Hoofdstuk 4. DE PROGRAMMAREKENING artikel 27-29

Transcriptie

1 BBV De jaarstukken en de toelichting - titel 4.1 Artikel 24 - algemeen - titel 4.2 Artikel 25 - de programmaverantwoording - titel 4.3 Artikel 26 - de paragrafen - titel 4.4 Artikel de programmarekening en de toelichting - titel de balans en de toelichting * Artikel 30 * algemeen * Artikel * hoofdindeling van de balans * Artikel * vaste activa * Artikel * vlottende activa * Artikel * vaste passiva * Artikel * vlottende passiva * Artikel * toelichting op de balans DE PROGRAMMAREKENING artikel Vraag 13 van deel 11 (vóór apr05) Hoe moet onze gemeente "lasten voorgaande jaren" en "baten voorgaande jaren" verwerken? Binnen onze financiële afdeling is er discussie waar de onderdelen "lasten voorgaande jaren" en "baten voorgaande jaren" thuis horen qua functie (functionele indeling gemeenten). Wij hebben nogal veel te maken met bijvoorbeeld subsidiebeschikkingen, die eerst in het volgende jaar bestuurlijk definitief worden vastgesteld na indiening van de subsidieafrekening. Maar ook op andere onderdelen moeten wij, vanwege een snelle indiening en dus afsluiting van onze eigen jaarrekening, werken met schattingen / reserveringen. In het nieuwe jaar kunnen dan afwijkingen (lasten zowel als baten) blijken. Wij plaatsen die verschillen altijd in rubriek 991. Deze rubriek wordt echter niet vermeld in de nieuwe BBV. Bovendien kent het BBV geen functies meer, maar programma's.. Er zijn twee belangrijke fasen te onderscheiden wanneer feitelijke boekingen voor baten en lasten van begrotingsjaar t (moeten) plaats vinden na 31 december van dat jaar. De eerste is de periode tussen 1 januari en het moment van de afsluiting van de jaarrekening jaar t, als regel bij de meeste gemeenten voor 1 april jaar t+1. Zo veel als mogelijk worden de baten en lasten die in die periode binnen komen, verwerkt in de jaarrekening jaar t. De tweede fase is na het afsluiten van de jaarrekening jaar t. Baten en lasten die betrekking hebben op verplichtingen uit begrotingsjaar t komen dan voor zover er geen voorziening is gevormd - ten laste van het desbetreffende programma in het begrotingsjaar t+1 of een later jaar. Voor de iv3 geldt het zelfde. Doordat functie 991 er niet meer is (deze functie bestond overigens al niet meer onder de CV 95), moeten de desbetreffende baten en lasten geboekt worden op een functie die past bij de aard van de baten en lasten. Het bovenstaande geldt als basisbenadering indien geen voorziening getroffen moet worden, bijvoorbeeld wanneer het om jaarlijks terugkerende bedragen gaat. Het kan voorkomen dat er voor een subsidie een voorziening getroffen moet worden, bijvoorbeeld wanneer het om een verplichting gaat die in een later jaar tot een (subsidie)betaling leidt, maar waarvan de omvang niet (geheel) vaststaat (zie artikel 44, lid 1a). Een dergelijke voorziening betreft alleen de lasten (de verplichtingen, niet eventuele baten). De voorziening komt ten laste van het desbetreffende begrotingsjaar t waarin de subsidie wordt toegekend. De definitieve (resterende) subsidiebetaling wordt direct ten laste van de voorziening gebracht. Vraag 11 van deel 8 (vóór apr05) Moeten in de jaarrekening van jaar t de gerealiseerde baten en lasten voor jaar t-1 worden opgenomen? Ingevolge het BBV blijkbaar niet, zie artikel 27, maar dat is toch gebruikelijk?

2 Het BBV bepaalt in artikel 30 dat in de balans tevens de cijfers jaar t-1 worden opgenomen. Voor de programmarekening zijn niet zozeer de afwijkingen tussen jaren van belang, maar met name de afwijking tussen realisatie en begroting; artikel 28 van het BBV schrijft dan ook voor dat in de toelichting op de programmarekening wordt ingegaan op de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de programmarekening. Een meerjarig overzicht is dus niet nodig, een gemeente kan er zelf wel voor kiezen een dergelijk overzicht op te stellen. De verschillen tussen jaren zijn met name interessant bij de begroting (allocatie); artikel 19 BBV schrijft dan ook voor dat in de toelichting op het overzicht van baten en lasten (van de begroting) onder meer het gerealiseerde bedrag van het voorvorig begrotingsjaar, het geraamde bedrag van het vorig begrotingsjaar na wijziging en het geraamde bedrag van het begrotingsjaar wordt opgenomen. Vraag 18 van deel 11 (vóór apr05) Moeten in de jaarrekening van jaar t ook de gerealiseerde baten en lasten over jaar t-1 opgenomen worden? Naar aanleiding van het opstellen van onze interne circulaire voor de jaarrekening is de vraag gerezen of de gerealiseerde baten en lasten voor het vorig jaar ook in de jaarrekening opgenomen moeten worden. In gevolge het BBV blijkbaar niet, zie artikel 27, maar hier zijn er bij verschillende ambtenaren vraagtekens of dat niet gebruikelijk is. Onder het BBV moet op grond van artikel 30 in de balans de cijfers jaar t-1 worden opgenomen. Voor de programmarekening zijn niet zozeer de afwijkingen tussen jaren van belang, maar met name de afwijking tussen realisatie en begroting; artikel 28 van het BBV schrijft dan ook voor dat in de toelichting op de programmarekening wordt ingegaan op de afwijkingen tussen de begroting (na wijziging) en de programmarekening. Een meerjarig overzicht is dus niet voorgeschreven, een gemeente kan er zelf wel voor kiezen een dergelijk overzicht op te stellen. De verschillen tussen jaren zijn met name interessant bij de begroting. Artikel 19 BBV schrijft dan ook voor dat in de toelichting op het overzicht van baten en lasten (van de begroting) onder meer het gerealiseerde bedrag van het voor vorig begrotingsjaar wordt opgenomen. Er kunnen redenen zijn die de vergelijkbaarheid tussen jaren (tijdelijk) moeilijker. Deze ontslaan u niet van de verplichting ook de cijfers over (voor)vorige begrotingsjaren op te nemen in de toelichting op het overzicht van baten en lasten. Wel kunt u in de toelichting ingaan op factoren die de vergelijkbaarheid bemoeilijken. Vraag 12 van deel 12 (apr05) Moet de programmarekening naast de realisaties zowel de ramingen volgens de begroting na wijziging laten zien én de ramingen uit de primaire begroting? Ik lees in artikel 27, lid 2 dat de programmarekening ook de ramingen uit de begroting voor en na wijziging bevat. Dat betekent volgens mij dat niet alleen de ramingen volgens de begroting na wijziging worden gezet naast de realisaties maar ook de ramingen volgens de primaire begroting. Dit laatste is toch eigenlijk overbodig? Artikel 27,2 schrijft inderdaad voor dat de programmarekening zowel de ramingen uit de primaire begroting als de ramingen volgens de begroting na wijziging bevat. Deze bepaling is uit een oogpunt van transparantie voor de gebruikers van de programmarekening, onder wie de raad, opgenomen. Door ook de ramingen volgens de primaire begroting op te nemen is in de programmarekening overzichtelijk te volgen hoe het begrotingsjaar begrotingstechnisch is verlopen. Artikel 28 schrijft voor dat de toelichting op de programmarekening ten minste een analyse van de afwijkingen tussen de begroting na wijziging en de programmarekening bevat. Het ligt in de rede om in de toelichting ook nog kort in te gaan op de meest in het oog springende begrotingswijzigingen. Vraag 2 van deel 1 (vóór apr05)

