RAADSVOORSTEL Rv. nr.: B&W-besluit d.d.: 28 april 2015 B&W-besluit nr.:

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Rv. nr.: B&W-besluit d.d.: 28 april 2015 B&W-besluit nr.: Naam programma + onderdeel: Stedelijke ontwikkeling Onderwerp: Prestatieafspraken met de corporaties Aanleiding De gemeente Leiden heeft nieuwe prestatieafspraken gemaakt met de vijf Leidse woningcorporaties. Er ligt nu een onderhandelaarsakkoord (versie 1), dat zal worden ondertekend als de gemeenteraad daarmee heeft ingestemd. Doel: Instemmen met de nieuwe prestatieafspraken voor de jaren 2015 tot 2020 en het voorstel om geen Stedelijk Vernieuwingsprogramma in te stellen. Kader: Nota Wonen 2020, Sociaal Maatschappelijke Structuurvisie 2025 en Duurzaamheidsagenda Overwegingen: In de Nota Wonen 2020, vastgesteld door de gemeenteraad op 14 februari 2013, is aangegeven dat op basis van die nieuwe beleidsnota de prestatieafspraken met de woningcorporaties worden geactualiseerd. Bij de behandeling van die nieuwe beleidsnota heeft de raadscommissie Ruimte en Regio besloten de prestatieafspraken pas te actualiseren zodra de uitwerking van het kabinetsbeleid duidelijk is en hierover in gezamenlijkheid van gedachten te wisselen (erratum RV ). Ter uitvoering van dit besluit is begin 2014 gestart met het actualiseren van de prestatieafspraken door middel van twee bijeenkomsten waaraan ook de raadsleden hebben meegewerkt bij de voorbereidingen. Later in het traject, op 26 november 2014, is een Woondebat gehouden waaraan ook raadsleden hebben deelgenomen. Onderhandelaarsakkoord Op dit moment is een onderhandelaarsakkoord beschikbaar. Naar aanleiding van de evaluatie van de huidige Prestatieafspraken Leiden is afgesproken dat de nieuwe afspraken concreet, realistisch en meetbaar moeten zijn. Partijen hebben in de geactualiseerde prestatieafspraken daarnaast gekozen voor selectiviteit. De afspraken gaan over (met daarbij cursief de concrete doelstelling): - Omvang en betaalbaarheid sociale voorraad In 2018 hebben de corporaties gezamenlijk minimaal sociale huurwoningen, die als volgt zijn verdeeld over de huurprijsklassen (prijspeil 2014): Minimaal woningen < 389 ( goedkoop ); Minimaal woningen van 389 tot 597 ( betaalbaar ); Minimaal woningen van 597 tot 699 ( duur-sociaal ). Partijen formuleren in 2017 de nieuwe doelstelling voor het jaar 2020.

2 - Studenten DUWO en de gemeente dringen het tekort aan studentenwoningen in 2020 terug tot 500 (op basis van de Apollo prognose van ABF). DUWO en de gemeente houden de studentenwoningen betaalbaar. - Wonen en Zorg Partijen maken nader beleid in 2015 en gaan de huisvesting van ouderen monitoren. - Bijzondere aandachtsgroepen - Duurzaamheid Het energieverbruik en de CO 2 -uitstoot van de totale woningvoorraad van de huurders van Leidse corporaties nemen in de periode 2014 tot 2020 af met 18% (gemiddeld 3% per jaar). Per thema is dus een concrete doelstelling geformuleerd, met daarbij de manier om de voortgang te monitoren. Samen vormen doelstellingen en monitoring de set van bestuurlijke afspraken. Bij elk thema zijn in de zogenoemde werkagenda maatregelen afgesproken die ertoe moeten leiden dat de doelstellingen worden gehaald. Zoals de afspraak om de komende jaren 560 sociale huurwoningen te bouwen om de doelstelling over de omvang de sociale voorraad te halen of om van huurwoningen het energielabel te verhogen naar minimaal label B om de doelstelling over de reductie van het energieverbruik te halen. Het ambtelijke Leids Platform Wonen, waarin de gemeente, de corporaties en de