Aan de gemeenteraad Agendapunt: 6.3/ Documentor.: RV

Transcriptie

1 Raaddd$/gl'o Besluit Aan de gemeenteraad Agendapunt: 6.3/ Documentor.: RV Roden, 1 september 2010 Onderwerp Verordeningen Wet Investeren in Jongeren (WIJ) met toelichting per verordening. Bij de 'Verordening Maatregelen en handhaving Wet investeren in jongeren' wordt tevens een algemene toelichting op de Wet WIJ gegeven. Onderdeel programmabegroting: Ja, programma Werk en Inkomen Voorstel 1. De Raad stelt de verordening Tijdelijke regels WIJ met toelichting vast met terugwerkende kracht per 1 oktober 2009; 2. De Raad stelt de volgende verordeningen met toelichtingen vast: a. Verordening Maatregelen en handhaving Wet investeren in jongeren; b. Toeslagenverordening Wet investeren in jongeren; c. Verordening Werkleeraanbod Wet investeren in jongeren. onder gelijktijdige intrekking van de artikelen 2 t/m 4, 6 en 7 van de tijdelijke verordening regels WIJ. 3. De Raad neemt kennis van de beslissing van het bestuur ISD om het reïntegratiebeleid van de WIJ voor de periode tot 2011 aan te laten sluiten bij het beleidsplan en uitvoeringsnotitie 'meedoen geeft perspectief, voor de WWB, IOAW en de IOAZ. Dit met uitzondering van de (activering)premies; 4. De Raad neemt kennis van de beslissing van het bestuur ISD om de cliëntenparticipatie voor de WIJ voorlopig aan te laten sluiten bij de bestaande 'Verordening cliëntenparticipatie Wet Werk en Bijstand' (via artikel 5 van de Verordening tijdelijke regels WIJ). RV

2 Inleiding Op 1 oktober 2009 is de Wet investeren in jongeren (WIJ) in werking getreden. Doel van de wet is het stimuleren van jongeren tot deelname aan het arbeidsproces en maatschappelijke activiteiten en te investeren in de kennis en vaardigheden van jongeren. Het kabinet ziet de WIJ als een nieuw instrument om de arbeidsparticipatie van jongeren te verhogen. De WIJ kende vanaf plaatsing in het Staatsblad van 2 juli 2009 een invoeringstermijn van slechts drie maanden. Als tijdelijke oplossing werd daarom de WWB-regelgeving analoog van toepassing verklaard op de WIJ door middel van de Verordening tijdelijke regels WIJ. Tijdelijke verordening WIJ Door uitval van personeel in de ambtelijke organisatie zijn wij niet in staat gesteld om de tijdelijke verordening WIJ aan u voor te leggen. Dit betreuren wij ten zeerste. Vanaf de invoering van de WIJ op 1 oktober 2009 heeft de ISD wel uitvoering gegeven aan deze nieuwe wet op basis van de tijdelijke verordening. Wij verzoeken u dan ook om de verordening Tijdelijke regels WIJ alsnog met terugwerkende kracht vast te stellen per 1 oktober Bevoegdheidsverdeling Gemeenteraad In artikel 12 van de WIJ is vastgelegd dat de gemeenteraad de verplichting heeft op een aantal terreinen regels in een verordening vast te stellen. In aansluiting op de al bestaande verordeningsystematiek van de Wet werk en bijstand (WWB) stellen wij u voor drie verordeningen als gevolg van de WIJ vast te stellen. Het betreft de verordening werkleeraanbod WIJ, de toeslagenverordening WIJ en de maatregelen- en handhavingverordening WIJ. In verband met lokale ontwikkelingen op het terrein van de cliëntenparticipatie WWB wordt onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor een gewijzigde opzet van cliëntenparticipatie voor uitkeringsgerechtigden van de ISD. Voorgesteld wordt daarom de huidige regeling, waarbij op grond van artikel 5 van de Verordening tijdelijke regels WIJ is aangesloten bij de Verordening Cliëntenparticipatie WWB, voorlopig te continueren. Het bestuur van de ISD Noordenkwartier Het bestuur van de ISD is op grond van de gemeenschappelijke regeling van de Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordenkwartier bevoegd de WIJ uit te voeren en werkt hierbij samen met het UWV/Werkbedrijf. Op basis van de verordening werkleeraanbod WIJ geeft het bestuur tevens vorm aan het reïntegratiebeleid voor jongeren. In dit verband adviseren wij aan te sluiten bij het meerjarenbeleidsplan Meedoen geeft perspectief en de gelijknamige uitvoeringsnotitie zoals deze tot het jaar 2011 zijn

