4. COMMUNICEREN MET DE ACHTERBAN 4.1. De achterban 4.2. Communicatieplan 4.3. Speciale aandacht voor vrouwen, jongeren, ouderen en allochtonen

Transcriptie

1

2 1. OPRICHTEN VAN EEN BEWONERSORGANISATIE 1.1. De initiatiefgroep 1.2. De eerste bewonersvergadering 1.3. De uitnodiging 1.4. De vergadering 1.5. De eerste stappen 1.6. Woonbondbrochure 2. BESTUURSLEDEN WERVEN 2.1. Mannen en vrouwen 2.2. Werkenden en niet-werkenden 2.3. Autochtonen en allochtonen 2.4. Talenten 2.5. Woonbondbrochure 3. LEDENWERVING 3.1. Methoden voor ledenwerving 3.2. Woonbondbrochure 4. COMMUNICEREN MET DE ACHTERBAN 4.1. De achterban 4.2. Communicatieplan 4.3. Speciale aandacht voor vrouwen, jongeren, ouderen en allochtonen 5. COMMUNICATIEMETHODEN 5.1. Bewonersvergadering 5.2. Themabijeenkomsten 5.3. Buurtbrainstorm 5.4. Huurderspanel 5.5. Internet 5.6. Creatieve werkvormen 5.7. Enquête 5.8. Communiceren met bijzondere doelgroepen 6. CORRESPONDEREN VIA BRIEF, EN FAX 6.1. Brieven 6.2. Faxen ONDERHANDELEN 7.1. Efficiënt onderhandelen 7.2. Voorbereiden van een onderhandeling 7.3. Onderhandelingstactieken 8. PUBLICITEIT 8.1. Draaiboek 8.2. Middelen 8.3. Korte beknopte teksten 8.4. Bewonerskrant of nieuwsbrief 8.5. Een eigen website 8.6. De media 8.7. Nieuws is maakbaar HANDBOEK PARTICIPATIE 0.0 Activiteiten - INHOUD >>>

3 9. SCHOUWEN 10. LOBBY EN NETWERKEN Wat is lobby? Methoden Netwerken 11. VERGADEREN Agenda Voorbereiding en actieve deelname Besluiten Notulen 12. PRESENTEREN De structuur van een presentatie Vragen uit het publiek Voorbereiding 13. INTERVIEWEN Methode Stappenplan voor het interview Woonbondbrochure 14. ENQUÊTE Soorten vragen Meningspeiling Woonbondbrochure 15. SPREEKUUR Randvoorwaarde Vaardigheden om een gesprek te voeren 16. JAARVERSLAG SCHRIJVEN 17. BEGROTING OPSTELLEN De kosten op een rij De inkomsten op een rij Begroting Verantwoording en controle Woonbondbrochure 18. FINANCIËLE MIDDELEN VERWERVEN 19. DESKUNDIGHEID INHUREN Soorten deskundigheid Stappen bij het inhuren van deskundigheid <<< HANDBOEK PARTICIPATIE 0.0 Activiteiten - INHOUD

4 1. OPRICHTEN VAN EEN BEWONERSORGANISATIE Concrete problemen vormen meestal de aanleiding voor het oprichten van een bewonerscommissie of bewonervereniging. Er is bijvoorbeeld sprake van gebrekkig onderhoud, hoge huren of er zijn problemen met de servicekosten. Ook de woonomgeving kan aanleiding geven tot het ondernemen van actie. Bijvoorbeeld onveilige verkeerssituaties, te weinig winkels, gebrekkig openbaar vervoer of een woonomgeving die als onveilig wordt ervaren. Soms komt van het één het ander. De renovatie van de woningen is achter de rug en men gaat zich nu bezighouden met het beheer, om de wijk leefbaarder te maken. Bewoners moeten zich goed organiseren om dingen te bereiken. Ze hebben een lange adem en doorzettingsvermogen nodig, omdat problemen vaak niet op korte termijn zijn op te lossen. Als dat wel kan, is het lang niet altijd nodig een officiële stichting of vereniging op te richten. Ook een informele groep bewoners kan heel goed voor elkaar krijgen dat ergens een speelpleintje wordt gemaakt of opgeknapt. Sinds de komst van de Wet op het Overleg huurders verhuurder heeft een formele huurdersorganisatie een aantal wettelijke rechten in het overleg met de verhuurder. [Zie ook: Thema s Overlegwet] 1.1. De initiatiefgroep Het initiatief voor het oprichten van een bewonersorganisatie gaat meestal uit van een paar mensen die zich een probleem aantrekken. Zij steken de koppen bij elkaar en zo is de initiatiefgroep geboren, Het groepje komt bij elkaar en is het er over eens dat er wat moet gebeuren. Maar wat dan? Soms is een probleem met één telefoontje naar de gemeente of verhuurder verholpen. Maar meestal niet, en dan wordt het tijd een bewonersorganisatie op te richten. Er liggen twee belangrijke taken voor de initiatiefgroep: het organiseren van een bewonersvergadering en het treffen van voorbereidingen voor het oprichten van een bewonerscomité of een bewonersvereniging. De bewonersvergadering is nodig om een gezamenlijke start te kunnen maken, zodat het comité of de vereniging officieel namens de bewoners kan spreken. Ter voorbereiding op de bewonersvergadering maakt de initiatiefgroep een inventarisatie van de problemen waaraan iets gedaan moet worden. Ze verzamelt informatie en gaat na welke instanties ermee te maken hebben. Wat heeft bijvoorbeeld de gemeente voor beleid ten aanzien van speelgelegenheden en hoeveel geld is er beschikbaar? Wat voor onderhoudsplannen heeft Vieya? De initiatiefgroep kan haar licht opsteken bij andere bewonerscommissies of informatie inwinnen bij deskundige instanties. Waar de initiatiefgroep ook over moet nadenken en voorstellen voor moet doen is de organisatievorm. Ze zoekt uit wat de voor- en nadelen zijn van een vereniging, een commissie of een stichting. Daarmee hangt onder meer de vraag samen hoe de organisatie de activiteiten straks kan bekostigen. Oftewel, hoe kom je aan geld? Verder moeten er kandidaten worden gezocht voor het bestuur. In een bewoners- of huurdersorganisatie is het goed om het bestuur zo samen te stellen dat het een afspiegeling is van de bewoners of de huurders in de buurt of het complex. Er zouden jongeren en ouderen in moeten zitten, mannen en vrouwen, maar ook mensen uit andere culturen, als die in de buurt of het complex wonen. Op deze manier kan het bestuur beter namens zijn achterban spreken. Een ander voordeel is dat verschillende soorten kwaliteiten en deskundigheden worden ingebracht. Zonder in vooroordelen te willen vervallen is de vaak praktische invalshoek van vrouwen een welkome aanvulling op de theoretischer instelling van mannen. De initiatiefgroep kan sturend optreden bij de vorming van een bestuur of comité. In de praktijk blijkt, dat je er met een schriftelijke uitnodiging voor een bewonersvergadering niet bent. Allochtonen die niet bekend zijn met bewonersorganisaties voelen zich hierdoor niet aangesproken, maar vaak wel door een persoonlijke benadering. Voor vrouwen geldt dat ook. De initiatiefgroep zal dus extra activiteiten moeten ondernemen om de gewenste samenstelling van het bestuur of het comité voor elkaar te krijgen. OPRICHTEN VAN EEN BEWONERSORGANISATIE 1.1. De initiatiefgroep

