Reglement Financieel Statuut blad 1 van 11. Treasury-management bij Rondom Wonen

Transcriptie

1 Reglement Financieel Statuut blad 1 van 11 Treasury-management bij Rondom Wonen Inleiding Treasury is een breed begrip waaraan vaak verschillende invullingen worden gegeven. Onder treasuryactiviteiten verstaat Rondom Wonen de directe uitvoerende werkzaamheden die te maken hebben met het beheren van de geldstromen en van de liquiditeitstekorten en - overschotten die daarbij ontstaan. Deze activiteiten zijn te onderscheiden in twee groepen: de beheersmatige -en de strategische activiteiten. 1. Beheersmatige activiteiten Met de beheersmatige treasury-activiteiten worden de activiteiten aangeduid die hun belangrijkste voordelen halen door het stringent uitvoeren van procedures (betalingsverkeer, debiteuren en crediteurenbeheer). Hierbij speelt het risico van de liquiditeitspositie en met name het renterisico geen wezenlijke rol. Zo gaat het er bij het debiteurenbeheer met name om de huren en de overige vorderingen consequent zo snel mogelijk te factureren en wanbetalers zo snel en indringend mogelijk te benaderen. 2. Strategische activiteiten Bij de strategische treasury-activiteiten (liquiditeiten, financiering en belegging) ligt de nadruk op de renteopbrengsten en het renterisico. Hiertoe dient inzicht te bestaan in de toekomstige ontvangsten en uitgaven. De effecten van de strategische treasury-activiteiten worden meer dan bij de beheersmatige activiteiten beïnvloed door factoren die op de beslissingsmomenten nog onzeker zijn. De doelstelling achter de strategische beslissingen is dus om zo goed mogelijk om te gaan met de kansen en risico's die de liquiditeitspositie en de geld en kapitaalmarkt bieden. Het is van belang te proberen vermijdbare risico's te reduceren (met name door een goede liquiditeitsplanning) en voor de overige risico's een beleid te ontwikkelen, waarbij wordt aangegeven welke risico's Rondom Wonen wil lopen respectievelijk vermijden. 3. Administratieve organisatie Om het treasury-proces zo goed mogelijk te kunnen sturen en beheersen is op bestuurlijk niveau, naast betrokkenheid, een aantal managementinstrumenten beschikbaar. Deze bevinden zich met name op het vlak van de administratieve organisatie. De procedures dienen te worden vastgelegd en er dient voor voldoende functiescheiding te worden gezorgd. Tevens zijn in dit kader de informatievoorziening en prestatiemeting belangrijke instrumenten.

2 Reglement Financieel Statuut blad 2 van 11 Artikel 2 Treasury aandachtsgebieden In het kader van treasury-management kunnen de volgende aandachtsgebieden worden onderscheiden: Betrokkenheid van Raad van Commissarissen, directeur-bestuurder, hierna directie te noemen en organisatie: Organisatiestructuur Betalingsverkeer Debiteurenbeheer Crediteurenbeheer Cashmanagement, onderdeel saldoregulatie Cashmanagement, onderdeel liquiditeitenplanning Cashmanagement, onderdeel liquiditeitenbeheer Lange termijn-financiering/belegging Prestatiemeting en verantwoording Hierna zal per onderdeel kort worden aangegeven wat Rondom Wonen verstaat onder de hiervoor genoemde begrippen. Tevens zal worden aangegeven welke maatregelen zijn getroffen c.q. welk beleid terzake gevoerd zal worden. Artikel 3 Betrokkenheid van Commissarissen, directie d en organisatie Vanuit de opvatting dat treasury een weerspiegeling is van het handelen van de organisatie hebben alle actoren binnen de organisatie van Rondom Wonen inclusief Raad van Commissarissen en de directie, invloed op het treasurymanagement. Een bewuste betrokkenheid van de belangrijkste actoren binnen de organisatie is een noodzakelijke voorwaarde voor een optimaal treasury-management. Rondom Wonen hecht grote waarde aan een goed treasury-management systeem. Zowel de Raad van Commissarissen, de directie als de uitvoerende organisatie houden zich met deze materie bezig, hetgeen allereerst blijkt uit dit, door de Raad van Commissarissen en de directie bekrachtigde, financieel statuut en het hierna vermelde onder organisatiestructuur. Betrokkenheid blijkt ook uit de periodieke informatievoorziening met betrekking tot deze materie aan de Raad van Commissarissen en de directie. De omvang van de organisatie beperkt noodzakelijkerwijze het aantal mensen dat zich nadrukkelijk met treasury-management bezig houdt. Artikel 4 Organisatiestructuur De organisatiestructuur richt zich op de taakverdeling binnen de organisatie. Het is van belang dat alle clusters een duidelijke plaats in de organisatie hebben, opdat ook functionarissen kunnen worden aangesproken op de uitvoering van de bij de cluster behorende activiteiten.