3 De rekening van baten en lasten kan een nadelig saldo vertonen met betrekking tot het resultaat voor bestemming. Geldt dat ook voor het resultaat na bestemming? Ja, het saldo na bestemming kan zowel positief als negatief zijn. Het saldo na bestemming wordt afzonderlijk op de balans vermeld en maakt onderdeel uit van het eigen vermogen. In de beginbalans van het volgende jaar gaat dit saldo automatisch deel uitmaken van de algemene reserve. DE BALANS artikel Vraag 9 van deel 7 (vóór apr05) Als een gemeente een bepaald soort activa niet heeft, moet deze post dan toch op de balans worden opgenomen met een 0 of kan de post achterwege blijven? de bepalingen in het BBV over activa lijken te wijzen op een verplichte onderverdeling. In de artikelen van het BBV wordt weliswaar een verplichte onderverdeling van categorieën activa gegeven, echter als een gemeente een bepaalde categorie niet heeft kan deze post op de balans achterwege blijven. Balansposten met een waardering van 0 komen de inzichtelijkheid niet ten goede. Vraag 8 van deel 7 (vóór apr05) Het BBV bevat geen artikel dat bepaalt wat tot de overlopende activa gerekend moet worden. Is dit een omissie in het BBV, en kunt u aangeven wat tot de overlopende activa moet worden gerekend? In artikel 37 BBV is bepaald dat tot de vlottende activa moeten worden gerekend: voorraden, uitzettingen, liquide middelen en overlopende activa. In de artikelen 38 t/m 40 wordt bepaald wat onder resp. voorraden, uitzettingen en liquide middelen moet worden begrepen. Een soortgelijk artikel m.b.t. overlopende activa ontbreekt. Overlopende activa zijn balansposten als Vooruitbetaalde gelden (bijv. verzekeringspremies), en Nog te ontvangen gelden. Dat het BBV geen artikel met betrekking tot overlopende activa bevat is geen omissie in het BBV. In de artikelen 38 tot en met 40 van het BBV wordt de verplichte onderverdeling van de betreffende categorieën vlottende activa gegeven; voor de overlopende activa is geen onderverdeling voorgeschreven. Aanvulling juni 2007: Na inwerkingtreding van het wijzigingsbesluit BBV bevat het BBV wel een artikel mbt overlopende activa (zie artikel 40a). Vraag 17 van deel 1 (vóór apr05) Moet de aflossingsverplichting voor geldleningen die oorspronkelijk voor bijvoorbeeld tien jaar zijn afgesloten, maar die nog maar een looptijd van één jaar hebben, worden geboekt onder de vlottende passiva? De definitie van de vlottende middelen en vlottende schuld wordt in de Wet fido -en in het BBV- toegespitst op de uitstaande gelden en opgenomen gelden met een rentetypische looptijd van korter dan één jaar. Geldleningen die zijn afgesloten met een oorspronkelijke looptijd van tien jaar worden voor de gehele looptijd geboekt onder de vaste passiva. Vraag 16 van deel 1 (vóór apr05) Waarom worden in het BBV termen gebruikt als uitzettingen en rentetypische looptijd? Dat zijn toch geen standaard termen? En waarom is het onderscheid bij een looptijd van één jaar komen te liggen in plaats van bij twee jaar, zoals in de CV95?

4 De termen in het BBV zijn aangepast aan de termen van de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido). Dit omdat het inzichtelijker wordt geacht als alle relevante wetten en regelgeving in dezelfde termen spreken. Dat brengt mee dat sommige termen, die in de CV95 gebruikelijk waren, zijn vervangen. De Wet fido is met ingang van 1 januari 2001 in werking getreden. Deze wet spreekt van uitzettingen, waaronder aandelen, obligaties, maar ook leningen en vorderingen worden verstaan. Voorts spreekt deze wet van vlottende en vaste middelen c.q. schuld, waarbij het onderscheid bij een looptijd van één jaar is komen te liggen in plaats van bij twee jaar, zoals in de CV95 het geval was. De definitie van de vlottende middelen en vlottende schuld wordt in de Wet fido -en in het BBV- toegespitst op de uitstaande gelden en opgenomen gelden met een rentetypische looptijd van korter dan één jaar. Vraag 5 van deel 10 (vóór apr05) Welke gebouwen vallen onder bedrijfsgebouwen als bedoeld in artikel 52, 1c BBV? Conform artikel 52 moeten in de toelichting op de balans onder andere de bedrijfsgebouwen afzonderlijk worden opgenomen. De vraag is nu welke gebouwen hieronder gerangschikt moeten worden. Zijn dit alleen de gebouwen ter uitvoering van de gemeentelijke taken zoals bijvoorbeeld het gemeentehuis, de brandweerkazerne en de gemeentewerkplaats? Waar moeten de overige gebouwen worden opgenomen zoals bijvoorbeeld: gymzalen, scholen, bibliotheken, kleedlokalen en gemeenschapsvoorzieningen? Dit soort gebouwen worden meestal verhuurd en zijn niet in gebruik t.b.v. het ambtelijk apparaat of afgeleiden daarvan. Alle genoemde bedrijfsgebouwen in de vraag zijn materiële vaste activa met een economisch nut, zie artikel 35, lid 1a. Deze gebouwen (zijnde niet-woningen) vallen onder artikel 52, lid 1c. Of deze gebouwen nu wel of niet verhuurd worden (voor uitvoering van directe gemeentelijke taken), maakt niet uit. Vraag 5 van deel 14 (mrt06) Wanneer zijn de niet in de balans opgenomen financiële verplichtingen belangrijk (artikel 53 BBV)? En welke informatie over dergelijke verplichtingen moet dan in de toelichting op de balans worden opgenomen? Artikel 53 verplicht onze gemeente om in de toelichting op de balans te vermelden aan welke niet in de balans opgenomen belangrijke financiële verplichtingen onze gemeente voor toekomstige jaren is verbonden. De toelichting op dit artikel geeft wel aan om welke verplichtingen het dan gaat, maar geeft niet aan wanneer ze wel of niet belangrijk zijn, en ook niet om welke informatie het precies gaat. Artikel 53 verplicht de gemeente om in de toelichting op de balans inzicht te geven in de financiële verplichtingen waaraan de gemeente is verbonden, voor zover die verplichtingen financiële consequenties hebben voor toekomstige jaren en deze verplichtingen niet zijn opgenomen in een balanspost. Voorbeelden daarvan zijn langlopende huurcontracten en lease-contracten. Het zal veelal gaan om langlopende verplichtingen die samenhangen met opdrachten voor leveringen of opdrachten voor dienstverlening. De kosten van dergelijke opdrachtverleningen worden op basis van de jaarlijkse prestaties als (exploitatie)lasten aan de jaren toegerekend. Het kan ook gaan om verplichtingen die samenhangen met opdrachten voor (investerings)werken die meerdere jaren beslaan, en nog niet uit de balans blijken. Het is niet de bedoeling dat in de toelichting een lange lijst van alle meerjarig aangegane verplichtingen wordt opgenomen. Het merendeel is politiek-bestuurlijk en financieel gezien van weinig belang. Daarom is in artikel 53 opgenomen dat het gaat om de belangrijke financiële verplichtingen. Wat belangrijk is, staat primair ter beoordeling aan de gemeente/provincie. Voor zover de inschatting is dat er een politiek-bestuurlijk gevoelige kant aan zit zal het snel belangrijk zijn. Verder doet de gemeente/provincie er verstandig aan in de verordening ex artikel 212 Gemeentewet op te nemen boven welk grensbedrag het gevraagde inzicht in een meerjarige verplichting in ieder geval in de toelichting op de balans

