2 Onderwijs. 2.1 Inleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2 Onderwijs. 2.1 Inleiding"

Transcriptie

1 2 Onderwijs 2.1 Inleiding De jarenlang voorgeschreven richtlijnen voor het Onderwijs Verslag zijn vervallen voor het Onderwijs Verslag over De faculteit Wiskunde en Informatica heeft besloten op gepaste wijze gebruik te maken van deze vrijheid. In dit verslag zijn een aantal statistische en kwalitatieve gegevens over de opleidingen opgenomen. Hiervoor is een selectie gemaakt uit de gegevens van het Statistisch Jaarboek Studenten TUE De voor de minister relevante gegevens/kengetallen zullen bovendien opgenomen worden in het Onderwijs Verslag TUE Voor uitvoeriger cijfermateriaal wordt dan ook verwezen naar genoemde edities. Waar relevant wordt ingegaan op de ontwikkelingen die zich hebben voorgedaan in het verslagjaar, waarbij tevens aandacht wordt geschonken aan die zaken die gezien kunnen worden als een vertaling van de verschillende afspraken die er over het onderwijs zijn gemaakt (Hoofdlijnenakkoord met de minister, de convenant Technisch-Wetenschappelijke Opleidingen en de kernpunten Onderwijs Ontwikkelingsplan TUE ). 2.I De sector Informatica 2.I.2 Eerste fase onderwijs Initiële opleiding tot informatica-ingenieur. Binnen de sector Informatica worden de volgende opleidingen aangeboden: - de gewone 4-jarige opleiding tot informatica-ingenieur; - een 3-jarige opleiding tot informatica-ingenieur voor afgestudeerden van een HTO-opleiding Computertechniek; - een 2-jarige opleiding tot informatica-ingenieur voor afgestudeerden van een HIO-opleiding. Het huidige curriculum voor de informatica-opleiding stamt uit In 1993 zal het gehele curriculum door de eerste generatie doorlopen zijn. De commissie BEGIN heeft de invoering van het basisdeel van dit curriculum (de eerste 7 trimesters) begeleid. Eind 1992 was deze commissie doende haar eindrapport te schrijven. Inmiddels is duidelijk dat de commissie een herstructurering van het curriculum voorstaat. Hierop wordt later nog teruggekomen. Het grote belang dat de maatschappij heeft bij hooggekwalificeerde informatica-ingenieurs rechtvaardigt ten volle de extra inspanningen die de faculteit zich getroost om voornoemde 2- en 3-jarige opleidingen in stand te houden. Met ingang van het studiejaar bestaat voor studenten de mogelijkheid om een gecombineerde propedeuse Wiskunde en Informatica te volgen. In de statistische gegevens worden deze studenten als informatica-studenten beschouwd. Service-onderwijs Naast de opleiding tot informatica-ingenieur wordt service-onderwijs in de informatica gegeven voor de andere opleidingen van de TUE. De faculteit beschouwt dit als een uiterst belangrijk onderdeel van haar taak. De omvang van het service-onderwijs bedraagt thans ongeveer 4 fte. Er zijn verschillende soorten in dit onderwijs te onderscheiden: - inleidend programmeeronderwijs (voor alle faculteiten behalve N) - een substantiële bijdrage aan verplichte vakken en keuze vakken in een studierichting (IT, Wsk en BDK) - min of meer losse vakken, gekozen door enkele studenten uit andere studierichtingen. Sommige opleidingen neigen ertoe om hun eigen inleidend informatica-onderwijs te (gaan) verzorgen. De faculteit vindt dit geen goede zaak. Op het gebied van informatica-onderwijs in de latere fase van de studie meent de faculteit de andere studierichtingen meer te kunnen bieden dan nu wordt gevraagd. De toenemende informatisering van de maatschappij vraagt immers een steeds meer geavanceerde informaticakennis van de afgestudeerden van alle opleidingen. De faculteit staat open voor overleg hierover. In dit overleg heeft de faculteit een open oog voor de wensen van de andere opleidingen. Voor het met succes volgen van keuze vakken bij Informatica is het echter Lotgevallen W&I 1992 p. 4

2 onontbeerlijk dat de basiskennis door de faculteit Wiskunde en Informatica wordt aangebracht. Instroom en doorstroom studierichting Technische Informatica Instroom kwantitatief In figuur 1 zijn de aantallen eerstejaars studenten informatica over de afgelopen 11 jaar weergegeven. Uit het overzicht blijkt dat de instroom sinds 1987 afneemt en in 1992 ongeveer tot de helft van de instroom in het "topjaar" 1987 is gedaald. De TUE als totaal kende tot nu toe in 1990 de grootste instroom. De daling van het aantal eerstejaars informatica-studenten kan toegeschreven worden enerzijds aan de afname van de eerstejaars populatie, anderzijds aan een afnemende belangstelling voor exacte studies bij aankomende studenten. Overigens duiden de vooraanmeldingscijfers voor 1993 op een stabilisatie van het aantal eerstejaars. Het percentage vrouwelijke eerstejaars fluctueert tussen 4.1 in 1987 en 14.7 in Gemiddeld over 11 jaar bedraagt dit percentage 8. In de jaren 1990, 1991 en 1992 zijn respectievelijk 4, 12 en 14 studenten gestart met het gecombineerde propedeuse-programma. In 2.W.2.1 is aangegeven welke resultaten deze studenten behaald hebben. Instroom kwalitatief In figuur 2 is de frequentieverdeling van het gemiddelde VWO-eindexamencijfer van de eerstejaars studenten informatica met een VWO-opleiding weergegeven. Uit het overzicht blijkt dat de informatica-opleiding studenten trekt met een hoger gemiddeld eindexamencijfer dan de gemiddelde TUE eerstejaars student. Voor wiskunde geld dit nog in sterkere mate. Toch heeft nog ongeveer 37% van de eerstejaars een gemiddeld eindexamencijfer onder de 7. Voor de exacte vakken die alle eerstejaars met VWO gevolgd hebben is de situatie als volgt: voor natuurkunde heeft 28% minder dan een 7, voor wiskunde B heeft 29% minder dan een 7. Van de 53 eerstejaars die scheikunde in hun pakket hadden heeft 25% minder dan een 7. Van de 21 eerstejaars die biologie in hun pakket hadden heeft 24% minder dan een 7. De waarschuwing van de Technische Universiteiten aan aspirant-studenten voor de geringe slaagkans bij een cijfer lager dan een 7 voor de wiskunde en/of exacte vakken is blijkbaar ook dit jaar door een niet onaanzienlijk deel van de eerstejaars genegeerd. Op grond van dit verschijnsel heeft de Visitatie commissie Wiskunde en Informatica in 1990 geconcludeerd dat men moet verwachten dat het studierendement geen maatstaf is voor de kwaliteit van het onderwijs. De vrije studenteninstroom impliceert tevens dat het hanteren van streefrendementen voor het propedeutisch examen niet erg zinvol is. Ingeschreven studenten In figuur 3 zijn de aantallen ingeschrevenen over de jaren 1982 tot en met 1992 weergegeven. Sinds 1982 is het aantal ingeschrevenen gegroeid tot en met 1988; sindsdien neemt dit aantal af. Rendementen De P-rendementen In figuur 4 zijn de P-rendementen van de afgelopen 5 jaren weergegeven. De generatie 1987 was de laatste in een serie van jaargangen met een steeds afnemend P-rendement na 1 jaar. Dit gegeven was destijds mede reden om het curriculum te herstructureren en de begeleiding en kwaliteitsbewaking te intensiveren. De generatie 1988 was de laatste generatie in het oude studieprogramma. Mogelijk heeft het besef hiervan bij deze studenten een positief effect gehad op de studieresultaten. Het P-rendement na 1 jaar van de generatie 1989 (het nieuwe curriculum) is iets lager dan dat van de generatie De generaties 1990 en 1991 Lotgevallen W&I 1992 p. 5

