EUROPEES PARLEMENT ONTWERPVERSLAG. Commissie internationale handel 2008/2171(INI)

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT 2004 Commissie internationale handel /2171(INI) ONTWERPVERSLAG over de handels- en economische betrekkingen met China (2008/2171(INI)) Commissie internationale handel Rapporteur: Corien Wortmann-Kool PR\ doc PE v01-00

2 PR_INI INHOUD ONTWERPRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT...3 TOELICHTING...10 Blz. PE v /15 PR\ doc

3 ONTWERPRESOLUTIE VAN HET EUROPEES PARLEMENT over de handels- en economische betrekkingen met China (2008/2171(INI)) Het Europees Parlement, gezien het High Level Economic and Trade Dialogue Mechanism (HLM) EU-China, dat voor het eerst bijeenkwam in Beijing op 25 april 2008, gezien de conclusies van de tiende Top EU-China, die plaatsvond in Beijing op 28 november 2007, gezien de Mededeling van de Commissie "EU-China: Hechtere partners, groeiende verantwoordelijkheden" (COM(2006)0631), en het begeleidende werkdocument "Document betreffende het handels- en investeringsbeleid van de EU ten aanzien van China: Concurrentie en partnerschap" (COM(2006)0632 1, gezien het besluit van de Vierde Ministersconferentie van de Wereldhandelsorganisatie (WTO), gehouden in Doha op 9-14 november 2001, over de toetreding van China tot de WTO met ingang van 11 november 2001 en van Chinees Taipei met ingang van 1 januari 2002, onder verwijzing naar zijn recente resoluties over China, in het bijzonder die van 7 september 2006 over de betrekkingen tussen de EU en China 2 en die van 13 oktober 2005 over de vooruitzichten voor de handelsbetrekkingen tussen de Europese Unie en China 3, gezien de studie van de Commissie van 15 februari 2007 "Future Opportunities and Challenges in EU-China Trade and Investment Relations ", onder verwijzing naar zijn resolutie van 10 juli 2008 over de situatie in China na de aardbeving en voor de Olympische Spelen 4, gezien het Achtste Jaarverslag "European Business in China Position Paper 2008/2009" van de Europese Kamer van Koophandel in China, gelet op artikel 45 van zijn Reglement, gezien het verslag van de Commissie internationale handel en de adviezen van de Commissie buitenlandse zaken, de Commissie ontwikkelingssamenwerking, de Commissie economische en monetaire zaken, de Commissie industrie, onderzoek en energie en de Commissie interne markt en consumentenbescherming (A6-0000/2008), A. overwegende dat de handel tussen de EU en China zich sinds 2000 enorm heeft 1 PB C 181 van , blz PB C 305 E van , blz PB C 233 E van , blz Aangenomen teksten, P6_TA-PROV(2008)0362. PR\ doc 3/15 PE v01-00

4 ontwikkeld, dat Europa sinds 2006 China's belangrijkste handelspartner is en dat China sinds 2007 Europa's op één na belangrijkste handelspartner is, B. overwegende dat een hogere ontwikkelingsgraad en het lidmaatschap van de WTO voor China de verantwoordelijkheid met zich meebrengen om in het mondiale economische stelsel een volledige en positieve rol te spelen, onder verwijzing naar de grote voordelen voor het land van het WTO-lidmaatschap, C. overwegende dat, ondanks de voortdurende groei, de bilaterale handelsbalans tussen China en de EU (de Unie had in 2007 een handelstekort met China van méér dan EUR 160 miljard) nog altijd niet in evenwicht is, D. overwegende dat toegang tot de Chinese markt moeilijk is ten gevolge van het industriebeleid van de overheid, octrooi-inbreuken, tekortschietende normen en onvoldoende handhaving, resulterend in technische en niet-tarifaire handelsbelemmeringen (NTB's) voor EU-ondernemingen, E. overwegende dat de Europese producenten van goederen en diensten op de wereldmarkten uitermate concurrerend zijn; verder overwegende dat een vrije en gelijke toegang tot de Chinese markt EU-ondernemingen in de gelegenheid zou stellen een grotere rol in China te spelen, en qua kwaliteit en dienstverlening méér voor de Chinese consument te betekenen, F. overwegende dat het volume van de in China geproduceerde nagemaakte en vervalste goederen nog altijd schrikbarend groot is; verder overwegende dat bij de productie van deze goederen heel vaak de werknemersrechten worden geschonden en de gezondheidsen veiligheidsregels niet in acht worden genomen, resulterend in gevaren voor de consument en, in het geval van chemische stoffen, het milieu, Algemeen 1. benadrukt dat de Europees-Chinese handelsbetrekkingen moeten stoelen op contacten en een strategisch partnerschap die uitgaan van de beginselen van wederkerigheid en billijke concurrentie en handel, in overeenstemming met onze gemeenschappelijke waarden, mét inachtneming van de WTO-regels; 2. verzoekt de Commissie door te gaan met het beleid van toenadering tot en dialoog met China; is verheugd over de handelsgerelateerde technische bijstand die de Commissie China biedt; acht dergelijke bijstand van essentieel belang voor de succesvolle integratie van China in de wereldeconomie en met name voor de naleving door China van de in het kader van de WTO aangegane verplichtingen en gedane beloftes, en voor de verbetering van de sociale en milieu-omstandigheden; 3. is van oordeel dat de ontwikkeling van de handelsbetrekkingen met China onlosmakelijk verbonden moet zijn met de totstandbrenging van een daadwerkelijke, constructieve en effectieve politieke dialoog over een breed scala aan onderwerpen; is van oordeel dat de mensenrechten een belangrijk en integrerend onderdeel van de betrekkingen tussen de EU en China uitmaken; PE v /15 PR\ doc

