Spreektekst ratificatie klimaatakkoord Parijs

Transcriptie

1 Remco Dijkstra Spreektekst ratificatie klimaatakkoord Parijs Voorzitter, We lezen in kranten berichten over klimaatverandering. Wie zien beelden op televisie en internet. Wat is nou allemaal waar? Wat komt door klimaatverandering? En wat is de menselijke invloed? Het is gewikkeld. Er moet in ieder geval geen klimaatverwarring ontstaan. Een probleem gaan we niet met bangmakerij oplossen, maar met realisme. Ik lees alles over klimaat, alle feiten en opinies. En hoewel klimaat de gemiddelde weerstoestand is over een periode van minimaal 30 jaar, merk je soms dat het anders is. Mensen spreken erover én niet alleen in Nederland. Volgens mij hebben we met zijn allen een opgave om de wereld een beetje leefbaar te houden. We hebben immers maar één aardbol. Daar moeten we zuinig op zijn. Voorzitter, Aan de ene kant zijn er mensen die doorslaan met doemscenario s en bangmakerij die zeggen dat de aarde vergaat. Doemdenkers zeggen dat alles de schuld is van mensen. Ze willen ons dwingen om van vandaag op morgen een radicale omslag in de wijze waarop wij leven door te voeren. Aan de andere kant zijn er mensen die klimaatverandering ontkennen of dat het tegengaan geen zin heeft. Ze steken hun kop in het zand voor de gevolgen. Met beide groepen kom je niet verder. Wat nodig is, is een realistische aanpak en draagvlak. Want klimaatverandering heeft gevolgen. Dat betekent dat we met z n allen een opgave hebben om daar op in te spelen. Voorzitter, Het klimaat is belangrijk. Nederland is gevormd door onze eeuwenlange omgang met water. Onze toegang tot rivieren en de zee heeft ons veel opgeleverd. Tegelijkertijd voeren wij voortdurend een strijd om droge voeten te houden. Aan die strijd zal voorlopig geen einde komen. Wij zien dat wereldwijd het klimaat verandert. Nederland is koploper in de wereld als het gaat om onze kennis en langjarige investeringen in waterbeheer. Door het exporteren van Nederlandse kennis kunnen we onze economie stimuleren en bovendien de effecten van klimaatverandering helpen tegengaan. De overheid moet daarbij zo min mogelijk proberen ons leven te beïnvloeden. In plaats daarvan moet de overheid problemen bij de bron aanpakken, door werk te maken van het verminderen van de uitstoot van CO2. Zo profiteert het klimaat het meest. Daarbij willen wil de VVD ruim baan voor innovatie en de garantie dat iedereen zijn of haar eigen keuzes kan blijven maken. Want met plezier leven betekent niet dat we allerlei regels opgelegd willen krijgen over hoe we ons leven móeten leiden. We kunnen ons leven namelijk prima zelf inrichten. Wij kunnen heel goed zelf duurzame keuzes maken. En daarbij is het heel normaal om rekening te houden met de omgeving, 1

