De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Transcriptie

1 > Retouradres Postbus EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG Plesmanweg JG Den Haag Postbus EX Den Haag T F Uw kenmerk 2016Z21230 Datum 6 december 2016 Betreft Beantwoording vragen over financiering Griekse kolencentrales uit EU emissiehandelssysteem Geachte voorzitter, Hierbij u ontvangt de antwoorden op de vragen van het lid Remco Dijkstra (VVD) over de bouw van kolencentrales in Griekenland die mogelijk (mede) gefinancierd zouden worden uit het Europese emissiehandelssysteem (ingezonden 15 november 2016 en op de vragen van de leden Jan Vos en Maij (beiden PvdA) over hetzelfde onderwerp (ingezonden 15 november 2016). Antwoorden op vragen lid Remco Dijkstra (2016Z21230) Vraag 1 Bent u bekend met het artikel Greece set to win 1.75bn from EU climate scheme to build two coal plants uit de Guardian van 3 november 2016? Antwoord 1 Ja. Vraag 2 Wat vindt u ervan dat publieke gelden afkomstig uit het Europese emissiehandelssysteem, dat inzet op het verminderen van emissies, onder andere via beprijzing en om innovatie te stimuleren, nu wordt ingezet om armere landen te helpen hun emissies te reduceren? Antwoord 2 Deze uitzondering staat armere lidstaten toe, onder voorwaarden, gratis rechten te geven aan hun elektriciteitsproducenten om investeringen in modernisering te ondersteunen. Ik vind deze uitzondering billijk gezien de modernisering die de energiesector in deze landen nog moet realiseren. Vraag 3 Wat vindt u ervan dat Griekenland daarbij kiest voor het bouwen van twee nieuwe kolencentrales, in plaats van schonere technologie? Pagina 1 van 5

2 Vraag 4 In hoeverre is het bouwen van nieuwe kolencentrales voor de midden- en langere termijn verstandig als tegelijkertijd in Europa flink wordt ingezet op een versterking van emissiehandel en daarmee het uitstoten behoorlijk duurder zal worden en daarmee dus kolencentrales veel minder rendabel? Antwoord 3 en 4 De betreffende uitzondering is alleen van toepassing op landen, waarvan het BNP lager is dan 60% van het EU gemiddelde. Griekenland staat niet op deze lijst. Bij de behandeling van het herzieningsvoorstel van de ETS richtlijn voor , heeft het Industriecomité van het Europees Parlement voorgesteld om Griekenland toe te voegen aan de lidstaten die gratis emissierechten aan de energiesector kunnen toekennen ten koste van eigen veilinginkomsten. Ik heb geen aanwijzingen dat dit voorstel op brede steun kan rekenen in het Europees Parlement en de Raad. Het is daarom onwaarschijnlijk dat Griekenland de bouw van twee nieuwe kolencentrales zal kunnen financieren door middel van de voorgenoemde uitzonderingsbepaling in het ETS. Ik zet me ervoor in dat alleen investeringen in CO₂-arme technologieën in aanmerking komen voor financiering uit deze uitzonderingsbepaling in het ETS. Nieuwe kolencentrales zonder CO 2 - opslag lijken mij daarbij ongewenst, mede omdat ik uw analyse deel dat op termijn kolencentrales veel minder rendabel zullen worden. Vraag 5 Is het niet wrang dat juist emissierechten hiervoor worden aangewend? Zo ja, welke mogelijkheden ziet u om dit aan te kaarten in Europees verband? Zou het niet verstandiger zijn deze middelen in te zetten voor een omslag naar een meer duurzame energievoorziening? Zo ja, hoe zet u hierop in? Antwoord 5 Het is van belang dat dit soort middelen, zoals ingezet op basis van bovengenoemde uitzondering, bijdraagt aan de daadwerkelijke reductie van de broeikasgasuitstoot. In het Commissievoorstel voor herziening van de ETS richtlijn voor de periode worden reeds voorwaarden aan de investeringen gesteld. Zo moet bij de selectie van grote projecten met een waarde boven 10 miljoen euro een competitief biedproces worden gevolgd. Hierbij wordt gescoord op kostenefficiëntie en emissiereductie. Bij de onderhandelingen over de ETS richtlijn, zet ik me er daarnaast voor in dat alleen investeringen in CO 2 -arme technologieën voor selectie in aanmerking komen. Vraag 6 Klopt de veronderstelling dat deze kolencentrales wellicht tot diep in de komende eeuw, dus ook na 2050 actief zullen zijn? In hoeverre schaadt dit klimaatneutraliteit? Of zijn uw plannen bekend met het opslaan en hergebruik van koolstof in Griekenland? Antwoord 6 Kolencentrales worden verondersteld een economische levensduur van tenminste 25 jaar te hebben. De emissies van de kolencentrales vallen onder het vaste emissieplafond van het Europese emissiehandelssysteem. Het ETS plafond zal richting 2050 sterk dalen gezien de Europese klimaatdoelstelling. De emissies van kolencentrales, ook voor zover nog in gebruik in 2050, zullen afgedekt moeten worden middels de aankoop van emissierechten of het opslaan van CO₂. Een van de uitgangspunten van emissiehandel is dat bedrijven bij lange termijn Pagina 2 van 5