5 gegeven moet worden. Om meerjarige doorwerking van een mogelijke rechtmatigheidsfout of onzekerheid bij een aanbesteding van een meerjarencontract te voorkomen is het verstandig om daarbij als grens in ieder geval de minimum bedragen voor europees aanbesteden aan te houden (zie ook de kadernota rechtmatigheid op de website van het platform rechtmatigheid). De gemeente kan in de 212-verordening ook bepalingen opnemen over de in de toelichting op de balans op te nemen informatie. Vraag 21 van deel 1 (vóór apr05) Klopt het dat met de invoering van dualisering de bevoegdheid tot het aangaan van geldleningen en bankkredieten niet meer bij de raad maar bij het college ligt? Met de inwerkingtreding van de Wet dualisering gemeentebestuur is bepaald dat een privaatrechtelijke rechtshandeling, zoals het aangaan van geldleningen en (bank)kredieten, een taak is voor het college. De raad neemt daarover niet direct een besluit meer, maar houdt via het vaststellen van de uiteenzetting van de financiële positie en de financieringsparagraaf bij de begroting en via het onderdeel van de 212 verordening over financiering (ook wel het treasury-statuut genoemd) inzicht en invloed. DE BALANS / BORGSTELLINGEN OF GARANTSTELLINGEN artikel 50, 57 Vraag 18 van deel 8 (vóór apr05) Hoe moeten gewaarborgde geldleningen worden opgenomen in de balans? Onze gemeente neemt jaarlijks in de balans een regel op met gewaarborgde geldleningen voor een x-bedrag, voor zowel het boekjaar als het voorgaande boekjaar. -Is dit onder het BBV ook nodig? Op grond van artikel 53? -Moeten we als gemeente een overzicht opnemen in de programmarekening cq toelichting? -En zo ja, waaraan moet dit overzicht minimaal voldoen? Voor de verslaglegging 2004 en volgende jaren is artikel 50 BBV van belang: Artikel 50 Aan de passiefzijde van de balans wordt buiten de balanstelling opgenomen het bedrag waartoe aan natuurlijke en rechtspersonen borgstellingen of garantstellingen zijn verstrekt. Artikel 57 BBV bevat bepalingen die een antwoord zijn op uw vragen of de gemeente een overzicht moet opnemen in de programmarekening cq toelichting en waaraan dit overzicht moet voldoen: Artikel In de toelichting op de balans worden de borgstellingen, bedoeld in artikel 50, gespecificeerd naar de aard van de geldleningen. 2. Per specificatie wordt vermeld: a. het oorspronkelijk bedrag van de gewaarborgde geldlening; b. het percentage van het leningbedrag waarvoor borgstelling is verleend; c. het restantbedrag van de lening bij aanvang van het begrotingsjaar; d. het restantbedrag van de lening aan het eind van het begrotingsjaar. 3. In de toelichting op de balans wordt een specificatie opgenomen van de garantstellingen als bedoeld in artikel In de toelichting wordt ook opgenomen het totaalbedrag van de betalingen die inzake de borg- en garantstelling zijn gedaan tot en met het eind van het begrotingsjaar. Zie ook de toelichting op de beide hierboven genoemde BBV-artikelen. Als een gemeente borgstellingen of garantstellingen verstrekt gaat zij financiële risico s aan. Daarom is dit onderwerp van belang voor de paragraaf weerstandsvermogen (artikel 11 BBV); zie in dit verband ook artikel 9b van de voorbeeldverordeningen ex artikel 212 Gemeentewet en de toelichting daarop.