3 Reglement Financieel Statuut blad 3 van Treasurycommissie Rondom Wonen beschikt over een Treasurycommissie, hierna TC te noemen als adviesorgaan voor de statutaire directie en het hoofd afdeling financiën, hierna FIN te noemen. Het doel van de TC is het vergroten van de kwaliteit van de besluitvorming op het terrein van financieren en beleggen. De status van dit TC is die van een klankbordgroep voor directie en hoofd FIN voor treasuryzaken (beleidsvoorbereiding en -advisering). De TC adviseert gevraagd en ongevraagd de directie. Besluitvorming vindt plaats door de directie. In voorkomende situaties, afhankelijk van de statutaire bepalingen terzake, eerst na (voorafgaande) goedkeuring van de Raad van Commissarissen. Deze TC bestaat naast de directeur en het hoofd FIN, tenminste uit één (extern of intern) lid met een bancaire, fiscale en/of financiële achtergrond en een (ingehuurde) onafhankelijke externe treasurydeskundige. De externe leden van de TC mogen geen directe binding hebben met de huisbankier van Rondom Wonen. De Treasurycommissie komt als de regel tenminste tweemaal per jaar bijeen. Daarnaast is met de externe deskundige afgesproken dat actuele ontwikkelingen tijdig en regelmatig, doch in ieder geval maandelijks, die van belang zijn voor de financiële bedrijfsvoering van de corporatie, worden gemeld en waar nodig van een passend advies worden voorzien. Daarnaast dient de externe deskundige op afroep (telefonisch) beschikbaar te zijn voor eventuele incidenten of indien binnen korte tijd expertise is gewenst. 2. Werkorganisatie Ten behoeve van een grote mate van betrouwbaarheid van de informatievoorziening is een adequate administratieve organisatie, inclusief de daarin opgenomen maatregelen van interne controle, van essentieel belang. Dit geldt zeker ten aanzien van het gehele treasurygebied. De omvang van Rondom Wonen is echter zodanig dat controletechnische functiescheidingen slechts in beperkte mate kunnen worden doorgevoerd. Het hoofd van de afdeling FIN is in eerste instantie belast met het treasury-management. Hij geeft uitvoering aan het terzake vastgestelde beleid binnen de randvoorwaarden zoals vastgesteld in dit financieel statuut. Het hoofd FIN, die derhalve als treasurer optreedt, heeft een (weliswaar gedeelde) beschikkingsbevoegdheid. De registrerende functie met betrekking tot deze activiteiten dient, uit controletechnische overwegingen, daarom bij de teamleider financiële administratie te worden gelegd. Hierna wordt in hoofdlijnen de organisatie van het treasury-management weergegeven: De directie geeft het hoofd FIN, binnen de randvoorwaarden van het procuratiereglement opdracht, met het in acht nemen van de in dit financieel statuut genoemde uitgangspunten, om uitvoering te geven aan het beleggings en financieringsbeleid Het hoofd FIN treedt hierbij op als treasurer. Vertegenwoordiging door de directeur en medewerkers van de werkorganisatie is vastgelegd in het procuratiereglement onderdeel tekenbevoegdheidsregeling.

