluatie 11 1

4 Voor de raad Gemeenten krijgen een bredere taak als het gaat om ondersteuning en welzijn van hun burgers. De Wmo gaat uit van de situatie van de burger zelf en maakt een einde aan een veelheid van regels en geldstromen, die niet genoeg op elkaar aansluiten. Door gemeenten meer ruimte te geven, kan effectiever ondersteuning op maat geboden worden. U als raadslid kunt de vormgeving van ondersteuning en welzijn in uw gemeente meebepalen. Daarover gaat deze handreiking: Wat mag en moet de raad besluiten? En: hoe kunt u dat doen? In de gereedschapskist van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport is al veel materiaal verschenen waarin de reikwijdte en achtergrond van de Wmo worden toegelicht. Deze kunt u vinden op Waar dat zinvol is, zal er ook naar andere handreikingen uit de gereedschapskist worden verwezen. 2

5 De Wmo en de rol van de raad Wat is het doel van de Wmo? De Wmo-filosofie 'Meedoen' is het devies van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Voor veel mensen is deelnemen aan de samenleving en zich inzetten voor anderen een vanzelfsprekendheid. Soms lukt meedoen niet op eigen kracht. Dat kan zijn omdat burgers beperkingen hebben, de weg niet weten, de regie kwijt zijn. Doel van de Wmo is om mensen die dat nodig hebben te ondersteunen in hun bijdrage aan de samenleving, hulp te bieden bij het herstellen van hun zelfredzaamheid en om mensen toe te rusten om maatschappelijk te participeren. Eigen verantwoordelijkheid: zelf wat zelf kan Het individu wordt geacht zo veel mogelijk verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf, en voor zijn naaste omgeving. Het kabinet wil daartoe een aantal historisch gegroeide vanzelfsprekendheden in zorg en ondersteuning ter discussie stellen. Dit doet een groter beroep op de eigen draagkracht van mensen en die van hun omgeving. Ondersteuning: lokaal wat lokaal kan Wanneer mensen niet in staat zijn om bepaalde problemen zelf of met behulp van anderen op te lossen is ondersteuning aan de orde. Het gaat daarbij om zaken die zich dicht bij huis afspelen, zoals hulp bij het huishouden, woningaanpassingen, vervoersmogelijkheden en bieden van sociale ondersteuning. Het betreft zowel wonen, welzijn als (lichte) ondersteuning. Hiervoor wordt de Wmo in het leven geroepen. De gemeenten zijn hierin de regievoerder en het centrale aanspreekpunt voor mensen met een ondersteuningsvraag. Zorg: verzekerd wat verzekerd moet De AWBZ wordt teruggebracht naar zijn oorspronkelijke kern: een volksverzekering voor de zware, langdurige zorgverlening. Het gaat om zaken die grote financiële risico's voor individuen met zich meebrengen en die particulier niet te verzekeren zijn. Dat geldt in elk geval voor ernstig lichamelijk of verstandelijk gehandicapten, ernstig dementerende ouderen en chronisch psychiatrische patiënten. Voor deze groepen moeten voldoende voorzieningen beschikbaar zijn, zonodig met verblijf in een instelling. De AWBZ wordt volledig geregeld en gestuurd op Rijksniveau. 1.2 Een sterkere rol voor gemeenten De grootste veranderingen zijn 1. de grotere beleidsvrijheid voor gemeenten, 2. de bundeling van wetten en 3. de verandering in de manier waarop beleid tot stand komt en wordt verantwoord. Door de bundeling van wetten is integraal beleid mogelijk. De grotere beleidsvrijheid die gemeenten krijgen maakt nog meer gemeentelijk maatwerk mogelijk. Dit betekent dat gemeenten alle diensten goed op elkaar moeten en kunnen afstemmen. Daarom wordt het belangrijk dat de gemeente alle partijen goed betrekt bij het ontwikkelen van het beleid. Hun betrokkenheid is essentieel voor een goede uitvoering van de Wmo. Een andere verandering is dat het gemeentebestuur straks verantwoording moet afleggen aan de eigen inwoners in plaats van aan het rijk. Dit wordt aangeduid als 'horizontalisering'. 3

