Samenstelling van het Parlement

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenstelling van het Parlement"

Transcriptie

1 Samenstelling van het Parlement Eerste Parlement : Aantredend Parlement (Kiesgerechtigd) S 112 EPP 108 ED 63 COM 44 L 40 DEP 22 CDI 11 NI 10 Totaal 410 S : Socialistische Fractie COM : Communistische Fractie en geestverwanten L : Liberale en Democratische Fractie DEP : Fractie van Europese democraten voor de vooruitgang CDI : Fractie voor de technische coördinatie en de verdediging van de onafhankelijke groepering en leden Eerste Parlement : Aftredend Parlement S 124 EPP 117 ED 63 COM 48 L 38 DEP 22 CDI 12 NI 10 Totaal 434 S : Socialistische Fractie COM : Communistische Fractie en geestverwanten L : Liberale en Democratische Fractie DEP : Fractie van Europese democraten voor de vooruitgang CDI : Fractie voor de technische coördinatie en de verdediging van de onafhankelijke groepering en leden Tweede Parlement : Aantredend Parlement (Kiesgerechtigd) S 130 EPP 110 ED 50 COM 41 L 31 RDE 29 ARC 20 DR 16 NI 7 Totaal 434

2 S : Socialistische Fractie COM : Communistische Fractie en geestverwanten L : Liberale en Democratische Fractie Tweede Parlement : Aftredend Parlement PES 166 EPP 113 ED 66 COM 48 LDR 45 RDE 30 ARC 20 DR 16 NI 14 Totaal 518 COM : Communistische Fractie en geestverwanten (SF, Ind. Sin.) LDR : Liberale en Democratische Fractie Derde Parlement : Aantredend Parlement (Kiesgerechtigd) PES 180 EPP 121 LDR 49 ED 34 V 30 GUE 28 RDE 20 DR 17 CG 14 ARC 13 NI 12 Totaal 518 LDR : Liberale en Democratische Fractie GUE : Fractie voor een Unitair Europees Links CG : Linkse Coalitie

3 Derde Parlement : Aftredend Parlement PES 198 EPP ED 162 LDR 45 V 27 RDE 20 ARC 14 CG 13 DR 12 NI 27 Totaal 518 LDR : Liberale en Democratische Fractie CG : Linkse Coalitie Vierde Parlement : Aantredend Parlement (Kiesgerechtigd) PES 198 EPP ED 156 ELDR 44 GUE 28 FE 27 RDE 26 V 23 ARE 19 EDN 19 NI 27 Totaal 567 GUE : Confederale Fractie Europees Unitair Links FE : Groupe Forza Europa ARE : Fractie Europese Radicale Alliantie EDN : Fractie Europa van Nationale Staten (Coördinatiegroep) Vierde Parlement : Aftredend Parlement PES 214 EPP ED 201 ELDR 42 UPE 34 GUE NGL 34 V 27

4 V 27 ARE 21 I EDN 15 NI 38 Totaal 626 UPE : Fractie Unie voor Europa ARE : Fractie Europese Radicale Alliantie I EDN : Fractie van onafhankelijken voor het Europa van de Nationale Staten Vijfde Parlement : Aantredend Parlement (Kiesgerechtigd) EPP ED 233 PES 180 ELDR 50 GREENS/EFA 48 GUE NGL 42 UEN 30 TDI 18 EDD 16 NI 9 Totaal 626 TDI : Technische Fractie van Onafhankelijke Leden Gemengde Fractie EDD : Fractie Europa van Democratieën in Diversiteit Vijfde Parlement : Aftredend Parlement EPP ED 295 PES 232 ELDR 67 GUE NGL 55 GREENS/EFA 47 UEN 30 EDD 18 NI 44 Totaal 788 EDD : Fractie Europa van Democratieën in Diversiteit

5 Zesde Parlement : Aantredend Parlement (Kiesgerechtigd) EPP ED 268 PES 200 ALDE 88 GREENS/EFA 42 GUE NGL 41 IND/DEM 37 UEN 27 NI 29 Totaal 732 ALDE : Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa fractie IND/DEM : Fractie Onafhankelijkheid/Democratie Zesde Parlement : Aftredend Parlement EPP ED 288 PES 217 ALDE 100 UEN 44 GREENS/EFA 43 GUE NGL 41 IND/DEM 22 NI 30 Totaal 785 ALDE : Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa fractie IND/DEM : Fractie Onafhankelijkheid/Democratie Zevende Parlement : Aantredend Parlement (Kiesgerechtigd) EPP 265 S&D 184 ALDE 84 GREENS/EFA 55 ECR 54 GUE/ NGL 35 EFD 32 NA 27 Totaal 736 EPP ED : Fractie van de Europese Volkspartij (Christen democraten) S&D : Fractie van de progressieve alliantie van socialisten en democraten in het Europees Parlement ALDE : Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa fractie

6 ECR : Europese Conservatieven en Hervormers EFD : Europa van vrijheid en democratie NA : Niet Ingeschrevenen

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.

