STUDIE 100 OPLEIDINGSPROFIEL. logistieke technologie

Transcriptie

1 STUDIE 100 OPLEIDINGSPROFIEL logistieke technologie

2 OPLEIDINGSPROFIEL logistieke technologie studiegebied : industriële wetenschappen & technologie opleiding : logistieke technologie sector : elektriciteit, metaal & kunststoffen Sectorcommissie hogeschoolonderwijs van de Vlaamse Onderwijsraad D/1998/6356/40 De leden van de sectorcommissie zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het opleidingsprofiel. De VLOR staat in voor een uniforme en toegankelijke lay-out.

3 I NHOUD OPLEIDINGSPROFIEL L OGISTIEKE TECHNOLOGIE I N H O U D HOOFDRUBRIEK 1 1 INLEIDING 1.1 Identificatie van het opleidingsprofiel Opdracht Ontwikkelingsproces Legitimatie 2 HOOFDRUBRIEK 2 3 SITUERING VAN DE OPTIE C.Q. OPLEIDING 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld Beroepenstructuur Verantwoordelijke inkoop Verantwoordelijke productie Verantwoordelijke voorraad en magazijn Verantwoordelijke distributie Verantwoordelijke business to businessmarketing Verantwoordelijke zorgsystemen Geraadpleegde beroepsprofielen Visie Gegevens uit de onderwijswereld Studiegebied, opleidingen en opties Aanverwante studiegebieden, opleidingen, opties Diploma s en getuigschriften Recente evoluties in het aantal uitgereikte diploma s voor de 8 basisopleiding Logistieke Technologie Gelijkaardige opleidingen en diploma s in het buitenland Geografische spreiding van de beroepsactiviteit in Vlaanderen Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen Infrastructuur Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de 10 basisopleiding Logistieke Technologie Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de 11 basisopleiding Logistieke technologie Reële studieduur Inhoudelijke profilering van de opleiding in binnen- en buitenland Verantwoording van de basisopleiding 12

4 I NHOUD OPLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE HOOFDRUBRIEK 3 16 HET OPLEIDINGSPROFIEL 3.1 De exacte benaming Globale omschrijving van de basisopleiding Beroepsgericht opleidingsprofiel Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen De concrete uitwerking van de vertaalslag Aanvullende gegevens met betrekking tot de basisopleiding Sleutelkwalificaties De kern van de opleidingsprofiel De maatschappelijk-culturele vorming Relevantie van het opleidingsprofiel voor de herschikking van de 34 kwalificatiestructuur HOOFDRUBRIEK 4 35 DOELGROEPEN VAN HET AFGEWERKTE OPLEIDINGSPROFIEL HOOFDRUBRIEK 5 36 BIBLIOGRAFIE HOOFDRUBRIEK 6 37 MEDEWERKERS

5 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE 1 HOOFDRUBRIEK 1 INLEIDING 1.1 Identificatie van het opleidingsprofiel In dit document wordt een opleidingsprofiel gegeven voor de basisopleiding van één cyclus Logistieke Technologie die onder de sectorcommissie Elektriciteit, Metaal en Kunststoffen ressorteert. 1.2 Opdracht Dit opleidingsprofiel is tot stand gekomen op initiatief van de Vlaamse minister van Onderwijs, Luc van den Bossche, en met technische medewerking van de Vlaamse Onderwijsraad. Het wil, met het oog op het beroepsprofiel van deze basisopleiding, een beeld geven van de contouren van Logistieke Technologie zoals die zich in de vertaalslag van beroeps- naar opleidingsprofiel aftekenen. 1.3 Ontwikkelingsproces De bewandelde weg naar dit opleidingsprofiel was de volgende. Opstellen van een ontwerptekst door lesgevers Logistieke Technologie a.d.h.v.: vakliteratuur het Eindrapport "Profielenonderzoek logistieke functies" dat in Nederland voor de technische hbo-opleidingen logistiek is opgesteld (1989) het beroepsprofiel Logistieke Technologie (1998) het beroeps- en opleidingsprofiel van de optie Expeditie, Distributie en Transport van de basisopleiding Bedrijfsbeheer (1997) het Nederlands rapport "Opleiding logistiek en technische vervoerskunde. Eindrapportage over de beroepskwalificaties en onderwijstermen voor een logistieke ingenieursopleiding in het hoger technisch onderwijs" (1994) het Nederlands rapport "Hoger economisch onderwijs herkenbaar aangescherpt" (1993) Voorleggen van deze ontwerptekst aan een aantal beroepsfederaties en instanties, en aan individuele beroepsprofessionals, met name: Dirk De Meester, Fabrimetal, Brussel Prof. dr. Dirk Cattrysse, Centrum voor Industrieel beleid, Katholieke Universiteit Leuven Gaston Kusé, voorzitter Studiegroep Logistiek, Vlaamse Ingenieurskamer, Antwerpen Chris Verhaegen (mevrouw), voorzitter Logistiek Informatienetwerk (LINK) en directeur logistiek Declercq & Partners nv, Gent PICS, Society for Integrated Logistics Management, Brussel

6 2 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE Jan de Meulenaer, logistiek coördinator Strategisch Plan Limburg, Hasselt Ruud Nijsen, opleiding logistiek, Hogeschool Venlo, Nederland Roger Gnat, voorzitter van de Vereniging voor Inkoop en Bedrijfslogistiek, Antwerpen Didier Timmermans, voorzitter werkgroep Logistiek, Vereniging voor Inkoop en Be-drijfslogistiek Antwerpen en adviseur logistiek K&T Management Diane Van Roosendael, Belgische Logistiek voor Intensieve Training en Selectie, Bierbeek Hendrik Van Dessel, gedelegeerd bestuurder Applied Logistics nv, Mechelen Rudi Vos, senior consultant Coopers & Lybrand, Brussel Dominiek Callewier, Earnst & Young Consulting, Brussel Hendrik Van Doorslaer, productieplanner Zeneca nv, Destelbergen R. Yseboodt, logistiek manager Soudal nv, Turnhout P. Vermeiren, productieverantwoordelijke REM-B nv, Beerse Rik Vanden Berk, gedelegeerd bestuurder Vectis nv, Lommel Toon Bossuyt, supervisor Strategic Planning, Daikin Europe nv François Peeters, stafingenieur Agfa-Gevaert nv, Mortsel Michel Clerinx, verantwoordelijke opleiding en tewerkstelling Vormingsinitiatief voor Bedienden van de Antwerpse Metaalnijverheid vzw, Antwerpen Jacques Verstraeten, coördinator Opleidings- en tewerkstellingsfonds voor de Bedienden van de Metaalverwerkende Nijverheid van Brabant vzw, Brussel Carl Van Mol, coördinator Opleidings- en tewerkstellingsfonds voor de Bedienden van de Metaalverwerkende Nijverheid van Brabant vzw, Brussel Integratie van amendementen en opmerkingen tot eindtekst Tijdens de maanden november 1997 tot april 1998 werd wekelijks vergaderd met directie en lesgevers binnen de basisopleiding Logistieke Technologie van het departement Technische Wetenschappen aan de Katholieke Hogeschool Kempen, vermits dit (voorlopig) de enige hogeschool in Vlaanderen is die deze basisopleiding in huis heeft. De tekst die op deze vergaderingen tot stand kwam, werd voorgelegd aan de hierboven genoemde instanties en personen uit het logistieke werkveld. Hun opmerkingen en amendementen werden verwerkt tot een definitieve eindtekst. 1.4 Legitimatie Dit opleidingsprofiel wordt door de Vlaamse Onderwijsraad aan de Raad voor het Hoger Onderwijs voorgelegd ter legitimatie.