5 4. spoort de Commissie aan om in de handelsbetrekkingen van de EU met China openheid te betrachten; is van mening dat de Europese Unie en de lidstaten Chinese producten onbelemmerde en billijke toegang tot de Europese markten moeten blijven bieden, en zich op de concurrentie-uitdaging moeten voorbereiden; is van mening dat China hetzelfde moet doen door méér economische transparantie tot stand te brengen en markthervormingen door te voeren; 5. spoort China aan om in de WTO een actieve rol te vervullen die aansluit bij zijn economische en handelsstatus, teneinde bij de te dragen tot een positieve ontwikkeling van de wereldhandel binnen een strikt en transparant kader van regels; 6. benadrukt dat protectionisme voor Europa niet het passende antwoord is op de groei in de handelsbetrekkingen tussen de EU en China; vindt dat de Europese Unie en de lidstaten harder moeten werken aan vooruitgang op het vlak van de hervormingsagenda van Lissabon, teneinde de bestaande comparatieve voordelen in een mondiale economie te handhaven en verder te ontwikkelen, en innovatie en beroepsopleiding te bevorderen; Markttoegang 7. verwelkomt het feit dat, sinds de toetreding van het land tot de WTO, steeds meer industriesectoren in China zijn opengesteld voor buitenlandse investeerders; maakt zich evenwel zorgen dat tegelijkertijd discriminerende maatregelen tegen buitenlandse ondernemingen zijn afgekondigd - met name met betrekking tot grensoverschrijdende fusies en acquisities; 8. is van oordeel dat de markttoegang voor veel Europese ondernemingen in China in het bijzonder wordt bemoeilijkt door protectionistische maatregelen, buitensporige bureaucratie, de onderwaardering van de Renminbi, diverse subsidies en een tekortschietende handhaving van de intellectuele-eigendomsrechten (IPR's); 9. verzoekt China zijn markt verder te openen voor goederen en diensten, en door te gaan met de economische hervormingen, teneinde te komen tot een stabiel, voorspelbaar en transparant juridisch kader voor EU-ondernemingen, in het bijzonder kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's); 10. erkent de stappen die de Chinese autoriteiten hebben gezet om de administratieve lasten op nationaal niveau terug te dringen, alsook de vooruitgang die is geboekt op het gebied van e-government om wetsteksten voor het publiek beschikbaar te maken, maar vindt dat er méér moet worden gedaan om buitenlandse ondernemingen vrije en gelijke toegang tot de Chinese markt te garanderen; 11. beklemtoont dat een verdere openstelling van de Chinese markt voor Europese ondernemingen kansen met zich mee zal brengen op een groot aantal gebieden, zoals de productie van machines, chemische stoffen, de automobielsector, geneesmiddelen en informatie- en communicatietechnologieën (ICT's), projecten voor schone ontwikkeling (Clean Development Mechanism), landbouw, de bouw, en de sectoren financiën, verzekeringen, telecommunicatie en detailhandel; Belemmeringen, normen PR\ doc 5/15 PE v01-00