3 vastgesteld voor de WWB, IOAW en IOAZ. Een en ander met uitzondering van het instrument van de (activering-)premies. Uit de wetsgeschiedenis WIJ blijkt dat premies niet kunnen worden ingezet voor jongeren. Dit omdat de afstand tot de arbeidsmarkt nog niet zodanig groot is dat dergelijke voorzieningen voor jongeren beschikbaar zouden moeten worden gesteld, ter invulling van het werkleeraanbod. Het bestuur is verantwoordelijk voor het verstrekken van een inkomensvoorziening indien het werkleeraanbod minder inkomsten genereert dan het voor de jongere geldende normbedrag WIJ. De financiering van de WIJ De financiering van de WIJ bestaat uit de volgende onderdelen Het werkleeraanbod: Dit wordt bekostigd uit het participatiebudget. Vooralsnog zijn binnen dit budget voldoende middelen beschikbaar. De inkomensvoorziening WIJ: Deze vormt samen met het WWB- inkomensdeel het budget I-deel dat met het verdeelmodel WWB wordt verdeeld. Deze financieringsvorm impliceert dat de gemeenten er veel belang bij hebben om de begeleiding van jongeren goed vorm te geven. Teveel jongeren met een inkomensvoorziening kan tot overschrijding van het l-deel leiden. Het kabinet verwacht dat de uitvoeringskosten voorlopig gelijk blijven en te zijner tijd lager uit zullen vallen. Dit omdat naar verwachting minder jongeren een inkomensvoorziening nodig zullen hebben omdat zij een werkaanbod krijgen. De periodieke controles op het voortduren van het recht op bijstand en de daarmee samenhangende administratieve werkzaamheden vervallen omdat een jongere alleen recht op een inkomensvoorziening heeft als hij voldoende meewerkt aan een traject. De uitvoeringskosten dienen te worden betaald uit de al bestaande budgetten. Er is geen afzonderlijk invoeringsbudget voor implementatie van de WIJ beschikbaar gesteld. Implementatie van de WIJ door de ISD Noordenkwartier Na aanneming van de wet WIJ zijn twee werkgroepen gevormd. De werkgroep beleid buigt zich over aanscherping en waar mogelijk uitbreiding van de reintegratie instrumenten. De implementatiewerkgroep houdt zich bezig met afstemming van het werkproces op het WERKplein (UWV en ISD), en maakt werkinhoudelijke afspraken. Het uitgangspunt van de WIJ is dat jongeren van 16 tot en met 26 jaar direct een aanbod van de ISD krijgen (het zogenoemde werkleeraanbod). Genereert het werkleeraanbod onvoldoende inkomsten, dan heeft de jongere, zolang hij actief meedoet aan het werkleeraanbod, recht op een inkomensvoorziening.

4 Deze inkomensvoorziening WIJ vervangt het recht op reguliere bijstand voor mensen tot 27 jaar. Met de WIJ zetten we het bestaande beleid 'rondom jongeren in de WWB' voort. Dat wil zeggen dat het aanbieden van een traject gericht op werk of het behalen van een startkwalificatie (indien haalbaar voor de jongere) voorop blijft staan. Ook de sluitende aanpak rondom jongeren blijft van kracht. Als gevolg van de WIJ gaat dit beleid ook gelden voor de jongeren van 23 tot en met 26 jaar. Om jongeren een werkleeraanbod te kunnen doen worden bestaande reïntegratie instrumenten waar mogelijk gebruikt zodat zij kunnen dienen als een passend aanbod. Binnen de werkgeversbenadering is specifieke aandacht voor werkleerbanen voor jongeren. Daarnaast is het actuele aanbod uitgebreid met producten die de gemeente Groningen aanbiedt. In het kader van het Regionaal Jeugdwerkloosheidplan is een aantal projecten gericht op de reïntegratie van jongeren, in ontwikkeling. In de WIJ is samenwerking en afstemming met het beleidsveld onderwijs onmisbaar. Daarom is er een periodiek overleg gestart met RMC* en met leerplichtambtenaren. Eén van de leerplichtambtenaren is inmiddels voor 8 uren per week aangesteld binnen het Jongerenloket. Tevens is er op uitvoeringsniveau contact met het Noorderpoortcollege, waarbij een groep MBO 2 (zorg en welzijn) die in juni de opleiding afrondt vanuit het Jongerenloket al (proactief) voorlichting krijgt over de weg naar de arbeidsmarkt en wat de WIJ inhoudt. Aan de hand van de opgedane ervaringen is het voornemen deze voorlichting uit te breiden naar andere opleidingen binnen het Noorderpoort- en Alfacollege. *De afkorting RMC betekent Regionale Meld- en coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (iedere jongere tot 23 jaar die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaat wordt aangemerkt als een voortijdig schoolverlater). Omzetting Vanaf 1 oktober stromen jongeren tot 27 jaar direct in de Wij. Per 1 maart 2010 ontvangen 35 jongeren een inkomensvoorziening WIJ (zie tabel). Jongeren die voor 1 oktober 2009 een WWB-uitkering toegekend kregen dienen voor 1 juli 2010 te worden overgezet naar de WIJ. De groep om te zetten jongeren telt 59 personen per 1 maart 2010 (zie tabel). Deze groep is inmiddels over de omzetting geïnformeerd. Het omzettingstraject is al gestart.