5 1.2. De eerste bewonersvergadering Organiseer de eerste bewonersvergadering vrij snel, bijvoorbeeld een à twee maanden nadat u als initiatiefgroep de zaken op een rij hebt gezet. Dat betekent hard werken voor de initiatiefnemers, maar het loont de moeite. Het voordeel is dat nog niet alles vastligt, waardoor bezoekers van de vergadering meer gestimuleerd worden mee te denken en zelf met ideeën te komen. Als met het organiseren van een bewonersvergadering wordt gewacht tot er pasklare antwoorden op de vragen liggen, zult u merken dat bewoners minder gemotiveerd zijn om zelf actief te worden. Op de eerste bewonersavond moet duidelijk worden gemaakt dat bewoners een belangrijke rol spelen bij het oplossen van de problemen. Niets doen betekent namelijk dat anderen over je beslissen. Door zelf initiatief te nemen krijg je invloed op de besluitvorming. Om de vergadering in goede banen te leiden is het wel verstandig als initiatiefgroep voorstellen te doen aan de hand waarvan verder gepraat kan worden. Tijdens de eerste bewonersvergadering wordt ook een begin gemaakt met het opbouwen van de organisatie. Er wordt een bestuur gekozen als het om een vereniging gaat en anders wordt er een commissie of comité gevormd. Dit betekent dat er kandidaten moeten zijn. De initiatiefgroep maakt in haar uitnodiging voor de bewonersvergadering bekend welke organisatievorm men op het oog heeft en wie de kandidaten zijn voor het bestuur, de commissie of het comité. Ook de mensen die niet op de vergadering aanwezig (kunnen) zijn moeten de kans krijgen zich kandidaat te stellen. Door middel van een antwoordstrook onder aan de uitnodiging kan men daartoe de gelegenheid bieden. Onderschat deze mogelijkheid niet, er zijn altijd mensen die van zulke antwoordstrookjes gebruik maken. [Zie ook: Thema s Organisatievormen] Samenstelling bestuur Zoals gezegd is het van belang een evenwichtig samengesteld bestuur te vormen. Wanneer zich bijvoorbeeld alleen mannen opgeven voor een bestuursfunctie kunt u naar voren brengen dat er wel een erg eenzijdig gezelschap ontstaat. U kunt er tijdens de vergadering op aandringen dat ook vrouwen zich aanmelden. Vrouwen zijn soms terughoudender om zich op te geven, daarom is enige aansporing zinvol. Ook wanneer andere groepen ondervertegenwoordigd zijn, bijvoorbeeld jongeren, kunt u erop aandringen dat zij zich aanmelden. Is het bestuur eenmaal gevormd, dan is het veel moeilijker om de samenstelling te veranderen. De groep die er niet in zit zal tegen het bestuur aankijken als een club waar zij niet bij hoort. [Zie ook: Activiteiten Werven van Bestuursleden] De eerste klap is een daalder waard Behalve voor de oprichting van een bestuur is de eerste bewonersvergadering ook hét moment om een netwerk te vormen van contactpersonen in de verschillende complexen, straten of portieken. De eerste klap is een daalder waard. Juist in de beginfase zijn mensen gemotiveerd om mee te werken. Er zal in de regel veel animo zijn om iets te doen en bij te dragen aan de acties. Veel mensen zijn echter huiverig om een bestuursfunctie op zich te nemen. Maak daarom van deze beginfase gebruik om, naast de bestuursleden die u zoekt, voor elk blok van 30 tot 50 woningen een contactpersoon te vinden. Bestaat er eenmaal een systeem van contactpersonen, dan is het later makkelijker om nieuwe mensen te vinden als er iemand uitvalt. Ook is het slim na te denken of u mogelijke bondgenoten kunt vinden om uw initiatief te steunen. Bijvoorbeeld de politie (de wijkagent), buurtconciërges, het maatschappelijk- en opbouwwerk, kerken, ouderenorganisaties, scholen of de winkeliersvereniging. Organisatie van de bewonersvergadering Er komt heel wat kijken bij het organiseren van een bewonersvergadering. Er moet gezorgd worden voor een duidelijke agenda en de uitnodiging moet mensen aanspreken. Het leiden van de vergadering vergt de nodige aandacht, net als de verslaglegging achteraf. Om van de eerste bewonersvergadering een succes te maken is het zaak bij deze punten stil te staan. Het kost extra tijd en energie, maar een goed begin in de vorm van een geslaagde eerste bijeenkomst is het halve werk. OPRICHTEN VAN EEN BEWONERSORGANISATIE 1.2. De eerste bewonersvergadering

6 1.3. De uitnodiging Het idee bestaat soms dat de uitnodiging zo kort mogelijk moet zijn, omdat de mensen hem anders niet lezen. Het tegendeel is vaak het geval. U zult merken dat mensen pas naar een vergadering komen als ze voldoende informatie hebben en als de uitnodiging hen aanspreekt. Vermeld dus niet alleen de kale agendapunten, maar geef er ook een omschrijving bij. Geef bij elk punt in een paar zinnen aan waar het om gaat en wat er te bespreken valt. Zet daar ook bij of er alleen informatie gegeven wordt, of dat bewoners met suggesties kunnen komen, of dat er wellicht besluiten genomen moeten worden. Doe een dringend beroep op iedere bewoner om te komen: jong of oud, man of vrouw, autochtoon of allochtoon en laat deze mensen erover nadenken zich kandidaat te stellen voor het bestuur. Geef aan dat u de mening en de inzet van alle bewoners nodig hebt om namens de bewoners te kunnen optreden. Stuur de uitnodiging niet langer dan tien dagen van tevoren op of geef hem persoonlijk af. Als u ook allochtonen wilt bereiken is het goed de uitnodiging te laten vertalen in het Engels, Turks en Arabisch. U kunt de uitnodiging nogmaals onder de aandacht brengen door ook op andere manieren de bijeenkomst aan te kondigen, bijvoorbeeld met affiches, een aankondiging in een huis-aan-huisblad of door de kabelkrant in te schakelen. Hoe meer mensen erover horen of lezen, des te meer krijgen ze het idee dat ze aanwezig moeten zijn. Bewoners moeten het gevoel krijgen dat ze iets missen als ze niet komen. Persoonlijk contact en sleutelfiguren Als de bewoners je kennen, komen ze wel, is de ervaring van veel bewonersgroepen. Ondanks de moderne communicatiemiddelen blijft een persoonlijke benadering het beste wervingsmiddel. Geef de uitnodiging huis aan huis af. Leg nog eens uit hoe belangrijk het is dat ze komen en dat ze het verder vertellen aan hun buren en kennissen. Maak gebruik van plekken waar mensen toch al bij elkaar komen, zoals winkels, scholen, speeltuin enzovoort. Omdat u niet overal kunt zijn en persoonlijke contacten tijdrovend zijn, kunt u sleutelfiguren benaderen. Dat zijn mensen in de buurt die bijvoorbeeld door hun beroep veel buurtbewoners ontmoeten, leerkrachten op school, mensen van het buurthuis of de speeltuinvereniging. U weet zelf het beste wie dat zijn in uw buurt. Informeer hen over de vergadering, vraag of ze de bijeenkomst ter sprake willen brengen en geef extra uitnodigingen om uit te delen. Nog meer dan voor wie ook geldt dat je mensen uit andere culturen persoonlijk moet benaderen en gebruik moet maken van sleutelfiguren. [Zie ook: Activiteiten - Communiceren met de achterban] Tijd en plaats Het ligt voor de hand om de eerste bijeenkomst op een avond te houden, omdat dan in de regel meer mensen kunnen dan overdag. Een avond heeft echter ook nadelen. Er zijn mensen, vooral ouderen, die (vooral in de winter) s avonds liever niet de straat op gaan. Probeer eventueel te regelen dat deze mensen worden opgehaald en thuisgebracht. Schrijf in de uitnodiging niet alleen hoe laat de bijeenkomst begint, maar ook hoe laat u de vergadering wilt beëindigen. Houd daarbij een redelijk tijdstip aan. Maak zo mogelijk gebruik van een zaal die goed bekend staat in de buurt. Het is belangrijk dat het gebouw goed bereikbaar is, te voet, met de fiets en met het openbaar vervoer, en dat de toegang overzichtelijk en goed verlicht is. Denkt u daarnaast ook aan een accommodatie die geschikt is voor huurders met en fysieke beperking en let op de doorgankelijkheid en toegankelijkheid. OPRICHTEN VAN EEN BEWONERSORGANISATIE 1.3. De uitnodiging