6 12. wijst erop dat NTB's één van de belangrijkste belemmeringen vormen voor EUondernemingen, met name KMO's; 13. verzoekt China de internationale normen voor producten en diensten goed te keuren, teneinde de handel tussen China en de rest van de wereld verder te bevorderen; is verheugd over het feit dat China steeds meer participeert in internationale normalisatieorganen, en is van mening dat dit moet worden aangemoedigd en geflankeerd door de participatie van Europa in de Chinese normalisatie-organen; benadrukt het belang van naleving door de Chinese importen van de Europese normen voor food- en nonfoodproducten; Staatssteun 14. betreurt de niet-aflatende staatsinterventie in het industriebeleid en de expliciete discriminerende restricties, zoals onbeperkte staatssteun voor exportfinanciering, evenals de beperkingen op het gebied van buitenlands eigendom in bepaalde sectoren, die erin resulteren dat EU-ondernemingen in China geen gelijke kansen hebben; Overheidsopdrachten 15. verzoekt China met klem zich zo snel mogelijk bij de Government Procurement (overheidsopdrachten) Agreement (GPA) aan te sluiten, op constructieve wijze deel te nemen aan de onderhandelingen over het openen van zijn markt voor overheidsopdrachten en, in afwachting van een succesvolle afronding van die onderhandelingen, bij het toekennen van overheidscontracten transparante en billijke procedures toe te passen, zodat buitenlandse ondernemingen op basis van gelijkheid naar die opdrachten kunnen meedingen; Munteenheid 16. is verheugd over het feit dat de Renminbi dit jaar een zekere waardestijging heeft beleefd; spoort China aan de Renminbi verder in waarde te laten stijgen, teneinde de munt op de internationale financiële markten, met name ten opzichte van de euro, nauwer bij China's economische positie te laten aansluiten; EU-aanwezigheid en -bijstand 17. is verheugd over de vooruitgang die geboekt is bij de oprichting van een EU-centrum in Beijing, dat de KMO's zal gaan bijstaan, alsook over het feit dat de financiering van het centrum - met het oog op de toekomst - nu middels een permanente begrotingspost is geregeld; steunt het werk dat is verricht door de IPR-KMO-helpdesk om kleine en middelgrote Europese ondernemingen informatie en opleidingen te verschaffen met betrekking tot de bescherming en handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (IPR) in China; 18. beklemtoont dat het uitermate belangrijk is om met name de KMO's te helpen bij het overwinnen van de belemmeringen voor markttoegang; verzoekt de Commissie en de lidstaten met klem ervoor te zorgen dat de markttoegangsteams van de EU in China goed functioneren; PE v /15 PR\ doc

7 Energie, duurzame energie 19. vraagt de EU en China te werken aan het bevorderen van de handel in milieuvriendelijke producten en diensten, aan méér investeringen in duurzame projecten en infrastructuur, en de ontwikkeling aan te zwengelen van industrieën die een bijdrage leveren aan een reductie van de koolstofemissies; 20. beklemtoont de kansen van China's opkomende hernieuwbare-energiesector voor de Europese ondernemingen die op dat gebied actief zijn; verzoekt China de markttoegang in deze sector te verbeteren; Financiële diensten 21. uit zijn bezorgdheid over het feit dat EU-ondernemingen nog altijd beperkt worden bij het doen van investeringen in China in deze sector, met name in banken, middels de hoge en discriminerende kosten voor vergunningen, en de regels die joint ventures met Chinese ondernemingen verplicht stellen; verzoekt China op dit vlak snel verbeteringen aan te brengen; Vrije en billijke handel Anti-dumping/markteconomiestatus 22. dringt er bij de Commissie op aan te streven naar het oplossen van handelsgeschillen door middel van dialoog; wijst erop dat Trade Defense Instruments (TDI's) een instrument zijn om te zorgen voor billijke voorwaarden voor handel tussen China en de EU, en maakt zich zorgen over het grote aantal anti-dumpingzaken dat tegen Chinese producenten is aangespannen; 23. is van oordeel dat de Chinese economie op een groot aantal terreinen nog altijd niet voldoet aan de criteria die nodig zijn om te kunnen spreken van een markteconomie, en verzoekt de Commissie om China alleen de status van markteconomie toe te kennen wanneer het land aan de desbetreffende criteria heeft voldaan; IPR's en namaak 24. wijst met bezorgdheid op het feit dat China weliswaar vooruitgang heeft geboekt bij het stroomlijnen van zijn wetgeving inzake intellectuele eigendomsrechten, maar dat de handhaving van IPR's bij lange na nog niet naar tevredenheid verloopt; 25. verzoekt China méér te doen aan het aanpakken van de tekortschietende implementatie en handhaving van IPR's; beklemtoont het belang van de harmonisatie van het centrale en regionale handelsbeleid en de regelgeving op centraal en regionaal vlak in China, en van de gelijkvormige toepassing ervan in het hele land; 26. maakt zich zorgen om het volume van in China geproduceerde nagemaakte en vervalste goederen, dat nog altijd schrikbarend groot is; verzoekt de Commissie om samen met de Chinese autoriteiten op nationaal en regionaal niveau tegen namaak te blijven strijden; Douane PR\ doc 7/15 PE v01-00

