Visie op 2020: onderwijslandschap, leven lang leren en de positie van de OU
|
|
- Joachim van der Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Omgevingsanalyse Stand van zaken leven lang leren in Nederland in 2011 Het toenemend belang van leven lang leren (LLL) in Nederland wordt reeds langere tijd door overheid, politiek, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en onderwijsinstellingen onderkend en onderstreept (zie bijlage 1). Tegelijkertijd kan anno 2011 worden vastgesteld dat Nederland nog altijd slecht presteert op het gebied van LLL, ook in internationaal perspectief bezien. Die slechte performance kan in toenemende mate als zorgelijk worden getypeerd, wanneer bedacht wordt dat Nederland zich enerzijds ten doel heeft gesteld om tot de top 5 van de meest concurrerende economieën ter wereld te behoren, terwijl anderzijds sprake is van structurele en toenemende tekorten aan hoger opgeleiden. LLL is daarnaast ook van groot belang om veroudering van kennis te voorkomen en ook om werknemers up-to-date voor de arbeidsmarkt te houden. Inmiddels is duidelijk dat de door de overheid geformuleerde doelstelling, dat in % van de beroepsbevolking uit hoger opgeleiden bestaat, met het huidige beleid en inspanningen niet wordt gehaald. Ook met alleen een extra inspanning in het initiële onderwijs zal Nederland er niet in slagen om voldoende hoger opgeleiden af te leveren. Dit, gecombineerd met ontwikkelingen binnen het initieel hoger onderwijs (o.a. toenemende druk op toepassen van selectie aan de poort), maakt een substantiële inzet van LLL onmisbaar. Het belang om meer werk te maken van LLL in Nederland is hiermee geschetst. Visie op 2020: onderwijslandschap, leven lang leren en de positie van de OU Het onderwijslandschap en leven lang leren De inrichting van het hoger onderwijs in 2020 ziet er anders uit. Onderwijs is in meerdere fasen van het leven noodzakelijk en gewoon. Onderwijs moet dus een duidelijke meerwaarde hebben, er worden hoge eisen gesteld aan inhoud, presentatie en organisatie. Onderwijs moet in deeltijd, naast een werkkring, zorgtaken en andere activiteiten, gevolgd kunnen worden en moet meerwaarde hebben ten opzichte van andere manieren van kennisverwerving, door zelfstudie door middel van vrij beschikbaar materiaal. Kortom leven lang leren heeft echt inhoud gekregen. Wanneer Nederland zich als kenniseconomie wil blijven profileren is het noodzakelijk dat naast het initiële onderwijs (studenten die net van school direct instromen in een universitaire, hbo- of mboopleiding), hoogwaardig deeltijdonderwijs op met name universitair en hbo-niveau de mogelijkheden voor gemotiveerde studenten biedt om alsnog een bachelorgraad te halen. Dit is ook noodzakelijk om de grote instroom in, en behoefte aan hoger onderwijs te kunnen faciliteren. Aansluiting bij en inbreng van relevante werkervaring in het studieprogramma is van belang voor motivatie en haalbaarheid. Samenwerking met partners uit het hoger onderwijs en uit de (beroeps)praktijk is daarbij strikt noodzakelijk. Dit type onderwijs kan en moet voor een belangrijk deel modulair worden aangeboden. Het mastersegment zal voor een belangrijk deel niet meer door de overheid bekostigd worden. Toch is het hebben van voldoende werknemers die zijn opgeleid in het graduatesegment een conditio sine qua non voor een kenniseconomie. Master- en PhD-programma s zullen dus ook op andere manieren dan in traditioneel dagonderwijs moeten worden aangeboden. Werknemers moeten worden gestimuleerd dit onderwijs naast hun reguliere arbeidstaken te volgen. Deeltijd, modulair en afstandsleren zijn daarbij sleutelwoorden naast, vanzelfsprekend, kwaliteit en meerwaarde voor de beroepsuitoefening. Reguliere universiteiten zullen zich ook steeds meer op de deeltijdmogelijkheden van het masteraanbod gaan richten. Differentiatie van profilering en samenwerking tussen universiteiten zijn onontkoombaar.
