1.3. VOORDELEN VERWORVEN KRACHTENS DE OVEREENKOMST. In de praktijk genieten hoofdzakelijk bedienden en handelsvertegenwoordigers van deze voordelen.

Transcriptie

1 29

2 OPZEGGINGSVERGOEDING 1.3. VOORDELEN VERWORVEN KRACHTENS DE OVEREENKOMST 1384 Hiermee worden de voordelen bedoeld waarvan de werknemer ten laste van zijn werkgever kan genieten naar aanleiding van het bestaan van de arbeidsovereenkomst, zonder dat zij rechtstreeks een tegenprestatie uitmaken van de verrichte arbeid. Het betreft: terugbetaling van onkosten; het privé-gebruik van een bedrijfswagen; het privé-gebruik van de gsm; het privé-gebruik van de laptop; de tussenkomst van de werkgever in het huurgeld en/of de kosten van verwarming; de tussenkomst van de werkgever in het woon-werkverkeer; maaltijdcheques - maaltijdvergoedingen; vakantiegeld; overuren; premies, eindejaarspremies, verdienstenpremies; werkgeversbijdragen aan de groepsverzekering, pensioenfondsen; sociale uitkeringen; werkkledij; diverse vergoedingen in het kader van een internationale arbeidsovereenkomst; aandelenopties; kosteloze vliegtuigreizen; ter beschikking stelling van een woning; goedkope lening. In de praktijk genieten hoofdzakelijk bedienden en handelsvertegenwoordigers van deze voordelen Betaling van onkosten 1385 De onkosten die een werknemer maakt in de uitoefening van zijn functie en die hij in dit verband voorschiet, maar die normaal door de werkgever gedragen worden en dus door deze laatste terugbetaald worden, zijn geen loon. Zij moeten niet opgenomen worden in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding. Dit is echter enkel het geval inzoverre deze onkostenvergoeding reële kosten dekt die de werknemer oploopt bij de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst. Fictieve kostenvergoedingen die geen ree le kosten dekken en aldus een verrijking inhouden voor de werknemer, zijn loon en worden opgenomen in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding. Er is dan sprake van «verdoken loon». In geval van conflict moet de feitenrechter onderzoeken of en in welke mate de forfaitaire vergoeding effectief kosten dekt, die verbonden zijn aan de tewerkstelling. A. Forfaitaire onkostenvergoedingen 1386 In de praktijk wordt vastgesteld dat een werkgever vaak een maandelijkse forfaitaire onkostenvergoeding uitbetaalt. Het feit dat een forfaitaire vergoeding wordt betaald, neemt niet weg dat het om een werkelijke terugbetaling van kosten gaat voor zover de vergoeding berust op een redelijke basis en er ree le kosten tegenover staan. Soms wordt dat forfait nochtans overdreven en houdt het in feite een verdoken loon in. In dat geval moet onderzocht worden welk gedeelte van de onkostenvergoeding effectief als terugbetaling van onkosten moet beschouwd worden en welk gedeelte als loon. Het gelijktijdig toepassen van een forfaitair terugbetalingssysteem, naast een systeem van indiening van effectieve onkostenstaten, levert op zich geen bewijs van verdoken loon op. Anders is het uiteraard wanneer beide onkostenvergoedingen een terugbetaling van dezelfde kosten beogen. 740 Praktijkboek Ontslag 2009