5 Overzicht inkomensvoorzieningen WIJ per 1 maart 2010 (inclusief vanuit WWB in te stromen jongeren). WIJ cliëntenbestand Periodieke uitkeringen Totaal Leek Marum N'veld Omklappen voor (incl.partners) Totaal omklappen Uit het staatje blijkt ook dat per 1 maart 2010 het saldo van direct ingestroomde WÏJjongeren 35 bedraagt. Toelichting op de WIJ en het voorgestelde lokaal beleid. Voor informatie over de WIJ, de inhoud van het werkleeraanbod, het toeslagenbeleid en het maatregelen- en handhavingsbeleid verwijzen wij naar de algemene toelichtingen bij de drie conceptverordeningen. In een afzonderlijke bijlage wordt ingegaan op de samenhang tussen de WIJ en het onderwijs en sociaal zekerheid voor jongeren. Toelichting op de relatie Wet WIJ met onderwijs en sociale zekerheid. De WIJ heeft raakvlakken met bestaande wetgeving. Voor jongeren tot en met 17 jaar gaat het dan om de wet op de kwalificatieplicht, waarin geregeld is dat jongeren tot en met 17 jaar verplicht zijn een startkwalificatie te halen. Onder startkwalificatie wordt verstaan een diploma HAVO, VWO, of MBO niveau 2. Daarmee wordt het minimale niveau aangeduid dat nodig is om een volwaardige plaats op de arbeidmarkt te veroveren, of door te stromen naar vervolgonderwijs (hoger onderwijs). Wanneer jongeren zonder startkwalificatie van school gaan, wordt verwacht dat ze problemen krijgen op de arbeidsmarkt. Dat geldt zowel voor het vinden van een baan als bij het doorstromen naar betere posities op de arbeidsmarkt. Dit betekent dat na het verlaten van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo; voorheen vbo en mavo) nog een opleiding moet worden gevolgd met een minimale opleidingsduur van (meestal) twee jaar. Het bezit van een startkwalificatie wordt afgeleid vanuit het behaalde onderwijs. Ook de RMC/SMC1 wetgeving voor jongeren tot 23 jaar is gericht op het behalen van een startkwalificatie door jongeren.

6 Het halen van een startkwalificatie is een van de ijkpunten in de WIJ. Jongeren vanaf 18 tot en met 26 jaar kunnen in de huidige situatie te maken hebben met de WWB. Hieronder gaan we nog wat dieper in op de genoemde wetgeving. a. Leerplicht/kwalificatieplicht Een jongere is leerplichtig vanaf 5 jaar. De leerplicht eindigt aan het eind van het schooljaar na tenminste 12 volledige schooljaren of aan het eind van het schooljaar waarin de jongere 16 jaar is geworden. De leerplicht is uitgebreid met de kwalificatieplicht voor jongeren tot en met 17 jaar. Dat wil zeggen dat jongeren verplicht zijn een startkwalificatie te halen. De leerplichtambtenaar is verantwoordelijk voor handhaving van de kwalificatieplicht. Er zit een belangrijk verschil tussen de WIJ en de kwalificatieplicht in de mate van vrijwilligheid. Daar waar de jongere de keus heeft om een beroep te doen op de WIJ is hij verplicht aan de eisen van de kwalificatieplicht te voldoen. Handhaving van de kwalificatieplicht is ten aanzien van deze groep jongeren leidend. b. Relatie met de RMC/SMC-wetqeving De RMC/SMC-wetgeving (1.) geldt voor jongeren tot en met 22 jaar. Binnen de RMC/SMC wetgeving staat het voorkomen van voortijdig schoolverlaten centraal. Een jongere is voortijdig schoolverlater als hij de school verlaat zonder startkwalificatie. Iemand met een VMBO-diploma is dus nog steeds voortijdig schoolverlater. Scholen zijn op basis van deze wet verplicht bij de gemeente te melden dat een jongere verzuimt of wordt uitgeschreven bij de school. Naast bovengenoemde rol met betrekking tot de kwalificatieplicht heeft de gemeente een belangrijke rol in het terugdringen en voorkomen van schoolverzuim. Schoolverzuim is namelijk een van de signalen die kunnen leiden tot schooluitval. Gemeenten maken hiertoe afspraken met de scholen. De gemeente controleert of scholen zich aan deze afspraken houden. De gemeente heeft bovendien de plicht de door de scholen aangeleverde gegevens te registreren en jongeren die toch uitvallen te begeleiden. De RMC/SMC-wetgeving wordt in regionaal verband uitgevoerd. De gemeente moet in afstemming met de regio bepalen welke prioritaire groepen begeleiding krijgen. (1)RMC/SMC staat voor Regionale Meld-en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten. SMC voor Subregionale Meld-en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten. c. Relatie met de WWB De gemeente voert tot nu toe de WWB uit voor iedereen vanaf 18 jaar. Kern van het WWB beleid is de kortste weg naar werk. Bij jongeren is het behalen van een startkwalificatie een voorliggend doel. Met de invoering van de WIJ vervalt de WWB voor jongeren tot 27 jaar. Voor degenen die op 1 oktober 2009 al een WWB-uitkering hebben geldt een overgangsrecht van maximaal 1 jaar.

