Leerlingenprognose VO

Transcriptie

1 Leerlingenprognose VO /'

2 Leerlingenprognose VO / In opdracht van: Onderwijs, Jeugd en Zorg Projectnummer: drs. Manilde van der Oord dr. Annika Smits Merel van der Wouden MSc Lotje Cohen MSc dr. Esther Jakobs Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal Postbus, AR Amsterdam m.van.der.wouden@amsterdam.nl Telefoon Amsterdam, maart Foto voorzijde: Zeeburgereiland, fotograaf Marjolijn Pokorny ()

3 Leerlingenprognose VO / Inhoud Samenvatting Inleiding Leerlingenprognose /. Nieuwe scholen in /. De leerlingenprognose VO /. Leerlingenprognose / per schoolsoort. Leerlingenprognose / per windrichting VO basisgeneratie. Vergelijking van de VO basisgeneratie. Vergelijking leerlingenprognose / en telling. Verandering samenstelling leerlingen Amsterdams VO Werkwijze leerlingenprognose /. Algemene uitgangspunten. Vergelijking korte- en langetermijnprognose Bijlage : Specificatie veronderstellingen Bijlage : Achtergrond basisgeneratie Werkwijze bevolkingsprognose OIS Invoer van het prognosemodel Veronderstellingen bevolkingsprognose

4 Leerlingenprognose VO / Samenvatting Uit de jongste leerlingenprognose VO / van OIS blijkt dat het leerlingenaantal in Amsterdam zal stijgen met ongeveer. leerlingen in de komende tien jaar. Dit leidt in vergelijking met de vorige prognose tot een iets lagere stijging van het leerlingenaantal de komende jaren. Dit is onder andere het gevolg van een iets minder sterke stijging van het leerlingenaantal het afgelopen schooljaar ten opzichte van het jaar daarvoor. De afvlakkende trend van de jongste prognose is daarop aangepast. De jongste prognose laat zien dat het leerlingenaantal zal groeien met ongeveer. leerlingen in de komende tien jaar: van. in schooljaar / tot. in / (+, %) en tot. in / (+, %). Dit leidt in vergelijking met de vorige prognose tot ongeveer leerlingen minder in schooljaar / en ongeveer minder in schooljaar /. Figuur Leerlingenprognose VO / in vergelijking met leerlingenprognose VO / en de basisgeneratie VO (aantallen) abs feitelijk leerlingenaantal prognose leerlingenaantal 2014/'15 prognose leerlingenaantal 2015/'16 feitelijke basisgeneratie VO 12 t/m 18 prognose basisgeneratie VO 2014 prognose basisgeneratie VO 2015 bron: OIS In het leerlingenprognosemodel worden Amsterdammers in de leeftijd tot en met jaar, de VO basisgeneratie, als input gebruikt. De prognose van de VO basisgeneratie vloeit voort uit de demografische ontwikkelingen die zich in het verleden voordeden en de aannames over de trends hierin. De belangrijkste ontwikkeling voor de VO scholen is dat de leeftijdsgroep van tot en met jaar de komende jaren zal blijven groeien. Het belangrijkste verschil tussen de huidige prognose van de VO basisgeneratie en die van is dat de huidige prognose een daling van de aantallen kinderen van tot en met jaar laat

5 Leerlingenprognose VO / zien vanaf. Dat is het gevolg van het toegenomen vertrek van gezinnen met jonge kinderen in. Doordat er in meer gezinnen de stad verlieten dan in de jaren daarvoor, zal het aantal kinderen in de VO basisgeneratie vanaf lager zijn dan in de prognose van verwacht werd. Tegelijkertijd is de woningbouwprogrammering tot naar boven bijgesteld; dit zal de afname van de basisgeneratie als gevolg van de gestegen vertrekkansen iets dempen.

6 Leerlingenprognose VO / Inleiding Sinds schooljaar / maakt (OIS) in opdracht van Onderwijs, Jeugd en Zorg (OJZ) Amsterdamse leerlingenprognoses voor het PO, VO en SO 1. In de jaren hiervoor maakte OJZ deze prognoses zelf. De leerlingenprognose geeft inzicht in hoeveel leerlingen scholen mogen verwachten op basis van de gesignaleerde demografische ontwikkelingen. Deze prognose wordt onder meer gebruikt voor de planning van huisvesting van scholen. OIS gebruikt, net zoals OJZ in de jaren hiervoor deed, het programma G pro van het bedrijf Pronexus om de leerlingenprognose te maken. Gegevens die dit programma gebruikt voor de VO prognose zijn de bevolkingsprognose over de omvang van de bevolking naar leeftijd en buurtcombinatie (OIS), de integrale oktobertelling van de aantallen leerlingen per school per leeftijd en het woonstadsdeel van de leerlingen (DUO/ERISA). In opdracht van OJZ heeft OIS voor schooljaar / voor derde keer een leerlingenprognose gemaakt, die in deze rapportage wordt gepresenteerd. In het eerste hoofdstuk wordt de nieuwe leerlingenprognose gepresenteerd en volgt een korte analyse van de verwachte ontwikkelingen per schoolsoort en windrichting. In het tweede hoofdstuk wordt de basis van de leerlingenprognose, de jongste prognose van de VO basisgeneratie (de groep Amsterdammers in de leeftijd van tot en met jaar), besproken en vergeleken met de bevolkingsprognose van. Dit geeft inzicht in welke stadsdelen er veranderingen in het aantal jongeren worden verwacht. Vervolgens wordt de leerlingenprognose van / over schooljaar / vergeleken met de leerlingentelling van oktober. Op deze manier worden de verschillen tussen de geprognotiseerde aantallen en de feitelijke tellingen duidelijk en wordt inzichtelijk of en waar er grote verschillen zijn. Deze vergelijkingen hebben waar nodig tot aanpassingen in de aannames van de nieuwe leerlingenprognose geleid. In het laatste hoofdstuk beschrijven we hoe de leerlingenprognose / tot stand is gekomen en welke aanpassingen er zijn gedaan. Ten slotte staan in de bijlage de precieze bevolking aannames en een gedetailleerde specificatie van de aanpassingen in de leerlingenprognose beschreven. 1 OIS, Leerlingenprognose / PO, Amsterdam, juli & OIS, Leerlingenprognose / VO, Amsterdam, april OIS, Leerlingenprognose / PO, Amsterdam, april & OIS, Leerlingenprognose / VO, Amsterdam, april & OIS, Leerlingenprognose speciaal onderwijs /, Amsterdam, maart

7 Leerlingenprognose VO / Leerlingenprognose / In dit hoofdstuk bespreken we de leerlingenprognose / (paragraaf. ). In de eerste paragraaf bekijken we eerst welke nieuwe scholen er in schooljaar / gaan starten. In de derde paragraaf bespreken we de leerlingenprognose per schoolsoort en in de vierde paragraaf per windrichting. Als bijlage bij dit rapport is een Exceltabel gevoegd met daarin de leerlingenprognose VO / per school.. Nieuwe scholen in / In schooljaar / starten drie nieuwe scholen in Amsterdam, waarvan twee uitbreidingen zijn van bestaande scholen. Het gaat om het Cartesius, het Spinoza en de Amsterdamse Mavo. De verwachting is dat het Cartesius en het Spinoza zullen starten met leerlingen en de Amsterdamse Mavo 2 met leerlingen. In de onderstaande tabellen staat weergegeven hoeveel leerlingen de scholen na zes (Cartesius en Spinoza ) of vier jaar (Amsterdamse Mavo) zullen hebben als de instroom stabiel blijft. Het Cartesius, een havo/vwo school zal dan in schooljaar / naar verwachting ongeveer leerlingen hebben en het Spinoza, een vmbo-t/havo/vwo school, iets minder dan. De Amsterdamse Mavo zal in / naar verwachting ongeveer leerlingen hebben. Tabel. Groeiscenario Cartesius (aantallen) leerjaar 2016/ / / / / / totaal aantal leerlingen De doorstroomfactoren zijn gelijk gesteld aan de doorstroomfactoren bij Cartesius 1. bron: OJZ 2 De gewenste instroom van leerlingen is door de school zelf genoemd in het volgende onderzoek: OIS, Capaciteit van VO scholen en leerlingenprognose / vergeleken, april