7 1.4. De vergadering Denk eraan om vóór de vergadering begint de aanwezigen een presentielijst te laten tekenen, liefst met adres, telefoonnummer en adres. Maak van tevoren een agenda voor het verloop van de vergadering en deel die aan iedereen uit of zet hem op een bord. Het is moeilijk een standaardagenda te geven, omdat elke situatie weer anders is. Toch kunnen we wel een voorbeeld geven van een mogelijke volgorde. Bij deze volgorde geven we bij elk agendapunt aan wat er tijdens de vergadering kan gebeuren: Voorbeeld van een agenda 1. Opening door de voorzitter: De voorzitter opent de vergadering, heet de aanwezigen welkom en stelt ook de andere initiatiefnemers voor. Vervolgens legt de voorzitter uit wat de aanleiding is voor deze vergadering en wat het doel van de avond is. 2. Inventarisatie Dan komen de concrete problemen aan de orde, zoals het speelterrein, de onderhoudsproblemen enzovoort. Degene die de vergadering voorzit, meestal één van de leden van de initiatiefgroep, legt daarbij in een paar zinnen uit wat er aan de hand is. Vervolgens wordt aan de aanwezigen gevraagd of zij dit probleem ook zo zien. In deze fase van de vergadering is het goed om de aanwezigen de kans te geven hun zegje te doen. Ook al zeggen mensen dezelfde dingen als u zelf al bedacht had, laat de bewoners dan toch vertellen wat ze op hun hart hebben. Zorg ervoor dat iedereen aan bod kan komen. Nodig mensen die nog niets gezegd hebben uit hun mening naar voren te brengen. Probeer te voorkomen dat er al meteen gepraat wordt over oplossingen. 3. Actieplan Nu komen de voorstellen van de initiatiefgroep op tafel, of de suggesties van de aanwezigen in de zaal. Als er meerdere voorstellen zijn, zet ze dan op een rijtje, en zorg voor een ordelijke stemming over de verschillende mogelijkheden. Maak het zichtbaar voor iedereen op een flap of bord. 4. Vorming van een vereniging, comité of commissie Bij dit agendapunt komt aan de orde wat voor soort organisatie er wordt gevormd, een vereniging, een comité of een commissie. De financiële en juridische verantwoordelijkheden kunnen verschillen. Een notaris kan hier meer over vertellen. Zet in de uitnodiging de voor- en nadelen van elk van de mogelijkheden uiteen. De mensen kunnen er thuis dan vast over nadenken. Bespreek ook hoe de organisatie moet gaan heten. Schrijf hiervoor eventueel later een prijsvraag uit. 5. Eventueel: verkiezing van bestuurs- of commissieleden De initiatiefgroep heeft kandidaten voor het bestuur voorgesteld, maar ook de andere bewoners kunnen zich kandidaat stellen. Het bestuur kan tijdens de eerste vergadering worden gevormd, maar noodzakelijk is dat niet. Het kan ook op de tweede vergadering gebeuren. Er is dan meer gelegenheid om kandidaten te vinden. Bedenk vooraf hoe u de verkiezing wilt laten plaatsvinden als er meerdere kandidaten zijn. Benadruk dat u verschillende soorten bewoners in het comité wilt: jong en oud, man en vrouw, Nederlands en buitenlands. Geef aan waarom u dat wilt. Als mensen wel interesse tonen, maar niet al tijdens de vergadering ja willen zeggen omdat ze nog meer informatie en bedenktijd willen, geef hen dan de gelegenheid er later met u over te praten. 6.Contactpersonen Probeer per 50 woningen een contactpersoon te vinden. Er zijn waarschijnlijk nog andere taken waarvoor mensen gevraagd kunnen worden. Bijvoorbeeld voor het ophalen van handtekeningen bij de bewoners die niet op de vergadering aanwezig waren. Misschien zijn er mensen die willen helpen bij het maken van een krantje of informatiebulletin. 7. Rondvraag De rondvraag is heel belangrijk, omdat iedereen daarin nog punten naar voren kan brengen die eerder in de vergadering niet aan de orde zijn geweest. De rondvraag is ook nuttig voor de voorzitter, die tijdens de vergadering de mensen die zijpaden inslaan, naar die rondvraag kan verwijzen. 8. Sluiting Laat de voorzitter aan het slot samenvatten wat er nu verder gaat gebeuren. Het kan verstandig zijn een volgende vergadering af te spreken, bijvoorbeeld als er acties gevoerd worden waaraan de bewoners deelnemen. In het begin zijn de bewoners erg betrokken bij de zaak. Die betrokkenheid blijft groot als er snel (liefst binnen twee maanden) een nieuwe vergadering plaatsvindt, waarop de vorderingen worden gerapporteerd. De voorzitter dankt iedereen voor de aanwezigheid. OPRICHTEN VAN EEN BEWONERSORGANISATIE 1.4. De vergadering >>>

8 Eerste kosten Voordat u enige actie hebt ondernomen in de richting Vieya of gemeente, zijn er al kosten gemaakt. Bijvoorbeeld voor de uitnodiging en de zaalhuur. Het kan geen kwaad deze eerste vergadering met de pet rond te gaan om deze kosten te dekken. Als mensen enthousiast zijn over het initiatief willen ze graag wat bijdragen. Inkomsten door contributie of subsidie komen pas later. Na afloop Als er gelegenheid voor is, kunt u de aanwezigen uitnodigen nog even te blijven om een drankje te drinken (niemand zal ervan opkijken als dit drankje voor eigen rekening is). Een bewonersvergadering als deze is een goede gelegenheid om nog even na te praten met verschillende mensen. In sommige wijken is zo n bewonersvergadering bovendien de eerste gelegenheid dat mensen met buren en andere bewoners van een straat of complex kennis maken. Zorg ervoor dat een kort verslag van de vergadering naar alle bewoners gaat en schrijf er eventueel een artikel over in het plaatselijke huis-aan-huisblad. De bewoners zijn in de eerste periode meestal heel betrokken en die betrokkenheid kun je op peil houden door regelmatig iets van je te laten horen. Als het maanden stil blijft, zakt ook de belangstelling van de bewoners weg. Neem contact op met de mensen die via de invulstrook of op de vergadering te kennen hebben gegeven hand- en spandiensten te willen verrichten. Met andere woorden, bouw een goede naam op in de buurt en handel zaken zorgvuldig af. Daarmee krijgt u goodwill voor de komende tijd. Enquête Sommige initiatiefgroepen geven er de voorkeur aan eerst een enquête te houden. Daarmee kom je te weten wat er onder de bewoners leeft. De uitslag van de enquête kun je gebruiken als aanleiding voor de bewonersavond. Er zitten voordelen aan zo n volgorde. Eén daarvan is dat de bewonersvergadering uitstekend wordt voorbereid. De problemen die in de wijkspelen komen goed uit de verf, en iedereen wordt van tevoren gehoord. Er kleven ook nadelen aan: je moet met een kleine initiatiefgroep veel werk verzetten. Als je de enquête ná de vergadering houdt kun je waarschijnlijk op meer medewerkers rekenen, je kunt het bezorgen en ophalen van de formulieren over meer mensen verdelen. [Zie ook: Activiteiten Enquêteren] <<< 1.5. De eerste stappen Als het comité of het bestuur van de bewonersorganisatie is gevormd, is het tijd elkaar beter te leren kennen. Daarvoor is het belangrijk te weten wat je van elkaar kunt verwachten en wat een ieder wil bereiken. Wat is de motivatie om actief te worden? Welke kennis en vaardigheden zijn er al in huis en op welke punten is ondersteuning nodig? Bespreek ook hoeveel tijd mensen er in willen steken. Wordt het geaccepteerd dat de één er meer tijd in stopt dan de ander? Ga na wie welke taken op zich wil nemen en wat mensen er zelf van willen leren. Door daar aandacht aan te besteden heb je meer kans dat mensen met plezier aan het gemeenschappelijk belang werken. Als in de bewonersvergadering meerdere problemen en acties aan de orde zijn geweest, is het zaak te bepalen wat het bestuur of comité het eerst oppakt. Waarschijnlijk is op de bijeenkomst duidelijk geworden welk probleem de bewoners als eerste opgelost willen zien. Bij het bepalen van de volgorde van activiteiten is het belangrijk na te gaan hoe snel een probleem opgelost kan worden. Het is slim te beginnen met iets dat op vrij korte termijn verbeterd kan worden. Dat is stimulerend voor het comité en voor de betrokkenheid van de bewoners. Bepaal als bestuur waarmee je aan de slag gaat, stel prioriteiten en laat dat de bewoners weten. Dan begrijpen ze ook waarom bepaalde zaken pas later aangepakt worden. Werken met een stappenplan Het is aan te bevelen de doelen zo concreet mogelijk te omschrijven. Het verbeteren van het speelterrein of het aanpakken van het achterstallig onderhoud zegt op zich nog niet genoeg. OPRICHTEN VAN EEN BEWONERSORGANISATIE 1.5. De eerste stappen >>>

