Aan de slag met RI&E RI& onderdeel Preventiebeleid. Waar ik kort over kan zijn

Transcriptie

1 Aan de slag met RI&E Als onderdeel van het Preventiebeleid Marco Sikkel (CAOP) / RI& onderdeel Preventiebeleid 1.Het inventariseren en evalueren van de veiligheids- en gezondheidsrisico s in het bedrijf. 2.Een Plan van Aanpak om de risico s weg te nemen en/of te beperken. 3.De RI&E en het plan van aanpak worden onderhouden Waar ik kort over kan zijn Een RI&E, de preventiemedewerker en het plan van aanpak dienen ter instemming te worden voorgelegd aan de OR. 1

2 Arbowet De Arbowet vormt de basis van de arbowetgeving. Hierin staan de algemene bepalingen die gelden voor alle plekken waar arbeid wordt verricht (dus ook voor verenigingen en stichtingen). De Arbowet is een kaderwet. Dat betekent dat er geen concrete regels in staan. Die zijn verder uitgewerkt in het Arbobesluit en de Arboregeling. Arbobesluit Het Arbobesluit is een uitwerking van de Arbowet. Hierin staan de regels waar zowel werkgever als werknemer zich aan moeten houden om arbeidsrisico's tegen te gaan. Deze regels zijn verplicht. Er staan ook afwijkende en aanvullende regels in voor een aantal sectoren en categorieën werknemers. Arboregeling De Arboregeling is weer een verdere uitwerking van het Arbobesluit. Het gaat hierbij om concrete voorschriften. Bijvoorbeeld de eisen waar arbeidsmiddelen aan moeten voldoen of hoe een arbodienst zijn wettelijke taken exact moet uitvoeren. Ook deze regels zijn verplicht voor werkgever en werknemer. 2

3 Arbocatalogus In een arbocatalogus beschrijven werkgevers en werknemers op eigen initiatief hoe ze zullen voldoen aan doelvoorschriften van de overheid voor gezond en veilig werken. Een doelvoorschrift is een norm in de wet waaraan bedrijven zich moeten houden. Verplichting RI&E in de wet De Arbowet: Deze bevat wettelijke regels die bijdragen aan gezond en veilig werken. (RI&E, art. 5). Het Arbobesluit: Daarin staan concrete regels, ingedeeld naar onderwerp/sector (arbozorg, organisatie van het werk, inrichting van arbeidsplaatsen) Arboregeling staat de uitwerking van sommige onderdelen uit het Arbobesluit. (Bijv. Meubilair, arbodienst) RI&E doel Voldoen aan de wettelijke verplichting. Inzicht in-, bewustwording en managen van de arbeidsrisico s. Een praktisch plan van aanpak. Kostenbesparing door verlagen verzuim en ongevallen en verhogen van de productiviteit. Geringe investering in vergelijking tot de mogelijke boetes van de Inspectie SZW. 3

4 Rol van de werkgever Moet alle risico s voor de werknemers vastleggen in een RI&E De RI&E laten toetsen. Moet de RI&E wijzigen Moet zich laten bijstaan door een preventiemedewerker Moet ervoor zorgen dat elke werknemer kennis kan nemen van de RI&E Moet zorgen voor toezicht RI&E-ideaalopzet (proces) Gevoerde gesprekken Management Ondernemingsraad/VGWM-commissie Rondgang Geraadpleegde documenten Datum Evaluatiemoment RI&E Aanleiding en doel Verantwoording Openbaarmaking Leeswijzer Conclusies Arbobeleid Arborisico s Adviezen RI&E-ideaalopzet (inhoud) 4

5 RI&E-ideaalopzet (bijlagen) Bedrijfskenmerken Opbouw personeelbestand Verloop Beoordeling ARBO Risico s per afdeling Opzet onderzoek PSA en beoordeling Verzuimanalyse of cijfers Ongevalsanalyse of cijfers Voorbeeld plan van aanpak Overzicht Risico s. Transitie (weging) Klasse? Blootgestelde werknemers Wettelijke grondslag (AAA) Advies arbodienst/arbeidsdeskundige Plan van aanpak: SMART (wat, hoe, wie,wanneer, middelen) Prioritiet: hoog, midden, laag Jaarplan (als onderdeel van totaalplanning) Evaluatie, voortgang en actualiseren (Wat is blijven staan, opnemen in jaarplanning) Kinney en Wiruth (wegingsmethodiek) Waarschijnlijkheid 0,1 Bijna niet denkbaar (noot van gehoord) 0,2 Praktisch onmogelijk (nooit van gehoord binnen bedrijfstak en branche) 0,5 Denkbaar, maar onwaarschijnlijk (wel van gehoord binnen de bedrijfstak en branche, maar niet binnen het bedrijf zelf) 1 Onwaarschijnlijk, maar mogelijk grensgeval (laatste 10 jaar niet binnen het bedrijf voorgekomen) 3 Ongewoon (in de laatste jaren binnen het bedrijf wel een gebeurd) 6 Zeer wel mogelijk (enkele keren per jaar binnen het bedrijf gebeurd 10 Te verwachten (komt vaak/vaker voor binnen het bedrijf) 5