6 Artikel 53 betreft meerjarig aangegane financiële verplichtingen, bijvoorbeeld langlopende huurcontracten. RESERVES EN VOORZIENINGEN algemeen Vraag 1 van deel 1 (vóór apr05) Artikel 2 schrijft voor dat de baten en lasten geraamd moeten worden. Hoe verhouden zich daarmee de in het BBV opgenomen bepalingen ten aanzien van de voorzieningen en de reserves? Voorzieningen. In artikel 44 is geregeld in welke gevallen een voorziening wordt gevormd. Daaruit vloeit voort dat het vormen van een voorziening, dan wel een dotatie aan een reeds bestaande voorziening, als een last in het betreffende begrotingsjaar moet worden beschouwd. De aanwending van een (gedeelte van een) voorziening wordt rechtstreeks ten laste van de voorziening geboekt. De aanwending is dus geen last en loopt niet via de exploitatie. Indien de aanwending ook weer ten laste van de rekening van baten en lasten zou moeten lopen, zou het bedrag twee maal als last worden verantwoord. Reserves Een toevoeging aan een reserve geschiedt altijd in het kader van resultaatbestemming en wordt daardoor niet als last gekwalificeerd. Deze resultaatbestemmingen kunnen geraamd worden. Onttrekkingen gaan ook via de resultaatbestemming en kunnen dus geen bate zijn. Dit vloeit voort uit het bepaalde in artikel 17, onder d en e c.q. artikel 27, eerste lid, onder d en e BBV. Het rechtstreeks boeken van bestedingen op reserves is niet meer toegestaan. De bestedingen moeten als last op de betreffende kostendrager (programma, product, functie) worden verantwoord, met daar tegenover een onttrekking aan de reserve via de resultaatbestemming (de dekking van de besteding). Het doen van een toevoeging c.q. van een onttrekking aan de balanspost resultaat na bestemming (artikel 42) is evenmin een last c.q. bate, maar een vermogensmutatie. Vraag 1 van deel 8 (vóór apr05) Er zijn vragen die verzoeken meer duidelijkheid te geven over voorzieningen en reserves en het verschil daartussen, vaak in relatie tot onderhoud van kapitaalgoederen (scholen, riolering e.d.). Op deze vragen volgt een antwoord dat een meer algemene uitleg geeft. Het verschil tussen een reserve en een voorziening is dat: een reserve een voorziening - is gevormd door bestemming van het - verplicht is gevormd door het nemen een resultaat (kan-bepaling) last (zal-bepaling) - vrij besteedbaar is - een verplichte bestedingrichting heeft - tot het eigen vermogen behoort - tot het vreemd vermogen behoort Artikel 44 geeft dan ook aan dat in bepaalde gevallen een voorziening moet worden gevormd (het gaat dus om zal -bepalingen en niet om kan -bepalingen). Er zijn drie gevallen van verplichte vorming van een voorziening. Het eerste geval betreft artikel 44, lid 1a: Een zekere verplichting of verlies waarvan de omvang op de balansdatum nog onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten. Het tweede geval betreft artikel 44, lid 1b: Een risico terzake waarvan op de balansdatum een verplichting of een verlies moet worden verwacht, waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten (bijvoorbeeld claim).

7 Indien in de gevallen als bedoeld in lid 1a en 1b de omvang redelijkerwijs niet valt in te schatten komen deze in aanmerking voor vermelding in de paragraaf weerstandsvermogen (onderdeel inventarisatie risico s). In dat geval wordt er geen voorziening gevormd. Het derde geval betreft artikel 44, lid 2 (zie ook de aanvulling juni 2007 onderaan het antwoord): Nog niet bestede van derden verkregen middelen waarop een specifieke bestedingsrichting rust. Het gaat als regel om juridisch afdwingbare bestedingsverplichtingen van specifieke, geoormerkte bedragen die een derde de gemeente stelt, zoals specifieke uitkeringen en om rioolheffingen van burgers met een gebonden besteding. Verder is er nog sprake van een niet verplichte, dus facultatieve, voorziening. Deze vinden we terug in artikel 44, lid 1c. Dit artikel stelt aan het vormen van een voorziening twee eisen, te weten: 1. er moet sprake zijn van kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, maar waarvan de oorsprong wel (mede) ligt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar 2. de voorziening moet strekken tot gelijkmatige verdeling van de lasten over een aantal begrotingsjaren. Het gaat over (toekomstige) lasten waar de gemeente niet onderuit kan. Hierbij valt met name te denken aan het cyclisch (terugkerend) onderhoud van kapitaalgoederen zoals wegen, waterwegen, riolering en gebouwen. Het vormen van een voorziening is in dit geval niet verplicht; er kan ook voor gekozen worden de ongelijkmatig gespreide lasten in de komende begrotingsjaren voor de te verwachten bedragen in de meerjarenraming op te nemen. Als de ongelijkmatig gespreide lasten als een bezwaar worden gezien kan er voor gekozen worden (mits wordt voldaan aan de twee genoemde eisen in artikel 44, lid 1c) om via een jaarlijkse dotatie in een voorziening de lasten te spreiden. In dat geval worden de feitelijke bestedingen direct ten laste van de voorziening gebracht. De jaarlijkse dotatie zal in principe een gelijk bedrag zijn, de voorziening is immers bedoeld om ongelijkmatig gespreide lasten te voorkomen. Aanvulling juni 2007: Na inwerkingtreding van het Wijzigingsbesluit BBV geldt voor de specifieke uitkeringen van het Rijk en vergelijkbare uitkeringen van andere overheidslichamen dat deze niet meer onder de werkingssfeer van artikel 44,2 BBV vallen; zie ook de invoeringsnotitie over deze wijziging. Vraag 3 van deel 1 (vóór apr05) In de (toepassingspraktijk van) CV95 was het mogelijk toevoegingen en onttrekkingen aan reserves als last c.q. bate op de functies te verantwoorden. Daarnaast was het mogelijk lasten en baten direct op de reserves te boeken. Zijn beide nog mogelijk in het BBV? Alhoewel mutaties in reserves strikt genomen geen last of bate zijn (en waren) werden deze wel als zodanig beschouwd en was het mogelijk deze als zodanig te verantwoorden op de functies. Dit is op grond van het BBV niet meer toegestaan (zie ook het antwoord op vraag 1 van deel 1). Toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves vinden uitsluitend plaats met in achtneming van het bepaalde in artikel 17 en artikel 27, eerste lid. Dit is alleen nog maar mogelijk via de resultaatbestemming. Het rechtstreeks boeken van bestedingen op reserves is evenmin meer toegestaan. Deze behoren als last op de betreffende kostendrager (programma, product, functie) te worden verantwoord, met daar tegenover een onttrekking aan de reserve via de resultaatbestemming. Vraag 13 van deel 1 (vóór apr05) Het BBV verbiedt om de reserves in mindering te brengen op de activa met economisch nut. Dit geldt ook als het gaat om een actief, bijvoorbeeld het gemeentehuis, waarvoor een bestemmingsreserve in het leven is geroepen. Echter als het gemeentehuis is gebouwd dan is de bestemmingsreserve toch beklemd? Moet deze reserve dan niet worden opgevat als een voorziening?