2 Daarnaast moet door de voortdurende ontwikkeling van kennis en de toenemende duur van deelname aan het arbeidsproces kennis bij de beroepsbevolking, vooral in het hogere segment met grote regelmaat worden onderhouden. Gerichte bijscholing op hbo en universitair niveau wordt normaal. HBO-instellingen en universiteiten zullen deze markt gaan bedienen. En tenslotte zal een hoger opgeleide beroepsbevolking zichzelf willen blijven ontwikkelen, ook na het werkzaam leven of in de eindfase daarvan en ook naast de interesses die uit het arbeidsproces voortkomen. Een kenniseconomie steunt immers op mensen die zich ook breder kunnen en willen oriënteren en ontwikkelen. Alleen dan kunnen inter- en multidisciplinaire benaderingen hun beslag krijgen. De positie van de OU (zie ook bijlage 2: SWOT-rapportage) De OU is bij uitstek de instelling die op deze veranderingen in het hoger onderwijs kan inspelen. De OU beschikt over goede bachelor- en masteropleidingen in deeltijd, in modulaire vorm en gericht op afstandsleren. De OU heeft daarbij, vanzelfsprekend, een organisatie die geheel is gericht op modulair en afstandsonderwijs, daar waar andere universiteiten en hogescholen zich daar geheel nog niet op hebben georiënteerd. Tenslotte heeft de OU in het onderzoek een expliciete en goede verbinding met de verschillende typen van onderwijsontwikkeling, die het mogelijk maken het onderwijs en het aanbod daarvan op hoog niveau te hebben en te houden. In 2020 is de OU dan ook de universiteit voor deeltijdopleidingen voor hen die zich in verschillende fasen van het leven verder willen ontwikkelen. In samenwerking met universiteiten en hogescholen worden hoogwaardige deeltijdopleidingen in de bachelorfase aangeboden waarbij het werk en de ervaring van de student in de opleiding worden geïntegreerd. Met andere universiteiten worden op deze manier ook masteropleidingen aangeboden. De OU biedt naast inhoudelijke expertise ook de expertise in de vorm van het onderwijsconcept, zowel vanuit onderwijskundig perspectief als in de ondersteunende/ organisatorische kant. Modules uit het bachelor- en masteronderwijs worden op een slimme manier aangeboden voor de voortdurende vernieuwing van kennis van professionals. Waar nodig, al dan niet in samenwerking met andere partijen, worden hoogwaardige specifieke en korte programma s aangeboden, gericht op de verdieping van expertise. Hergebruik van modules uit zich ook in het aanbod van losse modules, die onderdeel vormen van opleidingen en die zonder verdere verplichtingen als aanvulling van expertise of gewoon uit interesse worden gevolgd. Dit wordt expliciet gecertificeerd. Het onderzoek van de OU is kwalitatief goed en nauw verbonden met het onderwijs, zowel op metaniveau (i.c. het voortdurende onderzoek naar optimalisatie van leren, vooral met het oog op de wijze van onderwijs als aangeboden door de OU), als op inhoudelijk (disciplinair) niveau. Het onderzoek op metaniveau is daarbij uitstekend, de OU is daar een leidende partij. De OU neemt een bijzondere positie in bij opleidings- en professionaliseringstrajecten van leraren, gezien haar expertise en onderzoek op dit domein. Voor leraren is de OU het eerste oriëntatiepunt voor verdere opleiding en voortdurende professionalisering, zo mogelijk in samenwerking met andere universiteiten en hogescholen. De OU volgt de ontwikkelingen van (internationaal) onderwijsaanbod in verschillende vormen op de voet en maakt daarbij gebruik van de kansen die geboden worden.
3 BIJLAGE 1 Hieronder volgt een (overigens geenszins limitatief) overzicht van observaties ten aanzien van Leven lang leren in Nederland. In haar 2010 rapportage van de Kennis en Innovatie Agenda (KIA) zegt de KIA coalitie: Het moet normaal worden voor Nederlanders om zich continu bij te scholen. Aangrijpingspunten zijn hier de vraag, het aanbod en voldoende (financiële) mogelijkheden. Het afgelopen jaar zijn veel rapporten verschenen en een aantal goede stappen op het gebied van Leven Lang Leren gezet. Nu is het zaak om de cultuuromslag werkelijk door te voeren via de invoering van leerrechten, nog meer nadruk op scholing in de aanpak van werkloosheid, verdere benutting van onderwijs buiten de muren van onderwijsinstellingen (non-formeel) en Leven Lang Leren-ambassadeurs binnen bedrijven. KIAcoalitie, Kennis en Innovatie Agenda , Den Haag. Uit arbeidsmarktprognoses komt naar voren dat Europa het komende decennium geconfronteerd wordt met structurele groeiende tekorten aan hoger opgeleiden. Voor Europa stelt CEDEFOP: [..] Substantial change is in prospect with over 13 million additional jobs being created between 2006 and 2015 in EU-25+. This is despite the loss of well over two million jobs in the primary sector and almost half a million in manufacturing. Distribution, transport, hotels and catering together are projected to see employment grow by 3.5 million over the next decade, while non-marketed services are expected to increase by only slightly less. Business and miscellaneous services have the best prospects, with almost 9 million additional jobs being created between 2006 and The projected sectoral changes taking place will have significant implications for occupational skills needed in the future. These will be reinforced by changes in the way work is organised and jobs are performed within sectors. The main implications are continuing growth in demand for many highly and medium-skilled workers as well as some lower skilled occupations [..].(Bron: Cedefop, Future skill needs in Europe, Medium-term forecast' Synthesis report, The European Centre for the Development of Vocational Training 2009, 2008) Ook in Nederland laat de genoemde Europese trend zich voluit zien. De vraag naar hoger opgeleiden zal in de lopende vijftien jaar met toenemen, van 2,3 miljoen in 2006 naar ruim 3,1 miljoen in 2020 (Patrick Leushuis, Leven lang leren. Volop kansen voor het hoger onderwijs. HO-Management, oktober 2009, pag.10). Ook het ROA voorspelt dat de werkgelegenheid in de komende jaren zal afnemen, maar dat op de middellange termijn bezien de vraag naar arbeid weer zal herstellen, waarbij een zeer belangrijk deel van de vraag zal bestaan uit de vervangingsvraag, waarbij het met name zal gaan om HBOopgeleiden (ROA, 2009, De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2014, Maastricht). De hoge vervangingsvraag zal de arbeidsmarktinstroom van HBO ers ruimschoots overtreffen, waardoor er voor mensen die gekwalificeerd zijn op middelbaar niveau (MBO/HAVO/VWO) goede arbeidsmarktvooruitzichten zullen zijn. In verschillende edities van Education at a Glance heeft de OECD erop gewezen dat Nederland met name op het diplomagerichte hoger onderwijs voor volwassenen (het formele leven lang leren) ver achterblijft bij vergelijkbare industrielanden, en dat dit een belangrijk deel van het geringere aandeel hoger opgeleiden verklaart.
