25 november 2016 Rapport B. Pas van energieleverancier gewisseld? Best even de energiebijdrage bekijken.

Transcriptie

1 Pas van energieleverancier gewisseld? Best even de energiebijdrage bekijken.

2 Managementsamenvatting Pas van energieleverancier gewisseld? Best even de energiebijdrage bekijken Doorheen heel 2016 zullen we met z n alle samen zo n keer van energieleverancier wisselen. Dat is goed nieuws, want die wisselmogelijkheid vormt precies de kern van de liberalisering van de energiemarkt. Dit rapport geeft verslag van gesprekken tussen ombudsman en minister over de aanrekening van de energiebijdrage van die overstappers. Het rapport legt uit hoe het soms kan mislopen bij die aanrekening. Maar het rapport bevat vooral enkele positieve tussentijdse resultaten van het overleg. De energiebijdrage hoort immers correct aangerekend te worden. Evenmin mag de energiebijdrage de overstap-appetijt afremmen. De boodschap van de ombudsman aan de overstappers luidt: Bekijk even uw eindfactuur, maar doe verder voorlopig niets. De overheid maakt werk van een oplossing waarbij u zelf geen verdere stappen hoeft te zetten. Publiek rapport, met als specifieke bestemmelingen: - Parlementsvoorzitter (parlementaire commissie Energie) - Minister bevoegd voor Energie 2

3 De berekening van de Energiebijdrage 1. BEDRIJVEN - De in dit rapport behandelde problematiek gaat terug tot april 2016, toen de ombudsman de Vlaamse overheid contacteerde over een situatie bij de professionele afnemers in de hogere volumes (vanaf 6GWH). Het contact ging toen al over de aanrekening van (nieuwe) klanten waarvan geen verbruik van twaalf maanden gekend is, wat het geval zou zijn bijvoorbeeld bij een wisseling van leverancier. De ombudsman had het toen al over klanten met piek- en dalverbruik en de situatie van een overstap in de winterperiode met piekverbruik. Zo n klant betaalt op basis van de lineaire extrapolatie bijvoorbeeld de bijdrage categorie K (20 tot 50 GWH), terwijl het volledige jaarverbruik eerder zou leiden tot categorie J (5 tot 20 GWH). Als deze klant dus van energieleverancier verandert op een piekmoment, dan zal deze klant de eerste maanden vaak een bedrag pro rata van een hogere schijf betalen, louter omwille van zijn overstap. Naargelang de klant dan langer bij de nieuwe energieleverancier is, komen ook de dalmaanden erbij en zal hij vanaf een gegeven moment wel een bedrag pro rata de juiste schijf betalen. Probleem bij een maandelijkse afrekening is dat dit meteen eindafrekeningen zijn en dat er geen latere verrekeningen zijn. De ombudsman liet destijds in april al verstaan dat deze berekeningswijze de overstap-appetijt afremt. De toepassing van de regelgeving blijft echter tot vandaag onveranderd, in die zin dat er (enkel) rekening gehouden wordt met het aantal maanden bij de huidige leverancier, terwijl de ombudsman bedenkt dat de regelgeving dit geenszins voorschrijft (artikel , 1, Energiedecreet spreekt enkel over de afnamegegevens van de laatste twaalf maanden, dus ongeacht of dat bij een of meerdere leveranciers is). 2. GEZINNEN - Dit rapport steunt echter vooral op dossiers van gezinnen. Hier gebeurt de afrekening van de elektriciteit jaarlijks en enigszins anders dan voor de grote afnemers, nu artikel , 1, Energiedecreet, bepaalt: Wanneer de facturatie van de elektriciteitsafnamen voor een afnamepunt gebeurt met een jaarlijkse factuur, wordt de heffing berekend op basis, eventueel geëxtrapoleerd pro rata temporis, van de verbruiksgegevens over de twaalf maanden die voorafgaan aan de einddatum van de periode waarop de factuur betrekking heeft. Indien de verbruiksgegevens waarop de factuur betrekking heeft niet overeenstemmen met een periode van twaalf maanden die voorafgaan aan de einddatum van de periode waarop de factuur betrekking heeft, dan worden de verbruiksgegevens waarop de factuur betrekking heeft geëxtrapoleerd aan de hand van in de elektriciteitsmarkt vastgelegde verbruiksprofielen. Zoals hierna zal blijken, heeft deze iets andere regeling voor de gezinnen, toch vergelijkbare effecten. De ombudsman werd er voor het eerst mee geconfronteerd toen een boze verzoeker (dossier ombudsman ) begin juni 2016 aan de lijn hing omdat zijn aan de hand van zijn 3