8 Neen, de reserve blijft een reserve en wordt geen voorziening, omdat de gemeenteraad de vrijheid behoudt om deze reserve anders aan te wenden. Investeringen met economisch nut, zoals bijvoorbeeld een gemeentehuis, moeten bruto worden geactiveerd. Reserves kunnen dus niet op het actief in aftrek worden gebracht. Het actief wordt overeenkomstig de in de toelichting op de balans aangegeven methode en afschrijvingsduur afgeschreven. Tegelijkertijd met de afschrijving van het gemeentehuis in de exploitatiesfeer, vindt in het geval voor dit doel een bestemmingsreserve is gevormd een onttrekking aan deze reserve plaats in de bestemmingssfeer, dat wil zeggen na bepaling van het resultaat voor bestemming conform artikel 17 respectievelijk artikel 27 BBV. De reserve blijft echter een reserve en wordt geen voorziening, omdat de gemeenteraad de vrijheid behoudt om deze reserve anders aan te wenden. Overigens moet de raad zich dan realiseren, dat andere dekkingsmiddelen aangewezen dienen te worden en dat dit ook in de begroting/meerjarenraming verwerkt dient te worden. Vraag 3 van deel 4 (vóór apr05) Het gebeurt regelmatig dat sommige baten en lasten buiten de begroting en buiten de rekening worden gelaten. Die baten en lasten worden dan rechtstreeks toegevoegd of onttrokken aan de reserves. Is dat ook volgens het nieuwe BBV toegestaan? Het BBV kent een systeem waarbij de baten en lasten op de programma s worden geboekt, zowel bij de begroting als bij de jaarrekening. Vervolgens wordt het saldo voor bestemming bepaald. Daarna vinden de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves plaats. Tot slot wordt het saldo na bestemming bepaald. Het eindsaldo van zowel de begroting als rekening is dus inclusief de mutaties in de reserves. De mutaties in de reserves worden niet gezien als baten en lasten, maar vinden plaats via de resultaatbestemming. Zie ook de artikelen 17 en 27 van het BBV en de vragen 1 tot en met 3 van de vraag & antwoordrubriek van de commissiebbv. Vraag 2 van deel 5 (vóór apr05) Mag een toevoeging aan een voorziening nog rechtstreeks op de desbetreffende functie worden geboekt of moet dit net als bij reserves via functie 980 lopen? Omdat de toelichting bij functie 980 niet spreekt over voorzieningen, denk ik dat een rechtstreekse boeking op de functie nog kan. Hoe moet een toevoeging aan een voorziening in de verdeelmatrix worden verwerkt? Alvorens op de vraag zelf in te gaan, eerst een algemene opmerking. Vanaf het begrotingsjaar 2004 kent de begroting/rekening geen functies meer, maar programma s. De functies zoals 980 hebben alleen een formele betekenis in de Informatie voor derden (zie hiervoor onder meer de Ministeriële regeling informatie voor derden van 6 februari 2003). Voorzieningen worden direct op de programma s geboekt, dat wil zeggen ze worden in het resultaatbepalende deel opgenomen. Alleen mutaties in reserves vinden plaats in het resultaatbestemmende deel. Voorzieningen dienen naar beste schatting dekkend te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico's. Als lopende een begrotingsjaar blijkt dat een toevoeging nodig is aan een voorziening, zal dat plaats moeten vinden via een rechtstreekse boeking ten laste van het desbetreffende programma. Indien de omvang van het desbetreffende programma niet toereikend is voor deze last en/of indien een belangrijke beleidswijziging ten grondslag ligt aan de mutatie van de voorziening, dan is een begrotingswijziging/raadsbesluit noodzakelijk. De last wordt rechtstreeks op de desbetreffende functie gebracht en wordt zodoende ook zo in de verdelingsmatrix, een matrix van o.a. functies en categorieën, verwerkt. Functie 980 wordt alleen gebruikt voor mutaties op de reserves. Vraag 1 van deel 6 (vóór apr05) Is een geoormerkt onderdeel van de algemene reserve nu een reserve of een voorziening?

9 onze gemeente heeft enkele jaren geleden haar aandelen in een energiebedrijf verzilverd. Er is formeel besloten over de bestemming en toekenning van de gelden (zoals aan stadsactiviteiten, instellingen, burgerinitiatieven). B en W kan de bestemming niet meer veranderen omdat de gelden al per beschikking zijn toegekend. Zolang de gelden nog niet zijn aangewend vormt het bedrag een geoormerkt onderdeel van de Algemene reserve. Uit de vraagstelling kan worden opgemaakt dat het bedrag bekend is. Indien nu het bedrag in de beschikking is gegeven, is er geen sprake van een voorziening. Wanneer de betaling wordt geëffectueerd in een later begrotingsjaar dan het jaar van de beschikking, dan worden de desbetreffende bedragen geboekt als een schuld. Er zijn uitgaande van de vraag nog andere casussen denkbaar. Indien de gemeente(raad) alleen een politiek besluit heeft genomen om over een bepaalde tijd middelen ter beschikking te stellen dan is wanneer er middelen gereserveerd worden - er sprake van een bestemmingsreserve. Indien de gemeente(raad) een toezegging (beschikking) heeft gedaan aan een derde over enige jaren middelen - waarvan de omvang onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten - ter beschikking te stellen en de derde deze middelen juridisch kan afdwingen, dan is er sprake van een voorziening op grond van artikel 44, lid 1a en niet van een reserve. Vraag 2 van deel 12 (apr05) Kunnen investeringskredieten worden gedekt uit reserves? Diverse kredieten worden gedekt via een onttrekking uit de reserve. Over de wijze waarop dit dient te gebeuren krijg ik tegengestelde berichten. Hoe moet het nu werkelijk? Moeten de lasten van de betreffende kredieten eerst overgeboekt worden naar de exploitatie, waarna er een onttrekking aan de reserve geboekt kan worden op functie 980 (zo ja, moeten de lasten dan bij het betreffende programma of bij de algemene dekkingsmiddelen geboekt worden)? Of kan er rechtstreeks een onttrekking plaatsvinden ten gunste van het krediet waardoor de lasten en de onttrekking buiten de exploitatie blijven? Bij investeringen dient onderscheid gemaakt te worden in investeringen met (ook) een economisch nut en investeringen met (alleen) een maatschappelijk nut (zie artikel 20,2b). Voor de investeringen met (alleen) maatschappelijk nut geldt dat ze bij voorkeur niet worden geactiveerd. Daarom mag een in voorgaande begrotingsjaren opgebouwde reserve op de investering in mindering worden gebracht (artikel 62,3). Als de reserve groot genoeg is kan de gehele investering gedekt worden uit de reserve. Dit dient te gebeuren door de uitgave voor de investering als exploitatielast op te nemen in het programma waar deze last thuis hoort. Hierdoor wordt het resultaat voor bestemming negatief beïnvloed. Ter dekking van de last vindt bij resultaatbestemming de onttrekking aan de reserve plaats, ook in het betreffende programma; zie artikel 17,d. Hierdoor wordt het resultaat na bestemming positief beïnvloed. Zie overigens ook de vragen 1, 2 en 3 van deel 1. Voor de investeringen met economisch nut geldt dat deze investeringen geactiveerd moeten worden (artikel 59,1); voor het bedrag van de investering (artikel 62,1), er mogen dus geen reserves op in mindering worden gebracht. Ter dekking van de jaarlijkse kapitaallasten kunnen wel onttrekkingen aan opgebouwde reserves plaats vinden (ook weer via resultaatbestemming). Alle mutaties op reserves vinden plaats bij resultaatbestemming (zie artikel 17 en 27 BBV). In de toelichting op de vraag wordt functie 980 genoemd. Functies spelen alleen een rol in de Iv3-sfeer. Voor alle mutaties op reserves wordt in de Iv3-sfeer functie 980 gebruikt. Vraag 6 van deel 13 (mei05) Kunnen bijdragen van derden die in directe relatie staan met een actief worden gepassiveerd? Zo ja, als welk passief? Binnen onze gemeente wil men zoveel mogelijk activa bruto opnemen op de balans. Dit betekent dat een eventuele bijdrage van derden (vooral in de vorm van subsidies) gepassiveerd moet worden. Kunt u mij aangeven hoe deze dan gerubriceerd moet worden en op welke wijze hiermee omgegaan moet worden?