4 De Nederlandse overheid constateert zelf ten aanzien van het kennistekort in Nederland: Kennistekort Behalve het achterblijven bij de Lissabondoelen zijn er duidelijke signalen over een 'kennistekort aan hoger opgeleiden: - De Raad voor Werk en Inkomen (RWI) schrijft in de publicatie 'Kennistekort in Nederland' (2006) dat vanaf 2007 het tekort aan hoger opgeleiden oploopt tot 75 duizend in De RWI schrijft in hetzelfde rapport dat het Nederlandse aandeel hoger opgeleiden in internationaal verband gedaald is. We zakten van een vierde plaats op de OESO-ranglijst naar een negende plaats. Het aandeel hoger opgeleiden stijgt in Nederland minder snel dan in tweederde van de OESO-landen. Bovendien is op basis van trendanalyse in het Nederlandse onderwijs geen groei te verwachten en zal de Nederlandse positie verder verslechteren. - De Onderwijsraad schrijft in het advies 'De helft van Nederland hoger opgeleid' (2005) dat het tekort aan hoger opgeleiden in 2012 zal oplopen tot 100 duizend personen. Het kabinet wil dus dat meer mensen een hogere opleiding volgen. Daarvoor zal geïnvesteerd moeten worden in een leven lang leren in het hoger onderwijs. Doelstelling uit de Strategische Agenda Hoger Onderwijs en Wetenschap is dat in duizend meer mensen tussen de 27 en de 40 deelnemen aan het (bekostigd) hoger beroepsonderwijs. Bron: Projectdirectie Leren & Werken (2008): Doorpakken met Leren & Werken, Plan van aanpak , Ministerie van OCW, Den Haag pag. 16. De OECD-denktank CERI verwacht een stijging van meer dan 40% HO-deelname in Nederland: [ook] de vergrijzing zal daar weinig aan veranderen. Massaliteit, technologie en rigiditeit maken noodzakelijk dat het HO-bestel fundamenteel op de schop gaat, want hele reservoirs aan talent blijven onontwikkeld, onaangeroerd. {..} Het hoger onderwijs zal hiertoe zelf meer moeten ondernemen: EVC-arrangementen voor jongeren en ouderen - ook voor werkenden - en nieuwe vormen van assessment die minder de voorafgaande 'schoolhistorie' en onderwijsloopbanen als hoogste argumenten kennen. In 2009 stelt het Ministerie van OCW: Belangrijkste opdracht voor de komende jaren is het realiseren van maatwerk trajecten voor werkenden ( ). Belangrijk is ook dat in de komende jaren het afstandsleren in het hbo een impuls krijgt In: Het Hoogste Goed. Strategische agenda voor het hoger onderwijs-, onderzoek- en wetenschapsbeleid. Den Haag, pag. 36. De Sociaal Economische Raad heeft in 2008 in zijn reactie op de Strategische Agenda voor het hoger onderwijs-, onderzoek- en wetenschapsbeleid van het Ministerie van OCW geconcludeerd, dat het aanbod van deeltijdopleidingen in het hoger onderwijs niet in staat zal zijn de arbeidsmarkttekorten effectief te bestrijden, noch een adequaat antwoord heeft op de veranderende professionaliseringsbehoefte (Sociaal Economische Raad (2008: Brief aan de Minister van OCW, 20 juni, Den Haag). Verder verwijst de RWI naar het Actieplan Leven Lang Leren, dat is opgesteld door een brede coalitie van publieke en private onderwijsorganisaties, sociale partners en gemeenten, waarin wordt gepleit voor het ontwikkelen van een volwaardige tweede leerweg voor werkenden en werkzoekenden, naast en na de eerste leerweg. Deze tweede leerweg dient aan andere voorwaarden te voldoen dan de eerste leerweg. Het gaat om maatwerk, benutten van praktijkervaring, honoreren van eerder verworven competenties, werkplekleren, inbrengen van praktijk en meer e-learning in combinatie met contactonderwijs en warme begeleiding (RWI (2008): Een open en flexibele infrastructuur voor leven lang leren. Den Haag).