3 hebben een zeer bevredigend P-rendement na 1 jaar behaald. Het P-rendement na 2 (of meer) jaren is het laagst (50%) geweest voor de grootste generatie (170 eerstejaars in 1987). Bij de andere generaties fluctueert het P-rendement na 2 (of meer) jaren rond de 60%. Overigens komt het vanwege de studiefinancierings-voorwaarden steeds minder voor dat studenten meer dan 2 jaren gebruiken om hun propedeuse te behalen. D-rendementen In figuur 5 zijn de D-rendementen vanaf 1985 weergegeven. Uit de figuur blijkt dat slechts een gering percentage van de studenten erin slaagt de D-fase in de nominale tijd te doorlopen. Toch is er vanaf de generatie 1985 tot en met de generatie 1988 een stijging van het percentage "nominaal" studerende studenten (van 4% tot 15%). Het merendeel van de studenten heeft 4 jaren nodig om de D-fase te doorlopen en een niet onaanzienlijk deel zelfs 5 jaren of meer. Redenen hiervoor zijn dat sommige trimesters overvol zijn (b.v. trimester 3.2) en dat het afstudeerwerk veelal langer duurt dan de nominale 6 maanden. De SI heeft geadviseerd de bovenbouw zodanig te hervormen dat er niet meer dan 5 vakken per trimester worden gegeven. Vanaf het eerste cohort (generatie 1983 volgens de gehanteerde definitie) is het D-rendement na 5 jaren of meer nooit lager dan 80% geweest. Afgelegde examens In de periode hebben 65 studenten (59 mannen en 6 vrouwen) hun propedeutisch examen en 72 studenten (68 mannen en 4 vrouwen) hun doctoraal examen behaald. Ten opzichte van 1991 daalde het aantal behaalde propedeutische examens van 85 tot 65. Het aantal behaalde doctoraal examens steeg met 4. Kwaliteitsbewaking Bij de kwaliteitsbewaking van het onderwijs speelt de Studierichtingscommissie een belangrijke rol. In het verslagjaar heeft de Studierichtingscommissie Informatica (SI) een notitie uitgebracht over de evaluatie van het curriculum. Hierin is aangegeven op welke wijze de SI de evaluatie van het onderwijs zal uitvoeren en vormgeven. Ten aanzien van de propedeuse wordt specifiek ingegaan op de evaluatie van het selecterende, oriënterende en verwijzende aspect. Ten aanzien van het basisdeel wordt ingegaan op de te toetsen aspecten en de wijze van evaluatie. Verwacht kan worden dat middels dit instrument belemmeringen in de studievoortgang van de studenten opgespoord en verminderd zullen worden en er extra aandacht bestaat/ontstaat voor tijdige selectie/verwijzing van studenten. Zoals reeds is aangegeven heeft de SI voorts geadviseerd de bovenbouw zodanig te hervormen dat er niet meer dan 5 vakken per trimester gegeven worden. Naar verwachting zal deze aanbeveling overgenomen worden. In het verslagjaar is de begeleiding van de eerstejaars studenten geïntensiveerd en is tevens een experiment gestart met een vermindering van de begeleiding vanaf het derde jaar. Dit experiment heeft tot doel de zelfwerkzaamheid van de studenten te stimuleren. Vooralsnog zijn hiervan geen negatieve effecten merkbaar. Zoals reeds eerder vermeld staat de commissie BEGIN een herziening van het curriculum voor. De reden hiervoor is dat het huidige curriculum teveel knelpunten/belemmeringen voor de studenten bevat. De commissie is van mening met haar voorstellen een bijdrage te kunnen leveren aan de oplossing van de geconstateerde knelpunten. 2.I.3 Het tweede fase onderwijs sector Informatica Promoties In 1992 vonden 5 promoties plaats, allen mannen, waarvan 3 gefinancierd op de eerste en 2 op de derde geldstroom. 3 promoties werden intern voorbereid, 2 extern. Lotgevallen W&I 1992 p. 6

4 Het aantal promoties is in vergelijking met 1991 gelijk gebleven. Aan het eind van het verslagjaar waren 27 aio/oio plaatsen binnen de sector Informatica bezet, waarvan 15 aio-plaatsen uit de 1 e geldstroom en de centrale beleidsruimte, 2 oio-plaatsen uit het SOBU en 10 oio-plaatsen uit de 2 e en 3 e geldstroom. De faculteit wil het aantal aio/oio's handhaven op 24 à 30, zodat uit deze pool 6 à 7 promoties per jaar tot stand komen. Ontwerpersopleiding Technische Informatica De ontwerpersopleiding Technische Informatica leidt in twee jaar op tot ontwerper van gegevensverwerkende systemen voor technische toepassingen. Uitgangspunt hierbij is het streven naar enerzijds een goede theoretische fundering in de vorm van specificatie- en ontwerpmethoden, en anderzijds praktische oefening door werken aan een groot project. Volgens een onderzoek van de Raad van Centrale Ondernemingsorganisaties (RCO) is er jaarlijks plaats voor vele tientallen afgestudeerden van ontwerpersopledingen van het type Technische Informatica. Gestreefd wordt naar een instroom in deze opleiding van 30 cursisten per jaar. Het aantrekken van goede cursisten blijkt geen probleem te zijn. Het aantal twaio's in dienst bedroeg op 31 december De instroom bedroeg 17 twaio's, 7 twaio's hebben hun diploma behaald. Er is een uitstekende samenwerking met het bedrijfsleven, waarbij ook cursussen vanuit het bedrijfsleven worden verzorgd. 2.I.4 PAO-cursussen In 1992 werden de volgende PAO-cursussen verzorgd: - Communicerende Databases; - Object-oriented methods; - Specificatie en simulatie van systemen. 2.W De sector Wiskunde De sector wiskunde verzorgt veel onderwijs. Ten eerste het eigen eerste fase onderwijs, maar daarnaast zijn er omvangrijke andere taken; het serviceonderwijs voor andere studierichtingen, tweede fase onderwijs en enig contractonderwijs. Binnen het tweede fase onderwijs wordt onderscheiden de ontwerpersopleidingen Wiskunde voor de Industrie en de bijdrage aan Logistieke besturingssystemen. Daarnaast is er de lerarenopleiding. Tenslotte worden promovendi begeleid. 2.W.2 Eerste fase onderwijs Gecombineerde propedeuses In het studiejaar is de mogelijkheid geschapen voor studenten om in een jaar zowel hun propedeuse wiskunde als hun propedeuse Informatica te behalen middels een aangepast programma. Van deze mogelijkheid maakten het eerste jaar 4, het tweede jaar 13 studenten gebruik; in het studiejaar startten 14 studenten met dit programma. In het eerste jaar behaalden 3 studenten beide P-diploma's, 1 student is voortijdig overgestapt naar de reguliere informatica-opleiding. Van de studenten die in 1991 startten met dit combinatieprogramma behaalden 2 studenten beide p-examens en studeren 2 studenten nog in dit programma. 1 student verliet de faculteit zonder p-diploma. Van de anderen gingen er 3 voortijdig verder met Informatica en 6 met Wiskunde. Een aantal studenten combineert ook in de doctoraalfase beide studies. Met ingang van is daarna de tweede gecombineerde propedeuse gestart: wiskunde-natuurkunde. Dit zware programma trok ondanks het feit dat er vrijwel geen publiciteit aan gegeven was 13 studenten. Zij hadden vrijwel allemaal de vereiste (maar niet verplichte) hoge eindexamencijfers. De verroostering van al deze combinaties leverde spanningen op. Voor de studenten die tevens de propedeuse natuurkunde doen is door de coördinator van dit programma een enkele instructie Lotgevallen W&I 1992 p. 7