8 27. is verheugd over de ondertekening van een gezamenlijk actieplan voor IPR-handhaving op het niveau van de douane, dat gericht is op het verbeteren van de douanesamenwerking bij de inbeslagname van namaakproducten en het implementeren van concrete maatregelen om de verkoop van namaakproducten terug te dringen, maar vindt het jammer dat China de Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA) niet heeft ondertekend; 28. vraagt de Commissie om in het kader van de douanesamenwerkingsovereenkomst nauwer met de Chinese autoriteiten samen te werken aan handelsfacilitering; 29. vraagt de Commissie om, bij wijze van follow-up van het memorandum van overeenstemming inzake textiel uit 2005, de gesprekken in de textieldialoog tussen de EU en China en in het High Level Economic and Trade Dialogue Mechanism (HLM) EU- China voort te zetten; onderstreept dat een mechanisme voor dubbel toezicht voor de Chinese textielimporten de voorkeur geniet boven quota, maar dat dit niet tot permanente belemmeringen voor de vrije handel mag leiden; Sociale en milieugevolgen 30. uit zijn grote bezorgdheid over het feit dat de Chinese industrie heel veel vervuilt en steeds meer eindige natuurlijke hulpbronnen verbruikt; 31. verzoekt China met klem deel te nemen aan de klimaatconferentie van de Verenigde Naties (COP 15) van 30 november tot 11 december 2009 in Kopenhagen, en zijn verantwoordelijkheid te aanvaarden door zijn bijdrage te leveren aan de mondiale reductie van broeikasgasemissies en aan de bestrijding van de klimaatverandering; 32. verzoekt de Chinese autoriteiten met klem concrete maatregelen te nemen om het gebruik van technologieën en praktijken voor het reduceren van broeikasgasemissies te bevorderen; wijst erop dat economische groei en milieubescherming alleen samengaan indien de Chinese regering 'groene' bedrijfsvoeringstechnologieën bevordert; 33. maakt zich zorgen om de toename van de kinderarbeid in China; vraagt de Commissie dit onderwerp tijdens de aanstaande Top EU-China in december in Lyon ter sprake te brengen, en vraagt de Chinese regering alles te doen wat ze kan om dit verschijnsel uit te bannen; 34. verzoekt China met klem om de belangrijkste verdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie te ratificeren, met name Verdrag 87 inzake de vrijheid van vereniging en bescherming van het recht van vereniging; 35. vraagt de Europese ondernemingen die in China actief zijn om ten aanzien van hun werknemers en het milieu beste praktijken inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen te hanteren; 36. maakt zich ernstige zorgen over het grote aantal ongelukken met onveilige Chinese producten dat zich recentelijk heeft voorgedaan, en met name die met kinderspeelgoed, levensmiddelen en geneesmiddelen; is verheugd over het feit dat de Chinese regering vastbesloten is om dit probleem aan te pakken; vraagt de Commissie de steun aan en de coördinatie met de Chinese autoriteiten op dit vlak te vergroten; PE v /15 PR\ doc

9 Toekomstige stappen 37. vraagt China volledig te blijven bijdragen aan het versnellen van de onderhandelingen in het kader van de Doha-ontwikkelingsagenda; 38. beklemtoont dat de nieuwe partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en China gericht moet zijn op het tot stand brengen van vrije en billijke handel, en ook bindende clausules inzake mensenrechten, het milieu, duurzame ontwikkeling en sociale kwesties moet bevatten; 39. is verheugd over de totstandbrenging van het HLM als een forum voor het verder ontwikkelen van de EU-Chinese betrekkingen op een strategisch niveau, en acht een bevredigende oplossing van handelsgeschillen via het HLM een belangrijk onderdeel van dit proces; 40. verzoekt de Commissie en de Chinese regering met klem samen te onderzoeken op welke manier aan het werk van het HLM een parlementaire dimensie kan worden toegevoegd, met het mandaat om contact tot stand te brengen met de bredere gemeenschap van belanghebbenden en die belanghebbenden in de gelegenheid te stellen uiting te geven aan hun zorgen; 41. steunt de inspanningen van de Commissie gericht op het creëren van een KMOvriendelijk ondernemersklimaat door middel van de goedkeuring van de Mededeling "Denk eerst klein" - Een "Small Business Act" voor Europa" (COM(2008) 394), en is in dit verband verheugd over het voornemen voor de lancering van een 'Gateway to China'- regeling, met bijzondere aandacht voor de ontwikkeling van een Executive Training Programma in China, teneinde de toegang van KMO's tot de Chinese markt voor 2010 te bevorderen; 42. verzoekt de Commissie steun te verlenen aan de oprichting van een Europees-Chinese Business Council, naar het voorbeeld van de Europees-Amerikaanse Business Council; o o o 43. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen en de parlementen van de lidstaten en de regering van de Volksrepubliek China en het Chinese Nationale Volkscongres. PR\ doc 9/15 PE v01-00