5 Het Actieplan "Doorpakken met Leren & Werken. Plan van Aanpak " getuigt van de verantwoordelijkheid die de overheid zich op dit gebied toedicht. De stimulering van volwassenenonderwijs is een van de doelstellingen. aanpak pdf De verantwoordelijkheid van de overheid voor de stimulering van leren en werken volgt ook uit de beleidsreactie op de verkenning van de Onderwijsraad "Middelbaar en hoger onderwijs voor volwassenen. In deze reactie stellen de minister en de staatssecretaris dat ook de publieke, bekostigde onderwijsinstellingen hierin een rol moeten vervullen, naast de private instellingen. "Het kabinet deelt de stelling van de raad dat zowel de publieke als de private partijen een rol in een leven lang leren hebben en dat we beide deelsystemen zowel afzonderlijk als in hun wisselwerking moeten stimuleren. De publiek bekostigde instellingen moeten een rol vervullen naast die van de private instellingen. Daar zijn meerdere redenen voor. Belangrijkste argument is dat het private onderwijs niet de volle breedte van het opleidingenaanbod aanbiedt. Leven-Iang-Ieren-activiteiten van bekostigde instellingen zorgen daarnaast voor nauwere relaties tussen deze instellingen en bedrijven en organisaties in hun omgeving. Zij brengen de actuele beroepspraktijk sneller in de onderwijsinstelling. Een leven lang leren komt op die manier ten goede aan de kennisuitwisseling en het bevordert ook de aansluiting tussen het onderwijs (ook aan de reguliere studenten) en de arbeidsmarkt. Bovendien is het inefficiënt om de infrastructuur die de publiek bekostigde instellingen hebben opgebouwd, niet ook voor de doelgroep van volwassenen te gebruiken. De focus van de bekostigde instellingen ligt - ook bij de doelgroep volwassenen primair bij de kwalificerende opleidingen, dat wil zeggen bij de opleidingen die afgesloten worden met een formeel diploma van het middelbaar beroepsonderwijs of van het hoger onderwijs. Dit neemt niet weg dat ook via postinitieel contractonderwijs (privaat gefinancierd dus), de publiek bekostigde instellingen een bijdrage aan de scholing van volwassenen kunnen leveren." Bron: Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19, p. 3
1 Inleiding. Adviesaanvraag. Focus en reikwijdte van het advies
1 Inleiding Adviesaanvraag Het kabinet heeft de raad gevraagd te adviseren over een toekomstbestendige postinitiële scholingsmarkt die optimaal aansluit bij de vraag van de arbeidsmarkt 1. Daarbij wijst
Nadere informatieFlexibel en vraaggericht hoger onderwijs voor werkenden
Flexibel en vraaggericht hoger onderwijs voor werkenden Informatiebijeenkomst VBZ/Sigra 17 januari 2017 Yvonne Bernardt Ministerie van OCW 1 Opzet presentatie 1) Belang van meer flexibiliteit en vraaggerichtheid
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 33 750 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2014 Nr. 120 BRIEF
Nadere informatieTekorten op de ICT-arbeidsmarkt verklaard Door Has Bakker (beleidsadviseur ICT~Office)
Tekorten op de ICT-arbeidsmarkt verklaard Door Has Bakker (beleidsadviseur ICT~Office) ICT~Office voorspelt een groeiend tekort aan hoger opgeleide ICT-professionals voor de komende jaren. Ondanks de economische
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 31 200 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2008 Nr. 183 BRIEF
Nadere informatieLaat zien wat je waard bent!
Laat zien wat je waard bent! Drie instrumenten die kunnen helpen bij loopbaanstappen Raisa van Winden en Esther Murre, Lelystad, 18 september 2015 Programma Welkom en introductie Aan de slag! Korte toelichting
Nadere informatieInnovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats
Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats Studiedag De toekomst van het platteland Nijmegen, 21 november 2018 Loek FM Nieuwenhuis Lectoraat beroepspedagogiek Lectoraat Beroepspedagogiek
Nadere informatieDatum 09 september 2014 Betreft Aanbieding OESO-rapport Education at a Glance 2014 Onze referentie 659029
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Kennis IPC 5200 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Nadere informatieS A M E N V A T T I N G
5 6 Samenvatting Dit advies bevat de reactie van de Sociaal-Economische Raad op de adviesaanvraag over het voorkómen van arbeidsmarktknelpunten in de collectieve sector. Hierover hebben de ministers van
Nadere informatieLeven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme april 2017
Leven Lang Ontwikkelen Erwin Pierik/ Rini Romme april 2017 Diverse relevante trajecten Tweede Kamer: hoorzitting LLL OCW vraagt SBB certificaten aan te reiken. SER adviezen beroepsonderwijs en post- initieel
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 30 012 Leven Lang Leren Nr. 17 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARISSEN VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP EN VAN SOCIALE ZAKEN EN WERK- GELEGENHEID
Nadere informatieContextschets Techniek
Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...
Nadere informatieProfessionele Masters. Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters
Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Professionele Masters Uitgangspunten verdere uitbouw aanbod professionele masters Inhoud 5 Voorwoord 7 Inleiding 8 Professionele
Nadere informatieAd en arbeidsmarktprognoses: Hoe gaat het nu, en is er straks een andere insteek nodig?
Ad en arbeidsmarktprognoses: Hoe gaat het nu, en is er straks een andere insteek nodig? Frank Cörvers Dag van de Associate Degree, Amersfoort, 17 maart 2017 Arbeidsmarktprognoses ROA: Doel Methodiek ROA
Nadere informatieDAS Lectorenbijeenkomst 13 november Annemarie Knottnerus Platform Bèta Techniek
DAS Lectorenbijeenkomst 13 november 2014 Annemarie Knottnerus Platform Bèta Techniek Dynamiek Onderweg Publiek Private Samenwerking in het beroepsonderwijs Centres of expertise Centra voor innovatief vakmanschap
Nadere informatieOnderzoeksrapport: zorgelijke terugloop leerwerkplekken mbo
Onderzoeksrapport: zorgelijke terugloop leerwerkplekken mbo - Algemene daling in aantal mbo-studenten. Deze daling wordt grotendeels veroorzaakt door de afname van het aantal leerwerkplekken. - Vooral
Nadere informatieOnderwijsraad, Den Haag, juli 2009. De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag
a 1 > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directie Leren en Werken Anna van Hannoverstraat 4 Den Haag Postbus
Nadere informatieDatum 16 september 2009 Betreft Advies scenario's open bestel. Geachte heer De Vijlder,
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Commissie experimenten open bestel hoger onderwijs t.a.v. dr. F.J. de Vijlder, voorzitter Hogeschool van Arnhem en Nijmegen postbus 30011 6503 HN NIJMEGEN
Nadere informatieAanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding
Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed
Nadere informatieFlexibel en vraaggefinancierd deeltijd hoger onderwijs Notitie ten behoeve van de Commissie Deeltijd Hoger Onderwijs
Flexibel en vraaggefinancierd deeltijd hoger onderwijs Notitie ten behoeve van de Commissie Deeltijd Hoger Onderwijs Utrecht, Maart 2013 Prof. dr. Eric Fischer & Drs. Ria van t Klooster MBA Samenvatting
Nadere informatieWat zijn e-skills? Wat is het probleem met e-skills?? Wat is het probleem voor Nederland? TaskForce e-skills Nederland
Agenda Wat zijn e-skills? Wat is het probleem met e-skills?? Wat is het probleem voor Nederland? TaskForce e-skills Nederland Resultaten Ronde Tafel Conferentie 15 september Plan van Aanpak Nederland e-skills
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Kennis IPC 5200 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieNieuw krachtenveld rond de Hogeschool Inleiding Werkconferentie Beroepsonderwijs in de Versnelling Haagse Hogeschool 23 februari 2006
Nieuw krachtenveld rond de Hogeschool Inleiding Werkconferentie Beroepsonderwijs in de Versnelling Haagse Hogeschool 23 februari 2006 A.M.L. van Wieringen Inhoudsopgave Naar 50% in de beroepsbevolking
Nadere informatieHAN en duurzame energie
Beroepsonderwijs tijdens de energie transitie HAN en duurzame energie Van buiten naar binnen. Tinus Hammink programma-manager SEECE Hogeschool van Arnhem en Nijmegen HBO en topsectoren; keuze van HAN 1.