6 Verplichte adviezen PAGO/PMO advies BHV advies Advies voorlichting en onderricht Advies preventietaken Bezien of nadere inventarisatie verplicht is Aan de slag! Indien u op één van de eerst volgende vragen met een nee moet beantwoorden moet of u weet het antwoord niet, dan moet u daarop actie ondernemen. 1. Heeft u een RI&E en een plan van aanpak? Indien u die niet heeft moet u er als medezeggenschap direct werk van laten maken. Hoe: Uw brancheorganisatie en arbodienst kunnen daarbij verder helpen. Op het steunpunt RI&E (internet) vindt u uw brancheorganisatie 6

7 2. Is uw preventiemedewerker betrokken bij het opstellen van RI&E en PvA? Wie denkt mee? U moet een preventiemedewerker laten betrekken bij het opstellen van de RI&E en het PvA. Daarnaast kunnen veel andere deskundigen een goede bijdrage leveren. Bijvoorbeeld: bedrijfsarts arbeidshygiënist arbeids- en organisatiedeskundige veiligheidskundige deskundige van arbodienst 3. Zijn uw RI&E en PvA getoetst? Verplichte toetsing > 25 medewerkers, ook bij gebruik erkend instrument. < 25 medewerkers toetsing niet verplicht bij gebruik erkend instrument. Toetsing door gecertificeerde arbodienst of zelfstandig gecertificeerde deskundige. (indien bij cao of OR akkoord met maatwerkregeling) Zo niet, dan dient u een vangnetregeling te hebben. 4. Actualiseert u de RI&E en het PvA regelmatig? Denk aan: periodiek checken: zijn RI&E en PvA nog up-to-date? RI&E en PvA bijwerken na ieder incident RI&E en PvA altijd actualiseren in nieuwe situaties, zoals uitbreiding van de organisatie verandering van werkwijze nieuwe machines nieuwbouw, verbouw en verhuizing 7

8 5. Heeft u een RI&E en PvA voor álle werkplekken in uw organisatie? kantoor expeditie opslag werkplaats assemblagehal laboratorium bouwplaats receptie publieke ruimtes mobiele werkplekken 6. Heeft u álle soorten risico's in uw organisatie geïnventariseerd? Arbeidsrisico s fysieke belasting: zwaar tillen, bukken, lang staan psychische druk: deadlines, agressie en geweld gevaarlijke werksituaties: werken op hoogte, machines, intern transport, gevaarlijke stoffen, biologische agentia ongewone arbeidstijden: nachtwerk, ploegendienst 7. Heeft u de risico's voor alle bijzondere groepen geïnventariseerd? jongeren t/m 18 jaar zwangere werknemers werknemers die borstvoeding geven anderstalige werknemers uitzendkrachten en ZZP'ers stagiairs personen met een fysieke of geestelijke beperking 8

9 8.Geeft het PvA concrete maatregelen voor alle risico's in de RI&E? De beste maatregelen nemen het risico geheel weg. Probeer dat eerst. Als dat niet kan, ga dan een stapje lager. Neem de maatregelen in deze volgorde: Neem de bron van het risico weg. Bijvoorbeeld: vervang een gevaarlijke stof door een onschadelijke. Neem een maatregel die alle werknemers beschermt. Bijvoorbeeld: plaats een afzuiginstallatie. Geef persoonlijke beschermingsmiddelen. Bijvoorbeeld: geef alle lassers een lasbril. Kortom: u neemt steeds maatregelen op een zo hoog mogelijk niveau. Dit heet de arbeid hygiënische strategie. Rol OR specifiek Een algemeen toetsende rol op de RI&E middels het instemmingsrecht: methode RI&E uitvoering RI&E plan van aanpak Mogelijke structurele grondoorzaken van onveilige situaties: Onduidelijkheden organisatiestructuur Strijdige doelstellingen Onduidelijke communicatie Onduidelijke procedures Onvoldoende training Materiaal, middelen, onderhoud 9

10 Plan van aanpak Voor één of meerdere jaren Geeft inzicht in zaken die (nog) niet) goed geregeld zijn Geeft inzicht in de risicoweging, prioriteitsweging klasse 1 is het belangrijkst! Andere zaken kunnen later opgepakt worden indien de reden plausibel is waarvoor dat (iets) later kan/mag. Stel daarin prioriteiten Voortgang moet jaarlijks met de medezeggenschap worden besproken. Is er budget! Inspectie SZW (voorheen AI) houdt de afgesproken invoerdata in de gaten. Beheer en onderhoud De RI&E en het Plan van Aanpak zijn levende documenten die doorlopend aandacht nodig hebben. Overleg regelmatig met de preventiemedewerker en verantwoordelijken over de uitvoering van de verbeterpunten in het Plan van Aanpak. Gebruik daarbij steeds het Plan van Aanpak als uitgangspunt en verwerk verbeteringen regelmatig. Vastleggen geen zekerheid dat er veilig en gezond wordt gewerkt, bespreek de praktijk tussentijds, evalueer het PvA, pas aan en actualiseer! Bezie oorzaken van het niet naleven van PvA. Vragen? m.sikkel@caop.nl