Resultaten enquête bij overheden, experts en verenigingen

Transcriptie

1 Resultaten enquête bij overheden, experts en verenigingen

2 Resultaten enquête bij overheden, experts en verenigingen September 2011 Afdeling Ruimtelijke Planning, Departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed 1

3 Inhoudsopgave I Leeswijzer...3 II Inleiding en situering van de enquête...4 III Algemene conclusies...5 1) Verwachtingen van de overheid...5 2) Toekomstbeeld en uitdagingen voor Vlaanderen in ) Visie op verschillende aspecten van ruimtelijke ordening...6 4) Strategische doelen op lange termijn...7 5) Strategische acties op korte termijn...7 6) Strategische regio s...7 IV Conclusies overheden...9 1) Profiel van de respondenten...9 2) Verwachtingen van de overheid...9 3) Uitdagingen voor ruimtelijk beleid op lange termijn ) Toekomstbeeld: Wensbeeld voor de Vlaamse ruimte in ) Visie op verschillende aspecten van ruimtelijke ordening ) Prioriteiten op lange en korte termijn ) Strategische regio s ) Ideeën ) Bijlagen bij conclusies overheden...18 V Conclusies experts ) Profiel van de respondenten ) Verwachtingen van de overheid ) Uitdagingen voor ruimtelijk beleid op lange termijn ) Toekomstbeeld: Wensbeeld voor de Vlaamse ruimte in ) Visie op verschillende aspecten van ruimtelijke ordening ) Prioriteiten op lange en korte termijn ) Strategische regio s ) Ideeën ) Bijlagen bij conclusies experts...40 VI Conclusies verenigingen en organisaties ) Profiel van de respondenten ) Ruimtegebruik van de respondenten ) Verwachtingen van de overheid ) Uitdagingen voor ruimtelijk beleid op lange termijn ) Toekomstbeeld: wensbeeld voor de Vlaamse ruimte in ) Visie op verschillende aspecten van ruimtelijke ordening ) Prioriteiten op lange en korte termijn ) Strategische regio s ) Ideeën ) Bijlagen bij conclusie verenigingen en organisaties...71 VII Nawoord...91 VIII Bijlagen

4 I Leeswijzer Beste lezer, In dit rapport vindt u de resultaten van een diepgaande enquête, afgenomen bij drie doelgroepen (overheden experts verenigingen). Het document bestaat uit drie grote delen: - Inleiding en situering van de enquête - Algemene conclusies. Dit zijn de conclusies die gegenereerd werden door samenvoeging van de analyse van de drie afzonderlijk enquêtes (bij de drie doelgroepen). - Resultaten per respondentengroep. Ook de resultaten van de drie afzonderlijke enquêtes zijn opgenomen. In deze bespreking van de resultaten van de afzonderlijke enquêtes vindt u enkel de conclusies terug. Als u graag de antwoorden naleest, vindt u die steeds na elke resultatensectie. - Nawoord en bijlagen. Als laatste is er een nawoord en de algemene bijlagen bij dit document zijn ook helemaal achteraan gebundeld. Veel leesplezier! 3

5 II Inleiding en situering van de enquête In het kader van de opmaak van een nieuwe Beleidsplan Ruimte nodigde het Departement RWO verenigingen, experts en overheden uit voor het invullen van een diepgaande enquête die peilde naar ruimteverwachtingen en behoeften. De enquête werd via de website aangeboden en liep vanaf begin april tot eind juli De vragenlijst van de verschillende enquêtes vindt u in bijlage 1, 2 en 3 op het einde van het rapport. Er werd via verschillende kanalen gecommuniceerd over de bevraging. Zo werd een uitnodiging gestuurd naar de Verenigde Verenigingen, het VVSG en het VRP. Ook een tweehonderdtal partners uit verschillende achtergronden werden aangeschreven. Er kwam reactie van 30 verenigingen en organisaties, 24 experts en 15 overheden. Vanuit deze opkomst zijn enkele lessen te trekken voor de toekomst. De 30 verenigingen en organisaties zijn weinig divers. Concreet waren 18 van de 30 organisaties bezig met het beschermen van natuur en open ruimte. De vooropgestelde brede waaier aan verenigingen werd niet bereikt. Daarnaast lijkt een opkomst van 15 overheden eerder zwak. Voor een volgende bevraging zullen dan ook extra inspanningen geleverd worden om meer respons te krijgen van overheden. Met de antwoorden van 24 experts waren we zeer tevreden. Het is belangrijk dat deze positieve tendens behouden blijft. Vanaf 1 augustus werd gestart met de analyse van de resultaten. Voor elke vraag werden de antwoorden kort samengevat. De samengevatte antwoorden vindt u voor elke vraag telkens in bijlage bij de bespreking van de resultaten per respondentgroep (overheden, experts en organisaties of verenigingen). In het rapport zelf vindt u steeds het besluit bij elke vraag terug. De resultaten van de drie respondentengroepen werden samengegoten in het rapport dat nu voor u ligt. In hoofdstuk III leest u de algemene conclusies. Als u interesse hebt in één van de drie respondentengroepen in het bijzonder, kan u in hoofdstuk IV, V of VI de conclusies per respondentengroep terugvinden. 4

6 III Algemene conclusies De conclusies die u hier terugvindt werden geformuleerd door samenvoeging van de resultaten van de drie enquêtes afzonderlijk (overheden, verenigingen en organisaties, experts). U kunt de resultaten van elke afzonderlijke enquête nalezen in hoofdstukken IV, V en VI. 1) Verwachtingen van de overheid Over het algemeen kan gezegd worden dat overheden, experts en verenigingen gelijklopende verwachtingen hebben van de Vlaamse overheid betreffende het ruimtelijk beleid. Zij hebben concrete verwachtingen rond wat het beleid moet inhouden maar verwachten ook een bepaalde houding en visie van de overheid. In verband met de concrete verwachtingen komen drie zaken voor bij de drie groepen van respondenten. Ten eerste verwachten zij dat versnippering tegengegaan wordt en dat stedelijke ontwikkeling zo veel mogelijk geconcentreerd wordt. Als tweede verwachting halen de drie groepen van respondenten aan dat de open ruimte die vandaag nog overblijft zo veel mogelijk behouden dient te worden. Een opvallend verschil was wel dat experts vooral de nadruk leggen op het behoud van de open ruimte in de stad, terwijl de verenigingen en organisaties meer oog hebben voor de open ruimte in het buitengebied. Als laatste haalt een minderheid van de respondenten uit elke groep ook mobiliteit en bereikbaarheid aan als een belangrijke taak van de overheid. Over de houding en visie van de overheid werd veel neergeschreven. Eén van de elementen die bij alle groepen aan bod kwam, was de inspraak die nodig is in het beleid. Ook dient het beleid consequent en duidelijk te zijn. Daarnaast gaven experts en overheden aan dat daadkracht een heel belangrijk element moet zijn van het ruimtelijk beleid. 2) Toekomstbeeld en uitdagingen voor Vlaanderen in 2050 De aangebrachte uitdagingen centreren zich rond vijf thema s: mobiliteit, geconcentreerde steden, open ruimte, landschap en klimaatsverandering. Zes van de dertig verenigingen, zestien van de vierentwintig experts en vijf van de vijftien overheden haalden mobiliteit en bereikbaarheid aan als een belangrijke uitdaging voor het ruimtelijk beleid op lange termijn. De auto dient ontraden te worden en de meest gebruikte vervoersmiddelen in de toekomst moeten de fiets, het openbaar vervoer of te voet worden. Ook de steden krijgen bij elk van de respondentengroepen veel aandacht. Waar vooral op gedrukt wordt is het verhogen van de densiteit in de steden maar steeds met aandacht voor de leefbaarheid. Experts en overheden halen aan dat hierbij ook aandacht moet zijn voor de aankomende demografische veranderingen en groene ruimte in de stad Niet alleen in de stad maar ook op industrieterreinen moet de verbouwing verdicht worden. Alle respondenten groepen halen de open ruimte aan als een te behouden onderdeel van de ruimte. Vooral de verenigingen vestigen hier zeer sterk de aandacht op (wat in lijn is met het groot aandeel natuurorganisaties bij de respondenten). 5

