Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Utrecht Postbus AN UTRECHT

Transcriptie

1 College van Bestuur Hogeschool van Utrecht Postbus AN UTRECHT Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) van de Hogeschool van Utrecht datum 26 april 2005 onderwerp Definitief besluit Accreditatie hbo-bachelor Sociaal Pedagogische Hulpverlening van de Hogeschool van Utrecht ons kenmerk NVAO/ /CT bijlagen 2 1. Inleiding Bij brief van 15 december 2004 heeft mevrouw drs. G.T.C. Bonhof, voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool van Utrecht, hierna: HU, bij de Nederlands- Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) een aanvraag om accreditatie, als bedoeld in artikel 5a.9 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, hierna WHW (Stb.2002, 302), voor de opleiding hbo-bachelor Sociaal Pedagogische Hulpverlening ingediend. Het betreft een opleiding met een voltijd- en deeltijdvariant die blijkens de aanvraag te Utrecht wordt verzorgd. Ter ondersteuning van de aanvraag heeft HU een rapport overgelegd van een door haar ingeschakelde Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI): Hobéon. Het rapport van Hobéon, hierna VBI-rapport (oktober 2004) is door de NVAO ontvangen op 20 december De visitatie van de opleiding heeft plaatsgevonden op 25 mei Het VBI-rapport is opgebouwd aan de hand van het Accreditatiekader hoger onderwijs [hbo bachelor] van de NVAO, Strcrt. 2003, 120, hierna: het Accreditatiekader. De NVAO heeft Hobéon verzocht om een aanvulling te geven op de beoordeling van het facet gerealiseerd niveau, die de NVAO bij het eindoordeel over dit facet heeft betrokken. 2. Bevindingen Op grond van het toepasselijke Accreditatiekader wordt een opleiding beoordeeld aan de hand van zes onderwerpen, te weten: doelstellingen van de opleiding, programma, inzet van personeel, voorzieningen, interne kwaliteitszorg en resultaten. Ad: Doelstellingen opleiding Het Hobéon-panel komt tot de volgende afweging. De eindkwalificaties waarop de opleiding SPH zich richt zijn in 1999 vastgesteld door het Landelijk Opleidingsoverleg Sociaal Pedagogische Hulpverlening. De eindkwalificaties zijn goed gedocumenteerd (zie: De Creatieve Professional, 1999) en, naar het oordeel van het panel, gebaseerd op de belangrijkste ontwikkelingen binnen het beroepenveld. Deze eindkwalificaties hebben in de periode geleid tot een herziening van het SPH curriculum. Voorts heeft de Inlichtingen Henri Ponds h.ponds@nvao.net Parkstraat 28 Postbus CD Den Haag P.O. Box CD The Hague The Netherlands T +31 (0) F +31 (0) info@nvao.net