5 vervangen door aparte begeleidingsuren. Dit combinatie-programma is een uitwerking van de aanbeveling uit het visitatierapport over wiskunde waarin gesteld wordt dat het goed zou zijn wiskundestudenten meer in aanraking te laten komen met wetenschapsgebieden waar de wiskunde toegepast wordt. Instroom en doorstroom gegevens De cijfers over de instroom in de wiskunde propedeuse worden door de combinatieprogramma's enigszins vertroebeld. In de statistische gegevens komen bij de gegevens over wiskunde alleen de studenten terecht die de gewone (enkelvoudige) propedeuse gekozen hebben. De tabellen in het Statistisch jaarboek van de TUE zijn op die deelpopulatie gebaseerd. De instroom lijkt stabiel de laatste vijf jaar rond de 45 eerstejaars (zie figuur 6), maar dat behoeft de kanttekening dat door het opzetten van de combinatieprogramma's er feitelijk meer studenten deelnamen. Het percentage meisjes in de instroom is de laatste 4 jaren gestaag aan het dalen: in 1989 was dat 29%, %, %, tot %. Het gaat om kleine aantallen, maar de trend is niet zoals verwacht. Uit figuur 2 blijkt dat de gemiddelde eindexamencijfers van de wiskunde eerstejaars het afgelopen jaar redelijk hoog waren in vergelijking met de algemene TU-populatie. Van de wiskundestudenten had 37% een gemiddelde hoger dan 7.5: op de TU als geheel was dat slechts 24% van de studenten. In dit percentage zijn de studenten van de combinatie-propedeuses, van wie verwacht wordt dat zij hoge cijfers haalden op de vooropleiding vanwege de zwaarte van de programma's niet meegenomen. Van de studenten die in 1991 met hun wiskundestudie begonnen, behaalde 44% het propedeutisch examen na 1 jaar. In vergelijking tot voorgaande jaren is dat hoog te noemen (zie figuur 7). Het d-rendement van de afgelopen 5 cohorten studenten is grafisch weergegeven in figuur 8. De cijfers hebben voornamelijk betrekking op het oude doctoraal programma. De generatie 1989 is de eerste die in het nieuwe curriculum studeert. In het nieuwe doctoraal programma zijn enige drempels geconstateerd. De d-coördinator heeft deze gesignaleerd en er is in samenspraak met de docenten en de studierichtingscommissie gezocht naar oplossingen. Zo zijn er onder meer enkele herkansingen georganiseerd. Voor meer cijfermatige gegevens wordt de geïnteresseerde lezer verwezen naar het Statistisch jaarboek van de TUE. Voor alle aldaar gepresenteerde getallen geldt het genoemde voorbehoud; de getallen zijn gebaseerd op de populatie die zich alleen voor wiskunde inschreef. Service-onderwijs Naast onderwijs voor de wiskundestudenten levert de faculteit een bijdrage in de curricula van alle andere studierichtingen op de TUE. Zo verzorgt de sector wiskunde niet slechts voor de 195 "eigen" studenten onderwijs (zie figuur 9), maar voor rond de 3000 (zie figuur 10). Alle eerste jaars van de TUE ontvangen wiskunde-onderwijs. Daarnaast vrijwel alle tweede jaars en een aantal derde jaars. De toenemende differentiatie van programma's, zoals aparte programma's voor de verkorte opleidingen, vraagt een op maat gesneden wiskunde service-onderwijs programma. Zowel de onderwijsinspanning die daarmee gemoeid is, als de organisatorische inspanning nemen de laatste jaren sterk toe. De bekostiging blijft daarbij achter. Studenten Technische Wiskunde krijgen ook van andere faculteiten onderwijs. In het verslagjaar deden zich in de verroostering problemen voor als gevolg van een experiment met blokonderwijs van de faculteit Bedrijfskunde. Hierover is door de portefeuillehouder overleg gevoerd: het komend jaar zullen zich naar verwachting hiermee geen problemen voordoen. Dit incident geeft het belang aan van een uniforme onderwijsorganisatie in alle faculteiten. Lotgevallen W&I 1992 p. 8

6 2.W.3 Tweede fase opleidingen Tweede fase lerarenopleiding De universitaire lerarenopleidingen hebben dit jaar een visitatie gehad. Het aantal studenten dat voor de eerste graads lerarenopleiding wiskunde kiest (aan de TUE zowel als landelijk) is zorgelijk klein: aan de faculteit rondden in het verslagjaar 3 mensen de opleiding met succes af. Op basis van het rapport is de aanbeveling gedaan het aantal opleidingen in te krimpen. Bij het eerste uitwerkingsvoorstel is er geen opleidingscapaciteit meer voorzien voor de faculteit Wsk/I aan de TUE. Slechts aan algemene universiteiten zou een eerste graads lerarenopleiding blijven. Tegen deze ontwikkeling is protest aangetekend. Vooralsnog handhaaft de faculteit haar lerarenopleiding. Ontwerpersopleiding Wiskunde voor de Industrie De opleiding is gericht op het leveren van een wiskundige bijdrage aan het ontwerpen van industriële producten en/of bedrijfsprocessen. Aandacht wordt besteed aan een verscheidenheid van wiskundige technieken, aan het ontwikkelen, gebruiken en analyseren van mathematische modellen, aan de aansluiting met natuurwetenschappen, techniek en bedrijfswetenschappen en aan werken in interdisciplinaire teams. Iedere cursist doet tevens buitenlandse ervaring op. De opleiding is opgezet en wordt verzorgd door de Faculteit Wiskunde en Informatica in samenwerking met in principe alle andere faculteiten. De opleiding is er één van een groep soortgelijke opleidingen in West-Europa, waarbinnen onder de auspiciën van het European Consortium for Mathematics in Industry (ECMI) uitwisseling en verdere samenwerking plaats vindt. De organisatie en de verzorging van het onderwijs is voortgezet op dezelfde wijze als in Wel werden de persoonlijke bijlagen van de opleidings- en begeleidingsplannen wat verder gedetailleerd. Voorts bleek het mogelijk om de vaste leiding van het modellencolloquium / modelleringspracticum uit te breiden met een stochasticus, waarmee een al langer gewenste verbreding kon worden gerealiseerd. Het vijfjarig bestaan van de opleiding is gevierd op 11 november 1992 met een symposium onder de titel "Wiskunde, vast punt in de industrie" en een daarbij behorende tentoonstelling waarin (modellerings)projecten van cursisten uit de opleiding, topics van andere ECMI-centra en computerdemonstraties te zien waren. Op initiatief van een aantal oud-cursisten is een vereniging van cursisten en oud-cursisten van de opleiding opgericht, en wel onder de naam AIME (Association of Industrial Mathematicians Eindhoven). Het aantal cursisten steeg gestaag van 14 op 1 januari 1992 tot 23 per ultimo Het aantal sollicitanten was het gehele jaar door bevredigend. Promoties Voor elke promovendus wordt een begeleidingsplan opgesteld. Naast de persoonlijke begeleiding wordt daarbij tevens gebruik gemaakt van de landelijke AIO-netwerken. Voor komend jaar is er gewerkt aan het opzetten van onderzoekscholen. In de sector wiskunde vonden in het verslagjaar 9 promoties plaats. 2.W.4 Cursussen in de derde geldstroom In het verslagjaar zijn drie cursussen met open inschrijving aangeboden als post academisch onderwijs; - Spline-approximatie - Aero-akoestiek - Liquid Crystal Devices. Lotgevallen W&I 1992 p. 9