10 Als de gemeente de bijdrage van een derde aanvaardt houdt dit in dat de gemeente tegenover de derde aangeeft haar verplichting na te komen. Daarmee ontstaat een recht op de bijdrage en kan de bijdrage als een bate worden geraamd en verantwoord. Artikel 62,2 biedt de mogelijkheid om bijdragen van derden die in directe relatie staan met een actief op de waardering daarvan in mindering te brengen (de netto-waarderingsmethode). Overigens zal de gemeente zolang het actief nog niet is gerealiseerd of aangekocht de middelen die de derde heeft verstrekt in een artikel 44,2-voorziening moeten stoppen (zie ook de aanvulling juni 2007 onderaan het antwoord). Immers, het gaat om bijdragen van derden die in directe relatie staan met het actief, de derde heeft de middelen dus voor een specifiek doel beschikbaar gesteld. Als het betreffende actief is gerealiseerd of aangekocht kan een deel van de betaling rechtstreeks ten laste worden gebracht van de voorziening. Het actief wordt tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs minus de bijdrage van de derde geactiveerd. Deze netto-waarderingsmethode is de voorkeursmethode. De bruto-waarderingsmethode is op zich niet strijdig met het BBV, maar kent grote nadelen en wordt daarom afgeraden. In het geval de gemeente toch kiest om de bruto-waarderingsmethode toe te passen wordt het gerealiseerde of aangeschafte actief geactiveerd voor het volle bedrag van de investering. De bijdrage van de derde wordt dan dus niet in mindering gebracht op de waardering van het actief, maar wordt bij resultaatbestemming in een bestemmingsreserve gestort. Aan deze reserve kan in volgende begrotingsjaren een bedrag worden onttrokken, wederom bij resultaatbestemming, ter dekking van de kapitaallasten. Dit is een bewerkelijke methode. De bruto-waarderingsmethode is met name erg bewerkelijk en weinig transparant als de bijdrage van een derde in eerste instantie in een artikel 44,2-voorziening moet worden gestort. In dat geval dient de voorziening bij de realisatie van het actief te worden omgezet in een bestemmingsreserve door de voorziening vrij te laten vallen ten gunste van het resultaat voor bestemming, en deze extra exploitatieruimte bij resultaatbestemming te benutten voor de vorming van de bestemmingsreserve. Aanvulling juni 2007: Na inwerkingtreding van het Wijzigingsbesluit BBV geldt voor de specifieke uitkeringen van het Rijk en vergelijkbare uitkeringen van andere overheidslichamen dat deze niet meer onder de werkingssfeer van artikel 44,2 BBV vallen; zie ook de invoeringsnotitie over deze wijziging. Vraag 1 van deel 2 (vóór apr05) Is de raad of het college bevoegd om voorzieningen in te stellen? Kan een dienst een voorziening instellen lopende het jaar? Behandelt het college dit of de raad? De raad stelt de voorzieningen in, en besluit tot dotaties daarin, via de vaststelling van de programma s (dus in het resultaatbepalende deel van de begroting en/of de jaarrekening). De raad heeft bij het vaststellen van voorzieningen weinig ruimte voor het maken van keuzen (allocatiefunctie). Voorzieningen hebben een verplichtend karakter (artikel 44 BBV). De uitgaven worden rechtstreeks afgeboekt van een voorziening. De uitvoering van het programma, en daarmee het verloop van de voorziening, wordt toegelicht in de begroting en de jaarstukken. Als het geautoriseerde lastenbedrag van het programma lopende het jaar wordt overschreden door een ontoereikende omvang van een voorziening, is er een door de raad vast te stellen begrotingswijziging nodig (artikel 18 BBV). Een dienst of het college heeft hiertoe geen bevoegdheid, hoewel zij uiteraard wel het besluit van de raad voorbereiden. Als het lastenbedrag van het programma niet wordt overschreden, omdat er meevallers zijn op andere onderdelen van het programma, is er geen begrotingswijziging nodig tenzij er sprake is van een belangrijke beleidswijziging (zie ook de toelichting op artikel 7 BBV). Daarbij speelt het oordeel van de raad over de politieke gevoeligheid van het onderwerp een rol, mede in relatie met praktijken om naar samenhang en naar tijdstippen te stroomlijnen en te clusteren. Bevoegdheid tot het doen van uitgaven ligt bij het college, dat wel verantwoording aflegt over de uitgaven bij de rekening. Vraag 2 van deel 2 (vóór apr05) Is de raad of het college bevoegd om reserves in te stellen? Kan een reserve worden ingesteld lopende het jaar? Behandelt het college dit of de raad?