10 TOELICHTING Inleiding De Chinese economie heeft de voorbije jaren een enorme expansie doorgemaakt. Europa is sinds 2006 de grootste handelspartner van China en China is sinds 2007 de op één na grootste handelspartner van Europa. De snelle, op export gerichte ontwikkeling van de Chinese economie heeft ervoor gezorgd dat China op dit ogenblik een aandeel heeft in de wereldhandel van 6% en dat de EU op weg is om de belangrijkste handelspartner van China te worden. Alleen al in 2007 is de Chinese export naar de EU met 18,7% toegenomen en heeft hij een waarde bereikt van zo'n 234 miljard euro. Het handelstekort van de EU met China bedraagt momenteel 160 miljard euro en blijft nog stijgen. Bij het zien van deze cijfers mag echter niet worden vergeten dat China is uitgegroeid tot Europa's op één na grootste handelspartner en bijgevolg een belangrijke en groeiende exportmarkt vertegenwoordigt. In 2007 nam de EU-export naar China eveneens toe met een behoorlijke 12%, tot een waarde van ongeveer 71,6 miljard euro, ondanks het feit dat Europese bedrijven die handel willen drijven met China, te maken krijgen met aanzienlijke belemmeringen. De huidige onevenwichtige handelsrelatie geeft weliswaar aanleiding tot bezorgdheid maar mag niet enkel worden geïnterpreteerd als een groei van de Chinese export naar Europa. China biedt immers ook mogelijkheden voor EU-bedrijven in China. We moeten in de eerste plaats zorgen voor eerlijke concurrentievoorwaarden, zodat beide partijen groeimogelijkheden krijgen. De niet-tarifaire belemmeringen van China ten aanzien van de EU veroorzaken naar schatting jaarlijks 21 miljard euro aan onbenutte zakelijke kansen voor EU-bedrijven. Markttoegang, de tenuitvoerlegging van de Chinese verbintenissen in het kader van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en vrije en billijke handel De EU verbindt zich tot vrije en billijke handel en zet zich in voor de probleemloze integratie van China als een verantwoordelijke en betrouwbare handelspartner in het mondiale economische systeem. De oplegging van eerlijke, voorspelbare regels voor de toegang tot de Chinese markt is echter van essentieel belang voor een positieve perceptie door EU-bedrijven die handelsbetrekkingen onderhouden met China en voor de reputatie van China als een verantwoordelijke handelspartner. China is sinds 11 november 2001 lid van de WTO en heeft daar veel voordeel uit gehaald. Hoewel het aanzienlijke vooruitgang heeft geboekt betreffende de naleving van zijn verplichtingen in het kader van de WTO en de markttoegang voor een aantal sectoren verbeterd is, blijft er heel wat reden tot bezorgdheid omtrent een aantal van de verplichtingen van China in het kader van de WTO. Belemmeringen en normen PE v /15 PR\ doc