7 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE 3 HOOFDRUBRIEK 2 SITUERING VAN DE OPLEIDING 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld Beroepenstructuur De beroepen waarvan in dit opleidingsprofiel sprake staan beschreven in het beroepsprofiel Logistieke Technologie. Het gaat om de volgende beroepen Verantwoordelijke inkoop De inkoopverantwoordelijke staat in voor de aankoop van materialen, grondstoffen en diensten. Zijn/haar aankoopbeleid wordt bepaald door parameters als kostprijs, levensduur van producten, binnenkomende orders, snelheid van levering naar de klant, beschikbaarheid en kost van intern en extern vervoer enz Verantwoordelijke productie De verantwoordelijke productie staat in voor een tijdige en aan alle specificaties van het order beantwoordende productieoutput. Zijn/haar beleid wordt bepaald door parameters als beschikbare capaciteit, productielay-out, gevraagde leveringssnelheid, eigenheid van het fabricagesysteem, beschikbaarheid van intern en extern vervoer enz Verantwoordelijke voorraad en magazijn De verantwoordelijke voorraad en magazijn staat in voor een correcte en vlotte opslag van binnenkomende en uitgaande goederen en materialen. Zijn/haar beleid wordt bepaald door parameters als conditioneringseisen, aansluiting op intern en extern vervoer, opslagcapaciteit en -vraag, productieritme enz Verantwoordelijke distributie De verantwoordelijke distributie staat in voor de verdeling naar buiten van goederen (voornamelijk eindproducten). Zijn/haar beleid wordt bepaald door parameters als beschikbare gevraagde leveringssnelheid, beschikbaarheid en kost van intern en extern vervoer, verpakkingseisen enz Verantwoordelijke business to businessmarketing De verantwoordelijke business to businessmarketing staat in voor de verkoop van producten en diensten van voornamelijk logistieke aard (bv. in logistieke toeleveringsbedrijven). Zijn/haar beleid wordt bepaald door parameters als klanteneisen, productie-eigenheid en marktsituatie van klanten, haalbare logistieke oplossingen m.b.t. vervoer, opslag, productie enz. 1 De term "verantwoordelijke" is een algemene term voor de veelheid van functiebenamingen ("medewerker", "officer", "foreman", "supervisor", "buyer", "assistant", "manager") die in het moderne bedrijfsleven gangbaar zijn.

8 4 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE Verantwoordelijke zorgsystemen De verantwoordelijke zorgsystemen staat in voor de kwaliteits-, de veiligheids- en milieuzorg. Zijn/haar beleid wordt bepaald door parameters als wetgeving, kwaliteitseisen intern en extern, kostenbesparing, menselijke en sociale aspecten van bedrijfsvoering enz Geraadpleegde beroepsprofielen Naast het beroepsprofiel voor Logistieke Technologie is ook het beroepsprofiel voor de optie Expeditie, Distributie en Transport van de basisopleiding Bedrijfsbeheer in het studiegebied Handelswetenschappen en Bedrijfskunde interessant voor dit opleidingsprofiel. Dit beroepsprofiel is hier en daar overlappend met dat van Logistieke Technologie, alhoewel er in de onderwijspraktijk duidelijke verschillen zijn (zie verder bij en 3.5). Uit de opsomming van taken, van deelfuncties en van specifieke kennis, blijkt dat het beroepsprofiel zich voornamelijk ent op administratieve functies die vooral liggen in de sfeer van de distributie buiten het bedrijf. Een wat gelijkaardig fenomeen zien we in de hbo-dagopleidingen logistiek in Nederland, en hun respectieve beroeps- en opleidingsprofielen. Deze opleidingen zijn terug te vinden enerzijds in het technisch hoger onderwijs (vijf) en anderzijds in het economisch-administratief hoger onderwijs (vijf) (zie verder 2.2.5). Eind 1990 verplichtte de Nederlandse minister van Onderwijs en Wetenschappen de hogescholen om een en ander duidelijker te profileren om de wazigheid en verwarring rond hbo-opleidingen (hoger beroepsonderwijs) logistiek voor (toekomstige) studenten en bedrijven op te heffen. Dit leidde o.m. tot een rapport "Opleiding logistiek en technische vervoerskunde. Eindrapportage over de beroepskwalificaties en onderwijstermen voor een logistieke ingenieursopleiding in het hoger technisch onderwijs" (1994) met daarin een beroep- en opleidingsprofiel voor de opleidingen logistiek in het technisch hoger onderwijs, en tot een rapport "Hoger economisch onderwijs herkenbaar aangescherpt" (1993) met daarin een opleidingsprofiel logistiek en economie (voor de opleidingen logistiek in het economisch-administratief hoger onderwijs dus). Op basis hiervan werden o.m. minimumafspraken gemaakt binnen en tussen de sectoren techniek en economie-administratie m.b.t. de Nederlandse hbo-opleidingen logistiek. Een van de meest markante aanbevelingen van het rapport "Opleiding logistiek en technische vervoerskunde. Eindrapportage over de beroepskwalificaties en onderwijstermen voor een logistieke ingenieursopleiding in het hoger technisch onderwijs" was dat het aandeel van de puur technische en natuurkundige vakken in de technische hbo-opleidingen logistiek moet worden vergroot ten nadele van de bedrijfseconomische (zie ook ). Een belangrijk probleem is dat logistiek, begrepen als de beheersing van de integrale goederen-, informatie- en geldstroom, voor beide sectoren als finaal beroepskader geldt. Het weze duidelijk dat de logistiek op het terrein zich niet laat vormen door onderwijspolitieke overwegingen in het algemeen en de opdeling techniek - economie in het hoger onderwijs in het bijzonder. Overlapping van de beroepsprofielen voor beide sectoren van het hoger onderwijs is dus niet verwonderlijk. Toch moest voor het opleidingsprofiel van de Nederlandse technische opleidingen logistiek op het snijvlak van vaardigheden en kennis het onderscheid getrokken worden tussen techniek en economie. De technische logisticus heeft, naast bedrijfseconomische kennis en vaardigheden, primordiaal technische kwalificaties. Voor de economisch gevormde logisticus geldt het omgekeerde.

