De kracht van de leerkracht

Transcriptie

1 Wetenschappelijk onderzoek: Perceptie en aanpak van kindermishandeling in het Brussels Nederlandstalig Basisonderwijs Johan Galle & Karolien De Ruyck Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Brussel Prof. Dr. Johan Vanderfaeillie en Prof. Dr. Chris Schotte, VUB Het team van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Brussel Met dank aan de Brusselse CLB-koepels en de deelnemende basisscholen Met steun van Vlaamse GemeenschapsCommissie en Provincie Vlaams-Brabant

2 Er was eens Ervaringen met Brusselse scholen Beklijvende uitspraken: Als dat kindermishandeling is kunnen we heel de school melden! In die cultuur zijn riemslagen normaal Leerkrachten hebben veel verbinding met de kinderen. Ze zitten als het ware op de eerste rij. Hoe kijkt de leerkracht uit het Brussels Nederlandstalig onderwijs naar kindermishandeling? Wat is de visie op de aanpak? Wat kan een VK hieruit leren?

3 En toen Perceptie en aanpak van kindermishandeling door het Brussels Nederlandstalig Basisonderwijs

4 Het kader

5 Variabelen kleuren de verhalen, de casusvariabelen Geslacht Culturele origine van het kind: West-Europees - Turks-Maghrebijns - Afrikaans - Oost-Europees Vorm van intrafamiliale kindermishandeling: Fysieke mishandeling Emotionele mishandeling Seksueel misbruik Ernst: cat.iii heel ernstig volgens ernst-inschatting kindermishandeling (K. Brown) Leeftijd: 2,5 t/m 5 jaar 6 t/m 9 jaar 10 t/m 12 jaar

6 Voorbeeld van een verhaal Olaf, een Oost-Europese jongen, vertelt een klasgenootje dat mama zich weer eens kwaad had gemaakt. Mama schreeuwde heel de tijd en brulde dat Olaf niets waard is, dat Olaf haar leven verpest en dat hij beter nooit geboren was. Over Olaf kan mama nooit een positief woord over de lippen krijgen. Dit is niet de eerst keer dat Olaf dit vertelt.

7 Wat werd er gevraagd aan de respondent over het verhaal? Herkenning: Is dit kindermishandeling? Inschatting van de ernst van de situatie? De mate waarin professionele hulp dient ingeschakeld te worden? Nood aan betrokkenheid van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling? De mate waarin het gerecht dient betrokken te worden?

8 Respondenten: wie zijn ze? 124 Nederlandstalige Brusselse Basisscholen 18 scholen ingetekend, 2 scholen niet weerhouden 279 respondenten: 66% leerkrachten, 32% andere functies, 2% onbekend 80% vrouwen, 17% mannen, 3% onbekend Gemiddelde leeftijd: 35 jaar Origine van de respondenten: 90% West-Europees, 4% andere, 6% onbekend

9 Wat werd er aan de respondenten gevraagd over zichzelf? Ervaring binnen het Brussels onderwijs: 3,9 jaar ervaring binnen de huidige school: 3,5 jaar Eigen ouderschap: 54% ja - 43% neen - 3% onbekend Ervaring met KM: 38%: matig tot heel veel ervaring met KM in de eigen school 20%: ervaring met KM in eigen leefomgeving als volwassene 8%: zelf slachtoffer van KM (6% niet geantwoord)

10 Het kader

11 Casuskenmerken: vorm mishandeling Tot 11% herkennen een situatie van KM niet (alle vignetten bevatten volgens experten heel ernstige vormen van KM) Vorm van mishandeling maakt verschil inzake herkenning: Emotionele mishandeling wordt significant minder herkend *** Fysieke en seksuele mishandeling worden evenveel herkend Vorm van mishandeling maakt verschil inzake ernstinschatting en aanpak: Seksueel misbruik ernstiger/meer prof. hulp/meer VK/meer gerecht dan fysieke mishandeling *** Fysieke mishandeling ernstiger/meer prof. hulp/meer VK/meer gerecht dan emotionele mishandeling *** : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

12 Casuskenmerken: origine kind Origine heeft geen invloed op de herkenning mishandeling van een Turks/Marokkaans of Afrikaans kind wordt significant ernstiger beschouwd dan mishandeling van West-Europees of Oost-Europees kind *** mishandeling van een Turks/Marokkaans of Afrikaans kind resulteert in meer prof. hulp/meer VK/meer gerecht dan mishandeling van een West-Europees of Oost-Europees kind *** geen verschil tussen West-Europese en Oost-Europese kinderen w.b. ernst/aanpak geen verschil tussen Turks/Marokkaanse en Afrikaanse kinderen w.b. ernst/aanpak : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

13 Casuskenmerken: geslacht kind Geslacht heeft geen invloed op Herkenning Ernstinschatting Prof. hulp VK Geslacht heeft impact op de nood aan betrokkenheid van het gerecht: bij jongens wordt een marginaal significant grotere nood aan betrokkenheid van het gerecht geacht. ( ; tendens) : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

