AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS. Onderwerp: Stimuleren sociale cohesie

Transcriptie

1 AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Kenmerk: Sector: Inwonerszaken Team : Openbare Orde, Welzijn & Onderwijs Ontworpen door: M.D.M. van Bochove Onderwerp: Stimuleren sociale cohesie Besluit: 1. De gewijzigde beleidsregels ondersteuning buurtinitiatieven ter bevordering van de sociale samenhang vast te stellen. 2. Dit besluit ter kennisname te zenden naar de commissie IZ / AZ. Portefeuillehouder: P.Y.J. Blok-van Werkhoven Vertrouwelijk: Nee datum Raadscommissie Ja OR/GO Nee Raad Nee 1

2 1. Aanleiding In het collegeprogramma staat op bladzijde 10 als concrete doelstelling benoemd: Deelname aan de maatschappij voor iedereen. Als activiteit staat vermeld dat nieuwe initiatieven op het sociale domein verder uitgewerkt worden in de transformatie van het sociaal domein op Voorne. Initiatieven om de zelfredzaamheid te vergroten en het eigen netwerk te ondersteunen zullen worden ontplooid. Iedereen telt mee en iedereen doet mee. Sociale samenhang is bepalend voor het leefklimaat in wijken en buurten. Goede contacten in de buurt dragen ertoe bij dat mensen het prettig vinden om er te wonen en zich veilig te voelen. Voor kwetsbare bewoners voorkomt sociale samenhang eenzaamheid en sociaal isolement. Voldoende hulp, niet alleen van professionals maar juist ook van een omringend sociaal netwerk, betekent dat mensen langer zelfstandig thuis wonen. Dit is één van de belangrijkste doelstellingen van de Wmo, die bovendien spoort met datgene wat de meeste mensen ook zelf het liefst willen (Dautzenberg e.a. 2008). 2. Argumenten Wat is sociale cohesie? Iedereen is het er over eens dat sociale cohesie, of sociale samenhang, een belangrijke eigenschap is voor de leefbaarheid binnen een buurt of wijk. Eerste vraag die opkomt is wat de term nu precies inhoudt? Kort gezegd verwijst sociale cohesie naar de mate van verbondenheid en solidariteit binnen groepen en gemeenschappen. Sociale cohesie telt daarin drie componenten (Bolt & Torrance, 2005). Sociale participatie (deelnemen aan de samenleving/gedrag), gedeelde opvattingen (normen en waarden) en identificatie/verbondenheid met een gemeenschap (beleving). Sociale cohesie richt zich op verschillende schaalniveaus. Bijvoorbeeld binnen het gezin of de familie, maar ook in buurten, verenigingen of zelfs hele samenlevingen. Gemeentelijke ambitie In het beleidsplan Wmo is al veel aandacht besteed aan sociale cohesie. In de Wmo 2007 was sociale cohesie zelf een apart prestatieveld. Prestatieveld 1 van de Wmo 2007: Het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen, wijken en buurten. Dit prestatieveld is breed geformuleerd. De gemeente heeft een grote vrijheid om op dit prestatieveld lokaal invulling te geven en prioriteiten te stellen. De verschillen in behoeften variëren immers tussen gemeenten, onder meer vanwege bevolkingssamenstelling en lokale tradities. Westvoorne voert beleid op o.a. de volgende gebieden die de sociale samenhang raken: veiligheidsbeleid, sportbeleid, jeugdbeleid, het speelruimtebeleid, het subsidiebeleid, de woonvisie, het gezondheidsbeleid inclusief het actieplan aanpak eenzaamheid. Naast deze beleidsterreinen hebben zaken zoals het verlenen van vergunningen voor evenementen, het bevorderen van recreatie en toerisme, het hebben van een goede infrastructuur, zoals goede wegen, stoepen, groenvoorzieningen een relatie met de sociale cohesie. Sociale cohesie wordt meegenomen in alle inrichtingsprojecten die de gemeente uitvoert. De wijk wordt in zijn geheel betrokken bij de (her)inrichting. Het duurzaam educatieparkje Bijlaardhof in Rockanje en de Vitaliteittuin in Oostvoorne zijn mede met dit doel voor ogen opgezet. Veel beleid dat ontwikkeld wordt, is inclusief beleid. Inclusief beleid is beleid dat rekening houdt met de verschillende mogelijkheden en beperkingen van mensen. Het resultaat van een inclusieve benadering is dat algemene voorzieningen ook beschikbaar zijn voor mensen met een beperking. Een voorbeeld van inclusief beleid: bij het bouwen van een cultureel centrum wordt al bij het ontwerp rekening gehouden met mensen met een beperking. Het lijkt vanzelfsprekend, maar in de praktijk wordt er niet altijd rekening mee gehouden. 2