9 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE 5 Ook dit opleidingsprofiel wil op dezelfde manier voor Vlaanderen duidelijk het verschil aangeven qua invalshoek met het opleidingsprofiel voor de optie Expeditie, Distributie en Transport, naast de in genoemde verschillen qua studieomvang en inhoud. De basisopleiding Logistieke Technologie zit met recht en rede in het technisch hoger onderwijs (studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie) omwille van de: meer natuurkundige en wiskundige grondslagen en de toepassing daarvan in techniek meer technisch toegepaste specificaties voor het brede terrein van de logistiek. Het gaat hier vooral om technische kennis (van bv. apparaten, machines, voertuigen, materiaalkennis, onderhoud enz.) en in afgeleide zin bedrijfskundige aspecten voor: productietechnieken werktuigbouwkundige en bouwkundige aspecten informatiesystemen (hard- en software) intern transport (klassiek, geautomatiseerd) opslag en magazijn het moge duidelijk zijn dat het hier niet gaat om bv. productietechniekers of informaticaspecialisten in de strikte, diepgaande, zin van het woord. Wel moet de technische logisticus minstens een eisenbundel kunnen opstellen voor de hierboven beschreven aspecten. Hij/zij moet dus als opdrachtgever kunnen optreden voor ontwerpers, leveranciers en constructeurs binnen en buiten het eigen bedrijf, omdat hij/zij technisch-inhoudelijk op de hoogte is van de implicaties van technologische toepassingen en de voorwaarden die eraan vast zitten. typisch probleemoplossende technieken die de technicus eigen zijn. De technisch opgeleide moet in de eerste plaats voor logistieke implementering en uitvoering zorgen, daar waar de economisch opgeleide de goederenstroom voornamelijk administratief volgt. De manier van denken en redeneren die de technicus door zijn opleiding krijgt, is vooral gericht op (analytische) situatieanalyse om praktische problemen op te lossen. Naast de inhoudelijke kennis van de techniek is op dit vlak, nl. dat van de metacognitieve vaardigheden en inhoud-onafhankelijke heuristieken, een belangrijke meerwaarde weggelegd voor de technisch gevormde logisticus Visie Het specifieke kenmerk bij uitstek van deze beroepen is dat de beoefenaar een meerwaarde moet geven in taken waarin de techniek moet worden gestuurd, gepland, gecontroleerd, geoptimaliseerd, uitgelegd, aangekocht, verkocht, geadministreerd. Het vertrekpunt is dus veelal technisch. Het bedoelde takenveld is immers te vinden in het grensgebied tussen techniek en alles wat door techniek wordt beïnvloed of veroorzaakt. Meer specifiek is de goederenstroom naar, door en vanuit een bedrijf de verwantschap van de beroepen die hier beschreven worden, samen met de informatie- en geldstromen die de goederenstroom begeleiden. Deze rode draad noemen we logistiek. Logistiek is dan de beheersing van en de zorg voor de integrale goederen-, informatie- en geldstroom, van grondstof tot halffabrikaat en eindproduct, en van eindproduct tot een juiste aflevering bij de klant. Het gaat concreet over werkbeheer, uitgifte grondstoffen, orderverwerking, voorraadbeheer van grondstoffen en eindproducten, distributie, inkoop, aanvoer, inslag, opslag, overslag, expeditie.

10 6 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE Logistiek is een integraal management van deze lange doch samenhangende keten in inkoop, productieplanning en -uitvoering, intern en extern transport, opslag en voorraad, marketing, klantenservice. De logisticus is een generalist die deze complexe verscheidenheid overziet en daarin keuzes maakt of voorstelt. Het doel is steeds om de totale kosten van deze stromen zo laag mogelijk te houden met behoud of verbetering van de interne en externe service. Produceren in dit deel van de wereld kan immers alleen nog als de kosten verminderd worden, en de meerwaarde voldoende hoog en uniek is door innovatie en kwaliteit. De arbeidskost is daarin een bedrijfseconomisch nadeel dat door een goed logistiek beheer (naast traditionele oplossingen als automatisering en informatisering) kan worden opgevangen. 2.2 Gegevens uit de onderwijswereld Studiegebied, opleidingen en opties De basisopleiding van één cyclus Logistieke Technologie zit in het studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie, en heeft geen opties. De Katholieke Hogeschool Kempen, Campus HIKempen Geel, is de enige hogeschool in Vlaanderen die deze basisopleiding op dit moment (maart 1998) in huis heeft Aanverwante studiegebieden, opleidingen, opties Buiten het graduaat in Logistieke Technologie bestaan er in Vlaanderen geen opleidingen die de integrale goederenstroombeheersing als rode draad nemen in hun beroeps- en opleidingsprofiel. Wel bestaan in het universitair en niet-universitair hoger onderwijs opleidingen die logistiek, of delen ervan, in meer of mindere mate in hun curriculum opnemen. Een overzicht. De technische opleiding Burgerlijk Ingenieur en de klassieke universitaire economische opleidingen Toegepaste Economische Wetenschappen en Handelsingenieur behandelen elk delen van de logistiek zoals hier beschreven. In de technische opleidingen zal de klemtoon uiteraard liggen op bv. IKZ-systemen (integrale kwaliteitszorg) of productieplanning, daar waar de economische opleidingen bv. inkoop of transportkosten in de logistiek zullen behandelen. Verder heeft de Katholieke Universiteit Leuven een postgraduate vorming in Industrieel Beleid, verbonden aan de opleiding Burgerlijk Ingenieur. Voornamelijk aspecten rond materials handling, opslag, planningsystemen en zorgsystemen vormen er de kern van de opleiding. Hetzelfde geldt voor het programma GGS (gediplomeerde in de gespecialiseerde studies) in Industriële Bedrijfskunde van de Universiteit Gent. In het niet-universitair landschap zien we dat de technische (Industrieel Ingenieur) en economische (Licentiaat Handels- en Financiële Wetenschappen) opleidingen van twee cycli dezelfde parallel vertonen met hun tegenvoeters aan de universiteit. De Hogeschool Limburg heeft in september 1996 aan de opleiding Industrieel Ingenieur een optie Verpakking en Conditionering toegevoegd. Hierin wordt ingezoomd op de problematiek van verpakkingsmaterialen, -wijzen en - tijdstippen, samen met het management van (voornamelijk bederfelijke) goederen.