4 Reglement Financieel Statuut blad 4 van 11 Per kwartaal wordt via een interne controle beoordeeld of de saldi van de beleggingen en van de leningen in overeenstemming zijn met de financiële administratie De teamleider financiële administratie draagt er zorg voor dat gecontroleerd wordt of de transacties, de dividenden renteontvangsten enerzijds en de rentebetalingen anderzijds volledig, juist en tijdig zijn verantwoord Ook wanneer transacties nog niet tot financiële afwikkeling hebben geleid, zal de omvang en aard van de ingenomen posities uit de administratie moeten blijken. Aan de transacties zijn de volgende organisatorische randvoorwaarden verbonden: Transacties, die betrekking hebben op een verandering van een beleggingscategorie, dan wel op een nieuwe belegging of een (nieuwe) lening, zoals is vastgelegd in de statuten onder artikel 9 lid 5 sub n, boven de 10 miljoen behoeven de goedkeuring van de Raad van Commissarissen. Alle beleggingen en financieringen worden direct verantwoord in de financiële administratie Transacties die afwijken van het vastgestelde beleid, dan wel een hoge risicograad hebben, worden ter goedkeuring aan de Raad van Commissarissen voorgelegd Statutaire bevoegdheden worden vooraf aan partijen kenbaar gemaakt. Voor zowel aan te trekken middelen als uit te zetten middelen worden in principe meerdere offertes gevraagd. Uit oogpunt van repressieve controle dient getoetst te worden of de afspraken zijn nagekomen. Hierbij wordt gedacht aan: heeft uitvoering binnen beleidskader plaatsgevonden; zijn bevoegdheden niet overschreden; zijn autorisatieprocedures nageleefd; zijn limieten niet overschreden. De directie en de Raad van Commissarissen hebben hierin een controlerende rol. De ingestelde Treasurycommissie kan de directie adviseren over zowel beleggings als financieringsmogelijkheden. Toetsing van genomen beslissingen vindt per kwartaal, aan de hand van de bestuursbesluitenlijst en de kwartaalrapportage, achteraf plaats. Artikel 5 Betalingsverkeer Het onderdeel betalingsverkeer richt zich op de uitvoering van het betalingsverkeer en de maatregelen om de met het betalingsverkeer gemoeide kosten te verminderen. Het betalingsverkeer geschiedt zoveel mogelijk giraal. Kasgelden worden, ter vermijding van rentederving, zoveel mogelijk beperkt Voor het beheer van de kas is een kas-instructie opgesteld, waarin het maximale kassaldo is opgenomen. Betalingen worden zoveel mogelijke geclusterd en geschieden in principe 1 maal per week. Hierbij wordt gebruik gemaakt van geautomatiseerde aanlevering van betalingsvoorstellen en opdrachten. Incidentele betalingen worden zoveel mogelijk vermeden.

5 Reglement Financieel Statuut blad 5 van 11 Artikel 6 Debiteurenbeheer Het debiteurenbeheer richt zich op de beperking van de uitstaande debiteurenpositie en de daarmee samenhangende rentederving. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen het traject tot facturering en de maatregelen om een correcte en tijdige ontvangst te bewerkstelligen (het invorderingstraject). 1. Huurdebiteuren Facturering van de te ontvangen huren geschiedt uiterlijk 7 dagen vóór de maand waarop de huur betrekking heeft. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van automatische incasso. De bodem in het streefpercentage automatische incasso s is 70 %. De volgende invorderingsmaatregelen zijn van kracht: automatische incasso vindt plaats op de 5 e en (bij uitzondering op) de 15 e van de maand gestorneerde automatische betalingen worden direct na berichtgeving van bankgirocentrale gemeld aan huurdebiteuren op de 15 e van de maand worden de huurdebiteuren herinnerd aan het feit dat zij nog niet hebben betaald door middel van een herinneringsacceptgiro; bij achterstand 1 maand 1 e aanmaning (NCCW) bij achterstand van 1½ maand 2 e aanmaning (NCCW), vordering verhogen met 22,50 administratiekosten en dreigen gerechtelijke invordering bij achterstand van 2 maanden 3 e aanmaning (NCCW) en een profitletter van de deurwaarder en 50 extra kosten ( 27,50 profitletter en 22,50 administratiekosten) en melding dat nog drie dagen gelegenheid is zelf betaling bij Rondom Wonen te regelen wordt hierna niet tot betaling overgegaan, volgt gerechtelijke invordering via een Deurwaarderskantoor Vanaf het moment van ontstaan van schuld wordt bij betaling na één maand vanaf deze datum de wettelijke rente in rekening gebracht in de procedure wordt gelegenheid gegeven betalingsafspraken te maken, waarop regelmatig op de vaste ijkpunten controle wordt uitgeoefend. 2. Overige debiteuren Facturering vindt maandelijks plaats aan de hand van de onderhoudsadministratie en overige gegevens. Debiteuren krijgen 14 dagen de gelegenheid te betalen. De volgende invorderingsmaatregelen zijn van kracht: Na een maand wordt een betalingsherinnering verzonden, met het verzoek alsnog over te gaan tot betaling. Is 1½ maand later nog geen betaling ontvangen, dan wordt een tweede herinnering gestuurd met een dreiging van gerechtelijke invordering. Heeft na 2 maanden nog geen betaling plaatsgevonden, dan volgt gerechtelijke invordering. Vanaf het moment van ontstaan van schuld wordt bij betaling na één maand vanaf deze datum de wettelijke rente in rekening gebracht.