7 Ook wordt door de drie respondentengroepen een duurzaam antwoord gevraagd op de klimaatsverandering. Wateroverlast moet vermeden worden volgens verenigingen en overheden. Door de verenigingen en de experts werd ook het behoud van het landschap aangehaald. 3) Visie op verschillende aspecten van ruimtelijke ordening Ruimtelijke kwaliteit Over het algemeen zijn de drie respondentengroepen het eens over een omschrijving van ruimtelijke kwaliteit als de harmonieuze balans tussen verschillende functies om de ruimte in te vullen. Bij de verenigingen antwoordden 9 van de 30 respondenten dat ruimtelijke kwaliteit steeds samengaat met veel open ruimte. Functies ruimtelijk scheiden Meer dan de helft van elk van de drie respondentengroepen vindt ruimtelijk scheiden enkel een goed idee om overlast of hinder te voorkomen. Als functies elkaar niet storen, is verweven de beste oplossing. Functies ruimtelijk verweven De overgrote meerderheid van de respondenten vindt ruimtelijk verweven een na te streven doel. Stad Uit elk van de drie respondentengroepen kwam dat de stad een plaats is waar bebouwing zo veel mogelijk geconcentreerd dient voor te komen. Daarnaast gaven de respondenten vooral een woon- en groenfunctie aan de stad, en in mindere mate haalden respondenten aan dat de stad ook een werkplek of schoolplek kan zijn. Platteland De meeste van de respondenten waren het erover eens dat het platteland open moest blijven en bebouwing zo veel mogelijk geclusterd dient te worden. Daarnaast gaven respondenten verschillende functies aan het platteland: vooral natuur, duurzame landbouw en recreatie moeten aanwezig zijn en in mindere mate mag er ook bewoning, recreatie, energiewinning en landschap voorkomen. Dorp De meeste respondenten uit de drie groepen zijn het erover eens dat het dorp niet uitgebreid dient te worden. Het dient voornamelijk om te wonen en verder dient alle bebouwing gereduceerd te worden tot de basisbehoeften. Verenigingen en experts benadrukken de aanwezigheid van sterke sociale netwerken in het dorp, die op andere plaatsen verloren zijn gegaan. Buurt/wijk De buurt of wijk is een deel van een stad met een eigen karakter. Het is de directe leefomgeving van mensen en moet zo aangenaam mogelijk zijn. Daarnaast halen 6

8 respondenten uit alle respondentengroepen aan dat in de buurt of de wijk de sociale contacten tussen mensen heel sterk zijn. Woning De respondenten zijn het erover eens dat een woning een ruimte is waarin één of meer families leven. Ze dient vooral ecologisch, compact en energiezuinig te zijn, maar daarnaast ook voldoende comfort en privacy te geven. Onderweg Algemeen kan gezegd worden dat de respondenten het eens waren over de nood aan verandering in het mobiliteitspatroon van vandaag. Vooral vervoer per openbaar vervoer, met de fiets en te voet dient aangemoedigd te worden. Over de auto zeggen sommige respondenten dat die afgeraden moet worden, andere leggen dan weer de nadruk op het verminderen van de files. 4) Strategische doelen op lange termijn Eén van de strategische doelen moet het behoud van de open ruimte zijn. Dit werd aangehaald bij elk van de drie respondentengroepen. Daarnaast deden de verenigingen een oproep om zo veel mogelijk ruimte voor natuur te reserveren. Naast de open ruimte moet ook de ontwikkeling van de steden steeds in de belangstelling staan. Buiten de stad moet bebouwing zo veel mogelijk vermeden worden, steden mogen wel geconcentreerder worden. Ook mobiliteit blijft belangrijk. Er moet een goed antwoord komen op het mobiliteitsvraagstuk van vandaag. Een ander vraagstuk dat om een oplossing vraagt is de klimaatsverandering. Ruimte voor de economie wordt genoemd door experts en overheden, voor de verenigingen was dit geen prioriteit. Voor het ruimtelijk beleid kwamen ook veel suggesties vanuit alle respondentengroepen. Deze zijn zo divers dat ze hier niet opgenomen worden. U kan ze nalezen in de afzonderlijke dossiers per respondentengroep. 5) Strategische acties op korte termijn Bij de strategische acties op korte termijn komen opnieuw veel van de eerder aangehaalde elementen terug, met op kop: mobiliteit, zuinig ruimtegebruik, open ruimte en klimaatsverandering. Op korte termijn worden ook doelen geformuleerd voor het ruimtelijk beleid. Daar springen drie aanbevelingen uit: het realiseren van vooraf gemaakte plannen, een strikte handhaving van de regelgeving en het ontwikkelen van een duidelijke visie. Er kwamen nog vele andere suggesties aan bod die hier niet zijn opgenomen omwille van de diversiteit ervan (ze zijn wel terug te vinden in de bespreking van de resultaten van de drie enquêtes afzonderlijk). 6) Strategische regio s De strategische regio die het meest genoemd werd door respondenten uit de drie respondentengroepen is de open ruimte. Bij dit resultaat moet wel in het achterhoofd gehouden worden dat het grote aantal natuurverenigingen voor een vertekening kan hebben gezorgd. 7

9 Daarnaast worden de havens in totaal vijftien maal genoemd. Een derde plaats wordt gedeeld door Antwerpen, Brussel, de Kust, de Vlaamse ruit en de steden in het algemeen. Zij werden elk veertien maal genoemd. 8