3 Het doel van inclusief beleid is dat mensen met beperkingen vanzelfsprekend op een gelijkwaardige manier kunnen deelnemen aan alle aspecten van het maatschappelijke leven. Tevens wordt Agenda 22 meegenomen. Agenda 22 is een methode om in elke gemeente beleid te maken vanuit de 22 standaardregels. De standaard regels hebben geen wettelijke status, maar vormen een morele betekenis die unaniem aanvaard is door de leden van de internationale samenleving. In de 22 regels staat wat nodig is om mensen met een beperking gelijke kansen te bieden of het nu gaat om wonen, werk, school, vrije tijd of mobiliteit. Waar het in feite op neer komt is dat er beleid gemaakt wordt mét belangenorganisaties samen, mét ingebrachte kennis van ervaringsdeskundigen. Zo kan bij de ontwikkeling van bouwplannen bij de sector Grondgebied al rekening gehouden worden met maatregelen die genomen moeten worden om gelijke kansen te geven aan mensen met beperkingen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het Dorpspark De Ruy in Oostvoorne. Wmo 2015 In de Wmo 2015 komen geen prestatievelden meer voor. Wel wordt in de wettekst bij de begripsomschrijving van maatschappelijke ondersteuning aangegeven waar gemeenten zich mee bezig dienen te houden. Hier zijn de prestatievelden (gedeeltelijk) in te herkennen. Het begrip maatschappelijke ondersteuning omvat: a) Bevorderen van de sociale samenhang, de mantelzorg en vrijwilligerswerk, de toegankelijkheid van voorzieningen, diensten en ruimten voor mensen met een beperking, de veiligheid en leefbaarheid in de gemeente, alsmede voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld. b) Ondersteunen van de zelfredzaamheid en de participatie van personen met een beperking of met chronische psychische of psychosociale problemen zoveel mogelijk in de eigen leefomgeving. c) Bieden van beschermd wonen en opvang. In het beleidsplan De drie decentralisaties zijn opgenomen als maatschappelijke doelen: Inwoners die, naar vermogen, kunnen participeren. Inwoners die zelfredzaam zijn, door allereerst de eigen kracht en de kracht van het sociale netwerk te benutten. Inwoners die een actieve bijdrage leveren aan de samenleving. Sportbeleid Sport is een belangrijk middel om sociale cohesie te bereiken. Sport is meer dan bewegen. Het belang van sportdeelname voor de gemeenschap gaat verder dan de voordelen die een gezonde bevolking biedt. Een groot deel van de sportbeoefening vindt plaats in georganiseerd verband. De sociaal-maatschappelijke functie van sportverenigingen is groot. Mensen ontmoeten elkaar. Belangrijke voorwaarde hiervoor is de beschikbaarheid in de kernen van buiten- en binnensportaccommodaties en de aanwezigheid van een culturele centra. Een centraal punt waar verschillende activiteiten worden georganiseerd, maakt het mogelijk dat verschillende groepen elkaar regelmatig tegenkomen. Een cultureel centrum / verenigingsgebouw speelt een belangrijke rol als ontmoetingsplaats. O.a. De Merel, De Meander, De Man en het verenigingsgebouw Tinte zijn hier voorbeelden van. Het beschikbaar houden en het beheer van deze accommodaties draagt bij aan de sociale samenhang op de gebieden kunst, cultuur, sport, recreatie en andere vormen van vrijetijdsbesteding. In 2014 is het beleidsplan Westvoorne verenigd in sport en bewegen vastgesteld. Subsidiebeleid Verenigingen vormen een belangrijk deel van het sociale weefsel van onze samenleving. Westvoorne kent een rijk verenigingsleven waarvoor vele vrijwilligers zich inzetten. In het collegeprogramma is aangegeven dat sport en cultuur voor iedereen toegankelijk dient te zijn. De activiteit is dat het verenigingsleven gestimuleerd wordt. De gemeente ondersteunt de inzet van vrijwilligers zo veel mogelijk. Hiervoor zijn verschillende instrumenten ter beschikking. In het mantelzorg- en vrijwilligersbeleid uit 2015 is de waardering voor vrijwilligers opgenomen. 3