6 Reglement Financieel Statuut blad 6 van 11 Artikel 7 Crediteurenbeheer Het crediteurenbeheer richt zich enerzijds op de maatregelen die moeten voorkomen dat Rondom Wonen onnodig eerder betaalt dan noodzakelijk of gewenst is, waardoor er sprake is van rentederving en anderzijds op de maatregelen die moeten voorkomen dat de corporatie wordt geconfronteerd met boetes of extra rentelasten door te late betaling. In het algemeen wordt gestreefd naar een uiterste betalingstermijn van 30 kalenderdagen na ontvangst factuur (datum poststempel), als de prestatie is verricht en de factuur is geverifieerd. Daarnaast wordt uiteraard rekening gehouden met de betalingsvoorwaarden van de betreffende leverancier en in overeenstemming gemaakte afspraken over de betaalwijze en betaaltermijnen. Facturen worden op de dag van binnenkomst administratief verwerkt. Hierbij wordt een vervaldatum in het systeem aangemaakt. rekening houdend met het hiervoor genoemde uitgangspunt. Betaalvoorstellen worden op afroep door het systeem gegenereerd. In de betaalprocedure is voorzien in het herstellen van fouten en het genereren van een definitief betaalvoorstel en een betaaldiskette. Alvorens tot betaling over te gaan worden de facturen op juistheid gecontroleerd. Bij het invoeren van de vervaldata wordt door de boekhouder gelet op de mogelijkheid van eventuele kortingen, rekening houdend met eventuele rentenadelen. Artikel 8 Cashmanagement onderdeel saldoregulatie Het cashmanagement onderdeel saldoregulatie, richt zich op de maatregelen die Rondom Wonen heeft genomen om de saldi van de diverse rekening-courantverhoudingen zoveel mogelijk te beperken. Het rekening-courant is in de regel de meest onvoordelige financierings respectievelijk beleggingsvorm. Dit betekent dat enerzijds voorkomen moet worden dat gelijktijdig debet en creditposities voorkomen en anderzijds dat gestreefd moet worden om het totale saldo in rekening-courant zoveel mogelijk te beperken. Het aantal rekening-courantverhoudingen met diverse banken wordt zoveel mogelijk beperkt. Voor reguliere transacties wordt zaken gedaan met de lokale Rabobank. Met de Rabobank zijn prijsafspraken gemaakt in het kader van de saldoregulatie. Als saldo van het rekening-courant wordt maximaal debet en credit aangehouden. Voor het afsluiten van derivatencontracten (swap, swaptions c.a.) is het noodzakelijk om bij die aanbiedende contractpartij, reguliere handelsbanken, een rekening courant verhouding aan te gaan. Gestreefd wordt naar een rendement gelijk aan minimaal het Euriborpercentage met een korting van maximaal 25 bij een creditsaldo en een opslag van maximaal 40 bij een debetsaldo. Prijsafspraken hierover worden aan het begin van het jaar gemaakt en jaarlijks herzien. Artikel 9 Cashmanagement, onderdeel liquiditeitsplanning Het cashmanagement, onderdeel liquiditeitsplanning, richt zich op de informatie die nodig is om de financierings- en beleggingsinstrumenten te kunnen inzetten. De planning kent een korte termijn-versie en een meerjaren-versie. De korte termijnversie dient als basis voor het liquiditeitenbeheer, terwijl de meerjaren-versie gebruikt wordt bij de financierings- en beleggingsbeslissingen.