Nadere informatie

Stemmen Europese verkiezingen 2014

Stemmen Europese verkiezingen 2014 Stemmen Europese verkiezingen 2014 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten,

Nadere informatie

Europa en de. Peter van Dalen. Europarlementariër voor de ChristenUnie

Europa en de. Peter van Dalen. Europarlementariër voor de ChristenUnie Europa en de Peter van Dalen Europarlementariër voor de ChristenUnie Inhoud 1: De ChristenUnie in het EP 2: Europa en de regio s 3: Europa en de Drechtsteden 2 Deel 1: de ChristenUnie in het EP 3 De 3

Nadere informatie

Europa Actueel. Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs. Thema Vier voorzitters: docentenhandleiding

Europa Actueel. Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs. Thema Vier voorzitters: docentenhandleiding Europa Actueel Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs Thema Vier voorzitters: docentenhandleiding Vier voorzitters - 1 computer HULPMIDDELEN computer met atlas kleurpotloden woordenboek internetaansluiting

Nadere informatie

WELKOM IN HET EUROPEES PARLEMENT! DG Comm, Visits and Seminars Unit

WELKOM IN HET EUROPEES PARLEMENT! DG Comm, Visits and Seminars Unit WELKOM IN HET EUROPEES PARLEMENT! DG Comm, Visits and Seminars Unit EEN PARLEMENT, DRIE PLAATSEN 2 BELANGRIJKE EU VERDRAGEN 3 1952* Verdrag van Parijs (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) 1958 Verdrag

Nadere informatie

Bij het bezoekerspunt van EP, worden we door de beleidsmedewerker van Jeroen Lenaers opgehaald voor de lunch en rondleiding in het gebouw.

Bij het bezoekerspunt van EP, worden we door de beleidsmedewerker van Jeroen Lenaers opgehaald voor de lunch en rondleiding in het gebouw. Verslag van het bezoek van Moedige Moeders Nederland en CDA Eurocommissie Hart van Brabant, aan de Euro Parlementariers Lambert van Nistelrooij en Jeroen Lenaers, lid EVP, in het Europees Parlement, Brussel,

Nadere informatie

Europa Actueel. Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs. Thema Europees Parlement: docentenhandleiding

Europa Actueel. Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs. Thema Europees Parlement: docentenhandleiding Europa Actueel Werkbladen onderbouw voortgezet onderwijs Thema Europees Parlement: docentenhandleiding Feit of fictie over het EP - 1 computer HULPMIDDELEN computer met atlas kleurpotloden woordenboek

Nadere informatie

De evolutie van de partijfinanciering op het niveau van de Europese Unie ( )

De evolutie van de partijfinanciering op het niveau van de Europese Unie ( ) VIVES BRIEFING 2016/04 De evolutie van de partijfinanciering op het niveau van de Europese Unie (2001-2016) Wouter Wolfs Jef Smulders 1 DE EVOLUTIE VAN DE PARTIJFINANCIERING ROPESE UNIE (2001-2016) Wouter

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT AGENDA

EUROPEES PARLEMENT AGENDA EUROPEES PARLEMENT 2009 2014 Zittingsdocument AGENDA Woensdag 14 september 2011 14/09/11 470.595 NL In verscheidenheid verenigd NL Tekens voor de procedures Tenzij het Parlement anders beslist, worden

Nadere informatie

De Tweede Kamer in Den Haag. Wiskunde D. Keuzevak beslissen onderdeel: macht. versie 4 maandag 3 december 2007

De Tweede Kamer in Den Haag. Wiskunde D. Keuzevak beslissen onderdeel: macht. versie 4 maandag 3 december 2007 De Tweede Kamer in Den Haag Wiskunde D Keuzevak beslissen onderdeel: macht versie 4 maandag 3 december 2007 Samenstelling Jan Essers ism Kerngroep Wiskunde D Eindhoven Fontys Partij Stemmen Zetels Machtsindex

Nadere informatie

DAGELIJKS PERSBERICHT Woensdag Straatsburg, 13 april 2005

DAGELIJKS PERSBERICHT Woensdag Straatsburg, 13 april 2005 PE-DN/05/110 Uitgegeven onder verantwoordelijkheid van José Manuel LIBERATO, Directeur Media DAGELIJKS PERSBERICHT Woensdag Straatsburg, 13 april 2005 Stemmingen: Redactie: PHS 6A47 Wiertzstraat 47 B-1047

Nadere informatie

24-25 februari 2016 Brussel

24-25 februari 2016 Brussel EUROPEES PARLEMENT 2014 2019 Zittingsdocument AGENDA 24-25 februari 2016 Brussel 24/02/16 NL In verscheidenheid verenigd NL Tekens voor de procedures Tenzij het Parlement anders beslist, worden de behandelde

Nadere informatie

ZEG EENS, Hoe wordt de Europese Unie bestuurd?

ZEG EENS, Hoe wordt de Europese Unie bestuurd? ZEG EENS, Hoe wordt de Europese Unie bestuurd? Inleiding De Europese Unie telt 27 lidstaten die allemaal een deel van hun macht afstonden aan de EU. Op die manier willen de landen een gezamenlijk beleid

Nadere informatie

QUIZ: WAT VIND JIJ VAN DE EUROPESE UNIE? Korte omschrijving werkvorm LEERDOEL NIVEAU BRONNEN DUUR HANDLEIDING

QUIZ: WAT VIND JIJ VAN DE EUROPESE UNIE? Korte omschrijving werkvorm LEERDOEL NIVEAU BRONNEN DUUR HANDLEIDING QUIZ: WAT VIND JIJ VAN DE EUROPESE UNIE? Korte omschrijving werkvorm In deze quiz onderzoeken leerlingen hun eigen houding ten aanzien van de Europese Unie. Moeten landen vooral hun soevereiniteit opeisen?