11 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE 7 Ook voor de technische opleidingen van één cyclus (bv. elektromechanica) en economische (bv. bedrijfsbeheer) geldt de hierboven beschreven toestand, maar in veel mindere mate. Deze opleidingen leveren beginnende beroepsbeoefenaars af die, in vergelijking met de bovengenoemde onderwijsvormen, in eerste instantie op een minder strategisch en meer taakgebonden niveau aan de slag gaan. Speciaal te vermelden in dit verband is de relatie tussen enerzijds de basisopleiding Logistieke Technologie (studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie), en, anderzijds, de optie Expeditie, Distributie en Transport bij de basisopleiding Bedrijfsbeheer (studiegebied Handelswetenschappen en Bedrijfskunde). Het eerste verschil tussen deze twee is er een van studieomvang. Logistieke Technologie is een volledige basisopleiding zonder opties. Expeditie, Distributie en Transport is een optie en beslaat dus minstens één derde en maximaal twee derde van het totaal aantal studiepunten in de hele basisopleiding Bedrijfsbeheer waarvan deze optie een onderdeel is. Het tweede verschil is inhoudelijk. Logistieke Technologie heeft de integrale logistieke keten tot studieobject, "van zand tot klant" (of, met reverse logistics, "van zand tot zand"). Grosso modo behandelt Expeditie, Distributie en Transport enkel de goederenen documentenstroom wanneer deze het bedrijf verlaat, naar nationale of internationale bestemmingen. Het derde verschil betreft er een van invalshoek. Logistieke Technologie heeft weliswaar een economische én technische component, maar legt de klemtoon duidelijk op die laatste. Expeditie, Distributie en Transport is op de eerste plaats administratief-economisch georiënteerd (beheer van documenten, wetgeving rond accijnzen, douane, BTW enz.). De basisopleiding van één cyclus Facilitaire Dienstverlening, die ook in het studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie zit, richt zich primair op de hotelfuncties in grote (non-profit) organisaties, zoals ziekenhuizen, verzorgingsinstellingen enz. Inhoudelijk betreft deze opleiding voornamelijk de techniciteit van catering, hygiëne en materiële zorgverstrekking. Een logistieke benadering zoals in dit document beschreven zit, op een eerste kennismaking na, niet in het programma. De Hogeschool Gent heeft in zijn basisopleiding van één cyclus Hout (studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie) een substantiële component rond opslag (magazijn) en transport (van uiteraard voornamelijk houtproducten). Het is overigens vanuit dit gegeven dat binnen de GENT-akkoorden een project loopt rond magazijnbouw tussen de Hogeschool Gent (basisopleiding Hout), de Katholieke Hogeschool Kempen (basisopleiding Logistieke Technologie) en, binnen de Nederlandse Fontys-groep van hogescholen, de Hogeschool Venlo (hbo-opleiding Logistiek). Paritaire fondsen tussen vakbonden en Fabrimetal voor Vlaams-Brabant (Opleidings- en tewerkstellingsfonds voor de Bedienden van de Metaalverwerkende Nijverheid van Brabant) en voor de provincie Antwerpen (Vormingsinitiatief voor Bedienden van de Antwerpse Metaalnijverheid) richten zelf ook cursussen logistiek in voor speciale doelgroepen (bv. langdurig werklozen). Daarnaast zijn er nog allerlei cursussen en opleidingen vanuit een aantal beroepsverenigingen en vakorganisaties (o.a. Vlaamse Ingenieurskamer, Vereniging voor Inkoop- en bedrijfsbeheer, PICS - Society for Integrated Logistics Management, Vlaams Instituut voor Zelfstandig Ondernemen, Strategisch Plan Limburg).

12 8 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE Diploma's en getuigschriften (Zie ook 2.2.2). De basisopleiding van één cyclus leidt tot de graad van gegradueerde in Logistieke Technologie. Op Europees niveau hebben de landelijke logistieke beroepsverenigingen binnen het ELA, de European Logistics Association, een kader uitgewerkt waarin zij hun beroepsprofielen positioneren. Vanuit deze profielen kennen zij getuigschriften toe die, naargelang het door ELA bepaald niveau, overeenstemmen met een beroepsprofiel (voor Vlaanderen wordt dit gedaan door Vereniging voor Inkoop- en bedrijfsbeheer). Qua groepering rond functionele gehelen lopen de ELA-profielen sterk parallel met het beroepsprofiel dat voor Logistieke Technologie is ontwikkeld. Op het Vlaamse logistieke terrein zijn deze getuigschriften echter nog niet echt ingeburgerd Recente evoluties in het aantal uitgereikte diploma's voor de basisopleiding Logistieke Technologie Het belangrijkste probleem voor instromende studenten is de relatieve onbekendheid van het diploma van gegradueerde in Logistieke Technologie. Het feit dat de Katholieke Hogeschool Kempen deze jonge opleiding als enige aanbiedt, maakt een beperkte regionale bekendheid via stages en promotie mogelijk, maar staat een Vlaamse bekendheid in de weg, zowel bij het bedrijfsleven als bij de abituriënten secundair onderwijs. Bovendien is het begrip "logistiek" bijna compleet onbekend bij deze laatsten. Het contradictorische aan deze situatie is dat bedrijven en vakorganisaties allerlei, eens ze met de opleiding kennis hebben gemaakt, in koor getuigen dat de arbeidsmarkt grote nood heeft aan dit soort van afgestudeerden. Sporadisch begint in personeelsadvertenties al eens expliciet de benaming "gegradueerde in Logistieke Technologie" op te duiken, mede dankzij een volgehouden promotionele inspanning vanuit de Katholieke Hogeschool Kempen naar bedrijven, professionele instanties, PMS-centra en middelbare scholen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de instroom van deze basisopleiding, alhoewel van jaar tot jaar groeiend, niet spectaculair groot is. Voor de volgende academiejaren wordt wel, gezien de volgehouden promotionele inspanning én de grote maatschappelijke relevantie als vruchtbare voedingsbodem, een gestaag stijgende in- en dus ook uitstroom verwacht. Voor de uitstroom van vorige academiejaren geeft dit het volgende resultatenbeeld : : : 22 (onder voorbehoud) Gelijkaardige opleidingen en diploma's in het buitenland Hét referentieland bij uitstek voor logistiek in Europa is Nederland. In dit land is het aandeel van de logistiek in de economie bv. in absolute cijfers groter dan in Duitsland!