3 DE OPZEGGINGSVERGOEDING De werknemer die opwerpt dat de forfaitaire vergoeding verdoken loon is en aldus opgenomen moet worden in het basisloon voor de berekening van de opzeggingsvergoeding, moet hiervan het bewijs leveren. Het feit dat de vergoeding ook tijdens perioden van schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt doorbetaald, kan daarvoor een bewijselement zijn. Het is evenwel niet altijd voldoende. Bepaalde uitgaven blijven immers doorlopen ook al worden er geen effectieve prestaties gepresteerd. B. Terugbetaling van onkosten eigen aan de werkgever versus terugbetaling van onkosten die eigenlijk door de werknemer moeten gedragen worden 1387 Een duidelijk verschil moet gemaakt worden tussen de onkosten die terugbetaald worden omdat zij normaal ten laste vallen van de werkgever en degene die gewoonlijk door de werknemer moeten gedragen worden. De werknemer heeft geen voordeel bij de terugbetaling van onkosten eigen aan de werkgever. Hij heeft die onkosten voorgeschoten en wordt ervoor terugbetaald. Dergelijke onkostenvergoeding moet niet in aanmerking genomen worden in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding. Voorbeelden Het betreft bijvoorbeeld: de terugbetaling van kosten die betrekking hebben op het beroepsgebruik van een eigen wagen (afschrijving, benzinekost, enz.); de terugbetaling van een premie van een burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering van de privé-wagen die voor beroepsdoeleinden wordt gebruikt. Maar de werkgever kan ook onkosten terugbetalen die door de werknemer gemaakt werden omwille van de arbeidsovereenkomst en die normaal ook door deze laatste moeten gedragen worden. Als de werkgever deze onkosten terugbetaalt, maakt dit een voordeel voor de werknemer uit en moeten deze vergoedingen in aanmerking genomen worden in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding. Voorbeelden Het betreft bijvoorbeeld: de terugbetaling van de vervoerskosten tussen de woonplaats en de werkplaats (zie randnr. 1392); de tussenkomst van de werkgever in de kosten van gas, water en telefoon voor een werknemer die geen huisarbeid verricht Prive -gebruik van een bedrijfswagen 1388 De rechtspraak beschouwt het privé-gebruik van een bedrijfswagen als een voordeel dat in rekening moet genomen worden in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding. De partijen, in het kader van een overeenkomst naar aanleiding van de bee indiging van de arbeidsovereenkomst, of de rechter, zullen de waarde van dat voordeel moeten schatten. Dit is afhankelijk van feitelijke omstandigheden: wat is het merk en type van de wagen? Draagt de werknemer sommige kosten zoals de prijs van de benzine wanneer hij prive -verplaatsingen doet? Worden veel privé-kilometers afgelegd? OV De maandelijkse kostprijs voor de werkgever voor een wagen mag niet verward worden met de genotswaarde voor de werknemer van het prive -gebruik van die wagen. Het Hof van Cassatie heeft beslist dat de rechter niet gehouden is door de raming van de waarde die in de loop van de overeenkomst in rekening werd genomen (b.v. pro fisco). Hij moet de werkelijke waarde van het toegekende voordeel bepalen. Concreet komt dit neer op een ex aequo et bono raming van het voordeel. Kluwer 741

4 OPZEGGINGSVERGOEDING De hiernavolgende tabel geeft een aantal beslissingen ter zake weer. Jurisdictie Datum Merk en type Evaluatie Publicatie Arbrb. Brussel Renault Safrane 297,47 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel BMW BEF/maand onuitg. Arbrb. Antwerpen Audi A BEF/maand onuitg. Arbh. Luik Peugeot ,92 EUR/maand J.T.T. 2001, 213 Arbh. Brussel Niet gekend 247,89 EUR/maand J.T.T. 2001, 141 Arbrb. Luik Roover ,81 EUR/jaar onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel Audi A6 247,89 EUR/maand onuitg. A.R. nr /00 Arbh. Brussel Opel Vectra BEF/maand onuitg. A.R. nr Arbh. Brussel Ford Mondeo 193,85 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel Audi A6 247,89 EUR/maand onuitg. A.R. nr /00 Arbh. Brussel Renault Espace 371,84 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel Citroe n Xantia Activa BEF/maand onuitg. A.R. nr /00 Arbrb. Brussel Renault Laguna BEF/maand onuitg. A.R. nr /00 Arbh. Bergen Opel Vectra 1700 TD BEF/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel Opel Vectra BEF/maand onuitg. A.R. nr. 2409/01 Arbh. Gent BMW BEF/maand onuitg. A.R. 262/02 Arbh. Brussel Peugeot 805 monovolume (en tankkaart) 371,84 EUR/maand Or. 2004, nr. 10, 29 Arbrb. Brussel Mercedes C EUR/maand onuitg. A.R. 330/01 Arbh. Brussel Audi A6 619,73 EUR/maand onuitg. A.R Arbrb. Antwerpen BMW 320 D (en tankkaart) 496,00 EUR/maand onuitg. A.R Arbh. Brussel Renault Laguna BEF/maand onuitg. A.R Arbrb. Brussel VW Passat 115 CV Arbrb. Kortrijk Volvo S 40 (en tankkaart) 366,00 EUR/maand onuitg. A.R / ,00 EUR/maand onuitg. A.R Arbrb. Turnhout VW Golf 310,00 EUR/maand onuitg. A.R Arbh. Brussel BMW 318 TDS 446,21 EUR/maand onuitg. A.R Praktijkboek Ontslag 2009