Nadere informatie

Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3)

Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3) Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3) Begrippenlijst door een scholier 1308 woorden 25 januari 2003 6,7 17 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Begrippenlijst

Nadere informatie

Het Europees Parlement: De stem van de burger in de Europese Unie. Europees Parlement

Het Europees Parlement: De stem van de burger in de Europese Unie. Europees Parlement Het Europees Parlement: De stem van de burger in de Europese Unie Europees Parlement Manuscript voltooid in januari 209 Het Europees Parlement of personen die namens het Europees Parlement optreden, zijn

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN

EUROPESE VERKIEZINGEN Europees Parlement EUROPESE VERKIEZINGEN Op donderdag mei zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement. In deze krant lees je wat de Europese Unie doet. Ook lees je hoe je te maken kunt krijgen met

Nadere informatie

1. Het Europees Parlement: jij kiest mee

1. Het Europees Parlement: jij kiest mee MODULE 3 Jouw stem in de EU LESFICHE LEERLINGEN 1. Het Europees Parlement: jij kiest mee Rechtstreekse verkiezingen zijn de ultieme kans om je stem te laten horen. Sinds 1979 zijn er elke 5 jaar rechtstreekse

Nadere informatie

13.1. De geschiedenis van de Europese Unie

13.1. De geschiedenis van de Europese Unie Hoofdstuk 13: De Europese Unie 13.1. De geschiedenis van de Europese Unie 1945 V.S. heeft West-Europa versus Sovjet-Unie heeft Oost-Europa - V.S. heeft Marshallplan voor economische steun - Oprichting

Nadere informatie

Hoe stemden de Belgische Europarlementsleden over sociale rechten?

Hoe stemden de Belgische Europarlementsleden over sociale rechten? RaPpORT voor of tegen Hoe stemden de Belgische Europarlementsleden over sociale rechten? Gevraagd door Rapport ACV CSC van de studiedag Europa 2017 Social Rights First! acv-online.be Hoe stemden de Belgische

Nadere informatie

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK 1 VERKIEZINGEN IN KOEDIJK WELKE LANDELIJKE POLITIEKE PARTIJEN WAREN POPULAIR DOOR DE JAREN HEEN? VERKIEZINGEN VOOR DE TWEEDE KAMER Leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal worden direct door de kiesgerechtigden

Nadere informatie

RECHTSGROND LEDEN EN SAMENSTELLING

RECHTSGROND LEDEN EN SAMENSTELLING HET EUROPEES PARLEMENT: ORGANISATIE EN WERKING De organisatie en werking van het Europees Parlement vallen onder het Reglement van het Parlement. De activiteiten van het Parlement worden verricht door

Nadere informatie

EUROSCEPTICISME EN HET EUROPEES PARLEMENT

EUROSCEPTICISME EN HET EUROPEES PARLEMENT EUROSCEPTICISME EN HET EUROPEES PARLEMENT EEN COMPARATIEF ONDERZOEK NAAR HET STEMGEDRAG VAN ANTI- EN PRO-EUROPESE FRACTIES OP VERSCHILLENDE DOMEINEN Aantal woorden: 16.358 Inge Paemelaere Stamnummer :

Nadere informatie

Den Haag, 3 april 2008. Geachte Nederlander,

Den Haag, 3 april 2008. Geachte Nederlander, Den Haag, 3 april 2008 Geachte Nederlander, Dit jaar bestaat het Europees Parlement 50 jaar. Volgend jaar juni zijn er opnieuw verkiezingen voor het Europees Parlement. Daarnaast wordt in 2009 een nieuw

Nadere informatie

PE-DN/05/52. DAGELIJKS PERSBERICHT Donderdag Brussel, 27 januari 2005. Herdenking bevrijding Auschwitz. Situatie in het Midden-Oosten PE 353.

PE-DN/05/52. DAGELIJKS PERSBERICHT Donderdag Brussel, 27 januari 2005. Herdenking bevrijding Auschwitz. Situatie in het Midden-Oosten PE 353. PE-DN/05/52 DAGELIJKS PERSBERICHT Donderdag Brussel, 27 januari 2005 Herdenking bevrijding Auschwitz Situatie in het Midden-Oosten Redactie: Secretariaat: Danny de Paepe Tel. (32-2) 284 25 31 Marleen Lemmens

Nadere informatie

europese verkiezingen

europese verkiezingen Europees Parlement europese verkiezingen Op donderdag 22 mei zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement. In deze krant lees je wat de Europese Unie doet. Ook lees je hoe je te maken kunt krijgen

Nadere informatie

Wat elke Nederlander moet weten over het Europees Parlement

Wat elke Nederlander moet weten over het Europees Parlement Wat elke Nederlander moet weten over het Europees Parlement Uw stem in Europa sinds 1958 In 2008 bestaat het Europees Parlement 50 jaar. Het Parlement werd opgericht bij de instelling van de Europese Economische

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN

EUROPESE VERKIEZINGEN Europees Parlement EUROPESE VERKIEZINGEN Op donderdag mei zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement. In deze krant lees je wat de Europese Unie doet. Ook lees je hoe je te maken kunt krijgen met

Nadere informatie

Quiz: Welk standpunt hoort bij welke partij?