Nadere informatieInstellingsbeleid doelstellingen en profiel
Instellingsbeleid doelstellingen en profiel 1 Inleiding 2 Beleid 3 Onderwijs 4 Onderzoek 5 Beroepspraktijk en regio 6 Kwaliteit is mensenwerk 7 Operational Excellence 8 Bestuur 9 Raad van Toezicht 10 Financiën
Nadere informatieOpzet voor een plan van aanpak. Tweedegraads PLUS. doorscholing van tweedegraads bevoegde docenten
Opzet voor een plan van aanpak Tweedegraads PLUS doorscholing van tweedegraads bevoegde docenten Den Haag, juni 2012 Doelstelling & Achtergrond Alle onderzoeken naar de onderwijsarbeidsmarkt in Den Haag
Nadere informatieDiscussienotitie: modern en flexibel hoger onderwijs
Discussienotitie: modern en flexibel hoger onderwijs VSNU, 12 maart 2013 1. Inleiding Op 30 maart 2012 heeft de toenmalige staatssecretaris van OCW een voorstel naar de Tweede Kamer gezonden voor een ingrijpende
Nadere informatieDuurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en
Duurzaam toerusten voor arbeidsmarkt en samenleving Stel hogere eisen aan het arbeidsmarktperspectief Handhaaf het startkwalificatieniveau met extra aandacht aan studiekeuze mbo niveau 2 studenten. Biedt
Nadere informatieMarjolijn Staal (Projectleider) Padualaan CH Utrecht. Postadres Postbus SB, Utrecht
Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 7 93 Werken in het onderwijs Nr. 44 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieAandacht voor jouw ambitie!
Aandacht voor jouw ambitie! ROC Rivor is hét opleidingscentrum van regio Rivierenland. Wij bieden een breed scala aan opleidingen, cursussen en trainingen voor jongeren en volwassenen. Toch zijn we een
Nadere informatieSTAND VAN EDUCATIEF NEDERLAND
STAND VAN EDUCATIEF NEDERLAND Onderwijsraad TRNDR-resultaten Hilversum, 20 februari 2019 1 TRNDR-RESULTATEN (14-12-2018 T/M 15-02-2019) 2 1. TOP 10 TRENDS Onderwijsraad - TRNDR resultaten 3 TOP 10 TRENDS
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Middelbaar Beroepsonderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ
Nadere informatieLeven Lang Ontwikkelen. Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017
Leven Lang Ontwikkelen Erwin Pierik/ Rini Romme mei 2017 Adviezen rondom LLO De Onderwijsraad adviseert de regio te benutten om aansluiting van mbo op de arbeidsmarkt te versterken. Hervorm O&O-fondsen
Nadere informatieToespraak staatssecretaris H.A.L. van Hoof bij de opening van de miniconferentie O&O-fondsen op 10 september 14.00u in Den Haag
Toespraak staatssecretaris H.A.L. van Hoof bij de opening van de miniconferentie O&O-fondsen op 10 september 14.00u in Den Haag Welkom, blij dat u er bent. Uit het feit dat u met zovelen bent gekomen maak
Nadere informatieVerkenning opleidingen & raamwerk loopbaanprofessionals Euroguidance NL in samenwerking met OCW
Verkenning opleidingen & raamwerk loopbaanprofessionals Euroguidance NL in samenwerking met OCW Utrecht, 29 november 2016 Even voorstellen Wat is Euroguidance Nederland? Euroguidance Nederland vormt het
Nadere informatieTilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013
Tilburg University 2020 Toekomstbeeld College van Bestuur, april 2013 Strategie in dialoog met stakeholders Open voor iedere inbreng die de strategie sterker maakt Proces met respect en waardering voor
Nadere informatieBeleidsreactie Verkenning Onderwijsraad Middelbaar en hoger onderwijs voor volwassenen
Beleidsreactie Verkenning Onderwijsraad Middelbaar en hoger onderwijs voor volwassenen 1. Inleiding (Bij)scholingsmogelijkheden moeten voldoende beschikbaar zijn in een maatschappij waarin mensen vaker
Nadere informatie2513 AA1XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum 17 augustus 2012 Betreft Kamervragen lid Hamer (PvdA)
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513 AA1XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 T 070 333 44 44 F 070
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. 251 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter
Nadere informatieDe ICT-Academy: Van werkzoekende tot ICT-specialist
De ICT-Academy: Van werkzoekende tot ICT-specialist Adresgegevens: Meent 93a 3011 JG Rotterdam 010 41 40 282 Voor algemene informatie over Carrièrewinkel Projecten: www.carrierewinkel.nl E-mail: info@carrierewinkel.nl
Nadere informatiePraktijksessie efficiënt opleiden en ontwikkelen voor volwassenen. Tijs Pijls 18 november 2014