9 Eerst moet duidelijk worden wat het probleem precies is. Daarvoor kan men een enquête onder de bewoners houden of, in het geval van het achterstallig onderhoud, aan de verhuurder vragen een inventarisatie te maken. De volgende vraag is wat je wilt bereiken. Moeten er speeltoestellen vervangen worden of gaat het om een hele andere inrichting van het speelterrein? Hoe erg is het achterstallig onderhoud en wat moet het eerst aangepakt worden? Laat je informeren over het beleid van de gemeente en de verhuurder en vraag zo nodig advies van deskundigen. [Zie ook: Activiteiten Deskundigen inhuren] Als de doelen duidelijk zijn is de vraag op welke manier de wensen of eisen naar voren worden gebracht. Wordt er een brief geschreven of een gesprek aangevraagd? Bedenk binnen welke (redelijke) termijn u antwoord wilt hebben. Bedenk ook vooraf wat u doet als het antwoord uitblijft, zodat u direct daarna de volgende stap kunt zetten. Misschien is het tijd de bewoners nader te informeren en hen bij verdere stappen te betrekken. Of om een artikel in de krant te plaatsen. Het is belangrijk om als bewonersorganisatie het initiatief in eigen hand te houden. Taken verdelen De vele taken vragen een goede organisatie. Bij de taakverdeling moet rekening worden gehouden met ieders wensen, vaardigheden en mogelijkheden. Afspraken moeten op tijd worden nagekomen en op elkaar afgestemd, zodat men elkaar niet voor de voeten loopt. Er zijn zowel interne als externe taken. Wat de interne taken betreft gaat het om het voorbereiden, leiden en notuleren van vergaderingen, het secretariaat, het archief, het beheer van de financiën en eventueel het innen van de contributie en het bijhouden van de ledenadministratie. Wat de externe taken betreft moet geregeld worden wie gesprekken voert met de verhuurder of gemeente, wie contacten met de pers onderhoudt en voorlichting geeft aan derden. Het is belangrijk dat er duidelijkheid en overeenstemming is over wie wat doet. Voor je het weet is de voorzitter een man en de notulist een vrouw. Voor je het weet zitten mannen aan de onderhandelingstafel en brengen vrouwen het krantje rond. Vooringenomen opvattingen over elkaars rol en kwaliteiten spelen daarin mee. Probeer bij het verdelen van taken onbevooroordeeld te werk te gaan en sta stil bij ieders wensen en mogelijkheden. Drempelvrees voor een bepaalde functie kan worden overwonnen door de functies van voorzitter, secretaris of penningmeester door twee personen te laten uitvoeren. Onder een functie horen verschillende concrete taken. Bij de functie van secretaris horen bijvoorbeeld het maken van de agenda en het notuleren van de vergaderingen. Deze taken kunnen worden verdeeld over meerdere mensen. Dat heeft ook voordelen als iemand uit het bestuur stapt. Dan hoeft er maar één taak opnieuw ingevuld te worden. [Zie ook: Activiteiten Werven van bestuursleden] De vraag waar de initiatiefnemers voor komen te staan is: Welke organisatievorm kiezen we? [Zie ook: Thema s Organisatievormen] Onkostenvergoeding Actief zijn in een bewonersorganisatie brengt kosten met zich mee, bijvoorbeeld voor telefoneren, kopiëren en vervoer. Duidelijke afspraken daarover zijn wenselijk. Het ontbreken van een onkostenregeling mag geen belemmering zijn voor deelname aan een bewonersorganisatie. Alleenstaanden met kinderen moeten misschien onkosten maken voor oppas als ze een vergadering willen bijwonen. Mogelijk dat daar een (financiële) oplossing voor gevonden kan worden. [zie ook: Activiteiten Begroting opstellen ; Activiteiten - Financiële middelen verwerven] <<< 1.6. Woonbondbrochure De Woonbond geeft een brochure uit over dit onderwerp met de titel: Een bewonersorganisatie oprichten, hoe doe je dat? [Zie ook: Handige adressen Landelijk Bewonersorganisaties de Nederlandse Woonbond] OPRICHTEN VAN EEN BEWONERSORGANISATIE 1.6. Woonbondbrochure

10 2. BESTUURSLEDEN WERVEN Het bestuur van een bewonersorganisatie moet zo zijn samengesteld dat het een afspiegeling is van de bewoners. De verschillende groepen zouden er in vertegenwoordigd moeten zijn: jongeren, allochtonen, ouderen, mannen, vrouwen, werkenden en niet-werkenden. Zo kan het bestuur beter namens de achterban spreken. Bovendien zijn zo verschillende ervaringen, deskundigheden en kwaliteiten binnen het bestuur aanwezig Mannen en vrouwen In bewonerscommissies op complexniveau zijn vaak zowel vrouwen als mannen actief. De besturen van wat grotere bewonersorganisaties bestaan echter vooral uit mannen van middelbare leeftijd. En als een vrouw bestuurslid is, heeft ze vaak de traditionele functie van secretaris of algemeen lid. Er zijn maar weinig bewonersorganisaties met een vrouwelijke voorzitter of penningmeester. Vraag vrouwen uit bewonerscommissies of werkgroepen persoonlijk of ze belangstelling hebben voor een bestuursfunctie in de bewonersorganisatie. Een persoonlijke benadering kan vrouwen over de drempel helpen om deel te nemen aan een bestuur, dat overwegend uit mannen bestaat. Spreek vrouwen aan op hun kwaliteiten en interesses. Werf vrouwen via organisaties en instellingen waar veel vrouwen komen. Leg bijvoorbeeld contact met een vrouwenvereniging, praat met het buurt - en clubhuiswerk, hang mededelingen op bij scholen en consultatiebureaus. Overleg met de sociale dienst over de inzet van mogelijke herintreedsters die ervaring willen opdoen in het vrijwilligerswerk; organiseer activiteiten die aantrekkelijk zijn voor vrouwen. Denk aan straatfeesten of kinderactiviteiten. Zorg dan wel voor publiciteit over de bewonersorganisatie. U kunt bijvoorbeeld ook interviews houden met vrouwen over wat ze belangrijk vinden in de buurt en waar ze zich voor willen inzetten. Een aantal punten zijn van belang om vrouwelijke bestuursleden te werven en te behouden: zorg voor een evenwichtige taakverdeling tussen mannen en vrouwen in het bestuur; pas de vergadertijden zonodig aan. Misschien kan er s ochtends vergaderd worden in plaats van s avonds of andersom. Maak het mogelijk voor vrouwen met kleine kinderen om actief te worden door een financiële vergoeding voor kinderopvang beschikbaar te stellen. Dit geldt ook voor deelname aan cursussen, symposia en dergelijke. Beter wonen op de hoek van een dak dan met een twistzieke partner in een gemeenschappelijke woning BESTUURSLEDEN WERVEN 2.1. Mannen en vrouwen