Quiz: Welk standpunt hoort bij welke partij? Quiz: Welk standpunt hoort bij welke partij? Korte omschrijving werkvorm In deze quiz testen uw leerlingen hun kennis over de standpunten van enkele partijen over belangrijke Europese kwesties. Ze verbinden

Nadere informatie

HET EUROPEES PARLEMENT: DE STEM VAN DE BURGERS IN DE EU

HET EUROPEES PARLEMENT: DE STEM VAN DE BURGERS IN DE EU HET EUROPEES PARLEMENT: DE STEM VAN DE BURGERS IN DE EU Europe Direct helpt u antwoord te vinden op uw vragen over de Europese Unie. Gratis nummer (*): 00 800 6 7 8 9 10 11 (*) De informatie wordt gratis

Nadere informatie

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 27 september 2014

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 27 september 2014 PROVINCIALE BIBLIOTHEEK LIMBURG HIPLimburg LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 27 september 2014 VERKIEZINGEN SENAAT EN KAMER

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN

EUROPESE VERKIEZINGEN VERKIEZINGSKRANT Europees Parlement EUROPESE VERKIEZINGEN Op donderdag 22 mei zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement. In deze krant leest u wat de Europese Unie doet. Ook leest u hoe u te maken

Nadere informatie

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 26 juni 2017

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 26 juni 2017 BIBLIOTHEEK HASSELT LIMBURG Dienst Erfgoed LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 26 juni 2017 VERKIEZINGEN SENAAT EN KAMER

Nadere informatie

Van-A-3 Verkiezingen

Van-A-3 Verkiezingen Van-A-3 Verkiezingen Didactische suggesties Doelen Dit Actua-magazine verschijnt naar aanleiding van de Europese en Vlaamse verkiezingen op 07 juni 2009. De leerlingen kunnen individueel de Van-A-3 krant

Nadere informatie

HET EUROPEES PARLEMENT: DE STEM VAN DE BURGERS IN DE EU EEN BEKNOPTE GIDS OVER HET EUROPEES PARLEMENT

HET EUROPEES PARLEMENT: DE STEM VAN DE BURGERS IN DE EU EEN BEKNOPTE GIDS OVER HET EUROPEES PARLEMENT HET EUROPEES PARLEMENT: DE STEM VAN DE BURGERS IN DE EU EEN BEKNOPTE GIDS OVER HET EUROPEES PARLEMENT Europe Direct helpt u antwoord te vinden op uw vragen over de Europese Unie. Gratis nummer (*): 00

Nadere informatie

WAAR WIJ VOOR STAAN. Socialisten & Democraten in het Europees Parlement. Fractie van de Progressieve Alliantie van

WAAR WIJ VOOR STAAN. Socialisten & Democraten in het Europees Parlement. Fractie van de Progressieve Alliantie van WAAR WIJ VOOR STAAN. Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten & Democraten in het Europees Parlement Strijden voor sociale rechtvaardigheid, het stimuleren van werkgelegenheid en groei, hervorming

Nadere informatie

De gezichten van het Europees Parlement 2012-2014

De gezichten van het Europees Parlement 2012-2014 De gezichten van het Europees Parlement 0-0 DE GEZICHTEN VAN HET EUROPEES PARLEMENT 0-0 Inhoudsopgave Voorwoord van de voorzitter 3 Het Europees Parlement De voorzitter van het Europees Parlement De leden

Nadere informatie

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 24 november 2009

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 24 november 2009 PROVINCIALE BIBLIOTHEEK LIMBURG HIPLimburg LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 24 november 2009 VERKIEZINGEN SENAAT EN KAMER

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie

Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie Samenvatting door A. 1325 woorden 18 mei 2011 6,9 35 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Samenvatting Geschiedeniswerkplaats Rechtstaat

Nadere informatie

Verkiezingen Tweede Kamer, voorlopige uitslag. Onderzoek, Informatie en Statistiek

Verkiezingen Tweede Kamer, voorlopige uitslag. Onderzoek, Informatie en Statistiek Verkiezingen Tweede Kamer, maart voorlopige uitslag Projectnummer: Slot, Jeroen Hylkema, Cor Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal Postbus, AR Amsterdam j.slot@amsterdam.nl Telefoon www.ois.amsterdam.nl c.hylkema@amsterdam.nl

Nadere informatie

Burgerlijk Wetboek Wet toezicht accountantsorganisaties

Burgerlijk Wetboek Wet toezicht accountantsorganisaties Transponeringstabel Richtlijn nr. 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Burgerlijk Wetboek Wet toezicht accountantsorganisaties Besluit toezicht accountantsorganisaties Wet RA en de Wet

Nadere informatie

europese verkiezingen

europese verkiezingen VERKIEZINGSKRANT Europees Parlement europese verkiezingen Op donderdag 22 mei zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement. In deze krant leest u wat de Europese Unie doet. Ook leest u hoe u te maken

Nadere informatie

ITINERA INSTITUTE ANALYSE

ITINERA INSTITUTE ANALYSE ITINERA INSTITUTE Expertise - Pathways - Impact De begroting en de kostprijs van het Europees Parlement 2019/5 23 05 2019 MENSEN WELVAART BESCHERMING SAMENVATTING Om de vijf jaar (2014, 2019) kunnen de

