Welkom CASUS. Gevolgen Procedure bij een ernstig ongeval. Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Welkom CASUS. Gevolgen 16-3-2012. Procedure bij een ernstig ongeval. Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering"

Transcriptie

1 Welkom CASUS Het is een mooie zonnige dag in de zomervakantie en je hebt een leuke mountainbiketocht op een parcours in Nederland op het programma staan. De groep is netjes op tijd en je gaat met 16 deelnemers op het parcours fietsen. Op en gegeven moment ga je de downhilltechniek oefenen en zet je een parcours uit. Het parcours kun je niet helemaal overzien, maar je gaat bij het gevaarlijkste punt staan voor correctie en instructie. Na 5 minuten komt een deelnemer in paniek aan gelopen en zegt dat haar vriendin over de kop is gegaan en tegen een boom is gevallen. Aangekomen bij het slachtoffer blijkt zij haar nek te hebben gebroken en is ter plaatse is verlamd. Bij controle van haar fiets bleek het voorwiel uit het frame te zijn geschoten. Wat zijn nu de gevolgen en onderzoeken? Met welke instanties krijg je als instructeur / buitensportbedrijf te maken? Gevolgen 112 politie en ambulance (officiële vaststelling van overlijden), slachtofferhulp voor overige deelnemers Voor verhoor naar politiebureau Mediahype Contact met verzekeraar Onderzoek Arbodienst Onderzoek Keuringsdienst van Waren Onderzoek justitie Rechtszaak (strafrecht en/of civiele recht) Uitspraak door justitie (idem later ook nog in hoger beroep) Procedure bij een ernstig ongeval Afhandeling schadeclaim en bijstellen veiligheidsplan Nazorg voor het slachtoffer Ernstig ongeval Onderzoek door overheidsinstanties en verzekeraars Volledige invulling van de ongevallen registratie Nazorg voor het slachtoffer Bloemetje + persoonlijk bericht Regelmatig informeren naar het slachtoffer Via de advocaat of vertrouwenspersoon van het slachtoffer informeren of het goed is om met het slachtoffer contact op te nemen. Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering Uitkering schade (civiele procedure) verzekeringspremie hoog Niet alle landen zijn gedekt Niet altijd alle activiteiten zijn verzekerd Veiligheidsplan is een vereiste 1

2 Verzekeren via de SIE Bedrijfsaansprakelijkheid Overige verzekeringen (Voets Assurantiën) bedrijfsrechtsbijstand arbeidsongeschiktheidsverzekering ziekengeldverzekering inventaris/goederen verzekering Voets assurantiën kan u van a tot z begeleiden op het gebied van verzekeringen Aansprakelijkheidsverzekering Niet d.m.v. percentage omzet, maar d.m.v. aantal van het maximaal aanwezige instructeurs Lidmaatschap SIE verplicht maar goedkoop. Veiligheidsproduct wordt compleet aangeleverd * * organisatie risicomanagement en samenstellen veiligheidshandboek gebeurt door het buitensportbedrijf. Risicobeheersing Theorie risicobeheersing Achtergronden Organisaties Wetgeving Risicomanagement Met risicobeheersing/management tracht de buitensportorganisatie de mogelijkheid op materiële of immateriële schade tot een acceptabel niveau te reduceren of beperken. 3 herkenbare factoren m.b.t risicobeheersing: fysiek (blessures, verwondingen, ziekte, etc.) psychisch (traumatische ervaring, sociaal onbehagen, etc.) financieel (vernieling, rechtszaak, etc.). 2

3 Direct verbonden risico s Direct verbonden risico s zijn risico s die een buitensportactiviteit met zich mee brengt. Deze risico s zijn vaak niet weg te denken of te elimineren, maar zijn vaak wel te beperken tot een ethisch en sociaal acceptabel risiconiveau. Aanvaardbare en niet-aanvaardbare risico s Aanvaardbare risico is het maximale risiconiveau dat ethisch en sociaal acceptabel is. Internationaal wordt het risiconiveau ingedeeld in 5 niveaus. Een mooi voorbeeld is bijvoorbeeld hoe lawinegevaar wordt geclassificeerd. Ongevallenpotentieel laag ongevallenpotentieel hoog ongevallenpotentieel De score van het ongevallenpotentieel is dan ook afhankelijk van twee factoren: - het aantal aanwezige gevaren - de waarde van het gevaar Hoe groter de interactie tussen deze twee gevaren, hoe groter de kans er is op een ongeval en hierdoor dus het potentieel erg hoog wordt. de bron van het gevaar de omstandigheden 3

4 Objectieve gevaren Objectieve gevaren zijn gevaren die veroorzaakt uit de locale omgeving. Deze gevaren gebeuren buiten de menselijke controle om. Subjectieve gevaren Subjectieve gevaren zijn beheersbare gevaren die door menselijke omstandigheden worden veroorzaakt. Het ongevalpotentieel uit subjectief en objectief gevaar Subjectief vs objectief Wanneer de objectieve en subjectieve gevaren elkaar tegen komen ontstaat er een ongevallen potentieel. Casus Het weer werd snel slechter. De wind raasde horizontaal over het land en de deelnemers waren doordrenkt en trilden als rietjes in hun katoenen T shirts terwijl de instructeur door bleef gaan. Het bivak was slechts een paar kilometer verwijderd en ondanks de vermoeidheid had de groep het vertrouwen dat ze het zouden gaan halen. Daarnaast wist eenieder dat het bivak synoniem stond voor een warme maaltijd en welverdiende rust in een warme slaapzak. Terwijl het begon te schemeren zocht een deelnemer een zaklamp in de enige dagrugzak die ze hadden meegenomen (het zou immers een korte dagtocht worden). Terwijl de groep, met een zwakke lichtstraal, afdaalde over een nauw & glibberig pad richting het bivak nam de concentratie snel af. Nadat enkele groepsleden behandeld waren voor onderkoelingsverschijnselen, merkte de instructeur op dat er 1 groepslid niet aanwezig was. Opdracht 1. Beschrijf de formele doelstelling van Risico management 2. Schrijf een kort verhaal waarin duidelijk het onderscheid naar voren komt tussen: direct verbonden, aanvaardbare, daadwerkelijke en ervaren risiso s 3. Beschrijf het verschil tussen objectieve en subjectieve gevaren 4. Noteer alle objectieve & subjectieve gevaren uit bovenstaand voorbeeld 4

5 Brancheorganisaties & dergelijk ISO normen Wetgeving buitensport Brancheorganisaties & instituten Vebon IDEA Branchevereniging klimsport BFNO Sportinstituut Europe Stichting veilig werken buitensport IDEA De Vebon (Vereniging van Buitensport Ondernemingen Nederland) is een brancheorganisatie voor buitensportondernemers binnen Nederland. ongeveer 100 leden kunnen verzekeren tegen aansprakelijkheid Tuv certificaat Branchevereniging voor het evenementenvak, sinds Naar de mening van IDEA moeten evenementen kwalitatief van het hoogste niveau zijn, georganiseerd worden door professionele bureaus en getoetst kunnen worden op hun marketing- en communicatiewaarde. BFNO De doelstellingen van de branchevereniging zijn voornamelijk het uitwisselen en ontwikkelen van kennis en informatie over het ondernemen van een klimhal, de hieraan gelieerde producten (zoals richtlijnen en opleidingen) en de behartiging van de gezamenlijke belangen van de leden. De BFNO (Beroeps Federatie van Natuursport Ondernemingen) is de Belgische brancheorganisatie. De BFNO heeft de laatste jaren intensief gewerkt rond het thema veiligheid en milieuzorg. Het begeleidingssysteem Veiligheid & Milieu dat hieruit voortvloeide is operationeel sinds

6 Het sportinstituut is een onafhankelijk veiligheidsinstituut voor de buitensport. In samenwerking met de buitensportopleiding van het CIOS wordt er continue inhoudelijk gewerkt aan verbetering van procedures en ondersteunende documenten, welke betrekking hebben op diverse buitensportdisciplines. De SVWB is een stichting is een zelfstandig orgaan, waarbij de leden de mogelijkheid hebben een polis af te sluiten Assurantiekantoor Schrauwen Fleuren (met betrekking tot. een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering). De aangesloten buitensportondernemingen moeten voldoen aan het veiligheidsconvenant zoals de stichting dit aangeeft, wanneer dit het geval is wordt er een certificaat afgegeven. Keuringsinstituten De veiligheidsnormen die wij op dit moment gebruiken binnen de buitensportbranche zijn verenigbaar met de internationale erkende normen voor managementsystemen. Deze internationale normen zijn de ISO 9001:2000 (op kwaliteitsgebied) en de ISO 14001:1996 (op milieugebied). Tüv Nederland TNO quality b.v. Toekomstige ISO norm Datum Status van de ISO norm De Internationale ISO werkgroep 7 Adventure Tourism ressorteert onder Technical Committee 228 Tourism and related services. ISO/TC 228 bestaat uit 67 participerende en observerende landen. In het eerste kwartaal van 2009 hebben de initiatiefnemers Brazilië en het Verenigd Koninkrijk een definitief voorstel in de vorm van een business plan bij ISO/TC 228 Tourism and related services ingediend. August 2010 February2011 February2012 August 2012 Committe Draft (werkdocument binnen de werkgroep) Draft International Standard (stemmingsronde met commentaar) Final Draft International standard (stemmingsronde zonder commentaar) Publicatie ISO norm 6