8 Leerlingenprognose VO / Tabel. Groeiscenario Spinoza (aantallen) leerjaar 2016/ / / / / / totaal aantal leerlingen De doorstroomfactoren zijn gelijk gesteld aan de doorstroomfactoren bij Spinoza 1. bron: OJZ Tabel. Groeiscenario Amsterdamse Mavo (aantallen) leerjaar 2016/ / / / totaal aantal leerlingen Deze school betreft een nieuw onderwijsconcept. Omdat er geen vergelijkbare categorale vmbo-t school is zijn we in dit scenario uitgegaan van doorstroomfactor 1. bron: OIS De drie nieuwe scholen zullen dus naar verwachting op korte termijn (binnen zes jaar) ongeveer. leerlingen hebben. Het volraken van deze drie nieuwe scholen kan leiden tot een daling van leerlingaantallen op andere Amsterdamse scholen. Het is echter op dit moment niet te voorspellen op welke scholen dit zal gebeuren. Daarom is samen met OJZ besloten om deze drie nieuwe scholen niet mee te nemen in de prognose. Wel zullen ze worden meegenomen in een onderzoek naar verschillende toekomstscenario s van het Amsterdamse VO, dat in april zal worden afgerond. In dit onderzoek, dat in 3 voor het eerst is gedaan, zetten we de capaciteit van de VO scholen en de meest recente leerlingenprognose naast elkaar om in beeld te brengen op welke scholen een tekort of een overschot aan leerlingplekken zal ontstaan in de toekomst. Vervolgens worden de toekomstscenario s van nieuwe scholen hiernaast gelegd om te onderzoeken wat deze scholen betekenen voor de toekomst van leerlingplekken in het Amsterdamse VO.. De leerlingenprognose VO / De jongste prognose laat zien dat het leerlingenaantal zal groeien met ongeveer. leerlingen in de komende tien jaar: van. in schooljaar / tot. in / (+, %) en tot. in / (+, %). Dit leidt in vergelijking met de vorige prognose tot ongeveer leerlingen minder in schooljaar / en ongeveer minder in schooljaar /. 3 OIS, Capaciteit van VO scholen en leerlingenprognose / vergeleken, april

9 Leerlingenprognose VO / Dit is zowel een gevolg van een lagere startsituatie (het feitelijk aantal leerlingen in het meest recente schooljaar), als van de iets veranderde trend de afgelopen jaar. Bij een vergelijking tussen de leerlingenprognose voor / en de voorlopige oktober leerlingentelling (DUO) zien we dat er ongeveer leerlingen minder in Amsterdam naar een middelbare school zijn gegaan dan vorig jaar geprognotiseerd. Dit verschil in startsituatie zorgt ervoor dat de jongste leerlingenprognose iets lager uitkomt dan vorig jaar geprognosticeerd. Het kleinere aantal leerlingen ten opzichte van de verwachting werd veroorzaakt door een veranderde trend: het aantal leerlingen op Amsterdamse scholen is het afgelopen schooljaar iets minder hard gestegen dan het jaar daarvoor. In schooljaar / was de groei ten opzichte van het schooljaar daarvoor leerlingen. Schooljaar / kende een groei van leerlingen ten opzichte van schooljaar /. Bij een groei van het leerlingenaantal op scholen zal deze groei in de prognose worden doorgezet de eerste drie jaar. Aangezien de groei minder sterk was dan een jaar eerder, komt dit dus lager uit dan geprognotiseerd. Figuur. Leerlingenprognose VO / in vergelijking met leerlingenprognose VO / en de basisgeneratie VO (aantallen) abs feitelijk leerlingenaantal prognose leerlingenaantal 2014/'15 prognose leerlingenaantal 2015/'16 feitelijke basisgeneratie VO 12 t/m 18 prognose basisgeneratie VO 2014 prognose basisgeneratie VO 2015 bron: OIS. Leerlingenprognose / per schoolsoort In figuur. is de prognose per schoolsoort weergegeven. De groei in de komende tien jaar is op de vmbo scholen (+ %) en vmbo-t (en havo) scholen (+ %) lager dan de stedelijke groei van %. De ontwikkeling van de leerlingenaantallen op praktijkscholen (+ %), havo/vwo scholen (+ %), scholengemeenschappen (+ %) en categorale vwo scholen (+ %) is naar verwachting vrijwel gelijk aan het stedelijk gemiddelde. Bij de nieuwe categorale havo school De Hof is een sterke groei te zien en ook de andere Amsterdamse categorale havo school De Nieuwe Havo laat een

10 Leerlingenprognose VO / groei zien. Tot slot zien we bij internationaal onderwijs een sterke groei, vanwege de nieuwe VO school DENISE. Figuur. Leerlingenprognose VO /, naar schoolsoort (aantallen) abs scholengemeenschappen havo/vwo scholen vmbo scholen vwo scholen vmbo-t/(en havo) scholen praktijkonderwijs havo scholen internationaal onderwijs bron: OIS. Leerlingenprognose / per windrichting Figuur. toont het geprognotiseerde leerlingaantal per windrichting. In windrichting Centrum/Zuid zal het leerlingenaantallen gestaag toenemen. In totaal zal de toename daar tot en met schooljaar / naar verwachting % zijn, wat neerkomt op ruim. extra leerlingen in Zuid en Centrum. Deze verwachte groei wordt vooral veroorzaakt door een stijging van het aantal leerlingen die internationaal onderwijs zullen volgen (+ leerlingen), met name vanwege de nieuwe internationale VO school DENISE. Daarnaast wordt er een relatief sterke stijging verwacht van het aantal leerlingen op havo/vwo scholen (+ leerlingen) en scholengemeenschappen (+ leerlingen). Dit wordt deels veroorzaakt door de nieuwe scholengemeenschap de Vinse School.

11 Leerlingenprognose VO / Figuur. Leerlingenprognose VO /, naar windrichting (aantallen) abs Centrum/Zuid Oost/Zuidoost West Noord bron: OIS In Noord is sprake van de relatief grootste verwachte groei in leerlingaantallen. Dit is een gevolg van de vele plannen voor nieuwbouw in dit stadsdeel. De verwachting is dat er tot en met schooljaar / ruim leerlingen bij zullen komen, een stijging van %. Op het Hyperion Lyceum, de enige categorale vwo-school in Noord, is de groei sterker (%, leerlingen). Dat komt omdat deze school recent gestart is en nog groeiende is. De groei is minder sterk op vmbo scholen ( leerlingen) en vmbo-t/(en havo) scholen ( leerlingen) in Noord. In de windrichting Oost/Zuidoost zal het aantal leerlingen met % groeien van. in schooljaar / tot. in /. Er komen dus in totaal ruim leerlingen bij. Net als bij de prognose / is deze groei voornamelijk te zien bij de nieuwe scholen in het stadsdeel: IJburg College & en bij De Hof. Daarnaast zal naar verwachting ook het Cygnus Gymnasium in deze periode met ruim leerlingen groeien. In windrichting West is de verwachte stijging met % van het leerlingenaantal tot en met / kleiner dan het stedelijk gemiddelde van %, er komen in totaal bijna leerlingen bij. Bij scholengemeenschappen ligt de verwachte stijging met % hoger, dit geldt met name voor de relatief nieuwe school het Calandlyceum- ( leerlingen), voor het Hervormd Lyceum West ( leerlingen) en het Cartesius Lyceum ( leerlingen). Ook op de vmbo school Calvijn met Junior College verwachten we een relatief sterke stijging de komende tien jaar ( leerlingen). Op de enige vmbo-t/(en havo) school in windrichting West, Meridiaan College, verwachten we een daling deze periode ( leerlingen).

