Tussen regelwal en arboschip? info. Zzp-er in de bouw: een onderzoek

Transcriptie

1 Zzp-er in de bouw: een onderzoek Tussen regelwal en arboschip? De term zzp-er ontstond toen aan het eind van de vorige eeuw steeds meer werknemers hun beroep niet meer gingen uitoefenen in loondienst, maar als eigen baas. Omdat zij hun opdrachten vaak uitvoerden voor hun voormalige werkgever of voor een beperkte kring van opdrachtgevers, werden zij gezien als een bijzondere categorie van ondernemers; de zelfstandigen zonder personeel ofwel zzp-er. De zzp-er is echter in geen enkele wet- of regelgeving terug te vinden en bestaat formeel dus niet. Soms worden er freelancers mee bedoeld, dan weer alle zelfstandigen die geen personeel in dienst hebben. Andere bronnen spreken over een groep die tussen het ondernemerschap en het werknemerschap in hangt of over schijnzelfstandigen. Dit omdat ze wat betreft hun juridische positie niet op werknemers lijken, maar wat betreft hun maatschappelijke positie juist weer wel. Dezelfde arbeidsomstandigheden Zzp-ers in de bouwsector kunnen te maken krijgen met alle arbeidsomstandigheden in deze branche, zoals fysieke belasting, lawaai, gevaarlijke stoffen en Gert Coster Coster Organisatie Advies Februari 2011 I 17

2 valgevaar. Daarnaast brengt het werken als zelfstandige een aantal specifieke omstandigheden met zich mee, zoals lange werkdagen en hoge werkdruk. De vrijheid om naar eigen inzicht te kunnen werken en de mogelijkheid om de eigen tijd in te delen betekent in de praktijk dus niet dat deze arbeidsrisico s worden voorkomen. De arbeidsomstandigheden worden bepaald door de eigen werkzaamheden, de werkplek en het werk van derden. Omgekeerd beïnvloeden de werkzaamheden van de zzp-er de veiligheid van anderen die op dezelfde werkplek werken of toevallig aanwezig zijn. Eigen werkindeling Bij de positieve motieven past overigens wel een kanttekening. Hoewel het naar eigen inzicht indelen van tijd en werk als een positief motief gezien kan worden, blijkt uit literatuur dat er zzp-ers zijn die noodgedwongen voor zichzelf zijn begonnen omdat zij van hun werkgever niet de mogelijkheid kregen om minder uren te werken. Het betreft niet zozeer, zoals wel wordt verondersteld, de jonge gezonde werknemers, maar vijftigers die hun beroep willen blijven uitoefenen, maar dan wel naar eigen werkindeling. Voordelen voor zzp-ers Uit eerder onderzoek (EIM) zijn verschillende motieven naar voren gekomen om zzp-er te worden. Allereerst blijkt er sprake te zijn van een financiële pullfactor, overigens geldend voor ondernemerschap in het algemeen, namelijk het feit dat een kleiner deel van het inkomen afgedragen moet worden aan de belasting. Persoonlijke motieven die naar voren zijn gekomen uit onderzoek, zijn onder andere: eigen baas willen zijn, niet meer in loondienst willen werken en meer vrijheid hebben om werk naar eigen inzicht in te delen. Het merendeel van de respondenten geeft positieve motieven aan: 58%. Negatieve motieven werden genoemd door 14% van de respondenten, zoals geen baan in loondienst kunnen vinden, ontslag of faillissement van de werkgever. Overige motieven, die niet direct positief of negatief genoemd kunnen worden, waren onder meer overname van familiebedrijf, het willen herintreden in het arbeidsproces, of de gelegenheid deed zich voor (28%). Voordelen voor werkgevers Voor bedrijven brengt de opkomst en het inhuren van een zzp-er of freelancer meer flexibiliteit en minder kosten met zich mee. De laatste jaren hebben werkgevers taken die niet langer rendabel zijn voor de bedrijfsvoering afgestoten. De zzp-ers voeren deze taken vervolgens uit. Ze worden ook ingehuurd voor het vullen van gaten, wanneer een ondernemer met het bestaande personeel het werkaanbod niet meer aan kan. Daarnaast geldt bij het inhuren van zzp-ers geen loondoorbetaling bij ziekte, geen ontslagbescherming en hoeft men geen (werkgevers)premies te betalen. Voordelen voor inhuurders Ook particulieren doen voor een klus in en om het huis steeds vaker een beroep op een zelfstandige vakman, klusjesman, of klusser, omdat dit voordeliger is dan een duur bouwbedrijf inschakelen. Naar verhouding heeft de inhuurder lage vaste kosten. Zeker nu de economie terugloopt, ziet men dat bedrijven met veel eigen personeel en dus hogere vaste kosten grotere risico s lopen. Doordat men die vaste kosten relatief laag kan houden, beweegt de inhuurder makkelijker met de economie mee. Ook nadelen Inhuren van een zzp-er kan ook nadelen met zich meebrengen. Het unieke van de zzp-formule is het niet-bestaan van een dienstverband. Dit zorgt voor de voordelen voor beide partijen, maar houdt direct ook het grootste risico in zich. Wat als de arbeidsinspectie bij een ongeval toch oordeelt dat er een dienstverband is? Dan is de inlener werkgever, en dus verantwoordelijk. Enorme groei In 2008 zijn er volgens het CBS personen actief als zelfstandigen, tegenover personen in 1996, een toename van 44,3% (tegenover een groei van het totaal aantal werknemers over dezelfde periode van 17,8%). Ongeveer eenderde van de zelfstandigen heeft personeel in dienst. Ongeveer tweederde blijft zonder personeel en valt aan te merken als een zzp-er. Het CBS stelt dat er in 2008 ruim zzp-ers zijn, Februari 2011 I 18

3 waarvan in de bouw. Dit zijn zowel generalisten met een klusbedrijf als specialisten zoals schilders, loodgieters en metselaars. De verwachting is dat het aantal zelfstandigen alleen maar zal toenemen. Daarnaast is de rol van de zelfstandige aan het veranderen. Voorheen werkte de zelfstandige alleen als onderaannemer. Tegenwoordig wordt de zelfstandige steeds meer verantwoordelijk voor de keuze van het materiaal, het merk en de aankoopplaats. De vroegere hoofdaannemer schuift meer verantwoordelijkheden van zich af om de rol van coördinator op zich te nemen. Ongevallen op het werk In 2008 vonden op bouwplaatsen 60 ernstige ongevallen plaats met zzp-ers, waarvan drie met dodelijke afloop. Er bestaat geen meldingsplicht voor ongelukken met zzp-ers, anders dan bij ongevallen met gewone werknemers. Het vermoeden bestaat dat er veel meer ongevallen hebben plaatsgevonden dan bekend is. De Arbeidsinspectie heeft geconstateerd dat kleine zelfstandigen in de bouw roekelozer zijn en meer kans lopen op ernstige ongevallen op de bouwplaats. Hierdoor brengen zzp-ers zichzelf en hun omstanders in gevaar. Zzp-ers bezuinigen vaak op veiligheidsmaatregelen, omdat het werk zich anders niet meer loont. Stijging aantal ongelukken De arbeidsinspectie meldde in februari 2010 dat het aantal ongelukken tussen 2006 en 2007 in de bouw is gestegen van 5,2% naar 7,3%. Men vermoedt dat de bouwplaats gevaarlijker werd door een groeiend aantal zzp-ers. Oorzaak is dat veel aannemers steeds meer met inhuur en onderaannemers werken. Prijs is daarbij leidend, niet kwaliteit of veiligheid. Terwijl deze fixatie op prijs door meer ongevallen en fouten niet leidt tot lagere kosten. Arbowet De Arbeidsomstandighedenwet is voor zzp-ers geringer dan voor werknemers. Zij zijn, via artikel 16, zevende lid, Arbowet en artikel 9.5 van het Arbobesluit, voor (met name) zware risico s zoals het werken met gevaarlijke stoffen, onder de werkingssfeer van de Arbowet gebracht. De Arbowet beschouwt iemand die arbeid verricht en dit niet doet als werkgever of werknemer als een zelfstandige (Arbowet, artikel 1, onder 3 lid k). Als iemand volgens de definitie van de Arbowet een zelfstandige is, dan geldt niet de integrale Arbowet en -regelgeving. Wel gelden voor zelfstandigen diverse voorschriften en verboden voor ernstige arbeidsrisico s. Welke dat precies zijn, staat in artikel 9.5 van het Arbobesluit. Arbobesluit, artikel 9.5 Algemene voorschriften waar de zelfstandige aan moet voldoen zijn: - Het voorkomen van gevaar voor derden (artikel 