7 Reglement Financieel Statuut blad 7 van 11 De liquiditeitsplanning wordt opgezet voor de periode van minimaal 10 jaar. Hierbij worden de kasstromen uit exploitatie-, investerings-, financierings en beleggingsactiviteiten zichtbaar gemaakt, waardoor voor langere periode inzicht ontstaat over de mogelijke toe of afname van liquide middelen. Het is dus van belang inzicht te hebben in de vervaldata (renteconversiedata) van de diverse financieringsvormen. Hierdoor wordt het mogelijk om renterisico's in de toekomst te onderkennen en hierop tijdig op gefundeerde wijze te kunnen inspelen, gebruik makend van het inzicht in de kasstromen. Artikel 10 Cashmanagement, onderdeel liquiditeitenbeheer Het cashmanagement onderdeel liquiditeitenbeheer, richt zich op de gerichte inzet van financierings en beleggingsinstrumenten met een korte looptijd (globaal korter dan een jaar). Een gerichte inzet betekent dat een betrouwbaar beeld bestaat omtrent de verwachte liquiditeitsontwikkeling, dat er een beleid is ten aanzien van het soort risico dat Rondom Wonen wil lopen en de instrumenten die daarbij passen. Jaarlijks wordt aan de hand van de jaarbegroting een liquiditeitsprognose voor het komende jaar opgemaakt. Elk kwartaal wordt deze prognose bijgesteld. Aan de hand van deze prognose wordt getracht zoveel mogelijk rendement te halen uit de overtollige middelen, rekening houdend met de lange termijnplanning, dan wel tijdig te voorzien in een mogelijk liquiditeitstekort. Het maximale bedrag aan direct opeisbare liquide middelen op rekening courant bedraagt Een zogenaamde telespaarrekening of overeenkomstige producten, die het karakter hebben van een depositorekening (gelijkwaardige rente) wordt niet geacht te behoren tot het hier genoemde begrip "opeisbare liquide middelen". Overigens zal. indien een tekort leidt tot financiële voordelen, een negatief liquiditeitssaldo worden geaccepteerd voor een beperkte periode (rekening-courant-krediet). Gestreefd wordt om middels afspraken met de huisbankier te komen tot saldoregulering met verschillende rekeningnummers. Voorts zijn met de huisbankier passende afspraken gemaakt over een rekening-courant-krediet faciliteit van 4,5 miljoen. Overeenkomstig de bepalingen en voorwaarden van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) kan maximaal 7,5% van de totale leningportefeuille als kortgeld worden aangetrokken (kasgeld en debet saldo rekening courant)

8 Reglement Financieel Statuut blad 8 van 11 Artikel 11 Lange termijn financiering / belegging De lange termijn-financiering / belegging richt zich op de gericht inzet van de financierings en beleggingsinstrumenten met een langere looptijd (globaal langer dan een jaar). Uitgangspunten voor beleggings en financieringsbeleid: De bestaande beleggings- en financieringsportefeuille wordt geanalyseerd op renterisico's en rendementsrisico's. De externe treasury-adviseur maakt met het hoofd FIN een analyse voor de TC. De TC adviseert de directie en het hoofd FIN. Het hoofd FIN brengt vervolgens een concreet advies uit aan de directie over de gewenste maatregelen ten behoeve van afdekken van renterisico's en rendementsrisico's. Beslissingen met betrekking tot de omvang van (nieuwe) beleggingen en (nieuwe) financieringen worden gedaan aan de hand van de meerjarenliquiditeitsplanning en een advies van de TC. Het hoofd FIN brengt hieromtrent concreet advies uit aan de directeur. De directeur beslist. Interne financiering wordt als belegging aangemerkt; dit levert een vrij zeker rendement op. In principe gaat interne financiering vóór externe financiering. Op grond van de meerjaren-prognose en het advies van de TC brengt het hoofd FIN advies uit aan de directeur. De directeur beslist over de inzet van interne financiering. Het maximum voor de korte termijn financiering bedraagt ex WSW 7,5% van de totale leningportefeuille (rekening courant + kasgeld) Er mag buiten de reguliere renteproducten (annuïtair, lineair, fixe) gebruik worden gemaakt van de overige door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) te borgen renteproducten, zoals bijvoorbeeld een variabele roll-overlening en van renteinstrumenten, zoals bijvoorbeeld Future Rate Agreement (F.R.A.), Interest Rate Swap en Swapoptions, Caps, Floors en Collars. Uitgangspunt is dat de genomen posities afgedekt zullen zijn, waardoor risico's worden vermeden en maximale flexibiliteit wordt verkregen. 