Conceptvoorstel KWALITEITSVERBETERING BEWEGINGSONDERWIJS SPOLT

Transcriptie

1 Conceptvoorstel KWALITEITSVERBETERING BEWEGINGSONDERWIJS SPOLT

2 Ittervoort, februari 2005 Geacht College van Bestuur, In het Strategisch Beleidsplan staan o.a. beleidsvoornemens om tot kwaliteitsverbetering van het onderwijs te komen. Als vakleerkracht bewegingsonderwijs voelde ik me geroepen om mijn ideeën over kwaliteitsverbetering in het bewegingsonderwijs met jullie te delen en initiatieven te ontplooien om tot een daadwerkelijke kwaliteitsverbetering hiervan voor scholen, ressorterend onder SPOLT, te komen. Voor U ligt een voorstel daartoe. Graag zou ik met U hierover van gedachten wisselen. Vriendelijke groet, Rianne Broens-Gijsen Rianne Broens Kortmannstraat EH Ittervoort tel.: r.broens@stliduina.nl en tennisopl.joop.broens@planet.nl 2

3 Voorwoord. Allereerst wil ik middels de 5 kernwaarden, die U omschrijft in het Strategisch Beleidsplan onder Missie en visie van SPOLT, mijn moverende redenen aangeven voor het schrijven van dit conceptvoorstel. 1. Bezieling Mijn ziel, hart ligt bij het bewegingsonderwijs. Zonder bezieling geen motivatie of wel beweegreden. Bewegen is in actie komen, stappen ondernemen in de richting van een doel, een proces of ontwikkeling ingang zetten en in stand houden. In eerste instantie doet de afstand naar het doel er niet toe, het is de eerste stap die telt en voortkomt uit de bezieling. Dit is mijn eerste stap op weg naar een kwaliteitsverbetering bewegingsonderwijs in SPOLT onder het motto : Doen waar je van houdt daar word je goed van. 2. Ondernemerschap Het beleidsvoerend vermogen van SPOLT neemt toe waardoor er meer ruimte ontstaat voor ondernemende initiatieven t.b.v. de kwaliteit van het onderwijs. Jullie willen het ondernemersschap van jullie medewerkers stimuleren waarin ruimte is voor experimenteren, onderwijsinnovaties en projecten. Dit klinkt als muziek in mijn oren. Deze uitnodiging tot ondernemersschap pak ik dan ook met beide handen aan. 3. Professionele familie. De Spolt- organisatie wil een professionele familie zijn. De uitspraak Wij gaan er samen voor impliceert vormen van samenwerken (en leren) gericht op een bepaald doel en met een bezieling. Binnen SPOLT is er sprake van netwerken waarin een bepaalde groep mensen op een professionele manier met elkaar samenwerken. ( IB, ICT, Dyslexie, directies) Voor SPOLT zou een netwerk op het vakgebied bewegingsonderwijs waarin (vak)leerkrachten van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen ondersteunen een uiting kunnen zijn van deze professionele familie. 4. Kwaliteitsbewust Elke medewerker van SPOLT wil gaan voor kwaliteit. Kwalitatief goed onderwijs is het handelsmerk van onze scholen. Kwalitatief goed bewegingsonderwijs hoort daar dus ook bij!! 3