4 verbruiksprofiel berekende energieheffing, 290 euro bedroeg (verbruik hoger dan 10 MWh) in plaats van het door hem verwachte 130 euro (verbruik kleiner dan 10 MWh). Van 16 april 2015 tot en met 8 november 2015 verbruikt de verzoeker 2268 kwh. Op 8 november 2015 vervangt de distributienetbeheerder de meter bij de verzoeker. Van 9 november 2015 tot en met 20 april 2016 verbruikt de verzoeker 7252 kwh. Dat geeft een totaal van 9520 kwh voor 12 maanden en 4 dagen. Alhoewel de meetperiode dus 4 dagen meer bedraagt dan 365 dagen, strandt zijn reëel jaarverbruik op slechts 9520 kwh: duidelijk lager dan 10 MWh. Het valt de ombudsman zwaar om te begrijpen waarom deze verzoeker aan het tarief 290 euro wordt belast, in plaats van aan 130 euro. 3. In september en oktober 2016 zag de ombudsman vergelijkbare dossiers. In dossier ombudsman heeft verzoeker facturen die getuigen van de volgende verbruiken: : kwh : kwh : kwh Van 8 september 2015 tot 11 april 2016 verbruikt verzoeker kwh. Vervolgens verandert de verzoeker van energieleverancier en van 11 april 2016 tot 6 september 2016 is er een verbruik van kwh. De verbruiksgegevens over de twaalf maanden die voorafgaan aan de einddatum van de periode waarop de factuur betrekking heeft bedragen hier dus kwh, wat kleiner is dan 10 MWh, en doet verhopen op een aanrekening van 130 euro energiebijdrage. Bij de nieuwe energieleverancier wordt de verzoeker echter opnieuw door toepassing van het systeem van het verbruiksprofiel aangerekend tegen het tarief van 290 euro. Bij de vorige leverancier werd de verzoeker nochtans wel correct pro rata afgerekend tegen het tarief van 130 euro. Opnieuw valt het de ombudsman zwaar om te begrijpen hoe iemand die nooit een jaarverbruik had boven de 10 MWh, als gevolg van een leverancierswissel, ineens wel belast wordt op een verbruik van meer dan 10 MWh. 4

5 In dossier ombudsman heeft de verzoeker de voorbije jaren de volgende verbruiken genoteerd: : kwh : kwh Uit het dossier blijkt ook dat er van 4 juni 2014 tot 16 juni 2015 een verbruik was van kwh bij een vorige energieleverancier. Op 1 april 2016 verandert de verzoeker van energieleverancier. Voor het afnamepunt van de verzoeker is juni de jaarlijkse meteropnamemaand en als gevolg daarvan krijgt de verzoeker dus een eindafrekening voor de periode 1 april 2016 tot 6 juni De energieleverancier rekent de energieheffing pro rata aan tegen het tarief van 770 euro, zijnde het tarief van 20 MWh of hoger. De verzoeker betaalt alleen voor deze twee maanden dus al 140 euro energieheffing terwijl hij op basis van zijn jaarverbruik maximaal slechts 290 euro zou mogen betalen. In dossier had verzoeker volgende verbruiken: : kwh : kwh : kwh In de periode van 15 mei 2014 tot 8 mei 2015 was er een verbruik van kwh. Vervolgens was er van 9 mei 2015 tot 14 januari 2016 een verbruik van kwh. Op 14 januari 2016 stapt verzoeker over naar een andere energieleverancier en voor de periode 14 januari 2016 tot 17 mei 2016 is er een verbruik van 7.461kWh. In totaal geeft dit voor de periode 9 mei 2015 tot 17 mei 2016 een verbruik van kwh over de twaalf maanden die voorafgaan aan de einddatum van de periode waarop de factuur betrekking heeft. De energieheffing wordt hier pro rata aangerekend aan het tarief van 770 euro. Op jaarbasis betaalt verzoeker een kleine 500 euro meer dan op basis van het jaarverbruik mag verwacht worden. Opnieuw valt het de ombudsman zwaar dat een verbruik van 15 MWh toch belast wordt alsof men meer dan 20 MWh verbruikt zou hebben. 4. Deze dossiers situeren zich bij verschillende energieleveranciers en zijn dus niet toe te schrijven aan toevallige verkeerde berekeningen. De enige constante in deze voorbeelden is dat er een tussentijdse meteropname is gebeurd, al dan niet als gevolg van een vraag van de klant. 5