13 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE 9 Nederland telt niet minder dan tien dagopleidingen logistiek op hbo-niveau (hoger beroepsonderwijs, parallel met Vlaams onderwijs van één cyclus). Vijf van deze opleidingen zitten in het hoger technisch onderwijs, en leiden tot de titel van ingenieur. Het gaat hier met name om de Hogeschool van Amsterdam (opleiding Logistiek) Hogeschool Rotterdam & Omstreken (opleiding Maritieme Bedrijfsvoering) Hogeschool Venlo (opleiding Logistiek) Hogeschool Zeeland Vlissingen (opleiding Haventechnologie) Nationale Hogeschool voor Toerisme en Verkeer Breda/Tilburg (opleiding Technische Vervoerskunde) De vijf andere opleidingen logistiek zitten er in het hoger economisch - administratief onderwijs. Het gaat hier met name om de HEAO Arnhem (opleiding Distributie) Hogeschool Drenthe (opleiding Logistiek) Hogeschool Haarlem (opleiding Logistiek) Hogeschool voor Economische Studies Rotterdam (opleiding Haven en Vervoer) Hogeschool Venlo (opleiding Logistiek en Economie) Uit de Nederlandse inspectieverslagen van de Visitatiecommissie Logistiek en Vervoer komt de hbo-opleiding Logistiek aan de Hogeschool Venlo (deel van de groep van Fontys-hogescholen) als kwalitatief toonaangevend naar voren. Het is met deze opleiding dat de Vlaamse basisopleiding Logistieke Technologie van de Katholieke Hogeschool Kempen regelmatig contact heeft om zijn eigen werking inhoudelijk bij te sturen. Binnen de GENT-akkoorden loopt bovendien tussen beide opleidingen en de basisopleiding Hout aan de Hogeschool Gent een gezamenlijk project rond magazijnbouw. In het Verenigd Koninkrijk hebben de volgende instituten van hoger onderwijs een Bachelor's Degree in logistiek: Swansea Institute of Higher Education University of Northumbria at Newcastle University of North London University of Huddersfield Cranfield University Buckinghamshire College of Higher Education Aston University Verder zijn er nog ontelbare opleidingen in transport en in engineering die delen van de logistieke keten behandelen. In Duitsland hebben de Fachhochschulen binnen de opleiding Wirtschaftsingenieur een optie ("Schwerpunkt") Logistik - Management Geografische spreiding van de beroepsactiviteit in Vlaanderen Er zijn geen indicaties dat de logistieke beroepen zich zouden beperken tot bepaalde regio's in Vlaanderen. Wel is het zo dat regio's als Hasselt - Genk, de Kempen, het gebied rond Zeebrugge en het Waasland zich qua infrastructuur en investeringsklimaat expliciet aan het profileren zijn als logistieke regio's, en dit met de bedoeling van economische vernieuwing en jobcreatie. Dat deze politiek werkt, bevestigen de bedrijven in logistieke dienstverlening die er zich recentelijk vestigden en op korte tijd honderden jobs hebben gecreëerd.

14 10 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen De basisopleiding Logistieke Technologie (studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie) bestaat enkel aan de Campus HIKempen in Geel van de Katholieke Hogeschool Kempen. De optie Expeditie, Distributie en Transport binnen de basisopleiding Bedrijfsbeheer (studiegebied Handelswetenschappen en Bedrijfskunde) bestaat aan de Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, Brussel Katholieke Hogeschool Mechelen Hogeschool Antwerpen Karel de Grote-hogeschool Antwerpen Katholieke Hogeschool Kempen Provinciale Hogeschool Limburg Hogeschool West-Vlaanderen Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen Hogeschool Gent (tweemaal: in Gent en Aalst) Mercator Hogeschool Provincie Oost-Vlaanderen Voor de andere opleidingen in logistiek, zie Infrastructuur Een magazijnopstelling voor simulatie-oefeningen is in opbouw aan de Katholieke Hogeschool Kempen. Verder is typisch logistieke software rond productieplanning, opslagcapaciteiten enz. aanwezig, en simulatiespelen rond technisch-logistieke problemen. De Campus HIKempen van de Katholieke Hogeschool Kempen beantwoordt aan alle materiële eisen die een moderne hogeschoolcampus moet hebben (o.a. toegankelijke computers met recente software, multimediaal onderwijs, internet-accounts voor studenten, warme maaltijden, sporthal enz.), zoals vermeld wordt in alle inspectieverslagen van opleidingen die er voorkomen Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de basisopleiding Logistieke Technologie De laatste drie academiejaren kende het totaal aantal studenten de onderstaande evolutie. De cijfers tussen haakjes geven de verhouding jongens - meisjes weer. Merk op dat de basisopleiding Logistieke Technologie in vergelijking met andere vormen van technisch hoger onderwijs relatief veel (gemiddeld 25 tot 50% over de hele opleiding) meisjes aantrekt. Cijfers van vóór zijn niet opgenomen omdat de basisopleiding Logistieke Technologie toen nog "Technologie" heette, en een andere (d.w.z. minder typisch logistieke) invulling had. 1 ste jaar 2 de jaar 3 de jaar (30 / 9) 36 (24 / 12) 42 (37 / 5) (12 / 6) 26 (18 / 8) 17 (11 / 6) (15 / 2) 14 (8 / 6) 22 (14 / 8) TOTAAL 74 (57 / 17) 76 (50 / 26) 81 (62 / 19)

15 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE 11 De totale groep van afgestudeerden in Logistieke Technologie zoals de opleiding nu bestaat, is nog te klein (30 personen) en te kort op de arbeidsmarkt (maximaal anderhalf jaar) om duidelijke lijnen te onderscheiden. Wel weten we uit een telefonische enquête uitgevoerd in januari 1998 door de plaatsingsdienst van de basisopleiding Logistieke Technologie aan de Katholieke Hogeschool Kempen dat alle schoolverlaters van juni 1996 en 1997, op één na, tewerkgesteld zijn, veelal in typisch logistieke functies. Verder kunnen we uit alle commentaren van de beroepswereld enkel concluderen dat de logistiek als discipline zo actueel is dat voor hoger opgeleiden hierin de arbeidskansen ronduit rooskleurig zijn. Het is niet toevallig dat vormingsinitiatieven van paritaire fondsen als het Opleidings- en tewerkstellingsfonds voor de Bedienden van de Metaalverwerkende Nijverheid van Brabant en het Vormingsinitiatief voor Bedienden van de Antwerpse Metaalnijverheid (beide samengesteld uit vakbonden en Fabrimetal) precies de logistiek identificeren als het terrein waarin de jobs van de toekomst zich situeren en zich grote opleidingsbehoeften voordoen Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de basisopleiding Logistieke Technologie volgens opleiding in het secundair onderwijs, ervaring met het hoger onderwijs, geslacht, leeftijd en studieresultaten ASO/TSO/BSO 3/32/4 7/28/1 4/37/1 uit MO/uit HO 27/12 31/5 34/8 M/V 30/9 24/12 37/5 geboortejaar 1977: : : : : : : : : 0 geslaagd/niet geslaagd 23 / / 18 (nog niet beschikbaar) Reële studieduur van de basisopleiding Logistieke Technologie Precieze gegevens waren op het moment van schrijven niet aanwezig. In algemene termen kunnen we stellen dat het eerste jaar van de basisopleiding Logistieke Technologie aan de Katholieke Hogeschool Kempen een slaagpercentage van gemiddeld 55 % kent, het tweede jaar een slaagpercentage van gemiddeld 80 tot 90 % en het derde jaar nagenoeg 100 % Inhoudelijke profilering van de basisopleiding Logistieke Technologie in binnen- en buitenland In de Vlaamse onderwijscontext is de basisopleiding Logistieke Technologie uniek qua aantal en opzet. Zoals in al aangevoerd, is de Katholieke Hogeschool Kempen momenteel (maart 1998) de enige hogeschool die de basisopleiding Logistieke Technologie in huis heeft. Het uitgangspunt van de opleiding is de volledige goederen-, informatie- en geldstroom van a tot z in bedrijven. De technische onderbouw voor deze logistieke opleiding is geen specialistisch kennisaanbod dat technische inhouden in de diepte behandelt (zoals wel het geval is in bv. een basisopleiding chemie of elektriciteit), maar een algemeentechnische waaier om principes, termen, denkmethodes en courante basisinhouden uit die technische disciplines in logistieke functies toe te passen.