2 dichtbij en verder weg. Zo dragen wij een steentje bij. Voor onszelf, onze kinderen en eventuele kleinkinderen. Hoewel ik zelf het jaar 2100 niet meemaak, is geldt dat statistisch gezien niet voor de baby s die nu geboren worden. Natuurlijk wil je een gezonde toekomst voor de kinderen van nu. Als opvolger van een ouder (Kyoto-protocol) milieuverdrag zal het internationale Parijs klimaatakkoord van grote invloed zijn op de inrichting van onze samenleving en ook voor een langere periode. En Nederland kan het niet alleen, de hele wereld is nodig. Nu komt het aan op de uitvoering. En met die uitvoering zijn we bezig, want: In tegenstelling tot wat sommigen zeggen, heeft dit kabinet voor Nederland het meest ambitieuze energie- en klimaatbeleid ooit uitgezet. Niemand deed eerder zoveel als dit kabinet. Voor een eerste periode van tien jaar is een Energieakkoord gesloten. Er zijn afspraken gemaakt over verduurzaming van onze energievoorziening. Echter, voordat je daar de resultaten van ziet, kost tijd. Nederland zal na jaren van stilzitten spoedig in de internationale middenmoot plaatsnemen als het gaat om het percentage opgewekte duurzame energie. Dat is knap. Een verviervoudiging van het aandeel duurzaam opgewekte energie in no time. Dat doet niemand ter wereld ons na. En dat terwijl ons land geografisch niet te vergelijken is met andere landen waar waterkracht is. We hoeven ons nergens voor te schamen. Iedereen snapt dat je niet honderden windmolens en zonneparken van vandaag naar morgen operationeel hebt. Dat gaat stap voor stap. Wij hebben de handen uit de mouwen gestoken! Vanaf nu, zal ieder jaar, en dat vijf jaar lang, Nederlandse bouwers, telkens het grootste windpark ter wereld neerzetten in de Noordzee. De eerste windparken zijn recent aanbesteed en vergund tegen een zodanig lage prijs per kilowatt die werkelijk niemand voor mogelijk had gehouden. We maken dus een inhaalslag. Laat anderen maar praten, wij doen. Maar er is meer. Nederland investeert in duurzaam en innovatie, niet alleen in een energietransitie. Onze Minister-President onderschrijft het belang van duurzame groene groei, zowel in het tvprogramma Buitenhof, als tijdens zijn speech op de Nationale Klimaattop in Rotterdam waar hij bijna tweeduizend mensen toesprak. Ook op het gebied van hergebruik van afval en grondstoffen worden nu grote stappen gezet. Bij biomassa en brandstoffen liggen kansen in het verschiet om bijvoorbeeld de energie en de petro-/chemiesector te verduurzamen. De VVD wil daar echt grote stappen zetten. In de chemie kan een behoorlijk deel aan fossiele grondstof vervangen worden met natuurlijke, biobased materialen of zelfs afval. Ten eerste scheelt dat enorm veel import van fossiele brandstof. Ten tweede kan hergebruik van 2

3 afval nieuwe technologie aanjagen en een stimulans geven, ten derde een realisatie van een CO2-besparing die fors meetelt. Ook de circulaire economie draagt voor 9% bij aan de vermindering van de broeikasgassen. Onderzoeksbureau TNO schat het potentieel van de circulaire economie voor NL in op extra banen en een extra toegevoegde waarde van liefst 7,3 miljard. Mede op initiatief van de VVD is het Rijksbrede programma circulaire economie opgezet, waar het grondstoffenakkoord dat gisteren getekend werd een uitvloeisel van is. Hiermee wordt de recycle-economie een sterke impuls gegeven. Belangijker nog: ondernemers krijgen eindelijk de ruimte, zeker als het afvalstempel verdwijnt en regels worden aangepast aan de groene economie van de toekomst. Kansen binnen Europa, met meer banen én meer milieuwinst. Belemmeringen die in de weg staan worden weggenomen. Economische groei én milieuwinst komen samen. Nieuwe bedrijven ontstaan, échte banen en vooral kansen voor mensen die anders langs de lijn bleven, dus ook met een sociaal component. Zelf mocht ik afgelopen voorjaar een fabriek in Swalmen onder Venlo openen. Waar voorheen pakken melk en sap direct in de verbrandingsoven verdwenen, worden ze nu ingezameld en verwerkt tot nieuwe papierproducten. Fantastisch, er zijn in Limburg enkele tientallen nieuwe banen bijgekomen. Mooi meegenomen. Overal in het land zie ik initiatieven die ik stap voor stap verder wil helpen. Ik ben nog lang niet klaar! Ik knok elke ieder dag voor om duurzaam en economie te verbinden. Om te laten zien dat de VVD goed begrijpt dat beiden elkaar versterken. Voor goed beleid moet je het land in en met je voeten in de klei. Het Parijs klimaatakkoord is wat de VVD betreft het belangrijkste internationale verdrag dat afgelopen decennia gesloten is. De VVD wil klimaatverandering aanpakken om onze aarde leefbaar te houden en met behoud van levensstijl, keuzevrijheid en onze welvaart. Dat is de kern. Dat kan ook! Als we slimmer nadenken, slimmer kiezen en vertrouwen op innovaties. De VVD is daarom verheugd dat de hele wereld in december 2015 in Parijs mee tekende om de uitstoot van broeikasgassen te minderen. Met overheden, wetenschappers, bedrijven en betrokken burgers voorop. De VVD zal daarbij blijven letten op de rest van de wereld en de stappen die elders gezet worden. Dat is nodig om het verschil te maken en de aarde leefbaar te houden. We hebben immers maar één aardbol, waar we met normaal en met plezier op willen leven. In dat laatste zit het hem nu ook juist. 3