7 De nationale ontwikkelingen zijn opgestart door de NEN, naar aanleiding van het internationale ISO voorstel. Wetgeving en buitensport Fase activiteit einddatum verantwoordelijke 1 NL: Voorbereiden en informatiebijeenkomst oktober 2009 NEN i.s.m. partijen 2 NL: Oprichtingsbijeenkomst Maart/april 2010 NEN 3 NL: Oprichten normcommissie Maart/april 2010 NEN 4 Volgen/participatie normontwikkeling ISO/TC228/WG 7 adventure Tourism gedurende het gehele proces Normcommissie (stuurt delegatie naar WG) 5 Beoordeling ontwerp door ISO WG (proposal augustus 2010 ISO/TC/WG leden stage) 6 Stemmingsronde inclusief commentaar februari 2011 NEN (committee stage) 7 Stemmingsronde zonder commentaar (enquiry februari 2012 NEN stage) 8 Publiceren definitieve ISO norm (approval augustus 2012 ISO stage) 10 Publiceren ISO norm in Nederland NEN-ISO NEN Wetgeving & buitensport Wegenverkeerswet Warenwet Wapenwet Arbowet Milieuwet Wetgeving in het buitenland Strafrecht en civiele recht wegenverkeerswet meer dan x aantal personen vervoeren dan toegestaan geen juist rijbewijs in combinatie met het bestuurde voertuig voertuig is niet verzekerd of goedgekeurd rijden buiten openbare wegen roekeloos rijgedrag (artikel 5 van de wegenverkeerswet) Warenwet De Nederlandse warenwet is een wet waaraan een groot aantal uitvoeringsbesluiten zijn opgehangen. Deze wet richt zich onder andere op de deugdelijkheid van consumentenproducten zoals klimmateriaal. Wanneer er een ernstig ongeval plaats vindt zal meestal de keuringsdienst van waren onderzoek doen naar de deugdelijkheid van het materiaal. Wapenwet Bij de Nederlandse wet voor wapens en munitie gelden aparte bepalingen voor onder andere kruisbogen, paintballwapens en luchtwapens. Officieel geldt voor paintballwapens een minimale leeftijd van 18 jaar. Wet voor kruisbogen, pijlen en luchtdrukgeweren. 7

8 Arbowet Onder werken op hoogte vallen alle werkzaamheden op platte en hellende daken, platformen etc., waarbij een valgevaar van meer dan 2,5 meter op kan treden. Niet alleen de hoogte, maar ook het karakter van de werkzaamheden en de directe omgeving bepalen het aanwezige gevaar (Arbo beleidsregel 3.16 en de Europese wet 2001/45/EG van 27 juni 2001 artikel 11). Deze regelgeving is dan ook de maatstaaf voor de low ropes, touwbanen waar men zonder veiligheidslijnen zich mag verplaatsen. Milieuwet Iso geluidsoverlast gebruik van openbaar terrein, natuurgebieden, etc. verzamelen en afvoer van afval groepsgrootte Wetgeving in het buitenland België heeft voor fun & Adventure activiteiten een specifieke wetgeving. Dit zijn de twee Koninklijke besluiten; extreme ontspanningsevenementen (uit 2002) en actieve ontspanningsevenementen (uit 2004). Groot Brittannië heeft sinds 1996 de wettelijke verplichting van het Adventure Activities Licensing Scheme. Dit is een veiligheidsplan voor buitensportbedrijven met risicovolle activiteiten aan kinderen onder de 18 jaar. plaatselijke en landelijke wetgeving broedseizoen van vogels (b.v. het klimgebied Orpierre) gesloten klimgebieden, via ferrata s etc. seizoensgebonden vaartrajecten (kayak, raft etc.), denk aan België jachtseizoen (afgesloten gebieden m.b.t. mountainbike etc.) Het strafrecht in Nederland Bij de term juridische aansprakelijkheid is een er een onderscheiding tussen het burgerlijk recht (civiele recht) en het strafrecht. Groepsleiders, instructeurs en gidsen kunnen te maken krijgen met deze twee vormen van recht. Het strafrecht Geen hulpverlening aan slachtoffer(s) verlenen In de steek laten van slachtoffer(s) Dood door schuld Toebrengen van lichamelijk letsel Toebrengen van lichamelijk letsel door schuld Fysieke overbelasting van kinderen 8

9 De buitensportinstructeur is aansprakelijk wanneer hij of zij: Verkeerde uitleg, aanwijzingen of waarschuwingen heeft gegeven Onvoldoende het materiaal heeft gecontroleerd (knopen, lussen, slijtage, geen helm) Onjuiste beslissing heeft genomen (gebrek aan kennis) Geen overzicht heeft over de situatie (groepsgrootte, terrein) Daarnaast kunnen ook hobbyisten die hun vrienden in de buitensport introduceren aansprakelijk zijn. Het is niet helemaal waar dat de meest ervarene gelijk de persoon is welke aansprakelijk gesteld kan worden. Dit is pas van toepassing als men aan vier cumulatieve voorwaarden voldoet: Als eerste moet de meest ervarene duidelijk de leiding op de groep/deelnemers hebben. De deelnemers hebben een duidelijke ondergeschikte rol. ten tweede beslist de meest ervarene of de activiteit wel of niet kan doorgaan. ten derde moet de meest ervarene aanzienlijk meer buitensportkennis hebben dan de groep/deelnemers. als laatste beslist de meest ervarene over materiaalkeuze, de gebruikte technieken en de organisatie. CASUS Het is een mooie zonnige dag in de zomervakantie en je hebt een leuke mountainbiketocht op een parcours in Nederland op het programma staan. De groep is netjes op tijd en je gaat met 16 deelnemers op het parcours fietsen. Op en gegeven moment ga je de downhilltechniek oefenen en zet je een parcours uit. Het parcours kun je niet helemaal overzien, maar je gaat bij het gevaarlijkste punt staan voor correctie en instructie. Na 5 minuten komt een deelnemer in paniek aan gelopen en zegt dat haar vriendin over de kop is gegaan en tegen een boom is gevallen. Aangekomen bij het slachtoffer blijkt zij haar nek te hebben gebroken en is ter plaatse overleden. Bij controle van haat fiets bleek het voorwiel uit het frame te zijn geschoten. Wat zijn nu de gevolgen en onderzoeken? Met welke instanties krijg je als instructeur / buitensportbedrijf te maken? Gevolgen 112 politie en ambulance (officiële vaststelling van overlijden), slachtofferhulp voor overige deelnemers Voor verhoor naar politiebureau Media Onderzoek Arbodienst Onderzoek Keuringsdienst van Waren Onderzoek justitie Rechtszaak (strafrechtelijk en civiele recht) Uitspraak justitie Risicomanagement binnen het buitensportbedrijf Het kwaliteitshandboek strategisch niveau (beleid en processen) tactisch niveau (procedures) operationeel niveau (instructies, checklist en formulieren) 9

10 Het strategisch niveau vaststelling van het beleid en processen organigram van het bedrijf (taakverdelingen etc.) beleidsnotities (werkcontracten, stagecontracten, vergunningen, wetgevingen, etc.) procesbeschrijvingen Het tactisch niveau alle procedures niet die taakverbonden zijn. algemene risicoanalyse scholing instructeurs noodprocedures en specifieke handelingen werkafspraken personeel (eventueel CAO, werktijden etc.) Het operationeel niveau alles wat direct is verbonden met de activiteit eenheid van instructie handleidingen van de activiteit(en) specifieke risicoanalyse van de activiteit materiaal en beheer logboeken Niveau 3 de instructeur Risicoanlyse Taakverdeling Organisatie activiteit Eenheid instructie incidenten & instructie ehbo Niveau 4 de hoofdinstructeur Risicoanlyse Taakverdeling Organisatie activiteit Eenheid instructie incidenten & instructie Ehbo Monitoring & training Materiaal en beheer ontwikkeling 10

11 De risicoanalyse / SRI (standaard risico inventarisatie) omschrijving buitensportprogramma en classificatie van het risico (deze staan in de tabel van low, medium en high risk) ratio van de instructeur (hoeveel instructeurs op het aantal deelnemers. bijvoorbeeld 1 instructeur op 8 deelnemers bij klimmen) Minimaal aantal benodigde instructeurs (bijvoorbeeld bij de toggle zijn minimaal 2 instructeurs nodig (voor het inbinden en bij het remsysteem) minimale opleidingsniveau van de instructeur (assistent, instructeur of hoofdinstructeur) omschrijving van de risicofactoren en de beheersingsmaatregelen (beheersingsmaatregelen kunnen o.a. verwijzen naar het veiligheidsplan) omschrijving van de mogelijke gevolgen van de risicofactor(en) Ratio bepalen niveau van de deelnemers de instructeur (opleidingsniveau) de organisatievormen en de gekozen eenheid van instructie Het risico risicobeheersing van de activiteit Goedgekeurde risicoanalyse Instructeurs werkverdeling Eenheid van instructie techniek/handeling Eenheid van instructie incident specifiek OF Organisatieformulier Risicofactoren de technische factor de menselijke factor de organisatorische factor De technische factor persoonlijke uitrusting of accommodatie persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s) collectieve beschermingsmiddelen (CBM s) De menselijke factor de instructeurs en overige werknemers de deelnemers de toeschouwers en derden 11