Praktijksessie efficiënt opleiden en ontwikkelen voor volwassenen Tijs Pijls 18 november 2014 Programma 14.00 uur Opening en presentatie Valideren, ECVET en het NLQF door Tijs Pijls, Partnerschap Leven
Nadere informatieStrategische agenda. Auteur Datum. Jan Bartling
Strategische agenda Auteur Datum Jan Bartling 13-09-2018 Strategische agenda digitalisering mbo 2 Strategische agenda digitalisering mbo Bronnen onderzoek Interviews 16 april: conferentie Consultatie Concretiseren
Nadere informatieUw brief van Ons kenmerk Contactpersoon Zoetermeer. FEZ/IR/2001/24182 van Rijn 13 juni 2001
OC enw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 AE 's-gravenhage Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen Europaweg 4 Postbus 25000 2700 LZ Zoetermeer Telefoon
Nadere informatieEen leven lang ontwikkelen, 29 mei 2018
Een leven lang ontwikkelen, 29 mei 2018 Waar gaan we het over hebben De huidige arbeidsmarkt loopt vast Naar een skills gerichte arbeidsmarkt Wat gaat House of Skills opleveren? Definitie van skills Skillpaspoort
Nadere informatieVia de wijk aan het werk
Via de wijk aan het werk Focus op de arbeidsmarkt Naast het erkennen van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van kwalificaties in de sectoren zorg, welzijn en sport.
Nadere informatieWaar gaat LLL over? Regio. Onderwijs continuïteit. Arbeidsmarkt macro economie. Overheid vitaliteit, fiscaal beleid
Waar gaat LLL over? Onderwijs continuïteit Arbeidsmarkt macro economie Individu employability Sector Regio Overheid vitaliteit, fiscaal beleid Bedrijven continuïteit, concurrentie Arbeidsmarkt doelen Sectorbeleid
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 30 012 Leven Lang Leren Nr. 53 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieprofiel Open Universiteit Voorzitter en leden raad van toezicht
profiel Open Universiteit Voorzitter en leden raad van toezicht Open Universiteit Voorzitter en leden raad van toezicht Organisatie De Open Universiteit (OU), opgericht in 1984, is de jongste universiteit
Nadere informatieGepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk?
Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk? VMBO-congres Marc van der Meer Ede, 20 januari 2015 Inhoudsopgave - Deel 1. Toerustingsagenda beroepsonderwijs - Deel 2. gepersonaliseerd
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering IPC 2250 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 000 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2012 Nr. 229 BRIEF
Nadere informatieCoördinator Wetenschap en Techniek
Coördinator Wetenschap en Techniek De post-hbo opleiding Coördinator Wetenschap en Techniek heeft tot doel leraren en middenkaderfunctionarissen toe te rusten met inzichten en vaardigheden op het gebied
Nadere informatieDuurzaam leren, werken en innoveren
Duurzaam leren, werken en innoveren 23 april 2015 Faculteit Bèta Sciences and Technology i.s.m. Metaalunie & FME Agenda Organisatie Faculteit Bèta Sciences & Technology en Onderwijsvisie Kennisdeling Werken,
Nadere informatiePersoneelsvoorziening van de toekomst
Personeelsvoorziening van de toekomst een transitienetwerk voor Noordoost-Brabant Food & Feed Noordoost-Brabant Wie doet over tien jaar het werk? Waar staat uw bedrijf over tien jaar? De crisis voorbij,
Nadere informatieDatum 17 december 2014. Ons kenmerk 212.25.21. Pagina('s) 2 van 7
FNV Naritaweg 10 Postbus 8456 1005 AL Amsterdam T 020 58 16 300 F 020 68 44 541 Postadres Postbus 8456, 1005 AL Amsterdam Aan de voorzitter en de leden van de Vaste Commissie voor Onderwijs, Cultuur en
Nadere informatieInstrumenten voor LLL. GoLeWe projectconferentie 11-05-2010
Instrumenten voor LLL GoLeWe projectconferentie 11-05-2010 Levenslang leren Leven lang leren Leven Lang leren begint met bewustwording Bedrijven Individuen Visie op HRM Loopbaan management Visie op HRM
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 550 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2017 Nr. 148 BRIEF
Nadere informatieB&W besluit Publicatie
B&W besluit Publicatie Onderwerp Samenwerkingsovereenkomst met opleiding Sport & Bewegen van Hogeschool Inholland Collegebesluit Besluitpunten college 1. Het college stelt de samenwerkingsovereenkomst
Nadere informatieUitdagingen ICT markt
Uitdagingen ICT markt Kwalitatieve verstoring arbeidsmarkt Kwantitatieve verstoring arbeidsmarkt Sociaal-Maatschappelijke frictie door veranderende perceptie van arbeid Traditionele organisatie modellen
Nadere informatieSamenwerken! Noodzaak of Kans?