11 De raad stelt reserves in en besluit tot mutaties daarin. Dit vindt plaats in het resultaatbestemmende deel van de begroting (artikel 17, onder d) en/of de jaarrekening (artikel 27, onder d). Het BBV schrijft voor dat de mutaties in de reserves per programma apart zichtbaar gemaakt moeten worden. Het is mogelijk dat de raad in de loop van het jaar een aparte beslissing neemt over reservevorming of mutaties daarin, bijvoorbeeld als onderdeel van de vaststelling van een beleidsnota. Vraag 3 van deel 2 (vóór apr05) Geeft het niet een enorm vertekend beeld, nu volgens het BBV de kapitaaluitgaven op de programma's worden geraamd en de dekking daarvan (onttrekking aan reserves) via de resultaatbestemming? Het resultaat voor bestemming (dus het saldo tussen lasten en baten) zal dan immers voor onze provincie een jaarlijks tekort aangeven van tientallen miljoenen euro s door het opnemen van bedoelde investeringsuitgaven in de begroting. Onze provincie doet namelijk omvangrijke investeringsuitgaven (kapitaalbijdragen aan derden en investeringen in de openbare ruimte) die nu rechtstreeks ten laste van reserves (met name het Fonds Investeringen) worden geboekt. Voor 1995 liepen dergelijke mutaties in de vermogenssfeer via de kapitaaldienst en vanaf 1995 via de Staat van investeringen en financiering. Er is geen sprake van een vertekend beeld. Het onderscheid tussen het resultaat vóór en na bestemming (mutaties in de reserves gebeuren uitsluitend via resultaatbestemming bij de begroting en/of bij de rekening) geeft een reëel en transparant beeld van de mutaties in de reserves. Dat komt het inzicht van de raad ten goede. Vraag 4 van deel 2 (vóór apr05) De begroting kent het saldo voor bestemming, de mutaties in de reserves en het saldo na bestemming. De jaarrekening kent deze systematiek ook. Wat nu te doen als bijvoorbeeld bij de jaarrekening blijkt dat het beroep op de algemene reserve groter is dan bij de begroting geraamd? Vooral als dit leidt tot een tekort in het saldo na bestemming. Stel het saldo voor bestemming is 10 miljoen negatief. De mutaties in de reserve (hier beperkt tot de algemene reserve) is ook 10 miljoen. Het begrote saldo na bestemming is nul. Zie kolom 2 in de tabel hieronder. Stel er is gedurende het jaar een probleem waardoor er 1 miljoen extra uitgaven zijn die in principe ten laste van de algemene reserve komen. Er zijn twee manieren om hier mee om te gaan (zie ook de aanvulling juni 2007 onderaan het antwoord): 1) De eerste methode is om bij resultaatbestemming 11 miljoen aan de reserves te onttrekken (zie kolom 3 in de tabel hieronder). Op dit verschil tussen begroting en rekening wordt in de toelichting bij de rekening ingegaan. 2) De tweede methode is om bij resultaatbestemming 10 miljoen aan de reserves te onttrekken, zoals is begroot. Het tekort na bestemming is dan 1 miljoen (zie kolom 4 in de tabel hieronder). Dit negatieve saldo na bestemming wordt op de balans onder het eigen vermogen gezet (artikel 42, eerste lid). Het feit dat het saldo negatief is, hoeft geen probleem te zijn, zolang de algemene reserve voldoende is. Deze methode heeft de voorkeur, omdat het een beter inzicht geeft in de ontwikkelingen die gedurende het jaar hebben plaatsgevonden. Tabel bij vraag Begroting Rekening methode 1 Rekening methode 2 Resultaat vóór bestemming Mutaties algemene reserves Resultaat na bestemming 0 0-1

12 Balans -1 Aanvulling juni 2007: In haar hoofdlijnennotitie over resultaatbestemmen heeft de commissie BBV aangegeven dat de in methode 1 genoemde hogere mutatie in de reserves alleen via een tijdige begrotingswijziging kan worden gerealiseerd. Vraag 4 van deel 4 (vóór apr05) Hoe moeten we omgaan met verschillen tussen WSW-wetgeving en de regels van het BBV? Het BBV verbiedt het treffen van voorzieningen voor vakantiegelden. De WSW-wetgeving verplicht dit. Wij hebben een gemeentelijke WSW dienst, die dus in de concernverslaggeving wordt "meegeconsolideerd". De waarderingsgrondslagen zijn niet uniform. Hoe gaan we daarmee om? De begroting en jaarstukken van de gemeente wordt volgens het BBV opgemaakt. De stukken nodig voor specifieke verantwoording voor de WSW dienst of gemeenschappelijke regeling worden gemaakt volgens de WSW. Indien nodig extra comptabel. Vraag 5 van deel 4 (vóór apr05) Heeft de accountant geen probleem als de WSW-wetgeving verschilt van het BBV? Het BBV verbiedt het treffen van voorzieningen voor vakantiegelden. De WSW-wetgeving verplicht dit. Wij hebben een gemeentelijke WSW dienst, die dus in de concernverslaggeving wordt "meegeconsolideerd". De gemeente heeft natuurlijk maar één administratie bij deze WSW als gemeentelijke dienst. Exploitatie-technisch is er dus ook maar één resultaat en één balans. Als gemeentelijke dienst dus geen voorziening heeft voor vakantiegeld, zit dat dus niet in de kosten. Je kunt natuurlijk wel extra comptabel een overzicht maken met daarin fictief vakantiegeldreservering, maar het geld is er dan dus in werkelijkheid echt niet. Mij lijkt dat de accountant met een verklaring dan toch wel moeite zal hebben! Op het eerste gezicht lijkt er sprake van een spanning. Maar in feite is er geen tegenstelling en zal de accountant aldus handelen. Leidend voor de verklaring van de accountant bij de rekening zijn de regels van het Besluit begroting en verantwoording. Niet die van de regels van de WSW. Deze zijn dat wèl indien de accountant een verklaring moet geven bij de specifieke uitkering conform de regels van de WSW. De vakantiegelden zullen, bij gelijkblijvend volume, opgenomen dienen te worden in (de op te stellen begroting en) de meerjarenramingen. Daarmee hebben deze verplichtingen het karakter van een zogenoemde verplichte uitgaaf, de gelden zijn daarmee niet fictief. Zie ook artikel 193 van de Gemeentewet. Vraag 5 van deel 5 (vóór apr05) Is een egalisatiefonds verkiezingen een redelijk instrument op grond van het BBV? in onze gemeente moet het egalisatiefonds "verkiezingen" fluctuaties in de exploitatie opvangen. De voorziening wordt gevormd uit dotaties ten laste van de exploitatie. Uitgangspunt is het gemiddeld aantal wettelijk verplichte verkiezingen per jaar. Extra verkiezingen worden gedekt uit Onvoorzien. De lasten die samenhangen met verkiezingen worden bij voorkeur in de exploitatie en de meerjarenbegroting opgenomen. Als een gemeente er desondanks voor kiest om de kosten van verkiezingen te egaliseren zal daarvoor een bestemmingsreserve moeten worden gevormd. Een voorziening voor dit doel is niet mogelijk. Een voorziening verkiezingen zou namelijk zijn gebaseerd op artikel 44, eerste lid onder c. Een voorziening op grond van artikel 44, eerste lid onder c, is echter gekoppeld aan een actief. Daarvan is hier geen sprake.