3 investeringen rekening houden met de koolstofkosten over de hele levensduur van de investering. In het geval Griekenland conform de wens van het Industriecomité in de toekomst gratis rechten beschikbaar mag stellen dan zullen de langere termijn koolstofkosten ook een afweging zijn tijdens het competitief biedproces waarmee Griekenland kiest welke projecten met deze gratis rechten worden ondersteund. Ik ben niet op de hoogte van concrete plannen in Griekenland voor opslag voor CO 2. Vraag 7 Wat is de uitstraling voor het leiderschap van Europees klimaatbeleid als Griekenland deze stap neemt en Europa de middelen verschaft? In hoeverre wordt hier een dubbele standaard gehanteerd? Antwoord 7 Op dit moment is er geen reden te veronderstellen dat Griekenland in aanmerking komt voor deze uitzondering en hiermee nieuwe kolencentrales kan financieren. Zoals bij antwoord 3 opgemerkt, komen wat mij betreft alleen investeringen in CO₂-arme technologieën in aanmerking voor financiering uit deze uitzonderingsbepaling in het ETS. Vraag 8 Ook de Grieken willen betaalbare energie en kiezen bewust voor nieuwe kolencentrales ter vervanging van de oude. Is het logisch gezien de totale emissieplafonds in Europa, waar ook Nederland onder valt, dat Nederlandse moderne kolencentrales zouden sluiten, terwijl ze elders geopend worden? Antwoord 8 Uw Kamer wordt nog dit jaar geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek naar de uitfasering van kolencentrales in Nederland. Vraag 9 Welke Europese landen kunnen nog meer gebruik maken van dezelfde fondsen om hun energiehuishouding te verbeteren en overwegen ook vernieuwde kolencentrales? Zo ja, welke, waar, wanneer, hoeveel? Antwoord 9 De volgende landen mogen volgens het Commissievoorstel voor herziening van de ETS richtlijn gebruik maken van de uitzondering en een deel van hun te veilen emissierechten toekennen aan hun energiesector: Bulgarije, Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Roemenië en Tsjechië. De precieze voorwaarden die hier aan worden gesteld, maken deel uit van de onderhandelingen van de ETS richtlijn. In 2019 moeten de betreffende lidstaten aangeven welke projecten ze willen financieren om hun energiehuishouding te verbeteren en wordt duidelijk of hier ook projecten bij zitten gericht op het moderniseren van kolencentrales. Pagina 3 van 5