10 Arbowet). - Het zorgen voor de eigen veiligheid en die van andere betrokken personen door - zich veilig en verantwoord te gedragen (artikel 11 Arbowet). - Het vermijden van levensgevaar of ernstige schade aan de gezondheid. Het niet naleven van deze bepaling is een misdrijf (artikel 32 Arbowet). Voor zelfstandigen gelden geen systeemverplichtingen zoals de Risico-Inventarisatie- en Evaluatie (RI&E). Hierdoor heeft de zelfstandige minder administratieve lasten. (Arbowet artikelen 10, 11 en 32) Elementen die een rol spelen bij de beoordeling van het begrip zelfstandige voor de Arbowet zijn: - Heeft de zelfstandige een bepaalde klus aangenomen en is hij zelf verantwoordelijk voor het resultaat? - Bepaalt hij zelf hoe hij het werk uitvoert en welk materieel hij hierbij gebruikt? - Zorgt hij zelf voor persoonlijke beschermingsmiddelen? - Kan hij zelf zijn arbeidstijden bepalen? - Moet hij eventuele schade ontstaan door gevaarlijke of ongezonde werkzaamheden zelf betalen? - Wat is de gezagsrelatie tussen de zelfstandige en de opdrachtgever? Gezags- en toezichtrelatie Voor de Arbowetgeving is de gezags- en toezichtrelatie in de praktijk bepalend. Als de zelfstandige onder gezag en toezicht werkt van een ander, bijvoorbeeld de opdrachtgever, dan ziet de Arbowetgeving hem als werknemer en de ander als werkgever. Hetzelfde Februari 2011 I 19

4 geldt als een zelfstandige een ander onder zijn gezag en toezicht laat werken. De Arbowet ziet hem dan als werkgever en de ander als werknemer. Arbeid, uitgevoerd door de zzp-er, kan vanuit twee rollen worden verricht: - onder regie van de inlener; - geheel zelfstandig voor eigen rekening en risico. Voor de zzp-er, die onder regie van de inlener op de bouwplaats werkzaam is, gelden ook alle bepalingen uit de Arbowet; een dergelijke zzp-er wordt door de Arbeidsinspectie als werknemer beschouwd. Voor de zzp-er, die geheel voor eigen rekening en risico werkzaamheden op de bouwplaats verricht, blijven de bepalingen uit de Arbowet beperkt tot preventie tegen ernstige risico s en op preventie naar derden op, of in de omgeving van, de bouwplaats. De preventie tegen ernstige risico s zijn bijvoorbeeld het werken met veilige machines en gereedschappen, het veilig werken op hoogte, het veilig werken met (rol)steigers en bescherming tegen gevaarlijke stoffen, zoals kwarts. Bevoegdheid Arbeidsinspectie Bij de herziening van de Arbowet per 1 januari 2007 is bevestigd dat zzp-ers bij ernstige risico s dezelfde maatregelen moeten treffen als van toepassing op werknemers. De Arbeidsinspectie is dus bevoegd bij onvoldoende veiligheidsmaatregelen, ook het werk van zzp-ers stil te leggen. Tevens heeft de Arbeidsinspectie aangekondigd bijzondere aandacht te schenken aan de inmiddels meer dan zzp-ers die bouwbreed werkzaam zijn. De Arbeidsinspectie stuurt dagelijks 80 controleurs op pad om de arbeidsomstandigheden in de bouw te controleren. Meer dan eens blijken bij zzp-ers misverstanden te leven over de regels. Daarnaast is er bij de arbeidsinspectie onduidelijkheid over de gezagsrelatie tussen inhuurder en zzp-er. Twee voorbeelden: Voorbeeld 1: géén gezagsrelatie Een onderaannemer in de bouw huurt een zelfstandige tegelzetter in. De zzp-er krijgt een ongeval. De Arbeidsinspectie legt de onderaannemer een boete op, waartegen deze een bezwaar indient. De Arbeidsinspectie voert aan dat de zzp-er als werknemer in de zin van de Arbowet moet worden gezien. De Arbowet is van toepassing op werknemers. Dus de zzp-er valt onder de Arbowet. De onderaannemer bestrijdt dat. De zzp-er is geen werknemer in de zin van de Arbowet. Ook niet in de zin van artikel 1 lid 2., waarin de gezagsrelatie centraal staat. Maar, aldus de onderaannemer, er was nu juist geen gezagsrelatie. De Minister van SZW constateert dat de zzp-er per uur werd betaald. Dat wijst niet op het verrichten van arbeid onder gezag van artikel 1 lid 2. Verder