6 Met de komst van de Wmo verdwijnen de Wvg (Wet Voorzieningen Gehandicapten) en de Welzijnswet. Die gaan beide op in de Wmo. Daarnaast neemt de Wmo de ondersteunende voorzieningen uit de AWBZ over. Het gaat in eerste instantie om huishoudelijke verzorging en verschillende subsidieregelingen uit het Algemene Fonds Bijzondere Ziektekosten. Tijdens een volgende kabinetsperiode komen daar wellicht ondersteunende en activerende begeleiding bij. De AWBZ wordt zo gereserveerd voor hoge zorgkosten die mensen niet zelf kunnen betalen of kunnen verzekeren. De subsidieregeling van MEE 1 komt waarschijnlijk per 1 januari 2008 in de Wmo. Samengevat: WAS Welzijnswet Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) Huishoudelijke verzorging in de AWBZ Zorggerelateerde subsidieregelingen in AWBZ / ZFW Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) Ondersteunende en activerende begeleiding in de AWBZ Subsidieregeling MEE WORDT Wmo per 1 januari 2007 Wmo per januari 2007 Wmo per 1 januari 2007, hulp bij het huishouden De middelen die gemoeid waren met zorggerelateerde subsidieregelingen in AWBZ / ZFW gaan in het kader van de Wmo per 1 januari 2007 over naar gemeenten Wmo, per 1 januari 2007 Afhankelijk van de besluitvorming nieuwe kabinet Per 1 januari Wat wordt de verantwoordelijkheid van uw gemeente? Concreet wordt er op negen zogeheten prestatievelden inspanningen van uw gemeente verwacht. Beleid maken op het terrein van maatschappelijke ondersteuning vergt meer samenhang tussen activiteiten en beleidsterreinen, een duidelijk onderscheid tussen algemeen beleid en het beschikbaar stellen van voorzieningen voor individuen. In de wet is een compensatiebeginsel opgenomen. Dit houdt in dat gemeenten verplicht zijn verstrekkingen te doen om mensen met beperkingen deel te laten nemen aan het maatschappelijk verkeer. Het gaat daarbij om voorzieningen die het voeren van een eigen huishouding, het zich verplaatsen binnen de gemeente, het zelfstandig wonen en het deelnemen aan het maatschappelijk verkeer mogelijk maken. In de praktijk zijn dat zaken als hulp bij het huishouden, rolstoelen en scootmobielen, aangepast vervoer en woningaanpassingen. De wijze waarop deze voorzieningen worden aangeboden, bijvoorbeeld door collectieve inkoop of de verstrekking van een persoonsgebonden budget (PGB), wordt echter aan de gemeente gelaten. Een PGB is een geldbedrag dat de aanvrager onder door het college bepaalde voorwaarden mag besteden aan een compenserende voorziening naar zijn keuze. Dit onderwerp komt uitgebreid aan de orde in de Handreiking De Wmo en het PGB. 4 1 MEE bestaat uit regionaal opererende organisaties die informatie, advies en ondersteuning geven aan iedereen met een handicap, beperking of chronische ziekte.