4 Vraag 10 Is het niet juist opmerkelijk dat linkse partijen zoals in Griekenland Syriza, maar ook de Duitse SPD, ondanks mooie woorden voor milieu, toch eerder neigen te kiezen voor betaalbare en daarmee wat minder schone energie uit kolen, dan uit alternatieve meer duurzame bronnen? Wat is uw oordeel hierover? Antwoord 10 Ieder lidstaat is zelf verantwoordelijk voor zijn energiebeleid en de afwegingen daarbinnen. Ik zet stevig in op versterking van het ETS omdat hiermee in heel Europa een sterke financiële prikkel voor CO 2 -arme energie kan worden gerealiseerd. Antwoorden op de vragen van de leden Jan Vos en Maij (2016Z21230) Vraag 1 Bent u op de hoogte van de berichtgeving over Europese subsidie voor nieuwe kolencentrales in Griekenland? 1 Antwoord 1 Ja. Vraag 2 Waarom zou Griekenland 1,75 miljard euro moeten krijgen voor de bouw van twee nieuwe bruinkoolcentrales? Antwoord 2 In het artikel wordt gewezen op de Griekse wens om te worden aangemerkt als één van de minst vermogende lidstaten. Hiertoe zou de groep lidstaten waarvoor deze uitzondering geldt, moeten worden uitgebreid. Griekenland zou dan een deel van zijn te veilen emissierechten, gratis toe mogen wijzen aan de energiesector voor modernisatie van deze sector. Het Industriecomité van het Europees Parlement heeft deze Griekse wens in zijn positie opgenomen. Ik heb geen aanwijzingen dat dit voorstel in het Europees Parlement en de Raad op brede steun kan rekenen en verwacht niet dat dit voorstel wordt opgenomen in de ETS-richtlijn voor de periode Vraag 3 Klopt het dat deze kolencentrales dan zouden kunnen produceren voor een periode van maar liefst 40 jaar? Antwoord 3 Ja, nieuwe kolencentrales zijn daar naar verwachting technisch toe in staat. De economische levensduur zal tenminste 25 jaar zijn. 1 Website the guardian, 3 november 2016 ( Pagina 4 van 5

5 Vraag 4 Waarom zou dit geld uit de ETS-emissierechten opgebracht moeten worden? Zie hiervoor het antwoord op de vragen 3 en 4 van het lid Dijkstra (Remco) Vraag 5 Hoe verhoudt dit zich tot de Overeenkomst van Parijs en de Europese klimaatdoelen en de leidende rol die de EU voor zichzelf ziet? Zie hiervoor het antwoord op de vragen 3 en 4 van het lid Dijkstra (Remco) Vraag 6 Wat kunt u doen om deze gang van zaken een halt toe te roepen? Antwoord 4, 5 en 6 Bij de herziening van de ETS-richtlijn zet ik me ervoor in dat enkel subsidie kan worden gegeven aan CO 2 -arme projecten. Een aantal lidstaten deelt deze inzet, waarbij de landen die financiële steun ontvangen vanzelfsprekend wel het laatste woord willen hebben over welke projecten binnen hun land worden uitgevoerd. Ik richt me daarom op scherpe criteria voor het gebruik van de middelen. Daarnaast zet ik me ervoor in dat de groep lidstaten die van deze uitzondering gebruik mogen maken, niet wordt uitgebreid. Vraag 7 Welke mogelijkheden ziet u om bij deze subsidies meer aan te sturen op verduurzaming en vergroening van de energievoorziening? Antwoord 7 Naast het opnemen van de voorwaarde om binnen deze uitzonderingsbepaling enkel subsidie voor CO₂-arme projecten te geven, draagt een competitief biedproces hieraan bij. In het Commissievoorstel voor herziening van de ETS richtlijn wordt voorgesteld dat door middel van een competitief biedproces bij grote projecten er voor gezorgd moet worden dat enkel projecten die leiden tot emissiereductie worden geselecteerd. Hoogachtend, DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU, Sharon A.M. Dijksma Pagina 5 van 5