5 DE OPZEGGINGSVERGOEDING Jurisdictie Datum Merk en type Evaluatie Publicatie Arbrb. Brussel Firmawagen 358,89 EUR/maand onuitg. A.R. nr /04 Arbh. Antwerpen BMW ,00 EUR/maand onuitg. A.R Arbh. Luik VW Passat TDI 200,00 EUR/maand J.T.T. 2006, 205 Arbrb. Brussel BMW 520 break 500,00 EUR/maand onuitg. A.R /04 Arbrb. Brussel BMW 525 DTI 300,00 EUR/maand onuitg. A.R /04 Arbrb. Antwerpen Mercedes E 620,00 EUR/maand onuitg. A.R Arbrb. Brussel Mercedes 220 CDI break Arbrb. Brussel Niet gepreciseerd door partijen Arbrb. Bergen Mercedes 220 CDI 375,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr /02 146,67 EUR / maand onuitg. A.R. nr. 2004/ ,42 EUR / maand onuitg. A.R. nr /02 Arbrb. Brussel Saab 9,5 3L 375,00 EUR/maand onuitg. A.R. nr /04 Arbrb. Brussel Een firmawagen met tankkaart 300,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr /04 Arbrb. Brussel BMW 320D 300,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr /04 Arbrb. Brussel VW Passat TDI (met tankkaart) 350,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr /04 Arbrb. Antwerpen Audi A4 250,00 EUR / maand Soc. Kron. 2006, afl. 3, 153 Arbrb. Hoei Firmawagen 119,63 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel Mercedes C ,00 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel Firmawagen 309,86 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel Ford Galaxy 350,00 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Turnhout Mercedes C ,00 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Gent Renault Laguna 250,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr /04 Arbrb. Brussel VW Passat Break 250,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr. 618/W/04 Arbrb. Brussel Peugeot ,87 EUR/maand onuitg. A.R. nr /04 Arbh. Brussel Audi A6 break 450,00 EUR/maand J.T.T. 2007, TDI Arbh. Brussel Mercedes ,00 EUR/maand J.T.T. 2007, 295 CDI Arbh. Brussel Peugeot ,00 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbh. Brussel Audi A6 400,00 EUR/maand onuitg. A.R. 8242/05 OV Kluwer 743

6 OPZEGGINGSVERGOEDING Jurisdictie Datum Merk en type Evaluatie Publicatie Arbh. Brussel Peugeot 406 (en tankkaart) 400,00 EUR/maand onuitg. A.R /06 Arbh. Brussel BMW 400,00 EUR/maand J.T.T. 2008, 335 Arbrb. Brussel Mercedes ,00 EUR/maand onuitg. A.R. 7046/06 Arbh. Brussel Renault Espace 400,00 EUR/maand J.T.T. 2008, 332 (en tankkaart) Arbh. Gent BMW 250 Touring 350,00 EUR/maand onuitg. A.R. nr. 249/07 Deze raming moet worden verminderd met de eventuele persoonlijke bijdrage die de werknemer desgevallend maandelijks betaalt voor het prive -gebruik van de bedrijfswagen. Het is nog interessant hierbij op te merken dat indien de werknemer tijdens de periode gedekt door de opzeggingsvergoeding het voordeel van een auto behoudt, de werkgever de tegenwaarde voor dat voordeel mag aftrekken van die opzeggingsvergoeding Prive -gebruik van een gsm 1389 Werkgevers stellen vaak een gsm-toestel ter beschikking van hun werknemers. Meestal mogen deze werknemers het gsm-toestel ook voor privé-doeleinden gebruiken zonder dat zij de kost voor deze privé-gesprekken moeten terugbetalen. Algemeen genomen, beschouwt de rechtspraak dit prive gebruik van de gsm als een voordeel dat in aanmerking moet worden genomen in de berekening van de opzeggingsvergoeding. Bepaalde rechtspraak voegt hier als voorwaarde aan toe dat de werknemer moet kunnen bewijzen dat hij wel degelijk gerechtigd was om deze gsm voor prive gesprekken te gebruiken. Kan hij dit niet, dan moet het voordeel van het prive gebruik, aldusnog deze rechtspraak, niet worden opgenomen in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding. De partijen, in het kader van een overeenkomst, of de rechter, zullen de waarde van dat voordeel moeten schatten. Ook hier weer zullen de feitelijke omstandigheden bepalend zijn. Meer bepaald zal moeten worden nagegaan of het prive -gebruik al dan niet een belangrijke omvang heeft. De hiernavolgende tabel geeft een aantal beslissingen ter zake weer. Rechtbank Datum Evaluatie Vindplaats Arbrb. Antwerpen BEF/jaar onuitg. Arbrb. Kortrijk ,37 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel BEF/maand onuitg. A.R. nr /00 Arbh. Brussel BEF/maand onuitg. A.R. nr Arbh. Luik ,18 EUR/maand onuitg. A.R. nr. 6932/2001 Arbh. Luik ,36 EUR/maand onuitg. A.R. nr /02 Arbh. Brussel BEF/maand Soc.Kron. 2005, 29 Arbrb. Kortrijk ,00 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbh. Antwerpen ,00 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbh. Luik ,15 EUR/maand J.T.T. 2006, 205 Arbrb. Antwerpen ,00 EUR/maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel ,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr /04 Arbrb. Bergen ,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr /04 Arbrb. Brussel ,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr / Praktijkboek Ontslag 2009