12 Leerlingenprognose VO / VO basisgeneratie De leerlingenprognose is gebaseerd op de prognose van de VO basisgeneratie, die bestaat uit Amsterdammers van tot en met jaar. In de eerste paragraaf van dit hoofdstuk wordt de jongste prognose van de VO basisgeneratie besproken en vergeleken met de prognose van. Ook wordt beschreven in welke stadsdelen er veranderingen in het aantal jongeren behorend tot de VO basisgeneratie worden verwacht. In paragraaf. wordt de leerlingenprognose van / vergeleken met de DUO-telling van oktober. In de laatste paragraaf wordt ingegaan op de verandering van de leerlingensamenstelling de laatste jaren.. Vergelijking van de VO basisgeneratie Voor het maken van de leerlingenprognose vormt de VO basisgeneratie het uitgangspunt. Voor de havo en/of vwo scholen is dat procent van de jarigen en alle t/m jarigen, voor de vmbo scholen procent van de jarigen en alle t/m jarigen. De prognose van deze basisgeneratie vloeit voort uit de demografische ontwikkelingen die zich in het verleden voordeden en de aannames over de toekomstige trends hierin. Ook wordt het aantal woningen dat in de toekomst verwacht wordt, meegenomen in de prognose. In bijlage staat gedetailleerd beschreven hoe de ontwikkelingen in het verleden eruit zien en hoe de aannames over toekomstige trends tot stand zijn gekomen. De belangrijkste ontwikkeling voor de VO scholen voor is dat de leeftijdsgroep van en met jaar de komende jaren zal blijven groeien, zij het minder hard dan in de vorige prognose werd verwacht. De meeste verschillen tussen de huidige prognose van de VO basisgeneratie en die van zijn het gevolg van a) de verhoogde woningbouwprogrammering tot, en b) de toegenomen vertrekkansen van gezinnen met jonge kinderen in. De verhoogde woningbouwprogrammering tot zal leiden tot een hoger aantal kinderen in de VO basisgeneratie vanaf. De toegenomen vertrekkans vanaf leidt echter tegelijkertijd tot een lager aantal kinderen in de VO basisgeneratie vanaf. Tabel. laat de verschillen zien in de verwachte woningbouwaantallen volgens de huidige bevolkingsprognose en die van. Het verwachte aantal woningen dat jaarlijks toegevoegd wordt aan de woningvoorraad kwam volgens de prognose van uit op gemiddeld. tussen en en. tussen en ; in de huidige prognose gaat het om respectievelijk. en. woningen. Het aantal woningen dat jaarlijks wordt toegevoegd wordt ingeschat middels een woningraming. Hiertoe maakt OIS gebruik van bestuurlijk vastgelegde ambities. Conform de ambitie die in de Structuurvisie Amsterdam is opgenomen, wordt verwacht dat de woningvoorraad in Amsterdam tussen en met. woningen zal toenemen. Nieuw in de prognose van is dat er daarnaast ook rekening gehouden wordt met de ambities die in Koers zijn vastgelegd:. woningen per jaar tot. Omdat OIS voor de lange termijn

13 Leerlingenprognose VO / de bandbreedte van. woningen handhaaft, betekent dat voor de woningraming van OIS dat de meeste toevoegingen tot zullen plaatsvinden. De tweede stap van de woningraming bestaat uit het bepalen van de locaties waar de nieuwe woningen jaarlijks worden verwacht. Hiervoor doet OIS gedetailleerd onderzoek naar alle bouwplannen die bij de gemeente bekend zijn. Deze bouwplannen staan geregistreerd in het basisbestand woningbouwlocaties, dat wordt bijgehouden door de afdeling Grond en Ontwikkeling van de gemeente. Onderzocht wordt in welke fase de plannen zich bevinden, van het verlenen van de bouwvergunning tot het gereedkomen van het project. Als er voor een bepaald jaar meer woningen gepland zijn dan volgens OIS geraamd is, worden projecten doorgeschoven op basis van de fasering waarin ze zich bevinden. Plannen die zich in de beginfase van de cyclus bevinden, krijgen een lagere prioritering dan bouwplannen die al in een verder gevorderd stadium zijn. De fases die worden onderscheiden zijn: ) initiatief, ) vooronderzoek, ) nota van uitgangspunten, ) project ontwikkeling/voorbereiding, ) realisering, en tot slot ) beheer. Meer informatie over de achtergrond van de woningbouwprogrammering en de doorwerking daarvan in de bevolkingsprognose, is te vinden in bijlage. Tabel 2.1 Aantal toevoegingen aan de woningvoorraad per periode volgens prognose 2014 en 2015 (aantallen) Periode Volgens prognose Volgens prognose Verschil bron: OIS In figuur. is voor de periode - per leeftijdsgroep weergegeven hoe groot het aandeel kinderen was dat de stad uit verhuisde. Verhuizingen naar het buitenland zijn hierbij buiten beschouwing gelaten. Met name voor kinderen van de jongste leeftijdsgroep ( - tot en met jarigen) is in de vertrekkans flink toegenomen. Waarschijnlijk is het opleven van de woningmarkt hier grotendeels de oorzaak van; gezinnen die hun verhuizing de stad uit hadden uitgesteld in de crisisperiode, realiseerden in alsnog hun verhuiswens. De verwachting is dat deze ontwikkeling zich heeft voortgezet in, en mogelijk nog zal voortduren in.

14 Leerlingenprognose VO / Figuur. Binnenlands vertrokkenen per leeftijdsgroep, - (procenten) bron: OIS In figuur. is de verwachte ontwikkeling van de basisgeneratie voor de vmbo scholen te zien volgens de werkelijke stand, de huidige prognose en de twee voorgaande prognoses. De groep kinderen noemen we de basisgeneratie VO en bestaat uit procent van de -jarigen plus alle - tot en met -jarigen. Figuur. Basisgeneratie VO, feitelijk t/m, prognose daarna (aantallen) feitelijk prognose 2013 prognose 2014 prognose 2015 bron: OIS De basisgeneratie VO neemt toe sinds en is sinds nog sterker gaan groeien. In stond de teller op. kinderen, zo n meer dan het jaar daarvoor. De verwachting is dat

15 Leerlingenprognose VO / de groei doorzet tot. Wel zal de groei tussen en sterker zijn dan in de jaren daarvoor en daarna. De kinderen die in deze periode van versnelde groei tot de basisgeneratie VO zullen horen zijn geboren tussen en. In deze periode kwamen in de nieuwe woningen op IJburg veel gezinnen wonen en zorgde de crisis op de woningmarkt er voor dat er minder gezinnen de stad uit zijn getrokken. Dat het aantal kinderen van tot en met jaar na licht afneemt heeft te maken met het feit dat de vertrekkansen van gezinnen met kinderen sterk zijn toegenomen in en. In bestaat de basisgeneratie VO naar verwachting uit ongeveer. kinderen. In staat de teller op. ; bijna. minder dan volgens de vorige prognose. Voor scholen die zowel vmbo als havo en vwo aanbieden wordt de basisgeneratie gevormd door procent van de -jarigen plus alle - tot en met -jarigen. In figuur. is de ontwikkeling van deze groep te zien. De figuur laat een vergelijkbaar verloop zien als de figuur voor basisgeneratie VO. Tot zal de basisgeneratie VO blijven groeien; en ook hier geldt dat de aantallen iets hoger liggen dan de aantallen volgens de vorige prognose. In telt de basisgeneratie. kinderen. Na neemt de basisgeneratie VO iets af; door de toegenomen vertrekkansen van jonge kinderen in en zullen er na iets minder tot en met -jarigen in de stad wonen dan volgens de vorige prognose verwacht werd. In staat de teller op. kinderen. In zullen dat er naar verwachting. zijn; ruim. minder dan volgens de vorige prognose. Figuur. Basisgeneratie VO, feitelijk (t/m ) en volgens verschillende prognoses (aantallen) feitelijk prognose 2013 prognose 2014 prognose 2015 bron: OIS In figuur. is de groei van de basisgeneratie VO (kinderen van tot en met jaar) per stadsdeel weergegeven. De figuur laat zien dat de basisgeneratie VO tussen en het sterkst toeneemt in Oost en tussen en in Noord. In Oost wordt de groei verklaard door het grote aantal kinderen dat in het Oostelijk Havengebied en op IJburg opgroeit en de middelbare schoolleeftijd bereikt. Tussen en is een lichte daling van de VOgeneratie te zien. Dit heeft te maken met de toegenomen vertrekkansen van gezinnen met kinderen in en, maar ook met het ouder worden van de grote groep kinderen die sinds de oplevering van de meeste woningen in het Oostelijk Havengebied (ongeveer sinds ) en

16 Leerlingenprognose VO / IJburg (ongeveer sinds ) opgroeiden. De groei in Noord komt voort uit de gefaseerde nieuwbouw die in het gebied gepland is. In Zuid is de basisgeneratie tussen en gegroeid, deze zal naar verwachting gestaag blijven doorgroeien, voornamelijk als gevolg van de nieuwbouw van woningen rondom de Zuidas. In de overige stadsdelen blijft het aantal kinderen in de VO-leeftijd redelijk stabiel. In figuur. is verder te zien dat de absolute aantallen van de VO-basisgeneratie tot en met jaar verreweg het grootst zijn in Nieuw-West met ongeveer. kinderen. In Centrum zijn deze aantallen het kleinst. Hier woonden op januari ongeveer. kinderen in de middelbare schoolleeftijd. De ontwikkeling van de basisgeneratie VO verloopt voor alle stadsdelen volgens hetzelfde patroon: tot ongeveer stijgt het aantal kinderen in de basisgeneratie; daarna neemt het aantal licht af. Uitzondering hierop is Noord: daar zal het aantal kinderen in de basisgeneratie gedurende de hele periode tot blijven toenemen. Figuur. Basisgeneratie VO naar stadsdeel, prognose (aantallen) Nieuw-West Oost Noord Zuidoost West Zuid Centrum bron: OIS. Vergelijking leerlingenprognose / en telling Bij een vergelijking tussen de leerlingenprognose / voor het schooljaar / en de oktober leerlingentelling (DUO) zien we dat er in de werkelijkheid ongeveer leerlingen minder in Amsterdam naar een middelbare school zijn gegaan dan geprognotiseerd. Vooral in Oost zijn de leerlingenaantallen lager dan verwacht. In Centrum zijn de leerlingenaantallen iets hoger dan geprognotiseerd.