16 12 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE De logistieke component is in de eerste plaats technisch-logistiek, gericht op concrete implementering. Toch gaat voldoende aandacht naar de bijhorende documentenstroom in het bijzonder en bedrijfskundige aspecten in het algemeen. In vergelijking met technische hbo-opleidingen logistiek in Nederland (en ook in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk) valt de ruime technische onderbouw op, ten koste van onderdelen in logistiek en management - bedrijfseconomie Wel dient gezegd dat in het in genoemde rapport "Opleiding logistiek en technische vervoerskunde. Eindrapportage over de beroepskwalificaties en onderwijstermen voor een logistieke ingenieursopleiding in het hoger technisch onderwijs", dat in 1994 aan de Nederlandse overheid werd voorgelegd, de expliciete aanbeveling te vinden is om de technische component te vergroten in de Nederlandse hbo-opleidingen logistiek (technisch hoger onderwijs), ten nadele van de bedrijfseconomische. 2.3 Verantwoording van de basisopleiding Logistieke Technologie De contouren van de (voornamelijk productie-)nijverheid in Europa zijn de laatste jaren ingrijpend veranderd en hertekend onder invloed van een aantal maatschappelijke tendensen. In alle geledingen van de maatschappij wordt de economischsociale context herdacht, omdat de West-Europese economieën sinds de jaren tachtig langzaam maar zeker de hete adem in de nek voelen van delen in de wereld die zich economisch aan het ontwikkelen zijn in een duizelingwekkend tempo. Zo is er de befaamde Pacific Rim, met al wat gevestigde maar nog steeds bijzonder solide en vernieuwende economische regio's als de Amerikaanse westkust en Japan. In die Rim zitten bovendien een aantal economische tijgers die hun economische ontwikkeling al ver hebben doorgevoerd (Singapore, Taiwan, Hong Kong) of aan het doorvoeren zijn (Maleisië, Thailand). De grootste economische krachtpatser van de volgende eeuw ligt precies ook in deze regio: China. Met een oneindig reservoir van mensen, grondstoffen, werkethiek en een "pragmatische" opvatting van de communistische leer is dit land al jaren een enorme aantrekkingspool van miljardeninvesteringen. Een tweede concurrentieblok vormt het voormalige Oostblok. De succesrecepten van deze wereldregio zijn, alhoewel cultureel verschillend ingebed, zowat dezelfde als die van de Pacific Rim: relatief goedgeschoolde werkkrachten en een bevolking die snel materiële welstand wenst en dus bereid is om tegen lage lonen te werken. Een bijkomende troef voor dit deel van Europa is dat zijn afstand voor West-Europese bedrijven in één of twee dagen fysisch overbrugbaar is, zodat delokalisatie een harde realiteit is geworden voor het economische weefsel in onze contreien. Ook de Verenigde Staten van Amerika zijn en blijven een performant en groot economisch machtsblok, dat zich met NAFTA nog uitbreidt naar Canada en Mexico, en (later) Zuid-Amerika. Anderzijds vormen deze regio's potentiële groeimarkten voor (meestal hoogwaardige) kwaliteitsproducten, daar waar de binnenlandse markt typisch een verzadigde markt is (vervanging van producten i.p.v. eerste aankoop). Een tweede stille revolutie in de West-Europese landen is die van de sterk vergrijzende bevolking. De sociale zekerheidssystemen die de gemengde economieën van deze landen sinds de Tweede Wereldoorlog opgezet hebben, komen hierdoor onder

17 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE 13 zware druk te staan door stijgende kosten voor pensioenen en ziekteverzekering. Grote tekorten op de overheidsbegroting zijn het gevolg. Ook de grote werkloosheid onder alle lagen van de actieve bevolking is een zware dobber voor de sociale zekerheid. Deze werkloosheid heeft als structurele oorzaak het groter aanbod van werkzoekers sinds de jaren 60 (van éénverdiener- naar tweeverdienersgezinnen), de automatisering van de arbeid (van industriële economie naar diensteneconomie), de toegenomen concurrentie van de hierboven beschreven economische regio's en de in vergelijking met de rest van de wereld extreem zware belasting op arbeid o.m. om het systeem van sociale zekerheid in stand te houden. De hierboven beschreven trends zijn niet van voorbijgaande aard en duiden op een vernieuwing die West-Europese economieën aan het ondergaan zijn. Produceren kan alleen nog in dit deel van de wereld als de kosten verminderd kunnen worden, en de meerwaarde voldoende hoog en uniek is door innovatie en kwaliteit. De arbeidskost is daarin een bedrijfseconomisch nadeel dat door een goed logistiek beheer (naast traditionele oplossingen als automatisering en informatisering) kan worden opgevangen. Logistiek is dan de beheersing van en de zorg voor de integrale goederen-, informatie- en geldstroom, van grondstof tot halffabrikaat en eindproduct, en van eindproduct tot een juiste aflevering bij de klant. Het gaat concreet over inkoop, aanvoer, inslag, opslag, overslag, uitgifte grondstoffen, werkbeheer, voorraadbeheer van grondstoffen en eindproducten, orderverwerking, expeditie en distributie. Logistiek is een integraal management van deze lange doch samenhangende keten in productieplanning en -uitvoering, intern en extern transport, opslag en voorraad, inkoop, marketing, klantenservice. De logisticus is een generalist die deze complexe verscheidenheid overziet en daarin keuzes maakt of voorstelt. Het doel is steeds om de totale kosten van deze stromen zo laag mogelijk te houden met behoud of verbetering van de interne en externe service. Dit logistiek beheer gebeurt nog veelal met eigen mensen, maar ook hier komt outsourcing naar gespecialiseerde buitenbedrijven in logistieke dienstverlening de kop opsteken. Een stap verdergaand en nu al indicatief voor de weg die onze economie aan het opgaan is, zijn de zgn. distributiecentra. Deze centra produceren niets, maar krijgen geproduceerde goederen in bulk binnen (veelal uit regio's met een lage loonlast). Verpakking, opslag en gerichte distributie naar eindgebruikers zijn de enige meerwaarde die deze centra aan het product meegeven (warehousing, Value Added Logistics). In Vlaanderen zijn regio's als Hasselt - Genk, de Kempen, het gebied rond Zeebrugge en het Waasland zich qua infrastructuur en investeringsklimaat expliciet aan het profileren als logistieke regio's, en dit met de bedoeling van economische vernieuwing en jobcreatie. Dat deze politiek werkt, bevestigen de bedrijven in logistieke dienstverlening die er zich recentelijk vestigden en op korte tijd honderden jobs hebben gecreëerd. Drie ontwikkelingen bepalen het technologische kader waarin de logistiek zich begeeft op dit moment.