2 pagina 2 van 8 opleiding SPH de landelijk overeengekomen eindkwalificaties nader ingekleurd op basis van recente ontwikkelingen binnen het werkveld die een verbreding van de functie van SPH ers laten zien. Analyse van de eindkwalificaties van beide opleidingsvarianten laat volgens het panel zien dat deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin descriptoren. Voor zover het opleidingsoverstijgende kwalificaties betreft zijn zij gebaseerd op de 10 generieke kwalificaties zoals door de commissie Franssen vastgelegd in haar rapport Prikkelen, presteren en profileren. Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende eindkwalificaties van de opleiding beschrijven naar oordeel van het panel een hoog niveau van beroepsuitoefening en zijn geformuleerd in termen van competenties die aantoonbaar in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het voor de SPH-er relevante werkveld geborgd. De NVAO stelt vast dat in het VBI-rapport deugdelijk en kenbaar is gemotiveerd op welke gronden Hobéon dit onderwerp positief heeft bevonden. Een aandachtspunt is de vergelijking nationaal en internationaal met andere opleidingen. De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen als voldoende. Ad: Programma Het Hobéon-panel komt tot de volgende afweging. Het programma is uitgewerkt in een drietal segmenten waarbinnen de SPH beroepstaken zijn geclusterd: hulp- en dienstverlening aan en ten behoeve van cliënten, het werken binnen en vanuit een zorginstelling of een hulpverleningsorganisatie en het bevorderen van de eigen professionaliteit. In de zogeheten Geïntegreerde Onderwijsprogramma s (GOP) in het eerste en tweede jaar van de voltijdopleiding staan representatieve professionele vraagstukken centraal. De uitvoering geschiedt via concrete aan de beroepspraktijk ontleende cases. Voor de deeltijd variant geldt als uitgangspunt dat studenten bij de aanvang van de opleiding reeds een functie moeten hebben (op mbo-niveau) in de beroepspraktijk. Voorts wordt ook in de deeltijdopleiding gewerkt met aan de beroepspraktijk ontleende cases, die mede worden ontleend aan de eigen leer(werk)ervaringen van de studenten. De ondersteunende vakliteratuur en het begeleidend studiemateriaal zijn van voldoende hoog niveau, up-to-date en rechtstreeks ontleend aan de actuele beroepspraktijk, zo heeft het panel tijdens de visitatie kunnen waarnemen. De samen met het beroepenveld opgestelde eindkwalificaties van de SPH opleiding zijn in de zogeheten Geïntegreerde Onderwijsprogramma s (GOP) nader uitgewerkt. Elk GOP is goed gedocumenteerd in termen van programma, werkvormen en leerdoelen. Analyse van de uitgebreide documentatie laat zien dat die leerdoelen telkens weer en expliciet herleidbaar zijn tot (onderdelen van) de eindkwalificaties. De deeltijdvariant wordt verzorgd in samenwerking met de opleidingen MWD en CMV en kent een van de voltijd opleiding afwijkende programmaopbouw. Het belangrijkste verschil met de voltijdse variant ligt in het feit dat de deeltijdopleiding niet is opgebouwd uit GOP s maar uit modules. De studenten zijn reeds werkzaam in het sociaal-agogisch werkveld, reden waarom het instellingsgebonden onderwijs overwegend het karakter heeft van analyse & reflectie en het verwerven van vaardigheden voor zover die niet op de werkplek van de student aan bod komen. In verband hiermee is het niet nodig de praktijkcomponent expliciet binnen de school te brengen zoals dat bij de GOP s het geval is. Het panel is van oordeel dat het programma en de leerdoelen van de programmaonderdelen een adequate concretisering zijn van de geformuleerde eindkwalificaties. Inhoud, vormgeving en de

3 pagina 3 van 8 faciliteiten die de docenten bieden, stellen de student in de gelegenheid de geformuleerde eindkwalificaties te verwerven. Het panel heeft geconstateerd dat de inhoud en planning van het programma van zowel de voltijd als de deeltijdvariant op doordachte en consistente wijze op elkaar zijn afgestemd waardoor de onderscheiden programmaonderdelen tezamen een coherent geheel vormen. De opleiding heeft naar het oordeel van het panel een duidelijke visie ontwikkeld met betrekking tot de aansluiting van het programma op de startkwalificaties van instromende studenten. Dit blijkt onder meer uit de professionele wijze waarop de voorlichting wordt uitgevoerd, de deficiëntieprogramma s die worden aangeboden, het vrijstellingbeleid, de mogelijkheid voor afzonderlijke trajecten voor zij-instromers, (bij deeltijd) de EVC toetsprocedure (Elders Verworven Competenties) en daarnaast gedurende de propedeuse een op de individuele student toegesneden begeleiding. Het didactisch concept van de opleiding is in lijn met haar doelstellingen. De opleiding heeft zich in het onlangs vastgestelde toetsbeleid ten doel gesteld het toetsprogramma op systematisch wijze aan te passen aan het competentiegerichte karakter van de opleiding. De voor beoordeling en toetsing geldende vereisten, criteria, procedures en planning staan goed aangegeven in de verschillende studiehandleidingen en in de studiegids. Het panel vindt de beoordeling en toetsing van voldoende niveau. De huidige praktijk is weliswaar nog niet volledig aangepast aan het competentiegerichte karakter van de opleiding, maar de planvorming wekt voldoende vertrouwen dat de opleiding deze aanpassingen serieus ter hand neemt. De NVAO stelt vast dat in het VBI-rapport deugdelijk en kenbaar is gemotiveerd op welke gronden Hobéon dit onderwerp positief heeft bevonden. Een kanttekening maakt de NVAO bij de beoordeling van de werkervaring van deeltijdstudenten. Het rapport maakt niet duidelijk of de opleiding beschikt over een beoordelingsprocedure om vast te stellen hoe de werkervaring bijdraagt aan het realiseren van de (eind)kwalificaties. De NVAO beoordeelt het onderwerp programma als voldoende Ad: Inzet personeel Het Hobéon-panel komt tot de volgende afweging. Het panel heeft vastgesteld dat docenten beschikken over professionele contacten met het beroepenveld. Het netwerk wordt vooral informeel gebruikt om (1) feedback te krijgen met betrekking tot de actualiteit van specifieke programmaonderdelen, (2) input te krijgen voor de praktijkgerelateerde cases en om (3) gastdocenten en -sprekers aan te trekken. Daarnaast participeren docenten in het overleg met de Beroepenveldcommissie waar op meer formele wijze het opleidingsprogramma aan de orde komt. De docent-student ratio is op domein niveau vastgesteld op 1:32. De opleiding beschikt evenwel over meer formatie dan deze ratio rechtvaardigt. Daardoor is het mogelijk docenten uit te lenen aan andere opleidingen, deel te laten nemen aan de (lectoraats)kenniskringen en/of activiteiten te laten verrichten in de beroepspraktijk. Het aannamebeleid van beide opleidingsvarianten is expliciet gericht op het aantrekken (en behouden) van hoog gekwalificeerd personeel. Deze eisen hebben betrekking op vakinhoudelijke en onderwijskundige en/of organisatorische expertise. Deze eisen zijn vastgelegd in zogeheten docentprofieleisen. Naar het oordeel van het panel doen deze competentieprofielen recht aan de doelstellingen en de vormgeving van de opleidingsprogramma s. Via de jaarlijkse functioneringsgesprekken wordt samen met de betreffende docent (o.a.) nagegaan of en zo ja op welke wijze nadere scholing wenselijk is om zijn expertise op peil te houden dan wel uit te breiden. Elke beginnende docent wordt via regelmatig plaatsvindende individuele gesprekken begeleid in (met name) de onderwijskundig aspecten van zijn taak en daarenboven krijgt hij scholing in didactiek.