speelt de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) een rol. De zzp-er zou die nu juist nooit gekregen hebben, als het werk onder gezag werd uitgevoerd. Ook de volgende punten wogen nog mee dat de zzp-er: - zelf verantwoordelijk was voor de kwaliteit van zijn werk; - zijn eigen arbeidsmiddelen gebruikte; - niet werd geïnstrueerd door de onderaannemer hoe hij zijn werk moest doen; - niet verplicht was het werk aan te nemen; - niet verplicht was het werk persoonlijk uit te voeren; - bij ziekte geen betaling ontving van de onderaannemer. Dit alles bij elkaar wijst in de richting geen gezagsrelatie. Alleen als de zzp-er aan alle bovengenoemde voorwaarden voldoet, lijkt de Arbowet buiten de deur te blijven. Februari 2011 I 20

5 Voorbeeld 1: wél gezagsrelatie Een onderaannemer huurt een zzp-er in. Op de bouwlocatie krijgt de zzp er een ongeval waardoor hij overlijdt. De Arbeidsinspectie geeft de onderaannemer een boete, omdat er onvoldoende veiligheidsvoorzieningen waren getroffen. Als de werkzaamheden in een gezagsverhouding worden verricht, dan gelden hiervoor zowel de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek als die van de Arbeidsomstandighedenwet. In dit geval vond de minister van SZW dat sprake was van een gezagsverhouding en dat de onderaannemer onder de Arbowet aansprakelijk was. Maar als er ook een procedure voor schadevergoeding bij de burgerlijke rechter wordt gestart, zal deze zijn eigen afweging maken. Gezien de jurisprudentie op dit punt zou dan de uitslag anders kunnen zijn. Het is dus zeer afhankelijk van de situatie en de rechter die zich over het geval buigt, of er aansprakelijkheid bestaat voor schade geleden door een zzp-er. Het is in ieder geval voor beide partijen van belang dat er vooraf goed gekeken wordt naar een passende verzekering voor schade tijdens werkzaamheden. VCA-certificaat Een opdrachtgever die risicovol werk uitbesteedt aan een zzp-er met een VCA-certificaat mag erop vertrouwen dat het uitbesteedde werk zodanig wordt uitgevoerd dat veiligheid, gezondheid en milieu niet in gevaar komen. Een onafhankelijk en objectief onderzoek door een erkende certificatie-instelling heeft dit immers aangetoond. Het VGM-beheersysteem voldoet aan de minimumeisen en wordt op gestructureerde wijze toegepast, met continu aandacht voor VGM en met goede resultaten (o.a. lage ongevallenfrequentie). Een belangrijk kenmerk van VCA is dat er jaarlijks gecontroleerd wordt of de certificaathouder (= zzp-er) nog aan alle VCA-eisen voldoet. De aannemer staat als het ware onder toezicht van de certificatie-instelling die het certificaat heeft verstrekt. Ondanks bovenstaande is het inhuren van een gecertificeerde zzp-er riskant. De nieuwe VCA maakt het voor de Arbeidsinspectie nog makkelijker om de gezagsverhouding te bewijzen voor de rechter. Een van de voorwaarden daarin is dat een zzp-er wordt aangestuurd door een inlenend bedrijf. Er is dus sprake van een gezagsverhouding. Onderaannemingscontracten Het advies is om altijd te werken met onderaannemingscontracten en afgeronde opdrachten die de zzp-er vervolgens zelfstandig uitvoert. In principe moet de inlener dan ook nog rekeningen van de zzp-er zelf krijgen en niet van een detacheerder. Die laatste kan wellicht goede afspraken met de Belastingdienst hebben gemaakt, maar daar heeft de Arbeidsinspectie geen boodschap aan. Voor een zzp-er is het overigens ook niet zonder risico om een klus aan te nemen die hij niet in zijn eentje kan uitvoeren. Als hij collega s meeneemt, is hij ineens zelf werkgever en verantwoordelijk voor veiligheid en arbeidsomstandigheden. Sociale gevolgen Hoewel zzp-ers een verrijking kunnen zijn voor de bouwsector, moet de sector zich realiseren dat dit allerlei sociale gevolgen heeft voor zowel zelfstandigen als werknemers. Zzp-ers vallen niet onder een cao, hebben geen recht op een WW-uitkering, bouwen geen pensioen