11 China heeft in zijn wettelijke voorschriften verschillende beperkingen ingevoerd die niet vervat zijn in het Protocol voor de toetreding van China tot de WTO. Deze beperkingen hebben betrekking op de toegang van buitenlandse bedrijven tot een aantal sectoren die van groot belang zijn voor de EU, vaak aan de hand van buitensporig strenge wettelijke vereisten of 'normen'. De verplichte Chinese certificering ('Chinese Compulsory Certification' of CCC) en andere specificaties worden vaak ingezet als technische handelsbelemmeringen. In de gsmen de autosector bijvoorbeeld lijken veel Chinese normen op de normen die Europa uit eigen beweging handhaaft. Toch worden er vaak kleine, maar verplichte (en dure) verschillen opgelegd, met als doel de toegang tot de markt te controleren. Dergelijke praktijken zijn in strijd met de handelswijze die van China wordt verwacht als ondertekenaar van de technische handelsbelemmeringen ('Technical Barriers to Trade' of TBT) van de WTO. Bovendien is de Chinese wetgeving vaak ambigu, zoals in het geval van de nieuwe antitrustwetgeving, die veel gemeenschappelijk heeft met het mededingingsbeleid van de EU maar ook een aantal bepalingen bevat die de bescherming van staatsbedrijven en van de nationale economische veiligheid mogelijk maken. Het gebrek aan transparantie vormt echter het grootste probleem, zowel in het wetgevingsproces als in de toepassing van de wet. Overheidsopdrachten In het kader van zijn toetreding tot de WTO heeft China zich ertoe verbonden zich 'zo snel mogelijk' aan te sluiten bij de overeenkomst inzake overheidsopdrachten ('Government Procurement Agreement' of GPA). Nadat China in februari 2002 de positie innam van waarnemer bij de GPA en in januari 2003 een nieuwe wet inzake overheidsopdrachten goedkeurde, diende het in december 2007 een eerste voorstel in betreffende markttoegang tot overheidscontracten, dat echter ver onder de verwachtingen bleef. In de context van de onderhandelingen over de verbetering van de overeenkomst voor handel en economische samenwerking tussen de EU en China van 1985, zijn de EU en China overeengekomen verder te blijven discussiëren over het probleem van de overheidsopdrachten. We mogen echter niet vergeten dat de markt voor overheidsopdrachten in Europa, die momenteel zo'n 1900 miljard euro waard is, al in grote mate openstaat voor Chinese bedrijven. China moet daarom de nodige inspanningen leveren om ervoor te zorgen dat de bestaande wetgeving op eerlijke en transparante manier wordt toegepast en opgelegd, en dat de eerder genoemde onderhandelingen tot de totstandkoming van eerlijke concurrentievoorwaarden voor beide partijen leiden. EU-aanwezigheid en -bijstand, met name voor KMO's KMO's kunnen worden beschouwd als de motoren van vernieuwing en economische ontwikkeling, en het is bijgevolg belangrijk fysiek aanwezig te zijn op de markt om bijstand te kunnen verlenen en samenwerking te kunnen bevorderen. KMO's die in China handel drijven, staan voor dezelfde uitdagingen als grote ondernemingen maar beschikken wegens hun kleinere omvang vaak over minder middelen om problemen aan te pakken. De Commissie heeft in 2008 een helpdesk betreffende intellectuele-eigendomsrechten opgericht voor KMO's in China, die Europese KMO's moet helpen hun intellectuele-eigendomsrechten in China te beschermen en op te leggen. De voortzetting, ontwikkeling en versterking van dit soort hulp is essentieel om Europese KMO's in staat te stellen hun activiteiten in China uit te breiden. Er zijn verscheidene EU-programma's voor technische bijstand opgezet om de PR\ doc 11/15 PE v01-00