11 2.2. Werkenden en niet-werkenden Bewonersorganisaties zouden moeten streven naar een vertegenwoordiging van verschillende groepen en zo gebruik maken van verschillende ervaringen, deskundigheden en kwaliteiten. Bewoners kunnen bijvoorbeeld hun professionaliteit inbrengen in het geval zij werkzaam zijn in een relevant werkveld. Ook niet-werkenden kunnen een belangrijke bijdrage leveren, omdat zij over het algemeen meer flexibel zijn in hun beschikbare tijd en uiteraard ook over ervaringen en deskundigheden beschikken. Het is mogelijk dat een functie in een bewonersorganisatie voor een niet-werkende betekent dat deze zo actief kan blijven functioneren in de samenleving. En bovendien op deze manier misschien relevante ervaring kan opdoen Autochtonen en allochtonen Een stap verder gaat het werven van bestuursleden onder allochtonen. Ook hier heeft de persoonlijke benadering de meeste kans op succes. U zult mensen moeten vragen om mee te werken. Net zoals de meeste bewoners zijn allochtonen eerder warm te krijgen voor concrete activiteiten dan voor bestuursfuncties. Vraag ze deel te nemen aan een bepaalde activiteit en wie weet krijgt iemand na verloop van tijd interesse in een bestuursfunctie. Als allochtone buurtbewoners in het bestuur willen meedraaien, neem dan rustig de tijd om iemand in te werken. Let daarbij ook op speciale interesses en kwaliteiten. Houd rekening met terughoudendheid. Vraag expliciet naar meningen of ideeën. Geef iemand de tijd om uit te praten als hij of zij moeite heeft met de Nederlandse taal. Let erop dat hij of zij niet alleen als tolk gebruikt wordt. Veel allochtonen vinden het helemaal niet prettig om alleen op hun nationaliteit aangesproken te worden. Ze willen gewoon als medebuurtbewoners gezien worden. Het bestuurswerk in een bewonersorganisatie brengt het lezen van verslagen, brieven van de verhuurder en allerlei rapporten met zich mee. Dit is taaie kost voor iemand die het Nederlands niet volledig beheerst. Overigens worden de taalproblemen langzamerhand minder. Voor de meeste allochtone jongeren is het Nederlands hun moedertaal. Binnen organisaties is er vaak een gebrek aan vertrouwen in de capaciteiten van allochtonen. Het komt veel voor dat allochtone buurtbewoners in een bewonersorganisatie alleen ingeschakeld worden als er problemen met buitenlanders zijn. Maar een allochtoon is natuurlijk net zo goed een gewone wijkbewoner. Tussen zeggen en doen zit een wereld van verschil BESTUURSLEDEN WERVEN Werkenden en niet-werkenden Autochtonen en allochtonen

12 2.4. Talenten Veel mensen zijn huiverig om een bestuursfunctie op zich te nemen. Zeker wanneer zij het gevoel hebben dat zij er dan voor jaren aan vast zitten. Daarnaast is vergaderen niet ieders hobby. Naast bestuursfuncties zijn er veel andere taken die bewoners op zich kunnen nemen, zoals contactpersoon en lid van een werkgroep. Spreek mensen aan op hun interesse en benut hun kwaliteiten, daar is de organisatie alleen maar bij gebaat. Een talentenjacht kan verborgen talenten in de buurt of wijk zichtbaar maken. Bovendien hebben bewoners vaak zelf goede ideeën over hun inbreng ten behoeve van de organisatie en de bewoners. Daarbij is het goed mogelijk om mensen tijdelijk in te zetten voor kortdurende activiteiten of projecten. Zo hebben zij niet het gevoel zich voor lange tijd te binden. Voor beperkte tijd blijken mensen graag bereid zich in te zetten en te werken aan een bepaalde zaak. Tip: Werk aan een goede spreiding van kennis binnen het bestuur door taken en verantwoordelijkheden te verdelen en te streven naar een gemêleerde club bestuursleden Woonbondbrochure In de brochure Een bewonersorganisatie oprichten, hoe doe je dat? besteedt de woonbond aandacht aan het besturen van een bewonersorganisatie. [Zie ook: Handige adressen Landelijk Bewonersorganisaties de Nederlandse Woonbond] BESTUURSLEDEN WERVEN Talenten Woonbondbrochure

13 3. LEDENWERVING Ledenwerving is van groot belang. De bewonersorganisatie moet representatief zijn voor de bewoners. Dat geldt bij alle organisaties, of het nu om een vereniging of om een stichting gaat. Dit betekent dat de bewoners op de hoogte moeten zijn van de activiteiten van de organisatie en ze betrokken moeten worden bij de standpuntbepaling. Uit de Woonbondbrochure brochure 'Naar een slagvaardige huurdersorganisatie': Ledenwerving is maatwerk. Een persoonlijke benadering van bewoners is een heel effectieve methode, maar eigenlijk vooral geschikt voor bewonerscommissies op complexniveau. Een bewonersorganisatie die duizenden woningen vertegenwoordigt zal vaak naar andere methoden zoeken. Een goede nieuwsbrief en financiële middelen om informatie per post te laten bezorgen zijn voor deze organisaties veel betere middelen. Een aantal wervingsactiviteiten zult u op vaste momenten ondernemen. Ze horen als het ware tot het vaste takenpakket, zoals het verwelkomen van nieuwe bewoners, het uitbrengen van een bewonersblad, en het draaien van spreekuren. Daarnaast kunt u ook een wervingscampagne voeren rondom een thema, bijvoorbeeld leefbaarheid, ouderenhuisvesting of voorzieningen voor jongeren. Bij een campagne is het belangrijk om een thema te kiezen waar bewoners en instellingen zich gezamenlijk in kunnen vinden. Zoek vanaf het begin de samenwerking met verschillende organisaties en sleutelfiguren. Breng bewoners met elkaar in contact in een positieve sfeer. Gebruik sociale activiteiten om de sfeer te verbeteren Methoden voor ledenwerving Een persoonlijke benadering met huisbezoeken en contacten op straat werkt over het algemeen het beste. Huisbezoeken Huisbezoeken zijn een goede, maar tijdrovende methode. Een goede introductie is hierbij het halve werk. Stel jezelf voor, benoem het doel van het bezoek en vraag of het gelegen komt. Is dat laatste niet het geval probeer dan een nieuwe afspraak te maken. Bewonersorganisaties kunnen een belangrijke rol spelen voor nieuwe bewoners. Nieuwe bewoners hebben vaak behoefte aan informatie over voorzieningen en activiteiten in de wijk, en hebben vragen over de verhuurder. Sommige organisaties gaan persoonlijk bij nieuwe bewoners op bezoek. Dat blijkt in het algemeen erg op prijs gesteld te worden. U kunt bijvoorbeeld een bloemetje en een folder over de activiteiten van uw organisatie meenemen. Het organiseren van bijeenkomsten of inloopavonden Soms zijn er problemen, die specifiek zijn voor een bepaalde wijk. Dan is het nuttig om de bewoners bij elkaar te roepen, of ze nu lid zijn of niet. Het kan juist een middel zijn om leden te werven. Het is belangrijk dat het bestuur laat zien dat er iets aan de problemen gedaan kan worden, in samenwerking met de bewoners. Ook in een nieuwe wijk kan een bewonersvergadering een belangrijke rol spelen in de ledenwerving. Er is vaak veel animo bij pioniers om bij elkaar te komen. Niet alleen om problemen te bespreken, maar ook om kennis te maken. Een inloopavond heeft over het algemeen een informeler karakter. Het biedt bij uitstek de gelegenheid om bewoners informeel met elkaar in contact te brengen. Spreekuur Advies geven over huisvestingszaken is een belangrijke service van een bewonersorganisatie. Als huurders via het spreekuur goed worden geholpen kan dat een reden zijn om lid te worden van de huurdersorganisatie. Mond-tot-mond reclame zorgt dan vaak voor meer bekendheid. [Zie ook: Activiteiten Spreekuur] LEDENWERVING 3.1. Methoden voor ledenwerving >>>