12 De organisatorische factor instructie en begeleiding aan de deelnemers (organisatievormen, opleidingsniveau van de instructeur, etc.) de locatie (indoor of outdoor) en de materiële middelen De risicoanalyse (berekenen van de risicoindex) Berekening van de kans (waarschijnlijkheidsfactor) Berekening van het effect De risicoindex Score kans (waarschijnlijkheidsfaktor) 1: Zeldzaam 1% kans, als de gebeurtenis zich voordoet binnen 1 jaar 2: Niet waarschijnlijk 1% tot 10% kans, als de gebeurtenis zich voordoet binnen 1 jaar. Komt slechts incidenteel voor. 3: Redelijke kans 10% tot 30% kans, als de gebeurtenis zich voordoet binnen 1 jaar. Komt slecht af en toe voor. 4: Waarschijnlijk 30% tot 50% kans, als de gebeurtenis zich voordoet binnen 1 jaar. Komt redelijk vaak voor. 5: Zeer waarschijnlijk Groter van 50% kans, als de gebeurtenis zich voordoet binnen 1 jaar. Geen twijfel dat het niet voor zal komen. Score Effect 1: lichte verwonding Categorie pleisters plakken, kan activiteit vervolgen 2: verwonding zonder verzuim Verwonding met specifieke behandeling door Arts of EHBO post, vervolg activiteit niet mogelijk. 3: verwonding met verzuim Verwonding met specifieke behandeling door Arts of EHBO post, vervolg activiteit niet mogelijk. Verdere behandeling door Arts. 4: zwaar gewond met blijvende invaliditeit Verwonding met trauma en specifieke behandeling door specialist/ziekenhuis, vervolg activiteit niet mogelijk. Blijvende invaliditeit en AOW. Onderzoek justitie en keuringsdienst van waren. 5: Dodelijke verwonding Geen behandeling meer mogelijk, onderzoek door justitie en keuringsdienst van waren De risicoindex Risicoindex = kans X effect Maximale score: 25 Acceptabele score: 4 (bij een maximum van 2 bij kans / effect) Opstellen van risicofactoren De risicofactoren worden opgemaakt binnen 5 aangeven gebieden: - de instructeur - de deelnemers -de locatie -de organisatie - het materiaal -(overig) gaat het om objectief of subjectief gevaar? 12

13 De beheersingsmaatregelen Alle oplossingen om het risico tot een acceptabel niveau te beperken! en wie is verantwoordelijk voor deze taak? is de beheersingsmaatregel acceptabel (A) of niet acceptabel (NA) (restrisico) Soort verwonding Totaal overzicht analyse VA = vallen / struikelen BK = beknellen VB = verbranding VST = verstikking SN = snijden ST = stoten / schaven SCH = schotwonden VRD = verdrinking / onderkoeling Taakverdeling instructeurs 13

14 Opleidingsstructuur CIOS Blok A Assistent instructeur Blok B Buitensportinstructeur Outdoor animator Blok C Buitensportcoordinator specialist Organisatie formulier Interne bijscholing en opleiding 14

15 Attitude van de instructeurs bedrijfscultuur Taalgebruik gepaste kleding (herkenning als instructeur, ook van een grote afstand) Behulpzaamheid Inlevingsvermogen controle op veiligheid controle op naleving van opgestelde regels tijdig aanwezig professionele afstand tot deelnemers rookgedrag en alcohol Persoonlijke verzorging aandachtspunten Duidelijke uitwerking van de organisatievorm op een lesvoorbereidingsformulier, waarbij ook de didaktische werkvormen en aandachtspunten zijn verwerkt. Duidelijke uitwerking van de eenheid van instructie Scholingsprogramma Toetsing van de vaardigheid, praktisch en theoretisch Registratie van de geschoolde instructeurs Intructeursvolgsysteem (monitoren) taakverdelingen instructeurs Planning opleidingstrajecten Monitoren na de scholing Maand Boekingen Opleiding activiteit januari 0% februari 0% Werving nieuw instructeurs / stagiaires maart 20% Interne instructeursopleidingen april 60% Monitoren instructeurs en refresh mei 80% Oefenen noodprocedures juni 100% juli 100% Monitoren instructeurs en refresh augustus 100% septembe r 70% oktober 30% Inleveren logboeken november 0% december 0% Voorbereidingen eenheid van instructie naleven en corrigeren van regels / gedrag chronologische planning waarborging van de veiligheid overzicht en positie als instructeur uitstraling als instructeur Het persoonlijk logboek van de instructeur Risicofaktor: de deelnemer(s) persoonlijke gegevens en eigen CV gewerkte uren en dagen + activiteit trainingen (ehbo, interne opleiding) evaluaties en observaties Het logboek is opgeborgen bij het bedrijf, niet thuis. Ter inzage voor de hoofdinstructeur / bedrijfsleiding 15

16 Kinderen (jonger dan 11 jaar) - gevaar op fysieke overbelasting - lage concentratiecurve - besef voor gevaar - beperkte complexe handelingen - lichaamslengte Informatie verstrekking Verstandelijk gehandicapten - vaak niet instaat m.b.t. complexe handelingen - onvoorspelbare handelingswijze - zien minder risico 50/60 plussers - beperkte intensieve fysieke belasting - lage intensiteit Vrijgezellenfeest - minder serieus - alcoholconsumptie (onder invloed van ) Lichamelijk gehandicapt - beperkt in fysieke belasting en mogelijkheden - langere tijdsplanning voor activiteit scholieren - soms minder gemotiveerd - vorming van groepjes - fysiek soms minder vaardig pubers - minder gemotiveerd - afwijkend gedrag binnen organisatie doof - hogere ratio - instructie d.m.v. gebaren blind - hogere ratio - stap voor stap instructie ADHD - snel afgeleid - geen geduld voor lange uitleg - kan niet op z n beurt wachten kledingadvies (meestal sportkleding met dichte sportschoenen) douchespullen en eventueel reservekleding wel of geen lunchpakket gegevens zorgverzekeraar en legitimatie aanvang activiteit (duur van de activiteit) en bij wie te melden PDD-NOS - slechte ontwikkelde sociale vaardigheden - beperkte verbale en non-verbale vaardigheden - stereotiep gedrag Validiteitverklaring: Geen juridische waarde Wel aantoonbaar bewijs Bewustwording van de deelnemers Constructies Vaste contructies controlesysteem controle van vaste touwen (touwbaan), controle op slijtage en dergelijk. controle van verankeringpunten (slijtage, verbogen ogen, roest/oxidatie, scheuren in verankering muur/beton) controle palen (houtrot, scheuren, etc.) controle kwaliteit materiaal (planken, grepen, onderdelen) 16

17 Keuringsnormen NEN EN : artificiële klimstructuren met zekerpinten NEN EN : boulderwanden NEN EN : klimgrepen Keuring is momentopname NEN normen nog niet verplicht Openbare gebieden aandachtpunten afval, glasscherven etc. gevaarlijke obstakels (omgevallen boom over atb parcours, of wildwatertraject) controle op mogelijk steenslaggevaar etc. Controle objecten (haken etc.) Wetgeving (lokaal) Buitensportmateriaal 17

18 lijst met benodigde materialen Keurmerken materiaal Materiaal onderhoud en aanschaf nieuw materiaal controle van het materiaal aanschaf van het buitensportmateriaal EN.341 Zekeringapparaten EN Statisch touw EN Dynamisch touw EN 354 Touw of ketting EN 355 Apparaat dat energie absorbeert EN 358 Positioneringgordels EN 361 Integraalgordels EN 362 Carabiners etc. EN 397 Industriële veiligheidshelmen EN 795 Verankeringmiddelen (haken etc.) EN 813 Heupgordels EN 1496 Reddingsapparaten voor hijsen EN 1498 Reddingsapparaten voor afdalen EN 1891 Prussiklijnen etc. EN 564 Statische touwen EN 565 Tape EN 566 Schlings EN 567 stijgklemmen EN 568 Ijsboren EN 569 friends EN 892 Dynamische klimtouwen EN 893 Stijgijzers EN 958 Energieopname apparaten (b.v. klettersteige etc.) EN 959 Haken EN Nuts EN carabiners EN Hexentrics EN Gordels EN Katrollen EN Klimhelmen EN Materialen voor in het ijs Materiaal markeren graveren op metalen voorwerpen (geen invloed op de breeksterkte) tapen (alleen aan het uiteinde van het touw) of stickers (logo, keuringssticker) markeren met behulp van een stift (touwlengte en midden markering) of andere bedrukkingmethode (logo s etc.), eventueel stikken. 26 e week 2009, fabrikatienummer: 1472 grigri: 3 jaar carabiners: 10 jaar helmen: 5 jaar Gebruikersduur Fabrieksgarantie of eigen controlesysteem? 18