7 De laatste cursus werd georganiseerd in ECMI-verband. De docent was afkomstig van de Strathclyde University uit Glasgow. De organisatie van deze cursussen werd verzorgd door het IWDE in samenwerking met PAO-N. Daarnaast zijn een drietal cursussen voor DAF verzorgd op het gebied van de statistiek. 2.5 Bespreking van punten uit het Hoofdlijnenakkoord De studievoortgang van zowel individuele studenten als cohorten studenten wordt bewaakt door enerzijds de coördinator voor de propedeuse, en anderzijds de coördinator van de doctoraalfase. Voor de gecombineerde propedeuses zijn aparte coördinatoren benoemd. Voor de signalering worden naast persoonlijke gesprekken, de gegevens van het studievoortgangsregistratiesysteem gebruikt. Verder wordt er in het eerste studiejaar regelmatig en in de hogere jaren incidenteel geenquêteerd over de studie. Tenslotte kent de faculteit een actieve studievereniging GEWIS. Via haar onderwijscommissaris vervult deze vereniging in samenwerking met de studentenraad een signalerende taak ten aanzien van het onderwijs. Deze "informele" kwaliteitsbewaking wordt postief gewaardeerd. In het verslagjaar zijn in het doctoraalcurriculum Technische Wiskunde problemen geconstateerd, waarop bijstelling is gevolgd. Dit wordt nog verder in samenhang met de propedeuse bekeken; er zijn aanwijzingen dat op één punt de basis die gelegd wordt in het eerste jaar onvoldoende is voor het volgen van de erop voortbouwende vakken in het doctoraal programma. Al sinds jaren geeft de studieadviescommissie van elke studierichting een studieadvies aan eerstejaars studenten. De commissie komt na elke tentamenperiode bij elkaar en geeft elke student een advies over de studievoortgang. Na het eerste jaar geeft de commissie een studieadvies (A,B,C of D advies). Een A of B advies impliceert dat de student geschikt is voor de studie en deze ook in een normaal tempo kan voltooien. Onder meer de vaste instructeurs van de informatica-instructies en begeleiders van het wiskundepraktikum hebben zitting in deze commissies. Zij kennen de studenten individueel, en brengen waar relevant de nodige nuancering op de tentamengegevens aan. 2.6 De Kernpunten van het Ontwikkelingsplan Met de kernpunten uit het Ontwikkelingsplan TUE kan de faculteit zich in grote lijnen verenigen: A. De propedeuse is eenjarig. B. Het eerste trimester is van onschatbare waarde. C. Duidelijkheid geeft studenten zekerheid. D. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald, dus snelle verwijzing van studenten bij gebleken ongeschiktheid voor een studie. E. Bij het net niet halen van een voldoende, moeten snel nieuwe tentamenmogelijkheden geboden worden om verdere vertraging te voorkomen. F. Meer overleg tussen studenten en studie-adviseurs voorkomt problemen. G. Inschakelen van docenten en ouderejaars studenten als mentoren en tutoren werkt stimulerend. H. Onnodige hindernissen in de studievoortgang moeten door de faculteiten opgeruimd worden. De aanbeveling snel nieuwe tentamenmogelijkheden te organiseren (E.) acht men niet nuttig. Een argument dat hierbij gebruikt werd was dat een hertentamen maken ten koste gaat van de aandacht van de student voor het op dat moment aangeboden onderwijs, waarmee een ketting van studievertraging gecreëerd kan worden. Doordat er relatief weinig studenten zijn in de eerste fase technische wiskunde, is er automatisch veel contact tussen studieadviseur en student. Het werken met "vaste" instructiegroepen in het eerste jaar technische informatica bevordert het contact tussen de instructeurs/p-coördinator en de studenten. Verder kent de sector wiskunde voor tweede jaars een mentorensysteem; groepjes studenten worden begeleidt door een docent. Lotgevallen W&I 1992 p. 10

8 figuur 1: Aantallen eerstejaars studenten studierichting P-fase (1 e jaars CUR) TECHNISCHE INFORMATICA 1 decembergegevens CBS (Statistisch Jaarboek TUE 1992: tabel 1.1) figuur 2: Frequentieverdeling van het gemiddelde VWO-examencijfer (in procenten) van de eerstejaars studenten WO met een VWO-opleiding voor Wsk, Inf en TUE-totaal (SJS 1992 tabel 2.2a) Lotgevallen W&I 1992 p. 11

9 figuur 3: Aantallen ingeschrevenen TECHNISCHE INFORMATICA 1 decembergegevens CBS (Statistisch Jaarboek TUE 1992: tabel 1.2) figuur 4: P-rendementen TECHNISCHE INFORMATICA cohorten t/m Statistisch Jaarboek TUE 1992 tabel 3.2 Lotgevallen W&I 1992 p. 12

10 figuur 5: D-rendementen TECHNISCHE INFORMATICA cohorten t/m Statistisch Jaarboek TUE 1992 tabel 3.5 figuur 6: Aantallen eerstejaars studenten studierichting P-fase (1 e jaars CUR) TECHNISCHE WISKUNDE 1 decembergegevens CBS (Statistisch Jaarboek TUE 1992: tabel 1.1) Lotgevallen W&I 1992 p. 13

11 figuur 7: P-rendementen TECHNISCHE WISKUNDE cohorten t/m Statistisch Jaarboek TUE 1992 tabel 3.2 figuur 8: D-rendementen TECHNISCHE WISKUNDE cohorten t/m Statistisch Jaarboek TUE 1992 tabel 3.5 Lotgevallen W&I 1992 p. 14

12 figuur 9: Aantallen ingeschrevenen TECHNISCHE INFORMATICA 1 decembergegevens CBS (Statistisch Jaarboek TUE 1992: tabel 1.2) figuur 10: Aantallen eerstejaars studenten studierichting P-fase (1 e jaars CUR) TUE TOTAAL 1 decembergegevens CBS (Statistisch Jaarboek TUE 1992: tabel 1.1) Lotgevallen W&I 1992 p. 15

Lotgevallen W&I 1993 p. 5

Lotgevallen W&I 1993 p. 5 2 Onderwijs 2.1 Inleiding In dit verslag zijn een aantal statistische en kwalitatieve gegevens over de opleidingen opgenomen. Hiervoor is een selectie gemaakt uit de gegevens van het Statistisch Jaarboek

Nadere informatie

Technische Computertechniek; - een 2-jarige opleiding tot informatica-ingenieur voor afgestudeerden van een HIOopleiding.

Technische Computertechniek; - een 2-jarige opleiding tot informatica-ingenieur voor afgestudeerden van een HIOopleiding. 2 Onderwijs 2.1 Inleiding In dit verslag zijn een aantal statistische en kwalitatieve gegevens over de opleidingen opgenomen. Hiervoor is een selectie gemaakt uit de gegevens van het Statistisch Jaarboek

Nadere informatie

2 Onderwijs. 2.1 Inleiding

2 Onderwijs. 2.1 Inleiding 2 Onderwijs 2.1 Inleiding In dit verslag zijn een aantal statistische en kwalitatieve gegevens over de opleidingen opgenomen. Hiervoor is een selectie gemaakt uit de gegevens van het Statistisch Jaarboek

Nadere informatie

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag Faculteit Wiskunde en Informatica Lotgevallen Facultair Verslag 1992 Voorwoord De regels en richtlijnen voor de verslaglegging over het jaar 1992 zijn gewijzigd ten opzichte van de voorgaande jaren: de

Nadere informatie

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag Faculteit Wiskunde en Informatica Lotgevallen Facultair Verslag 1993 INHOUDSOPGAVE 1 Algemeen 1 1.1 Onderzoek 1 1.2 Onderwijs 3 1.3 Public relations 3 1.4 Tweede geldstroom 4 2 Onderwijs 5 2.1 Inleiding

Nadere informatie

2 Onderwijs. 2.1 Inleiding

2 Onderwijs. 2.1 Inleiding 2 Onderwijs 2.1 Inleiding In dit verslag zijn een aantal statistische en kwalitatieve gegevens over de opleidingen opgenomen. Hiervoor is een selectie gemaakt uit de gegevens van het Statistisch Jaarboek

Nadere informatie

Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen

Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen Aanmelding voor opleidingen tot vo docent steeds vroeger, pabo trekt steeds minder late aanmelders juni 2009 Inleiding Om de (toekomstige) leraartekorten

Nadere informatie

Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen

Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen Aantal vooraanmeldingen voor 2 e graads opleiding stijgt, 1 e graads daalt en pabo blijft gelijk juni 2010 Inleiding Om de (toekomstige) leraartekorten

Nadere informatie

Dit onderdeel gaat over diploma s van bekostigde opleidingen. Hierbij onderscheiden we diplomarendement en het aantal diploma s.

