De Konvo. Natuurfoto s in stadhuis. Van de redactie. Een uitgave van het KNNV Amersfoort e.o. - nr november 2011

Transcriptie

1 De Konvo Een uitgave van het KNNV Amersfoort e.o. - nr november 2011 Van de redactie Naast een al wat ouder verslag over de jubileumexcursie op 4 september ook enkele zeer actuele zaken. Zo is er uitgebreid aandacht voor de concept-natuurwet van staatssecretaris Henk Bleker, met een overzichtsverhaal van Henk Groenewoud, de conclusie zoals de landelijke KNNV die verwoordt in een brief aan Bleker, en een oproep om zelf ook nog de regering duidelijk te maken dat deze natuur kapotmakende wet er niet mag komen. Natuurfoto s in stadhuis Onder flinke belangstelling van KNNV ers en anderen opende de Amersfoortse wethouder Pim van den Berg vrijdag 4 november de natuurfototentoonstelling in het stadhuis. De expositie is een van de evenementen in de viering van honderd jaar KNNV Amersfoort en omstreken. De tentoonstelling blijft tot 25 november. Er zijn foto s van zoogdieren, vogels, insecten en planten. Aan de tentoonstelling was een wedstrijd gekoppeld. De eerste prijs ging naar H. van de Hoef met zijn sfeerfoto van de 1

2 vijver bij Emiclaer. De tweede en derde prijs waren voor Jan van de Bunt en Yvonne Mol. Een eervolle vermelding was er voor Kees Quaadgras. Voor de tentoonstelling stuurden 27 fotografen 78 foto s in. De foto s moesten zijn gemaakt na 31 december 2007 in de omgeving van Amersfoort. De jury bestond uit: Wim de Lange, docent fotocursussen; Agnes Witte, fotoconservator gemeente Amersfoort; Janus Visser, fotograaf / fotojournalist BDU; Rien van Dam-Baggen, voorzitster van Fotokring Heuvelrug. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Eeuwfeest Ter herinnering: vrijdag 25 november is er een feestelijke afsluiting van de viering van het honderdjarig bestaan van de afdeling Amersfoort e.o. Schrijf het nu in je agenda. Actie tegen nieuwe natuurwet Heel natuurminnend Nederland wijst de concept-natuurwet van staatssecretaris Henk Bleker af. In deze wet verdwijnen tientallen natuurgebiedjes, wordt de natuur in andere natuurgebieden niet meer beschermd en mogen enkele soorten weer veel meer worden bejaagd dan nu. De conceptwet ligt nu ter inzage zodat er op kan worden gereageerd. Het is op dit moment niet duidelijk of het IVN hier in een standpunt in heeft genomen. Zustervereniging KNNV, de Vogelbescherming, Natuurmonumenten en Das & Boom zijn voorbeelden van organisaties die Bleker lieten weten dat deze wet desastreus is voor de Nederlandse en Europese natuur. Er kan tot 18 november individueel of via een organisatie worden gereageerd op de conceptwet. Dit kan rechtstreeks via Daarnaast is het mogelijk te protesteren via de websites van de Vogelbeschermingen Natuurmonumenten. Hier onder de conclusie uit een brief van landelijke KNNV-bestuur aan staatssecretaris Bleker. 2