Nadere informatie

Democra e in de EU is een thema waar heel wat kan/ekeningen bij geplaatst kunnen worden. Dat doen we in de blauwe kaders. Democra e als voorwaarde

Democra e in de EU is een thema waar heel wat kan/ekeningen bij geplaatst kunnen worden. Dat doen we in de blauwe kaders. Democra e als voorwaarde D EU: $? Om de vijf jaar zijn er Europese verkiezingen. Alle landen die lid zijn en willen worden van de EU, moeten democra eën zijn. Het mag duidelijk zijn: de EU vindt democra e heel belangrijk en wil

Nadere informatie

Informatiebureau in België

Informatiebureau in België 27/07 /2009 Welke functies bekleden de Belgische Europarlementariërs in het Parlement? 2009 Welke functies bekleden de Belgische Europarlementariërs in het Parlement? 2009 1/12 Welke functies bekleden

Nadere informatie

65 JAAR GESCHIEDENIS

65 JAAR GESCHIEDENIS 65 JAAR GESCHIEDENIS 1953-2 0 1 8 1952 Begindagen van de EVP-Fractie 11 september 1952 Na de eerste officiële bijeenkomst van de Gemeenschappelijke Vergadering van de Europese Gemeenschap voor Kolen en

Nadere informatie

Deze partijen doen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in Naam van de partij. Vrijheid en Democratie VVD. Arbeid P.v.d.A.

Deze partijen doen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in Naam van de partij. Vrijheid en Democratie VVD. Arbeid P.v.d.A. Deze partijen doen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2017 Nummer op stembiljet Logo van de partij Naam van de partij 1 Volkspartij voor Vrijheid en Democratie VVD 2 Partij van de Arbeid P.v.d.A.

Nadere informatie

21 BelgeN. in het. Europees Parlement. 8ste legislatuur 2014-2019

21 BelgeN. in het. Europees Parlement. 8ste legislatuur 2014-2019 21 BelgeN in het Europees Parlement 8ste legislatuur 2014-2019 JANUARI 2015 NL Algemeen postadres : Europees Parlement Wiertzstraat 1047 Brussel Gedetailleerde info vindt u op : www.europarl.europa.eu

Nadere informatie

Tweede Kamerverkiezingen

Tweede Kamerverkiezingen Tweede Kamerverkiezingen Verkiezingsuitslag 15 maart 2017 1 Inhoudsopgave Stembureaus... 3 Opkomstpercentage... 4 Totaal aantal stemmen per partij... 5 Aantal stemmen per partij vergeleken met 2010...

Nadere informatie

BEGROTINGSPROCEDURE 2018

BEGROTINGSPROCEDURE 2018 BEGROTINGSPROCEDURE 2018 Doc nr: 5: (3) ******* 12.10.2017 BEGROTINGSCOMMISSIE RAPPORTEURS: SIEGFRIED MURESAN - AFDELING III (COMMISSIE) RICHARD ASHWORTH - OVERIGE AFDELINGEN STANDPUNT VAN HET PARLEMENT

Nadere informatie

DAGELIJKS PERSBERICHT Woensdag Straatsburg, 11 mei 2005

DAGELIJKS PERSBERICHT Woensdag Straatsburg, 11 mei 2005 PE-DN/05/116 Uitgegeven onder verantwoordelijkheid van José Manuel LIBERATO, Directeur Media DAGELIJKS PERSBERICHT Woensdag Straatsburg, 11 mei 2005 Redactie: PHS 6A47 Wiertzstraat 47 B-1047 Brussel Tel.

Nadere informatie

De Belgen. Europees Parlement. in het. sinds 1979

De Belgen. Europees Parlement. in het. sinds 1979 De Belgen in het Europees Parlement sinds 1979 Het Informatiebureau van het Europees Parlement in België helpt u antwoord te vinden op uw vragen over het Europees Parlement. Telefoon: 02/284 20 05 E-mail:

Nadere informatie

Voorlopige uitslag Amsterdam. Project: 12213 Verkiezingen Tweede Kamer 2012 In samenwerking met: Dienst Basisinformatie/Bureau Verkiezingen

Voorlopige uitslag Amsterdam. Project: 12213 Verkiezingen Tweede Kamer 2012 In samenwerking met: Dienst Basisinformatie/Bureau Verkiezingen Verkiezingen 2012 Tweede Kamer Voorlopige uitslag Amsterdam Project: 12213 In samenwerking met: Dienst Basisinformatie/Bureau Verkiezingen Samenstelling publicatie: Jeroen Slot Cor Hylkema Oudezijds Voorburgwal

Nadere informatie

BEGROTINGSPROCEDURE : (5) *******

BEGROTINGSPROCEDURE : (5) ******* BEGROTINGSPROCEDURE 2010 Doc nr: 4: (5) ******* 24.09.2009 BEGROTINGSCOMMISSIE RAPPORTEURS: LÁSZLÓ SURJÁN - AFDELING III (COMMISSIE) VLADIMÍR MAŇKA - OVERIGE AFDELINGEN PARLEMENT - 1ste LEZING Amendementen

Nadere informatie

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave Boekverslag door B. 1102 woorden 2 juni 2003 5.4 32 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgave - Inleiding - Samenvatting verkiezingsstrijd - Artikelen - Bronvermelding Inleiding Verkiezingen We