Brug tussen onderwijs en ondernemer Visie op CRM voor onderwijsinstellingen Samenwerken! Noodzaak of Kans? 14 oktober 2011 Samenwerken! Kans of Noodzaak? Overheid HBO instelling WO instelling Netwerk van
Nadere informatieDiscussienotitie HO-tour. Doorstroom beroepskolom en aansluiting arbeidsmarkt
Discussienotitie HO-tour Doorstroom beroepskolom en aansluiting arbeidsmarkt Zoals ook de WRR in haar advies Naar een lerende economie stelt, is voor onze welvaart en ons welzijn een goed opgeleide beroepsbevolking
Nadere informatieM200608. Vooral anders. De kwaliteit van het personeel van de toekomst. Frans Pleijster
M200608 Vooral anders De kwaliteit van het personeel van de toekomst Frans Pleijster Zoetermeer, september 2006 De Werknemer van de toekomst Van alle ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf verwacht
Nadere informatieReflectiegesprek: toekomstbeelden
1 Reflectiegesprek: toekomstbeelden 1. Mastercampussen: nog sterkere excellente partnerschappen in gezamenlijke opleidingscentra (VDAB West-Vlaanderen) 2. Leertijd+: duaal leren van de toekomst (Syntra
Nadere informatieEen veranderende arbeidsmarkt, wat betekent dit voor het beroepsonderwijs? Stef Beek Ministerie van OCW 14 november 2014
Een veranderende arbeidsmarkt, wat betekent dit voor het beroepsonderwijs? Stef Beek Ministerie van OCW 14 november 2014 Transities in de zorg De transities in de zorg vragen om een andere inzet van personeel.
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA.DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA.DEN HAAG Kennis Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 400 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2013 Nr. 154 BRIEF
Nadere informatieTalent en Loopbaan: samenwerking met onderwijs in Noordoost Brabant
Talent en Loopbaan: samenwerking met onderwijs in Noordoost Brabant Karin van Meer, programmamanager Hans Richters, projectleider Leren en Werken Henny Ketelaar, coördinator Talent en Loopbaan De arbeidsmarktregio
Nadere informatieWest-Brabant werkt aan morgen. Uitvoeringsprogramma
West-Brabant werkt aan morgen Uitvoeringsprogramma 2016-2020 West-Brabant werkt aan morgen Uitvoeringsprogramma 2016-2020 4 west-brabant werkt aan morgen Het rpa West-Brabant Het regionaal platform Arbeidsmarktbeleid
Nadere informatieProfessional Engineering Programme TU Delft De stap terug naar de techniek
1 Professional Engineering Programme TU Delft De stap terug naar de techniek Jan de Kreij/Ellard Groenewegen Programmamanagers 2 De TU Delft in het kort 3 Volwassenenonderwijs op de TUD 4 Professional
Nadere informatieSamenvatting tussenrapportage SP+
ALGEMENE GEGEVENS Totaal: 320 miljoen euro gereserveerd voor de periode van 2017-2021, verdeeld over 4 tijdvakken, bedoeld om extra impuls te geven aan (scholings) activiteiten, primair gericht op het
Nadere informatieHabilis Executive Search. Productie en Techniek
Habilis Executive Search Productie en Techniek Habilis mens en organisatie Mensen zijn voortdurend in beweging. Organisaties zijn continu in beweging. Met als hoogste doel het meest optimale resultaat
Nadere informatiemiddelbaar beroepsonderwijs Brainport regio Eindhoven Onderwijsvisie Onze kijk op onderwijs
middelbaar beroepsonderwijs Brainport regio Eindhoven Onderwijsvisie Onze kijk op onderwijs Summa College maart 2013 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: De vijf onderwijspijlers 4 Hoofdstuk 2: De vijf onderwijspijlers
Nadere informatieAlgemene beschouwing
Algemene beschouwing Arbeidsmigratiebeleid begint bij Nederlands arbeidsmarktbeleid Voor de Nederlandse economie en dus voor bedrijven en werknemers is het van belang om de juiste mensen op de juiste arbeidsplek
Nadere informatieMeer kansen, meer banen. SW-bedrijven als banenmakelaar
Meer kansen, meer banen Inleiding Mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben terecht de volle aandacht van de politiek. Vrijwel alle verkiezingsprogramma s besteden er aandacht aan. Het gaat
Nadere informatieCONVENANT ASSOCIATE DEGREE
CONVENANT ASSOCIATE DEGREE 3 juli 2018 Partijen: 1. de vereniging MBO Raad, statutair gevestigd en kantoorhoudend te (3447 GM) Woerden aan het adres Houttuinlaan 6, rechtsgeldig vertegenwoordigd door de
Nadere informatieLandelijke ontwikkeling professionalisering MBO. Myriam Lieskamp beleidsmedewerker CNV Onderwijs Master HRM
Landelijke ontwikkeling professionalisering MBO Myriam Lieskamp beleidsmedewerker CNV Onderwijs Master HRM programma Nederland een kenniseconomie Leven lang leren Wat zijn de actuele ontwikkelingen? Wat
Nadere informatie1. Leerwerkplekovereenkomst Master Educational Needs (Master EN) Seminarium voor Orthopedagogiek HU
1. Leerwerkplekovereenkomst Master Educational Needs (Master EN) Seminarium voor Orthopedagogiek HU school Schooltype: PO, SO, VO, VSO, MBO Adres Telefoon werkplekbegeleider E-mail (Werkplekbegeleider)
Nadere informatieBijeenkomst Flexibilisering Hoger Onderwijs 17 januari 2017
Bijeenkomst Flexibilisering Hoger Onderwijs 17 januari 2017 Georganiseerd door in samenwerking met Regioplus. Uit arbeidsmarktonderzoek, moeilijk vervulbare vacatures en toekomstverwachtingen blijkt dat
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 32 729 Evaluatie Wet inkomensvoorziening oudere werklozen Nr. 1 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter
Nadere informatiePiter Jelles Strategisch Perspectief
Piter Jelles Strategisch Perspectief Strategisch Perspectief Inhoudsopgave Vooraf 05 Piter Jelles Onze missie 07 Onze ambities 07 Kernthema s Verbinden 09 Verbeteren 15 Vernieuwen 19 Ten slotte 23 02 03
Nadere informatieHierbij vindt u het antwoord op vragen van het lid Van den Hul (PvdA) over grote problemen bij ROC Top (ingezonden 27 juni 2018).