17 Leerlingenprognose VO / Tabel. Vergelijking oktober telling en vorige leerlingenprognose / voor / naar stadsdeel (aantallen) 1 oktober telling 2015 leerlingenprognose 2014/ 15 voor 2015/'16 verschil % tov telling Oost ,0 Nieuw-West ,0 Zuidoost ,7 West ,0 Noord ,4 Zuid ,1 Centrum ,4 totaal ,6 bron: OIS/DUO In Oost is het leerlingenaantal iets lager dan verwacht (- ). Dit komt met name door het lagere leerlingenaantal bij het IJburg College (-), het Metis Montessori (-) en het Montessori College Oost (-). Het Cygnus Gymnasium (+) heeft meer leerlingen dan geprognotiseerd. Nieuw-West heeft leerlingen minder dan geprognotiseerd. Dit geldt met name voor het Calandlyceum (-) en het Comenius Lyceum (-). Het Hervorm Lyceum West heeft echter juist leerlingen meer dan geprognotiseerd. Ook Zuidoost heeft minder leerlingen dan geprognotiseerd, met name de OSB (-). Ook ROC op maat ZO (-) en Bindelmeer (-) hebben iets minder leerlingen. West heeft leerlingen minder dan geprognotiseerd. De Hubertus & Berkhoff heeft leerlingen minder dan geprognotiseerd en de Wissel (-) en het Marcanti College (-) hebben iets minder leerlingen dan geprognotiseerd. Het Cartesius heeft juist leerlingen meer dan geprognotiseerd. Noord laat een gemengd beeld zien, vooral voor de vmbo-scholen. Het Over-IJ College (-), het Rosa Beroepscollege (-) en het Waterlant College IJdoorn (-) hebben minder leerlingen dan geprognotiseerd, maar de Bredero Mavo (+) en het Clusius College (+) hebben juist meer leerlingen dan geprognotiseerd. Als totaal komt het geprognotiseerde leerlingenaantal in dit stadsdeel vrijwel overeen met het daadwerkelijke aantal. Ook in Zuid komt het geprognotiseerde leerlingenaantal vrijwel overeen met het daadwerkelijke aantal. Het Gerrit van der Veen College (-), het Berlage Lyceum (-) en het Sweelinck (-) komen op minder leerlingen dan geprognotiseerd, terwijl het Vossius (+), de Denise (+), het MLA (+) en het Fons Vitae Lyceum (+) juist hoger uitkomen. In Centrum zorgt de komst van de Vinse School voor een hoger leerlingenaantal dan geprognotiseerd. Deze school was namelijk niet meegenomen in de prognose /. Meer leerlingen op categoraal vwo/gymnasium Als we naar de totalen per schoolsoort kijken zien we dat vooral de categorale vwo/gymnasiumscholen meer leerlingen hebben dan geprognotiseerd ( leerlingen meer). Er is geen categoraal vwo/gymnasium dat (veel) minder leerlingen heeft dan geprognotiseerd.

18 Leerlingenprognose VO / De vmbo-scholen hebben minder leerlingen (- ) dan geprognotiseerd. Ook hier zien we dat er bijna geen school in deze groep zit die meer leerlingen heeft dan geprognotiseerd. Een duidelijke uitzonderingen is het Clusius College, met leerlingen meer dan geprognotiseerd. Tabel. Vergelijking oktober telling en vorige leerlingenprognose voor / naar schoolsoort (aantallen) 1 oktober telling 2015 leerlingenprognose voor 2015/'16 verschil vmbo school brede scholengemeenschap havo/vwo school school voor praktijkonderwijs categoraal vmbo-t (incl. havo) internationale school categoraal vwo/gymnasium totaal bron: OIS/DUO Steeds meer Amsterdamse leerlingen krijgen hoge schooladviezen wat ertoe leidt dat scholen die deze hogere niveaus aanbieden het sterkst groeien, zoals havo/vwo scholen, brede scholengemeenschappen en gymnasia. Het aantal leerlingen op een vmbo-school is de afgelopen tien jaar met ruim tien procent afgenomen.. Verandering samenstelling leerlingen Amsterdams VO De leerlingensamenstelling van het Amsterdamse VO kan invloed hebben op de leerlingenprognose. Bijvoorbeeld omdat er meer - en -jarigen naar het VO gaan (leerlingen die op de basisschool een jaar overslaan), of omdat er meer - of -jarigen naar het VO gaan (omdat er meer leerlingen vwo doen). Ook kunnen er meer Amsterdamse leerlingen buiten de stad naar school gaan, of juist meer leerlingen van buiten de stad naar een Amsterdamse school. Deze trends bekijken we in deze paragraaf. In het VO neemt het deelnamepercentage de afgelopen jaren licht toe (van, % in / tot, in / ) Dit is onder andere een gevolg van het groeiende aantal - en -jarigen in het VO, de -jarigen en sommige -jarigen hebben op de basisschool een klas overgeslagen. In / ging respectievelijk % en % van deze Amsterdamse kinderen naar het VO, in / is dit gestegen tot % en %. Hiernaast is er een lichte stijging te zien in het aandeel -, - en -jarigen in het VO, mogelijk doordat meer leerlingen havo en vwo volgen, wat een langere schooltijd vergt. Ging in / nog, % van de --jarigen naar het VO, in / is dit, %.

19 Leerlingenprognose VO / Figuur. Amsterdamse kinderen naar leeftijd en het type onderwijs dat ze volgen (procenten) jarigen jarigen jarigen 2013/' /' /' /' /' /' /' /' /'16 po (v)so vo mbo niet op school/ particulier % bron: OJZ Jaarlijks komen er ruim. leerlingen Amsterdam in om voortgezet onderwijs te volgen (zie tabel. ). Ruim de helft van deze leerlingen gaat naar een school in Zuid en ook VO-scholen in Oost en Noord zijn in trek bij leerlingen uit buurgemeentes. Hiernaast gaan jaarlijks ongeveer. Amsterdamse leerlingen de stad uit om naar een VO-school in een andere gemeente te gaan. Ook dit aantal is de afgelopen jaren stabiel (zie de onderstaande tabel). Leerlingen uit Zuidoost gaan het vaakst naar een school buiten de stad, van hen doet % dit (ten opzichte van % in de gehele stad). Tabel. Leerlingen van buiten de stad die in de stad naar een VO-school gaan en Amsterdamse leerlingen die buiten de stad naar een VO-school gaan (aantallen) stad in stad uit 2015/' /' /' bron: DUO (stad in) / Erisa (stad uit)