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN

EUROPESE VERKIEZINGEN EUROPESE VERKIEZINGEN 511.763.000 inwoners 28 lidstaten 24 talen Budget: 135 miljard in 2014 Op donderdag 22 mei zijn er verkiezingen voor het Europees parlement. In deze krant lees je wat de Europese

Nadere informatie

Vier voorzitters - 1

Vier voorzitters - 1 Vier voorzitters - 1 Op 23 mei 2019 worden er in Nederland weer verkiezingen gehouden voor het Europees Parlement. De Europese burgers kiezen hun vertegenwoordigers in het parlement. Het gekozen Europees

Nadere informatie

BEGROTINGSPROCEDURE 2016

BEGROTINGSPROCEDURE 2016 BEGROTINGSPROCEDURE 2016 Doc nr: 4: (2) ******* 24.09.2015 BEGROTINGSCOMMISSIE RAPPORTEURS: JOSÉ MANUEL FERNANDES - AFDELING III (COMMISSIE) GÉRARD DEPREZ - OVERIGE AFDELINGEN STANDPUNT VAN HET PARLEMENT

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT COMMISSIE BURGERLIJKE VRIJHEDEN, JUSTITIE EN BINNENLANDSE ZAKEN. Vergadering

EUROPEES PARLEMENT COMMISSIE BURGERLIJKE VRIJHEDEN, JUSTITIE EN BINNENLANDSE ZAKEN. Vergadering EUROPEES PARLEMENT LIBE(2005)0330_1 COMMISSIE BURGERLIJKE VRIJHEDEN, JUSTITIE EN BINNEANDSE ZAKEN Vergadering Woensdag 30 maart 2005, 9.00-12.30 uur en 15.00-18.30 uur, Brussel Donderdag 31 maart 2005,

Nadere informatie

Booking.com ontweek 715 miljoen euro aan belasting in de EU.

Booking.com ontweek 715 miljoen euro aan belasting in de EU. ontweek 715 miljoen euro aan belasting in de EU. Authors: Paul Tang S&D Groep Europees Parlement, rapporteur van voorstellen voor een gemeenschappelijke winstbelasting Henri Bussink Projectmedewerker Nederlandse

Nadere informatie

GEHEIM GEHEIM. 9312/P/69 19 juni Eerste helft juni Betrouwbaar met goede kontakten in de Democrazia Gristiana. Opmerkingen?

GEHEIM GEHEIM. 9312/P/69 19 juni Eerste helft juni Betrouwbaar met goede kontakten in de Democrazia Gristiana. Opmerkingen? 9312/P/69 19 juni 1969 Land i Onderwerp» Italië Aan de vooravond van het tiende congres van de Democrazia Gristiana. Referenties! Datum van waarneming! Bron: Eerste helft juni 1969 Betrouwbaar met goede

Nadere informatie

De gezichten van het Europees Parlement

De gezichten van het Europees Parlement De gezichten van het Europees Parlement 2007-2009 2 Inhoudsopgave 2 Inleiding door de voorzitter 3 Het Europees Parlement 5 De voorzitter van het Europees Parlement 5 De leden van het Europees Parlement

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie

Raad van de Europese Unie Raad van de Europese Unie Raad van de Europese Unie Jullie zijn nu de Raad van de Europese Unie. De Raad van de Europese Unie stemt voor of tegen regels die de Europese Commissie heeft bedacht. Samen met

Nadere informatie

Instituut voor Publiek en Politiek (onderdeel van het Huis voor democratie en rechtsstaat)

Instituut voor Publiek en Politiek (onderdeel van het Huis voor democratie en rechtsstaat) Colofon Auteur: Begeleider: Iris van Hulsenbeek Anna Domingo Amsterdam, april 2011 Instituut voor Publiek en Politiek (onderdeel van het Huis voor democratie en rechtsstaat) Prinsengracht 915 1017 KD Amsterdam

Nadere informatie

BEGROTINGSPROCEDURE : (2) *******

BEGROTINGSPROCEDURE : (2) ******* BEGROTINGSPROCEDURE 2013 Doc nr: 4: (2) ******* 28.09.2012 BEGROTINGSCOMMISSIE RAPPORTEURS: GIOVANNI LA VIA - AFDELING III (COMMISSIE) DEREK VAUGHAN - OVERIGE AFDELINGEN STANDPUNT VAN HET PARLEMENT Amendementen

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer POLITIEK

6,6. Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer POLITIEK Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei 2004 6,6 25 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer POLITIEK Politiek is de manier waarop voor een land besluiten worden genomen (de meeste besluiten worden

Nadere informatie

In de bijlage treft u de bijdragen van de fracties aan waarin zij hun standpunten inzake o.a. de subsidiariteit meer in detail uiteenzetten.