op en vallen niet onder een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dat betekent dat het draagvlak onder belangrijke collectiviteiten afkalft en dat kan gevolgen hebben voor de positie van werknemers. Zeker als er oneerlijke concurrentie ontstaat als zzp-ers (gedwongen) werken tegen slechtere arbeidsvoorwaarden. Onderzoek heeft aangetoond dat zzp-ers te vaak zwaarder werk doen, hun prijzen (gedwongen) verlagen of geen enkele verzekering hebben tegen bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid. Schijnzelfstandigheid Er is speciale aandacht voor het fenomeen schijnzelfstandigheid: dit is een juridische constructie waarin het lijkt alsof de werknemer als zelfstandige werkt, maar in feite in dienst is van een intermediair die hem verhuurt. Dit heeft allerlei nare gevolgen op gebied van sociale zekerheid, veiligheid en op de financiële situatie van de schijnzelfstandige. De redenering achter oneerlijke concurrentie op basis van regelgeving is dus dat zzp-ers minder aan regels gebonden zijn en hierdoor meer overhouden van het uurtarief. Hierbij wordt met name gedoeld op de Arbeidstijdenwet en de Arbeidsomstandighedenwet. Arborisico s Volgens onderzoek van EIM komt werkdruk op de eerste plaats van arborisico s voor zzp-ers in de bouw. Andere arborisico s die relatief vaak worden genoemd, zijn dat het werk lichamelijk zwaar is en dat er sprake is van gezondheidsrisico s (lawaai, stof en andere belastende arbeidsomstandigheden). Februari 2011 I 21

6 Een minderheid van de zzp-ers loopt gezondheidsrisico s omdat men werkt met chemische stoffen. Hoewel zzp-ers arborisico s onderkennen, lijkt het er op basis van dit onderzoek op dat zelfstandigen pragmatisch omgaan met hun arbeidsomstandigheden. Zelfstandigen in sectoren waar veel arborisico s voorkomen, zoals in de bouw, nemen sneller maatregelen. Uit de interviews blijkt dat veel zzp-ers wel te maken hebben met hoge werkdruk en veel uren, maar ze klagen hier niet over. Vrijwel alle zzp-ers doen dit werk omdat ze het leuk vinden, het maakt dan volgens hen niet uit dat ze er veel tijd aan kwijt zijn. Een aantal geïnterviewde zzp-ers heeft gemerkt dat het werk een te hoge tol ging eisen, zij hebben een stapje terug gedaan en hebben naar eigen zeggen nu een goede balans gevonden. Slechts voor een kleine minder heid van de zelfstandigen geldt dat de werkbelasting hen zorgen baart. De zzp-ers zijn zich wel bewust van de (psychische en fysieke) risico s van hard werken en plannen daarom regelmatig een (extra) vakantie om rust te zoeken. Aandacht voor goede arbeidsomstandigheden is een manier om uitval als gevolg van arbeidsongeschiktheid te voorkomen. Alle geïnterviewde zzp-ers zijn naar eigen zeggen goed op de hoogte van arborisico s in hun vak. Volgens onderzoek van TNO leven echter veel zzp-ers de regelingen van de Arbeidsomstandighedenwet niet of slechts beperkt na, meestal omdat ze de kennis niet hebben, niet paraat hebben, niet nodig denken te hebben of niet weten toe te passen. Arboregels in de bouw Alleen in de bouw is men zich gemiddeld genomen sterk bewust van het belang van het naleven van arboregels. Bovendien is in de bouw (dus niet bij opdrachten voor particulieren) de opdrachtgever op de werkplaats verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden en -veiligheid. Het niet opvolgen van de arboregels in de bouw is in veel sterkere mate dan elders door kostenen concurrentieoverwegingen bepaald. Ook uit de interviews blijkt, net als uit het TNO onderzoek dat arboregels niet altijd worden nageleefd, dan wel dat men te weinig aandacht geeft aan de eigen arbeidsomstandigheden. Redenen hiervoor zijn bijvoorbeeld dat de werksituatie dit niet toelaat. Handen De benaming zzp-er wordt soms (ten onrechte) gebruikt voor iemand die uitsluitend capaciteit ( handen ) levert, maar die de aanwijzingen van de opdrachtgever zelf of van een hoofdaannemer moet opvolgen, die de werktuigen van de opdrachtgever of de hoofdaannemer gebruikt en wiens werk(wijze) door de opdrachtgever of de hoofdaannemer wordt bepaald en ingedeeld. In feite is er dan juist sprake van een gezagsverhouding, Februari 2011 I 22

