Officieel orgaan van de. Clubgebouw Bernhardstraat GG Leiderdorp ACOL-LADE. Namens het bestuur 3. In memoriam 5.

Transcriptie

1 Officieel orgaan van de Clubgebouw Bernhardstraat GG Leiderdorp ACOL-LADE 33 e jaargang oktober 2014 nr.2 Inhoud Namens het bestuur 3 In memoriam 5 Lief en leed 5 Openingsfeest 6 Voorzet raadsel 7 Gein en ongein 8 Regels zijn regels 11 Wat je bridgeleraar jou nooit leert 13 De zoon van mijn vader 14 Oplossing voorzet raadsel 16 Deadline voor de volgende Acol-lade: 23 november 2014 Voor handgeschreven kopij geldt: graag eerder, want uittypen kost tijd! GEEN OPGEMAAKTE TEKST A.U.B.

2 BESTUUR Nol Monster, Neptunuskade 253, 2314 CN Leiden Kees Nicolai, Vogellaan 25, 2352 EA L dorp Jacques Serdijn, penningmeester@lbc-bridge.nl Vredebest 23, 2405 AX Alphen a/d Rijn ING bank: NL45INGB Anneke van der Velde, lid Korenmolen 26, 2353 XE L dorp Hans den Hartog, lid Kooilaan 17, 2315 EB Leiden Inge Nieuwsma, lid Laan van Berendrecht VP L dorp Jouko Renqvist, lid v.d. Valk Boumanweg JB L dorp TECHNISCHE COMMISSIE TC@lbc-bridge.nl Jouko Renqvist, voorzitter jo.renqvist@planet.nl Wilbert van Beijsterveld, lid Marianne de Vrind, lid Jacques Verduijn, lid REDACTIE redactie@lbc-bridge.nl Nel Bentvelzen Iet van Slingerland EINDCORRECTIE Ria de Graaff-van Wingen ERELEDEN De Heer Piet Jansen De Heer Wiet Schiethart Mevrouw Bep Verduin-Vrolijk Mevrouw Marianne de Vrind De Heer Gé van Strien De Heer Jan Hoogervorst De Heer Henk Vendrig De Heer Theo van de Laar VASTE SCHRIJVERS Jan van Hooidonk Cor de Boer Pieter van der Klein Bep Verduin Grard Heemskerk Ko Vijn FOTO OMSLAG Hans den Hartog AANLEVEREN KOPIJ per redactie@lbc-bridge.nl of in het postvakje Acol-lade in de bestuurskamer LEDENADMINISTRATIE/ MEESTERPUNTENADMINISTRATIE Syb Gorter Syb@sgorter.demon.nl Van Lennepdreef 43, 2353NJ L dorp mob Website LBC: 2

3 BESTUUR VEB Paul de Jonge, voorzitter Cobetstraat 75, 1313 KB Leiden Bert Friele, waarnemend secretaris Krefeldlaan ED Leiden Fred van der Laan, penningmeester Dragontuin 35, 2353PP Leiderdorp Bert de Klein, lid van Alphenplein 1, 2353 BX L dorp Joyce Truffino, lid e.truffino@xs4all.nl Schoollaan 29, 2355BS Hoogmade Namens het bestuur LBC Kees Nicolai Bij afwezigheid van onze voorzitter mag deze keer de secretaris een bijdrage leveren aan de Acol-lade. Terugblikkend op de maand september moet ik constateren, dat deze maand begon met een dieptepunt, maar gelukkig verder alleen maar hoogtepunten kende. Op 2 september moesten wij door het overlijden van Rob Noé helaas voor de tweede maal in een jaar tijd afscheid nemen van een erelid. Elders in deze editie van Acol-lade treft u een uitgebreid In Memoriam, maar ook vanaf deze plaats wil ik niet nalaten op te merken, dat we ons Rob nog lang zullen herinneren als een gedreven voorzitter, een zeer betrokken erelid en een bijzonder prettig mens. Het was goed om te zien, dat buiten de bestuursafvaardiging, een ruime afvaardiging LBC-ers hem bij zijn uitvaart de laatste eer hebben bewezen. Op maandag 22 september zijn de Algemene ledenvergaderingen van de VEB en LBC gehouden. Bij de vergadering van de VEB is Piet Jansen afgetreden als voorzitter en wordt opgevolgd door Paul de Jonge. Bij de vergadering van LBC is 3