10 IV Conclusies overheden 1) Profiel van de respondenten Voor tabel met profiel per respondent: zie bijlage IV.1 Respondenten antwoordden vanuit diverse overheden. Antwoorden werden vooral toegestuurd vanuit de Vlaamse overheid, namelijk acht van de vijftien. Daarnaast bezorgden twee gemeentelijke en drie provinciale overheden hun antwoorden. Ook kregen we antwoord van een district en een politicus. Vijf van de enquêtes werden ingevuld vanuit een bestuurlijk oogpunt. Negen werden ingevuld vanuit een ambtelijk of administratief oogpunt. 2) Verwachtingen van de overheid Voor de antwoorden per respondent: zie bijlage IV.2 - Democratisering Democratisering van het beleid betreffende ruimtelijke ordening vinden de respondenten heel belangrijk. Drie van hen onderlijnen dat alle stakeholders gehoord dienen te worden, twee van hen geven aan dat het maatschappelijk belang steeds boven het particulier belang moet staan en er wordt ook aangegeven door één respondent dat het belangrijk is informatie te verstrekken aan andere overheden en aan burgers. - Visie Vier van de vijftien respondenten geven aan dat de visie overkoepelend dient te zijn. Dit geldt zowel in de tijd als in de ruimte. Het is belangrijk dat de ruimtelijke ordening op de verschillende bestuursniveaus op elkaar afgestemd is. De visie op ruimtelijke ordening moet concreet zijn en dient daadkrachtig nagestreefd te worden (telkens aangegeven door twee respondenten). Daarnaast zou een visie op ruimtelijke ordening duurzaam moeten zijn (2 respondenten), rekening moeten houden met hedendaagse ontwikkelingen (2 respondenten), zuinig (2x), ethisch verantwoord (1x) en efficiënt (1x) moeten zijn. - Suggesties Ook inhoudelijk deden de respondenten enkele suggesties. De suggestie die het meest aan bod kwam is het tegengaan van versnippering (5 respondenten) en het concentreren van de stedelijke ontwikkeling (4x). Dit hangt samen met een grote nadruk die wordt gelegd op het behoud van de open ruimte (3x). Andere suggesties zijn het bundelen van verschillende functies binnen eenzelfde ruimte (2x) en het verzekeren van een duurzame bereikbaarheid (2x). Suggesties die door één enkele respondent genoemd werden zijn een blijvende aandacht voor vaste waarden zoals het recht op een volwaardige woning en ruimte voor water, een verbetering van de leefomgeving, een duurzame voedselvoorziening, uniformiteit en rechtszekerheid, duidelijkheid en het gebruik van gezond verstand. Ook geeft een respondent aan dat de individuele mobiliteit afgebouwd dient te worden ten voordele van de collectieve mobiliteit. 9

11 - Te vermijden aspecten De respondenten gaven ook enkele pijnpunten aan die in de toekomst beter vermeden worden. Zo gaf één van de respondenten aan dat het voor de overheid belangrijk is te faciliteren en niet te beperken. Ook is het belangrijk dat de overheid vermijdt dat er een schaarste in het aanbod ontstaat. 3) Uitdagingen voor ruimtelijk beleid op lange termijn De respondenten formuleerden de voor hen belangrijkste uitdagingen voor het ruimtelijk beleid op lange termijn. Voor de antwoorden per respondent: zie bijlage IV.3 - Hedendaagse ontwikkelingen Een uitdaging die vijf van de vijftien respondenten naar voor halen is het aanpassen van de ruimtelijke ordening aan hedendaagse en toekomstige ontwikkelingen. Drie ontwikkelingen worden door de respondenten concreet aangehaald: namelijk de demografische ontwikkelingen (5x), klimaatsverandering (4x) en gezondheidsschadelijke milieufactoren (1x). Aansluitend hierbij is de vraag naar voldoende ruimte voor water (3x) en een duurzaam energieverbruik (1x). Ook de lokale voedselproductie (2x) en watervoorziening (1x) dient op lange termijn verzekerd te worden. De economie dient voldoende ruimte te krijgen maar dit op een gecontroleerde manier, zodat bedrijvigheid verzekerd is maar niet overheersend (2x). - Steden Vier respondenten wijzen op de concentratie in steden als grote uitdaging. Hierbij is een zuinig en efficiënt ruimtegebruik (2x) noodzakelijk en multifunctioneel ruimtegebruik (3x) dient aangemoedigd te worden. Dit moet een mogelijkheid bieden de stilstaande auto uit het straatbeeld te weren (1x) en winkelcomplexen te clusteren (1x). Daarnaast geven eveneens zeven respondenten aan zich over de kwaliteit van de steden zorgen te maken; vier daarvan hebben het specifiek over het vrijwaren van een kwalitatieve en duurzame woonomgeving in de stad. Eén respondent heeft het over verarming. De groene open ruimte (5x) speelt hierbij een belangrijke rol en in de stad mag deze niet verder teruggeschroefd worden. Leven in de stad dient gepromoot te worden, de provinciesteden moeten een nieuwe impuls krijgen (1x) en de groei van dorpen en gemeenten dient afgeremd te worden (1x). - Ontspanning Voor de belevingseconomie is het uitermate belangrijk een kwalitatief ruimtegebruik te verzekeren. Daarnaast dient de infrastructurele dreiging voor een aantal sporten opgeheven te worden. Een andere respondent noemt sport dan weer een oplossing voor sociaalmaatschappelijke en ruimtelijke problemen. - Mobiliteit Ook mobiliteit en bereikbaarheid vereist de nodige aandacht. Duurzaamheid is hierbij heel belangrijk (5x). Eén van de respondenten geeft de praktische tip om de fiets als basismiddel te promoten in een straal van 5 km. 10