4 pagina 4 van 8 De NVAO stelt vast dat in het VBI-rapport deugdelijk en kenbaar is gemotiveerd op welke gronden Hobéon dit onderwerp positief heeft bevonden. Een kanttekening plaatst de NVAQ bij de contacten van de docenten met het werkveld. Het rapport maakt niet duidelijk hoeveel docenten ook werkzaam zijn in de praktijk. De docent-studentratio acht de NVAO aan de hoge kant, gelet op de intensieve begeleiding die het programmaopzet vraagt. Tenslotte vermeldt het rapport niet of de actuele kwaliteit van het docententeam voldoende is. De NVAO beoordeelt het onderwerp personeel in zijn totaliteit positief. De NVAO beoordeelt het onderwerp personeel als voldoende. Ad: Voorzieningen Het Hobéon-panel beoordeelt het facet materiële voorzieningen als voldoende. Het panel stelt vast dat de Afdeling SPH-MWD is gehuisvest in een nieuw en ruim gebouw, waarbinnen zij één vleugel tot haar beschikking heeft. Docenten en studenten zijn, zo bleek tijdens de visitatie, tevreden over de huisvesting en de materiële voorzieningen en, naar het oordeel van het panel, is dat terecht. Wel moet worden vermeld dat docenten meer kleine ruimtes wensen en dat voor de studenten de computerfaciliteiten -zeker tijdens piekurenniet voldoende bereikbaar zijn. Met deze wensen (neergelegd in een programma van eisen) zal bij de nieuwbouw en verbouw rekening worden gehouden. Beide opleidingsvarianten kennen een goed uitgewerkt en (naar het oordeel van docenten en studenten) effectief studieloopbaanbegeleidingssysteem. Dit systeem is uitvoerig gedocumenteerd en de implementatie ervan is naar het oordeel van het panel adequaat. In de functieomschrijving van de docenten is naast de directe onderwijstaak ook de begeleidingstaak helder omschreven. De NVAO stelt vast dat in het VBI-rapport deugdelijk en kenbaar is gemotiveerd op welke gronden Hobéon dit onderwerp positief heeft bevonden De NVAO beoordeelt het onderwerp voorzieningen als voldoende Ad: Kwaliteitszorg Het Hobéon-panel beoordeelt de kwaliteitszorg positief. Het panel heeft vastgesteld dat de interne kwaliteitszorg een systematiek kent die ontleend is aan het kwaliteitszorgsysteem van de HU. De kerncomponenten daarvan zijn de systematische uitvoering van de PDCAcyclus en de hantering van het kwaliteitsevaluatie instrument EVINAC dat door de hogeschool is ontwikkeld en dat alle in het NVAO kader vermelde onderwerpen bestrijkt. In juni 2003 heeft volgens deze systematiek een interne audit plaatsgevonden door een van de faculteit FSAO onafhankelijke commissie. Dit heeft geleid tot afspraken met betrekking tot verbeterpunten die zijn vastgelegd in het Management contract Daarnaast maakt de opleiding gebruik van hogeschoolbrede standaardonderzoeken naar de tevredenheid van studenten en docenten Uit de thans voorhanden zijnde management review 2004, de halfjaarlijkse managementrapportages en de beschrijving van de planning en procedures waarlangs verbetermaatregelen moeten worden uitgevoerd, blijkt dat evaluaties inderdaad leiden tot het vaststellen van verbetermaatregelen. Deze zijn in Verbeterplannen vastgelegd. De verbetermaatregelen, zo constateert het panel, zijn geformuleerd in toetsbare streefdoelen en -cijfers. Studenten, medewerkers en het beroepenveld zijn bij de evaluatie van de opleiding betrokken. De betrokkenheid van studenten en medewerkers gaat tot microniveau. De betrokkenheid van het beroepenveld is geconcentreerd op de hoofdlijnen van de programmaonderdelen. Voor zover alumni bij de evaluatie betrokken zijn, geschiedt dat op ad hoc basis en informeel. Het alumnibeleid staat nog in de kinderschoenen.

