2. Welke beleidsmatige conclusies trekt de minister uit de resultaten van deze studie?

Transcriptie

1 VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 707 van 16 augustus 2012 van IRINA DE KNOP Homofobie bij jongeren - Studie Uit recent onderzoek van professor Marc Hooghe blijkt dat homofobie bij jongeren in België sterk daalt. Uitzondering op de regel vormen de moslimjongeren. Het goede nieuws is dat ook daar een daling van 5,3% t.o.v merkbaar is, maar bij katholieken en vrijzinnigen daalde ze ruim 11% (of meer dan het dubbele). Moslims, en dan in het bijzonder de jongens, zijn nog steeds beduidend meer homofoob dan om het even welke andere bevolkingsgroep. 21,8% van de moslimjongeren antwoordde ja op de stelling dat ze contact vermijden met homoseksuelen. In 2008 was dat nog 20%. Bij vrijzinnigen en katholieken liggen die cijfers zeven, respectievelijk vier keer lager. Op de stelling ik vind dat je een homoseksueel niet kan vertrouwen, zegt 11,7% van de moslims ja. In 2008 was dat 8,7%. Dat is vier, respectievelijk vijf keer meer dan bij vrijzinnigen, respectievelijk katholieken. Vanuit de moslimgemeenschap komen reacties op de studie van professor Hooghe. De voorzitter van de Limburgse integratieraad toonde zich niet gelukkig met de opsplitsing naar geloofsgemeenschap en noemt het onderzoek een gemiste kans omdat het niet nagaat in hoeverre homofobie gelinkt is aan sociale klasse. Ook de multiculturele holebi-organisatie Merhaba stelt dat homofobie niet wordt opgelost door islamofoob te worden en pleit voor een gezamenlijke bestrijding van alle discriminaties en het brengen van een genuanceerd verhaal. Tevens wordt verwezen naar homofobe uitlatingen van (weliswaar minder invloedrijke) katholieke gezagsdragers als de paus en aartsbisschop Léonard. Nog anderen verwijzen naar de situatie in Vlaanderen dertig jaar geleden en vragen wat tijd. Er zijn inderdaad tekenen die erop wijzen dat ook in de moslimgemeenschap op het vlak van het bestrijden van homofobie wat begint te bewegen. Professor Hooghe zelf pleit voor een campagne die zich expliciet richt op moslimjongeren, en meer bepaald op de Turkse en Marokkaanse gemeenschap. In Duitsland schijnt een dergelijke campagne in hun taal goed onthaald te zijn. Hamvraag is welke beleidsmatige conclusies de minister uit dit onderzoek zal trekken. Het mag niet de bedoeling zijn om één bepaalde bevolkingsgroep te stigmatiseren of acties te ondernemen die de negatieve houding ten aanzien van homoseksuelen versterken. Ook gezagsdragers en behoudsgezinde leden van andere geloofsgemeenschappen nemen immers vaak een negatieve houding aan tegenover homoseksualiteit. Anderzijds behoeft een efficiënt beleid misschien een doelgroepgerichte aanpak. 1. Hoe reageert de minister op de bevindingen van de professor Hooghe in zijn nieuwe studie over homofobie bij jongeren? 2. Welke beleidsmatige conclusies trekt de minister uit de resultaten van deze studie? 3. Zal de minister opteren voor gerichte acties naar probleemgroepen, en zo ja naar welke groepen precies, of kiest hij voor een algemene aanpak?

2 4. Hoe staat de minister tegenover de suggestie van professor Hooghe om een campagne tegen homofobie expliciet te richten naar de Turkse en Marokkaanse gemeenschap in hun eigen taal? Wanneer en hoe zal de minister dat desgevallend concreet aanpakken? 5. Plant de minister overleg met diverse organisaties zoals de moslimexecutieve, het Minderhedenforum en Merhaba, om het probleem te bespreken en een gerichte aanpak uit te werken? 6. Zal de minister ook de imams trachten te bereiken en hen betrekken in het bestrijden van homofobie? 7. Zal er een vervolg komen op de studie van professor Marc Hooghe? Zo ja, tegen wanneer?