19 materiaalbeheer Laat buitensportmateriaal niet in direct zonlicht drogen. Berg het materiaal op in een droge en donkere omgeving waar geen zonlicht bij kan komen. markeer het materiaal en berg dit op, op een vaste plaats Registratie van het materiaal materiaal registratie lijst materiaal uitgave en inname lijst voor activiteiten materiaal check/onderhoud lijst, met daarop prioriteitsoverzicht voor reparatie en /of vervanging. overzichtslijst wanneer en door wie onderhoud wordt verricht. Deze werkzaamheden moet een continue proces zijn. EHBO beheer Vaste ehbo voor locaties /activiteiten met registratienummer Verpakking aanpassen naar omstandigheden Inhoud aanpassen naar activiteit Checklist met inhoud Lijst met telefoonnummers / adressen Reserve EHBO voor aanvulling EHBO altijd verplicht aanwezig! Risicovolgsysteem Organisatiemodel risicovolgsysteem Ongevallen registratie veiligheidsplan en beleidsnotities Bijstellen beleid en/of veiligheidsplan Uitvoering activiteiten & veiligheidsplan eventueel externe audits interne audits en controlesystemen 19

20 Inhoud melding omschrijving van de aard van het incident (materieel, persoonlijk letsel, incident of vermissing) aard van het letsel datum en plaats van het voorval de activiteit en de oorzaak van het voorval, betrokken materiaal omschrijving slachtoffer getuigenverklaring van de instructeur en/of deelnemers/derden getroffen maatregelen na het incident eventueel een schets van het voorval Een goede registratie betekend: Doeltreffende maatregelingen Risicobeperking en/of uitsluiting Wettelijk is een ongevallen registratie niet verplicht waardoor het in de praktijk geen vruchten af kan werpen. De huidige metingen zijn gebaseerd op ziekenhuis rapporten en verslagen uit het nieuws. Realiseerbaarheid 1 landelijk meldpunt Anonieme melding bij onafhankelijke organisatie Registratie zowel door bedrijven als opleidingen (stage, etc.) Auditten Interne audit uitgevoerd door personeel (hoofdinstructeur binnen het bedrijf) controleert de processen Externe audit idem interne audit, alleen uitgevoerd door externe (onafhankelijke instantie), meestal om de 2 jaar. De externe audit Formulier interne & externe audit Nadeel: kosten (rond de 1000euro) eventuele oplossing: videoverslag + telefonisch interview (geen keurmerk aan gekoppeld, wel certificaat SIE) Voordeel: realistisch rapport Voordeel: keurmerk (Tuv certificering) 20

21 Nieuwe ontwikkelingen Ontwikkelingen Open source risicobeheersing Registratie documenten (exel) Videoinstructies Specialisatieopleidingen Boek risicobeheersing + werkboek studenten & docentenhandleiding (PWT) Certificaat SIE Open source Risicobeheersing Complete veiligheidsproducten in PDF (word voor leden) Alle publicaties & ontwikkelingen over veiligheid Ondersteunende documenten voor registratie Interne audit (uitgewerkt) Onderwijsproducten Ontwikkelingen i.s.m. buitensportopleiding. Continue aanvoer van nieuwe producten. Updates van huidige producten (verbeteringen) op aanvraag voor leden Online ongevallen registratie Videoinstructies (eenheid van instructie / materiaalbeheer) Website SIE Alles over risicobeheersing Forum over risicobeheersing Inloggen voor SIE leden multimedia Discussieronde 21

AUDIT. Sport Institute Europe. Korte brainstorm

AUDIT. Sport Institute Europe. Korte brainstorm Sport Institute Europe Korte brainstorm Wensen vanuit de leden m.b.t. toekomstige verbeteringen en ontwikkelingen binnen het sportinstitute. Huidige ontwikkelingen SIE Aansprakelijkheidsverzekering. Herstructurering

Nadere informatie

Met het 10-stappenplan van de SIE heb je een risicoplan voor je buitensportorganisatie, maar dan ben je er nog niet..

Met het 10-stappenplan van de SIE heb je een risicoplan voor je buitensportorganisatie, maar dan ben je er nog niet.. Nieuwsbrief SIE april 2012 Voorwoord email: info@sportinstitute.nl telefoon: 0031165714469 51469 Bergisch Gladbach Trade register: 29 july 2008 / Ambsgericht Gladbach VR2525 Sport Institute Europe e.v.

Nadere informatie

Handleiding risicoplan Sport Institute Europe versie HANDLEIDING

Handleiding risicoplan Sport Institute Europe versie HANDLEIDING HANDLEIDING Uitleg Risicoplan en risicovolgsysteem Sport Institute Europe Aan de hand van deze handleiding zullen we u zo duidelijk mogelijk uitleggen waaraan het risicoplan moet voldoen. Voor het aanleveren

Nadere informatie

Voorwoord. Processing en approved member bij de SIE

Voorwoord. Processing en approved member bij de SIE Nieuwsbrief SIE oktober 2011 Voorwoord email: info@sportinstitute.nl telefoon: 0031165714469 51469 Bergisch Gladbach Trade register: 29 july 2008 / Ambsgericht Gladbach VR2525 Sport Institute Europe e.v.

Nadere informatie

Deeltijd opleidingen buitensport

Deeltijd opleidingen buitensport Deeltijd opleidingen buitensport De buitensportopleiding van CIOS Goes Breda is in de loop der jaren uitgegroeid tot een van de meest gespecialiseerde buitensportopleidingen van de Benelux. De lessen vinden

Nadere informatie

Interne opleidingen INHOUD. Selectie personeel. instapniveau. Instructeursvaardigheden 31-1-2012

Interne opleidingen INHOUD. Selectie personeel. instapniveau. Instructeursvaardigheden 31-1-2012 Interne opleidingen INHOUD Instructeursvaardigheden Voorwaardelijke documentatie voor de opleiding Uitvoeren van de opleiding Beoordelen Nazorg (kwaliteitscontrole) Selectie personeel Oproepkracht, parttime

Nadere informatie

Richtlijnen High-ropes

Richtlijnen High-ropes Richtlijnen High-ropes Sport Institute Europe e.v. Scheidtbahchstrasse 15 51469 Bergisch Gladbach Trade register: 29 july 2008 / Ambsgericht Gladbach VR2525 telefoon: 0031165714469 email: info@sportinstitute.nl

Nadere informatie

Melding incidenten op school protocol + formulier

Melding incidenten op school protocol + formulier Wettelijke basis: Artikel 3 Arbowet. Relatie met overige documenten: - Schoolregels; - Gedragregels; - Arbo-beleidsplan; - Pestprotocol; - Klachtenprocedure. Begripsomschrijving Volgens Van Dale is een

Nadere informatie

Instructieboek. Klim3hoek. Een samenwerking tussen Sport Institute Europe, CIOS Goes Breda & ScheldeSports.

Instructieboek. Klim3hoek. Een samenwerking tussen Sport Institute Europe, CIOS Goes Breda & ScheldeSports. Instructieboek Klim3hoek Een samenwerking tussen Sport Institute Europe, CIOS Goes Breda & ScheldeSports. Inleiding Dit is de handleiding en literatuur voor de klimdriehoek en tokkel van Schelde Sports.

Nadere informatie

VEILIG WERKEN OP HOOGTE

VEILIG WERKEN OP HOOGTE VEILIG WERKEN OP HOOGTE RICHTLIJN VAN DE ALGEMENE SCHOORSTEENVEGERS PATROONS BOND Voor wie is de richtlijn bedoeld? Deze richtlijn geldt voor alle werkenden (werkgevers, medewerkers, zelfstandig werkenden)

Nadere informatie

de student varieert tussen de 18

de student varieert tussen de 18 De opleiding tot buitensportinstructeur Al zeventien jaar wordt op het CIOS te Goes de opleiding tot buitensportinstructeur gegeven. De buitensportopleiding is in loop der jaren uitgegroeid tot een van

Nadere informatie

Toepassing van de regelgeving in België

Toepassing van de regelgeving in België BFNO-Begeleidingssysteem Veiligheid & Milieuzorg Toepassing van de regelgeving in België Jac Loosveldt Coördinator BSVM BFNO Begeleidingssysteem Veiligheid & Milieuzorg Welke regelgeving? Omzetting van

Nadere informatie

Frans de Bree en Joric Witlox Hengelo, 4 december 2008

Frans de Bree en Joric Witlox Hengelo, 4 december 2008 Frans de Bree en Joric Witlox Hengelo, 4 december 2008 16:00 Inleiding 16:15 Wat is risicobeheersing 16:35 Brandveiligheid 17:30 Versterking inwendige mens 18:15 rapport IGZ: Med. hulpmiddelen 18:45 quick

Nadere informatie

Veilig werken op hoogte : een richtlijn voor de leden van de Algemene Schoorsteenvegers Patroon Bond

Veilig werken op hoogte : een richtlijn voor de leden van de Algemene Schoorsteenvegers Patroon Bond Veilig werken op hoogte : een richtlijn voor de leden van de Algemene Schoorsteenvegers Patroon Bond Voor wie is de richtlijn bedoeld? De richtlijn veilig werken op hoogte geldt voor alle leden binnen

Nadere informatie

Bijzondere voorwaarden

Bijzondere voorwaarden Bijzondere voorwaarden Pool Basso Rubriek Ongevallen Inzittenden PB-A-OI 2016 Bijzondere Voorwaarden Pool Basso Rubriek Ongevallen Inzittenden (PB-A-OI2016) Pagina Ongevallen Inzittenden 1. Wie zijn de