5 pagina 5 van 8 De NVAO stelt vast dat in het VBI-rapport deugdelijk en kenbaar is gemotiveerd op welke gronden Hobéon dit onderwerp positief heeft bevonden. De NVAO beoordeelt het onderwerp kwaliteitszorg als voldoende. Ad: Resultaten Het Hobéon-panel beoordeelt de resultaten van de opleiding positief. Het panel is nagegaan of de feitelijk gerealiseerde eindkwalificaties overeenkomen met de nagestreefde kwalificaties en of, en zo ja hoe, de opleiding het beroepenveld daarbij betrekt en tot welke conclusie dat heeft geleid. Beide opleidingsvarianten hebben een goed beeld van het oordeel op dit punt van de organisaties waar studenten en afgestudeerden actief zijn. Aan het einde van de opleiding zijn vertegenwoordigers uit het beroepenveld betrokken bij de beoordeling van de afstudeeropdrachten die door de studenten zijn uitgevoerd. Het beroepenveld beoordeelt het gerealiseerde niveau als voldoende in relatie tot de eisen die het stelt aan de competenties van een beginnend beroepsbeoefenaar. De rendementscijfers geven aan dat voor de voltijd variant na 5 jaar ca 50 % van de instroom het diploma heeft behaald. Voor de deeltijdopleiding geldt een percentage van ca 32%. Deze cijfers wijken niet af van het landelijk beeld. Het panel beschouwt evenwel het onderwijsrendement niet als een geïsoleerde waarde. Steeds moet een opleiding een balans vinden tussen rendement en (inhoudelijke) opleidingkwaliteit. Dat betekent overigens niet dat de opleiding zich bij het huidige rendementsniveau moeten neerleggen. Iets wat het, zo blijkt uit het bovenstaande ook niet doet. Daarbij kiest de opleiding voor een en dat is, naar het oordeel van het panel, terecht stapsgewijze rendementsverbetering, waarbij telkenjare de lat iets hoger wordt gelegd. De NVAO heeft Hobéon gevraagd om een aanvulling te maken in de rapportage op de beoordeling van het gerealiseerd niveau. Het blijkt dat het panel wel afstudeeropdrachten van studenten heeft beoordeeld, maar hierover niet heeft gerapporteerd. De NVAO stelt vast dat in het VBI-rapport in combinatie met de aanvulling daarop deugdelijk en kenbaar is gemotiveerd op welke gronden Hobéon dit onderwerp positief heeft bevonden. De NVAO beoordeelt het onderwerp resultaten als voldoende.