Dit onderdeel gaat over diploma s van bekostigde opleidingen. Hierbij onderscheiden we diplomarendement en het aantal diploma s. Na nominaal plus 1 jaar 45 procent een diploma... 2 Rendement wo stijgt, hbo-rendement daalt... 4 Hbo-ontwerpopleidingen laagste rendement van de sector... 6 Hoger rendement wo biologie, scheikunde en

Nadere informatie

Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs

Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs Esther van Kralingen Tussen studiejaar 1995/ 96 en 21/ 2 is het aandeel van de niet-westerse allochtonen dat in het hoger onderwijs

Nadere informatie

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag Faculteit Wiskunde en Informatica Lotgevallen Facultair Verslag 1996 INHOUDSOPGAVE 1 Algemeen 1 1.1 Onderzoek 1 1.2 Onderwijs 1 1.3 Organisatie 2 2 Onderwijs 3 2.1 Inleiding 3 2.I.1 De vakgroep Informatica

Nadere informatie

Dit onderdeel gaat over diploma s van bekostigde opleidingen. Hierbij onderscheiden we diplomarendement en het aantal diploma s.

Dit onderdeel gaat over diploma s van bekostigde opleidingen. Hierbij onderscheiden we diplomarendement en het aantal diploma s. Na vijf jaar 38 procent met hbo-diploma Onderwijs... 2 Hbo-rendement tot voor kort dalend... 3 Wo-rendement stijgt... 4 Mbo ers in Onderwijs hoger rendement dan havisten... 6 Vrouwen halen hoger rendement

Nadere informatie

7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs

7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs 7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs Vergeleken met autochtonen is de participatie in het hoger onderwijs van niet-westerse allochtonen ruim twee keer zo laag. Tussen studiejaar 1995/ 96 en 21/

Nadere informatie

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag Faculteit Wiskunde en Informatica Lotgevallen Facultair Verslag 1994 INHOUDSOPGAVE 1 Algemeen/missie 1 1.1 Onderzoek 1 1.2 Onderwijs 3 2 Onderwijs 4 2.1 Inleiding 4 2.I De sector Informatica 4 2.I.2 Eerste

Nadere informatie

STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2006 / 2007 D E R T I G S T E U I T G A V E

STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2006 / 2007 D E R T I G S T E U I T G A V E STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2006 / 2007 D E R T I G S T E U I T G A V E Eindhoven, Juni 2007 1 2 INHOUDSOPGAVE Pagina Algemeen Inleiding 5 Definities 6 Gebruikte afkortingen 7 Technische toelichting

Nadere informatie

5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief

5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief 5.6 Het s hoger onderwijs in internationaal perspectief In de meeste landen van de is de vraag naar hoger onderwijs tussen 1995 en 2002 fors gegroeid. Ook in gaat een steeds groter deel van de bevolking

Nadere informatie

5. Onderwijs en schoolkleur

5. Onderwijs en schoolkleur 5. Onderwijs en schoolkleur Niet-westerse allochtonen verlaten het Nederlandse onderwijssysteem gemiddeld met een lager onderwijsniveau dan autochtone leerlingen. Al in het basisonderwijs lopen allochtone

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. Mei 2015

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. Mei 2015 Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs Mei 2015 Feiten en cijfers 2 Inleiding Op 19 mei 2015 hebben de hogescholen hun strategische agenda #hbo2025: wendbaar & weerbaar1

Nadere informatie

SELECTIE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET HOGER ONDERWIJS SAMENVATTING EERSTE 2 RAPPORTEN:

SELECTIE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET HOGER ONDERWIJS SAMENVATTING EERSTE 2 RAPPORTEN: SELECTIE EN TOEGANKELIJKHEID VAN HET HOGER ONDERWIJS SAMENVATTING EERSTE 2 RAPPORTEN: A. VERKENNING NAAR MAATREGELEN ROND IN- EN DOORSTROOM IN HET BACHELORONDERWIJS B. VERSCHILLEN EN ONTWIKKELINGEN IN

Nadere informatie

FACTSHEET. Instroom en succes in de opleiding tot leerkracht. Platform Beleidsinformatie Mei 2013

FACTSHEET. Instroom en succes in de opleiding tot leerkracht. Platform Beleidsinformatie Mei 2013 FACTSHEET Instroom en succes in de opleiding tot leerkracht Platform Beleidsinformatie Mei 2013 Samenstelling: Pauline Thoolen (OCW/Kennis) Rozemarijn Missler (OCW/Kennis) Erik Fleur (DUO/IP) Arrian Rutten

Nadere informatie

Factsheet Toelatingstoets PABO

Factsheet Toelatingstoets PABO Pabo-opleidingen zitten in de lift De pabo s hebben de afgelopen jaren veel stappen gezet om de kwaliteit verder te versterken, onder meer door de invoering van de toelatingstoetsen. Deze maatregelen betalen

Nadere informatie

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag

Faculteit Wiskunde en Informatica. Lotgevallen. Facultair Verslag Faculteit Wiskunde en Informatica Lotgevallen Facultair Verslag 1995 INHOUDSOPGAVE 1 Algemeen/missie 1 1.1 Onderzoek 1 1.2 Onderwijs 1 2 Onderwijs 3 2.1 Inleiding 3 2.I.1 De sector Informatica 3 2.I.2

Nadere informatie

Van mbo en havo naar hbo

Van mbo en havo naar hbo Van mbo en havo naar hbo Dick Takkenberg en Rob Kapel Studenten die naar het hbo gaan, komen vooral van het mbo en de havo. In het algemeen blijven mbo ers die een opleiding in een bepaald vak- of studiegebied

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. April 2016

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs. April 2016 Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs April 2016 Feiten en cijfers 2 Het algemene beeld Start van de studie uitval en wisselaars Tal van inspanningen bij hogescholen

Nadere informatie

STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2004 / 2005 A C H T E N T W I N T I G S T E U I T G A V E

STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2004 / 2005 A C H T E N T W I N T I G S T E U I T G A V E STATISTISCH JAARBOEK STUDENTEN 2004 / 2005 A C H T E N T W I N T I G S T E U I T G A V E Eindhoven, Juni 2005 1 2 INHOUDSOPGAVE Pagina Algemeen Inleiding 5 Definities 6 Gebruikte afkortingen 7 Technische

Nadere informatie

Landelijke Jeugdmonitor. Rapportage 2e kwartaal 2007

Landelijke Jeugdmonitor. Rapportage 2e kwartaal 2007 Landelijke Jeugdmonitor Rapportage 2e kwartaal 2007 Centraal Bureau voor de Statistiek Voorburg/Heerlen, 2007 Verklaring der tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil = (indien

Nadere informatie

Instroom en inschrijvingen

Instroom en inschrijvingen Instroom en inschrijvingen Minder studenten beginnen aan opleidingen in de sector Onderwijs... 2 Instroom pabo keldert in 2015 maar herstelt zich deels in 2016... 3 Minder mbo ers naar sector Onderwijs...