13 Bestaande voorzieningen verkiezingen dienen dan ook per uiterlijk begrotingsjaar 2004 te worden omgezet in bestemmingsreserves. Vraag 3 van deel 7 (vóór apr05) In vraag 5 van deel V wordt ingegaan op de vraag of er voor het egaliseren van de lasten van verkiezingen een voorziening gevormd kan worden. Het antwoord dat hierop gegeven wordt is ontkennend, want niet passend binnen de omschrijving van artikel 44 lid 1c. Is het echter niet mogelijk om op basis van artikel 44, lid 1a een voorziening hiervoor in te stellen? Neen, zie ook de artikelsgewijze toelichting bij artikel 44: voor de gevolgen van toekomstige gebeurtenissen, die niet in causale relatie staan tot het bedrijfsgebeuren in de periode voorafgaande aan de balansdatum, kunnen geen voorzieningen worden gevormd. Bij verkiezingen bestaat geen causale relatie tot het bedrijfsgebeuren in de periode voorafgaande aan de balansdatum (en dus kan er geen voorziening voor getroffen worden); het organiseren van verkiezingen is een reguliere, wettelijke plicht (waarvan de lasten bij voorkeur in de exploitatie/meerjarenbegroting worden opgenomen). Vraag 1 van deel 7 (vóór apr05) Onze gemeente kent een aantal bestemmingsreserves, bijvoorbeeld de reserve nieuwbouw brandweerkazerne. Onder het BBV mag een (deel van de) investering met economisch nut niet meer rechtstreeks ten laste van de reserve worden gebracht maar moet er bruto geactiveerd worden. We kunnen nu de reserve in een aantal jaren laten vrijvallen ten gunste van het programma brandweer. Is het niet beter om de reserve te laten vrijvallen ten gunste van het programma financierings- en dekkingsmiddelen? Als dit zo is kunnen we dan niet (beter) alle bestemmingsreserves toevoegen aan de algemene reserve (of een algemene reserve investeringen) en hiervan een bedrag als dekkingsmiddel gebruiken? Mutaties in de reserves worden afzonderlijk zichtbaar gemaakt: de mutaties in de algemene reserve en in bestemmingsreserves worden niet meegenomen bij de bepaling van het exploitatieresultaat vóór bestemming, maar vinden plaats in het kader van de resultaatbestemming; zie ook artikel 17 en 27 BBV. De algemene dekkingsmiddelen waaronder begrepen het saldo van de financieringsfunctie (zie artikel 8, vijfde lid) worden meegenomen bij de bepaling van het resultaat vóór bestemming; het is dus in strijd met het BBV om vrijvallende reserves als bate op te nemen in welk programma ook. Het is aan de raad om met bestemmingsreserves te werken of met alleen de algemene reserve. Vraag 17 van deel 11 (vóór apr05) Mag ook onder het BBV een relatief zeer onzekere vordering op de balans met betrekking tot bijstandscliënten, zoals een terugvordering van bijstand wegens fraude, uit oogpunt van voorzichtigheid voor 100% worden teruggeboekt aan de creditzijde? Zoals gebruikelijk was, boekt Zwartewaterland in pilot 7 voor te vorderen ABW zowel onder vlottende activa als onder kortlopende schuld. Zie blz. 96 en blz. 100 van de circulaire Begroten en verantwoorden deel 3 van 22 mei De accountant van het accountantskantoor A heeft echter in zijn richtlijnen staan, dat zulke praktijken onder het BBV niet meer zijn toegestaan. Hij vindt dat er een voorziening moet worden getroffen voor een ervaringcijfer/kengetal van het oninbare deel van de vordering in plaats van de 100% boeking onder de kortlopende schuld van de balans. Het voorbeeld in de genoemde pilot is inderdaad niet juist. De gemeente dient hier een voorziening te treffen op basis van artikel 63, lid 8 van het BBV, bijvoorbeeld gebaseerd op een ervaringscijfer. RESERVES EN VOORZIENINGEN rentetoevoegingen

14 Vraag 7 van deel 1 (vóór apr05) Sommige rijksvergoedingen leiden tot de vorming van een voorziening, bijv. in het geval van de rijksvergoedingen voor primair onderwijs waarbij voor onder andere de aanschaf van schoolmiddelen en technisch onderhoud voorzieningen worden gevormd. Het Rijk schrijft daarbij voor dat op deze voorzieningen rente wordt bijgeschreven. Volgens artikel 45 is rentetoevoeging aan voorzieningen niet toegestaan. Hoe moeten we hiermee omgaan? Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan, omdat voorzieningen naar beste schatting dekkend dienen te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico s. Echter als sprake is van een voorziening tegen contante waarde zijn jaarlijkse toevoegingen in verband met de CW-rekenrente toegestaan; deze zijn dan immers nodig om de voorziening op het juiste niveau te houden. Een dergelijke toevoeging wordt niet gezien als een rentetoevoeging, maar als een toevoeging om de voorziening op de juiste hoogte te houden. Zie ook de toelichting op artikel 45. Ook in het geval het Rijk rentebijschrijving eist is sprake van een storting ten laste van de exploitatie die nodig is om de voorziening op peil te houden en is de storting derhalve toegestaan. Vraag 8 van deel 1 (vóór apr05) Mogen voorzieningen tegen contante waarde worden gewaardeerd? Hoe moet dan worden omgegaan met de rentetoevoegingen? In de CV95 was in artikel 53, het tweede lid, toegestaan rente toe te voegen aan voorzieningen tegen contante waarde. De uitzonderingsbepaling voor rentetoevoegingen aan voorzieningen die zijn gewaardeerd tegen contante waarde is niet meer opgenomen, omdat deze uitzondering eigenlijk overbodig is. Voorzieningen dienen dekkend te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico s. Indien de voorziening tegen contante waarde is gewaardeerd is het noodzakelijk jaarlijks toevoegingen in verband met de CW-rekenrente te doen, omdat anders de voorziening niet meer op het juiste niveau is. Zie ook de toelichting op artikel 45, en zie ook vraag 7 van deel 1. Vraag 1 van deel 12 (apr05) Bij de toerekening van de rente over eigen financieringsmiddelen brengt onze gemeente een deel ten gunste van de reserves. Moet dat deel via functie 980 lopen of mag dat rechtstreeks naar de reserve? Een gemeente kan zelf bepalen of ze renteomslag toepast en zo ja of daarbij ook de berekende rente over het eigen vermogen en de voorzieningen wordt meegenomen; zie ook vraag 14 van deel 2 van de vraag en antwoordrubriek BBV. De vraag suggereert dat er een directe relatie is tussen de bespaarde rente en de reserves. Dit is niet het geval. Als de gemeente kiest voor de (voorkeurs)methode van renteomslag waarbij ook een (fictieve) rente over het eigen vermogen en voorzieningen in de omslag wordt betrokken, moet de werkelijke rente, die aan derden is verschuldigd, alsmede de fictieve rente over het eigen vermogen en de voorzieningen als last worden opgenomen (omgeslagen over de programma s behorende bij de activa waaraan wordt toegerekend). Onder de 'overige algemene dekkingsmiddelen' in het overzicht algemene dekkingsmiddelen vindt als bate een tegenboeking plaats van de fictieve rente over het eigen vermogen en de voorzieningen. Voor het resultaat voor bestemming maakt het dus niet uit welke van de drie mogelijke methoden van renteomslag wordt toegepast. Voor zover er rente aan reserves wordt toegerekend wordt dit in het kader van de resultaatbestemming aan de reserves toegevoegd. De keuze om al dan niet rente aan reserves toe te rekenen staat feitelijk los van de gekozen methode van renteomslag. Alle toevoegingen -en ook alle onttrekkingen- aan reserves vinden plaats bij resultaatbestemming (zie artikel 17 en 27 BBV). In de vraag wordt functie 980 genoemd. Functies spelen alleen een rol in de Iv3-sfeer. Voor alle mutaties op reserves wordt in de Iv3-sfeer functie 980 gebruikt.