3 PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL ANTWOORD op vraag nr. 707 van 16 augustus 2012 van IRINA DE KNOP 1. Ik ben verheugd om vast te stellen dat er zich bij jongeren een dalende tendens voordoet op het vlak van homofobie. Zolang daarvan - zij het in mindere mate - nog sprake van is, blijft er echter werk aan de winkel. Ik ga dus onverdroten verder met het realiseren van mijn beleidsplannen. Goed beleid vertrekt vanuit een degelijke analyse van het probleem en resulteert in initiatieven die ook effectief inspelen op de gedetecteerde knelpunten. De vaststelling van prof. Hooghe dat homofobie bij moslimjongens stijgt, leg ik dan ook niet naast mij neer, maar neem ik mee in de verdere uitwerking van mijn beleid. 2. Om homofobie aan te pakken is het belangrijk om via verschillende sporen te werken : het vergaren van inzichten, het ontwikkelen en implementeren van methodieken, het bijsturen van beeldvorming. We mogen hierbij niet enkel mikken op directe visibiliteit, want de impact daarvan is vaak beperkt ; we moeten ook streven naar structurele verandering. 3. Vanuit deze overtuiging bouw ik een én-én-beleid uit naar jongeren : in eerste instantie ga ik voor een algemene aanpak - de subtielere vormen van homofobie doen zich immers voor in quasi alle segmenten van de maatschappij. Wel hou ik hierbij steeds rekening met het feit dat de maatschappij geen monolitisch blok is. Ik doe actief inspanningen om de verschillende deelgroepen te bereiken en te betrekken. Daarnaast zet ik ook gerichte acties op het getouw. Inzake algemene aanpak, focus ik vooral op de onderwijssector. De schoolomgeving is immers een cruciale leer- en socialisatiecontext voor kinderen en jongeren. Het is dan ook belangrijk om te streven naar een schoolomgeving waarin actief gewerkt wordt aan het voorkomen en bestrijden van genderstereotypen, heteronormativiteit en homofobie. Vandaar dat ik, uitgaand van mijn dubbele bevoegdheid, zowel voor Onderwijs als voor Gelijke Kansen, onlangs samen met de pedagogische begeleidingsdiensten een traject opgezet heb. Via een detachering stel ik een leerkracht halftijds vrij om allerlei initiatieven te ontwikkelen, zoals het verzamelen en ontsluiten van bruikbare materialen en goede praktijken, het signaleren van hiaten, het opzetten van netwerken rond dit thema, en het sensibiliseren en informeren (onder meer via een studiedag) van sleutelactoren : directies, leerkrachten, pedagogische begeleidingsdiensten, CLB s, leerkrachtenopleidingen, enzovoort. Het officiële startschot van dit traject zal eerstdaags worden gegeven. Op die dag zullen een brede waaier aan actoren uit het onderwijsveld een gemeenschappelijke verklaring over een beleid m.b.t. gender en seksuele geaardheid in het onderwijs ondertekenen. Een stuurgroep zal dit traject begeleiden. Hier is ook expertise aanwezig m.b.t. het bereiken van allochtone jongeren. Zo wordt o.a. vzw Ella uitgenodigd, een organisatie die ad nominatim gesubsidieerd wordt vanuit het gelijkekansenbeleid en die momenteel reeds werkt aan de ontwikkeling van een instrument om seksuele diversiteit bespreekbaar te maken in etnisch gemengde groepen jongeren. Dit instrument zal niet enkel in het onderwijs bruikbaar zijn, maar ook in het jeugdwerk en in het verenigingsleven. Daarnaast stimuleer ik, via allerlei activiteiten, de dialoog bij jongeren van allochtone origine over relatievorming. Hierin komt ook het thema seksuele diversiteit ter sprake. Dit is belangrijk: in be-