Nadere informatie

Biologie, scheikunde en medische opleidingen

Biologie, scheikunde en medische opleidingen Biologie, scheikunde en medische opleidingen... 2 Wiskunde, natuurkunde en informatica... 2 Bouwkunde en civiele techniek... 3 Ontwerpopleidingen... 4 Techniek en maatschappij... 4 Biologie, scheikunde

Nadere informatie

d.d. 30 juni 2011 Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2011 Faculteit Wiskunde en Informatica

d.d. 30 juni 2011 Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2011 Faculteit Wiskunde en Informatica d.d. 3 juni Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg Faculteit Wiskunde en Informatica Inhoudsopgave Onderwijs - Faculteit Wiskunde en Informatica Nr Pag Titel Toelichting 3 Aantal Bachelorstudenten

Nadere informatie

EFFECTIVITEIT EN EFFICIËNTIE VAN HET HOGER ONDER- WIJS: BELEIDSMATIGE ONTWIKKELINGEN

EFFECTIVITEIT EN EFFICIËNTIE VAN HET HOGER ONDER- WIJS: BELEIDSMATIGE ONTWIKKELINGEN 1. EFFECTIVITEIT EN EFFICIËNTIE VAN HET HOGER ONDER- WIJS: BELEIDSMATIGE ONTWIKKELINGEN De minister heeft in 1995 de instellingen voor Hoger Onderwijs 500 miljoen gulden in het vooruitzicht gesteld om

Nadere informatie

1. Wetenschappers in Nederland M/V

1. Wetenschappers in Nederland M/V 1. Wetenschappers in Nederland M/V 14,8 procent vrouwelijke hoogleraren in 2011 In 2011 studeerden meer vrouwen (53,6%) dan mannen af aan de Nederlandse universiteiten. Het aandeel vrouwen in wetenschappelijke

Nadere informatie

Erratum. In dit artikel zijn helaas enkele onnauwkeurigheden geslopen.

Erratum. In dit artikel zijn helaas enkele onnauwkeurigheden geslopen. Erratum In dit artikel zijn helaas enkele onnauwkeurigheden geslopen. In figuur 1, pagina 19, is de legenda onjuist weergegeven, waardoor de categorieën en verwisseld zijn. De juiste grafiek is hieronder

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

2 Bijdrage van de faculteit aan het Onderwijsverslag TUE 1991

2 Bijdrage van de faculteit aan het Onderwijsverslag TUE 1991 2 Bijdrage van de faculteit aan het Onderwijsverslag TUE 1991 (Vergelijk Onderwijsverslag TUE 1991) 2.1 Algemeen Deel 2.1.1 Kwantitatieve gegevens initieel hoger onderwijs (i.h.o.) 2.1.1.1 Het onderwijs

Nadere informatie

Factsheet. Samenvatting

Factsheet. Samenvatting Afgestudeerden en uitvallers 2017 In deze factsheet staan de belangrijkste kengetallen en ontwikkelingen met betrekking tot uitval, studiewissel en studiesucces. Alle cijfers betreffen voltijd hbo-bachelorstudenten

Nadere informatie

Handleiding Honours Programma Wiskunde

Handleiding Honours Programma Wiskunde Handleiding Honours Programma Wiskunde Deze handleiding beschrijft inhoud en organisatie van het honours programma (HP) van de bacheloropleiding Wiskunde en Wiskunde en Toepassingen aan de Universiteit

Nadere informatie

Waar is de leraar scheikunde? Ontwikkelingen in tekortvakken in het vo

Waar is de leraar scheikunde? Ontwikkelingen in tekortvakken in het vo Waar is de leraar scheikunde? Ontwikkelingen in tekortvakken in het vo 1. Inleiding In de afgelopen jaren is het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs (vo) gegroeid van 902.000 leerlingen in 2009

Nadere informatie

Studenten aan lerarenopleidingen

Studenten aan lerarenopleidingen Studenten aan lerarenopleidingen Factsheet januari 219 In de afgelopen vijf jaar is het aantal Amsterdamse studenten dat een lerarenopleiding volgt met ruim 9% afgenomen. Deze daling is het sterkst voor

Nadere informatie

Afgestudeerden en uitvallers in Avans en het hoger beroepsonderwijs

Afgestudeerden en uitvallers in Avans en het hoger beroepsonderwijs Leer- en Innovatiecentrum Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg NOTITIE ons kenmerk IR24052017 contactpersoon Daniël Rijckborst telefoon 0610359505 onderwerp Factsheet Vereniging Hogescholen e-mail d.rijckborst@avans.nl

Nadere informatie

Figuur 1: Aantal gediplomeerde studenten lerarenopleidingen studiejaar 2004-2008 (bronnen: hbo-raad en vsnu, bewerkt door sbo)

Figuur 1: Aantal gediplomeerde studenten lerarenopleidingen studiejaar 2004-2008 (bronnen: hbo-raad en vsnu, bewerkt door sbo) Aantal gediplomeerden aan de lerarenopleidingen in Nederland Ondanks huidige en verwachte lerarentekorten is er geen sprake van een substantiële groei van aantal gediplomeerden aan de verschillende lerarenopleidingen.

Nadere informatie

Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Bindend Studieadvies. student. uva.nl/ rechten

Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Bindend Studieadvies. student. uva.nl/ rechten m UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM Faculteit der Rechtsgeleerdheid Bindend Studieadvies (BSA) 2018-2019 student. uva.nl/ rechten Het (negatief bindend) studieadvies Als je als voltijd bachelorstudent staat ingeschreven

Nadere informatie

Bindend Studieadvies (BSA)

Bindend Studieadvies (BSA) BSA_4luik_0708.qxp:BSA folder recht 06-06-2007 18:18 Pagina 1 Bindend Studieadvies (BSA) Neem contact op met het Bureau Studiebegeleiding Om dispensatie te krijgen van het negatief BSA moet u uw persoonlijke

Nadere informatie

Uitval studenten. Sectorbeeld Onderwijs, Inspectie van het Onderwijs,

Uitval studenten. Sectorbeeld Onderwijs, Inspectie van het Onderwijs, Studenten sector Onderwijs vallen vaker uit... 2 Veel uitval bij 2 e graads hbo... 3 Meer uitval van pabo studenten met mbo-achtergrond... 5 Steeds meer mannen vallen uit bij pabo... 7 Studenten met niet-westerse

Nadere informatie

Veranderen van opleiding

Veranderen van opleiding Totale switch na stijging weer op 20 procent... 3 Switchers pabo oorzaak stijging in 2012 en 2013... 4 Meer switch van mbo ers in sector Onderwijs in 2013... 5 Bij tweedegraads lerarenopleidingen meer

Nadere informatie

Afgestudeerden en uitvallers in Avans en het hoger beroepsonderwijs

Afgestudeerden en uitvallers in Avans en het hoger beroepsonderwijs Leer- en Innovatiecentrum Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg NOTITIE ons kenmerk IR06062016 contactpersoon Daniël Rijckborst datum 06-06-2016 telefoon 0610359505 onderwerp Factsheet Vereniging Hogescholen

Nadere informatie

Factsheet. Samenvatting

Factsheet. Samenvatting Studiesucces en uitval 2018 Deze factsheet bevat de belangrijkste ontwikkelingen in het hbo op het gebied van studiesucces, studieduur, uitval en studiewissel van voltijd bachelorstudenten uitgesplitst

Nadere informatie

BESLUIT: de volgende onderwijs- en examenregeling voor de opleiding Toegepaste Wiskunde vast te stellen:

BESLUIT: de volgende onderwijs- en examenregeling voor de opleiding Toegepaste Wiskunde vast te stellen: OER Onderwijs- en examenregeling zoals bedoeld in art. 7.13 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, voor de bacheloropleiding Toegepaste Wiskunde 1 Het bestuur van de faculteit

Nadere informatie

Instroom en Inschrijvingen

Instroom en Inschrijvingen Instroom en Inschrijvingen Meer instroom van studenten in de sector Techniek... 2 Veel instroom in ontwerp-opleidingen... 3 Meer havisten en minder mbo ers in hbo-bacheloropleidingen... 5 Groeiende instroom

Nadere informatie

Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Decentrale selectie Psychobiologie Procedure en selectiecriteria 2014-2015 Voor het studiejaar 2014-2015 zal de opleiding Psychobiologie 100%