7 De Wmo en de rol van de raad De Wmo definieert maatschappelijke ondersteuning in de volgende negen prestatievelden : Het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen, wijken en buurten Deelname aan de samenleving wordt bevorderd door veiligheid in de buurt, een goede inrichting en onderhoud van de publieke ruimte, inzet van stadswachten en door behoud van voorzieningen, zoals winkels of goede onderwijs-, welzijns- en sportvoorzieningen. Op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met het opgroeien en ondersteuning van ouders met problemen met opvoeden Welke voorzieningen moeten er zijn om te voorkomen dat het met jongeren de verkeerde kant op gaan? En als een jongere toch in de problemen komt met welke ondersteuning kan zo iemand weer snel op de goede weg terecht komen? En wat kan een gemeente doen om ouders die het moeilijk vinden om hun kinderen goed op te voeden een steuntje in de rug te geven? Bij preventief jeugdbeleid krijgt de gemeente te maken met de volgende functies: informatie en advies, signaleren van problemen,, toegang bieden tot het hulpaanbod, licht pedagogische hulp en coördinatie van zorg. Het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning Hier krijgt de gemeente de taak om informatie en advies te geven over het complete terrein van wonen, welzijn en zorg. Voorkomen moet worden dat mensen de weg niet kunnen vinden in alle voorzieningen. De informatievoorziening omvat niet alleen de gemeentelijke producten en diensten, maar ook die van marktpartijen en cliënten- en patiëntenorganisaties. Hét lokale loket voor wonen, welzijn en zorg is daarvoor de meest voor de hand liggende oplossing. Welke plaats krijgen GGZ- en MEE-consulenten daarin? Kan meer worden samengewerkt met sociaal raadslieden en ouderenadviseurs? Het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers In de huidige situatie vindt deze ondersteuning op provinciaal en regionaal niveau plaats. Dat komt nu op het bordje van de gemeente. Gaat de gemeente dat volledig zelfstandig regelen of wordt er in intergemeentelijk verband aangesloten bij de huidige praktijk? Het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijke verkeer en het bevorderen van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem Hier wordt de gemeente uitgedaagd om algemeen beleid te voeren waarbij rekening gehouden wordt met mensen met een beperking. De toegankelijkheid van voorzieningen staat hierbij centraal. Het gaat om bijvoorbeeld toegankelijkheid van openbare gebouwen, het gebruik van mobiliteitsvoorzieningen, aangepaste woningen en sociaal/recreatieve activiteiten voor speciale doelgroepen. Het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijk verkeer. Het gaat dan bijvoorbeeld om speciale woonvoorzieningen, rolstoelen, begeleiding bij zelfstandig wonen, regieondersteuning bij het dagelijkse leven, dagbesteding, sociale alarmering, vervoersvoorzieningen en klussendiensten. Ook zaken als huishoudelijke zorg en maaltijdvoorzieningen dragen bij aan het langer zelfstandig kunnen wonen. 5

8 7 8 9 Het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang en bestrijding van huiselijk geweld Op dit veld gaat het om bieden van (tijdelijk) onderdak voor dak- en thuislozen, maar ook om opvang van vrouwen die de thuissituatie hebben verlaten in verband met relationele problemen of geweld. Het bevorderen van de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) Hier gaat het om het beleid tot uitdrukking komend in bijvoorbeeld het realiseren van een meldpunt Overlast en Zorg en de bijbehorende specialistische hulp. Het bevorderen van het verslavingsbeleid Dit betreft de preventie van verslavingsproblemen, de hulpverlening aan verslaafden en de bestrijding van overlast door verslaafden. Deze onderwerpen zijn natuurlijk niet allemaal nieuw. De taken die wel voor het eerst naar gemeenten komen vallen onder de prestatievelden 3, 4 en Regionale samenwerking Op sommige terreinen werkt u wellicht met andere gemeenten samen. Dat kan ook in de toekomst zo blijven. Per prestatieveld kan worden besloten samen te werken met andere gemeenten of om het zelf te doen. In principe kan ook samenwerking voor de hele Wmo worden aangegaan. Maar omdat de Wmo juist mogelijkheden biedt voor lokaal maatwerk, heeft het wellicht de voorkeur op onderdelen samenwerking aan te gaan, en niet voor de gehele Wmo. Zie ook de handreiking over samenwerking ( 6