7 waardoor de zzp-er volgens de Arbowet gezien wordt als werknemer. In dat geval zal de werkgever beschermende maatregelen moeten treffen om veiligheids- of gezondheidsrisico s te voorkomen, net zoals die verplichting voor zijn andere werknemers geldt. Onrechtmatige daad Als een zzp-er echt als zelfstandige optreedt, is de (particuliere) opdrachtgever niet aansprakelijk voor schade of een ongeval dat de zzp-er overkomt. De zzper verricht het werk zelfstandig en is zelf verantwoordelijk voor zijn eigen werk(wijze), het gebruik van veilige werktuigen e.d. Slechts in het geval de opdrachtgever een onrechtmatige daad ten opzichte van de zzp-er te verwijten valt, zal de zzp-er hem aansprakelijk kunnen stellen voor de geleden schade. Van een onrechtmatige daad is sprake als de opdrachtgever iets doet of nalaat in strijd met een wettelijke plicht. De zzp-er die hierdoor een ongeval overkomt zal de opdrachtgever in zo n geval aansprakelijk kunnen stellen. Conclusie en aanbevelingen Om de zzp-er kan men niet meer heen. Door de redenen en omstandigheden die in dit artikel zijn beschreven, is de zzp-er niet meer uit de maatschappij weg te denken, zeker niet in de bouw. De regelingen waar de Arbowet nu over spreekt, gaan alleen over gevaren voor derden. Mijns inziens is het dan ook hoogst noodzakelijk dat de zzp-er wordt opgenomen in de Arbowet, op zo n manier dat geen onduidelijkheid meer bestaat over de arbeidsomstandigheden waaronder deze zijn werk verricht, hetzij bij particulieren, hetzij op de bouwplaats. Vooral over het begrip gezagsrelatie moeten geen misvattingen en verschillende invulling meer bestaan. Deze taak ligt bij de overheid, in overleg met de verschillende brancheorganisaties. De controlerende taak blijft uiteraard bij de arbeidsinspectie. Hoewel men van een zzp-er eist dat hij voldoende vakbekwaam is, eist men niet van hem dat hij voldoende opgeleid is in de veiligheidsaspecten in zijn werk. Daarom adviseer ik als collectieve maatregel dat elke zzp-er VCA-Vol gecertificeerd is. Ten eerste gaat het hierbij niet alleen om de ernstige gevaren waar de Arbowet over spreekt, maar over alle arbeidsrisico s, zoals fysieke belasting, werkplekeisen, werken in besloten ruimtes, enz. Ook het invoeren van de arbocatalogi zie ik als een collectieve maatregel. Vooralsnog weigert de minister om ook zzp-ers onder arbocatalogi te laten vallen. De bouwsector voorziet een doemscenario waarbij er op bouwplaatsen twee soorten vaklieden rondlopen: werknemers die zich aan arboregels moeten houden en zzp-ers die dat in veel mindere mate hoeven. Daarom wil ik pleiten voor het zo snel mogelijk invoeren van de arbeidscatalogi, óók geldend voor zzp-ers. Mochten bovenstaande maatregelen niet haalbaar blijken, dan adviseer ik de zzp-ers en opdrachtgevers te werken met een zogenaamd zzp-certificaat. Dit certificaat zorgt ervoor dat de individuele zzp-er kan aantonen dat hij voldoet aan de gestelde wensen, eisen en behoeften welke de overheid en opdrachtgevers aan hem stellen. Het laat zien dat de zzp-er zijn zaken organisatorisch, administratief en arbotechnisch goed voor elkaar heeft. Op dit moment is er bij mijn weten nog geen juridische ervaring met het zzp-certificaat. Wel stellen verschillende detacheringsbureaus het als eis. Zorg in ieder geval als opdrachtgever voor een goede inhuurovereenkomst, met behalve duidelijke afspraken over duur en omvang van het werk, tarieven en werkzaamheden, óók de beschrijving van de gezagsverhouding. hetveiligheidsboek.nl Onze kwaliteitsboeken hebben zich al bijna maal bewezen! Meer informatie: info@hetveiligheidsboek.nl Wilhelminasingel 4 Breda Februari 2011 I 23