1. Beleggingen Het gewenste minimum ten aanzien van het gemiddeld rendement op externe beleggingen zal jaarlijks in de jaarbegroting worden bepaald. In principe wordt van een nul-optie uitgegaan, waarbij weinig valt te beleggen. Indien nodig zal het percentage in het jaar middels de kwartaalrapportage worden aangepast. Een en ander afgeleid van financiële ratio's als solvabiliteit en omvang eigen vermogen. Hiernavolgend worden de toegestane beleggingscategorieën opgesomd met daarachter het aantal dat de afzonderlijke categorie maximaal mag uitmaken van de totale portefeuille in guldens actuele waarde. Bouwgrond gelegen in Nederland (buiten Pijnacker Nootdorp) 0% Bouwgrond gelegen in Pijnacker-Nootdorp Maximaal 10% van de leningportefeuille 10% Gebouwen gelegen in het werkgebied (oud Haaglanden) 5% Termijndeposito's in Euro's bij ingevolge de Wet Toezicht Kredietwezen 100% geregistreerde kredietinstellingen Nederlandse Staatsleningen 50%

9 Reglement Financieel Statuut blad 9 van 11 Medium Term Notes in Euro's van eerste klas debiteuren 50% Onderhandse leningen in Euro's van eerste klas debiteuren 40% Beleggingsfondsen in op de Amsterdamse Effectenbeurs genoteerde 25% aandelen en obligaties in Euro's Er mag uitsluitend worden deelgenomen aan collectieve beleggingsfondsen waarin het aandeel van de obligaties minimaal 50 % bedraagt van de totale portefeuille van het fonds. De toegestane beleggingsfondsen betreffen uitsluitend nationale fondsen van de grote banken. Obligaties genoteerd op de Amsterdamse Effectenbeurs in Euro's van eerste 40% klas debiteuren Aandelen genoteerd op de Amsterdamse Effectenbeurs in Euro's 5% Hierbij mag in één onderneming niet meer belegd worden dan 1 % van de totale Beleggingsportefeuille Participatie-aandelen in de Stichting Administratiekantoor NCCW 5% Collegiale financiering met een looptijd minder dan 1 jaar 5% Risico mijdende derivaten 65% Inzet van derivaten geldt voor bedragen vanaf 2,5 miljoen. Het gebruik van derivaten heeft als doel het rendement van de beleggingen binnen zekere marges te houden. Het beleggingsbeleid omtrent het inzetten van derivaten zal risicomijdend zijn. Risicovolle beleggingen zijn ingevolge de garantievoorwaarden van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw niet toegestaan. Het gebruik van derivaten als belegging met uitsluitend doel rendement te behalen, wordt in principe uitgesloten. De volgende derivaten komen in aanmerking: o Future Rate Agreement (FRA) (beheersen van renterisico's -minimum 2,5 miljoen) o Interest Rate Swap / swaptions (uitwisselen rente-betalingen -minimum 2,5 miljoen) o Caps, Floors of Collars (begrenzen rente-fluctuaties -minimum 2,5 miljoen) o Zero's De beleggingen worden zodanig verricht dat spreiding van risico's plaatsvindt. De beleggingsportefeuille wordt periodiek (minimaal per kwartaal) beoordeeld. Dan wordt bezien of wijzigingen noodzakelijk zijn uit het oogpunt van de rendementsdoelstelling en het spreiden van (rente) risico's. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de externe deskundigheid en de advisering van en via de TC 2. Financiering Gestreefd wordt naar een minimalisering van de gemiddelde vermogenskosten van externe financiering. Een en ander afgeleid van de omvang van de financiële ratio's als solvabiliteit en omvang eigen vermogen en de marktsituatie. Bij het aantrekken van externe financieringsmiddelen wordt bij het bepalen van de leningvoorwaarden rekening gehouden met de bestaande leningenportefeuille. De externe financiering wordt zodanig verricht dat een spreiding van risico s, alsmede een optimale flexibiliteit in de portefeuille wordt bewerkstelligd.

