Behoort bij agendapunt 4.9. Bestuur dd Overdracht project Plantgezondheidsfonds

Transcriptie

1 Behoort bij agendapunt 4.9 Bestuur dd Overdracht project Plantgezondheidsfonds Het project Plantgezondheidsfonds wordt door het Productschap Tuinbouw overgedragen aan LTO Nederland, onder de voorwaarde dat het project aangestuurd blijft worden door de huidige stuurgroep, waarin vertegenwoordigers deelnemen van LTO Nederland, KAVB, DPA, FrugiVenta, VBN, VGB en Plantum. LTO Nederland vervult in het huidige project de rol van voorzitter en secretaris van de stuurgroep plantgezondheidsfonds en de projectgroep plantgezondheidsfonds glastuinbouw. Het Productschap Tuinbouw is hierbij adviseur. LTO Nederland kan deze rol blijven vervullen. Het plan van aanpak voor een Plantgezondheidsfonds, geldt hierbij als leidraad. Stuurgroep Plantgezondheidsfonds De doelstellingen van de stuurgroep zijn: 1. Het realiseren van een plantgezondheidsfonds, in eerste instantie voor de glasgroente 2. Het maken van afspraken met bedrijfsleven en overheid over fytosanitaire preventie en de instelling van een financieel vangnet voor periode waarin dit nodig is. De stuurgroep geeft ten aanzien van het eerste punt kaders aan voor de projectgroep die inhoudelijk uitwerking geeft aan de invulling van een fonds. Ten aanzien van het tweede punt is er overeenstemming met de overheid over de onderwerpen waarover nadere afspraken gemaakt moeten worden. In een briefwisseling zijn deze punten naar voren gebracht.

2 In de vergadering van de stuurgroep van 10 september 2013 zal nader worden besproken hoe dit deel organisatorisch en inhoudelijk uitgewerkt wordt. Begroting De werkzaamheden voor de stuurgroep en de projectgroep Plantgezondheidsfonds worden gedragen door de eigen organisaties. Voor het uitwerken van de afspraken tussen overheid en bedrijfsleven, wordt eveneens een beroep gedaan op capaciteit van medewerkers en bestuurders. In 2013 wordt LEI onderzoek, waarmee gegevens worden aangeleverd voor een goede onderbouwing van een PGF, gefinancierd door PT en overheid. Voor 2014 is nog geen nieuw LEI-onderzoek voorzien en ook nog niet begroot. Voor de financiering van de organisatie en inrichting van de afspraken tussen bedrijfsleven en overheid, is nog geen begroting gemaakt. Te zijner tijd zal blijken welke kosten hiermee gepaard gaan en zal worden nagegaan hoe de medefinanciering ingevuld wordt. Voor evaluatie van de Pepper weevil vondst, is in het plan van aanpak euro begroot. Aan de sector zal worden gevraagd hiervoor in 2013 nog geld beschikbaar te stellen. Een projectplan hiertoe is in voorbereiding. Financiële middelen Uit eerdere projecten zijn nog financiële middelen beschikbaar: - uit het project fytofonds glastuinbouw, fase 1 (project nr ) is nog euro beschikbaar voor communicatie en achterbanraadpleging. - uit het project uitkering Aziatische boktor (project nr ) is nog euro beschikbaar. Dit zijn eigenlijk EZ gelden die aan de sector geschonken zijn. Totaal gaat het bij deze twee projecten om euro Het is nog niet duidelijk of er uit andere projecten nog middelen over blijven die ten goede kunnen komen aan de verdere ontwikkeling van het plantgezondheidsfonds. Het betreft de PT projecten (bomenteelt) en (uitkering pepper weevil). Voorgesteld wordt om de nog beschikbare financiële middelen uit bovengenoemde 4 projecten te reserveren als start/werkkapitaal voor het verder ontwikkelen en uitwerken van afspraken tussen bedrijfsleven en overheid. De stuurgroep beslist over de aanwending van deze middelen. Voor de evaluatie van de Pepper Weevil uitbraak wordt apart financiering aangevraagd. 2