18 14 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE Ten eerste is er de informatievoorziening resp. automatisering die een rechtstreeks gevolg is van de integratie en samenhang in de logistiek van alle bedrijfsactiviteiten, en die zich vertaalt in informaticatoepassingen (bv. geïntegreerde databases), procesautomatisering (bv. geautomatiseerde magazijnen en intern transport), robotisering (bv. in productie), computer integrated manufacturing. Dit alles heeft tot doel de goederenstroom direct en duidelijk te sturen, en zo in te spelen op technologische vernieuwingen en marktevoluties door samenwerking en afstemming tussen afdelingen binnen het bedrijf, en tussen bedrijven onderling. Gekoppelde geautomatiseerde systemen zijn in dit opzicht voor een volledig geïntegreerde goederenstroombeheersing onmisbaar geworden. De informatiestroom die de goederenstroom daarbij begeleidt, zorgt voor overzicht en besturing. Goederen moeten op het juiste moment, op de juiste plaats in de juiste hoedanigheid en de juiste hoeveelheid aanwezig zijn om voorraden te minimaliseren. Zo zal bv. de inkoper niet zo goedkoop mogelijk inkopen via grote hoeveelheden-kortingen, maar inkopen op basis van aanlevermoment, kwaliteit, flexibiliteit, ordergrootte, leverhoeveelheden, transportverpakking enz. Dit leidt tot een grotere selectie van leveranciers, waarbij de mate van voldoen aan de wensen van het bedrijf belangrijker zijn dan alleen de kostprijs. De inkoopkosten zullen misschien stijgen, maar de totale bedrijfskosten dalen omwille van bv. sterk gereduceerde voorraden, minder handling en flexibele reacties op marktontwikkelingen. Voorraadbeheerders krijgen te maken met sterk wisselende en minieme voorraadhoeveelheden die op verschillende momenten worden aangeleverd bij de werkplaats of de klant. Ook het transport is gericht op aanlevering van het minimaal benodigde op het juiste moment. Ten tweede zijn er de zorgsystemen (kwaliteit, veiligheid, milieu) die op verregaande en alomtegenwoordige wijze elke bedrijfsactiviteit beïnvloeden. Vooral de kwaliteitseisen leiden tot beheersing van kosten en grotere klantgerichtheid. Besparingen worden verwezenlijkt door bv. integratie van intern en extern transport, beheersing van de pijplijn, integratie van bedrijven onderling (toeleveranciers, bedrijven uit eigen groep), kostenbeheersing in productie via TQM-technieken (total quality management). Klantgerichtheid wordt bereikt via productdifferentiatie, kortere productcycli, algemene flexibiliteit, service na productie. De eisen van de eindgebruiker zijn het uitgangspunt van waaruit men terugwerkt door het hele systeem tot aan de grondstoffenleverancier. Aan de milieuzijde zien we het toenemend belang van reverse logistics, waarbij bedrijven plannen hoe ze hun verpakkingsmaterialen, afval en gebruikte producten zullen terugnemen van klanten om ze te verwerken of te recycleren. Deze twee ontwikkelingen veranderen de interne organisatie van bedrijven fundamenteel. De gangbare praktijk is dat taakverdelingen binnen ondernemingen op basis van functionele en gespecialiseerde kennis en vaardigheden tot stand komen, wat vaak leidt tot het verdedigen van het eigen afdelingsbelang en het zo laag mogelijk houden van de kosten van die zelfde afdeling (suboptimalisatie). Het probleem hiervan is dat voor de hele onderneming de kosten hierdoor stijgen, omdat de goederenstroom met buffers af te rekenen heeft. Zo zal een inkoper in een traditionele, niet-geïntegreerde structuur zijn kosten drukken door grote hoeveelheden in te kopen. Maar die grote voorraden brengen de productieverantwoorde-lijke in moeilijkheden: hij/zij moet voor de opslag en het intern transport opdraaien, en zit met onbruikbare voorraden als de markt om andere producten vraagt.

19 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE 15 Ten derde is er de internationalisering van de economie, waardoor lokale en internationale markten volatiel worden, en bedrijven zich sneller dan voordien moeten herpositioneren door de grotere concurrentie. Een concreet gevolg hiervan is o.a. de toegenomen complexiteit van internationale goederenstromen. Door dergelijke veranderingen komen beheerders van goederenstromen steeds meer onder druk door eisen van korte en betrouwbare levertermijnen ("spoedopdrachten"), veranderingen in modellen, wijzigende vervoerstechnieken enz. Integratie en overzicht zijn dus van levensbelang, omdat ingrepen in de ene plaats van de goederenstroom altijd gevolgen hebben voor andere plaatsen. Het specifieke kenmerk bij uitstek van de beroepen in het beheer van de goederen-, informatie- en geldstroom is dat de beoefenaar een meerwaarde moet geven in taken waarin de techniek moet worden gepland, gestuurd, gecontroleerd, geoptimaliseerd, uitgelegd, aangekocht, verkocht, geadministreerd. Het vertrekpunt is dus veelal technisch. Het bedoelde takenveld is immers te vinden in het grensgebied tussen techniek en alles wat door techniek wordt beïnvloed of veroorzaakt. Een technische opleiding die de logistiek als centraal onderwerp neemt, moet in deze context het antwoord bieden op de vraag naar hoger geschoolden in logistiek die snel inzetbaar zijn. Een basisopleiding van één cyclus in Logistieke Technologie wil dat antwoord op die vraag zijn.