3 Verandering door Henk Groenewoud E r v e r a n d e r t n o g a l w a t i n h e t natuurbeleid. In het regeerakkoord hebben CDA, VVD en PVV afgesproken d a t h e t n a t u u r b e l e i d w o r d t gedecentraliseerd naar de provincies. Voor het rijk blijft een bescheidener rol over als 'systeemverantwoordelijke'. Wat dat inhoudt wordt nu vormgegeven. Denk aan het afsluiten van internationale verdragen, aan specifieke taken zoals invasieve exoten of aan verantwoording aan Brussel. De rol van de provincies wordt groter. Zij worden verantwoordelijk voor de daadwerkelijke uitvoering van het natuurbeleid. Twee belangrijke stappen om dat te realiseren zijn gezet. Ten eerste het bestuursakkoord tussen rijk en IPO, het Interprovinciaal Overleg. De principeafspraken daar in moeten in december door alle provincies worden ondertekend. Ten tweede het wetsvoorstel voor de nieuwe natuurwet, waarvoor nu de internetconsultatie loopt. De inhoud en samenvatting daarvan staat op internetconsultatie.nl/wetnatuur Verschuiving Op de achtergrond vindt wereldwijd een andere verschuiving in het natuurbeleid plaats. Het oude natuurbeleid is sterk gericht op de intrinsieke waarde van natuur, op de emotie, het mooie. We willen gebieden en soorten beschermen. Ondanks die bescherming gaat de natuur nog steeds achteruit. De reflex is al snel om meer willen beschermen: meer gebieden, meer hekken, meer soorten. Maar ook daarmee gaan we het niet redden. Biodiversiteit De reden is dat we de onderliggende 'drijvende krachten' die zorgen voor verlies aan biodiversiteit onvoldoende hebben aangepakt. De groei van bevolking, de groei en aard van productie en consumptie. Sinds de wereldwijde Conventie voor behoud van Biodiversiteit in Rio, 1992, is het woord 'biodiversiteit' in de mode gekomen. De boodschap van biodiversiteit gaat over de economische waarde van natuur. Natuur l e v e r t grondstoffen zoals voedsel, h o u t, medicijnen. Natuur levert diensten zoals zuivering van grondwater, bescherming t e g e n hoogwater. En 3

4 het is de vraag of de natuur dat in de toekomst kan blijven leveren Wereldbevolking groeit Ga maar na. In 2050 is de wereldbevolking gegroeid naar 9,5 miljard. Al die 9,5 miljard mensen willen eten. De voedselproductie moet verdubbelen. Maar het landbouwareaal kan niet verdubbelen. Er resteert nog zo'n 10 procent dat geschikt is, en dat is nu nog natuur. Willen we die resterende natuur behouden, dan moeten we naar een andere organisatie van de economie. Naar een groene economie. Nieuwe overheid Het nieuwe biodiversiteitsbeleid komt naast het oude natuurbeleid. Niet meer zoals vroeger, met een 'masterplan' dat achter een bureau wordt bedacht en van boven wordt afgedwongen. Maar vanuit een 'nieuwe' overheid, via netwerken van bedrijven, via het stimuleren van de energie die van onderuit de maatschappij komt. Uiteindelijk moet het bedrijfsleven, de samenleving de verandering zelf willen. De eerste signalen zijn hoopgevend, want het bedrijfsleven toont enorm veel initiatief. Natuur verandert zelf Er is nog een verandering die het verhaal compleet maakt. Ook de natuur zelf verandert. Soorten verdwijnen en er komen nieuwe soorten bij. De oorzaken lopen uiteen: v e r a n d e r e n d landgebruik, ziekten, invoer van exoten, klimaatverandering en meer. Zo hebben Gehakkelde aurelia en Wespspin in korte tijd Nederland veroverd, wat onder meer door KNNV-ers vroegtijdig werd gesignaleerd. Hart voor de natuur Kortom: het natuurbeleid verandert. De natuur verandert. En ook de gemiddelde KNNV-er zal in de afgelopen honderd jaar zijn veranderd. Eén ding blijft echter hetzelfde. KNNV-ers hebben hart voor de natuur, en willen naar buiten. Blijf daar vooral mee doorgaan. Kijk, luister, ruik, voel en proef wat er verandert. Het is enorm belangrijk dat we met zijn allen betrokken en aangesloten blijven bij alle veranderingen. Wespspin 4