4 paalde segmenten van de allochtone gemeenschap is holebiseksualiteit een absoluut taboeonderwerp, wat het moeilijk maakt voor allochtone holebi s om voor hun seksualiteit uit te komen en ze te beleven. De taboestatus van holebiseksualiteit kan ook leiden tot onbegrip en weerstand, die zich in het ergste geval uit in verbale of fysieke agressie. Vandaar dat ik ook een project van Merhaba mogelijk maak, dat is opgebouwd rond de figuur van Muhsin Hendrickx, een Zuid-Afrikaanse homoseksuele imam die veel ervaring heeft in het aanreiken van kennis en inzichten die holebiseksualiteit bespreekbaar maken in moslimmiddens. Muhsin Hendrickx zal zich tijdens een vijfdaags programma richten op verschillende doel-publieken : in eerste instantie holebi s met een moslimachtergrond die worstelen met schuld-gevoelens over hun seksuele identiteit en die zoeken naar een manier om deze te verzoenen met hun religie of religieuze achtergrond ; in tweede instantie sleutelfiguren in de moslimgemeen-schappen die mogelijk een mentaliteitsverandering kunnen stimuleren ; in derde instantie het brede publiek; en ten slotte professionelen uit het onderwijs en uit de psychosociale sector. Die laatsten missen immers vaak de basisinzichten en het vocabularium om met moslimjongeren over dit thema in gesprek te kunnen gaan. Ik geloof in het nut van een dergelijk initiatief. Het is belangrijk dat er binnen de allochtone gemeenschap geïnformeerd en gesensibiliseerd wordt met het oog op het bewerkstelligen van een grotere openheid rond seksuele diversiteit. Anderzijds is het belangrijk dat de autochtone gemeenschap inziet dat er ook binnen de allochtone moslimgemeenschap progressieve stemmen aanwezig zijn rond dit thema. In een klimaat van toenemende polarisering, dat sterk gevoed wordt door vooroordelen en angst, is dit geen overbodige luxe. Zoals ik reeds stelde, is goed beleid steeds gebaseerd op kennis. Homofobie - en zeker zijn meest extreme vorm : homofoob geweld - is een complex probleem. Onderzoek naar de onderliggende mechanismen is dan ook geen overbodige luxe. Daarom dat ik in de opdracht aan het Steunpunt Gelijkekansenbeleid een onderzoek liet opnemen naar geweld tegen holebi s. Dat moet de thematiek gedetailleerd in kaart brengen, met oog voor de aard van de agressie, de prevalentie, de omstandigheden, de relatie met gendernonconformiteit en zichtbaarheidsmanagement, de impact, enzovoort. Het eerste tussentijdse rapport is voorzien tegen eind Indien methodologisch haalbaar, zal in een later stadium van het onderzoek ook getracht worden om het perspectief van daders mee te nemen. Flankerend hieraan, is in mijn opdracht ook een onderzoeksproject opgestart waarbij via participerende observatie onderzoek wordt verricht naar gender-based geweld en naar geweld tegen holebi s in het Brusselse centrum. De scope is dus breder dan enkel geweld tegen holebi s. Er is immers een duidelijke link vast te stellen met uitingen van agressie tegen personen die zich niet aan bepaalde genderverwachtingen houden, zoals meisjes en vrouwen die kort gerokt zijn. Tijdens dit onderzoek wordt niet enkel geobserveerd en geanalyseerd, maar wordt ook interactie aangegaan met straathoekwerkers, het lokale middenveld, buurtbewoners en eventueel daders. Het eindrapport wordt begin 2014 verwacht. Ten slotte plan ik in een campagne tegen homofobie in de sport. De eerste gesprekken hebben daarover plaatsgevonden, en begin oktober is er een overleg met alle stakeholders gepland om te bekijken wat nodig en mogelijk is. Op dit overleg zullen vertegenwoordigers aanwezig zijn van de Koninklijke Belgische Voetbalbond, de Pro League, de Nationale Voetballiga, de Koninklijke Vlaamse Voetbalbond en de Voetbalfederatie Vlaanderen. Bij de uitwerking van deze campagne zal er uiteraard oog zijn voor het bereiken van verschillende deelgroepen binnen het voetbalwezen en bij het brede publiek Ik heb op 10 september 2012 een overleg georganiseerd waarop ik, naast Prof. Hooghe, een aantal experten in het bereiken van moslimjongeren heb uitgenodigd, waaronder het Minderhedenforum. Bij de aanwezigen was er eensgezindheid dat een gediversifieerde aanpak aangewezen is, waarbij het bespreekbaar maken van het thema centraal moet staan. Een centrale rol is weggelegd voor het allochtone middenveld. Ik onderzoek hoe ik nog intenser met hen kan samenwerken in het kader van dit thema.

5 6. De executieve van moslims in België heeft tijdens een onderhoud bevestigd dat homofobie ontoelaatbaar is. Het is in eerste instantie de taak van het vertegenwoordigende orgaan om in een beleid ter zake te voorzien. Bij de verdere uitwerking van een imamopleiding zullen we uiteraard ook trachten dat thema s als deze de nodige aandacht zullen krijgen. 7. Prof. Hooghe plant momenteel geen vervolgonderzoek.