12 - Landbouw Oneigenlijk gebruik van landbouwgrond moet ten allen tijde vermeden worden (1x). Daarnaast is het belangrijk de bodemvruchtbaarheid te vrijwaren (1x). De landbouw moet voldoende ruimte krijgen om bedrijvig te blijven in de toekomst (1x). - Ruimtelijk beleid Twee respondenten pleiten voor meer inspraak van de burger in de vorming van publieke ruimte en een andere stelt dat het maatschappelijk belang centraal moet staan. Andere respondenten dagen uit het debat aan te gaan met de burger (2x) maar erkennen ook de grote druk door het grote aantal stakeholders (1x). Er moet op een efficiënte manier met de burger gecommuniceerd worden bijvoorbeeld door een e-loket (1x). Regels moeten hiervoor eenduidig opgesteld worden om zo efficiënt en respectvol mogelijk te kunnen functioneren. Ook is het belangrijk dat er een bewustwording komt bij de burger. Het integraal watergebruik dient geïntegreerd te worden in de RO (1x). Een geïntegreerde visie op alle niveaus is nodig (1x). Daarnaast moedigt telkens één respondent aan om niet enkel te plannen maar ook te realiseren, om te zorgen voor een zinvolle herbestemming van de ruimte, om het nemen van verantwoorde beslissingen, om fouten uit het verleden te herstellen en om goede geopolitieke beslissingen te nemen. 4) Toekomstbeeld: Wensbeeld voor de Vlaamse ruimte in 2050 Er is een grote eenheid in het wensbeeld voor Vlaanderen bij de verschillende respondenten. Voor de antwoorden per respondent: zie bijlage IV.4 - Stad De stad moet sterk geconcentreerd worden (vijf van de vijftien respondenten) en voorzien worden van voldoende open ruimte om de leefbaarheid te verhogen (4x). Die vrije ruimte dient multifunctioneel te zijn en efficiënt gebruikt te worden (3x). Daarnaast dienen steden opgewaardeerd te worden tot stijlvolle centra (2x). In de steden moet een kwalitatief, duurzaam en zuinig woonaanbod ontstaan (1x). Er moet een evenwicht gevonden worden tussen scheiding en concentratie van verschillende functies (1x). - Open ruimte Buiten de stad moeten er grote open ruimtes komen (7x). Deze moeten meer aaneengesloten (1x) worden dan vandaag en mogen niet doorkruist worden door spoor- of andere wegen (1x). De open ruimte moet ook een buffer vormen tegen wateroverlast (1x). - Bedrijvigheid Eén van de respondenten ziet Vlaanderen graag uitgroeien tot een transnationale megalopolis met een sterke economische positie. Het aandeel van landbouwgrond dient af te nemen (2x). Anderszijds moet er wel over gewaakt worden dat deze ruimte flexibel terug inzetbaar kan worden voor voedselproductie als dat nodig blijkt in de toekomst (1x). Er moet een slimme wisselwerking tussen stad en platteland ontstaan (1x). Ook de bedrijventerreinen dienen compact te zijn (1x). De invulling van de ruimte voor bedrijvigheid moet afhangen van de lokale noden (1x). 11

13 - Mobiliteit Er moet een efficiënte mobiliteit bestaan tussen steden (3x) dat daarnaast ook duurzaam is. Twee van de respondenten strijden voor betere fiets en wandelwegen en één respondent werpt het vervoer over water op als vervoersmiddel van de toekomst omdat het duurzaam is en files zal verminderen. Geparkeerde auto s moeten uit het straatbeeld geweerd worden. Er moet gebruik gemaakt worden van duurzame energie, en dit niet enkel voor mobiliteit maar voor alle aspecten van het leven. - Ruimtelijk beleid Eén respondent suggereert dat de natuurlijke structuur en infrastructuur als uitgangspunt moet genomen worden van de planning. Ook wordt aangehaald dat het beleid zuiniger moet worden. Steeds weer moet het maatschappelijk belang centraal staan en particuliere belangen mogen een beslissing niet beïnvloeden. 5) Visie op verschillende aspecten van ruimtelijke ordening In wat volgt komt de visie aan bod die gegeven is op verschillende aspecten van de ruimtelijke ordening in het licht van Voor de antwoorden per respondent: zie bijlage IV.5 - Ruimtelijke kwaliteit De ruimtelijke kwaliteit is uiterst belangrijk, het werkt immers door in alle aspecten van de maatschappij (1x). Dit verhoogt de waardering van de ruimte en de leefbaarheid (6x). De ruimtelijke kwaliteit wordt door verschillende respondenten anders gedefiniëerd. Ze is hoog als een ruimte aangenaam is voor alle functies (1x), als het ruimtegebruik logisch aanvoelt (1x), als er een aanvaardbare en leefbare integratie van mens en ruimte plaatsvindt (1x), bij verwevenheid van functies en evenwichtigheid, als verspreide bebouwing zo veel mogelijk vermeden wordt (1x) of als de eigenschappen van gebieden matchen met hun functie (1x). Eén respondent merkt op dat er aan ruimtelijke kwaliteit te laat en te ondoortastend is gewerkt. - Functies ruimtelijk scheiden Tien van de vijftien respondenten vindt het ruimtelijk scheiden van functies geen goed idee. Wel geven ze aan dat het soms nodig is om hinder te voorkomen. Een nadeel van functies ruimtelijk te scheiden is dat er meer nood zal ontstaan aan mobiliteit (1x). Toch zijn er ook vier respondenten die positief staan tegenover het ruimtelijk scheiden van functies. De redenen die ze daarvoor aangeven zijn divers: het voorkomen van conflicten (1x), het is nodig voor betekenisgeving (1x) en het is een manier om elke functie te optimaliseren (1x). - Functies ruimtelijk verweven Alle respondenten (14x) die geantwoord hebben op deze vraag vinden het verweven van verschillende functies een goed idee. Ze geven daarvoor verscheidene redenen: het brengt rust (1x), het vermindert de mobiliteit (1x), functies vormen een meerwaarde voor elkaar (1x), het zorgt voor een efficiënt ruimtegebruik (1x) en het creëert mogelijkheden (1x). Toch geven verschillende respondenten ook aan dat het succesvol verweven van functies zijn grenzen heeft. Zo moet de ruimte voor alle gebruikers bruikbaar blijven (1x), de 12

14 draagkracht van een ruimte mag niet overschreden worden en sommige functies zijn onverenigbaar en moeten dus gescheiden worden (2x). Daarnaast dient op strategische plaatsen één functie geconcentreerd te worden, dit is bijvoorbeeld het geval bij havens. (1x) - Stad Acht van de vijftien respondenten zien de stad als een knooppunt, een multifunctionele (3x) ontmoetingsplaats voor verschillende mensen. Het wordt gezien als de woonplaats van de toekomst (2x) en moet uitgebreid worden en leefbaar gehouden worden met voldoende groene ruimtes (4x). De stad moet ook geconcentreerd zijn (3x).Daarnaast moet ze uitnodigend (2x) zijn om verschillende redenen zoals toerisme en zelfbedruipend in energie (1x). - Platteland Het platteland wordt door drie respondenten gedefinieerd als ten dienste van de stad. Het wonen op het platteland moet afgeraden worden en de bewoning moet zoveel mogelijk geclusterd worden (5x). Een functie die is weggelegd voor het platte land is open ruimte (5x). Die open ruimte kan verschillende gebruiken hebben: recreatie (4x), natuur (3x), groene energie (2x) en landbouw (4x). Landbouw zou volgens twee van de respondenten een groter aandeel moeten krijgen omwille van het belang van de voedselproductie. Eén van de respondenten suggereert de functie van het platteland te laten afhangen van de locatie. Twee van de respondenten zien het platteland verdwijnen. Een andere respondent is van mening dat het platteland hersteld zou moeten worden. - Dorp Het dorp is een geconcentreerde kern in het platteland (6x). Het dorp dient hoofdzakelijk om te wonen met daarnaast basisvoorzieningen (2x). Het is belangrijk de bereikbaarheid ervan te waarborgen.(2x). Twee van de respondenten zijn ervan overtuigd dat het dorp op lange termijn zal verdwijnen (2x); een andere respondent zegt dan weer dat de capaciteit van dorpen verhoogd moet worden. Eén van de respondenten zegt dat deze samenlevingsvorm minder belangrijk is geworden dan de stad (2x). De bewoners worden gezien als de beheerders van de open ruimte (1x) en dienen geen subsidies te ontvangen voor het bouwen van hun woning(1x). Anderen benadrukken de voordelen van het platteland. Namelijk dat men er kan herbronnen (1x), dat er groene energie geproduceerd wordt (1x) of dat de gemeenschappen er veel hechter zijn dan in de stad (1x). - Buurt of wijk De buurt is een deel van een groter geheel (3x) en functioneert in wisselwerking met de stad (1x), één van de respondenten noemt het een dorp in een stad. Het is onze directe leefomgeving (2x). Sociaal contact is heel belangrijk in de buurt (2x), dit contact kan een bron zijn voor duurzame woningbouwprojecten. De ruimtelijke ordening moet ervoor zorgen dat er een gezonde mix van mensen woont (1x). Er wordt nadruk gelegd op kwaliteit en leefbaarheid (3x). Sommige vinden dat de buurt versterkt moet worden (2x), een andere respondent vindt het dan weer niet belangrijk (1x). 13