4 Middels een aantal activiteiten wil ik een aanzet geven tot kwaliteitsverbetering van het bewegingsonderwijs: o.a. door ontwikkeling en scholing van (vak)leerkrachten, oprichten van een netwerk, invoeren van een leerlingvolgsysteem bewegen /spelen en Motorische Remedial Teaching. 5. Ontwikkelingsgericht. Niet alleen vanwege het persoonlijk meesterschap wil ik gestalte geven aan mijn ideeën over kwalitatief goed bewegingsonderwijs maar ook vanwege het feit dat bewegen van essentieel belang is voor de totale ontwikkeling van kinderen. Een brede bewegingsvaardigheid en bekwaamheid draagt bij tot een duurzame sportdeelname en een actieve leefstijl en vrijetijdsbesteding. De gevoelige periode voor het aanleren van fundamentele bewegingsvaardigheden ligt in de basisschoolleeftijd. Wat ze dan leren beklijft. Goed bewegingsonderwijs vereist deskundigheid van (vak)leerkrachten en permanente na- en bijscholing. Daarnaast hebben de onderstaande ontwikkelingen en constateringen mij er toe gebracht om dit voorstel te schrijven. Onze samenleving is veelal gericht op cognitieve vaardigheden. Wij vinden het geweldig als kleuters hun naam kunnen schrijven, maar als ze het klimrek niet in durven, wordt er niets mee gedaan. Er worden duizenden euro s in computers gestopt, maar in de meeste speellokalen en gymzalen vind je nauwelijks goede gymmaterialen laat staan een vakleerkracht. In de onderwijspraktijk blijkt dat men veel aandacht schenkt aan achterstanden op cognitief vlak ( rekenen en taal) maar aan achterstanden in de motoriek en motorische ontwikkeling wordt nauwelijks aandacht geschonken. Kinderen zijn onhandig of onrustig, maar daar wordt meestal niets mee gedaan, terwijl het oorzaak kan zijn van veel problemen. De WPO kent sinds 2001 een bevoegdheidswijziging voor het bewegingsonderwijs. Pabo-studenten en zij-instromers, die na 1 september 2000 aan de opleiding zijn begonnen (de voltijdstudenten dus vanaf 1 augustus 2001), zijn niet bevoegd voor bewegingsonderwijs aan groep 3 t/m 8 van het basisonderwijs. De bevoegdheid beperkt zich tot de jongste leerlingen. Deze wetswijziging heeft tot doel de kwaliteit van het bewegingsonderwijs te verbeteren. De SPOLT organisatie zal moeten inspelen op deze ontwikkeling: Scholen zullen het personeelsbeleid (IPB) hierop moeten afstemmen. Er zullen steeds vaker niet-bevoegde groepsleraren (nu al de zij-instromers en lio s) instromen en men zal zich moeten bezinnen wie dan de lessen bewegingsonderwijs zal verzorgen. Scholen zullen moeten investeren in een vakleerkracht of gespecialiseerde groepsleerkracht die het hele bewegingsonderwijs voor zijn rekening neemt ( functiedifferentiatie). 4

5 VOORSTEL KWALITEITSVERBETERING BEWEGINGSONDERWIJS Middels een aantal activiteiten zou een kwaliteitsimpuls kunnen worden gegeven aan het bewegingsonderwijs op de SPOLT scholen: Aanstellen van een vakleerkracht bewegingsonderwijs Bewegingscoördinator. Netwerk (vak)leerkrachten bewegingsonderwijs Vakwerkplan bewegingsonderwijs ( methodes/ leerlijnen) Leerling volgsysteem bewegen /spelen Motorische Remedial Teaching. Bij - en nascholing (vak)leerkrachten. Aanstellen van gespecialiseerde groepsleerkracht of vakleerkracht bewegingsonderwijs Als scholen tot een echte kwaliteitsverbetering van bewegingsonderwijs willen komen dan biedt de inzet van een eigen vakbekwame leerkracht, die in alle groepen bewegingsonderwijs geeft, de leerlijnen uitzet, de vorderingen van de leerlingen bijhoudt, collega s coacht, het materiaal beheert en zich zelf blijft bij - en nascholen het meeste perspectief. Deze vakbekwame leerkracht kan een vakleerkracht of gespecialiseerde groepsleerkracht zijn. (aantekening lo). De meerwaarde van een dergelijke specialist is groot. De groepsleraren worden ontlast van een vak en kunnen tijdens de lessen van de vakleraar andere zinvolle taken vervullen of voor meer handen in een klas zorgen. Een bevoegde collega met veel affiniteit voor bewegingsonderwijs zou ook meerdere uren bewegingsonderwijs van verschillende (onbevoegde) collega s kunnen overnemen. ( Kanttekening: Een bevoegde collega met affiniteit is niet altijd bekwaam!!!) Bewegingscoördinator. Het aanstellen van een bovenschools bewegingscoördinator die teams en gespecialiseerde groepsleerkrachten en vakleerkrachten kan helpen bij het maken van een vakleerplan, methodekeuze, invoering leerlingvolgsysteem, inrichting van speel- en gymzalen of speelplaats,veiligheidsaspecten, organisatie van sport - en spelendagen en buitenschoolse sportactiviteiten etc. Een andere taak is het coördineren van het netwerk. 5