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Analyse instroom

Analyse instroom Instroomontwikkeling 2016 2017 In 2016 was er een instroomtoename van 5,5% bij de hbo-bachelor- en ad-opleidingen, opgebouwd uit: Een toename van de directe doorstroom vanuit havo, mbo en vwo met 1,0%

Nadere informatie

2.I Het onderwijs in de studierichting Technische Informatica

2.I Het onderwijs in de studierichting Technische Informatica 2.I Het onderwijs in de studierichting Technische Informatica 2.I.1 Algemeen Initiële opleiding tot informatica-ingenieur. Binnen de sector Informatica worden onderstaande opleidingen aangeboden: - de

Nadere informatie

Diploma behaald. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs,

Diploma behaald. Sectorbeeld Gedrag & Maatschappij, Inspectie van het Onderwijs, Mbo ers doen het beter dan havisten... 2 55 procent behaald -diploma na vijf jaar... 2 62 procent behaald -diploma na vier jaar... 3 Wo psychologie heeft bovengemiddeld rendement... 4 Rendement van master

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers

Feiten en cijfers. Afgestudeerden en uitvallers Feiten en cijfers Afgestudeerden en uitvallers April 2017 Inhoud 1 Het algemene beeld 2 2 Start van de studie: uitvallers 4 3 Start van de studie: wisselaars 5 4 Afsluiting van de studie: studiesucces

Nadere informatie

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017 Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience Leiden, 17 januari 2017 Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen

Nadere informatie

TUSSENBERICHT SELECTIE VAN VOLTIJD MASTEROPLEIDINGEN IN HET WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS EN STUDENTENSTROMEN

TUSSENBERICHT SELECTIE VAN VOLTIJD MASTEROPLEIDINGEN IN HET WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS EN STUDENTENSTROMEN TUSSENBERICHT SELECTIE VAN VOLTIJD MASTEROPLEIDINGEN IN HET WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS EN STUDENTENSTROMEN December 2016 In de wet Kwaliteit in Verscheidenheid is met ingang van het studiejaar 2014/2015

Nadere informatie

Het belang van leren programmeren

Het belang van leren programmeren Het belang van leren programmeren Han van der Maas HL Psychologie UvA CSO Oefenweb.nl opzet Pleidooi voor programmeeronderwijs Ontwikkelingspsychologisch perspectief Non-formeel leren (examen) Program

Nadere informatie

Deficiënties. bij de overstap van vwo naar universiteit voor de opleidingen Geneeskunde Tandheelkunde Diergeneeskunde.

Deficiënties. bij de overstap van vwo naar universiteit voor de opleidingen Geneeskunde Tandheelkunde Diergeneeskunde. 1 Deficiënties bij de overstap van vwo naar universiteit voor de opleidingen Geneeskunde Tandheelkunde Diergeneeskunde Januari 2005 Uitgave VSNU Informatiecentrum Aansluiting vwo-wo, in samenwerking met

Nadere informatie

V erschenen in: ESB, 83e jaargang, nr. 4149, pagina 344, 24 april 1998 (datum) De arbeidsmarkt voor informatici is krap en zal nog krapper worden.

V erschenen in: ESB, 83e jaargang, nr. 4149, pagina 344, 24 april 1998 (datum) De arbeidsmarkt voor informatici is krap en zal nog krapper worden. Het informatici-tekort A uteur(s): Smits, W. (auteur) Delmee, J. (auteur) Grip, A. de (auteur) De auteurs zijn werkzaam bij het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over Matching

Veelgestelde vragen over Matching Veelgestelde vragen over Matching Voor de meest actuele versie zie www.uu.nl/matching 1. Waarom voert de Universiteit Utrecht matching in? Om jou als aankomend student te laten beginnen aan een opleiding

Nadere informatie

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2014-2015

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2014-2015 10 FACULTAIRE OER: FACULTEIT COMMUNICATIE EN JOURNALISTIEK Vastgesteld door de faculteitsdirecteur op 27 januari 2014 Instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op..2014 A. Nadere facultaire invulling

Nadere informatie

Veelgestelde vragen opleiding Tandheelkunde

Veelgestelde vragen opleiding Tandheelkunde Veelgestelde vragen opleiding Tandheelkunde Wat zijn de toelatingseisen voor Tandheelkunde? De volgende voortrajecten voldoen aan de toelatingseisen voor Tandheelkunde: VWO diploma met profiel (vanaf 2010)

Nadere informatie

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013 Fact sheet nummer 5 maart 2013 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam Er zijn ruim 133.000 jongeren van 15 tot en met 26 jaar in Amsterdam (januari 2012). Met de meeste jongeren gaat het goed in het onderwijs

Nadere informatie

De effecten van demografische ontwikkelingen op het onderwijs

De effecten van demografische ontwikkelingen op het onderwijs De effecten van demografische ontwikkelingen op het onderwijs Modus Inleiding Carlien de Witt Hamer In dit artikel worden de effecten beschreven die de demografische ontwikkelingen van de periode 1997-2001

Nadere informatie

Bijlagenummer GV 507

Bijlagenummer GV 507 GEZAMENLIJKE VERGADERING UGV/OR/SR Bijlagenummer GV 507 Onderwerp: Ophoging norm bindend studieadvies Status Voorbereidende commissie OOM-1 Behandeld in Voorbereidende GV 28 september 2015 Overlegvergadering

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 3 2 0 5 van het van de Universiteit Leiden inzake het beroep van XXX, appellante tegen de Raad van Bestuur LUMC, verweerder 1. Ontstaan en loop van het geding Bij besluit van 27 augustus

Nadere informatie

Voorbereidingscursussen

Voorbereidingscursussen Voorbereidingscursussen Biologie Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Studeren aan de Open Universiteit voorbereidings cursussen Het systeem van eindexamenprofielen in het voortgezet onderwijs brengt met zich

Nadere informatie

t(ïj g 7 Technische Universiteit Eindhoven [jj te c h g h u u $ cc

t(ïj g 7 Technische Universiteit Eindhoven [jj te c h g h u u $ cc V g 7 t(ïj Technische Universiteit Eindhoven m h g h [jj te c h u ~ G IJ 0 u u rl - $ cc LU 0 z 0 ONDERWIJSVERSLAG 1990 VAN DE TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Technische Universiteit ~ Eindhoven Eindhoven,

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOROPLEIDING

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOROPLEIDING ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOROPLEIDING Onderwijs- en examenregeling zoals bedoeld in art. 7.13 van de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek, voor de bacheloropleiding Technische

Nadere informatie

Kerncijfers. Onderwijs. Onderzoek [ 6 ]

Kerncijfers. Onderwijs. Onderzoek [ 6 ] [ 6 ] Kerncijfers Onderwijs Studenten 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 Instroom propedeuse bachelor 3.857 4.153 4.541 5.222 4.937 Deelnemers excellentie 7,2% 6,3% 6,0% 7,9% 10,4% Contacturen

Nadere informatie

Naam opleiding: Technische Natuurkunde. Toelating

Naam opleiding: Technische Natuurkunde. Toelating Naam opleiding: Technische Natuurkunde Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO examen 5. Het schakelprogramma 6. INHOLLAND met doorstroomminor 8. Studeren in deeltijd 9

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO examen 5. Het schakelprogramma 6. INHOLLAND met doorstroomminor 8. Studeren in deeltijd 9 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO examen 5 Het schakelprogramma 6 INHOLLAND met doorstroomminor 8 Studeren in deeltijd 9 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit?