5 Jubileumexcursie over de Vlasakkers door Tom Huijbregts Naar aanleiding van het 100-jarig bestaan van de Amersfoortse afdeling van de KNNV had het bestuur een excursie georganiseerd op het militaire terrein de Vlasakkers in Amersfoort, op zondag 4 september Toen wij die morgen de deur uit gingen begon het fiks te regenen en de lucht beloofde niet veel goeds. Echt een buitje voor de gehele dag. Dat was even schrikken, want wij waren bang dat het hele feest in het water zou vallen. Om kwart over tien echter werd het droog en begon de zon te schijnen. Wie dat met de weergoden heeft geregeld weet ik niet, maar hij moet wel erg goede contacten hebben. KNNV-gebakje Na de koffie of thee, met een heus KNNVgebakje, werden wij welkom geheten door voorzitter Arie van den Bremer. Na een korte toelichting over deze dag vertelde de terreinbeheerder van Defensie Jaap Riemens uitgebreid over de geschiedenis, het beheer en het gebruik van het terrein. Dit gebeurde op het terras voor de tent, op een van de hoogste punten in de omgeving met een geweldig uitzicht over de heide. Zo kon je goed de toren van de St Vituskerk in Hilversum zien. Met veel enthousiasme en deskundigheid vertelde Jaap dat Defensie in het begin van de jaren tachtig is begonnen met milieubeheer op de defensieterreinen. Daarvoor werd er wel wat gedaan, maar niet systematisch. De beheerdienst van de provincies Noorden Zuid-Holland en Utrecht beheert op dit ogenblik 2500 hectare terrein. Aangekomen bij de Vlasakkers moesten alle 24 deelnemers zich legitimeren en daarna konden wij het terrein op. Midden op het terrein hadden Arie van den Bremer, Han Schippers en Atty van Dijk met echtgenoot Hans een grote partytent compleet met tafels opgezet. (Van ingewijden hoorde ik dat zij hiervoor al om half acht (!) aan waren begonnen). 5

6 Van de 1100 man personeel zijn er twee belast met de milieuaspecten. Bij de komende, ingrijpende reorganisatie, dit najaar, wordt de beheerdienst teruggebracht naar ongeveer vierhonderd mensen en waarschijnlijk blijft er maar een milieumedewerker over. Milieumedewerkers zorgen er voor dat defensieactiviteiten op hun eigen terreinen niet in conflict komen met de milieuwetgeving zoals Natura Meestal gaat dit goed maar er zijn ook spanningen. Hiervan gaf Jaap twee voorbeelden: De landmachtdagen enkele jaren geleden. Hierbij werd heel laat ontdekt dat enkele activiteiten op diverse plekken niet mogelijk waren vanwege verstoring van zandhagedissen. Ongeveer driekwart van de populatie, ofwel tweehonderd zandhagedissen zijn toen gevangen, gefotografeerd en verplaatst naar andere delen. Men hoopte op basis van het unieke vlekkenpatroon van elke hagedis te kunnen vaststellen of hij later was teruggekomen, dan wel dat hij zich in het nieuwe gebied had kunnen handhaven. Helaas is er geen enkele hagedis teruggevonden. Blaasvarens Het andere voorbeeld betrof de aanwezigheid van zo n drieduizend zeer zeldzame Blaasvarens onder enkele honderden legertrucks, daar geparkeerd in afwachting van verkoop. De voertuigen mochten volgens de wet niet worden verplaatst. Er is toen gekozen om twaalf trucks met ongeveer duizend planten te laten staan en 250 planten te verplaatsen naar verschillende muren in Nederland die geschikt leken. Als de verplaatsing aanslaat worden ook de laatste duizend blaasvarens verplaatst. De Vlasakkers is een oefenterrein voor tanks, circa 280 hectare groot. Van het terrein is dertig hectare verhard, met wegen, parkeerplaatsen en gebouwen. Tachtig hectare is hei en de rest is bos. Van groot belang zijn de eikenstrubben waarvan er in de provincie Utrecht nog 6