6 In vraag 10 van de FAQ die de Vlaamse Belastingdienst ter beschikking stelt op haar website wordt gesteld dat: Indien er een opname plaats vindt tussen de jaarlijkse meteropnames, bijvoorbeeld naar aanleiding van een verhuis, een leverancierswissel, een metervervanging of een afsluiting van de meter, dan moet uw leverancier uw jaarverbruik bepalen aan de hand van het laatste gemeten verbruik dat via de afrekening gefactureerd wordt. In vraag 24 van de FAQ staat: Indien zowel een verbruik van minder dan een jaar bekend is als een verbruik van meer dan een jaar, wordt de voorkeur gegeven aan een extrapolatie op basis van de meest recente gegevens aangezien deze het best de huidige situatie benaderen. 5. Zonder de berekeningswijze globaal in vraag te willen stellen (bij nieuwbouw bijvoorbeeld is er geen verbruikshistoriek en wordt er sowieso gewerkt met het profiel), tonen de dossiers aan dat de berekening aan de hand van de meest recente verbruiksgegevens, niet het beste resultaat oplevert. In het laatste voorbeeld was er zelfs een afwijking van kwh.in de ogen van de ombudsman valt dat niet te rijmen met ombudsnorm 5 redelijkheid en evenredigheid, zeker wanneer de voorbeelden aantonen dat de verbruiksgegevens over de twaalf maanden die voorafgaan aan de einddatum van de periode waarop de factuur betrekking heeft telkens gewoon beschikbaar waren. De ombudsman bedenkt daarbij ook dat de regelgeving de extrapolatie op basis van de meest recente gegevens helemaal niet voorschrijft en denkt doorheen bovenstaande voorbeelden ook te hebben vastgesteld dat er aan die (weliswaar op het federale niveau bepaalde) profielen zelf wat schort. Het is ook meteen duidelijk dat de huidige werkwijze een domper zet op het vrij wisselen van energieleverancier. Klanten die naar aanleiding van een switch geconfronteerd worden met een hogere aanrekening van de bijdrage energiefonds, zullen minder geneigd zijn om later nogmaals te wisselen. 6. Ten slotte, blijken elektriciteitsfacturen wel het tarief te vermelden, maar niet de heffingsgrondslag. Belastingplichtigen blijven zo in het ongewisse over het jaarverbruik waarop de overheid belasting int, wat ook nazicht en controle moeilijk maakt. 6

7 Conclusie en tussentijds resultaat overleg 7. De ombudsman raadt overstappers aan om hun eindafrekening na te kijken, maar tegelijk is het niet nodig om nu verdere stappen te ondernemen. Het gaat momenteel om beperkte bedragen en de ombudsman ijvert er mee voor dat de energiebijdrage voortaan correct aangerekend wordt, zonder dat overstappers zelf bijkomende stappen moeten ondernemen. De voorbije weken heeft de ombudsman daarom deze zaak al besproken met de minister bevoegd voor Energie. a. Dat gesprek resulteert vandaag in het engagement van de minister om een einde te maken aan de interpretatie/toepassing dat afnamegegevens van de laatste twaalf maanden of de verbruiksgegevens over de twaalf maanden die voorafgaan louter betrekking hebben op gegevens bij de huidige leverancier. b. Minister en ombudsman zijn het ook eens dat een decretale ingreep moet toelaten om die twaalf maanden -gegevens, die bekend zijn bij de netbeheerder, ter beschikking te stellen van de energieleverancier, om zo te komen tot correcte tarifering van de energiebijdrage. c. Bijkomend beveelt de ombudsman aan dat de energieleveranciers bij de eerstvolgende eindafrekeningen ( ) nagaan of de klant in aanmerking komt voor een herberekening van zijn eindafrekening Dit bedrag (in bonus of in malus) kan dan worden verrekend via de eindafrekening d. Voorts noteert de ombudsman de bereidheid om het jaarverbruik (op basis waarvan het tarief wordt bepaald) mee te vermelden op de elektriciteitsfactuur. e. De ombudsman denkt, ten slotte, dat de Vlaamse overheid best bij de federale overheid aandringt op een onderzoek van de door de verbruiksprofielen veroorzaakte afwijkende resultaten ten opzichte van het reële verbruik. Bart Weekers Vlaams Ombudsman 7

8 +32 (0) (0)