14 Wijkwandeling Maak er een goede gewoonte van om met het bestuur van uw organisatie regelmatig een wandeling door (een deel van) uw werkgebied te maken. Kijkt u daarbij kritisch naar het onderhoud van de woningen, de straten en het groen, de speelplekken voor kinderen, de bankjes voor ouderen en of er veel hondenpoep ligt of vernielingen zijn. Bel bij mensen aan als u iets ziet waar u meer over wilt weten. De wijkwandeling of schouw kunt u op gezette tijden maken, bijvoorbeeld voor uw bestuursvergaderingen. Sommige organisaties publiceren het tijdstip van de wijkschouw in het wijkblad of de nieuwsbrief. Dit biedt bewoners de gelegenheid om u aan te spreken tijdens de wandeling. Overigens kunt u ook een verslag van uw wandeling in uw nieuwsbrief publiceren, dat geeft duidelijk blijk van uw betrokkenheid. Het is natuurlijk wel zaak om ook iets met de bevindingen van uw wijkwandeling te doen. [Zie ook: Activiteiten Schouwen] Schriftelijke informatie Een persoonlijk benadering hoeft niet uit te sluiten dat er ook schriftelijke kanalen worden gebruikt om leden te werven. Een combinatie van beiden werkt meestal het beste. Brieven Nieuwe huurders kunnen uiteraard worden geïnformeerd via een welkomstbrief of folder. De verhuurder kan bijvoorbeeld worden gevraagd om nieuwe huurders een brief of folder over de huurdersvereniging aan te bieden. Huurders die al in de wijk of in de gemeente woonachtig zijn kunnen via een brief benaderd worden om lid te worden van de vereniging of om deel te nemen aan een commissie, werkgroep of activiteit. Schriftelijke informatie die aan huurders wordt verstrekt moet duidelijk, goed leesbaar zijn. De informatie in de brief moet de mensen overtuigen om ergens aan deel te nemen. Tip: Een tekst is goed leesbaar als het taalgebruik eenvoudig is en de zinnen niet te lang zijn. Bewonersblad Een eigen bewonersblad of nieuwsbrief is een belangrijke bijdrage tot meer bekendheid en daarom een goed wervingsmiddel. Zorg dat het blad of de nieuwsbrief er goed uit ziet, liefst met illustraties of foto s tussen de geschreven tekst. Naast de vormgeving is natuurlijk ook de inhoud van belang. Er moet nieuws in staan, de leden en de toekomstige leden moeten er iets aan hebben. Maak het blad prettig leesbaar. Eenvoudig taalgebruik, sprekende voorbeelden en interviews vergroten de leesbaarheid. Het is ook belangrijk de artikelen kort en bondig te houden. Het is goed om ook positieve berichten in het blad op te nemen. Mensen willen niet alleen maar over problemen lezen. [Zie ook: Activiteiten Communiceren met de achterban] Affiches Ook het ophangen van affiches op plaatsen waar veel mensen komen (bijvoorbeeld het prikbord in de hal van een flat) is een goede manier om bij toekomstige leden bekend te worden. Zorg ervoor dat het affiche opvalt. Dit kan door een opvallende tekening, foto, kleur, vormgeving of grote letters te gebruiken. Zet er niet te veel tekst op, zodat mensen het vanaf een afstand kunnen lezen. Pamfletten en flyers Het is ook mogelijk om in de straat of buurt pamfletten of flyers te verspreiden. Ze worden vaak gebruikt voor een belangrijke bijeenkomst, die snel bij veel mensen bekend moet worden. Flyers zijn goedkoop en wervend. Je kunt ze namelijk persoonlijk overhandigen. Bij het maken van flyers moet je erop letten dat er niet te veel informatie op staat. Net zoals bij het bewonersblad is de herkenbaarheid van belang. Dat kan bijvoorbeeld door de flyers te voorzien van een logo. <<< >>> LEDENWERVING 3.1. Methoden voor ledenwerving

15 Agenda van de bestuursvergadering Veel organisaties sturen de agenda naar alle bewoners als zij een vergadering hebben. Hierdoor krijgen mensen een idee wat de organisatie doet. Hoe duidelijker de agenda en hoe concreter de onderwerpen op de agenda, des te sneller zullen mensen lid willen worden of een vergadering bijwonen. Adverteren Adverteren in bladen die je doelgroep leest zorgt ook voor meer naamsbekendheid en dus voor meer leden. Je bereikt er veel mensen in één keer mee. Adverteren kan echter veel geld kosten. In huisaan-huisbladen, wijkbladen en het blad van een (sociale) verhuurder zullen de kosten lager zijn dan in een regionale krant. Het voordeel van een advertentie is dat deze in tegenstelling tot een artikel in ieder geval wordt geplaatst. Een advertentie moet kort en krachtig zijn, maar in ieder geval moet erin staan wie en waarom er wordt geworven en waar men terecht kan voor informatie. Lokale media Ook regelmatige aankondigingen in een plaatselijke krant en berichten op de kabelkrant of de lokale televisie of radio kunnen bekendheid geven aan de bewonersorganisatie. Het plaatsen van een mededeling of activiteit is vaak kosteloos. Ook een interview is kosteloos en kan voor publiciteit zorgen. [Zie ook: Activiteiten Publiciteit] Meningspeiling Een meningspeiling (enquête) kan een goede manier zijn om bewoners te vragen naar hun mening, naar klachten in de woning of naar wensen over de woonomgeving. U laat daarmee merken dat de bewonersorganisatie het werkelijk belangrijk vindt wat de bewoners te zeggen hebben. Een enquête kan voor nieuwe bewoners en voor (nog) niet-leden een aansporing zijn om lid te worden van de vereniging. Een enquête kan zowel schriftelijk als mondeling worden gehouden. [Zie ook: Activiteiten Enquêteren en Activiteiten Interviewen] Resultaten boeken en publiceren En natuurlijk moet je resultaten boeken, dat is één van de belangrijkste voorwaarden om veel leden te werven. Dat is echter vaak simpeler gezegd dan gedaan. Het kan namelijk lang duren voordat een omvangrijk probleem echt is opgelost. Een procedure rond de servicekosten duurt al gauw één of twee jaar. Problemen rond het achterstallig onderhoud zijn ook niet in een achternamiddag opgelost. Het is dan belangrijk ook kleine resultaten te boeken en die bekend te maken. Dat kunnen problemen in de woonomgeving zijn, maar ook problemen van individuele bewoners. Zonder mensen met naam en toenaam te noemen, kun je een bepaalde zaak omschrijven (bijvoorbeeld als het gaat om het terugbrengen van de woning in goede staat bij verhuizing) en het succes melden van de bemoeienis van de bewonersorganisatie. [Zie ook: Activiteiten Publiciteit] <<< 3.2. Woonbondbrochure Spreken is zilver, maar wel erg leuk De Woonbondbrochure Naar een slagvaardige huurdersorganisatie is te verkrijgen bij de Nederlandse Woonbond of op online te bestellen. [Zie ook: Handige adressen Landelijk Bewonersorganisaties de Nederlandse Woonbond] LEDENWERVING 3.2. Woonbondbrochure