4 De VVD houdt rekening met draagkracht en draagvlak onder de bevolking. We denderen niet rücksichtslos door, maar pakken aan met gezond verstand. Wat de VVD betreft komt er na het huidige energieakkoord een nieuw akkoord, dat breder is en ook grondstoffen en een klimaataanpak kent. Dit bredere klimaat/energieakkoord 2.0 kan ingaan vanaf 2020 en dient rond 2018 voorbereid te worden. Daarbij mag de consument niet vergeten worden. Ook is een centrale sturing op CO2/broeikasgassen gewenst, niet meer meerdere doelen naast elkaar. Het geeft lange termijnzekerheid waar vele investeerders nu om vragen. De weg voorwaarts. Een nieuw kabinet zal voortvarend verder bouwen op het fundament dat nu staat. Het mooie is dat het doel uit het Parijsakkoord helderheid geeft voor de lange termijn. Met de percentages minimaal 80% in 2050 en 40% in 2030 kan Nederland binnen Europees verband echt aan de bak. Via de versterking van het beprijzen van uitstoot wordt uitstoot duurder en uiteindelijk innovatie gestimuleerd. Innovatie biedt vaak de oplossing. De VVD zet daarom in op een eerlijke prijs aan uitstoot. Ik heb daarom tal van voorstellen gedaan om emissiehandel structureel te versterken. Dan gaat de vervuiler betalen. Bedrijven kunnen kiezen of ze minder grondstoffen verbruiken of besparen op energie; het maakt mij niet uit zolang het maar bijdraagt bij aan dat ene centrale doel: de vermindering van broeikasgassen. Wij zijn als VVD uniek, want wij kiezen geen technologie. De VVD laat de keuze aan de markt. Dat klinkt abstract, maar één ding weet ik zeker: de markt maakt met een lange termijndoel verstandige keuzes en kiest automatisch de meest kostenefficiënte manier om uitstoot te minderen. Feit is dat ongeveer de helft van alle Nederlandse emissies komt uit industrie en energie. Die sectoren kennen beprijzing. Er zijn ook sectoren (landbouw- gebruik, mobiliteit, bebouwde omgeving) waar het geven van een prijs aan uitstoot lastiger is. In die sectoren voeren wij voornamelijk bronbeleid. Voorkomen van uitstoot dan het meest effectief. Over beiden instrumenten ETS en ESD vinden nog onderhandelingen plaats in Brussel. De uitkomsten zullen wij toetsen aan: 1. De gevolgen voor onze banen, onze welvaart, koopkracht van mensen, de ontwikkeling van de economie; 2. Steun in de samenleving als het gaat om acceptatie en kosten (draagvlak en draagkracht); 3. De focus op één doel: de reductie van CO2/broeikasgassen via innovatie en kostenefficiënt; 4. De VVD geeft geen blanco cheques. Er moet een duidelijke financiële onderbouwing zijn en inzicht waar de kosten neerslaan; 5. Laten wij mensen voldoende vrij? Vrij in hun keuzes om bijvoorbeeld zelf het type vervoer te kiezen, vrij te bepalen hoe zij hun eigen leven leiden? 4