In de bijlage treft u de bijdragen van de fracties aan waarin zij hun standpunten inzake o.a. de subsidiariteit meer in detail uiteenzetten. CONCEPT Aan de heer Jean-Claude Juncker Voorzitter van de Europese Commissie Rue de la Loi 200 B-1049 Bruxelles België Onderwerp: Gemotiveerd advies inzake de subsidiariteit over het EU-voorstel voor een

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming)

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming) Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming) Samenvatting door een scholier 2059 woorden 28 maart 2007 9 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappij, H2 Politieke Besluitvorming:

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 2342 woorden 16 maart 2003 7,4 33 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Geschiedenis, 5 Democratie en de ismen:

Nadere informatie

11-14 juni 2012 Straatsburg

11-14 juni 2012 Straatsburg EUROPEES PARLEMENT 2009 2014 Zittingsdocument DEFINITIEVE ONTWERPAGENDA 11-14 juni 2012 Straatsburg 08/06/12 488.324 NL In verscheidenheid verenigd NL Tekens voor de procedures Tenzij het Parlement anders

Nadere informatie

europese verkiezingen

europese verkiezingen europese verkiezingen 511.763.000 INWONERS 28 lidstaten 24 TALEN BUDGET: 135 miljard IN 2014 Op donderdag 22 mei zijn er verkiezingen voor het Europees parlement. In deze krant lees je wat de Europese

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting door een scholier 1027 woorden 10 augustus 2010 5,3 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 3. Politiek 3.1. Keuzes

Nadere informatie

Verkiezing van de leden van het Europees Parlement. donderdag 4 juni 2009

Verkiezing van de leden van het Europees Parlement. donderdag 4 juni 2009 Verkiezing van de leden van het Europees Parlement donderdag 4 juni 2009 Inhoudsopgave Blz. Deelnemende partijen 3 Stembureaus 4 Aantal stemmen en percentage per partij totaal Gouda 2009 5 Aantal stemmen

Nadere informatie

STEMMINGSUITSLAGEN. Afkortingen en tekens

STEMMINGSUITSLAGEN. Afkortingen en tekens STEMMINGSUITSLAGEN BIJLAGE Afkortingen en tekens + aangenomen - verworpen vervallen Ing. ingetrokken HS (...,...,...) hoofdelijke stemming (aantal stemmen vóór, aantal stemmen tegen, onthoudingen) ES (...,...,...)

Nadere informatie

BEGROTINGSPROCEDURE 2015

BEGROTINGSPROCEDURE 2015 BEGROTINGSPROCEDURE 2015 Doc nr: 4: (4) ******* 24.09.2014 BEGROTINGSCOMMISSIE RAPPORTEURS: EIDER GARDIAZÁBAL RUBIAL - AFDELING III (COMMISSIE) MONIKA HOHLMEIER - OVERIGE AFDELINGEN STANDPUNT VAN HET PARLEMENT

Nadere informatie

GEMOTIVEERD ADVIES VAN EEN NATIONAAL PARLEMENT INZAKE DE SUBSIDIARITEIT

GEMOTIVEERD ADVIES VAN EEN NATIONAAL PARLEMENT INZAKE DE SUBSIDIARITEIT Europees Parlement 2014-2019 Commissie juridische zaken 30.1.2017 GEMOTIVEERD ADVIES VAN EEN NATIONAAL PARLEMENT INZAKE DE SUBSIDIARITEIT Betreft: Gemotiveerd advies van de Nederlandse Tweede Kamer inzake

Nadere informatie

De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen

De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen De Europese Unie De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen EU-landen Kandidaat-EU-landen Oprichters Nieuwe ideeën voor duurzame welvaart en vrede Konrad Adenauer Alcide De Gasperi Winston Churchill

Nadere informatie

GEMOTIVEERD ADVIES VAN EEN NATIONAAL PARLEMENT INZAKE DE SUBSIDIARITEIT

GEMOTIVEERD ADVIES VAN EEN NATIONAAL PARLEMENT INZAKE DE SUBSIDIARITEIT Europees Parlement 2014-2019 Commissie juridische zaken 11.7.2017 GEMOTIVEERD ADVIES VAN EEN NATIONAAL PARLEMENT INZAKE DE SUBSIDIARITEIT Betreft: Gemotiveerd advies van de Nederlandse Tweede Kamer inzake

Nadere informatie

BEGROTINGSPROCEDURE 2015

BEGROTINGSPROCEDURE 2015 BEGROTINGSPROCEDURE 2015 Doc nr: 4: (1) ******* 24.09.2014 BEGROTINGSCOMMISSIE RAPPORTEURS: EIDER GARDIAZÁBAL RUBIAL - AFDELING III (COMMISSIE) MONIKA HOHLMEIER - OVERIGE AFDELINGEN STANDPUNT VAN HET PARLEMENT

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 2432 woorden 18 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer. Politieke besluitvorming.

Samenvatting door een scholier 2432 woorden 18 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer. Politieke besluitvorming. Samenvatting door een scholier 2432 woorden 18 januari 2002 8 42 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Politieke besluitvorming. Oriëntatie Politiek voltrek zich in een sociaal-economisch en een sociaal-culturele

Nadere informatie

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Mensbeelden, ideologieën, politieke partijen Politieke partijen Welke politieke partijen zijn er eigenlijk in Nederland en wat willen ze? Om antwoord

Nadere informatie

van Katia Segers, Güler Turan en Tine Soens

van Katia Segers, Güler Turan en Tine Soens ingediend op 1029 (2016-2017) Nr. 1 21 december 2016 (2016-2017) Voorstel van resolutie van Katia Segers, Güler Turan en Tine Soens betreffende de recente ontwikkelingen in Polen en de verdediging van

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door een scholier 2067 woorden 5 maart keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