20 16 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE HOOFDRUBRIEK 3 HET OPLEIDINGSPROFIEL 3.1 De exacte benaming Dit opleidingsprofiel geldt voor de basisopleiding van één cyclus in Logistieke Technologie in het studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie. Deze basisopleiding heeft geen opties. 3.2 Globale omschrijving van de basisopleiding in Logistieke Technologie De vaardigheden van de basisopleiding Logistieke Technologie liggen in het onmiddellijke verlengde van de goederenstroom doorheen het bedrijf, en de ermee gepaarde gaande geld- en informatiestroom. Deze beroepen situeren zich vooral in het raakveld van techniek met domeinen als distributie, in- en verkoop, zorgsystemen (kwaliteit, veiligheid, milieu), voorraadbeheer, productie. De term die het bedrijfsleven de laatste jaren op de integratie en efficiëntiemaximalisatie van deze domeinen is gaan plakken is "logistiek". De goederenstroombesturing, van aankoop over productie en opslag tot verkoop en distributie, is een aspect dat relatief recent naar het centrum van de industriële aandacht is geschoven. Lean Management, Just In Time, Theory Of Constraints, Systematic Handling Analysis enz. moeten kostenbesparend werken op zowat elke beweging of beslissing die zich binnen een bedrijf voordoet. Deze systemen zijn typisch afdelingoverschrijdend, en raken zowat elk onderdeel van de bedrijfsactiviteit. De vaardigheden van de inkoopverantwoordelijke hebben te maken met de aankoop van materialen, grondstoffen en diensten, en de invloed daarop van parameters als kostprijs, levensduur van producten, binnenkomende orders, technische kwaliteitsvereisten, snelheid van levering naar de klant, beschikbaarheid en kost van intern en extern vervoer enz. De ondersteunende kennis hiervoor ligt op het vlak van inkoopplanning, inkoopvoorbereiding, inkoopadvisering intern, leveranciersonderzoek logistieke prestatie, inkoopuitvoering, inkopen/bestellen, inkoopadministratie, logistiek management, planning en logistieke organisatie en transportmanagement. De vaardigheden van de verantwoordelijke productie hebben te maken met een tijdige en aan alle specificaties van het order beantwoordende productieoutput, en de invloed daarop van parameters als beschikbare capaciteit, productielay-out, gevraagde leveringssnelheid, eigenheid van het fabricagesysteem, beschikbaarheid van intern en extern vervoer, technische kwaliteitsvereisten enz. De ondersteunende kennis hiervoor ligt op het vlak van productieplanning, productiebesturing, productieprogrammering, productie-informatiesystemen, productie-administratie, productiecapaciteitsplanning, productiebesturing, productontwikkeling, beleidsvoorbereiding, logistiek management, planning en logistieke organisatie, logistieke strategie, magazijnmanagement, opslagorganisatie en voorraadbesturing.

21 O PLEIDINGSPROFIEL LOGISTIEKE TECHNOLOGIE 17 De vaardigheden van de verantwoordelijke voorraad en magazijn hebben te maken met een correcte en vlotte in-, op- en uitslag van binnenkomende en uitgaande goederen en materialen, en de invloed daarop van parameters als conditioneringseisen, aansluiting op intern en extern vervoer, opslagcapaciteit en -vraag, productieritme, opslagtechnische mogelijkheden, productidentificatie enz. De ondersteunende kennis hiervoor ligt op het vlak van magazijnuitvoering, expeditie (uitvoerend), magazijnmanagement, opslagorganisatie, voorraadbesturing, inkoopuitvoering, inkopen/bestellen, berekenen logistieke prestatie (control), ontvangst- en voorraadadministratie, goederenontvangst (administratie en besturing), voorraadinformatiesystemen, voorraadadministratie, administratiematerialen magazijn, administratie orderbehandeling (expeditie), logistiek management, planning en logistieke organisatie, logistieke strategie, expeditieplanning, transportmanagement, intern transportmanagement, transportadministratie, transportinformatiesysteem, advisering en implementatie algemeen. De vaardigheden van de verantwoordelijke distributie hebben te maken met de verdeling naar buiten van goederen (voornamelijk eindproducten), en de invloed daarop van parameters als beschikbare gevraagde leveringssnelheid, beschikbaarheid en kost van intern en extern vervoer, verpakkingseisen, transporttechnische mogelijkheden enz. De ondersteunende kennis hiervoor ligt op het vlak van ontvangst- en voorraadadministratie, ontvangst goederen, voorraadinformatiesystemen, administratie materialenmagazijn, logistiek management, logistieke strategie, magazijnmanagement, opslagorganisatie, voorraadbesturing, expeditieplanning, magazijnuitvoering, expeditie, transportmanagement, intern transportmanagement, transportadministratie, transportplanning, transport- en expeditieplanning, planning en logistieke organisatie, logistieke strategie, transportinformatiesysteem, advisering en implementatie algemeen. De vaardigheden van de verantwoordelijke business to businessmarketing hebben te maken met verkoop van producten en diensten van voornamelijk logistieke aard (bv. in logistieke toeleveringsbedrijven), en de invloed daarop van parameters als klanteneisen, productie-eigenheid en marktsituatie van klanten, technische mogelijkheden, haalbare logistieke oplossingen m.b.t. vervoer, opslag, productie enz. De ondersteunende kennis hiervoor ligt op het vlak van marketing/verkoop, verkopen, voorspellen, commerciële tactiek, orderbehandeling, orderadministratie, service, productontwikkeling, inkoopplanning, inkoopvoorbereiding. De vaardigheden van de verantwoordelijke zorgsystemen hebben te maken met kwaliteits-, veiligheids- en milieuzorg, en de invloed daarop van parameters als wetgeving, kwaliteitseisen intern en extern, kostenbesparing, menselijke en sociale aspecten van bedrijfsvoering enz. De ondersteunende kennis hiervoor ligt op het vlak van management van zorgsystemen, systeembeheer, projectleiding, kwaliteitszorg, kwaliteitssysteembeheer en evaluatie, milieuzorg, veiligheid, kwaliteitskeuring en -doorlichting, implementatie, beheer, implementatie en verbetering van zorgsystemen. De algemeen-technische kennis (mechanica, elektriciteit, chemie, elektronica etc.) is geen specialistische kennis die technische inhouden in de diepte behandelt, maar een algemeen-technische waaier om principes, termen, denkmethodes en courante basisinhouden uit die technische disciplines in logistieke functies toe te passen. Technische inhouden moeten overgebracht worden naar klanten, andere diensten binnen het bedrijf, operators op de vloer, supervisors, beleidsmensen enz. Communicatietechnieken in de eigen taal en in vreemde talen zijn hierbij uiteraard belangrijk.