9 De Wmo en de rol van de raad Beslismomenten voor de raad De voorbereidingen van dit jaar (2006) De belangrijkste opgave in dit voorbereidingsjaar is het goed regelen van de overgang van nieuwe verantwoordelijkheden. Dat betekent dat er op het moment dat de Wmo ingaat, per 1 januari 2007, een verordening dient te zijn vastgesteld voor maatschappelijke ondersteuning. Deze verordening is de basis waarop verstrekkingen kunnen worden gedaan en is daarmee de opvolger van ondermeer de Wvg-verordening. Naast de verordening zal de praktische organisatie van de hulp bij het huishouden (toegang, inkoop en aanbesteding, eigen bijdragen etc.) geregeld moeten zijn. In de Handreiking Hulp bij het huishouden wordt hier uitgebreider op ingegaan. De Wmo is een ingewikkeld beleidsterrein, zeker voor nieuwkomers in de raad. Besteed dan ook aandacht aan deze ontwikkelingen in het inwerkprogramma van de raad. In de herziene Algemene Handreiking kunt u lezen wat dit jaar nog geregeld moet worden en wat u volgend jaar kunt oppakken. In het bijbehorende stappenplan ziet u de noodzakelijke acties voor dit jaar uitgezet in de tijd. In juni is er een boekje verschenen dat speciaal voor wethouders is gemaakt met de titel Wat iedere bestuurder moet weten over de Wmo. 2.2 De verschillende stappen In het invoeringstraject zijn de volgende fases te onderscheiden: 2006 Inventarisatie en startnotitie (deze stap heeft u waarschijnlijk al gezet) Het College van B&W levert een inventarisatie van bestaand beleid. De raad kan bijvoorbeeld door middel van een hoorzitting en werkbezoeken witte vlekken opsporen, maar de raad kan ook het college vragen zorgvragers en aanbieders al bij deze fase te betrekken. Visievorming Dit is de taak van de raad. Net als bij andere onderwerpen kan het college wel een concept opstellen al dan niet nadat u in de raad een startdiscussie heeft gevoerd over de vragen die verderop in deze handreiking aan de orde komen. In elk geval zal de raad eerst moeten aangeven of een brede herijking van beleid gewenst is of niet (zie hiervoor hoofdstuk 3). Ook in deze fase kan een hoorzitting of discussie met betrokkenen worden gepland. Denk ook eens aan themadiscussies. Die kunnen voor de gehele bevolking worden georganiseerd of voor een bepaalde doelgroep. Het gaat erom een beeld te krijgen wat ontwikkelingen als vergrijzing en het langer zelfstandig wonen van zorgbehoevenden. Hoe ziet uw stad of dorp er over tien of vijftien jaar uit? En welke vormen van ondersteuning vraagt dat? In hoeverre kunnen preventie of de eigen verantwoordelijkheid van mensen daarbij een rol spelen? Dergelijke vragen zijn de basis voor een visie op de Wmo in uw gemeente. 7

10 Verordening (vaststellen voor 1 oktober 2006) De gemeente is verplicht om voor maatschappelijke ondersteuning een verordening vast te stellen. In de verordening wordt vastgelegd wie aanspraak kan maken op welke voorzieningen. De VNG heeft hiervoor een modelverordening beschikbaar gesteld. Om met ingang van de wet per 1 januari 2007 de verordening te kunnen laten ingaan, moet deze voor 1 oktober 2006 door de raad worden vastgesteld. Aan de vaststelling ervan gaat een inspraakprocedure vooraf (verplicht). U kunt u als raadslid informeren over de mening van de cliënten en organisaties in uw gemeente door deze inspraakreacties op te vragen of door een hoorzitting te organiseren in deze periode. Zo'n hoorzitting kan eventueel ook door raad en college gezamenlijk worden uitgeschreven. Na vaststelling van de verordening stelt het College tussen 1 oktober en 1 januari een besluit op, waarin de regels nader worden uitgewerkt. Dit besluit kan desgewenst in de raad besproken worden, maar het college stelt het vast. Beleidsplan Het beleidplan kan in 2007 worden vastgesteld. Het college stelt een concept op en is bij wet verplicht dit concept met betrokken burgers en instellingen te bespreken. Daarna stelt de raad het vast. De Wmo geeft voor het beleidsplan, dat voor maximaal vier jaar wordt vastgesteld, in artikel 3 een aantal voorschriften. De raad legt daarin de hoofdlijnen vast voor het beleid. Per prestatieveld dient u de doelen aan te geven. U geeft daarbij tevens aan welke activiteiten daartoe worden ondernomen en tot welke resultaten dat zou moeten leiden. Daarnaast dient te worden vastgelegd welke kwaliteitswaarborgen het college moeten nemen bij de uitvoering van beleid en welke maatregelen er genomen worden om keuzevrijheid voor de zorgvrager te waarborgen. In een beleidsnotitie of beleidsplan worden de volgende vragen beantwoord: Welke kengetallen zijn er nodig voor het controleren van het halen van de doelen? Welke activiteiten worden ondernomen om de doelen te realiseren? Wat kosten de activiteiten? Hoe en wanneer dienen belanghebbenden en belangstellenden betrokken te worden bij het beleid en de uitvoering van het beleid? Welke middelen zijn er beschikbaar (van het Rijk, eigen gemeentelijke middelen en eigen bijdragen)? Burgerparticipatie Gedurende het hele traject, tijdens de ontwikkeling en uitvoering van taken en bij de evaluatie daarvan, worden burgers en instellingen bij het beleid betrokken. Het is belangrijk om afspraken te maken over wie wat doet en hoe kan worden voorkomen dat raad en college de doelgroep overvragen. Zie ook de Handreiking Burgerparticipatie. 8