Nadere informatie

Ongevallenverzekering motorrijtuigen

Ongevallenverzekering motorrijtuigen Ongevallenverzekering motorrijtuigen Voorwaarden Startpagina Klik op het hoofdstuk om er naar toe te gaan Voorwaarden zijn rechten en plichten voor u en voor ons 1 27685 17.01 1. Ongevallen inzittenden

Nadere informatie

Arbo-plan Hoogstambrigade 2012

Arbo-plan Hoogstambrigade 2012 Arbo-plan Hoogstambrigade 2012 Inhoud bladzijde Arbo-plan, aanleiding en doel 3 Organisatie en werkzaamheden 3 Risico-inventarisatie (en -evaluatie) 3 Begeleiding en toezicht 4 Instructie, voorlichting

Nadere informatie

MTR-13 OI Bijzondere Voorwaarden Ongevallenverzekering Op-/Inzittenden

MTR-13 OI Bijzondere Voorwaarden Ongevallenverzekering Op-/Inzittenden Deze vormen één geheel met de Algemene Voorwaarden die van toepassing zijn. Inhoudsopgave... 2 1. Wie zijn de verzekerden?... 2 2. Wat is verzekerd?... 2 3. Waar geldt de verzekering?... 2 4. Welke veranderingen

Nadere informatie

Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl. Protocol voor opvang bij ernstige incidenten. Sint Clemensschool

Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl. Protocol voor opvang bij ernstige incidenten. Sint Clemensschool Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl Protocol voor opvang bij ernstige incidenten Sint Clemensschool School Sint Clemensschool Bevoegd gezag Stichting Catent Bestuursnummer

Nadere informatie

Interpolis Alles in één Polis

Interpolis Alles in één Polis Interpolis Alles in één Polis Verzekeringsvoorwaarden (BRF-RV-54-161) Bromfiets WA Klik op de vraag om het antwoord te lezen. Inhoudsopgave pagina Wettelijke Aansprakelijkheid (WA) 2 1 Wie zijn de verzekerden?

Nadere informatie

Niet verzekerd 14. Wanneer is het ongeval niet verzekerd?...6

Niet verzekerd 14. Wanneer is het ongeval niet verzekerd?...6 Ongevallen Op-/inzittenden verzekering Onderdeel van het Compleet bij Elkaar Pakket Voorwaarden Ongevallen Op-/inzittenden Klik op de vraag om het antwoord te lezen. Inhoud Ongevallen Op-/inzittenden 1.

Nadere informatie

Meldingsplichtige arbeidsongevallen. Meld ze direct bij de Inspectie SZW

Meldingsplichtige arbeidsongevallen. Meld ze direct bij de Inspectie SZW Meldingsplichtige arbeidsongevallen Meld ze direct bij de Inspectie SZW De Inspectie SZW werkt samen aan eerlijk, gezond en veilig werk en bestaanszekerheid voor iedereen 2 Meldingsplichtige arbeidsongevallen

Nadere informatie

Meldingsplichtige arbeidsongevallen. Meld ze direct bij de Inspectie SZW

Meldingsplichtige arbeidsongevallen. Meld ze direct bij de Inspectie SZW Meldingsplichtige arbeidsongevallen Meld ze direct bij de Inspectie SZW De Inspectie SZW werkt aan eerlijk, gezond en veilig werk en bestaanszekerheid voor iedereen 2 Meldingsplichtige arbeidsongevallen

Nadere informatie

V.C.A. belang voor de industrie. Koen Bollaerts Nationaal Adviseur Preventie & Kwaliteit Antwerpen 27 oktober 2009

V.C.A. belang voor de industrie. Koen Bollaerts Nationaal Adviseur Preventie & Kwaliteit Antwerpen 27 oktober 2009 V.C.A. belang voor de industrie Koen Bollaerts Nationaal Adviseur Preventie & Kwaliteit Antwerpen 27 oktober 2009 Koen Bollaerts Veiligheidskundige niveau 1 15 jaar ervaring met veiligheid en kwaliteit

Nadere informatie

Protocol: Ongevallen Registratie

Protocol: Ongevallen Registratie Protocol: Ongevallen Registratie Deurne, april 2015 Inhoud 1. Inleiding... 3 1. Wat wordt verstaan onder ongevallen... 3 2. Registratie van ongevallen... 4 3.1. Wanneer invullen... 4 3.2. Hoe invullen...

Nadere informatie

Risico s Vallen van hoogte. Collectieve beschermingsmiddelen Niet van toepassing.

Risico s Vallen van hoogte. Collectieve beschermingsmiddelen Niet van toepassing. Toolbox: Veilig werken met persoonlijke valbeveiliging Het doel van een toolboxmeeting is om de aandacht en motivatie voor veiligheid en gezondheid binnen het bedrijf te verbeteren. Wat is persoonlijke

Nadere informatie

Rialto.Tóch verzekerd. Polisvoorwaarden Ongevallen inzittendenverzekering

Rialto.Tóch verzekerd. Polisvoorwaarden Ongevallen inzittendenverzekering Rialto.Tóch verzekerd Polisvoorwaarden Ongevallen inzittendenverzekering Dit zijn de polisvoorwaarden van de Ongevallen inzittendenverzekering. U vindt hier wanneer inzittenden van een motorrijtuig of

Nadere informatie

Inspectierapport Kinderdagverblijf Het Mezennest (KDV) Noorderend AL Drachten Registratienummer

Inspectierapport Kinderdagverblijf Het Mezennest (KDV) Noorderend AL Drachten Registratienummer Inspectierapport Kinderdagverblijf Het Mezennest (KDV) Noorderend 2 9207 AL Drachten Registratienummer 391267309 Toezichthouder: GGD Fryslân In opdracht van gemeente: Smallingerland Datum inspectie: 07-04-2016

Nadere informatie

Informatiefiche verzekering lokale groepen

Informatiefiche verzekering lokale groepen Informatiefiche verzekering lokale groepen Als je lid bent van Hujo - dat betekent als je afdracht van 3,00 is gestort (of gratis voor kinderen tot en met het 6 de studiejaar) en je gegevens via de ledenlijst

Nadere informatie

De doelstellingen van de Arbowet zijn: het verbeteren van de veiligheid en gezondheid van medewerkers

De doelstellingen van de Arbowet zijn: het verbeteren van de veiligheid en gezondheid van medewerkers 1. Wetgeving 1.1 Arbowet In januari 2007 is de Arbowet 2007 van kracht geworden. Het begrip Arbo staat voor Arbeidsomstandigheden en heeft betrekking op Veiligheid, Gezondheid en Welzijn (VGW). De Arbowet

Nadere informatie

Inspectierapport Vandaag - locatie Montessori (BSO) Dollard CK Drachten Registratienummer

Inspectierapport Vandaag - locatie Montessori (BSO) Dollard CK Drachten Registratienummer Inspectierapport Vandaag - locatie Montessori (BSO) Dollard 19 9204 CK Drachten Registratienummer 448159880 Toezichthouder: GGD Fryslân In opdracht van gemeente: Smallingerland Datum inspectie: 02-02-2017

Nadere informatie

1. Het registreren van ongevallen

1. Het registreren van ongevallen Inleiding Kinderen zijn nieuwsgierig en willen de wereld om hen heen ontdekken. Op jonge leeftijd zijn de kinderen zich nog niet bewust van eventuele gevaarlijke situaties. Pedagogische medewerkers kunnen

Nadere informatie

Bedrijfshulpverleningsplan

Bedrijfshulpverleningsplan Bedrijfshulpverleningsplan voor de openbare apotheek te Datum opmaak: bijlage 8 61 Inhoud 1 Basisgegevens Apotheek Arts Ziekenhuis met EHBO-post Aanwezige bedrijfshulpverleners 2 Informatie/instructie

Nadere informatie

Calamiteitenprotocol Pagina 1

Calamiteitenprotocol Pagina 1 Calamiteitenprotocol Wensbus/Wensauto Dit protocol is opgesteld ten behoeve van alle vrijwilligers die een wensbus of wensauto rijden en geeft aan hoe te handelen bij calamiteiten. A. Waarom doen we dit

Nadere informatie

Protocol voor melding (dreigen met) agressie en/of geweld (verbaal en fysiek) of seksuele intimidatie

Protocol voor melding (dreigen met) agressie en/of geweld (verbaal en fysiek) of seksuele intimidatie Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl Protocol voor melding (dreigen met) agressie en/of geweld (verbaal en fysiek) of seksuele intimidatie Sint Clemensschool School

Nadere informatie

Voorwaarden. Ongevallenverzekering motorrijtuigen Ongevallen inzittenden. Uw rechten & plichten. Nummer: ACV-RV-01-141

Voorwaarden. Ongevallenverzekering motorrijtuigen Ongevallen inzittenden. Uw rechten & plichten. Nummer: ACV-RV-01-141 Voorwaarden Ongevallenverzekering motorrijtuigen Ongevallen inzittenden Uw rechten & plichten Nummer: ACV-RV-01-141 1 Oktober 2014 Rechten & Plichten Centraal Beheer Achmea Wat wilt u weten? over uw Ongevallenverzekering

Nadere informatie

Voorwaarden. Ongevallenverzekering motorrijtuigen Schade inzittenden. Uw rechten & plichten. Nummer: ACV-RV-01-141