3 BIJLAGE Plan van aanpak glastuinbouw plantgezondheidsfonds (okt 2012) Plantgezondheidsfonds Fytosanitaire risico s zijn een grote bedreiging voor de (inter)nationale productie van en handel in planten en plantaardige producten. Deze risico s nemen toe door groeiende handelsstromen en veranderingen in het klimaat. Dit vormt een bedreiging voor de bestaande markttoegang en bemoeilijkt het verkrijgen van toegang tot nieuwe markten. Daarnaast worden detectietechnieken steeds verfijnder waardoor plagen en ziekten eerder gesignaleerd worden. Om onze internationaal sterke positie te behouden en uit te breiden is vroege signalering van fytosanitaire risico s en een proactieve beheersing ervan dan ook een vereiste. Binnen het stelsel van fytosanitaire risicobeperking heeft een plantgezondheidsfonds een duidelijke meerwaarde: het stimuleert ondernemers namelijk tot het nemen van risicobeperkende maatregelen, waardoor over het geheel bezien de kans dat er een uitbraak plaatsvindt van een quarantaine organisme (q-organisme) kleiner wordt. Ook verlaagt een plantgezondheidsfonds de drempel om een aantasting met een q-organisme vroegtijdig te melden. Tegemoetkoming in schade door uitbraken van quarantaine (waardige) organismen Incidenteel zijn er de afgelopen jaren uitbraken geweest van quarantaine organismen. Onder andere van Clavibacter in de tomatenteelt in 2007 en 2008, van PSTVd in kuipplanten in 2006 en van Thrips palmi in de periode 1988 tot Meest recent zijn de uitbraken van de Oost-Aziatische boktor en de paprika snuitkever (afgelopen zomer). Het idee achter een plantgezondheidsfonds is dat na het optreden van calamiteiten als gevolg van een quarantaine(waardig) organisme de schadevergoeding structureel geregeld is. Binnen de glastuinbouw is de afgelopen weken ketenbreed draagvlak ontstaan voor het opzetten van een plantgezondheidsfonds. In een brief aan de Tweede Kamer over de paprika snuitkever heeft de overheid een toezegging gedaan voor een financiële deelname aan een toekomstig plantgezondheidsfonds. Uitgangspunten - Fonds voor de glastuinbouw (glasgroenten en sierteelt). - Uitwerking voor groenten onder glas in totaliteit en gewasspecifiek. - Deelnemende partijen: plantenkwekers/telers/handel/overheid. - Plantgezondheidsfonds maakt deel uit van een fytosanitair programma of convenant, waarin een aantal afspraken zijn vastgesteld over de rol van het bedrijfsleven en de overheid. - Er is een verplichting om aan het fonds een bijdrage te leveren; deze verplichting wordt via een verordening van het productschap opgelegd. - De overheid participeert in het plantgezondheidsfonds. - Er is draagvlak voor bij de ondernemers. Aandachtspunten en randvoorwaarden - Wettelijke context mogelijk maken voor PGF: EL&I. 3

4 - Financiële bijdrage overheid boven een plafond. - Nieuwe GLB en fytorichtlijn. - Aansluiting op werkzaamheden NVWA en keuringsdiensten. Stappenplan 0. Intentieverklaring Een document waarin beschreven wordt wat beoogd wordt met een PGF. Dit wordt ondertekend door de beoogde convenantspartijen. 1. Evaluatie uitbraak Pepper Weevil Er is behoefte aan een evaluatie van de uitbraak van de Pepper Weevil. Wat zijn de verbeterpunten voor overheid, controlerende instanties en bedrijfsleven, om introducties van schadelijke organismen te voorkomen. 2. Voorbereiden en opstellen afspraken ketenpartners en overheid Het PGF is een onderdeel van een aantal afspraken met de gehele keten en de overheid over beheersing van fytosanitaire risico s. Het gaat hierbij vooral om preventie. De reguliere werkzaamheden van de NVWA, de keuringsdiensten en de ondernemers zijn hiervoor het uitgangspunt. Waar nodig vindt hierop aanvulling plaats. De aanbevelingen van de evaluatie van de uitbraak van de Pepper Weevil worden in deze afspraken meegenomen. De set van afspraken geldt voor meerdere jaren en wordt vastgelegd in een programma of convenant. 3. Systematiek financiering fonds Ketenpartijen geven aan op welke wijze ze een bijdrage kunnen leveren aan het fonds. Dit hangt nauw samen met de heffingssystematiek van het Productschap Tuinbouw. Met de overheid worden afspraken gemaakt over de financiering van het fonds. Met banken wordt contact gezocht over een bijdrage aan de financiering. Als uitgangspunt hiervoor geldt dat de bijdrage van de sector wordt gemaximeerd door een nader vast te stellen plafond. Dit naar analogie van de systematiek bij het diergezondheidsfonds. 4. Uitkeringsvoorwaarden Dit betreft de eisen waaraan een ondernemer moet voldoen om voor een uitkering uit het fonds in aanmerking te komen, indien zijn bedrijf getroffen wordt door maatregelen opgelegd door de NVWA. Voorwaarden hebben onder andere betrekking op hygiëne-eisen, risicovolle activiteiten (bijv. kruisende productstromen teelt - handel), de wijze waarop de ondernemer kan borgen aan deze eisen te voldoen. In deze fase wordt ook gewerkt aan de schadedrempel, het eigen risico, het maximale schadebedrag en de termijn waarbinnen een schade gemeld moet worden. 5. Keuze gewassen, gewasgroepen en van quarantaine (waardige) organismen De werkingssfeer van het fonds is op termijn glastuinbouw breed. In dit project wordt dit eerst uitgewerkt voor de groenten onder glas. Het fonds kan gewasspecifiek worden ingericht of gewasoverschrijdend en zich richten op enkele quarantaine organismen of op alle quarantaine waardige organismen. De argumenten voor een afweging hiertoe worden op een rij gezet. 4