4 onze penningmeester, Wiet Schiethart, afgetreden en zijn functie overgedragen aan Jacques Serdijn. Zowel Piet Jansen, als Wiet Schiethart zijn vanwege hun grote verdiensten gedurende een lange reeks van jaren met algemene instemming benoemd tot erelid van LBC. Vanaf deze plaats wens ik hen, mede namens u allen, van harte geluk met deze terechte beloning. Ook wens ik beide nieuwe functionarissen veel succes in hun nieuwe functie. Van de vergadering van LBC is voorts vermeldenswaard, dat Nel van Klaveren in 't zonnetje is gezet, vanwege het feit, dat zij dit verenigingsjaar 50 jaar lid van onze vereniging is. Uiteraard kreeg zij bloemen, maar daarnaast mag zij in oktober op uitnodiging van de club met haar bridgepartner deelnemen aan de Club Challenge van de NBB. Tot slot wil ik nog een laatste hoogtepunt noemen, te weten ons jaarlijkse bridgefeest, dat dit jaar voor de tweede maal met groot succes is georganiseerd. Een flinke opkomst, een goed georganiseerde drive, heerlijke hapjes, een prima High Tea, het mooie weer en een goed gevulde prijzentafel hebben allemaal bijgedragen aan het welslagen van deze dag. Ik dank alle vrijwilligers, die een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van deze feestelijke bridgedrive, maar in het bijzonder de beide organisatrices, Inge Nieuwsma en Anneke van der Velde. Grote klasse! 4

5 In memoriam Rob Noé Met leedwezen geven wij kennis van het droeve feit, dat op dinsdag 2 september 2014 ons lid, tevens erelid, Rob Noé op 80-jarige leeftijd is overleden. Rob is destijds als voorzitter de drijvende kracht geweest achter het besluit om de voormalige Marijkeschool aan de Bernhardstraat aan te kopen en deze vervolgens met een groep vrijwilligers op te knappen tot ons huidige clubhuis. Ook is tijdens zijn voorzitterschap het ledental aanzienlijk toegenomen van c.a. 120 naar c.a Als voorzitter is hij rustig, maar gedreven en toch altijd vriendelijk. Bij zijn aftreden als voorzitter in 1995 is Rob vanwege zijn grote verdiensten benoemd tot erelid van LBC. Ook daarna bleef Rob zijn bestuurlijke kennis en talent inzetten voor LBC. Zo behartigde hij de belangen van LBC in de Belangenvereniging A4-HSL en bemiddelde hij bij een ernstige crisis binnen de club. Daarnaast was Rob ook en vooral gewoon bridger bij LBC, tot het moment daar kwam, dat zijn voortschrijdende ziekte hem dat belette. Ook als bridger was hij een sieraad voor de club, altijd hoffelijk, zowel tegenover zijn partners, als tegenover zijn tegenstanders. Op alle speelavonden is Rob met een minuut stilte herdacht en op 8 september hebben een afvaardiging van het bestuur, alsmede diverse (ere-)leden zijn uitvaart bijgewoond en/of de condoleancebijeenkomst bezocht. Zowel als mens, als vanwege zijn verdiensten, zullen wij ons hem nog lang herinneren. Wij wensen zijn echtgenote, Ria, en alle overige nabestaanden alle sterkte toe bij het verwerken van dit verlies. Lief en leed In het geval u vindt dat de vereniging zich moet laten horen ter gelegenheid van bepaalde lief- of leedgebeurtenissen kunt u het bestuur informeren, hetzij via de avondverantwoordelijke, hetzij direct. In de bestuurskamer kunt u berichten voor de secretaris achterlaten! 5