16 4. COMMUNICEREN MET DE ACHTERBAN 4.1. De achterban Bewonersorganisaties hebben als doel om de belangen van bewoners te vertegenwoordigen ofwel de inbreng van bewoners in de beleidsvorming en beleidsuitvoering van gemeente of verhuurder te bevorderen. Het zou daarom ideaal zijn om de bewonersorganisatie een afspiegeling te laten zijn van alle verschillende groepen in de buurt of wijk. Dit is echter een illusie. Immers behalve op leeftijd verschillen bewoners in sekse, cultuur en godsdienst, opleiding, werk, hobby, interesse en ga zo maar door. Wanneer een bewonersorganisatie zich dit realiseert, groeit de behoefte om zo veel mogelijk meningen van bewoners te verzamelen en dus te communiceren met de achterban. Maar hoe doe je dat? De Overlegwet stelt eisen aan de representativiteit van een huurdersorganisatie. Een huurdersorganisatie wordt pas formeel erkend als overlegpartner van de verhuurder als zij voldoet aan een aantal voorwaarden. [Zie ook: Thema s Overlegwet] In de brochure Naar een slagvaardige huurdersorganisatie besteedt de Nederlandse Woonbond uitgebreid aandacht aan het communiceren met de achterban. Enkele passages uit deze brochure: 4.2. Communicatieplan De manier waarop u communiceert met bewoners hangt af van de doelen die u nastreeft en van de doelgroepen die u wilt bereiken. Het opstellen van een communicatieplan helpt om uw activiteiten vorm te geven. Doelstellingen U kunt met uw communicatieplan verschillende doelstellingen hebben: Bewoners informeren over het bestaan en de activiteiten van de huurdersorganisatie zodat ze weten waar ze terecht kunnen; Bewoners naar hun wensen en meningen vragen om hun belangen goed te kunnen vertegenwoordigen; Bewoners organiseren om actief mee te beslissen over zaken of problemen die hun woning en woonomgeving aangaan; Bewoners mobiliseren om zelf te werken aan het verbeteren van hun woning en woonomgeving. Een nevendoel is, dat mensen lid worden of actief deelnemen aan de activiteiten of het bestuur van de huurdersorganisatie. Wie is de achterban? De achterban van een huurdersorganisatie bestaat uit Stichting Richtinge groepen bewoners. Een huurdersorganisatie op complexniveau kent de meeste bewoners persoonlijk. Dit is uiteraard niet mogelijk voor een huurdersvereniging die alle woningen van de verhuurder vertegenwoordigt of voor een bewonersorganisatie op wijkniveau. De volgende groepen kunnen bijvoorbeeld worden onderscheiden: alle bewoners in het werkgebied (complex, woningbezit verhuurder of wijk); de leden van de huurdersvereniging; bij de huurdersorganisatie aangesloten bewonerscommissies; bijzondere groepen, zoals jongeren, allochtonen, vrouwen, kinderen; bewoners die met herstructurering te maken hebben; COMMUNICEREN MET DE ACHTERBAN De achterban Communicatieplan >>>

17 Communicatiekanalen Mensen halen hun informatie uit kranten, tijdschriften, folders, van internet, radio, televisie én door gesprekken met mensen uit de buurt. Sommigen reageren vooral op brieven en spellen de krant van a tot z. Ouders laten hun blik snel vallen op informatiebriefjes in de hal van de school. Jongeren halen informatie van internet. Een schriftelijke benadering is de meest gangbare, maar niet altijd de meest effectieve manier om mensen te bereiken. Een persoonlijke benadering en mond-tot-mondreclame werken vaak het beste. Het is dus belangrijk om per doelgroep na te denken over de meest effectieve manier van communiceren. Opstellen van een communicatieplan De volgende tien vragen kunnen een handige leidraad zijn bij opstellen van een communicatieplan: 1. Wat is het doel van de activiteiten? 2. Welke groep bewoners willen we bereiken? 3. Via welke communicatiekanalen kunnen we deze groepen bereiken? 4. Met wie kunnen we samenwerken? 5. Welke werkwijze is het meest effectief? 6. Wat willen we met elke activiteit bereiken? 7. Hoeveel tijd kost elke activiteit? 8. Waaraan geven we publiciteit? 9. Hoe bekostigen we de activiteiten? 10. Hoe verdelen we de taken? <<< 4.3. Speciale aandacht voor vrouwen, jongeren, ouderen en allochtonen Veel huurdersorganisaties hebben hoog in hun vaandel staan dat ze opkomen voor de belangen van dé bewoners. Maar het is niet altijd eenvoudig om bewoners bij het huurderswerk te betrekken. Bewoners hebben verschillende wensen, problemen en interesses. Je hebt denkers die van vergaderen en besturen houden, en je hebt doeners die liever de handen uit de mouwen steken. Wervingsactiviteiten hebben de meeste kans van slagen als een huurdersorganisatie zich probeert te verplaatsen in de belangen, de interesses en de praktische mogelijkheden van de doelgroep die men wil benaderen. Dit vergt voor jongeren een andere benadering dan voor tweeverdieners en moeders met kleine kinderen en allochtone ouderen. Senioren zijn bijvoorbeeld geïnteresseerd in de bereikbaarheid van voorzieningen en veiligheid in de wijk, terwijl jongeren op zoek zijn naar een ontmoetingsplek. Tweeverdieners kunnen vaak alleen s avonds iets doen, terwijl sommige moeders met schoolgaande kinderen liever onder schooltijd een bijdrage willen leveren. Maak gebruik van organisaties, verenigingen en andere samenwerkingsverbanden die in de wijk bestaan. Denk daarbij aan het buurt- en clubhuiswerk, scholen, sportclubs, jeugdverenigingen, politie, kerken en de vrouwenvereniging. Motiveer hen om samen te werken aan een bepaalde activiteit. COMMUNICEREN MET DE ACHTERBAN 4.3. Speciale aandacht voor vrouwen, jongeren, ouderen en allochtonen >>>

18 Vrouwen Vrouwen hebben vaak een andere kijk op de woning en de woonomgeving dan mannen. Ze letten meer op details in het praktische gebruik van de woning, de bereikbaarheid van voorzieningen, veiligheid op straat, speelgelegenheid voor kleine kinderen en ontmoetingsplekken voor de jeugd. Vrouwen weten vaak als geen ander wat er moet veranderen in de buurt. Het is dus van essentieel belang dat vrouwen actief deelnemen aan de activiteiten van een bewonersorganisatie. Jongeren Bij jongeren denken we vaak aan thuiswonende scholieren, maar er zijn natuurlijk ook jongeren die al zelfstandig wonen, studenten, werkende en werkloze jongeren. En ook over de leeftijdsgrenzen valt te twisten. Jongeren zul je niet gauw op vergaderingen zien omdat ze er het belang niet van inzien of omdat het niet cool is. Ze zijn niet bezig met het effect van hun handelen op hun omgeving. Studerende jongeren wonen vaak maar tijdelijk in een buurt Toch is het belangrijk om jongeren te betrekken bij het bewonerswerk. Jongeren beleven de straat en de buurt op een andere manier dan volwassenen. Er zijn al heel wat ontmoetingsplekken voor jongeren ontworpen, die niet gebruikt worden op de manier waarvoor ze voor bedoeld waren. Het is dan ook zinvol om vanaf het begin van een wijkvernieuwingsproces jongeren te vragen ideeën te ontwikkelen over de inrichting van een plein of een straat. Betrokkenheid van jongeren bij de inrichting vergroot ook hun gevoel van verantwoordelijkheid voor het beheer. Een briefje in de brievenbus met een oproep om naar een vergadering te komen heeft meestal geen resultaat. Het werkt het beste om naar de plekken te gaan waar jongeren samenkomen: op straat, op school, op sport- of jeugdclubs. Vraag de hulp van jongerenwerkers, buurthuiswerkers of docenten om jongeren te mobiliseren. Ouders kunnen een rol spelen als het bijvoorbeeld gaat om een project in een bepaalde straat. Tip: Gebruik methoden die jongeren aanspreken: Ga met ze de straat op en maak (digitale) foto s of gebruik een videocamera om plekken te filmen die voor jongeren betekenis hebben; Organiseer excursies om ideeën op te doen; Gebruik de computer om ideeën gezamenlijk uit te werken, bijvoorbeeld bij het ontwerpen van de inrichting van een plein; Laat jongeren andere jongeren interviewen. Betrek jongeren in een vroeg stadium bij de plannen en geef ze invloed. Geef ook duidelijke kaders aan waarbinnen de mogelijkheden liggen. Vaak leidt meepraten tot het opstellen van een Sinterklaaslijstje met wensen en daarna krijgen jongeren te horen dat niet alles kan, of dat de plannen al te ver gevorderd zijn om hun wensen nog mee te nemen. Een verre buur is beter dan een goede vriend Ouderen Ouderen kunnen hun eigen waardevolle inbreng hebben in de bewonersorganisatie. Zij beschikken niet alleen over meer tijd en ruimte om tijd te maken, zij hebben vaak ook een bredere ervaring. <<< >>> COMMUNICEREN MET DE ACHTERBAN 4.3. Speciale aandacht voor vrouwen, jongeren, ouderen en allochtonen