14 Casuskenmerken: «leeftijd kind» Leeftijd heeft geen impact op herkenning Tendens: respondenten die zich een kind voor ogen houden van 6 tot en met 9 jaar schatten de situatie ernstiger in en achten meer prof. hulp nodig dan respondenten die werken met kleuters of kinderen van 10 tot en met 12 jaar. Maar leeftijd van het ingebeelde kind heeft geen impact op de nood aan tussenkomst van VK en gerecht. => geen nood aan intrusieve intenterventiedrang : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

15 Het kader

16 Respondentkenmerken: geslacht Geslacht heeft geen impact op herkenning Inschatting van vrouwen significant meer dan mannen: Ernst *** Nood aan prof. Hulp *** Betrokkenheid VK *** Geslacht heeft geen impact op de ervaren nood aan betrokkenheid van het gerecht : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

17 Respondentkenmerken: leeftijd Leeftijd heeft geen impact op: Herkenning Ernstinschatting Mate van prof. hulp Betrokkenheid VK Tendens: jongere respondenten schakelen het gerecht meer in dan hun oudere collega s : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

18 Respondentkenmerken: origine Origine heeft geen impact op: Herkenning Ernst Prof. hulp VK Tendens: respondenten met een andere origine schakelen het gerecht meer in dan hun collega s met een West-Europese origine. : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

19 Respondentkenmerken: functie Functie heeft geen impact op: Herkenning Ernst Prof. hulp VK Leerkrachten vinden het beduidend meer noodzakelijk om het gerecht te betrekken dan de collega s die niet voor de klas staan. *** : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

20 Respondentkenmerken: ervaring werkcontext Meer ervaring betekent meer herkenning van KM ( ; tendens) Ervaring omtrent KM in de werkcontext heeft geen invloed op: ernstinschatting van de situatie ervaren nood aan professionele hulp Hoe meer ervaring met KM in werkcontext hoe meer nood aan betrokkenheid VK ervaren wordt *** hoe minder nood aan betrokkenheid gerecht *** : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

21 Respondentkenmerken: actuele ervaring leefomgeving Ervaring binnen de eigen leefomgeving heeft duidelijke impact op de herkenning van kindermishandeling. *** Geen invloed op: inschatting ernst professionele hulp VK Gerecht : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

22 Respondentkenmerken: eigen slachtofferschap in het verleden Eigen slachtofferschap in het verleden zorgt voor beduidend meer herkenning van KM. *** Maar geen impact op ernstinschatting. Tendens: Eigen slachtofferschap maakt dat professionele hulp meer aangewezen is. Geen invloed op VK Gerecht : statistisch marginaal significant:.05<p<.01 - ***: statistisch significant p<.001

23 Respondentkenmerken: eigen ouderschap ervaring onderwijs/huidige school Geen impact op herkenning en aanpak van KM

24 Het kader

25 School Geen impact op de herkenning en de aanpak van KM.

26 Het kader

27 Conclusies en implicaties Emotionele mishandeling lijkt het «kleine, miskende broertje» van fysieke mishandeling en seksueel misbruik w.b. herkenning en aanpak => Grote nood aan sensibilisering omtrent de ernst van de impact van emotionele mishandeling op kinderen! => Opdracht voor iedereen, maar zeker voor VK én onderwijs

28 Conclusies en implicaties Origine van het kind kleurt over alle vormen heen de ernstinschatting en de visie op aanpak van de kindermishandeling Bij Turks/Marokkaanse en Afrikaanse kinderen mishandeling wordt ernstiger gepercipieerd er heerst een grotere interventiedrang met nadruk op intrusieve en repressieve vormen Bij West- en Oost-Europese kinderen mishandeling wordt als minder ernstig gepercipieerd (onderschatting?) beduidend minder grote interventiedrang

29 Conclusies en implicaties Herkenning wordt beïnvloed door ervaring met kindermishandeling (werk leefomgeving verleden) => sensibiliseren adhv ervaringsgericht leren/inleefoefeningen

30 Beperkingen Generaliseerbaarheid van de resultaten? Zijn participerende scholen verschillend van de niet-participerende? Geen impact van de school Veronderstelling dat de deelnemende respondenten representatief zijn t.a.v. de medewerkers uit niet-deelnemende scholen Vooronderstelling: alle verhalen van een bepaalde vorm wegen evenveel en werden ad random toegewezen aan een geslacht Is dit zo voor de respondent? Beperking in de constructie: geen inschatting van gelijkheid door schoolpersoneel Gebruik van vignetten kent een artificieel karakter Maar één van de betere onderzoeksmethoden gezien contextfactoren gebruikt worden.

31 Mee te nemen naar huis Emotionele mishandeling is de miskende vorm van kindermishandeling Orgine van het kind heeft een impact op de ernstinschatting en de aanpak van kindermishandeling. Ervaring met kindermishandeling in de privésfeer, via het werk speelt een rol in de herkenning en de aanpak.

32 De kracht van een geweldig team