12 verdere integratie van China in de wereldeconomie te ondersteunen, de Chinese regering te helpen zijn verplichtingen en verbintenissen in het kader van de WTO ten uitvoer te leggen en China te stimuleren in het grotere proces van economische, regelgevende, juridische en administratieve hervorming dat noodzakelijk is voor een verdere liberalisering van de handel. Vrije en billijke handel Anti-dumping / status van markteconomie De rapporteur maakt zich zorgen over het grote aantal anti-dumpingzaken dat tegen Chinese producenten is aangespannen. Handelsbeschermingsmaatregelen vormen een instrument om billijke handelsvoorwaarden tussen China en de EU te waarborgen, maar de Commissie moet proberen om handelsgeschillen bij te leggen door te dialogeren. In 2003 uitte China het verzoek om de status van markteconomie te krijgen. In juni 2004 werd de eerste voorlopige beoordeling voorbereid en werd China het tweede van de vijf criteria voor deze status toegekend (1. ingrijpen van de staat in handelsbeslissingen, 2. "carry over" van het oude stelsel, privatisering 3. boekhouding/corporate governance, 4. faillissement/eigendomsrechten, 5. financiële sector). De rapporteur vindt dat de Chinese economie op veel vlakken nog altijd niet voldoet aan de criteria die nodig zijn om van een markteconomie te kunnen spreken, en is bijgevolg van mening dat de Commissie ermee moet instemmen China alleen de status van markteconomie te verlenen wanneer het aan de vereiste criteria voldoet. Intellectuele-eigendomsrechten (IPR) en namaak China heeft in de afgelopen jaren aanzienlijke vorderingen gemaakt voor wat de herziening van zijn wetgeving inzake intellectuele-eigendomsrechten betreft. Desalniettemin blijkt uit de onrustwekkend hoge graad van namaak en vervalsing binnen China en in de Chinese export dat er meer inspanningen nodig zijn om de volledige naleving van de overeenkomst van de WTO inzake de handelsaspecten van de intellectuele eigendom (TRIPs) te kunnen garanderen. Dit is belangrijk voor de geloofwaardigheid van China als grote handelspartner. Volgens het onderzoek naar het vertrouwen van bedrijven dat de Europese kamer van koophandel in China (EUCCC) in 2007 heeft uitgevoerd, staat de gebrekkige bescherming van intellectuele-eigendomsrechten op de tweede plaats in de ranglijst van grote hindernissen voor het zakendoen in China. Slechts 12% van de ondervraagden beweerde geen problemen te hebben op het vlak van intellectuele-eigendomsrechten. Er zijn verschillende redenen voor de inconsequente oplegging van de wet, zoals het complexe karakter van de administratieve structuur en procedures, het gebrek aan gespecialiseerd personeel, straffen die onvoldoende afschrikken en plaatselijk protectionisme. De Chinese regering is niettemin gevoeliger geworden voor de roep om hervorming, in het bijzonder voor wat betreft het bestrijden van namaak door de verlaging van de drempels voor strafrechterlijke vervolging. Ook de Chinese douanewetgeving is herzien, met als doel de controle aan de grens te verscherpen en de doorverwijzing van zaken naar het gerecht te vergemakkelijken. Toch nemen de omvang en de reikwijdte van het probleem onverminderd toe. PE v /15 PR\ doc

13 Met het probleem van de bescherming van intellectuele-eigendomsrechten zijn heel wat andere kwesties verbonden. EU-bedrijven worden er actief toe aangemoedigd nieuwe technologie naar China te brengen, maar voor de uitvoer van eventuele latere ontwikkelingen bestaan strenge regels. Het naleven van deze regels is tijdrovend, ingewikkeld en duur. Inrichtingen waar nagemaakte en vervalste producten worden geproduceerd, trekken zich vaak niet veel aan van arbeidsrechten of gezondheids- en veiligheidsvoorschriften. Dat geeft aanleiding tot risico's voor de consument en, in het geval van chemische producten, het milieu. Intellectuele-eigendomsrechten stonden centraal in de discussies over het High Level Mechanism op 25 april 2008, en het DG Handel en het Chinese Ministerie van Handel (MOFCOM) hebben afgesproken om ten minste éénmaal per jaar een 'intellectueleeigendomsrechtendialoog' te houden. De kwestie van de intellectuele-eigendomsrechten is zonder twijfel een belangrijk probleem dat gevolgen heeft voor de competitiviteit van de EU; het vormt echter ook een Chinees probleem waarvoor een oplossing moet worden gevonden indien China verder voordeel wil blijven halen uit de invoer van technologie uit Europa. Textiel en schoeisel In 2005 ondertekende de EU een memorandum van overeenstemming met China ter beperking van de uitvoer van textiel naar de EU tot 31 december Andere landen sloten gelijkaardige overeenkomsten met China of namen diverse beschermingsmaatregelen. Toch nam het volume van de invoer van textiel en kledij in de EU vanuit China in 2007 met respectievelijk 25% en 13% toe ten opzichte van Een gelijkaardige tendens was zichtbaar in de schoenensector. In september 2007 besloten de EU en China een waakzaamheidsmechanisme met dubbele controle toe te passen op de belangrijkste textielcategorieën om de verantwoordelijkheid voor het toezicht op de handel te verdelen en de overgang naar een geliberaliseerd systeem na afloop van de beperkingen krachtens het memorandum van overeenstemming te vereenvoudigen. Dit lijkt redelijk goed te werken en bovendien geniet een dubbel controlemechanisme de voorkeur boven quota; dit systeem mag echter niet leiden tot blijvende belemmeringen voor vrije handel. Sociale gevolgen en milieu-impact Hoewel China sinds de jaren '70 van de vorige eeuw een heuse gedaanteverandering heeft ondergaan, blijft het als het ware bestaan uit meerdere landen. Miljoenen burgers hebben gedeeld in de nieuwe welvaart, maar de inkomensongelijkheid blijft toenemen en vele Chinezen leven nog altijd in extreme armoede, vooral op het platteland. De snelle ontwikkeling van China heeft onvermijdelijk invloed gehad op het milieu. China moet nu investeren in energie-efficiëntie en duurzame, schone technologie, een proces dat in hoge mate kan worden bevorderd door de overdracht van buitenlandse knowhow. Er heerst ook bezorgdheid over de schending van de rechten van werknemers in China, met talrijke aantijgingen betreffende dwangarbeid, kinderarbeid, discriminatie van vrouwen en plattelandsarbeiders en klachten over het ontbreken van de vrijheid van vereniging. De rapporteur vraagt China met aandrang de belangrijke IAO-verdragen met betrekking tot de vrijheid van vereniging en het recht van vereniging, te ratificeren en actief te strijden tegen alle vormen van arbeidsuitbuiting, vooral voor wat vrouwelijke werknemers en kinderen PR\ doc 13/15 PE v01-00