19 Allochtonen We willen een activiteit organiseren voor de hele buurt. Maar de allochtonen komen toch niet. Er wordt bij ons gerenoveerd, maar migranten zien we nauwelijks op de bewoners vergaderingen. Onze huurdersvereniging bestaat alleen uit witte buurtbewoners. Hoe kunnen we allochtone bewoners erbij betrekken? Vooral huurdersorganisaties die actief zijn in multiculturele wijken maken zich zorgen over het gebrek aan belangstelling van allochtonen. Toch verbetert het langzaam maar zeker, de samenwerking tussen mensen van allerlei herkomst die zich vrijwillig inzetten voor de buurt. Nog lang niet overal, maar her en der beginnen witte organisaties van bewoners te verkleuren. Een hardnekkig vooroordeel is dat allochtonen zich niet druk maken om de wijk of om de manier waarop ze wonen. In werkelijkheid willen allochtonen net als autochtonen een prettige, schone en veilige wijk. Het gebrek aan deelname heeft dus andere oorzaken dan gebrek aan belangstelling. Het heeft veel meer te maken met taal, cultuurverschillen en de manier van communiceren. 1. Taal Een gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal maakt communicatie lastig. Mensen die slecht kunnen lezen zullen niet snel reageren op schriftelijke informatie in het Nederlands, zoals folders en enquêtes. Ook de mondelinge informatie tijdens een vergadering is al snel te veel, er wordt te snel gepraat, of er wordt onduidelijke vaktaal gebruikt. Ook veel autochtone Nederlanders hebben hier trouwens moeite mee. 2. Overleg- en vergadercultuur Nederland kent een overlegcultuur waarin het gewoon is om met de overheid te praten over beleid en plannen. In landen als Marokko en Turkije bestaat zo n overlegcultuur niet. Ook hechten Nederlanders erg aan formele vergaderingen, vaste afspraken, formele regels en procedures. Afspraak is afspraak. Onder allochtonen wordt er vaak meer informeel geregeld, thuis, in het koffiehuis of op de markt. Daarnaast hebben Nederlanders vaak een erg directe manier van reageren. Men geeft snel z n mening over een bepaald onderwerp. Dit is in veel andere landen niet gebruikelijk. Veel allochtonen zijn voorzichtig met commentaar. Er wordt gauw ja gezegd, omdat men het onbeleefd vindt om nee te zeggen. 3. Verschillen tussen allochtonen Veel projecten richten zich op de allochtonen. De doelgroep wordt niet helder gedefinieerd. Maar een Turk is geen Marokkaan en een Ghanees is geen Surinamer. Ook zijn er grote verschillen tussen jongeren en ouderen, mannen en vrouwen, hoog- en laag opgeleide mensen, moslims en christenen. 4. Houding Nederlandse bewoners In een relatief korte tijd is de bevolking van veel wijken gemêleerder en gekleurder geworden. De oude en herkenbare sociale verbanden bestaan niet meer. We kennen allemaal het spreekwoord onbekend maakt onbemind. Burenruzies krijgen gemakkelijk een racistische lading. Wijkbewoners, maar ook beroepskrachten vragen zich af hoe ze effectief met cultuurverschillen kunnen omgaan. 5. Effectieve communicatie Voordat u aan een project begint moet u de doelgroep duidelijk bepalen. Welke nationaliteit hebben ze, welke taal spreken ze? Hoe zit het met leeftijdsgroepen en generaties? Als er nog weinig contacten zijn met allochtonen, roep dan hulp van anderen in. Zoek de plaatsen op waar allochtonen vaak komen: het buurthuis, de taalles, de peuterspeelzaal, de school, de sportvereniging, het koffiehuis, de moskee, de markt. Ook migrantenorganisaties kunnen helpen contacten te leggen. De effectiviteit neemt toe als u meerdere organisaties tegelijk inschakelt. 6.Allochtone vrouwen Wanneer er veel allochtonen in een wijk wonen is deelname van allochtone vrouwen aan projecten of buurtactiviteiten van essentieel belang. Voor de buitenwacht lijkt het alsof allochtone vrouwen een besloten groep vormen met eigen normen en waarden. Maar net als autochtone vrouwen willen deze vrouwen een schone en veilige buurt. Om allochtone vrouwen te bereiken is de netwerkmethode heel geschikt. Een bestaand contact leidt al snel tot contact met andere vrouwen. [Bron: Naar een slagvaardige huurdersorganisatie, De Nederlandse Woonbond, eerste druk, oktober 2001, blz. 30 t/m 38] <<< COMMUNICEREN MET DE ACHTERBAN 4.3. Speciale aandacht voor vrouwen, jongeren, ouderen en allochtonen

20 5. COMMUNICATIEMETHODEN Er zijn allerlei manieren om te communiceren. In de Woonbondbrochure Naar een slagvaardige huurdersorganisatie komen de belangrijkste communicatiemethoden aan de orde. Niet alleen traditionele methoden als de bewonersvergadering, maar ook tamelijk nieuwe zoals het huurderspanel, de enquête, de buurtbrainstorm, internet en theater Bewonersvergadering Alle huurdersorganisaties houden bewonersvergaderingen. De meeste huurdersorganisaties, die op verhuurderniveau zijn georganiseerd, houden in elk geval eens per jaar een algemene ledenvergadering om de achterban te informeren en te raadplegen. Bewonerscommissies op complexniveau doen dat vaker. Daarnaast zijn er bewonersvergaderingen die over thema s gaan, zoals herstructurering, huurbeleid en leefbaarheid. Een veelgehoorde klacht is dat de opkomst op bewonersvergaderingen zo laag is. Wat kunnen bewonersorganisaties doen om dit soort bijeenkomsten aantrekkelijker te maken? Algemene bewonersvergadering Afhankelijk van het doel zijn er grofweg drie typen bewonersvergaderingen te onderscheiden: informatieve, inventariserende en meningsvormende bijeenkomsten. Op informatieve bijeenkomsten worden bewoners vooral geïnformeerd over de activiteiten van de huurdersorganisatie en de stand van zaken. De bedoeling van inventariserende bijeenkomsten is het luisteren naar problemen, klachten en wensen van bewoners. Het bestuur luistert vooral, noteert, vraagt, daagt uit. In een meningsvormende vergadering ten slotte staat de gedachtewisseling centraal en moet er worden gewerkt aan het maken van afspraken. Het hangt van het enthousiasme van het bestuur af of u de bewoners op de been krijgt. Beschouw een bewonersvergadering niet als een formaliteit. Als u niet in het nut gelooft, zal het moeilijk zijn om anderen daarvan te overtuigen. Denk na over uw motivatie. Wilt u mensen overtuigen van uw intenties of wilt u naar mensen luisteren voordat u plannen maakt? Denk ook na over wat u gaat doen met het resultaat van de bewonersvergadering. Wat gebeurt er met de besluiten? Hoe worden de resultaten besproken met de bewoners? Tips voor de voorbereiding De uitnodiging De uitnodiging moet duidelijk en aantrekkelijk zijn. Met een agenda voor een ledenvergadering met als onderwerpen: opening, verslag activiteiten afgelopen jaar, begroting komend jaar, weet u bijna zeker dat er weinig mensen zullen komen. Maak duidelijk dat er voor bewoners wat te halen is. Dat kan het inventariseren van problemen in een bepaalde buurt zijn, het gezamenlijk organiseren van een activiteit, het bespreken van een bepaald thema, maar ook gewoon een gezellige avond met een drankje en een hapje waar men andere buurtbewoners kan ontmoeten. Een dubbele uitnodiging is meestal het beste. De eerste uitnodiging wordt bijvoorbeeld drie weken voor de bijeenkomst verstuurd, de tweede (een herinnering) een paar dagen voor de bijeenkomst. Als het om een bewonersvergadering met een beperkt aantal mensen gaat kunnen de uitnodigingen door bestuursleden of contactpersonen en huis-aan-huis worden bezorgd en kunnen mensen ook nog eens mondeling op de vergadering worden gewezen. Gaat het om een vergadering voor de hele buurt of wijk, hang de uitnodiging dan ook op in de portieken van flats, in buurthuizen, scholen of winkels. >>> COMMUNICATIEMETHODEN 5.1. Bewonersvergadering >>>