5 6. Expert judgement Het uitgevoerde onderzoek door het LEI Risicoanalyse Q-organismen in de glastuinbouw heeft voor de tomatenketen een berekening gemaakt van fytosanitaire kosten voor twee organismen. Dit onderzoek is niet zomaar te extrapoleren naar de andere vruchtgroentegewassen en ook niet naar meerdere q-organismen. Via expert judgement wordt een inschatting gemaakt van fytosanitaire kosten voor groenten onder glas. Vervolgens worden berekeningen gemaakt met betrekking tot; - Fytosanitaire kosten per gewas - Uit te keren schade bij verschillende schadedrempels en een verschillend eigen risico - Scenario s met verschillende heffingsbedragen in de schakels van de keten 7. Vaststellen in concept werkwijze PGF De resultaten van het expert judgement worden verwerkt bij stappen in fase 2 t/m 5, waarna vervolgens wordt toegewerkt naar een conceptbeschrijving van de werkwijze van PGF, met randvoorwaarden, afspraken overheid-bedrijfsleven en een financieringsplan. 8. Presentatie/consultatie concept plantgezondheidsfonds achterban In de periode waarbinnen het PGF wordt ontwikkeld, zal op een interactieve wijze, met ondernemers de tussenstappen worden besproken en getoetst. Het eindconcept PGF wordt toegelicht tijdens informatiebijeenkomsten voor telers, handel, plantenkwekers en andere belanghebbenden. Daar zal ook het draagvlak gepeild worden. 9. Besluitvorming Het PGF ingebed in afspraken met de overheid en ketenpartijen, met alle uitvoeringsaspecten, zal bij voldoende draagvlak ter besluitvorming worden voorgelegd aan het bestuur van het Productschap Tuinbouw. 5

6 Tijdspad Fase Omschrijving Resultaat Door 0 Intentieverklaring Ondertekening stuurgroep intentieverklaring door beoogde convenantspartijen/partners 1 Evaluatie uitbraak Pepper Weevil Aanbevelingen voor extern bedrijfsleven, overheid en controlerende instanties 2 Afspraken ketenpartijen en overheid Afspraken set (programma of convenant) Projectgroep/ stuurgroep 3 Systematiek financiering Afspraken over systematiek Proj groep 4 Uitkeringsvoorwaarden Lijst uitkeringsvoorwaarden Proj groep en wijze waarop borging is geregeld 5 Keuze gewassen en quarantaine (waardige) organismen Lijst van gewassen en organismen waarvoor PGF Proj groep van toepassing is 6 Expert judgement - totale te verwachten fytosanitaire kosten - uit te keren schadevergoeding door fonds bij verschillende schadedrempels en verschillend eigen risico. - scenario s premieheffing bij ondernemers 7 Concept opzet en werkwijze PGF Totaal plan, waarin 1 t/m 6 samenkomen 8 Presentatie achterban Toelichten achtergrond en uitvoering PGF 9 Besluitvorming Deskundigen uit bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen, overheid Proj groep PT, partners PGF 6

7 Begroting 2013 De inzet van deelnemers aan de projectgroep en stuurgroep wordt door de eigen organisaties ingebracht. Daarnaast worden de volgende kosten voorzien: Fase/onderwerp Omschrijving Kosten (euro) 1.Evaluatie uitbraak Pepper Evaluatie uit te voeren door een extern Weevil bureau 6. Expert judgement Bijeenkomsten met deskundigen uit bedrijfsleven, onderzoek en overheid, Potatopol. Eventueel aangevuld met onderzoek *) 8. Presentatie achterban Informatiebijeenkomsten over het plantgezondheidsfonds TOTAAL *) excl. Bijdrage overheid dat via de PPS fytosanitair robuuste keten is aangevraagd. Deze begroting is overgenomen uit de projectindicatie van het LEI (incl. LEI onderzoek) (excl. LEI onderzoek) 7