huurdersorganisaties samenwerken voeren deze werkagenda uit. Jaarlijks meten partijen de voortgang van de uitvoering. Dat kan ertoe leiden dat voor het daaropvolgende jaar nieuwe maatregelen worden afgesproken. De doelstellingen zelf blijven in principe tot het einde van de looptijd van deze prestatieafspraken ongewijzigd. Net zoals bij de huidige prestatieafspraken hebben ook de huurdersorganisaties actief en constructief meegewerkt bij het opstellen van de geactualiseerde prestatieafspraken. Gaandeweg het proces gaven zij aan dat zij graag medeondertekenaars wilden zijn. Uiteindelijk hebben zij ervoor gekozen om dat niet te doen. Een aantal huurdersorganisaties heeft daarvoor principiële redenen (zij vinden dat zij het al dan niet halen van de afgesproken doelstellingen niet kunnen beïnvloeden); de andere kunnen niet instemmen met de inhoud van dit document (zoals de tekst over de omvang van het aantal sociale huurwoningen en over een woonlastenfonds). Ontvangen adviezen De Leidse Milieuraad en de Adviesraad WMO Leiden hebben gereageerd op het concept van de prestatieafspraken. De kern van het advies van de Leidse Milieuraad is, dat de gerichtheid/intentie van de partijen weliswaar goed is, maar het ambitieniveau te laag. Wij onderschrijven die constatering, maar stellen vast, dat het in de geactualiseerde prestatieafspraken niet is gelukt om met de gezamenlijke corporaties een hoger ambitieniveau af te spreken. Daarom zal de gemeente ernaar streven om los van deze prestatieafspraken met afzonderlijke corporaties aanvullende afspraken te maken die zullen leiden tot besparing in energieverbruik en andere vormen van verduurzaming. Zie de laatste alinea van paragraaf 6.2 van de prestatieafspraken. De Adviesraad WMO Leiden pleit voor een verbreding en uitbreiding van de afspraken. Dit zou echter indruisen tegen het gekozen uitgangspunt van selectiviteit.

3 In overleg met de woningcorporaties en de huurdersorganisaties is besloten dat deze reacties niet leiden tot belangrijke wijzigingen in de prestatieafspraken. Wijziging van omstandigheden De geactualiseerde prestatieafspraken zijn gemaakt met inachtneming van de huidige omstandigheden. Mocht nieuwe wetgeving zoals de nieuwe Woningwet tot gevolg hebben dat een partij haar afgesproken prestaties redelijkerwijs niet kan leveren, dan is die partij niet langer aan deze prestatieafspraken gebonden. Partijen treden in dat geval opnieuw in overleg. Dit is opgenomen in paragraaf 1.6. Stedelijk Vernieuwingsprogramma In de Nota Wonen 2020 wordt voorgesteld een meerjarig Stedelijk Vernieuwingsprogramma van corporaties en gemeente in te stellen. Dit fonds is bedoeld om investeringscapaciteit te leveren voor de financiering van de prioritaire woningbouwlocaties. Dat fonds zou worden gevoed uit de afkoop van de corporaties van de erfpachtovereenkomsten. Vanwege de crisis op de woningmarkt en de verminderde investeringscapaciteit van de corporaties onder andere vanwege de verhuurdersheffing is een dergelijk fonds op dit moment niet haalbaar gebleken. Dit actiepunt uit de Nota Wonen 2020 is dus onderzocht, maar niet haalbaar gebleken. Relatie tussen de gemeente en de woningcorporaties Bij de vaststelling van de Nota Wonen 2020 heeft uw Raad de motie Visie op corporaties (M120111/3, CU, d.d ) aanvaard waarin het college wordt verzocht om bij het bespreken van de nieuwe prestatieafspraken een korte visie te geven op de rol van en samenwerking met de woningcorporaties. Dat doen wij bij deze. De woningcorporaties zijn een belangrijke partij voor het realiseren