6 Netwerk (vak)leerkrachten bewegingsonderwijs. Een netwerk creëren van vakleerkrachten en/of gespecialiseerde groepsleerkrachten die elkaar kunnen ondersteunen, informatie kunnen uitwisselen en kunnen samenwerken. Dit zou o.a. middels een aantal bijeenkomsten vorm kunnen krijgen met een bepaald thema of onderwerpen en vragen die leven bij de leerkrachten. Te denken valt aan het vakleerplan, zorgbreedte in het bewegingsonderwijs, Leerlingvolgsysteem, Motorische Remedial Teaching, organisatie SPOLT- sportdagen ( voor leerlingen en evt. medewerkers). Leerling volgsysteem bewegen/spelen Op een systematisch wijze de motorische ontwikkeling van de kinderen volgen zodat eventuele achterstanden tijdig kunnen worden gesignaleerd middels invoering van een LVS bewegen en spelen. Motorische Remedial Teaching. Indien de (vak) leerkracht een achterstanden in de motoriek (ook fijne motoriek) signaleert kan deze worden doorverwezen naar de Motorisch Remedial Teacher. Deze kan verder diagnosticeren en remediëren. Bij-nascholing (vak)leerkrachten. Door bij- en nascholing van leerkrachten zorgen voor verdere professionalisering op het gebied van bewegingsonderwijs. Te denken valt aan 1. Niet bevoegde leerkrachten de postinitiële leergang bewegingsonderwijs Pabo te laten volgen zodat zij een bevoegdheid kunnen verkrijgen. 2. Bevoegde leerkrachten onderdelen van de postinitiële leergang bewegingsonderwijs Pabo te laten volgen. 3. Deskundigheidsbevordering : leerkrachten inzicht en kennis geven in de ontwikkeling van de motoriek en de daaraan gerelateerde leerlijnen, een adequate didactische en methodische aanpak van het bewegingsonderwijs bevorderen. 4. Workshops voor leerkrachten gericht op bepaald bewegingsdomein vb atletiek, tikspelen, doelspelen, dans, estafettes etc. 5. Verdere specialisaties van vakleerkrachten op het gebied van de zorg : cursus Motorisch remedial Teacher of Remedial Teacher Psychomotoriek. 6

7 MEERWAARDE AANSTELLEN VAKLEERKRACHT BEWEGINGSONDERWIJS Allereerst wil ik ingaan op de wetswijziging t.a.v. de bevoegdheid. Deze heeft tot doel de kwaliteit van het bewegingsonderwijs te bevorderen. De overheid onderschrijft daarmee het belang van goed bewegingsonderwijs in het basisonderwijs en specialisten op dit gebied, zodat zo weinig mogelijk kinderen letterlijk en figuurlijk buiten spel komen te staan. De vele maatschappelijke en culturele veranderingen (o.a. steeds meer consumptieve maatschappij, intrede van computers en andere technologieën, veranderende eetgewoonten en voedingspatronen, steeds meer inactieve en zwaarlijvige kinderen doordat er steeds minder ruimte is voor kinderen om te kunnen bewegen) dwingen ons om stappen te ondernemen. Nu lopen kinderen al op jonge leeftijd een achterstand op t.a.v. hun motorische ontwikkeling en deze is niet/nauwelijks meer in te halen. De vakleerkracht heeft een specifiek theoretische en praktisch bredere basis dan de groepsleerkracht en kan beter deze achterstanden signaleren. Hij/zij is: In staat om een breed scala van bewegingssituaties aan te bieden rekening houdend met de verschillen tussen kinderen. Hij/zij kan complexere bewegingssituaties met meer diepgang aan bieden. In staat op een verantwoorde wijze kinderen met elkaar te laten bewegen, leren elkaar hulp te verlenen, met andere woorden : op een verantwoorde wijze met elkaar om te gaan. In staat een Werkplan bewegingsonderwijs op te stellen : Les-, periode- en jaarplanningen maken waarin de motorische ontwikkelingen worden gevolgd. In staat om de motorische ontwikkeling te blijven volgen en zo tijdig achterstanden te signaleren, adequate hulp te verlenen of te verwijzen naar specialisten of MRT-er. In staat om groepsleerkrachten te begeleiden, ondersteunen, adviseren die zelf nog lessen geven. In staat om teams te ondersteunen en te begeleiden bij sportactiviteiten zoals sportdagen,bewegingsactiviteiten tijdens kamp, buitenschoolse sportontmoetingen etc. In staat om de inrichting van speelzalen/gymzalen en school (speel)plein te controleren en vernieuwingsimpulsen aan te dragen. Een belangrijke voorwaarde is dat de vakleerkracht een behoorlijk aantal uren ter beschikking krijgt en zo mogelijk in alle groepen les kan geven. Voor iedere afzonderlijke school is dit op grond van de beschikbare formatie ( basisformatie, formatie klassenverkleining ( vrij inzetbaar), formatie speciale doeleinden ( personeelsbeleid, kwaliteitsverbetering, innovatie) en het schoolbudget (voor functiedifferentiatie, nascholing, deskundigheidsbevordering, ontwikkeling) haalbaar. Of een school daar voor kiest is een andere vraag. Een groter bestuur zoals SPOLT heeft meer mogelijkheden in formatie en financiële middelen om vakleerkrachten aan te stellen. (o.a. budget personeelsbeleid en door meerjarig personeelsbeleidsplan, uit zorgplan door bijvoorbeeld een Mot.Remedial Teacher 7