15 - Woning In een woning moet men op zoek gaan naar een evenwicht tussen voldoende comfort en een lage impact (6x). Daarnaast is er in een woning ruimte voor een eigen inbreng, uiteraard volgens de geldende regelgeving (3x). Een woning is een plaats waar men in alle privacy tot rust kan komen (3x). Een woning dient volgens één van de respondenten levensloopbestendig te zijn (1x) en moet in de toekomst kleiner worden dan op heden (1x). Ook kunnen er meerdere generaties samenleven (1x). - Onderweg In functie van mobiliteit moet het STOP-principe centraal staan. Daarin wordt de nadruk gelegd op het belang van openbaar vervoer (8x). Verplaatsen mogen we enkel nog doen als het echt nodig is (6x), en vooral de auto moet ontmoedigd worden als vervoersmiddel. Door ruimtelijke functies meer te concentreren (2x) en de verregaande impact van telecommunicatie (1x) wordt mobiliteit minder belangrijk. Als we ons dan toch verplaatsen moet dat zo comfortabel (2x), snel (1x) en duurzaam (3x) mogelijk gebeuren. De open ruimte mag niet het slachtoffer worden van nog meer mobiliteitsinfrastructuur (1x), het bestaande wegennet moet goed onderhouden worden (1x) en het vervoer over water wordt aangevoerd als alternatief (1x). 6) Prioriteiten op lange en korte termijn 6.1) Strategische doelen op lange termijn Voor de antwoorden per respondent: zie bijlage IV.6 - Concentratie Een belangrijk strategisch doel voor het ruimtelijk beleid van vandaag moet het concentreren van verschillende ruimtelijke functies zijn (7x). Lintbebouwing moet tegengegaan en eventueel afgebroken worden (1x). Het ruimtegebruik moet ook zuinig zijn (3x), want ruimte is schaars. - Mobiliteit Mobiliteit moet zo veel mogelijk beheerst worden (8x), met het aanmoedigen van openbaar vervoer als belangrijkste pijler. Het aantal verplaatsingen zou beperkt moeten worden (1x), er moet een doordacht locatie- en parkeerbeleid gevoerd worden (1x), stationsomgevingen moeten aangenamer worden (1x), - Veranderingen Er dient gestreefd te worden naar een klimaatneutrale maatschappij (7x).Er moet een antwoord komen op de dreigende klimaatsverandering, met voldoende ruimte voor water (6x). Ook moet er rekening gehouden worden met toekomstige demografische ontwikkelingen (1x). Er moet ook voldoende ruimte voor voedselproductie gereserveerd blijven (1x). Ook wijst een respondent erop dat het nodig zal zijn soberder te wonen in de toekomst (1x). De burger moet hiervan en van andere ontwikkelingen bewustgemaakt worden (1x). 14

16 - Stad De leefbaarheid in de stad moet gewaarborgd blijven (4x). Het imago van de stad moet hersteld worden (1x) en men moet er groener wonen (1x). - Open ruimte De bestaande open ruimte dient beschermd te worden (4x). Ze moet goed bereikbaar (1x), duurzaam recreatief (1x) en functioneel gedifferentieerd (1x) zijn. - Bedrijvigheid Er moet een duurzame economie ontstaan die veel groeikansen heeft (1x). De bedrijventerreinen dienen beter georganiseerd te worden (1x) en er moeten groeikansen blijven voor recreatieve functies op marktconforme plekken (1x). De economie mag bloeien, maar dit mag niet ten koste gaan van de volksgezondheid (1x). - Ruimtelijk beleid De fouten uit het verleden moeten rechtgezet worden (1x). Er moet een meer kwaliteitsvolle planning komen door het aanbod af te stemmen op de vraag (1x), het ruimtegebruik af te stemmen op de natuurlijke structuur en infrastructuur (1x) en dit alles zo efficiënt mogelijk wetgevend in te plannen (2x). Er moet gestreefd worden naar een gepaste prijs voor ruimte, aangezien ruimte schaars is (1x). Daarnaast is het ook belangrijk meer in te zetten op transnationaal beheer (2x). 6.2) Strategische acties op korte termijn Voor de antwoorden per respondent: zie bijlage IV.7 - Mobiliteit Drie respondenten raden aan zo snel mogelijk te starten met het verbeteren en promoten van openbaar vervoer (3x). Een andere legt de nadruk op het belang van de nabijheid van het werk (1x). Dit alles omwille van de klimaats- en bereikbaarheidscrisis, vervoer moet in de toekomst meer duurzaam zijn dan vandaag. Concreet wordt ook gevraagd naar een opwaardering van de waterwegen (1x) en het promoten van de fiets (2x) als vervoermiddelen. - Wonen Daarnaast is het belangrijk dat we in de toekomst nog meer aandacht besteden aan de inplanting van woningen. Zo vragen drie respondenten zich af of kwaliteitsvol en betaalbaar wonen in de toekomst nog wel mogelijk zal zijn. Om ruimtegebrek te voorkomen moet verhuizen gemakkelijker gemaakt worden (1x) en moet leegstand of het pas laat bebouwen van percelen ontmoedigd worden (1x). Daarnaast moet er rekening gehouden worden met de gevolgen van de vergrijzing en de vraag die dit zal stellen aan de woningmarkt. - Klimaat Drie respondenten zijn van mening dat groene energie nog meer aangemoedigd zou moeten worden. Daarnaast zijn er drie anderen die het concreet hebben over het creëren van ruimte voor water. Ook moet men de watertoets meer in het achterhoofd houden bij het plannen (1x). 15