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Naam opleiding: Industrieel Ontwerpen Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

Analyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1

Analyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1 Analyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1 Inleiding Hoeveel en welke studenten (autochtoon/allochtoon) schrijven zich in voor de pabo (lerarenopleiding basisonderwijs) en blijven na

Nadere informatie

nadruk gelegd op het belang van discipline en

nadruk gelegd op het belang van discipline en Bijlage IV bij Praktijkbeschrijving Liberal Arts and Sciences: de nameting Opgesteld door: Steven Dijkstra Projectleider Studiekeuzegesprekken Liberal Arts and Sciences Universiteit Utrecht Ter inleiding

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

REGLEMENT SELECTIE BACHELOR DIERGENEESKUNDE Collegejaar Zoals vastgesteld door de decaan op 31 juli 2017

REGLEMENT SELECTIE BACHELOR DIERGENEESKUNDE Collegejaar Zoals vastgesteld door de decaan op 31 juli 2017 REGLEMENT SELECTIE BACHELOR DIERGENEESKUNDE Collegejaar 2018-2019 Zoals vastgesteld door de decaan op 31 juli 2017 Artikel 1. Algemene bepalingen 1. De bepalingen in dit reglement zijn aanvullend op de

Nadere informatie

Geen tekort aan technisch opgeleiden

Geen tekort aan technisch opgeleiden Geen tekort aan technisch opgeleiden Auteur(s): Groot, W. (auteur) Maassen van den Brink, H. (auteur) Plug, E. (auteur) De auteurs zijn allen verbonden aan 'Scholar', Faculteit der Economische Wetenschappen

Nadere informatie

Aantal instromende studenten tussen 2010 2014 gedaald. Figuur 1: Ontwikkeling instroom lerarenopleidingen 2010 2014. 1

Aantal instromende studenten tussen 2010 2014 gedaald. Figuur 1: Ontwikkeling instroom lerarenopleidingen 2010 2014. 1 Het aantal studenten dat start met een opleiding tot leraar basisonderwijs, leraar speciaal onderwijs of leraar voortgezet onderwijs is tussen en afgenomen. Bij de tweedegraads en eerstegraads hbo-lerarenopleidingen

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO-examen 5 Het Pre-masterprogramma 6 Studeren in deeltijd 8 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden biedt de eenjarige

Nadere informatie

Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2010 Faculteit Wiskunde & Informatica

Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 2010 Faculteit Wiskunde & Informatica Overzicht Bestuurlijke Informatie voor Bilateraal Overleg 21 Faculteit Wiskunde & Informatica d.d. 14 juni 21 Inhoudsopgave - Faculteit W&I Onderwijs Deel Titel Toelichting en streefwaarde* Pagina 1 Aandeel

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen

Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Commissie Geesteswetenschappen Voorstel voor een onderzoekvariant in het kader van de herinrichting van het wetenschappelijk onderwijs naar aanleiding

Nadere informatie

Verandering in de frequentie van het gemengde huwelijk

Verandering in de frequentie van het gemengde huwelijk Verandering in de frequentie van het gemengde huwelijk G. Dekker Aan het kerkelijk gemengde huwelijk wordt vanuit de sociale wetenschappen niet zo bijzonder veel aandacht geschonken. De belangstelling

Nadere informatie

Bijlagenummer GV 454. Behandeld in Voorbereidende GV 28 oktober 2013 Overlegvergadering GV op 4 november 2013 Afsluitende GV11 november 2013

Bijlagenummer GV 454. Behandeld in Voorbereidende GV 28 oktober 2013 Overlegvergadering GV op 4 november 2013 Afsluitende GV11 november 2013 GEZAMENLIJKE VERGADERING UGV/OR/SR Bijlagenummer GV 454 Onderwerp: Evaluatie bindend studieadvies (bsa) 2012-2013 Status Bespreking Voorbereidende commissie GVcie OOM-1 Behandeld in Voorbereidende GV 28

Nadere informatie

NOTITIE. De onderstaande figuren geven informatie weer over: Uitval in jaar 1; Het behalen van de propedeuse, in jaar 1 en 2; Het bachelorrendement.

NOTITIE. De onderstaande figuren geven informatie weer over: Uitval in jaar 1; Het behalen van de propedeuse, in jaar 1 en 2; Het bachelorrendement. Leer- en Innovatie Centrum Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg NOTITIE datum 7 maart 2017 onderwerp Verwante en niet verwante Mbo-instroom van Etienne van Nuland contactpersoon Etienne van Nuland telefoon

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Zitting 1982-1983 Nr. 51 16106 Wijziging van de Wet op het wetenschappelijk onderwijs, de Wet universitaire bestuurshervorming 1970 en de Wet van 12 november 1975, Stb.

Nadere informatie

Achtergrondinformatie

Achtergrondinformatie BIJLAGE 3 Achtergrondinformatie Diplomarendement Daling diplomarendement voltijd hbo-bacheloropleidingen De trend die de Inspectie van het Onderwijs de afgelopen jaren signaleerde in het hbo zet door:

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Aanvullende regels en richtlijnen voor de opleidingen geldig vanaf 01 september 2010 Hoofdstuk 1 Bachelor Wiskunde... 2 Hoofdstuk 2 Master Mathematics... 2

Nadere informatie

Universiteit Maastricht

Universiteit Maastricht BELEIDSREGELS AANGAANDE TOELATING TOT ONDERWIJS BOVENOP NOMINALE STUDIELAST Deze beleidsregels zijn vastgesteld door de Opleidingsdirecteur op 11 mei 2009 ter uitvoering en implementatie van art. 25 OER-bachelor

Nadere informatie

Regeling aanwijzing opleidingen in het hoger onderwijs inzake toelating deficiënte studenten 2007

Regeling aanwijzing opleidingen in het hoger onderwijs inzake toelating deficiënte studenten 2007 Beleidsregel Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek bvh 079-3232.666 Regeling aanwijzing opleidingen in het hoger onderwijs inzake toelating deficiënte

Nadere informatie

Flexstuderen FAQ voor studenten

Flexstuderen FAQ voor studenten Flexstuderen FAQ voor studenten 1. Wat is flexstuderen? Het experiment flexstuderen geeft jou als voltijds student hoger onderwijs de mogelijkheid om alleen collegegeld te betalen voor de vakken die jij

Nadere informatie

Rapport. Datum: 12 oktober 2001 Rapportnummer: 2001/319

Rapport. Datum: 12 oktober 2001 Rapportnummer: 2001/319 Rapport Datum: 12 oktober 2001 Rapportnummer: 2001/319 2 Klacht Verzoekers klagen erover dat de Universiteit Utrecht te kort is geschoten ten aanzien van hun zoon die in de jaren 1994 tot en met 1999 als

Nadere informatie

Bij beslissing van 28 augustus 2013 heeft de examencommissie van de opleiding Informatica appellant een negatief bindend studieadvies gegeven.

Bij beslissing van 28 augustus 2013 heeft de examencommissie van de opleiding Informatica appellant een negatief bindend studieadvies gegeven. Zaaknummer : CBHO 2014/045 Rechter(s) : mr. Borman Datum uitspraak : 23 juni 2014 Partijen : Appellant tegen Hogeschool Leiden Trefwoorden : Bijzondere omstandigheden, duale opleiding NBSA, negatief bindend

Nadere informatie

Onderwijs in Kaart 2018 Midden-Brabant

Onderwijs in Kaart 2018 Midden-Brabant Onderwijs in Kaart 2018 Midden-Brabant Cijfermatige onderwijsontwikkelingen in Midden-Brabant Transvorm Tilburg, mei 2018 Spoorlaan 171 04 5038 CB Tilburg Postbus 4275 5004 JG Tilburg T 088 144 40 00 F

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 0 9 69 van het College van beroep voor de examens van de Universiteit Leiden inzake het beroep van XXX, appellante tegen de Examencommissie Pedagogische Wetenschappen, verweerster 1.

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen. Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Bachelor Theologie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen. Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Bachelor Theologie ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Deel 1 - Bacheloropleiding

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Deel 1 - Bacheloropleiding Onderwijs- en examenregeling Deel 1 - Bacheloropleiding Inhoud: Paragraaf 1 Algemene bepalingen Paragraaf 2 Opbouw van de opleiding Paragraaf 3 Onderwijs Paragraaf 4 Tentamens Paragraaf 5 Vooropleiding

Nadere informatie