7 150 hectare over is, verdeeld over de Vlasakkers, de Leusderhei en de Stompert. Nachtzwaluwen In de ecologische hoofdstructuur vervult dit terrein een belangrijke taak. In het gebied leven ongeveer 120 reeën en er zijn nesten van nachtzwaluwen. Om het milieu te sparen heeft Defensie gebruiksregels vastgesteld. Op kaarten is precies aangeven waar men wel en niet mag rijden. Tezamen met gespecialiseerde milieuadviesbureaus wordt vastgesteld hoe te beheren. Omdat veel zaken niet of niet geheel duidelijk zijn wordt er een conservatief beheer gevoerd. Zo worden de eikenstrubben niet gezaagd om te voorkomen dat bosplanten er onder verdwijnen. Wel wordt houtopslag uit de hei verwijderd om te voorkomen dat deze dichtgroeit. Hetzelfde geldt voor de jacht. Werden de jachtrechten vroeger verkocht aan de hoogste bieder, nu is dat gericht op een duurzaam beheer van gezonde populaties. Verder wordt het milieu elke vijf jaar geïnventariseerd door een speciaal team van biologen uit Wageningen. Een van die teamleden is lid van de KNNV. Na deze inleiding was er een uitgebreid lunchbuffet, bestaande uit quiches, soep, sandwiches en verschillende dranken. Bart Iping had dat met zijn zoon en dochter al op zaterdag voor een groot deel voorbereid. Rood guichelheil Nadat iedereen was verzadigd volgde onder leiding van Jaap een wandeling. Hierbij bleek alras dat de KNNV-ers zich splitsten in subgroepen van bijvoorbeeld de vogelaars, die sneller vooruitgingen en voornamelijk naar boven keken. De plantkundigen liepen met de neus naar beneden om elk plantje te bekijken, terwijl de insectologen de plantjes ook moesten omkeren om te kijken of er een kevertje aan de achterzijde van het blad zat. Doordat elke groep zijn eigen tempo had was de eerste groep al bijna thuis was terwijl de laatste groep pas halverwege was. Het was voor Jaap dan ook een hele toer om te zorgen dat iedereen om drie uur weer terug was bij de tent om de dag af te sluiten. Ondanks deze kleine problemen was het terrein toch zo interessant dat alle groepen aan hun trekken kwamen. Zo noteerden de vogelaars naast gewone vogels als houtduif en vink ook de raaf, een boomvalk, een familie roodborstapuiten (twee adulten en vier juvenielen), een kuifmees, glanskop en boomkruiper. Voor de plantkundigen waren er het Duizendguldenkruid, Stijve ogentroost, Slangenkruid, Rood guichelheil, Zachte 7

8 duizendknoop, Grondster, Mannetjesereprijs en het Dwergviltkruid te bewonderen. Heel bijzonder was de vondst van de Veldhondstong. Na determinatie door Floron bleek dat deze plant sinds 2001 niet meer op de Vlasakkers was waargenomen. De insectologen ontdekten Boskrekel, Bruinrode roofvlieg, Gamma-uil, Hooibeestje. Bont Zandoogje, Heivlinder, Blauwtje en de rups van de Hageheld nachtvlinder. Verder waren er nesten van rode bosmieren, veel vangkuiltjes van Mierenleeuwen in de greppelranden en een door de Wespendief uitgehaald wespennest. Arie sloot de excursie af door Jaap uitvoerig te bedanken voor al zijn inspanningen van deze dag en overhandigde hem een waardebon en een paar boeken. De overige deelnemers kregen het in kleur uitgevoerde jubileumnummer van de Konvo. D e u i t v o e r i n g h i e r v a n h a d K e e s Quaadgras een paar slapeloze nachten bezorgd, maar alles ging goed en het geheel zag er prima verzorgd uit. Mensen die nog nooit een tijdschrift hebben gemaakt realiseren zich niet hoeveel tijd het kost om iets dergelijks te maken. Daarom Kees: bedankt. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Gelei van Japanse kwee door Arie van den Bremer Voor mijn huis staat een smalle groenstrook met Japanse kwee. Dus geen Kweepeer, ook al denken mensen dat soms. Ze zijn net zo geel en hard en zuur, maar Japanse kwee heeft de vorm van een appeltje en de kweepeer van een peer. Goed geraden. Ik zit er al jaren naar te kijken en steeds komt weer de gedachte op: kan je daar niet iets mee? Op internet na even zoeken een recept gevonden. Wel het zelfde recept als voor kweeperen, namelijk kweeperengelei. Na de toespraken werd de dag afgesloten met hapjes als gevulde eieren en kiwi s, plus sapjes die ook weer waren verzorgd door Bart en zijn kinderen. Ik wil besluiten met een dankwoord aan iedereen die deze uitstekend georganiseerde lustrumdag heeft mogelijk gemaakt. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Wat te doen? Appeltjes plukken, in vieren snijden en pitten eruit. Dus niet schillen. Vervolgens anderhalf uur koken tot moes en dan het sap met hulp van een doek uitpersen. Dit is het lastigst. Ik heb een sloop over een vergiet gehangen en daar een paar pollepels moes op gegooid en het doek dicht gedraaid. Met de hand uitknijpen is geen doen want dat is veel te heet, en dus plastic handschoenen aangedaan. Met een stamper de bal met moes uitgedrukt. Dat gaat heel goed. Als er geen sap meer uit komt de pulp in de vuilnisbak en weer opnieuw. Voor een liter sap moet 8