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG.. Middelbaar Beroeps Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500
Nadere informatieIk schrijf deze brief mede namens de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de staatssecretaris van Economische Zaken.
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieTechniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen
Jaarverslag 2016 Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Techniekpact Twente klinkt steeds meer mensen bekend in de oren. Maar wat is het ook alweer? Techniekpact Twente is een uitvoeringsprogramma
Nadere informatieOp weg naar EUR-strategie online leren
Op weg naar EUR-strategie online leren SURF Symposium Open en Online Education, 11 maart 2014 Dr. Gerard Baars Directeur Risbo en projectleider deelprogramma online leren EUR Bouwstenen strategie online
Nadere informatieInvesteren in kwaliteit Kansrijk op arbeidsmarkt. Onderzoek met impact. Hbo als emancipatiemotor. Hbo in vogelvlucht. #hbocijfers
Investeren in kwaliteit Kansrijk op arbeidsmarkt Hbo als emancipatiemotor Onderzoek met impact Hbo in vogelvlucht #hbocijfers Februari 2018 Hbo als emancipatiemotor 453.354 Ingeschreven studenten in studiejaar
Nadere informatieErvaringsdossier Wethouders
Ervaringsdossier Wethouders Het is noodzakelijk dat (ex-)wethouders een beeld hebben van hun competenties en talenten. Voor hen is investeren in de eigen loopbaan steeds belangrijker. Als enige universiteit
Nadere informatieDe arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2016
De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2016 maart 2012 Deborah van den Berg 1. Inleiding Wat zijn de huidige en toekomstige arbeidsmarktperspectieven naar opleiding en beroep? Het Researchcentrum
Nadere informatieFONTYS FOCUS 2020 ONTWIKKELDOELSTELLINGEN MET INDICATOREN
FONTYS FOCUS 2020 ONTWIKKELDOELSTELLINGEN MET INDICATOREN INLEIDING Fontys wil in 2020 een open betekenisvolle kennisinstelling zijn, verankerd in de verschillende regio s in Zuid-Nederland. Wij focussen
Nadere informatiein het mbo Werken aan uitstroom - instroom
ONTWIKKELINGEN CULTUUREDUCATIE IN HET MBO ONDERWIJSVERNIEUWING Onderwijsvernieuwing in het mbo Onderwijs 2032, nieuwe speerpunten voor het kunstvakonderwijs én binnen het mbo een eigen verklaring over
Nadere informatieDe waarde(n) van weten
De waarde(n) van weten STRATEGISCHE AGENDA HOGER ONDERWIJS 2015-2025 9 oktober 2015 De HO tour Waarom veranderen? Leven en werken in een in toenemende mate onvoorspelbare, complexe en geglobaliseerde wereld.
Nadere informatieVastgesteld november 2013. Visie op Leren
Vastgesteld november 2013. Visie op Leren Inhoudsopgave SAMENVATTING... 3 1. INLEIDING... 4 1.1 Aanleiding... 4 1.2 Doel... 4 2. VISIE OP LEREN EN ONTWIKKELEN... 6 2.1 De relatie tussen leeractiviteiten
Nadere informatiePARTICIPATIE: ÓÓK IN OOST-GRONINGEN!
PARTICIPATIE: ÓÓK IN OOST-GRONINGEN! DOELEN VAN PARTICIPATIEWET ALLEEN TE HALEN ALS RIJK, PROVINCIE, GEMEENTEN, ONDERWIJS EN SOCIALE PARTNERS GEZAMENLIJK AAN DE SLAG GAAN! DE PARTICIPATIEWET IN OOST-GRONINGEN:
Nadere informatieStrategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD. master city developer
Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD master city developer Ontwikkel een eigen visie Werk je in stedelijke gebiedsontwikkeling of herstructurering dan is de MCD opleiding voor jou een
Nadere informatieVOLWASSENEN IN HET HOGER ONDERWIJS ER IS GEEN EINDPUNT MEER VAN LEREN
VOLWASSENEN IN HET HOGER ONDERWIJS ER IS GEEN EINDPUNT MEER VAN LEREN Introductie Veel te weinig volwassenen nemen deel aan het bekostigde deeltijd hoger onderwijs, zo luidt de conclusie van de adviescommissie
Nadere informatieHOGER BEDRIJFSDIPLOMA
HOGER BEDRIJFSDIPLOMA 7 APRIL 2016 HANS DAALE LEIDO WAT VOORBIJ KAN GAAN KOMEN Doelstellingen van deze bijeenkomst Kaders HBd (wat is een HBd) Recente, relevante ontwikkelingen (nationaal en internationaal)
Nadere informatieUitdagingen ICT markt
Uitdagingen ICT markt Kwalitatieve verstoring arbeidsmarkt Kwantitatieve verstoring arbeidsmarkt Sociaal-Maatschappelijke frictie door veranderende visie op arbeid Traditionele organisatie modellen zijn
Nadere informatieQuickscan ICT 2012 samenvatting
Quickscan ICT 2012 samenvatting Vraag & aanbod personeel in de ICT sector KBB 2012.25 Curaçao, november 2013 Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Curaçao kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven
Nadere informatie