7 DE OPZEGGINGSVERGOEDING Rechtbank Datum Evaluatie Vindplaats Arbrb. Nijvel ,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr. 618/W/04 Arbh. Brussel ,00 EUR/maand J.T.T. 2007, 295 Arbrb. Brugge ,00 EUR /maand onuitg. A.R. nr Arbrb. Brussel ,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr /02 Arbh. Antwerpen ,00 EUR / maand onuitg. A.R Arbh. Gent ,00 EUR / maand onuitg. A.R. nr. 06/ Prive gebruik van een laptop 1390 Indien de werknemer de laptop voor prive doeleinden mag gebruiken, moet de geschatte waarde van het voordeel in aanmerking genomen worden in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding. Recent schatte het arbeidshof van Gent bijvoorbeeld de waarde van het privé-gebruik van een laptop op 40 EUR/maand (Arbh. Gent 30 juni 2008, onuitg. A.R. 07/209 en Arbh. Antwerpen 17 januari 2007, onuitg. A.R ). Dit is een duidelijk verschil met de arbeidsrechtbank van Kortrijk die het privé-gebruik op 120 EUR/maand raamde (Arbrb. Kortrijk 22 mei 2007, onuitg. A.R ). Voorwaarde hiervoor is wel dat het bewijs van dat prive gebruik kan worden geleverd. De rechtspraak oordeelt inderdaad dat wanneer nergens in de arbeidsovereenkomst vermeld staat dat de laptop voor privédoeleinden mag gebruikt worden en dat de werknemer ook niet bewijst dat hij de laptop effectief voor prive doeleinden gebruikt, er geen sprake is van een voordeel dat in aanmerking moet genomen worden in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding Tussenkomst van de werkgever in huurgeld en/of verwarming 1391 Een dergelijke tussenkomst maakt een voordeel uit in hoofde van de werknemer. Het zijn immers onkosten die hij in principe zelf moet dragen en geen beroepsonkosten. Deze terugbetaling van de werkgever moet dan ook in aanmerking genomen worden in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding. Om dit voordeel te waarderen moet gekeken worden naar de prijs die de werknemer had moeten betalen om ervan te kunnen genieten. Een uitzondering op deze regel geldt in geval van huisarbeid. Wanneer de werknemer van thuis uit werkt, heeft hij bepaalde kosten die normaal ten laste van de werkgever zijn (zoals b.v. verwarming en elektriciteitskosten). De werkgever moet deze kosten verbonden aan de thuisarbeid vergoeden. Deze vergoeding dekt in principe ree le kosten en is aldus niet opgenomen in de berekeningsbasis voor de opzeggingsvergoeding Tussenkomst van de werkgever in het woon-werkverkeer OV 1392 De verplaatsingskosten tussen de woonplaats van de werknemer en het werk zijn kosten die de werknemer zelf moet dragen. De werknemer heeft immers de verplichting om het werk uit te voeren op de plaats zoals overeengekomen in de arbeidsovereenkomst. Als de werkgever deze onkosten terugbetaalt, maakt dit een voordeel uit voor de werknemer en moet deze vergoeding in aanmerking genomen worden in de berekeningsbasis van de opzeggingsvergoeding (zie randnr. 1387). Enkel wanneer de werknemer andere/uitzonderlijke verplaatsingen moet doen in opdracht van de werkgever, zal de terugbetaling van deze kosten niet beschouwd worden als loon maar, integendeel, als een terugbetaling van reële onkosten. Kluwer 745