17 - Stad Vier respondenten vestigen de aandacht over het ontwikkelen en organiseren van de ruimte in steden. Eén van hen raadt aan absoluut te gaan voor het creëren van lobbensteden. De nadruk dient gelegd te worden op zuinig ruimtegebruik (4x), zonevreemde elementen moeten streng geweerd worden (2x), inbreidingsprojecten moeten gestimuleerd worden (1x), de stadsrand dient uitgebreid te worden (1x) en groene zones moeten beschermd worden (1x). - Multifunctionele gebieden Drie respondenten leggen de nadruk op het delen van eenzelfde ruimte door verschillende functies. Op deze manier kunnen nieuwe ruimtes voor recreatie gecreëerd worden (2x) en ook bij het water kunnen multifunctionele bedrijventerreinen opgericht worden. Niet aangepaste ruimtes, zoals verouderde industrie, dienen gesaneerd te worden (1x). Naast multifunctioneel dienen deze ruimtes ook flexibel te zijn, om snel te kunnen inspelen op een veranderlijke vraag (1x). Daarnaast maakt men zich ook zorgen over de bereikbaarheid van recreatiedomeinen (1x). Dit probleem kan ook een oplossing vinden in de multifunctionele ruimtes. - Ruimtelijk beleid Er zijn heel wat suggesties voor het ruimtelijk beleid. Zo suggereren twee respondenten om een deel van de planning over te laten aan lokale overheden. Een andere respondent legt de nadruk op het actualiseren van de bestaande plannen. Daarnaast moeten de procedures vereenvoudigd worden om zo meer rechtszekerheid te garanderen aan de burger (2x). Het beleid moet meer afgestemd worden op de noden van vandaag (1x). Zo wordt er concreet gesuggereerd meer aandacht te hebben voor gezondheid in het beleid van de RO (2x). Ook vindt één van de respondenten dat er te weinig rekening wordt gehouden met de watertoets. Daarnaast moet de tijd genomen worden om het ruimere plaatje te evalueren (1x) en is er nood aan een groter budget (1x) en een versterkte deskundigheid (1x). Het ruimtelijk beleid moet eerlijk zijn naar de burgers toe (3x). Deze moeten gesensibiliseerd en geïnformeerd worden (1x) en er moet een eerlijk debat gevoerd worden (1x), bijvoorbeeld over Vlaanderen als logistieke draaischijf (1x). Ook de plannen moeten eenvoudiger beschikbaar gesteld worden (1x). 16

18 7) Strategische regio s Bij de respondenten was er een grote verscheidenheid aan interpretaties. Toch is getracht een lijst te maken van de meest gekozen strategische regio s. Voor de antwoorden per respondent: zie bijlage IV.8 Aantal keer gekozen Strategische regio s 5 Kust Verstedelijkt gebied Open ruimte 4 Vlaamse Ruit Poorten Stedelijke rand rond Brussel 3 Hasselt- Genk of MHAL (Maastricht-Hasselt-Aken-Luik) 2 Antwerpen met haven Platteland Kempen 1 Gent met kanaalzone Zeebrugge met haven en hinterland Vlaamse Ardennen Kortrijk-Lille Westhoek Brugge-Oostende ENA Daarnaast hebben een aantal respondenten in eerder algemene termen op deze vraag geantwoord. Zo zijn er respondenten die aandacht vragen voor regio s kwetsbaar voor klimaatsveranderingen (1x), de publieke ruimte (1x), industrie (1x) en waterwegen (1x). 8) Ideeën Respondenten formuleerden ook hun ideeën voor de Vlaamse Ruimte in Deze vindt u hier opgelijst: - Lokale voedselproductie vrijwaren. - Ruimte is schaars en moet zijn ware prijs krijgen. - Transport over de weg en in de lucht vermijden. - herziening bevoegdheidsverdeling - te lange behandelingstermijnen - nadruk op rol van Vlaanderen in Europese ruimte - verdichtingsbeleid voeren dat rekening houdt met krimpscenario - doorwerking van planning tot op laagste niveau - eenvoudiger en vlotter ruimtelijk planningsnistrumentarium - afschaffen plancompensatie - duidelijke visie in functie van leefkwaliteit (met oog voor sport, recreatie en vrije tijd) - sterke visie in plaats van strakke afbakening - herkenningspunten (betekenis plaatsen) en verdichting - streven naar verweving, uitzonderlijk scheiden - efficiënt gebruik van schaarse ruimte - rekening houden met alle niveaus (van internationaal tot zeer lokaal) - brede maatschappelijke steun vanuit de burger nodig 17

19 9) Bijlagen bij conclusies overheden Bijlage IV.1 Profiel respondenten Respondent Benaming Type overheid Oogpunt 1 District Deurne District Bestuurlijk 2 Gewestelijke Stedenbouwkundig Ambtenaar Vlaamse overheid Ambtelijk of administratief 3 Dept. LV afd. Duurzame Landbouwontwikkeling Limburg Vlaamse overheid Ambtelijk of administratief 4 Afdelingshoofd ruimtelijk en duurzaamheidsbeleid, gemeentelijk Gemeente Ambtelijk of administratief stedenbouwkundig ambtenaar 5 Bestuurslid Open VLD Veurne Politicus Bestuurlijk 6 Adjunct van de directeur Vlaamse overheid Bestuurlijk 7 Waterwegen en Zeekanaal NV Vlaamse overheid Ambtelijk of administratief 8 Provincie Limburg Provincie Ambtelijk of administratief (directie ruimte en directie mens) 9 Departement Landbouw en Visserij Vlaamse overheid Bestuurlijk 10 Toerisme Vlaanderen Vlaamse overheid Ambtelijk of administratief 11 Interprovinciaal Sportdienstenoverleg Provincie Ambtelijk of administratief 12 Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, team milieugezondheidszorg Vlaamse overheid Bestuurlijk 13 Provinciebestuur Oost-Vlaanderen Provincie Bestuurlijk én administratief 14 Gemeente Evergem dienst prom-patrimonium Gemeente Ambtelijk of administratief 15 Consulent Vergunnen Vlaamse overheid Ambtelijk of administratief 18

20 Bijlage IV.2 Verwachtingen over de overheid Respondent Verwachtingen 1 - Overkoepelende visie (zowel in tijd als in ruimte) - Maatschappelijk belang boven particulier belang - Verbetering leefwereld 2 - blijvende aandacht voor vaste waarden (open ruimte en recht op volwaardige woning) - Maatschappelijk belang boven particulier belang 3 - behoud open ruimte - duurzame voedselvoorziening 4 - geconcentreerde stedelijke ontwikkeling - duurzame bereikbaarheid 5 - bereikbaarheid - geconcentreerde stedelijke ontwikkeling 6 - duurzaam, ethisch en hedendaags beheer - respect voor verschillende stakeholders - spaarzaamheid met regels, mensen en middelen 7 - informatie naar andere overheden en burgers - visie concreet maken 8 - Efficiënt, zuinig en duurzaam beleid - Synergie tussen verschillende functies - Blijvende aandacht voor vaste waarden (tegen versnippering, ruimte voor water) - Overkoepelende visie 9 - overkoepelende visie - uniformiteit en rechtszekerheid (vermijden conflicten) 10 - Overkoepelende visie - Hedendaags - Faciliterend, niet beperkend 11 - alle sectoren stem geven - Daadkrachtig (beslissingen zonder 100 % draagkracht toch nemen) 12 - duidelijke scheiding verschillend ruimtegebruik - geconcentreerde stedelijke ontwikkeling - afbouw individuele mobiliteit 13 - uitbouw en nastreven van visie 14 - synergie tussen verschillende functies - behoud open ruimte - geconcentreerde stedelijke ontwikkeling - garanderen van aanbod 15 - iedereen moet gehoord worden - gezond verstand 19