6 Openingsfeest 27 september Ans Groenen Ook dit jaar was Inge Nieuwsma de initiatiefneemster voor het openingsfeest. Samen met Anneke van der Velde en de nodiger vrijwilligers hebben ze de LBCleden weer een fantastische dag bezorgd. De dag werd deels gesponsord door bakkerij Van Maanen en drankenhandel Van Leeuwen. De overheerlijke hamburgertjes werden geschonken door LBC-lid Thijs van der Plas. Ook An Krook heeft voor een aantal heerlijke hapjes gezorgd. Nadat vrijdagavond een tiental dames zich inzette voor het aankleden van de zalen kwamen zaterdagochtend de dames om de sandwiches klaar te maken waarbij het elektrische broodmes van Koos ook goede diensten heeft bewezen. Later in de ochtend kwamen de heren om tenten te bouwen en toen kon het feest beginnen. Onder leiding van Pieter en Jouko werd door 64 paren gestreden om de eerste keus te kunnen maken uit de prijzentafel waar voor iedere deelnemer een prijsje lag te wachten. Ook het meedoen met het scrabble-bridge gaf de nodige spanning. Wie kon het langste of origineelste woord maken. Bovendien was er nog een prijs beschikbaar voor de deelnemer met de mooiste of origineelste hoed. En dat zal best moeilijk zijn geweest voor de jury want veel dames hadden hier wel hun best voor gedaan, al lieten de heren het voor wat deze categorie betreft bijna allemaal afweten. Na het bridgen was het tijd voor de high tea. Met zo veel heerlijks uitgestald was het een verrukkelijk slot van dit gezellige openingsfeest waarbij ook de weergoden meewerkten. Volgend jaar weer??? 6

7 VOORZET RAADSEL Bep Verduin Woorden zoeken, die voor de twee gegeven woorden, allebei een ander woord vormen. Bijvoorbeeld oog-bol en oog-merk. De beginletters van de gevonden woorden vormen weer een bridgewijsheid rond flesje 2. werk grond 3.. lijk punten 4. naam maken 5... net val 6. leerling oom 7. lepel hoek 8.. bord feest 9.. station punt pool zee 11. dril gel 12.. varken kloot 13.. huis gevel 14.. gas steen balk bar grond wijs 17. wurm telefoon 18.. oog kaart 19.. opener voeding 20.. peil bol 21. wisselen voeren komst land 23. herstel lijk 24. bord plaat Oplossing op bladzijde: 16 7

8 GEIN EN ONGEIN COR DE BOER Ik vond het zelf leuk om mijn artikelen te bundelen en die bundel cadeau te doen aan familie, vrienden en bekenden die geïnteresseerd waren in bridge en LBC in het bijzonder. Eén exemplaar had ik over voor de bibliotheek van LBC, niet wetende dat daar een heuse boekbespreking uit zou voortvloeien. Ik heb mijn zonden hersteld en een nummering toegevoegd en tevens heb ik de spellingscontrole van Windows zijn (haar?) werk laten doen. Niet dat Jan van Hooidonk daar iets aan heeft want tot een tweede druk zal het wel niet zo gauw komen. Wel ben ik stug bezig om nieuwe artikelen er gewoon aan toe te voegen zodat het boek steeds dikker wordt. Het was al april jl. dat ik mijn artikel voor het eerste nummer had ingeleverd zodat ik daarna alle opmerkingen over een spel dat ik kon plaatsen van welgemeende tegenstanders rustig kon negeren. Tot de zomerdrives heb ik mijn pen met rust gelaten. Met Bep Verduin had ik me geplaatst voor de finale op donderdag en die begon goed tegen Erik en Cor Oosterom. Bep heeft last van kortademigheid en daarom kan veel activiteit haar vermoeien. En dat deden de eerste spellen. West past en ik mag met deze hand openen: W/- ^ H # A B 5 - ~ A H B We hadden afgesproken dat 2~ alleen maar semi-mancheforcing zou zijn en niet ook zwak voor ruitens. Ik open met 2~ semi. Zo ging het verder: West Noord Oost Zuid pas 2~ 2@ dbt pas 3~ pas 3# pas 6# a.p. Bep schrok zich te pletter. Zo lag het hele spel. Uitkomst ruitenvijf. 8

9 W/- ^ H # A B 5 - ~ A H B ^ V ^ # V 9 7 # A H B 9 3 ~ V 5 ~ 10 ^ A B # H 6 3 V ~ 6 4 Bep was bang om troef kort te worden als de snit op troefvrouw onverhoopt fout mocht zitten en dus sloeg ze troefaas en -heer om vervolgens op de klaveren af te gaan. De tegenpartij mag troef vrouw op een goed moment maken maar daar houdt het dan mee op. Contract voor een gedeelde top (95%). 6~ maak je plus één, maar 6# is superieur. Zesde werden we en daar waren wij content mee. Een negenkaart en helemaal dicht, nou ja theoretisch niet maar praktisch wel, heb je niet zo vaak in handen. Topintegraal op donderdag met Wiet, mijn westhand: N/- ^ B # A H V B 2 ~ 4 Je maat opent 1~. Wij hebben geen moeite met deze handen want wij spelen sterke sprongbiedingen: West Noord Oost Zuid - pas 1~ pas 2# pas 2^ pas 4SA 1) pas 5~ 2) pas 5SA 3) pas 6# 4) pas 7SA 5) a.p. 1) azen vragen voor harten 2) drie of nul azen 3) heren vragen 4) twee heren 5) = 14 Ik ben vrij optimistisch ingesteld dus nul azen kwam niet in beeld bij mij. Mijn enige angst was dat Wiet nul hartens zou hebben. Johan en Marcel losten dat keurig op. Na het 7# bod van west maakte oost er 7SA van. Zo hoort het. De meeste paren wisten wel tot slem te komen, doch geen groot slem. Eén paar wist het ongelooflijke makkelijke te spelen contract van 2#te bereiken: West Noord Oost Zuid - pas 1~ 1@ 2# a.p. 9