20 Leerlingenprognose VO / Werkwijze leerlingenprognose / In dit hoofdstuk beschrijven we hoe de leerlingenprognose / tot stand is gekomen. Bij de berekeningen is gebruik gemaakt van het softwarepakket G PRO 4. We starten met een beschrijving van de algemene uitgangspunten en eindigen met de veronderstellingen die we hebben gebruikt bij het handmatig aanpassen van de prognose.. Algemene uitgangspunten Als basis zijn per middelbare school de leerlingenaantallen van de afgelopen drie jaar ingevoerd. Hiervoor zijn de recentste gegevens van DUO gebruikt. Voor enkele scholen is de historie gesplitst. In de bijlage staan de precieze gegevens over de vooraf toegepaste aanpassingen. Voor afbakening van herkomstgebieden waaruit een school zijn leerlingen trekt, wordt voor het VO de indeling van de stadsdelen gevolgd en worden gemeenten buiten Amsterdam in zijn geheel als herkomstgebied meegenomen. Per school wordt het voedingsgebied berekend. Elke school heeft een eigen voedingsgebied op basis van de waargenomen herkomst (woonlocatie) van zijn leerlingen. Een gebied behoort tot het herkomstgebied van de school als tenminste leerlingen of minimaal % van de leerlingen naar de school gaan. Het voedingsgebied bestaat uit die verzameling herkomstgebieden (stadsdelen) van waaruit dit jaar ruim % van de leerlingen afkomstig is. De herkomstgebieden worden in de gehele leerlingenprognose onderscheiden. Op deze wijze wordt een nauwkeurige prognose verkregen. Op basis van de VO-basisgeneratie (% van de + alle t/m jarigen) en het voedingsgebied wordt per school een prognose van de leerlingaantallen berekend. De leerlingenprognose is een stadsbrede prognose. Dit betekent het dat totaal aantal leerlingen dat voortvloeit uit de basisgeneratie verdeeld wordt over de scholen. Deze verdeling gebeurt op basis van de belangstellingspercentages van de basisgeneratie voor de school. Hierbij nemen we de ontwikkeling van de afgelopen jaren per school mee waarbij we uitgaan van een afvlakkende trend van drie jaar: groeide een school de afgelopen jaren, dan blijft de school dit de komende drie jaar ook nog doen, alhoewel de groei iets afgevlakt zal worden. Hetzelfde geldt voor krimpende scholen. Als we verwachten dat groei of krimp van een school door zal zetten (bijvoorbeeld omdat het een nieuwe school is), dan hebben we handmatige aanpassing gedaan om de groei bij te stellen. 4 Dit programma voldoet aan het Programma voor het opstellen van leerlingenprognoses van de VNG.

21 Leerlingenprognose VO /. Vergelijking korte- en langetermijnprognose De eerste stap om tot handmatige aanpassingen te komen is een vergelijking tussen een korteen langetermijnprognose van de school. Voor de kortetermijnprognose gebruiken we een instroom-doorstroommodel: op basis van gelijkblijvende instroom in de brugklas worden de komende jaren aan de hand van de laatste doorstroompercentages (percentage van de kinderen dat bijvoorbeeld van de e naar de e doorstromen) doorgerekend. OIS heeft na het maken van de eerste langetermijnprognose voor alle scholen de lange en kortetermijnprognoses vergeleken. Daarnaast is ook het deelnamepercentages van de stadsdelen bekeken. Op basis van bovenstaande vergelijking en aanname is besloten voor een aantal scholen handmatige aanpassingen te doen. Scholen waarvoor een aanpassing van minimaal leerlingen is gedaan worden hieronder beschreven: Aanpassing toenemende belangstelling: Het Caland (GD): een recentelijk gestarte school. Deze school hebben we via sterker toenemende belangstellingspercentages uit Nieuw-West iets laten vullen. Het Hyperion Lyceum (AS): een recentelijk gestarte school. Deze school hebben we via sterker toenemende belangstellingspercentages uit Centrum en Noord laten vullen. De Hof, voorheen onderdeel van het Pieter Nieuwland maar heeft sinds een eigen BRIN-nummer (RF): een recentelijk gestarte school in Oost. Deze school hebben we via sterker toenemende belangstellingspercentages uit Oost (excl. IJburg) en Zuidoost verder laten groeien. DENISE (YS): een recent gestarte school in Zuid. Deze internationale school heeft in / een instroom van leerlingen, afkomstig uit verschillende delen van Amsterdam. Om de school te vullen hebben we de belangstellingspercentages uit alle stadsdelen en Amstelveen laten toenemen. De Vinse school (ET): een recent gestarte school in Centrum. Deze school hebben we via sterker toenemende belangstellingspercentages uit Centrum, Nieuw-west, Oost en West laten vullen. De Open Schoolgemeenschap Bijlmer (AQ): de instroom is in / vergeleken met het vorig jaar weer toegenomen. We verwachten dan ook dat de sterke daling niet doorzet. Het belangstellingspercentage uit Zuidoost hebben we voor deze school niet verder laten afnemen. Pieter Nieuwland College (RF): door het nieuwe BRIN-nummer van De Hof lijkt deze school afgelopen schooljaar gedaald te zijn. Om hiervoor te corrigeren hebben we het belangstellingspercentage uit Oost niet verder laten afnemen. Calvijn met Junior College ((HB): vergeleken met vorig jaar is de instroom in / toegenomen. Daarnaast is deze school recentelijk in een nieuw gebouw gehuisvest. Om de langetermijnprognose beter te laten aansluiten op de kortetermijnprognose hebben we de belangstelling vanuit West laten toenemen. Amsterdams Lyceum (AP): de instroom is vergeleken met vorig jaar toegenomen. De lange termijnprognose voor deze school hebben we via toenemende belangstelling uit Zuid, meer laten bewegen richting de kortetermijnprognose.

22 Leerlingenprognose VO / Cygnus (RF): de korte termijn laat een sterke groei zien. Om de lange termijn hier beter op aan te laten sluiten, hebben we de belangstelling uit Oost en Zuidoost iets laten toenemen. Aanpassing afnemende belangstelling: Het Caland (GD): komt met de afvlakkende trend van drie jaar hoger uit dan de kortetermijnprognose. Om de langetermijnprognose beter te laten aansluiten op de korte-termijnprognose hebben we de belangstelling vanuit Nieuw-West iets laten afnemen, ten gunste van Caland. Wellantcollege sloten (OE): deze school voor vmbo komt met de langetermijnprognose hoger uit dan de kortetermijnprognose. Door de belangstelling uit Nieuw-West te laten afnemen sluiten beide prognoses beter op elkaar aan. Het Fons Vitae (AN): deze school heeft een wisselde instroom van in / en / één brugklas meer, / één brugklas minder. We verwachten dat deze school hierdoor stabiel in leerlingen aantal blijft. Het belangstellingspercentage uit Zuid is stabiel gehouden in plaats van de groei vanuit de afvlakkende trend op basis van de laatste drie jaar. College de Meer (RF): komt met de afvlakkende trend van drie jaar hoger uit dan de korte-termijnprognose. Door het belangstellingspercentage uit Oost (excl. IJburg) voor deze school iets te laten afnemen, sluit de langetermijnprognose beter aan op de kortetermijnprognose. Bindelmeer college (RF): komt met de afvlakkende trend van drie jaar iets hoger uit dan de kortetermijnprognose. Door de belangstelling uit Zuidoost te laten afnemen sluiten beide prognoses beter op elkaar aan. Comenius Lyceum (HB): heeft een lagere instroom dit schooljaar ten opzichte van vorig schooljaar. De belangstelling uit West is naar beneden bijgesteld om de korte termijn en lange termijn beter te laten aansluiten. Rosa beroepscollege (VF): deze school voor vmbo komt door een lagere instroom met de langetermijnprognose hoger uit dan de kortetermijnprognose. Door de belangstelling uit Noord te laten afnemen sluiten beide prognoses beter op elkaar aan. Waterland IJdoorn (VF): de instroom is in / vergeleken met het vorig jaar afgenomen. De belangstellingspercentage uit Noord hebben we voor deze school laten afnemen. Het Spinoza Lyceum (BH): heeft er voor gekozen in schooljaar / te starten met een kleiner brugjaar. Het belangstellingspercentage uit Oost en Nieuw-West is dan ook stabiel gehouden om de langetermijnprognose te bewegen richting de kortetermijnprognose.