4 Tevens speelt het subsidiebeleid een belangrijke rol in de stimulering van het verenigingsleven. In 2011 is het gemeentelijke subsidiebeleid herzien. Het eerdere subsidiebeleid uit 2007 was niet opmerkelijk veel veranderd door deze herziening. Een verandering is wel dat er extra aandacht geschonken wordt aan subsidiemogelijkheden voor jeugdleden. Het subsidiebeleid was zo gebouwd dat instellingen die een positief saldo op de begroting hadden, niet in aanmerking kwamen voor subsidie. In het huidige beleid is ook een mogelijkheid tot subsidie ingebouwd voor instellingen met een positief saldo op de begroting. Zij kunnen in aanmerking komen voor een waarderingssubsidie voor jeugdleden, activiteiten voor jeugdleden worden op deze manier gestimuleerd. De grootste wijziging in het nieuwe subsidiebeleid ten opzichte van het oude beleid zit in de versoepeling van de regeldruk voor de instellingen. Verenigingen en stichtingen draaien meestal op vrijwilligers. In het huidige beleid worden subsidies tot 1.000,- direct vastgesteld en er worden geen verantwoordingseisen opgelegd. Dit scheelt veel administratie zowel voor de instelling als de gemeente. In 2016 wordt het subsidiebeleid herijkt om de lokale verenigingen op een meer passende manier te faciliteren in hun behoeften. Beleidsregels ondersteuning buurtinitiatieven De gemeente Westvoorne heeft besloten op grond van de Wmo om kleinschalige buurtinitiatieven te ondersteunen. Hiervoor zijn de beleidsregels ondersteuning buurtinitiatieven ter bevordering van de sociale samenhang opgesteld. Het gaat dan bijvoorbeeld om het ondersteunen van activiteiten waarbij buren gezamenlijk de buurt opknappen. Het idee hierachter is dat als de sociale samenhang tussen de mensen groot is en zij zich inzetten voor de buurt en voor elkaar, minder een beroep nodig zal zijn op de (dure) zorg. We denken dat de inwoners het beste weten wat er nodig is in hun woonomgeving. In andere gemeenten zijn er soortgelijke activiteiten gesubsidieerd, bijvoorbeeld in Groningen en Eindhoven zijn buurtmoestuinen aangelegd op initiatief van de inwoners zelf (bron: Binnenlands Bestuur, 2 maart 2012). In Westvoorne zijn de beleidsregels voor ondersteuning van kleinschalige buurtinitiatieven per 2009 in werking getreden, het gemiddeld aantal aanvragen per jaar ligt op slechts twee, terwijl het budget meer aanvragen per jaar toelaat. De beleidsregels subsidiëring voor buurtinitiatieven moeten meer onder de aandacht van onze inwoners gebracht worden. Het totale budget voor buurtinitiatieven is opgenomen onder algemeen beleid Wmo en bedraagt maximaal 5.000,- per jaar. Stimuleren sociale cohesie In veel andere gemeenten zijn initiatieven ontstaan om de sociale cohesie te bevorderen. In Rotterdam is het Opzoomeren bekend. Het Opzoomeren is eind jaren 80 ontstaan in de Opzoomerstraat in Delfshaven. De bewoners staken toen zelf hun handen uit de mouwen om hun straat op te knappen. Vanaf 1994 organiseert Opzoomer Mee & Bewonersidee elk jaar de Opzoomercampagne. Elke Rotterdamse straat die ook wil Opzoomeren, kan meedoen. Rotterdam telt nu circa Opzoomerstraten. In 2015 biedt Opzoomer Mee & Bewonersidee ook service aan gebiedscommissies en Rotterdammers als het gaat om bewonersinitiatieven. In Westvoorne kunnen de beleidsregels ondersteuning buurtinitiatieven ter bevordering van de sociale samenhang gezien worden als opzoomeren. Zoals eerder vermeld worden er gemiddeld slechts twee aanvragen ingediend per jaar in onze gemeente. De uitgebreide regeling zal meer aandacht krijgen in de lokale media om zo het aantal aanvragen te verhogen. Tevens was aanvankelijk in de beleidsregels vermeld dat er geen bijdrage verleend wordt voor drank en etenswaren. Voorgesteld wordt om nu een extra bijdrage voor dit doel maximaal 100,- te laten zijn. De huidige subsidie bedraagt momenteel maximaal 500,-. Dat zou dan maximaal 600,- kunnen worden. Veel gemeenten (zo ook Rotterdam) geven ook een bijdrage voor de catering. Het doel is immers om de onderlinge contacten zoveel mogelijk te stimuleren en bijvoorbeeld een buurtbarbecue kan hiervoor een uitstekend middel zijn. Op momenten dat mensen bij elkaar komen (bijvoorbeeld de vrijwilligersavond of de dag van de mantelzorg), is samen eten en drinken geen doel op zich, maar een middel. Uiteraard dient er wel verantwoord te worden over de verleende subsidie. 4

5 3. Aanpak/uitvoering Zie punt Communicatie/Burgerparticipatie/Servicepunt Na besluitvorming worden de beleidsregels gepubliceerd (krant, website, social media). 5. Duurzaamheid Er zijn geen aspecten op het gebied van duurzaamheid aan verbonden 6. Kosten, baten en dekking Dit besluit heeft geen financiële gevolgen. Financiering vindt plaats binnen het bestaande budget. 7. Risicomanagement en weerstandvermogen N.v.t. 8. Toelichting Dit advies wordt aan het college aangeboden, vaststellen van beleidsregels gebeurt via het college. 9. Samenvatting (indien de omvang van dit advies daar aanleiding toe geeft) N.v.t. 5