11 De Wmo en de rol van de raad Concrete vragen Brede herijking of zoveel mogelijk hetzelfde houden? Nadat u zich heeft laten informeren, is de eerste vraag die beantwoord zal moeten worden die van de wijze waarop de gemeente omgaat met de komst van de Wmo. Welk scenario kiest u? Grijpen we deze wetswijziging aan om het hele ondersteunings- en welzijnsbeleid te herijken? Of laten we dit in eerste instantie juist zo veel mogelijk als het nu is? Voor beide standpunten kan een goede reden zijn. Die zullen dan ook per gemeente beantwoord moeten worden. Als de gemeente nu voor de smalle benadering kiest, is het belangrijk er rekening mee te houden dat op termijn een brede herijking wel gewenst is. Een brede herijking kan nu al zinvol zijn als er momenteel veel onderdelen van het Wmo-terrein ter discussie staan. Als in uw gemeente bijvoorbeeld én het jeugdbeleid én het inrichten van een gemeentelijk loket én het inrichten van woon-zorgzones tegelijk spelen, kan om versnippering te voorkomen een brede visie op de Wmo worden gevormd. Is dit echter niet het geval en zijn er geen grote knelpunten bekend of uit een eerste inventarisatie naar voren gekomen, kan voortzetting van het huidige beleid een oplossing zijn. Geld en ambtelijke capaciteit kunnen dan weer voor andere prioriteiten worden ingezet. 3.2 Zoveel mogelijk hetzelfde laten: toch nog vragen te beantwoorden Als u kiest voor een smalle invulling, dan kan het Wvg-beleid en het Welzijnsbeleid voortgezet worden zoals het nu is ingevuld. Het voorzieningenniveau en de vraag wie daarvoor in aanmerking komt, kan in de nieuwe verordening worden overgenomen uit de Wvg-verordening. Let er hierbij op dat er nu wel een verplichting is het persoonsgebonden budget aan te bieden. Het is van belang dat u zich realiseert, dat de Wmo vraagt om een andere aanpak. Het uitgangspunt van de Wmo is immers dat voorzieningen aanvullend moeten zijn op de individuele mogelijkheden van ondersteuning in de naaste omgeving. Enerzijds is de bedoeling dat historisch gegroeide aanspraken op voorzieningen tegen het licht worden gehouden, anderzijds krijgt u ook meer mogelijkheden om in ondersteuning te voorzien dan alleen door Wvg-verstrekkingen. Wat de financiën betreft, is het goed om in de gaten te houden dat in veel gevallen de financiële startsituatie niet de definitieve verdeling is, maar dat hier in vier jaar naar toe gegroeid wordt. In de eerste jaren zal aanpassing van beleid nodig blijven. 9