14 betreft. Tenslotte moet China meer inspanningen leveren om de veiligheid van zijn producten te garanderen. Recente, goed gedocumenteerde gevallen van onveilige producten (vooral die waarin sprake was van kinderspeelgoed) hebben in Europa tot grote ongerustheid geleid. China heeft duidelijk gemaakt dat het vastbesloten is dit probleem aan te pakken met een 'speciale strijd' tegen slechte productkwaliteit en gebrekkig toezicht, en dit voornemen wordt op prijs gesteld. Tot de veiligheid werkelijk gewaarborgd is, moeten de Commissie en de lidstaten echter bijzonder waakzaam blijven, zodat gevaarlijke producten de Europese markt niet kunnen bereiken. Toekomstige stappen Partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst (PSO) De EU ging er in december 2005 mee akkoord onderhandelingen aan te gaan met China over een nieuwe PSO; de eigenlijke onderhandelingen gingen pas in oktober 2007 van start. De derde onderhandelingsronde vond plaats in september De rapporteur is van mening dat de snelle afsluiting van een substantieve en veelomvattende overeenkomst tussen de EU en China van essentieel belang is voor de toekomstige ontwikkeling van de betrekkingen tussen de EU en China. Problemen voorkomen aan de hand van bilaterale dialoog Naast het jaarlijkse gemengde comité op ministerieel niveau zijn er verscheidene belangrijke dialogen opgericht voor handelsgerelateerde domeinen. De belangrijkste hiervan is het nieuwe High Level Economic and Trade Mechanism (HLM; waarnaar eerder in deze tekst is verwezen), dat zijn ontstaan vond op de Top EU-China in Bejing in november Het HLM werd formeel gelanceerd in april 2008 en heeft tot doel de dialoog tussen de Europese Commissie en de Chinese Staatsraad te versterken. Door oudere Chinese beleidsmakers en hun tegenhangers uit de Europese Commissie samen te brengen, vormt het HLM een nieuw instrument om gemeenschappelijke belangenkwesties te behandelen, met name op het vlak van investeringen, markttoegang, bescherming van intellectuele-eigendomsrechten en andere strategische kwesties in verband met handel. Deze ontwikkelingen zijn vooral positief omdat ze toelaten problemen op te lossen aan de hand van een gestructureerde dialoog. De rapporteur vraagt de Commissie in dit verband met aandrang om samen met de Chinese overheid na te denken over de manier waarop de werkzaamheden van het HLM een parlementaire dimensie zouden kunnen krijgen, naar het voorbeeld van de groep van adviseurs die het EP en het Congres van de VS vertegenwoordigen in de Transatlantische Economische Raad. De Europese Commissie moet haar steun verlenen aan de oprichting van een Europees-Chinese Business Council, in de trant van de Europees-Amerikaanse Business Council. Conclusies Europa's handelsbetrekkingen met China moeten stoelen op contacten en een strategisch partnerschap die uitgaan van de beginselen van wederkerigheid en billijke concurrentie en PE v /15 PR\ doc

15 handel, in overeenstemming met onze gemeenschappelijke waarden en met inachtneming van de WTO-regels. China moet begrijpen dat Europa zich werkelijk zorgen maakt over het gebrek aan wederkerigheid inzake markttoegang en over andere kwesties zoals intellectueleeigendomsrechten, en dat de roep om een beperking van de invoer uit China als gevolg van deze problemen luider wordt. De beste manier om hier iets aan te doen, is door elkaars bezorgdheid ernstig te nemen en voor eerlijke concurrentievoorwaarden te zorgen die vrije en billijke handel en samenwerking mogelijk maken, wat in het voordeel is van zowel de EU als China. PR\ doc 15/15 PE v01-00