23 Leerlingenprognose VO / Bijlage : Specificatie veronderstellingen Bij het maken van de leerlingenprognose voorgezet onderwijs / zijn er verschillende veronderstellingen gedaan. In deze bijlage beschrijven we deze veronderstellingen: allereerst de aanpassingen die we vooraf hebben toegepast, daarna de aannames van het G PRO programma voor de langetermijnprognose en voor de kortetermijnprognose. Aanpassingen vooraf toegepast Leerlingen met borgingstrajecten zijn net zoals in de prognose / en / meegenomen. In het verleden (voor ) werden deze weggelaten om huisvestingsreden. Twee scholen zijn recent verhuisd. Hubertus & Berkhoff, die voor de fusie respectievelijk in West en Oost zaten, zit nu in stadsdeel Zuid. Iedersland is verhuisd van Nieuw-West naar West. Evenals vorig jaar hebben we deze prognose gebruikt gemaakt van de woonplaatsen van leerlingen uit DUO gegevens (postcode ) omdat dat voldoende informatie leverde over herkomstgebieden naar stadsdelen en volledig aansluit bij de DUO teldata. Omdat een aantal postcode-vier gebieden stadsdeeloverstijgend zijn, is voor deze gebieden Erisa data gebruikt. In overleg met OJZ hebben we enkele BRIN-nummers uit elkaar gehaald. Het gaat om de volgende BRIN-nummers en scholen: Voor het jaar en zijn YS en YS samengevoegd tot het Mundus College. Vervolgens zijn leerlingen die op het Mundus College internationaal onderwijs volgen (element codes en ) ondergebracht onder het in nieuwe BRIN-nummer YS Het AICS. In, en is het METIS samengesteld uit twee BRIN s (PS en PS) op locaties. METIS I zit op de Mauritskade en de METIS II (Mavo) zit op de Voormalige Stadstimmertuin, dat is een tijdelijke oplossing. Zodra het gebouw aan de Mauritskade volledig gereed is, zullen zij samen gaan. In overleg met OJZ is daarom besloten om alvast uit te gaan van de samengevoegde situatie Per is er een nieuwe school voor nieuwkomers: DENISE (nieuw BRIN-nummer YS). Voor hebben we het leerlingenaantal van het Berlage Lyceum (YS) aangepast om ook de historie van de DENISE te kunnen bepalen. Van OJZ hebben we het totaal aantal leerlingen op de DENISE en op het Berlage Lyceum gekregen voor. Daarnaast hebben we in het Erisa-bestand via de BSNnummers van de leerlingen die leerlingen die in op de DENISE zaten teruggeplaatst voor. De komende jaren zullen de historie gegevens van de DENISE beter kloppen en zal daardoor de prognose van deze school beter worden. Het Calandlyceum- heeft per een eigen BRIN-nummer (GD). Het IJburg College heeft per een eigen BRIN-nummer (DH). Om de historie van te bepalen hebben we het leerlingenaantal van het IJburg College (DH) aangepast. Van OJZ hebben we het totaal aantal leerlingen op het IJburg College & gekregen voor. Daarnaast hebben we in het Erisa-bestand

24 Leerlingenprognose VO / via de BSN-nummers van de leerlingen die leerlingen die in op het IJburg College zaten teruggeplaatst voor. Om een volledig beeld te hebben van de totale groep VO scholieren zijn in de prognose de MBO scholen die vmbo aanbieden meegenomen. Deze scholen vallen qua huisvesting niet onder de gemeente. Het gaat om de volgende scholen: Het Wellant College Sloten (OE) en Linnaeus (OE), het Media College (PA) en het Clusius College (EF). Dit jaar gebruiken we als input voor de leerlingenprognose voor de leerlingen die niet in Amsterdam wonen maar in omringende gemeentes de recentste bevolkingsprognose van Pronexus. Aannames in softwarepakket G PRO voor de langetermijnprognose De eerste stap in G PRO is het bepalen van de basisgeneratie uit de bevolkingsprognose van OIS. Voor het VO zijn er twee basisgeneraties. Een voor de VMBO scholen (% van de jarigen en alle t/m -jarigen) en een voor de brede scholengemeenschappen en de HAVO en/of VWO scholen (% van de -jarigen en alle t/m jarigen). Vervolgens wordt informatie over het leerjaar van de leerling (uit DUO gegevens) omgezet naar leeftijd (zodat het gebruikt kan worden als match met de basisgeneratie). Voor het VO worden alle leerlingen van jaar en ouder opgeteld bij de -jarigen en de leerlingen van jaar en jonger opgeteld bij de -jarigen. Op basis van de herkomst van de leerlingen wordt per school een voedingsgebied vastgesteld. In de huidige leerlingenprognose is het gebied onderdeel van het herkomstgebied van de school als tenminste leerlingen of minimaal % van de leerlingen uit een bepaald gebied naar de school gaan. Het voedingsgebied van de school dat zo is bepaald bestaat uit die verzameling herkomstgebieden (stadsdelen) van waaruit ruim % van de leerlingen afkomstig is. Uitzonderdering hierop zijn de twee ROC op Maat scholen en de nieuwe Vinse School, deze scholen hebben een iets lager percentage van ruim %. Op basis van de voedingsgebieden van de scholen worden vervolgens belangstellingspercentages voor de scholen per voedingsgebied (stadsdeel) bepaald. Per voedingsgebied wordt een overzicht gegeven van de belangstellingspercentages van alle scholen die hier leerlingen uit betrekken. Hier kunnen we zien welke gevolgen het heeft als de belangstelling van de scholen veranderd. Op basis van de belangstellingspercentages en de basisgeneratie wordt vervolgens de langetermijnprognose per school berekend. Hier gaan we uit van een afvlakkende trend van drie jaar. De belangstelling van het eerste prognosejaar is het laatst waargenomen belangstellingscijfer plus het gemiddelde verschil van de laatste drie jaar. Die van het tweede prognosejaar is de helft van het verschil plus het belangstellingspercentage van het eerste prognosejaar, etc. Op deze manier ontstaat een afvlakkende lijn die op korte termijn rekening houdt met trends uit het recente verleden. Aannames in softwarepakket G PRO voor de kortetermijnprognose Voor het maken van de kortetermijnprognose zijn we in principe uitgegaan van een gelijkblijvende instroom in de brugklas van het laatste jaar. Daarnaast hebben we de doorstroompercentages (hoeveel procent van de kinderen uit bijv. de e naar de e gaan bijvoorbeeld) van het laatste jaar de komende jaren doorgetrokken.

25 Leerlingenprognose VO / Voor de recentelijk gestarte en daardoor nog niet volledig gevulde scholen hebben we de doorstroompercentages op een volgende manier aangepast: Bij het Caland (GD) hebben we de doorstroompercentages van Het Caland Lyceum gebruikt voor de overgang van -, - Het IJburg (DH) hebben we door laten groeien tot één grote vmbo-t/havo school. Daarvoor zijn de doorstroompercentages - van het IJburg gebruikt. Het Hyperion (AS) heeft nog geen e leerjaar maar heeft op dit moment veel doubleurs dan wel een hoge zij-instroom in leerjaar (een doorstroomfactor - van, ). Voor het e leerjaar hebben we daarom de doorstroom van - op. gezet: dat betekent dat we in het korte termijn model ervan uitgaan dat % van de leerling doorstroomt van het vijfde naar het zesde schooljaar. Ook voor de nieuwe school voor nieuwkomers Denise (YS) hadden we geen vergelijkbare school. De doorstroompercentages zijn daarom op één gezet. Hetzelfde geldt voor De Hof (RF); doorstroompercentages op één.

26 Leerlingenprognose VO / Bijlage : Achtergrond basisgeneratie Voor de leerlingenprognoses voor het VO wordt de basisgeneratie uit de bevolkingsprognose van OIS gebruikt. Dat is procent van alle -jarigen, plus procent van de - tot en met -jarigen (VO) of - tot en met -jarigen (VO). In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de bevolkingsprognose van OIS tot stand komt. De achterliggende veronderstellingen voor de prognose worden toegelicht, en waar ze afwijken van de veronderstellingen in de vorige bevolkingsprognose wordt hier extra uitleg over gegeven. Werkwijze bevolkingsprognose OIS OIS maakt jaarlijks een nieuwe bevolkingsprognose. Dat begint altijd met een vergelijking van de laatste prognosecijfers met de feitelijke aantallen. Zo wordt bekeken of de geprognosticeerde aantallen overeen komen met de werkelijke stand. Eventuele verschillen kunnen dan gebruikt worden om de veronderstellingen voor de nieuwe prognose aan te passen. Demografische ontwikkeling Voor het opstellen van de prognose op stadsniveau wordt gebruikgemaakt van de cohortcomponentenmethode. Dat wil zeggen dat voor alle leeftijdscohorten de componenten van de bevolkingsprognose (geboorte, sterfte, vestiging en vertrek) apart worden doorgerekend. Hiertoe wordt de gemiddelde kans op deze componenten berekend op basis van de leeftijds- en geslachtsspecifieke kansen over de afgelopen vijf jaar. Dit gemiddelde wordt gebruikt voor het inschatten van de toekomstige kansen. Vervolgens worden de randvoorwaarden voor de toekomstige bevolkingsontwikkeling bepaald en worden, waar nodig, de kansen evenredig aangepast. Wanneer bijvoorbeeld wordt verwacht dat het migratiesaldo voor de gehele stad zal afnemen, worden alle leeftijds- en geslachtsspecifieke kansen met eenzelfde factor verlaagd. Voor het bepalen van de randvoorwaarden worden er veronderstellingen gedaan over toekomstige ontwikkelingen in geboorte, sterfte, buitenlandse migratie, inwoning en leegstand. Historische en actuele ontwikkelingen zijn hiervoor een belangrijke leidraad. Soms is het nodig de veronderstellingen aan te passen, bijvoorbeeld wanneer de cijfers van de laatste bevolkingsprognose te veel afwijken van de inmiddels gerealiseerde cijfers, of wanneer actuele ontwikkelingen (zoals een toename van de asielinstroom) hier aanleiding toe geven. In het prognosemodel kan middels een stuurkaart voor alle toekomstige jaren worden ingegeven wat het verwachte gemiddelde vruchtbaarheidscijfer is, de gemiddelde levensverwachting, het buitenlands migratiesaldo (vestiging minus vertrek), en de factoren voor inwoning en leegstand. Ontwikkeling van de woningbouw Ook wordt een woningraming gemaakt, waarbij wordt ingegeven wat de verwachte jaarlijkse woningvoorraad is. Bij de woningraming wordt in eerste instantie stadsbreed bepaald hoeveel woningen er jaarlijks aan de woningvoorraad zullen worden toegevoegd. Hiertoe maakt OIS gebruik van een vastgestelde ambitie. Al jaren is dat de ambitie volgens de Structuurvisie