12 3.3 Hulp bij het huishouden De hulpvrager kan een persoonsgebonden budget aanvragen. Daarnaast moet de gemeente hulp bij het huishouden in natura aanbieden. De gemeente is verplicht de cliënten daarvoor de keuze te geven tussen minimaal twee, liefst drie aanbieders. De gemeente sluit bijvoorbeeld een raamovereenkomst met meerdere instellingen, die aan kwaliteitscriteria voldoen, waaruit de burger kan kiezen. (Zie hiervoor ook de handreikingen over Hulp bij het huishouden en over Inkoop en aanbesteding.) 3.4 Uitwerkingen bij een beperkte opzet Als u niet voor herijking kiest, wordt u in elk geval voor de volgende uitwerkingsvragen geplaatst: Blijven we het huidige Wvg-regime volgen of zijn er wijzigingen nodig? Zijn er momenteel knelpunten die opgelost moeten worden? Zijn er andere voorzieningen nodig of valt er nu een bepaalde groep buiten de boot? Was er al een (nu verplicht) persoonsgebonden budget? Blijven we het huidige welzijnsbeleid volgen of zijn daarin wijzigingen nodig? Worden de doelgroepen voldoende bereikt? Welke voorzieningen biedt de gemeente? Zijn de resultaten goed? Is er iets bekend van de effecten van het huidige beleid? Hoeveel geld steken we in de Wmo? Steken we extra geld in de Wmo-voorzieningen? Welke keuzes maakt de gemeente voor algemene en individuele voorzieningen? Wil de gemeente collectieve voorzieningen inzetten om het beroep op individuele voorzieningen te voorkomen? Hanteren we een inkomenstoets of eigen bijdrageregeling voor bepaalde voorzieningen? De wet geeft ruimte voor dergelijke regelingen. Gemeenten krijgen de ruimte tot een wettelijk vastgesteld niveau eigen bijdragen te heffen. Voor welke diensten of verstrekkingen komt er in uw gemeente een eigen bijdrage en hoe hoog wordt die? De vraag is hoe we daar mee om willen gaan. Hiervoor kan ondermeer naar de opgedane ervaringen met de Wvg gekeken worden. Hoe regelen we de indicatiestelling/de toegang tot de Wmo? Welke voorzieningen zijn alleen toegankelijk met een indicatie en wie doet het indicatieonderzoek? Is vernieuwing van het lokaal loket noodzakelijk? Is het huidige loket voldoende afgestemd op de Wmo-taken? Is er sprake van één loket ook voor welzijnstaken? Is de afstemming met het CIZ geregeld? Hoe wordt de hulp bij het huishouden geregeld? Hoe geven we de keuzevrijheid voor de burger vorm? Op welke wijze biedt de gemeente hulp in natura? Hoe wordt de mantelzorgondersteuning vorm gegeven? Wordt dit via het loket vormgegeven of wordt een regionale oplossing gezocht? Hoe kan meer lijn gebracht worden in de informatievoorziening door bijvoorbeeld sociaal raadslieden of ouderenadviseurs? Hoe wordt de cliëntenparticipatie vorm gegeven? Wordt de Wvg-cliëntenraad de Wmo-cliëntenraad of kiezen we voor cliëntenraden per deelterrein of voor nog een heel ander model? 10

13 De Wmo en de rol van de raad 3.5 Uitwerkingsvragen bij herijking van beleid Kiest u voor herijking dan zijn er, naast de praktische vragen zoals die bij de smallere opzet spelen, vragen als: Wat verstaan we onder maatschappelijke ondersteuning in onze gemeente? Hoe kan volwaardig deelname aan de samenleving van alle burgers worden bevorderd? Welke definitie hanteren we met betrekking tot zorg, ondersteuning en welzijn? Hoe gaan we om met de verdeling tussen de eigen verantwoordelijkheid van burgers en de rol van de overheid? Wat moeten mensen in principe zelf regelen? Wat mag van mantelzorgers verwacht worden? Hier speelt bij voorbeeld de discussie over gebruikelijke zorg versus mantelzorg. Hoe geven we de regierol van de gemeente vorm? Welke rol speelt preventie? Investeren we voldoende in preventie om problemen te voorkomen? 3.6 De rol van de raad bij evaluatie Ten slotte heeft u als raad een rol bij de evaluatie van beleid. Sowieso is het voor gemeenteraden zinvol om te weten wat er leeft: laat je informeren tijdens de uitvoering, bijvoorbeeld door een werkbezoek, door gesprekken met zorgvragers en instellingen. Een goede evaluatie leidt tot verbeteringen in beleid. 11

14 12

15