van de ambities van onze gemeente. In de Nota Wonen 2020 is aangegeven dat de rol van de gemeente vooral is die van regisseren, scheppen van voorwaarden, faciliteren, toetsen en aanjagen. De woningcorporaties hebben een eigen verantwoordelijkheid als maatschappelijke organisaties en partijen hebben elkaar nodig bij het realiseren van hun ambities. De afgelopen jaren is het, ondanks de crisis op de woningmarkt, gelukt om veel van die gezamenlijke ambities te realiseren. Dit ondanks het feit dat er minder geld beschikbaar was, onder andere door de invoering van de verhuurdersheffing die ertoe leidt dat het investeringsvermogen van de corporaties zo'n 15% kleiner is dan voorheen. Ook de woonconsumenten zijn veel kritischer geworden en stellen hun woonbehoefte uit vanwege de onzekerheid over hun baan. Een andere belangrijke ontwikkeling, die invloed heeft op de relatie tussen de gemeente en de woningcorporaties, is de nieuwe Woningwet die op 1 juli 2015 van kracht wordt. De nieuwe wet verkleint het werkgebied van de corporaties en versterkt de rol van de gemeenten. De rol van de corporaties is als volgt omschreven: het bouwen, verhuren, beheren van sociale huurwoningen en het daaraan ondergeschikte direct verbonden maatschappelijk vastgoed. Dit betekent bijvoorbeeld: - Vrije sector huur- en koopwoningen moeten worden ondergebracht in een afzonderlijk onderdeel van de corporaties. - Zorgfuncties mogen alleen als die onlosmakelijk samenhangen met zorggebouwen, zoals activiteitenruimte in een verzorgingshuis. - Voor maatschappelijk vastgoed is een limitatieve lijst opgesteld van wat nog mag. Nieuwbouw is alleen mogelijk als het gekoppeld is aan een woongebouw.

4 - Investeringen in leefbaarheid zijn alleen toegestaan direct rondom de woningen, ten behoeve van huurders. Primair gericht op schoon, veilig, beperking overlast. Corporaties worden geacht bij te dragen aan het gemeentelijke woonbeleid. Uitgangspunt daarbij is dat die bijdrage wordt vastgelegd in prestatieafspraken tussen gemeente, corporaties en huurdersorganisaties, waaraan alle partijen elkaar kunnen houden. De gemeente kan aan de minister vragen in te grijpen als de corporaties volgens haar niet naar vermogen bijdragen. De corporaties stellen documenten op waarmee de gemeente kan bepalen hoe groot de investeringsruimte is. De rol van de gemeente wordt dus groter en het werkgebied van corporaties kleiner. Maar wat het college en de directeur-bestuurders van de Leidse corporaties betreft leiden deze wijzigingen niet tot een andere manier van samenwerken. Het Leids Platform Wonen, waarin de gemeente, de corporaties en de huurdersorganisaties met elkaar samenwerken blijft daarom een belangrijke rol vervullen. Uitgangspunt blijft partnerschap: samen prestatieafspraken opstellen, daar samen aan werken om de gezamenlijke doelen te realiseren, in een open sfeer, met begrip voor elkaars rollen en mogelijkheden en in het belang van de stad. Meningsverschillen worden uitgesproken, met het doel een oplossing te bereiken die voor alle partijen acceptabel is. Ons motto uit de Nota Wonen 2020 blijft daarom: Leiden kijkt vooruit en pakt door. Moties Als uw Raad instemt met het onderteken van de geactualiseerde prestatieafspraken, zijn naar onze mening de volgende moties afgedaan: - De motie Visie op corporaties (M /3), over de visie op de samenwerking met de woningcorporaties. Zie de paragraaf Relatie tussen de gemeente en de woningcorporaties ; - De motie vreemd aan de orde van de dag Seniorenmakelaar (motie VOD, PVDA, d.d ). Naar aanleiding van