10 Reglement Financieel Statuut blad 10 van 11 Het moment van aantrekken van externe financieringsmiddelen wordt bepaald door de rentestand op de kapitaalmarkt, de rentevisie van de TC en het hoofd FIN en de directie, alsmede de behoefte aan financiering. In de jaarbegroting zal jaarlijks het maximale financieringsrendement worden voorgesteld. Indien nodig zal het percentage in het jaar middels de kwartaalrapportage worden aangepast. Ter beperking van de risico's is het toegestaan om van risicobeperkende derivaten gebruik te maken, zoals genoemd in deze paragraaf. Het aantrekken van financieringsmiddelen geschiedt onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw met een achtervang van de gemeente Pijnacker- Nootdorp, dan wel een garantie van de gemeente Pijnacker-Nootdorp zelf. Het aantrekken van leningen voor beleggingsdoeleinden is toegestaan, indien dit alleen voor renteproductie gebeurt. De te betalen rente moet dan lager zijn dan de te ontvangen rente bij een gelijke looptijd. Artikel 12 Prestatiemeting en verantwoording Prestatiemeting en verantwoording richt zich op de maatregelen die de organisatie heeft genomen om het handelen van de treasurer te beheersen en om de effecten van het treasury-management inzichtelijk te maken. Het beheersen van de treasury-activiteiten, zowel door de directeur als door de Raad van Commissarissen hangt nauw samen met de administratieve organisatie en de informatievoorziening. Betrouwbaarheid van de financiële verantwoording wordt zoveel mogelijk gewaarborgd door de registrerende bevoegdheid neer te leggen bij de teamleider financiële administratie en door de bepalingen in het vigerende procuratie reglement en daarbij vastgelegde randvoorwaarden. Informatie over het totale treasury-management aan de Raad van Commissarissen en de directie vindt minimaal elk kwartaal plaats door middel van kwartaalrapportages. Met betrekking tot het treasury-management wordt hierin in ieder geval de volgende informatie verstrekt (voor de raad van commissarissen op hoofdlijnen): 1. Debiteurenbeheer Omtrent het debiteurenbeheer zal inzicht worden gegeven in de betalingsachterstand, de ontwikkeling hierin in de tijd en het percentage automatische incasso's. Tevens zal aandacht worden geschonken aan de eventuele noodzakelijke invorderingsmaatregelen. 2. Cashmanagement ment Indien noodzakelijk zal informatie worden verstrekt omtrent ontwikkelingen met betrekking tot saldoregulatie. Tevens zal aandacht worden geschonken aan de liquiditeitsprognose. Afwijkingen tussen de oorspronkelijke en de bijgestelde prognose zullen worden toegelicht. Jaarlijks zal een liquiditeitsplanning worden opgenomen bij de begroting voor het komende jaar.

11 Reglement Financieel Statuut blad 11 van Beleggingen Omtrent de beleggingen zal per categorie over de volgende onderwerpen worden gerapporteerd : aankoopwaarde beurswaarde rente en dividendontvangsten het maximale risico koersresultaten behaald rendement analyse behaald rendement ten opzichte van het begrote rendement Omtrent derivaten zal per transactie over de volgende punten worden gerapporteerd: aard transactie omvang transactie doel transactie verwacht en/of gerealiseerd resultaat met analyse van verschillen 4. Financiering Omtrent de financieringen zal in de kwartaalrapportages over de volgende onderwerpen worden gerapporteerd : stand portefeuille, gemiddelde rentevoet van nieuwe of geconverteerde leningen en effect op resultaat samenstelling leningportefeuille naar aard, typologie en andere modaliteiten afgesloten transacties en wijzigingen in risico s portefeuille Totaal aangegane verplichtingen met vervaldata en periode rentefixatie c.a. Vastgesteld door de directie op 3 januari 2008 en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen te Pijnacker op 21 februari 2008 De directie Namens de Raad van Commissarissen w.g w.g. w.g. ing. L.W. Greven W.L. de Groot M.M.M. Spaninks RA