10 Dit was het hele spel: N/- ^ # ~ H ^ B ^ A H 6 2 # A H V # B A H 10 ~ 4 ~ A B ^ V # V ~ V 9 6 Nou is 1@ volgen op de vrouw in vijven met negen punten heel opmerkelijk, maar dan nog. Ze hadden zwakke sprongbiedingen afgesproken. Ik zou toch maar doublet zeggen met die hand. Het zal mij benieuwen hoelang dat paar stand houdt. Eerst een avond het systeem door nemen lijkt me een verstandig bezigheid. Sinds dit seizoen speel ik ook op de dinsdag. Cor Oosterom vroeg of ik met hem wilde spelen en ik heb daar geen enkel bezwaar tegen, integendeel. De meningen verschilden nogal over de volgende biedserie al hoewel ik best mijn ongelijk wil toegeven. Dit is mijn hand: ^ H V # V ~ A B Het bieden gaat zo als volgt: na een pas van Cor opent Doris met 1@. Ik pas en Imkje biedt 1^. Cor past en Doris herbiedt haar ruitens. Nu kom ik er in met een doublet en daar wordt verschillend over gedacht. Doordat Cor het 2# contract dat hij mocht spelen niet al te secuur afwikkelde werd het een kogelronde nul. Cor vond het niet kunnen en ik (Cor) dacht mijn hand volledig te omschrijven. Zo lag het spel, uitkomst ruitenaas en ruitenheer na. Z/allen ^ H V # V ~ A B ^ B 9 ^ # A 10 5 # H 7 A H V ~ 7 2 ~ H V 10 9 ^ A # B 8 B ~

11 Regels zijn regels: verzaken. Ko Vijn De regels omtrent verzakingen zijn in de afgelopen jaren nog al eens veranderd. Om te beginnen maar eens de vraag: Wie mag, als hij/zij een verzaking denkt op te merken er iets van zeggen? De spelregels zijn daar duidelijk over in artikel 61B: 1. De leider mag een tegenspeler die niet heeft bekend, vragen of hij geen kaart heeft in de voorgespeelde kleur 2. De dummy mag dat aan de leider vragen, maar niet aan een tegenspeler 3. Tegenspelers mogen het aan de leider vragen én aan elkaar (De NBB heeft het namelijk niet verboden), waarbij ze er voor moeten oppassen geen ongeoorloofde informatie over te brengen. Belangrijk is ook dat een speler zijn verzaking moet herstellen als deze nog niet voldongen is. De ten onrechte gespeelde kaart wordt een grote strafkaart tenzij die van de leider was, of uit de dummy kwam of al een strafkaart van tegenspeler was. De verzaking wordt voldongen: als de overtreder of zijn partner (voor)speelt in de volgende slag of een kaart noemt/aangeeft om in de volgende slag te spelen; als een speler van de overtredende partij claimt: mondeling of door het openleggen van zijn hand. Als de verzaking voldongen is, kan die dus niet meer hersteld worden en moet de arbiter er aan te pas komen. Helaas is Doe-Het-Zelf-Arbitrage daarbij niet ongewoon. Doe dat niet, roep de arbiter in plaats van te zeggen dat er één of twee slagen moeten worden overgedragen. Wat bijvoorbeeld te denken van dit geval: Zuid speelt 4^ waarbij West #AH opraapt en harten vervolgt, getroefd door Zuid, die dan in drie rondjes de troeven ophaalt. Daarna begint hij (rijkelijk laat, dat wel) na te denken over hoe hij de ruiten zal spelen. Omdat hij niet meer terug kan naar de hand, besluit Zuid de ruitensnit te wagen zodat oost de secce V maakt, ~A opraapt en klaver naspeelt voor één down. Aan slag in de dummy speelt de West zit te suffen en gooit de tweede keer #8 af i.p.v. een ruiten. Zuid merkt niets, en troeft een kleine ruiten en nu komt er een ruiten bij west te 11