Voorwaarden. Ongevallenverzekering motorrijtuigen Schade inzittenden. Uw rechten & plichten. Nummer: ACV-RV-01-141 Voorwaarden Ongevallenverzekering motorrijtuigen Schade inzittenden Uw rechten & plichten Nummer: ACV-RV-01-141 1 Oktober 2014 Rechten & Plichten Centraal Beheer Achmea Wat wilt u weten? over uw Ongevallenverzekering

Nadere informatie

Inspectierapport De Grote Smurf (KDV) Oosterhamriklaan PD Groningen Registratienummer

Inspectierapport De Grote Smurf (KDV) Oosterhamriklaan PD Groningen Registratienummer Inspectierapport De Grote Smurf (KDV) Oosterhamriklaan 195 9715PD Groningen Registratienummer 232227068 Toezichthouder: GGD Groningen In opdracht van gemeente: Groningen Datum inspectie: 08-05-2017 Type

Nadere informatie

dpm groep Specialist in de culturele sector Brochure Cursussen & Trainingen 2014

dpm groep Specialist in de culturele sector Brochure Cursussen & Trainingen 2014 dpm groep Specialist in de culturele sector Brochure Cursussen & Trainingen 2014 DPM groep DPM groep is al 15 jaar actief partner voor bedrijven en instellingen, met name binnen de culturele sector. Wij

Nadere informatie

Inspectierapport Kinderdagverblijf Bommel de Beer

Inspectierapport Kinderdagverblijf Bommel de Beer Inspectierapport Kinderdagverblijf Bommel de Beer Toezichthouder : W.B.R. Laarman Datum : 19-02-2010 Reden toezicht : Nader Onderzoek Inhoudsopgave Algemene gegevens Kindercentrum... 4 Overzicht bevindingen

Nadere informatie

Het kader van het Welzijn op het Werk Toelichting bij de wet van 4 augustus 1996

Het kader van het Welzijn op het Werk Toelichting bij de wet van 4 augustus 1996 Het kader van het Welzijn op het Werk Toelichting bij de wet van 4 augustus 1996 Welzijnsdag 12 november 2012 1 Inhoudsopgave Korte schets wetgeving De risicoanalyse Preventiemaatregelen Rolverdeling in

Nadere informatie

Dropped Objects. voorbeelden

Dropped Objects. voorbeelden Dropped Objects voorbeelden Het doel van deze presentatie Bewustwording op het gebied van vallende voorwerpen (DROPS) DROPS is de afkorting van: Dropped Object Prevention Scheme Wat is een Dropped Object?

Nadere informatie

Schadeaangifteformulier Doorlopende reisverzekering

Schadeaangifteformulier Doorlopende reisverzekering Schadeaangifteformulier Doorlopende reisverzekering BELANGRIJK In geval van overlijden dient u dit uiterlijk binnen 48 uur na het ongeval per telefoon, fax of e-mail te melden bij Raetsheren van Orden.

Nadere informatie

Risico management systeem WERKEN OP HOOGTE

Risico management systeem WERKEN OP HOOGTE Risico management systeem WERKEN OP HOOGTE Aanvaardbaar of niet aanvaardbaar. Risico score na uitvoering Risicoscore (1tm5) Effect Kans Risicoanalyse: werken op hoogte Ratio instructeur / deelnemers: 1:5

Nadere informatie

INSTRUCTIE OPVOLGING / AFHANDELING SCHRIFTELIJKE MELDINGEN MONTEURS

INSTRUCTIE OPVOLGING / AFHANDELING SCHRIFTELIJKE MELDINGEN MONTEURS Pagina: 1 van 8 Inleiding Doel van deze instructie is een efficiëntere afhandeling te doen laten plaatsvinden van schriftelijke melding van- en richting monteurs, waarbij één aanspreekpunt, i.c. de supervisor

Nadere informatie

Schadeformulier voor Reis- en Annuleringsverzekering

Schadeformulier voor Reis- en Annuleringsverzekering Schadeformulier voor Reis- en Annuleringsverzekering Polisnummer Schadenummer Verzekeringsadviseur Naam Adres Postcode/Woonplaats Telefoonnummer Relatienummer VERZEKERINGNEMER Naam Geboortedatum Adres

Nadere informatie

Certificeringssysteem voor rijinstructeurs bestuurder voorrangsvoertuig

Certificeringssysteem voor rijinstructeurs bestuurder voorrangsvoertuig Certificeringssysteem voor rijinstructeurs bestuurder voorrangsvoertuig Instituut Fysieke Veiligheid Postbus 7010 6801 HA Arnhem Kemperbergerweg 783, Arnhem www.ifv.nl info@ifv.nl 026 355 24 00 Colofon

Nadere informatie

Hulp voor achterblijvers van vermiste personen

Hulp voor achterblijvers van vermiste personen Pauzemonument in Utrecht Hulp voor achterblijvers van vermiste personen In deze folder vindt u praktische tips en leest u wat u kunt regelen als achterblijver van een vermiste. Slachtofferhulp Nederland

Nadere informatie

Vrijwilligersverzekering. Alle vrijwilligers in onze regio verzekerd

Vrijwilligersverzekering. Alle vrijwilligers in onze regio verzekerd Vrijwilligersverzekering Alle vrijwilligers in onze regio verzekerd Vrijwilligersverzekering De gemeenten Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht hebben een

Nadere informatie

Praktische informatie over de Evenementenverzekering voor Gemeenten.

Praktische informatie over de Evenementenverzekering voor Gemeenten. Praktische informatie over de Evenementenverzekering voor Gemeenten. Jaarlijks organiseren clubs en verenigingen allerlei evenementen binnen uw gemeente. Dat varieert van vlooienmarkten en fancy fairs.

Nadere informatie

VeBON Kiezen voor plezier en veiligheid

VeBON Kiezen voor plezier en veiligheid Dit document wordt u aangeboden door: klik hier voor meer artikelen VeBON Kiezen voor plezier en veiligheid Energiek vergaderen - TEDxBrainport, een evenement of een beweging? - In beeld: Christine van

Nadere informatie

Checklist voor controle (audit) NEN 4000

Checklist voor controle (audit) NEN 4000 Rigaweg 26, 9723 TH Groningen T: (050) 54 45 112 // F: (050) 54 45 110 E: info@precare.nl // www.precare.nl Checklist voor controle (audit) NEN 4000 Nalooplijst hoofdstuk 4 Elementen in de beheersing van

Nadere informatie

Inspectierapport Kinderopvang Poppejans (KDV) Gerststraat AN Groningen Registratienummer

Inspectierapport Kinderopvang Poppejans (KDV) Gerststraat AN Groningen Registratienummer Inspectierapport Kinderopvang Poppejans (KDV) Gerststraat 32 9734AN Groningen Registratienummer 202750061 Toezichthouder: GGD Groningen In opdracht van gemeente: Groningen Datum inspectie: 21-06-2017 Type

Nadere informatie

Vrijwilligersverzekering. Alle Dordtse vrijwilligers verzekerd

Vrijwilligersverzekering. Alle Dordtse vrijwilligers verzekerd Vrijwilligersverzekering Alle Dordtse vrijwilligers verzekerd Vrijwilligersverzekering Organisaties met vrijwilligers die elders al een verzekering hebben afgesloten, beslissen zelf of zij deze verzekering

Nadere informatie

Protocol Hulp aan leerling en personeel

Protocol Hulp aan leerling en personeel Protocol Hulp aan leerling en personeel IV PROTOCOL Agressie, geweld, seksuele intimidatie, discriminatie en pesten binnen de school (Dit protocol is gebaseerd op het beleidsplan in bijlage I) Hieronder

Nadere informatie

De nieuwe Nederlandse Technische Afspraak 8620 NTA 8620. Mareille Konijn 4 juni 2015

De nieuwe Nederlandse Technische Afspraak 8620 NTA 8620. Mareille Konijn 4 juni 2015 De nieuwe Nederlandse Technische Afspraak 8620 NTA 8620 Mareille Konijn Voorstellen Mareille Konijn Lid van de NEN-werkgroep NTA8620 Senior HSE consultant Industry, Energy & Mining T: 088 348 21 95 M:

Nadere informatie

De uitbreiding van de bescherming van de verzekeringsnemer-consument dankzij de nieuwe Wet Verzekeringen van 4 april 2014

De uitbreiding van de bescherming van de verzekeringsnemer-consument dankzij de nieuwe Wet Verzekeringen van 4 april 2014 De uitbreiding van de bescherming van de verzekeringsnemer-consument dankzij de nieuwe Wet Verzekeringen van 4 april 2014 FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369

Nadere informatie

HET FONDS MEDISCHE ONGEVALLEN. Jo DE COCK Administrateur-generaal RIZIV KVK 18 juni 2013

HET FONDS MEDISCHE ONGEVALLEN. Jo DE COCK Administrateur-generaal RIZIV KVK 18 juni 2013 HET FONDS MEDISCHE ONGEVALLEN Jo DE COCK Administrateur-generaal RIZIV KVK 18 juni 2013 OVERZICHT Wanneer werd het Fonds opgericht? Waarom werd het Fonds opgericht? Huidige situatie Bijzonderheden en doelstellingen

Nadere informatie

Klachtenbehandeling 2015

Klachtenbehandeling 2015 Klachtenbehandeling 05 Ria Kruiper INLEIDING Alle kinderopvang voorzieningen / welzijnsorganisaties in Nederland dienen in gevolge de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector te beschikken over een klachtenreglement

Nadere informatie

RI&E Wat, waarom en hoe?