5 6. En de mondiale aanpak, want klimaatverandering is een wereldwijde opgave die Nederland niet in haar eentje kan oplossen. Daarom ook rekening houden met de buitenwereld en het gelijke speelveld. De VVD wil dat het kabinet àlle eventuele beleidsmaatregelen die uit dit klimaatakkoord volgen voorziet van gedetailleerde informatie waaruit blijkt wat de totale gevolgen (materieel en immaterieel) zijn en voor wie. Iedere keuze of voorstel moet getoetst kunnen worden. Hiervoor heb ik een motie. De VVD vindt dat het kabinet niet zomaar akkoord kan gaan met een wijziging in 2018 in EUverband voordat bekend is wat de nationale bijdragen en de daaruit volgende maatregelen betekenen voor de huizenbezitter, de automobilist, de boer, de ondernemer, etc. Dat is van groot belang! Eerst moet met de Tweede Kamer daarover gesproken worden. Bij alle beleidsmaatregelen geldt dat de VVD zich de vrijheid voorbehoudt om afzonderlijke standpunten in te nemen. Het Planbureau voor de Leefomgeving en Energieonderzoek Centrum Nederland (PBL/ECN) hebben een bandbreedte aangeven van eventuele kosten op macroniveau, maar overtuigend is het niet. Ik geef drie voorbeelden: Een rekensom van klimaatactiegroep Urgenda die stellen dat met een investering van ,- en terugverdientijd van 15 jaar een gemiddelde woning energieneutraal gemaakt kan worden. Dat bedrag keer het aantal woningen in Nederland; dat is de gehele Rijksbegroting. Hoe realistisch is dat? Gaan we mensen dwingen, of wat betekent dat voor de koopkracht? Serieuze vragen die serieuze antwoorden verdienen. Ik denk dat weinigen zullen zomaar een dergelijk bedrag kunnen, of willen investeren in hun woning. Zeker in binnensteden gaat dat niet zomaar. Draagvlak is dus essentieel. Laten we beginnen bij nieuwbouw en sociale huisvesting. Woningcorporaties zijn bij uitstek de eerste aan zet. Veel mensen willen best wel iets doen als het maar vrijwillig is en als ze maar ontzorgd worden. Een tweede voorbeeld is de land- en tuinbouw. Goed voor een toegevoegde exportwaarde van 85 miljard. Goed voor banen, goed voor de BV Nederland, maar óók goed voor het klimaat. Ook onze boeren leveren een belangrijke bijdrage aan het omgaan met de gevolgen van klimaatverandering. De gemiddelde productie kan in Nederland tot 5x hoger per hectare liggen dan elders in Europa. Wij telen gewassen die minder water nodig hebben. Een kilo tomaat met 3 liter in plaats van 40 liter. Dat is veel efficiënter en een uitkomst voor gebieden die juist met extreme droogte te maken krijgen. Lagere milieudruk, hogere opbrengst. Maar gaan we onze veestapel halveren om CO2-doelen te halen? Dat lijkt me onverstandig gelet op de behoefte en onze goede footprint. Gaan we mensen dwingen minder vlees te eten? De VVD wil dat mensen zelf keuzes kunnen blijven maken. De voedselvoorziening veiligstellen staat niet voor niets in het klimaatakkoord. We moeten juist trots zijn op onze agrarische sector, wij zijn een voorbeeld voor andere landen. Een deel van de oplossing zelfs. Een derde voorbeeld is de mobiliteit, transport en autorijden met minder uitstoot. Het verbieden van benzine- en dieselauto s dwingt mensen een andere aan te schaffen. Hoe ver wil je daarin gaan? Ik denk dat dwang verkeerd is. Maatregelen moeten wel realistisch zijn. 5

6 Auto s worden steeds schoner en auto s hebben we vrijwel iedere dag nodig! De Algemene Rekenkamer concludeerde dat ondanks de stimulering van zuiniger en elektrisch rijden de afgelopen jaren weinig CO2-besparing heeft opgeleverd. Omgerekend 916,- per ton vermeden CO2. Dat is niet handig. Sturen op maximale CO2-winst en kostenefficiency wel. Kosten/baten dus. En als je tegelijkertijd ziet dat er enorm veel innovatie plaatsvindt in deze automotive-sector, met zelfrijdende auto s, autoshows waar fabrikant de hele lijn modellen hebben met alternatieve aandrijving. Het succes van het terugdringen van de uitstootnormen op Europees niveau van 130 gram, via 90, naar 75 en zo meteen 50 of 35 gram. Ongekend! Dat is het succes van bronbeleid met strengere eisen waar fabrikanten aan moeten voldoen. Voorzitter, ik kom tot een afronding; Nederland heeft alles in huis om van de uitvoering van het klimaatakkoord een succes van te maken. Nederland heeft de beste oplossingen voor de rest van de wereld. Wij hebben onze eigen toekomst in eigen hand! Denk aan waterbeheer en landbouw. Voortdurend blijven innoveren, bijzondere dingen doen, bedenken en maken. Dat is ons doel. Klimaatverandering aanpakken op de Hollandse manier. Niet praten, maar doen. En onze aarde leefbaar houden mét behoud van levensstijl. Samen maken we Nederland sterker en uiteindelijk het beste land ter wereld! Laten we dat gewoon gaan doen! 6