8 aan te stellen in het samenwerkingsverband. Te denken valt ook aan gemeentelijke bijdragen in het kader van breedtesportstimulering ). Een fulltime vakleerkracht zou kunnen worden ingezet op twee ten hoogste drie scholen, afhankelijk van het aantal groepen en het aantal bewegingslessen gegeven door de groepsleerkracht. Dit zou voor SPOLT betekenen dat er in de toekomst minimaal 8 fulltime vakleerkrachten of gespecialiseerde groepsleerkrachten nodig zullen zijn 1. Door de inzet van vakleerkracht kan de groepsleerkracht ( als de vakleerkracht aan zijn groep lesgeeft) ook andere taken op zich nemen zoals een groep over nemen, een groepje leerlingen begeleiden, andere leerkracht ondersteunen, meer handen in de klas, andere onderwijstaken. Dit is een dubbele inzet van de formatie. Met enige creativiteit in het roosteren zou je deze dubbele bezetting kunnen voorkomen o.a. overname van groep door andere leerkrachten waardoor er formatief gezien winst kan worden behaald. EEN IMPULS AAN DE KWALITEIT. Daar binnen SPOLT weinig scholen over een vakleerkracht of gespecialiseerde leerkracht beschikken zal er vooralsnog naar andere oplossingen gezocht moeten worden om toch een impuls te kunnen geven aan de kwaliteitsverbetering. Men zou daarvoor allereerst een bewegingscoördinator kunnen aanstellen. Deze inventariseert de huidige stand van zaken t.a.v. de verschillende aspecten van het bewegingsonderwijs op de SPOLT-scholen en maakt een plan van aanpak t.b.v. de kwaliteitsverbetering. De bewegingscoördinator heeft als hoofdtaak het bewegingsonderwijs binnen SPOLT te verbeteren o.a. door de scholen te ondersteunen en begeleiden in de realisatie van een beter bewegingsklimaat op de school. Te denken valt aan de volgende specifieke taken: Zorg voor planmatig werken met een methode bewegingsonderwijs ( opzet vakleerplan: les-jaarplan met longitudinale leerlijnen) Aandacht voor een goed bewegingsklimaat op de scholen : o bewegen in de gymles o bewegen op het schoolplein o bewegen in de klas Zorg voor invoering van een leerlingvolgsysteem bewegen en spelen. 1 Evt. per toekomstig cluster een vakleerkracht 8

9 Geven van adviezen speellokalen, gymzalen, schoolpleinen en sport en spelmaterialen. Teambegeleiding, individuele begeleiding en bij/nascholing : vergroten van deskundigheid, introductie en invoering leerlingvolgsysteem, up-to-date houden van kennis en workshops organiseren. De weg voorbereiden voor vakleerkrachten bewegingsonderwijs i.v.m. de veranderende onderwijsbevoegdheid bewegingsonderwijs voor aankomende Pabo studenten. Opzetten en in stand houden van een netwerk Aanspreekpunt voor (gespecialiseerde) leerkrachten en teams m.b.t. bewegingsonderwijs. Begeleiden van kinderen met een motorische achterstand (MRT) of leer - en/of gedragsproblemen ( Psychomotoriek) Dit alles in overleg / samenwerking met vakleerkrachten en gespecialiseerde groepsleerkrachten. Een aantal taken zouden in de toekomst over genomen kunnen worden door de vakleerkrachten. Daarnaast zouden deze taken in de toekomst ook uitgebreid kunnen worden met Motorische Remedial Teaching / Remedial Teaching Psychomotoriek, het opzetten van Club Extra 2 voor onze regio, samenwerking met sportverenigingen, buitenschoolse activiteiten ( o.a. in de naschoolse opvang), contacten met derden (gemeente, fysiotherapeuten, schoolarts ) etc. Slotwoord Middels eerder genoemde activiteiten zou een kwaliteitsimpuls kunnen worden gegeven aan het bewegingsonderwijs op de SPOLT scholen. Dit conceptvoorstel duidt alleen de hoofdlijnen aan en zal nog verder uitgediept, uitgewerkt en ingevuld moeten worden. Ik hoop dat ik Uw interesse hebt gewekt en dat we samen verdere stappen kunnen ondernemen naar kwalitatief goed (bewegings-) onderwijs. Graag ben ik bereid om mijn ideeën over bovenstaande met U uit te wisselen. Sportieve groet, Rianne Broens 2 extra gymtijd na school voor kinderen die motorisch niet zo vaardig zijn 9