6 pagina 6 van 8 3. Besluit Ingevolge het bepaalde in artikel 5a.10, tweede lid, van de WHW heeft de NVAO het College van Bestuur van de Hogeschool van Utrecht te Utrecht in de gelegenheid gesteld zijn zienswijze op het voornemen tot besluit van 22 maart 2005 naar voren te brengen. Van deze gelegenheid is geen gebruik gemaakt. De NVAO besluit dat accreditatie wordt verleend aan de hbo-bachelor Sociaal Pedagogische Hulpverlening van de Hogeschool Utrecht. Het betreft de opleidingsvarianten voltijd en deeltijd. In overeenstemming met het bepaalde in artikel 5a.9, vierde lid, van de WHW, treedt dit besluit in werking met ingang van de dag waarop het vorige accreditatiebesluit vervalt (accreditatie van rechtswege tot en met 31 december 2005), derhalve op 1 januari 2006, en ingevolge het bepaalde in het zesde lid van genoemd artikel vervalt dit besluit 6 jaar na de dag van inwerkingtreding. Den Haag, 26 april 2005 Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie Guy Aelterman (bestuurslid) Instelling: Hogeschool van Utrecht Opleiding: Sociaal Pedagogische Hulpverlening Sector: Gedrag en Maatschappij Graad: Bachelor Oriëntatie: HBO Tegen dit besluit kan op grond van het bepaalde in de Algemene wet bestuursrecht door een belanghebbende bezwaar worden gemaakt bij de NVAO. De termijn voor het indienen van bezwaar bedraagt zes weken. Bijlage 1: overzicht van beoordelingen van het Hobéon-panel Bijlage 2: de samenstelling van het panel

7 pagina 7 van 8 Bijlage 1: Het overzicht van oordelen van het Hobéon-panel Onderwerp/facet Voltijd Deeltijd Doelstellingen 1.1 V V 1.2 V V 1.3 V V Programma 2.1 V V 2.2 V V 2.3 V V 2.4 V V 2.5 V V 2.6 V V 2.7 V V 2.8 V V Personeel 3.1 V V 3.2 V V 3.3 V V Voorzieningen 4.1 V V 4.2 V V Kwaliteitszorg 5.1 V V 5.2 V V 5.3 V V Resultaten 6.1 V V 6.2 V V

8 pagina 8 van 8 Bijlage 2: De samenstelling van het panel 1.De heer drs. Willem van Raaijen (voorzitter) Bij Hobéon actief op het gebied van organisatie-advies, marktonderzoek en certificering. Voormalig Rector van het Luzac College en in die hoedanigheid voorzitter van de landelijke examencommissie en lid van de commissie ter voorbereiding van de tweede fase. Manager opleidingen en trainingen bij Unique International. Consultant public search voor de Interlace Group.. 2. Mevrouw drs. Heleen Jumelet (werkvelddeskundige) Pedagoog en Mediator. Sinds 1986 werkzaam in verschillende functies binnen het jeugdbeleid en de jeugdzorg. Bij het NIZW als projectleider (i) Trendstudie Jeugdhulpverlening, (ii) Kwaliteit en Samenhang in de Jeugdzorg en (iii) Gebruikersparticipatie binnen Zorg en Welzijn, bij de Stichting Samenwerking Jeugdzorg Utrecht als senior staffunctionaris met name belast met instellingsoverstijgende thema s als: verandermanagement, cliëntenbeleid, kwaliteitszorg, zorgprogrammering, vraaggestuurde dienst- en hulpverlening, intensief ambulante jeugdzorg. Thans is Jumelet directeur van de Stichting Alexander, een adviesbureau gespecialiseerd in participatief jeugdonderzoek. Zij is tevens Vice-voorzitter van Stichting K&O voor Jeugdwelzijnswerk en secretaris van de Nederlandse Vereniging voor SPH. 3. Mevrouw Tanja Knoester (student) Is Beleidsmedewerker bij de Ondernemingsraad van Medisch Centrum Haaglanden te s- Gravenhage en Ambtelijk Secretaris van de Interne Bezwarencommissie Functiewaardering VO van het Rijnlands Lyceum. Zij is 42 jaar studeert in het 3 e jaar deeltijd Bestuurskunde en overheidsmanagement, aan de Haagse Hogeschool. 4. De heer drs. Robert Stapert (secretaris) Heeft na afronding van de opleiding Taal- en Letterkunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen ervaring opgedaan als docent in Suriname. Is daarna in uiteenlopende functies betrokken geweest van het HBO, vooral de lerarenopleidingen basisonderwijs en voortgezet onderwijs, de implementatie van het HBO Informatica stimuleringsplan en de HBO fusie operatie. Werkte ook als long-term expert in Oost Europa gericht op de ontwikkeling van het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Thans is betrokken bij de brede invoering van techniek in het Nederlands basisonderwijs en de PABO s.