RI&E Wat, waarom en hoe? RI&E Wat, waarom en hoe? FEBEM / FEGE 4 juni 2012 Rik Brebels Corporate Advisor SHEQ van Gansewinkel Groep 1 Inhoud 1. RI&E 2. Taak Risico Analyse TRA 3. Plan van aanpak RI&E RI&E = Risico-inventarisatie

Nadere informatie

Certificatiecriteria VCA*/**/petrochemie versie 2008/5.1

Certificatiecriteria VCA*/**/petrochemie versie 2008/5.1 Certificatiecriteria VCA*/**/petrochemie versie 2008/5.1 Inhoudsopgave 1 Algemeen... 2 1.1 Doel van dit document... 2 1.2 Toepassingsgebied... 2 1.3 Beheer van dit document... 2 1.4 Referenties... 2 1.5

Nadere informatie

Procedure melden ongeval, incident/bijna ongeval of gevaarlijke situatie

Procedure melden ongeval, incident/bijna ongeval of gevaarlijke situatie Procedure melden ongeval, incident/bijna ongeval of gevaarlijke situatie Inleiding Ondanks alle preventieve maatregelen kan het toch zijn dat zich een ongeval, incident/bijna ongeval of gevaarlijke situatie

Nadere informatie

Voorkomen is beter. De opzet van een VMS: Veiligheids Management Systeem. 08 april 2014 HKZ kwaliteitsdag 2014 - workshop opzetten VMS

Voorkomen is beter. De opzet van een VMS: Veiligheids Management Systeem. 08 april 2014 HKZ kwaliteitsdag 2014 - workshop opzetten VMS Voorkomen is beter De opzet van een VMS: Veiligheids Management Systeem 2 VMS normen Safety and Quality Assessment System SQAS VGM-Checklist Aannemers VCA 2000 OHSAS18001 / BS8800 / NPR5001 ISO27001 /

Nadere informatie

Draaiboek evenement (naam evenement) <datum van opstellen draaiboek >

Draaiboek evenement (naam evenement) <datum van opstellen draaiboek > Draaiboek evenement (naam evenement) Voorwoord Dit draaiboek is gericht op de praktische uitvoering van het evenement. Het betreft alle operationele informatie over de

Nadere informatie

PROTOCOL ERNSTIGE OF DODELIJKE ONGEVALLEN

PROTOCOL ERNSTIGE OF DODELIJKE ONGEVALLEN PROTOCOL ERNSTIGE OF DODELIJKE ONGEVALLEN juni 2005 NVRD POSTBUS 1218 6801 BE ARNHEM TEL. 026-3771 333 FAX. 026-4450 155 E-MAIL POST@NVRD.NL WEBSITE WWW.NVRD.NL - blz. 2 - Acties die genomen dienen te

Nadere informatie

Arbo jaarverslag 2012 & Arbo jaarplanning 2013

Arbo jaarverslag 2012 & Arbo jaarplanning 2013 Arbo jaarverslag 2012 & Arbo jaarplanning 2013 Arbo jaarverslag 2012 & Arbo jaarplanning 2013 Ronald Govers Mei 2013 Vastgesteld directie d.d. 4 juni 2013 2 Arbo jaarverslag 2012 Index 1. Inleiding blz.

Nadere informatie

Toetsingskader WMO toezicht Gemeente Steenwijkerland. Januari 2018

Toetsingskader WMO toezicht Gemeente Steenwijkerland. Januari 2018 Toetsingskader WMO toezicht Gemeente Steenwijkerland Januari 2018 Toetsingskader Steenwijkerland Aandachtspunten / bronnen voor de toezichthouder zijn in alle gevallen: Dossieronderzoek; Vraaggesprek met

Nadere informatie

ANALYSE VAN ONGEVALLEN IN DE SECTOR TRANSPORT EN LOGISTIEK

ANALYSE VAN ONGEVALLEN IN DE SECTOR TRANSPORT EN LOGISTIEK A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl T 030 274 3092 F 030 274 44 42 storybuilder@rivm.nl ANALYSE VAN ONGEVALLEN IN DE SECTOR TRANSPORT EN LOGISTIEK Inleiding

Nadere informatie

Niet verzekerd 10. Wanneer is het ongeval niet verzekerd?...4

Niet verzekerd 10. Wanneer is het ongeval niet verzekerd?...4 Schade Op-/inzittendenverzekering Onderdeel van het Compleet bij Elkaar Pakket Voorwaarden Schade Op-/ inzittenden Klik op de vraag om het antwoord te lezen. Inhoud Schade op-/inzittenden 1. Wie zijn de

Nadere informatie

Inspectierapport BSO van Heemskerckschool (BSO) Jan Huitzingstraat AR HOOGEZAND

Inspectierapport BSO van Heemskerckschool (BSO) Jan Huitzingstraat AR HOOGEZAND Inspectierapport BSO van Heemskerckschool (BSO) Jan Huitzingstraat 4 9601AR HOOGEZAND Toezichthouder: GGD Groningen In opdracht van gemeente: HOOGEZAND-SAPPEMEER Datum inspectiebezoek: 12-09-2013 Type

Nadere informatie

Zaterdag 22 november 2014. Veiligheid, regelgeving en aansprakelijkheid.

Zaterdag 22 november 2014. Veiligheid, regelgeving en aansprakelijkheid. Zaterdag 22 november 2014 Veiligheid, regelgeving en aansprakelijkheid. Het verschil tussen training en wedstrijd Bij een wedstrijd gelden regels en eisen, maar ook tijdens de training moet je aan bepaalde

Nadere informatie

Melden van (bijna )ongevallen en gevaarlijke situaties

Melden van (bijna )ongevallen en gevaarlijke situaties Datum Kenmerk Melden van (bijna )ongevallen en gevaarlijke situaties Voor het invullen van dit formulier kunt u contact opnemen met de preventiemedewerker 1 (arbo en milieucoördinator) van uw faculteit

Nadere informatie

Inspectierapport Kindercentrum Waarder (KDV) Kosterdijk LC WAARDER Registratienummer

Inspectierapport Kindercentrum Waarder (KDV) Kosterdijk LC WAARDER Registratienummer Inspectierapport Kindercentrum Waarder (KDV) Kosterdijk 6 3466LC WAARDER Registratienummer 181345560 Toezichthouder: GGD Hollands Midden In opdracht van gemeente: Bodegraven-Reeuwijk Datum inspectie: 17-10-2016

Nadere informatie

4 dood 0 4 8 12 16 20. Risico-analyse d.m.v de matrix. Risicomatrix. Gevolg

4 dood 0 4 8 12 16 20. Risico-analyse d.m.v de matrix. Risicomatrix. Gevolg Risico-analyse d.m.v de matrix 1. Maak een lijst met alle gevaren tijdens de werkzaamheden. (met andere woorden: maak een lijst met alles wat mis kan gaan) 2. Bepaal van per gevaar de kans dat het gevaar

Nadere informatie

Inspectierapport Kindercentrum Waarder BSO (BSO) Prinses Maximalaan LP WAARDER Registratienummer

Inspectierapport Kindercentrum Waarder BSO (BSO) Prinses Maximalaan LP WAARDER Registratienummer Inspectierapport Kindercentrum Waarder BSO (BSO) Prinses Maximalaan 1 3466LP WAARDER Registratienummer 122019179 Toezichthouder: GGD Hollands Midden In opdracht van gemeente: Bodegraven-Reeuwijk Datum

Nadere informatie

Vrijwilligersverzekering. Alle vrijwilligers in onze regio verzekerd

Vrijwilligersverzekering. Alle vrijwilligers in onze regio verzekerd Vrijwilligersverzekering Alle vrijwilligers in onze regio verzekerd Vrijwilligersverzekering De gemeenten Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht hebben een

Nadere informatie

Hierna volgt een beknopt overzicht van de nieuwe regelgeving.

Hierna volgt een beknopt overzicht van de nieuwe regelgeving. Eerste hulp Met de publicatie van het KB van 15.12.10 betreffende de eerste hulp die verstrekt wordt aan de werknemers die slachtoffer worden van een ongeval of die onwel worden, in het BS van 28.12.10,

Nadere informatie

De opleiding tot buitensportinstructeur

De opleiding tot buitensportinstructeur De opleiding tot buitensportinstructeur Al zeventien jaar wordt op het CIOS te Goes- Breda de opleiding tot buitensportinstructeur gegeven. De buitensportopleiding is in loop der jaren uitgegroeid tot

Nadere informatie

Inspectierapport Vandaag BSO Sport & Cultuur Rottevalle (BSO) Nije Buorren TJ ROTTEVALLE Registratienummer

Inspectierapport Vandaag BSO Sport & Cultuur Rottevalle (BSO) Nije Buorren TJ ROTTEVALLE Registratienummer Inspectierapport Vandaag BSO Sport & Cultuur Rottevalle (BSO) Nije Buorren 3 9221 TJ ROTTEVALLE Registratienummer 426564959 Toezichthouder: GGD Fryslân In opdracht van gemeente: Smallingerland Datum inspectie:

Nadere informatie

Toezicht en Handhaving: Hoe het anders moet en kan: de praktijk. (Systeemgericht toezicht in Noord Brabant)

Toezicht en Handhaving: Hoe het anders moet en kan: de praktijk. (Systeemgericht toezicht in Noord Brabant) Toezicht en Handhaving: Hoe het anders moet en kan: de praktijk (Systeemgericht toezicht in Noord Brabant) Paul Meerman Beleidsmedewerker, projectleider Provincie Noord Brabant Martin de Bree Next Step

Nadere informatie

BESCHIKKING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND

BESCHIKKING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND Middelburg, 3 mei 2006 Nummer: RMW0605090 Afdeling: Milieuhygiëne BESCHIKKING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND Arrow Terminals B.V. is in bezit van een aantal vergunningen ingevolge de Wet milieubeheer.