21 Bijlage IV.3 5 belangrijkste uitdagingen voor het ruimtelijk beleid op lange termijn (2050) Respondent Uitdagingen 1 Visie op alle niveaus Maatschappelijk belang Verantwoorde beslissingen Auto s uit het straatbeeld Fiets binnen straal van 5 km primeert nemen 2 Klimaatverandering Zinvolle herbestemming ruimte Duurzame bereikbaarheid / / 3 Geen oneigenlijk gebruik Vrijwaren bodemvruchtbaarheid Duurzame voedselproductie watervoorziening Fouten verleden herstellen landbouwgrond 4 Geconcentreerde steden + duurzame bereikbaarheid Aanpassen aan hedendaagse ontwikkelingen Debat aangaan over compact wonen, werken en ontspannen Debat aangaan over open ruimte voor voedsel, water en Niet enkel plannen maar ook realiseren natuur 5 Geconcentreerde steden Meer groen in stad Ontwikkelen provinciesteden Afremmen groei gemeenten clusteren winkelcomplexen 6 Zuinig ruimtegebruik Aanpassen aan hedendaagse ontwikkelingen Administratieve efficiëntie Respectvolle maar consequente toepassing 7 Ruimte voor water Duurzame mobiliteit Kwalitatief ruimtegebruik in Integreren integraal waterbeleid steden in RO 8 klimaatsverandering Inspelen op demografische Duurzaam wonen voor iedereen Kwalitatief wonen in de stad veranderingen 9 Lokale voedselvoorziening Efficiënt en zuinig ruimtegebruik Stimuleren multifunctioneel Aanpassen aan hedendaagse verzekeren ruimtegebruik ontwikkelingen 10 Behouden groene en blauwe Duurzame bereikbaarheid Voldoende maar gecontroleerde Kwalitatief ruimtegebruik open ruimte ruimte aan economie (belevingseconomie, recreatie) 11 Klimaatsverandering en demografische ontwikkelingen Kwalitatief (maar zuinig) ruimtegebruik Eenduidig en toegankelijk e- loket van RO voor publiek Inspraak in vorming publieke ruimte Geconcentreerde, kwalitatieve steden Druk door groot aantal stakeholders in debat over RO Aanpassen aan hedendaagse Sport als oplossing voor sociale Verweven van verschillende Infrastructurele dreiging van een ontwikkelingen en ruimtelijke problemen functies (ontspanning met bv. aantal sporten in Vlaanderen natuur) opheffen / / / / 12 Bescherming tegen gezondheidsschadelijke milieufactoren 13 klimaatsverandering Demografische veranderingen verarming Geopolitieke beslissingen Duurzaam energiegebruik 14 Kwalitatieve woonomgeving Stimuleren multifunctioneel ruimtegebruik Behouden open ruimte 15 Behouden open ruimte Ruimte voor water Geconcentreerde, kwalitatieve steden Duurzame bedrijvigheid (bedrijven en landbouw) Leefbare woonomgeving Duurzame mobiliteit Participatie en bewustwording van de burger 20

22 Bijlage IV.4 Wensbeeld voor de Vlaamse ruimte in 2050 Respondent Verwachtingen 1 - minder landbouwgrond - meer open ruimte - kwaliteitsvolle fietspaden - geen geparkeerde auto s op straat - opgewaardeerde, stijlvolle steden 2 - geconcentreerde steden - open ruimte 3 - maximale oppervlakte opnieuw inschakelbaar voor voedselproductie 4 - geconcentreerde steden - efficiënte mobiliteit - multifunctionele open ruimte 5 - meer open ruimte - meer groen in stad - geconcentreerde steden 6 - als basis de natuurlijke structuur en infrastructuur - efficiënt en ecologisch verantwoorde mobiliteit - concentratie verschillende functies 7 - Bescherming tegen wateroverlast (Sigmaplan) - Groei van watergebonden transport (duurzamer en fileleed verzacht) 8 - Wisselwerking en uitwisseling tussen stad en platteland - Harmonieuze omgeving in de stad - Duurzame energie 9 - leven centreren in de stad - meer open ruimte voor verschillende functies - ruimte voor ondernemen laten afhangen van lokale noden - evenwicht tussen scheiding en verweving van functies 10 - grote mobiliteit tussen steden - stijlvolle steden - voldoende open ruimte voor recreatie in de stad - buiten de stad grote aaneengesloten recreatieruimten - aangename fiets en wandelwegen 11 - sterk verstedelijkt - grote open ruimten tussen steden - ook open ruimte in de stad leefbaarheid - multifunctionaliteit om voldoende ruimte voor recreatie te creëren 12 / 21

23 13 - groeiende transnationale megalopolis - grote aaneengesloten open ruimten (zonder spoorwegen of autowegen erdoorheen) - ook open ruimte in de stad leefbaarheid - streven naar sterke economische positie 14 - multifunctioneel ruimtegebruik in de steden - compacte bedrijventerreinen - kwalitatief, duurzaam, zuinig woonaanbod 15 - zuiniger beleid - denken in het belang van maatschappij, geen particuliere beslissingen 22