12 voorschijn. Zuid wordt nu wakker en zegt: West, U heeft zojuist niet bekend en de verzaking is nu voldongen. West verontschuldigt zich en voegt er aan toe dat het gelukkig niets uitmaakt. Nou, zegt zuid, U boft dat ik getroefd heb anders had U de slag gemaakt en dan had U twee slagen moeten overdragen; nu is het er maar één. En schrijft vervolgens tevreden 4^ contract. Correct of niet? Nee, natuurlijk niet. Zuid heeft de klok horen luiden, maar in werkelijkheid hoeven OW alleen maar een slag over te dragen als ze na de verzaking nóg een slag gemaakt hebben. En als zuid niet getroefd zou hebben? West maakt dan weliswaar zijn ruitenslag maar OW hoeven slechts die ene gemaakte slag over te dragen: nog steeds een down. Merk op dat een contract dat al down was vóór de verzaking nooit meer als gemaakt kan worden geschreven. Omgekeerd trouwens ook: een contract dat al gemaakt is vóór een verzaking (door de leider) kan nooit door het overdragen van slagen alsnog down gaan. Logisch en eerlijk toch? Trouwens, vroeger heette het dat een verzaking al dan niet werd bestraft met de overdracht van een of meer slagen. Sinds 2007 heet het rechtzetting en ligt de nadruk op compensatie van eventueel geleden nadeel door de niet-overtreder. In de volgende gevallen wordt er geen enkele slag overgedragen: de verzaking is niet voldongen, dus wordt de gespeelde kaart gecorrigeerd. de overtredende partij heeft noch de slag van de verzaking gemaakt, noch een slag daarna. voor een of meer andere verzakingen door dezelfde speler in de zelfde kleur (telt maar één keer). voor een verzaking die iedereen zou kunnen zien: in dummy of met een strafkaart. voor een verzaking die opgemerkt wordt na het begin van het volgende spel of na het eind van de wedstrijd. Voor een verzaking in de 12 e slag Wanneer zowel de leider als een tegenspeler beiden verzaken in het zelfde spel. Wijzer geworden van deze uitleg? Moeilijk om al deze regeltjes te onthouden? Als speler hoef je maar één regel te onthouden: Roep de arbiter bij een onregelmatigheid! En al helemaal als de tegenstanders gaan doe-het-zelven. 12

13 Wat je bridgeleraar jou nooit leert. Jan van Hooidonk Het gebruik van het fenomeen psyche was, dacht ik, uitgestorven. Je wilt tenslotte je partner zo min mogelijk op het verkeerde been zetten, toch? Wel, in de krochten van het Leidse bridgeleven lijkt de psyche wel tot kunst verheven. Neem spel acht van de zomeravondfinale van donderdag jl. W/- ^ H # A B 5 - ~ A H B ^ V ^ # V 9 7 # A H B 9 3 ~ V 5 ~ 10 ^ A B # H 6 3 V ~ 6 4 West Noord Oost Zuid L. Huvers ik J.Williams Jeanne pas 1~ 1^ dbt 2#(??) 4SA pas 5~ a.p. Gealerteerd werd er niet; tegenstanders toonden geen systeemkaarten! Al had dat allemaal niets geholpen. Het doublet van zuid belooft precies een vierkaart harten. Vijf klaver toont één aas. Na afloop toont het kastje de volgende scores: 6#+1, 7#C, 7~C. West bekende desgevraagd dat zijn 2# een psyche was (een vals en sterk misleidend bod; ook voor partner!). Stupefait! Ik dacht zeker te weten dat west vijf hartens had. Thuis zag ik dat 2# acht down gaat. Dat levert ons 400 op. Gedubbeld 2000, maar zodra wij dubbelen zal west vluchten naar 2^ voor één down. Als Zia dit doet is het geniaal, dus nu ook. Ik herinner me nog wel de opvallend grote snelheid van het 2# bod. Hij had zijn trucage kennelijk van tevoren al bedacht. Waarschuwing: als u het leuk vindt om thuis en bij LBC ook psyches te doen, dan mag u dat maar in zeer beperkte mate. (twee keer per maand max.?). En zet het op je systeemkaart: psyches mogelijk. Sommigen denken dat er op LBC oneindig veel meer psyches worden geboden, maar dan verwart u die met rare, onbewust domme of criminele en hondsbrutale biedingen. Dat soort biedingen mogen altijd. De heren werden tweede en wonnen een fijne geldprijs. Zo zie je maar, geldprijzen stimuleren tot bijzonder lepe en sluwe acties. Wilt u reageren? hooidonk2@hotmail.com 13