27 Leerlingenprognose VO / voor het bouwen van. extra woningen tussen en. Afhankelijk van de situatie op de woningmarkt, economische ontwikkelingen en de landelijke verwachting voor de toekomstige groei van het aantal huishoudens, worden deze woningen over de jaren verdeeld. In de jongste prognose is ook rekening gehouden met de ambities volgens Koers, waarin gestreefd wordt naar de bouw van jaarlijks. woningen tot. Omdat OIS voor de lange termijn de bandbreedte van. woningen handhaaft, betekent dat voor de woningraming dat de meeste toevoegingen tot zullen plaatsvinden. Zodra er een vastgestelde woningbouwambitie beschikbaar is voor de langere termijn, zal OIS de ambitie uit de structuurvisie loslaten en gebruik maken van de nieuwe ambitie. Voor de prognose op stadsdeel- en wijkniveau wordt gedetailleerd onderzoek gedaan naar alle bouwplannen die bij de gemeente bekend zijn. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de woningbouwplannen volgens het basisbestand woningbouwlocaties, dat wordt bijgehouden door de afdeling Grond en Ontwikkeling van de Gemeente Amsterdam. Onderzocht wordt in welke fase de plannen zich bevinden, van het verlenen van de bouwvergunning tot het gereedkomen van het project. Wanneer het aantal toevoegingen voor een bepaald jaar hoger is dan het door OIS geraamde aantal, worden woningbouwplannen doorgeschoven naar de langere termijn. Voor het doorschuiven van projecten wordt gewerkt met een prioritering. Plannen die zich in de beginfase van de cyclus bevinden, krijgen daarbij een lagere prioritering dan bouwplannen die al in een verder gevorderd stadium zijn. De zeven fases die worden onderscheiden zijn: ) initiatief, ) vooronderzoek, ) nota van uitgangspunten, ) project ontwikkeling/voorbereiding, ) realisering, en tot slot ) beheer. Naast deze prioritering op basis van de faseomschrijving van een project, wordt in de woningraming ook rekening gehouden met versnellingsprojecten en projecten voor specifieke doelgroepen. Versnellingsprojecten worden niet meegenomen in de doorschuifmethode maar krijgen een vast opleveringsjaar; vaak is dat het opleveringsjaar zoals dat in het basisbestand is ingegeven. Bouw- en sloopplannen voor woningen met een leeftijdsspecifieke doelgroep, zoals studenten en ouderen, worden in de buurtprognose apart gehouden. Deze woningen tellen niet mee in de doorberekening van de kansen op geboorte, sterfte, vestiging en vertrek, omdat verondersteld wordt dat de populatie in deze woningen stabiel blijft qua omvang en gemiddelde leeftijd. De woningbouwplannen uit het basisbestand zijn te raadplegen via deze kaart. De opleveringsjaren die hierop te zien zijn, kunnen afwijken van de opleveringsjaren die OIS hanteert in de woningraming. Nadat per jaar de bevolkingsgroei op basis van de demografische componenten berekend is, is ook het verwachte inwonertal uitgaande van een binnenlands migratiesaldo van nul - bekend. Dat wordt omgezet naar het verwachte aantal huishoudens. Het binnenlands migratiesaldo wordt nu bepaald door het aantal huishoudens in te passen in de verwachte woningvoorraad. Wanneer er, gegeven de inwoning en leegstand, meer huishoudens zijn dan woningen, zal het binnenlands migratiesaldo negatief zijn: er zullen meer mensen uit de stad wegtrekken dan er naartoe komen.

28 Leerlingenprognose VO / Invoer van het prognosemodel Het Amsterdamse prognosemodel op stadsniveau, bestaat uit de volgende variabelen: De standbevolking op januari van het laatst bekende jaar, uitgesplitst naar -jaars leeftijdsgroep en geslacht. In de prognose van is de standbevolking die op januari. Om de analyse compleet te maken en de kansen voor de verschillende gebeurtenissen uit het verleden te kunnen bepalen is het noodzakelijk om ook een x- aantal jaren uit het verleden in te voeren. Het minimaal aantal benodigde jaren hiervoor is jaar. Geboorten. Per jaar (minimaal jaarreeksen) het aantal geboorten naar leeftijd van de moeder in -jaars leeftijdsgroep. De groep vruchtbare vrouwen bevindt zich in de groep - tot en met -jarigen. Sterfte. Per jaar (minimaal jaarreeksen) het aantal gestorvenen naar leeftijd en geslacht. Vertrek binnenland. Per jaar (minimaal jaarreeksen) het aantal mensen dat vertrekt uit de stad naar een locatie binnen Nederland per -jaars leeftijdsgroep en geslacht. Vertrek buitenland. Per jaar (minimaal jaarreeksen) het aantal mensen dat vertrekt uit de stad naar een locatie buiten Nederland per -jaars leeftijdsgroep en geslacht. Vestiging binnenland. Per jaar (minimaal jaarreeksen) het aantal mensen dat zich vanuit Nederland in de stad vestigt naar -jaars leeftijdsgroep en geslacht. Bovendien is nodig de meest recente bevolkingsprognose voor Nederland in -jaars leeftijdsgroepen. Deze is nodig om de verdeling van de vestigers naar leeftijd voor de toekomst te corrigeren. Vestiging buitenland, per jaar (minimaal jaarreeksen) het aantal mensen dat zich van buiten Nederland in de stad vestigt naar -jaars leeftijdsgroep en geslacht. Woningvoorraad en woningbouwprogrammering. Hier gaat om de meest recente stand van de woningvoorraad en de meest actuele verwachting van de jaarlijkse toevoegingen. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van het zogeheten basisbestand woningbouwlocaties, dat bijgehouden wordt door de afdeling Grond en Ontwikkeling van de Gemeente Amsterdam. In dit bestand worden alle woningbouwplannen die bij de gemeente bekend zijn, opgeslagen. Voor de prognose van is het basisbestand met peildatum november gebruikt. Veronderstellingen bevolkingsprognose Veronderstellingen over de geboorte Voor de prognose is het belangrijk de ontwikkeling van de TFR (Total Fertility Rate) te volgen. De TFR kan geïnterpreteerd worden als het gemiddeld aantal kinderen dat een vrouw in haar leven krijgt, als de voor dat jaar berekende leeftijdsspecifieke geboortecijfers zouden blijven gelden. In Amsterdam is de TFR van niet-westerse allochtonen hoger dan die van autochtonen en westerse allochtonen. Wel neemt de TFR van alle niet-westerse allochtonen samen al jaren af, met name onder de tweede generatie, terwijl die van autochtonen juist steeg tussen en. In de prognose van was de verwachting dat de TFR in Amsterdam nog verder daalt als gevolg van het afnemende kindertal onder niet-westerse allochtonen, maar niet zo ver als in eerdere prognoses werd aangenomen. Reden hiervoor was het stijgende kindertal onder autochtonen.