24 Bijlage IV.5 Betekenis begrippen Respondent Ruimtelijke kwaliteit 1 Te laat en weinig doortastend 2 Belangrijk voor beleving 3 Verspreide bebouwing vermijden 4 Als logisch ruimtegebruik Functies scheiden Geen goed idee want werkt te veel mobiliteit in de hand Goed idee om hinder te voorkomen Goed idee Geen goed idee, enkel verantwoord als strikt noodzakelijk 5 Belangrijk Geen goed idee, verweven in stad 6 Aangename ruimte voor alle functies 7 Werkt door in alle aspecten van leven 8 Waardering van ruimte 9 Eigenschappen gebied matchen functie Geen goed idee, enkel als nodig Geen goed idee, enkel als hinderlijk Geen goed idee, enkel waar nodig Optimalisering van één bepaalde functie Functies verweven Goed idee want brengt rust. Goed idee want creëert mogelijkheden. Goed idee maar enkel als ruimte voor alle functies bruikbaar blijft. Goed idee, maar toch moeten bepaalde functies uiteen gehouden worden. Goed idee, toepassen in de stad Goed idee want vermindert mobiliteit Goed idee voor wonen, werken, groen, recreatie en water. Goed idee want functies vormen een meerwaarde voor elkaar. In overeenstemming brengen van verschillende functies Stad Platteland Dorp Buurt /wijk woning onderweg Veel activiteit, Verdwijnt stilaan recreatie, ontmoeting tussen mensen Ontmoetingsplaats Noodzakelijk om tot rust te komen Moet ontwikkeld worden en leefbaar gemaakt worden Meest duurzame samenlevingsvorm, moet gecombineerd worden met open ruimte Knooppunt voorzieningen, heel belangrijk Geconcentreerd, knooppunt, aangenaam Multifunctioneel, menselijke schaal, groene en blauwe open ruimtes Knooppunt Knooppunt Geen goede plaats om te wonen Moet stad ondersteunen, meer belang hechten aan voedselproductie Lintbebouwing vermijden Natuur, landbouw, recreatie Open ruimte, recreatie, landbouw, groene energie Geclusterde bebouwing, voedselproductie, groene energie, open ruimte, recreatie Open ruimte, woon- en werkclusters, landbouw en natuur, Uit isolement halen Nodig om te herbronnen Door bewoners gefinancierd, geen subsidies Zal verdwijnen Uitbreiden van capaciteit. Enkel voor wonen en basisvoorzieningen Verfijning van groter geheel Rust Zo aangenaam mogelijk maken Sociaal contact Rust Comfortabel en snel Goede mix van leeftijdsklassen nodig Versterken als basis van samenleving Wonen Moet kleiner worden Evenwicht: comfort en minimale impact Kwalitatief, energiebewust, eigen inbreng Openbaar vervoer is norm, privé vervoer is uitzondering Verplaatsen enkel als nodig en openbaar vervoer Beperken door ook meer functies naar provinciesteden, openbaar vervoer in centrasteden Minder belangrijk Niet belangrijk Wonen Beperken en zo ecologisch mogelijk maken Groene energie, geconcentreerd, bereikbaarheid waarborgen Hechte leefgemeenschapp en, kernen van platteland Geclusterd midden in de open ruimte Kwaliteitsvolle publieke ruimte Hechte gemeenschappen, ideaal voor duurzame woningbouwprojec ten Geheel, kwalitatief wonen en leven Energiezuinig en ecologisch Levensloopbesten dig, meergeneratie, energiezuinig, privaat Huisvesting Duurzaam en openbaar vervoer, vervoer over water stimuleren Beperken, duurzaam, door telecommunicatie minder van belang Beperken door concentratie woon/werk/winkel, open ruimte mag niet slachtoffer worden 23

25 10 Hogere belevings- en gebruikswaarde 11 Aanvaardbare en leefbare integratie van mens in ruimte Steeds moeilijker toepasbaar Geen goed idee, enkel waarnodig Heel belangrijk vandaag. Goed idee, als het niet anders kan scheiden Belangrijk voor toerisme en recreatie Woonplaats bij uitstek, multifunctioneel Open ruimte + kleine dorpen Open ruimte, in functie van stad, vermindert Geclusterde kern op platteland Geclusterde kern op platteland / Tweede verblijf? / Directe leefomgeving Eigen inbreng in woonst binnen reglementering Vooral openbaar vervoer, fiets en trage wegen 12 / / / / / / / / / 13 Leefbare stedelijkheid, thuisvoelen, beleving Goed idee want nodig voor betekenisgeving Goed idee op lagere schaal, op strategische plaatsen (bv. havens) wel scheiden. Woonplaats, geconcentreerd, leefbaar houden Openruimte ten dienste van de steden Zal verdwijnen, beheerders van de groene ruimte Direct leefomgeving Eigen inbreng in woonst binnen regelementering STOP-principe (voetgangers, fietsers, openbaar vervoer) 14 Verwevenheid van functies en evenwichtigheid 15 Belangrijk voor leefbaarheid Geen goed idee, enkel waar nodig Goed idee om conflicten te voorkomen Goed idee als draagkracht niet overschreden wordt Goed idee want nood aan efficiënt ruimtegebruik Uitnodigend, multifunctioneel Zelfbedruipend in energie, compact, kwalitatief ingericht Open ruimte, functie afhankelijk van locatie (landbouw, natuur, groen) Open ruimte moet hersteld worden Functie is wonen + basisvoorzieningen concentratie Deel van groot geheel, wisselwerking met stad Dorp binnen een stad, kwaliteit en leefbaarheid Evenwicht tussen confort en duurzaamheid Evenwicht tussen comfort en duurzaamheid Goed onderhouden wegennet, openbaar vervoer op maat Openbaar vervoer, auto ontmoedigen 24

26 Bijlage IV.6 Vijf belangrijkste strategische doelen voor het ruimtelijk beleid op lange termijn (2050) Respondent Belangrijkste strategische doelen op lange termijn 1 / / / / / 2 Leefbaarheid steden Kwaliteitsvolle open ruimte Ruimte voor water Mobiliteit / 3 Fouten uit verleden rechtzetten Concentreren functies Realistische prijs ruimtegebruik Energiezuinige bebouwing Soberder wonen 4 Energiezuinig wonen, werken en vervoer Optimaliseren gebruik schaarse ruimte 5 Concentreren functies Optimaliseren openbaar vervoer Kwalitatieve stationsomgevingen 6 Aanbod afstemmen op vraag Zuinig ruimtegebruik Ruimtegebruik afstemmen op natuurlijke (infra)structuur 7 Duurzame mobiliteit Aanpassing aan klimaatsverandering 8 Klimaatneutraliteit Optimaliseren openbaar vervoer Aanpassen aan demografische veranderingen 9 Ruimte voor voedselproductie Efficiënt ruimtegebruik wetgevend inplannen 10 Bereikbaar en duurzaam Doordacht locatiebeleid en Groeikansen geven aan recreatie recreatief gebruik open ruimte parkeerbeleid op marktconforme plekken 11 Oog voor mobiliteit, leefkwaliteit en recreatie op alle niveaus Concentreren van functies 12 Verminderen gezondheidsschadelijke milieufactoren 13 Beschermen groene zones Ecologisch beheren van mobiliteit en levenskwaliteit in de stad 14 Leefbaarheid in steden Betere organisatie bedrijventerreinen Reductie verplaatsingsbehoeften Aanpassing aan klimaatsverandering Bewustmaking bevolking Imago steden herstellen Lintbebouwing tegengaan en ev. afbreken Beperkte maar efficiënte Ruimtelijke kwaliteit regelgeving Concentreren functies Stimuleren openbaar vervoer Leefomgeving vergroenen Controle stromen (energie, water, Beperkte maar efficiënte afval, grondstoffen, verkeer regelgeving Concentreren functies Zuinig ruimtegebruik Geconcentreerde functies Verbeteren transnationaal beheer Kwaliteitsvol ruimtegebruik Ruimte voor water / / / / Concentreren functies Groene energieproductie Transnationaal beheer Ruimte voor water Groene energieproductie Aanmoedigen gebruik openbaar Gedifferentieerd gebruik open vervoer ruimte 15 Beheersing mobiliteit Aanpassing klimaatsverandering Leefbaarheid steden Duurzame economie / Groeimogelijkheden voor bedrijvigheid 25