6,6. Samenvatting door een scholier 2067 woorden 5 maart keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Samenvatting door een scholier 2067 woorden 5 maart 2003 6,6 278 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Maatschappijleer PTA Hoofdstuk 1 t/m 6.4 Hoofdstuk 1: Politiek v Politiek:

Nadere informatie

Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren

Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Partij van de Arbeid (PvdA) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) Christen-democratisch Appèl (CDA) Democraten

Nadere informatie

Verkiezingsuitslagen Tweede Kamer 22 januari 2003

Verkiezingsuitslagen Tweede Kamer 22 januari 2003 Verkiezingsuitslagen Tweede Kamer 22 januari 2003 1. Totaaluitslag Opkomstpercentage: 85,26 1 Christen Democratisch Appèl (CDA) 2342 2239 103 2 Lijst Pim Fortuyn (LPF) 615 1784-1169 3 VVD 1956 1415 541

Nadere informatie

6.7. Boekverslag door P woorden 6 juli keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer. 2 Politieke stromingen en partijen.

6.7. Boekverslag door P woorden 6 juli keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer. 2 Politieke stromingen en partijen. Boekverslag door P. 2527 woorden 6 juli 2004 6.7 24 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer 2 Politieke stromingen en partijen. 1 Stroming: een geheel van opvattingen. Ideologie:

Nadere informatie

Introductie Voerman, Gerrit; van Holsteyn, Joop; Pellikaan, Huib; Harteveld, Rianne

Introductie Voerman, Gerrit; van Holsteyn, Joop; Pellikaan, Huib; Harteveld, Rianne Introductie Voerman, Gerrit; van Holsteyn, Joop; Pellikaan, Huib; Harteveld, Rianne Published in: Verkiezingen van het Europees Parlement 22 mei 2014 IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's

Nadere informatie

De Europese verkiezingen 2014: This time it s different

De Europese verkiezingen 2014: This time it s different Judith Hoevenaars, Adriaan Schout & Jan Marinus Wiersma De Europese verkiezingen 204: This time it s different As times are changing, so are we. Since the last European elections, the rules of the game

Nadere informatie

Partijfinanciering op het niveau van de Europese Unie

Partijfinanciering op het niveau van de Europese Unie VIVES BELEIDSPAPER MEI 2016 Partijfinanciering op het niveau van de Europese Unie Wouter Wolfs Instituut voor de Overheid, KU Leuven Jef Smulders Instituut voor de Overheid, KU Leuven Partijfinanciering

Nadere informatie

Hoofdstuk 6: Politieke partijen en partijsystemen

Hoofdstuk 6: Politieke partijen en partijsystemen Hoofdstuk 6: Politieke partijen en partijsystemen Inhoud 6.1. Politieke partijen in de hoofdrol... 2 6.1.1. Wat is een politieke partij?... 2 6.1.2. Functies van partijen binnen een democratie... 2 6.2.

Nadere informatie

6. De vermenigvuldiging: het wisselen van de factoren (1) Datum

6. De vermenigvuldiging: het wisselen van de factoren (1) Datum 6. De vermenigvuldiging: het wisselen van de factoren (1) Datum 9 Wissel de factoren om. = rijen, horizontaal; = kolommen, verticaal 2 rijen () van. = 2 x.. x 5 = 20 = 4 kolommen ( ) van. = 4 x. = =. rijen

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Parlementaire Democratie par. 1 t/m 3

Samenvatting Maatschappijleer Parlementaire Democratie par. 1 t/m 3 Samenvatting Maatschappijleer Parlementaire Democratie par. 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 2259 woorden 4 februari 2010 4,7 18 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1: Wat is Politiek 1.1 Waarom

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1520 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 7

Nadere informatie

Democratie en ismen; begrippen blijven, hun inhoud verandert

Democratie en ismen; begrippen blijven, hun inhoud verandert Democratie en ismen; begrippen blijven, hun inhoud verandert Wat is democratie? In de 20e eeuw ontstonden er in een paar landen democratieën, burgers waren echter niet tevreden. Te weinig invloed op de

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Parlementaire democratie - par 1t/m 6

Samenvatting Maatschappijleer Parlementaire democratie - par 1t/m 6 Samenvatting Maatschappijleer Parlementaire democratie - par 1t/m 6 Samenvatting door een scholier 1946 woorden 25 januari 2012 0 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Parlementaire democratie. 1 wat is

Nadere informatie

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Examen VMBO-KB 2008 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Gebruik het bronnenboekje Dit examen bestaat uit 38 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 54 punten

Nadere informatie

De ChristenUnie en christelijke Europese partij- en fractievorming

De ChristenUnie en christelijke Europese partij- en fractievorming De ChristenUnie en christelijke Europese partij- en fractievorming Kernrapport van de Projectgroep Europa 2008 Inleiding Het Landelijk Bestuur (LB) van de ChristenUnie stelde op 29 maart 2007 de Europese

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie. Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke

Nadere informatie

4,9. Werkstuk door een scholier 2555 woorden 25 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Wat is sociale democratie?

4,9. Werkstuk door een scholier 2555 woorden 25 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Wat is sociale democratie? Werkstuk door een scholier 2555 woorden 25 februari 2003 4,9 57 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Wat is sociale democratie? Sociaal-democratie staat tegenover het liberalisme, maar er is ook een duidelijk

Nadere informatie