9 er toch gauw vijf tot zes keer worden geperst. Het doel is een liter sap te krijgen. Daar heb ik een kilo geleisuiker bij gedaan en vervolgens ongeveer dertig procent laten inkoken. Af en toe een beetje gelei in een koud bakje doen en af laten koelen om te zien of de gelei wel gelei wordt. Ze moet in het bakje blijven staan sla je hem op zijn kant houdt. De gelei wordt roze tot rood en heeft een speciale friszure smaak. Dat speciale is de grap. Zulke gelei is niet te koop en erg lekker. Vooral bij oude kaas. En dat van appeltjes die voor de voor de deur groeien en van de gemeente zijn. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Extra korting op KNNV-natuurboeken In november en december houdt de KNNV Uitgeverij een extra kortingsactie op natuurboeken voor KNNV-leden. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Meer boeken, acties en informatie via De acties zijn geldig t/m 31 december 201 Zo zijn er kortingen van 5 euro op het H a n d b o e k natuurfotografie, Natuur in Nederland en Ratjetoe. Het boek Gek op egels gaat voor 4 euro minder over de toonbank. 9

10 Informatie over de KNNV De Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) is een vereniging voor veldbiologie en houdt zich actief bezig met natuurbeleving, natuurstudie en natuurbescherming. Jong en oud kunnen er terecht. Onder de leden zowel vakmensen als liefhebbers die meer willen weten. De KNNV verzorgt excursies, kampen, reizen, lezingen en inventariseert natuurgebieden. Leden ontvangen het verenigingsblad Natura dat zes keer per jaar verschijnt, met informatieve artikelen over natuur, natuurbescherming, boekbesprekingen en nieuws uit de vereniging. KNNVleden krijgen kortingen op boeken uit de eigen KNNV-Uitgeverij. Landelijk bezoekadres Boulevard BM Zeist Postbus 310, 3700 AH Zeist Tel Fax Lidmaatschap De KNNV Amersfoort heeft een eigen website: www5.knnv.nl/amersfoort. Webredacteur: Wim de Lange Webmeester: Rogier Foyer Bestuur Voorzitter: Arie van den Bremer Tel Secretaris: B. (Bart) Iping Tel bartiping@orange.nl Penningmeester: H.(Han) Schippers Tel j.schippers10@versatel.nl Bestuurslid: A. (Atty) van Dijk Tel hansenatty@planet.nl Bestuurslid E.(Erwin) B. Adema Tel erwin.adema@gmail.com Het lidmaatschap van de vereniging kost 28 euro per jaar voor leden en 14 euro voor huisgenootleden. Het is mogelijk donateur te worden van de afdeling voor minimaal 10 euro per jaar. Huisgenootleden ontvangen niet het blad Natura, maar kunnen wel aan alle activiteiten deelnemen. Aanmelden als lid bij Han Schippers, Klein Klaasjestraat 6, 3813 MX Amersfoort, E- mail : j.schippers10@versatel.nl. Colofon De Konvo is de digitale nieuwsbrief van de KNNV-afdeling Amersfoort en omstreken. De nieuwsbrief verschijnt wanneer er iets is te melden. Redactie: Kees Quaadgras adres: redactie.konvo@gmail.com Het gironummer is ten name van de KNNV afdeling Amersfoort. Adreswijzigingen dienen schriftelijk te worden gemeld aan de ledenadministratie. Dit geldt ook voor opzeggingen en wel vóór 1 november. Advertenties zijn mogelijk. Adverteerders kunnen contact opnemen met de redactie.