29 Leerlingenprognose VO / In de huidige prognose heeft de verwachting over de buitenlandse migratie tot aanpassingen van de TFR in het prognosemodel geleid. Door de komst van nieuwe immigranten met een nietwesterse achtergrond zal de TFR op een hoger niveau blijven dan in de prognose van werd aangenomen. Figuur B. Total Fertility Rate (TFR), Amsterdam, -, naar herkomstgroepering 4,5 4,3 4,1 3,9 3,7 3,5 3,3 3,1 2,9 2,7 2,5 2,3 2,1 1,9 1,7 1,5 1,3 1,1 0,9 0,7 0, Marokkanen Turken overige niet-westerse allochtonen Surinamers totaal autochtonen Antillianen westerse allochtonen bron: OIS In was de TFR in Amsterdam, en werden er. kinderen geboren. Ter vergelijking: in was de TFR, en werden er. kinderen geboren. De verwachting is dat de TFR in, zal zijn; iets hoger dan de verwachting van, volgens de prognose van. Veronderstellingen over de sterfte De levensverwachting in Nederland neemt de laatste jaar erg sterk toe, wel maanden per jaar. Het is onwaarschijnlijk dat dat altijd zo door blijft gaan. Aangezien het hier om een landelijke ontwikkeling gaat en niet om een specifiek Amsterdamse, wordt de ontwikkeling gevolgd zoals het CBS die voorspelt. Dat betekent dat is uitgegaan van de Amsterdamse cijfers, maar dat deze zodanig worden aangepast voor de toekomst dat de stijging van de levensverwachting gelijk is aan die van de CBS-prognose. Het volgen van de landelijke trend in de levensverwachting heeft er meerdere malen toe geleid dat de sterftekansen in het Amsterdamse prognosemodel werden bijgesteld. De levensverwachting in Amsterdam ligt ongeveer een jaar onder het Nederlands gemiddelde. In de bevolkingsprognose van gaan we uit van een levensverwachting van, jaar in voor vrouwen (, jaar volgens de prognose van ) en, jaar voor mannen (, jaar volgens de prognose van ). De gemiddelde levensverwachting in Nederland is volgens de meest recente bevolkingsprognose van het CBS, jaar voor vrouwen en, jaar voor mannen.

30 Leerlingenprognose VO / Veronderstellingen over de woningvoorraad Conform de ambitie die in de Structuurvisie Amsterdam is opgenomen, wordt verwacht dat de woningvoorraad in Amsterdam tussen en met. woningen zal toenemen. Nieuw in de prognose van is dat er daarnaast ook rekening gehouden wordt met de ambitie uit Koers om tot per jaar. woningen te bouwen. Omdat OIS voor de lange termijn de bandbreedte van. woningen handhaaft, betekent dat voor de woningraming dat de meeste toevoegingen tot zullen plaatsvinden. Zodra er een vastgestelde woningbouwambitie beschikbaar is voor de langere termijn, zal OIS de ambitie uit de structuurvisie loslaten en gebruik maken van de nieuwe ambitie. Ten opzichte van de vorige prognose is het jaarlijkse aantal toevoegingen aan de woningvoorraad voor de periode tot naar boven bijgesteld. Werden er in de prognose van nog. extra woningen verwacht in de periode -; volgens de huidige prognose zijn dat er.. In totaal wordt in de huidige prognose rekening gehouden met. extra woningen tot ;. meer dan volgens de prognose van. Net als in voorgaande prognoses wordt verondersteld dat vanaf, wanneer de groei van het aantal huishoudens in Nederland is afgevlakt (CBS prognose ), het draagvlak om te bouwen zal afnemen. De groei bedraagt vanaf dan nog ongeveer. woningen per jaar. Veronderstellingen over de migratie Het saldo van vestiging in Amsterdam vanuit het buitenland en vertrek naar het buitenland vanuit Amsterdam, oftewel het buitenlands migratiesaldo 5, is de loop der tijd erg grillig. Het hangt veelal af van het migratiebeleid en buitenlandse ontwikkelingen zoals vluchtelingenstromen. De buitenlandse migratiestroom van en naar Amsterdam hangt samen met de landelijke migratiestromen. Voor het toekomstige buitenlandse migratiesaldo voor Amsterdam wordt verondersteld dat de stad % van het totale landelijk buitenlands migratiesaldo krijgt. Dit percentage blijkt op de lange termijn de meest robuuste voorspeller te zijn. In de meest recente bevolkingsprognose van het CBS zijn de verwachtingen omtrent de buitenlandse migratie flink naar boven bijgesteld. De hogere immigratiestromen zijn vooral het gevolg van de toegenomen asielmigratie maar ook van de toenemende arbeidsmigratie vanuit de EU-landen. Het CBS gaat er vanuit dat als gevolg hiervan ook de gezinsmigratie hoger zal uitvallen. In de meest CBS-prognose van - wordt verwacht dat Nederland in een migratiesaldo van ruim duizend bereikt. Zo n duizend personen zullen dit jaar vanuit het buitenland naar Nederland komen; waaronder ongeveer duizend asielzoekers. Ook in verwacht het CBS nog een hoog migratiesaldo. Dat zal naar verwachting geleidelijk afnemen tot zo n. in. Belangrijk hierbij is op te merken dat de verwachting voor de asielmigratie naar Nederland zeer afhankelijk is van bijvoorbeeld de totstandkoming van een Europees opvangbeleid, maar ook van de ontwikkelingen in de herkomstlanden van de asielzoekers. Daarnaast bestaat de immigratie nog voor het grootste deel uit arbeidsmigratie. Veronderstellingen over inwoning en leegstand 5 In dit saldo is het ambtshalve vertrek inbegrepen; dat zijn uitschrijvingen uit het bevolkingsregister van personen die zich niet zelf hebben uitgeschreven, maar waarvan, na een uitgebreide onderzoeksprocedure, het vermoeden bestaat dat ze niet langer in Nederland verblijven.

31 Leerlingenprognose VO / In het Amsterdamse prognosemodel is ook een mogelijkheid om de inwoning te bepalen: dit is de verhouding tussen het aantal huishoudens en het aantal bewoonde adressen. Deze verhouding is mede afhankelijk van de ruimte op de woningmarkt en de economische situatie. Bij een krappe woningmarkt en grote populariteit van Amsterdam zal de inwoning hoog zijn en bij een ruime markt en/of geringe populariteit van Amsterdam zal de inwoning laag zijn. De verwachting is dat de inwoning nog hoog is zo lang het buitenlands migratiesaldo hoog is. Daarna zal de inwoning afnemen en stabiel blijven. Daarnaast biedt het prognosemodel de mogelijkheid om, per jaar, de leegstand te laten toe- of afnemen en het aandeel bewoonde niet-woningen te bepalen. Hierbij kan gedacht worden aan bewoonde kantoorruimtes. Verondersteld is dat de leegstand van woningen laag is, en het aandeel bewoonde niet-woningen hoog is, tijdens krapte op de woningmarkt. Als gevolg van de toegenomen en verder toenemende woningbouwproductie en toegenomen mogelijkheden om leegstand op te vullen, is de verwachting dat de leegstand in Amsterdam zal afnemen. Door de verstevigde woningbouwambities Figuur toont de loop van de Amsterdamse bevolking. Vanaf is de nieuwste bevolkingsprognose gebruikt. De figuur laat duidelijk zien dat er voor de jaren - nog steeds een groei voorzien wordt. Deze groei is voornamelijk het gevolg van natuurlijke aanwas. Opvallend is de omslag in de omvang van het binnenlands migratiesaldo en het buitenlands migratiesaldo. Conform de verwachting van het CBS zal het buitenlands migratiesaldo de komende jaren nog hoog blijven; en op termijn gaan afnemen. Tot gaat het per saldo om gemiddeld. personen per jaar die zich vanuit het buitenland in Amsterdam vestigen. In de vorige prognose lag die verwachting lager: rond. personen per jaar. Het opvangen van deze nieuwe inwoners vereist voldoende woonruimte. De figuur laat duidelijk zien dat, ondanks het feit dat de woningbouwproductie in de periode tot juist hoog is, er toch een negatief binnenlands saldo zal gaan ontstaan. Er zullen meer Amsterdammers zijn die de stad verruilen voor een andere Nederlandse gemeente, dan dat er vanuit andere gemeenten naar Amsterdam verhuizen.

32 Leerlingenprognose VO / Figuur B. Loop van de bevolking, - (vanaf volgens prognose ) 20 x natuurlijke aanwas buitenlands saldo binnenlands saldo toe/afname bevolking bron: OIS

33 Leerlingenprognose VO /