deze motie is aan de werkagenda bij de prestatieafspraken de volgende procesafspraak toegevoegd (afspraak i): Partijen onderzoeken op welke manier ouderen die naar een meer geschikte woning willen verhuizen, effectief kunnen worden ondersteund. Bijvoorbeeld door het instellen van de functie van een seniorenmakelaar. Financiën: Voor de prestaties die de gemeente zal leveren op grond van deze nieuwe prestatieafspraken is ambtelijke capaciteit beschikbaar. Voor een aantal afspraken is budget nodig en beschikbaar: - Onderzoek woonlastenfonds (werkagenda, afspraak c): Het benodigde budget wordt betaald uit regulier afdelingsbudget (salariskosten externe inhuur). - Opstellen Warmtevisie (werkagenda, afspraak p): De Warmtevisie zal worden opgesteld door de nieuw aan te stellen energie-expert, waarvoor de Raad zijn goedkeuring heeft gegeven. De kosten worden betaald uit de reserve Duurzaamheid (Beleidsakkoord). - Opstellen Energiekansenkaart (werkagenda, afspraak q): De Warmtekansenkaart is begin 2015 voltooid. De aanbevolen vervolgacties (o.a. het onderzoek naar de warmtevoorziening van de Slaaghwijk) behoren tot het takenpakket van de nog aan te stellen energie-expert (zie hierboven). Als aan deze acties onderzoekskosten zijn verbonden, kan een beroep worden gedaan op de reserve Duurzaamheid (Beleidsakkoord). - Opstellen Gebiedsvisie (werkagenda, afspraak v): het college heeft hiervoor geld gereserveerd en de prioritaire wijken aangewezen.

5 Evaluatie: Jaarlijks monitoren partijen de voortgang van de uitvoering. Dat kan ertoe leiden dat voor het daaropvolgende jaar nieuwe maatregelen worden afgesproken. De doelstellingen zelf blijven in principe tot het einde van de looptijd van deze geactualiseerde prestatieafspraken ongewijzigd. Bijgevoegde informatie: 1. Prestatieafspraken Leiden , onderhandelaarsakkoord, versie 1; 2. Advies van de Leidse Milieuraad en de reactie daarop van het college; 3. Advies van de Adviesraad WMO Leiden en de reactie daarop van het college; 4. De in het voorstel genoemde moties. RAADSBESLUIT De raad van de gemeente Leiden: Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders (raadsvoorstel van 2015), mede gezien het advies van de commissie. BESLUIT: 1. in te stemmen met de volgende doelstellingen zoals deze in de Prestatieafspraken Leiden (onderhandelaarsakkoord, versie 1) zijn opgenomen: a. Omvang en betaalbaarheid sociale voorraad In 2018 hebben de corporaties gezamenlijk minimaal sociale huurwoningen, die als volgt zijn verdeeld over de huurprijsklassen (prijspeil 2014): Minimaal woningen < 389 ( goedkoop ); Minimaal woningen van 389 tot 597 ( betaalbaar ); Minimaal woningen van 597 tot 699 ( duur-sociaal ). Partijen formuleren in 2017 de nieuwe doelstelling voor het jaar b. Studenten DUWO en de gemeente dringen het tekort aan studentenwoningen in 2020 terug tot 500 (op basis van de Apollo prognose van ABF). DUWO en de gemeente houden de studentenwoningen betaalbaar. c. Wonen en Zorg Partijen maken nader beleid in 2015 en gaan de huisvesting van ouderen monitoren. d. Bijzondere aandachtsgroepen e. Duurzaamheid Het energieverbruik en de CO 2 -uitstoot van de totale woningvoorraad van de huurders van Leidse corporaties nemen in de periode 2014 tot 2020 af met 18% (gemiddeld 3% per jaar); 2. in te stemmen met het voorstel om geen Stedelijk Vernieuwingsprogramma in te stellen

6 3. de moties Visie op corporaties (M /3, CU, d.d ) en Seniorenmakelaar (motie VOD, PVDA, d.d ) als afgedaan te beschouwen. Gedaan in de openbare raadsvergadering van, de Griffier, de Voorzitter,