Nadere informatie

Bedrijfshulpverlening: informatie voor werknemers

Bedrijfshulpverlening: informatie voor werknemers Bedrijfshulpverlening: informatie voor werknemers Elk bedrijf heeft één of meerdere bedrijfshulpverleners nodig. De bedrijfshulpverleners hebben een voorpostfunctie: zij treden op als voorpost van brandweer,

Nadere informatie

TRAINING VOOR VERTROUWENSPERSONEN Over integriteit en vertrouwelijkheid

TRAINING VOOR VERTROUWENSPERSONEN Over integriteit en vertrouwelijkheid TRAINING VOOR VERTROUWENSPERSONEN Over integriteit en vertrouwelijkheid Training voor medewerkers die binnen hun bedrijf als vertrouwenspersoon optimaal willen functioneren. Training vertrouwenspersonen

Nadere informatie

Inspectierapport Gastouderbureau Voel je Thuis (GOB) De Marne 34K 8701 PT Bolsward

Inspectierapport Gastouderbureau Voel je Thuis (GOB) De Marne 34K 8701 PT Bolsward Inspectierapport Gastouderbureau Voel je Thuis (GOB) De Marne 34K 8701 PT Bolsward Toezichthouder: GGD Fryslân In opdracht van gemeente: Súdwest-Fryslân Datum inspectie: 27-11-2015 Type onderzoek : Onderzoek

Nadere informatie

6Het voorbereidingsdraaiboek

6Het voorbereidingsdraaiboek DC 6Het voorbereidingsdraaiboek In dit dc-thema vind je informatie over het voorbereiden van een evenement. Het is een soort checklist van tien aandachtspunten, om te controleren of je niets vergeten bent.

Nadere informatie

Arbo en veiligheid. Onderwerpen

Arbo en veiligheid. Onderwerpen Het Gilde van Vrijwillige Molenaars Arbo en veiligheid Bewustwording op de molen Peter van Rongen, molenaar molen De Volksvriend te Liessel Onno Wubels, molenaar molen De Doornboom te Hilvarenbeek 29-11-2017

Nadere informatie

Datum 27 oktober 2015 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over het bericht dat de politie de nekklem mag blijven gebruiken van de rechter

Datum 27 oktober 2015 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over het bericht dat de politie de nekklem mag blijven gebruiken van de rechter 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Inspectierapport BSO Oosterveldschool (BSO) Schoolstraat AC Uffelte

Inspectierapport BSO Oosterveldschool (BSO) Schoolstraat AC Uffelte Inspectierapport BSO Oosterveldschool (BSO) Schoolstraat 4 7975AC Uffelte Toezichthouder: GGD Drenthe In opdracht van gemeente: Westerveld Datum inspectie: 07-08-2017 Type onderzoek : Onderzoek voor registratie

Nadere informatie

Voorwaarden Wettelijke Aansprakelijkheid. Inhoud. Motorverzekering Onderdeel van het Compleet bij Elkaar Pakket

Voorwaarden Wettelijke Aansprakelijkheid. Inhoud. Motorverzekering Onderdeel van het Compleet bij Elkaar Pakket Motorverzekering Onderdeel van het Compleet bij Elkaar Pakket Voorwaarden Wettelijke Aansprakelijkheid Klik op de vraag om het antwoord te lezen. Inhoud Wettelijke aansprakelijkheid 1. Wie zijn de verzekerden?...3

Nadere informatie

Protocol Bedrijfsnoodplan en bedrijfshulpverlening

Protocol Bedrijfsnoodplan en bedrijfshulpverlening Bedrijfsnoodplan en Nederlandse Vereniging van Dierentuinen Postbus 15458 1001 ML Amsterdam 020 5246080 Info@nvddierentuinen.nl Versie D2 van juni 2012 1. Inleiding Dierenparken moeten zijn voorbereid

Nadere informatie

RISICOANALYSE SPREADERBEAMS VOLGENS METHODE FINE EN KINNEY

RISICOANALYSE SPREADERBEAMS VOLGENS METHODE FINE EN KINNEY RISICOANALYSE SPREADERBEAMS VOLGENS METHODE FINE EN KINNEY INHOUDSOPGAVE: Hoofdstuk Omschrijving Pagina 1 Inleiding 2 2 Risicoanalyse 2 3 Risicobeoordeling 4 4 Risicoreductie 7 1. INLEIDING: Het spreader

Nadere informatie

Calamiteitenplan. Avond Vierdaagse Engelen

Calamiteitenplan. Avond Vierdaagse Engelen Calamiteitenplan Avond Vierdaagse Engelen 2014 Inhoud 1 Inleiding...2 1.1 Algemeen...2 2 Risico-overzicht...3 2.1 Algemene ongevallen...3 2.2 Bedreiging door externe gevaren...3 3 De organisatie van hulpverlening...4

Nadere informatie

SCUBA EDUCATION AMSTERDAM HÈT DUIKCENTRUM VOOR AMSTERDAM EN OMSTREKEN

SCUBA EDUCATION AMSTERDAM HÈT DUIKCENTRUM VOOR AMSTERDAM EN OMSTREKEN Welkom Het bezoeken van de wereld onder water is zowel plezierig als serieus. Over de gehele wereld beleven miljoenen mensen plezier aan het duiken. Het duiken met perslucht vereist: Een redelijke lichamelijke

Nadere informatie

Betreft Bijl. Ede, Vergunning evenement Div. 19-01-2015

Betreft Bijl. Ede, Vergunning evenement Div. 19-01-2015 Toerclub Wageningen 1979 De heer Frank Fiselier p/a Julianastraat 76 6707 DH WAGENINGEN uw kenmerk uw aanvraag van registratienummer behandeld door doorkiesnummer E-mail 26-12-2014 23959 Bertine Bruijn,

Nadere informatie

Generieke systeemeisen

Generieke systeemeisen Bijlage Generieke Systeem in kader van LAT-RB, versie 27 maart 2012 Generieke systeem NTA 8620 BRZO (VBS elementen) Arbowet Bevb / NTA 8000 OHSAS 18001 ISO 14001 Compliance competence checklist 1. Algemene

Nadere informatie

kostbaarheden/verzamelingen boten saneringskosten glas geldswaarden Naam en voornamen Adres Postcode en plaats E-mailadres Beroep/bedrijf

kostbaarheden/verzamelingen boten saneringskosten glas geldswaarden Naam en voornamen Adres Postcode en plaats E-mailadres Beroep/bedrijf Aangifteformulier Schade algemeen AEGON Schade Service Bij herstelbare schade van beperkte omvang aan inboedel en woonhuis, glasbreuk, noodhulp na schade of hulpverlening op reis, kunt u telefonisch contact

Nadere informatie

Inspectierapport Gastouderbureau ViaViela Maastricht (GOB) Heugemerstraat AP Maastricht Registratienummer

Inspectierapport Gastouderbureau ViaViela Maastricht (GOB) Heugemerstraat AP Maastricht Registratienummer Inspectierapport Gastouderbureau ViaViela Maastricht (GOB) Heugemerstraat 229 6229AP Maastricht Registratienummer 121575597 Toezichthouder: GGD Zuid Limburg In opdracht van gemeente: Maastricht Datum inspectie:

Nadere informatie

Inspectierapport BSO Mijnheer Nilsson (BSO) Middelwyk GV DRACHTEN Registratienummer

Inspectierapport BSO Mijnheer Nilsson (BSO) Middelwyk GV DRACHTEN Registratienummer Inspectierapport BSO Mijnheer Nilsson (BSO) Middelwyk 2 9202 GV DRACHTEN Registratienummer 279619960 Toezichthouder: GGD Fryslân In opdracht van gemeente: Smallingerland Datum inspectie: 05-09-2016 Type

Nadere informatie

Implementatie administratieve organisatie en interne controle.

Implementatie administratieve organisatie en interne controle. Implementatie administratieve organisatie en interne controle. BLOK A Algemeen U dient een beschrijving van de interne organisatie aan te leveren. Deze beschrijving dient te bevatten: A3 Een organogram

Nadere informatie

Handelwijze bij vragen en klachten over een ISO of OHSAS certificaat versie 18 november 2008

Handelwijze bij vragen en klachten over een ISO of OHSAS certificaat versie 18 november 2008 Handelwijze bij vragen en klachten over een ISO 14001 of OHSAS 18001-certificaat versie 18 november 2008 SCCM en de aangesloten certificatie-instellingen willen de uitwisseling van ervaringen met ISO 14001-

Nadere informatie