14 De zoon van mijn vader is.. Bridgedocent Pieter van der Klein Altijd heeft de zoon van mijn vader wel een goed verhaal over bridge te vertellen. Ook deze keer weer! Uitkomen is voorspelen in slag een. Als het goed is heb je in het begin van je bridgecarrière geleerd hoe je uit moet komen en heb je daar afspraken over gemaakt. En bij bridge is het zo dat je je aan afspraken moet houden. Niet alleen omdat anders je partner gillend bij je wegloopt als jij steeds zomaar wat doet, maar vooral ook omdat het vaak bakken met punten kost als je dat niet doet. Die afspraken zijn niet voor niets gemaakt. Daar zit altijd een bepaalde gedachte achter. Een van de eerste afspraken die je hebt gemaakt bij het tegenspelen van een SA contract is uitkomen in de langste (door de tegenpartij ongeboden) kleur van jou of van je partner. Je begint daarmee, omdat je hoopt dat je in deze kleur een of meerdere slagen kunt ontwikkelen. Als je de langste kleur van je partner niet weet dan kom je met jouw langste kleur. Ik heb al een heleboel fabeltjes gehoord over uitkomen tegen een SA contract: Ik kom nooit onder mijn aas uit. Ik kom nooit onder mijn heer uit. Ik kom nooit onder mijn vrouw uit. Ik start niet in een kleur waar mijn hoogste kaart slechts een boer is. Ik kom altijd uit met een kleur waarin ik tenminste twee aansluitende honneurs heb. Ik kom altijd met een schoppen uit, ook al heb ik een doubleton, want daar zit meestal het lek. Zie het onderstaande spel hoe noord uitkwam tegen het 3SA-contract van west. West opende 1SA en oost bood na 2~ (Stayman) en het antwoord van west, 3SA. Noord mocht uitkomen. En kwam uit met ~B. De leider telde zijn vaste slagen. Drie hartens, twee ruitens en een klaveren. Hij moest er nog drie ontwikkelen. Schoppen en klaveren waren de werkkleuren. En met een van die werkkleuren was noord begonnen. De leider legde de vrouw en zuid nam de heer. In de veronderstelling dat noord van lengte gestart was speelde hij klaveren 14

15 terug. De leider was super content met dit spelverloop. Hij had ineens twee klaverslagen ontwikkeld en hoefde nog maar een schoppenslag te ontwikkelen. Dat lukte wel. Contract gemaakt. Voor NZ een hele slechte score. Noord had de zogeheten maakstart gevonden. Alleen met een klaverstart (~B of ~T of ~4) of met ^V start is 3SA te maken. Het hele spel: W/- ^ V # T ~ B T 4 ^ H B 9 ^ # A V B # H 8 A 6 H T 7 ~ ~ A V 2 ^ A T # V B 4 ~ H 7 3 West Noord Oost Zuid 1SA pas 2~ 1 pas 2@ 2 pas 3SA a.p. 1. Stayman (met zo n 4333 verdeling zou ik Stayman overslaan) 2. geen vierkaart harten of schoppen. Wat had noord dan moeten starten? Noord had gewoon met zijn langste kleur moeten starten. Schoppen of ruiten. Aangezien er ge-staymand is en oost een vierkaart schoppen kan hebben (en ook heeft) zou ik niet met schoppen, maar met mijn andere langste kleur, ruiten, starten. Met een ruitenstart gaat 3SA, in tegenstelling tot een klaverstart, down. Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg is bij bridge ook van toepassing. Tip: Het is niet jouw taak om de kleur van de tegenpartij te ontwikkelen 15

16 Oplossing voorzetraadsel: 1. kogel 2. achter 3. meester 4. plaats 5. inter 6. oud 7. eet 8. naam 9. eind 10. noord 11. man 12. aard 13. klok 14. edel 15. noten 16. onder 17. oor 18. knip 19. fles 20. olie 21. uit 22. thuis 23. eer 24. nummer Kampioenen maken ook fouten. 16