7 Bij de WWB staat de kortste weg naar werk centraal, maar als iemand niet direct via het UWV/werkbedrijf werk vindt, start het proces met het verschaffen van een inkomen waarna een WWB-gerechtigde een reïntegratietraject krijgt aangeboden. Bij de WIJ is het andersom. Iemand krijgt eerst een werkleeraanbod en krijgt, als hij dat aanbod accepteert, eventueel recht op een inkomensvoorziening. d. Relatie met de WW Voor jongeren die een WW-uitkering ontvangen gelden de sollicitatie- en reïntegratieverplichtingen uit de WW. Na de WW-periode kan de jongere een werkleeraanbod aanvragen. Wet/regelgeving Leeftijd Doel Opmerking Leerplichtwet 5 t/m Leerling dient tenminste 12 Gemeente heeft bemiddelende 16 volledige schooljaren te en handhavende rol volgen Kwalificatieplicht t/m 17 Behalen startkwalificatie Gemeente heeft bemiddelende jaar en handhavende rol RMC/SMC 18 t/m Voorkomen van voortijdige Gemeente is verplicht 22 jaar schooluitval. Registratie van jongeren in beeld te hebben. alle personen t/m 22 jaar Alleen sanctiemogelijkheden bij WWB-gerechtigden WWB WIJ? 18 t/m Bieden van ondersteuning bij Sanctiemogelijkheden 64 jaar het zoeken naar werk en indien nodig verschaffen van een inkomensvoorziening WW 18 t/m Verstrekken van een uitke ring Wordt uitgevoerd door het 64 jaar die wegens werkloosheid niet UWV/werkbedrijf werkzaam is Ter inzage liggende stukken > Collegebesluit d.d. 20 juli 2010; > Verordening Tijdelijke regels WIJ met toelichting; > Drie verordeningen in het kader van WIJ met toelichting; > Bestuursbesluit ISD. Burgemeester en Wethouders van de gemeente Noordenveld, J.H. van der Laan, burgemeester A.H. Doornbos, secretaris

8 Overleg Raadscommissie Dit voorstel is besproken in de vergadering van de Raadscommissie van 25 augustus De Commissie: informeert naar eventuele risico's voor de gemeente als gevolg van vaststelling met terugwerkende kracht. - Vraagt zich af of de uitvoering van de WIJ door de ISD in de Gemeenschappelijke regeling ISD moet zijn vastgelegd Naar de vorming van het overleg met de betrokken doelgroep (jongeren) De reden voor de hoogte van de toeslag voor de groep 20/21 jarigen - Vraagt naar de ratio achter de Verordening maatregelen en handhaving De wethouder: - zegt dat het voorstel is uitgesteld door capaciteitsproblemen bij de gemeente; er hebben zich geen problemen voorgedaan bij de uitvoering. Deze is conform de WIJ - onderzoekt de noodzaak van vastlegging van de uitvoering door de ISD in de gemeenschappelijke regeling - meldt dat jongerenoverleg plaatsvindt via de bestaande cliëntenpanels; de participatie wordt verder verbeterd - stelt dat het leer/werkaanbod, gecombineerd met een maatregel bij niet aanvaarding, de kern vormt van de uitvoering van de WIJ. M. Brink-Veerman, voorzitter W.F.C. Damman, griffier

9 No: 6.3/ Verordening Tijdelijke regels WIJ met toelichting; Drie verordeningen Wet WIJ met toelichting per verordening. Bij de 'Verordening Maatregelen en handhaving Wet investeren in jongeren' wordt tevens een algemene toelichting op de Wet WIJ gegeven. De Raad van de gemeente Noordenveld, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van 30 juni 2010; gelet op de bepalingen van de Wet investeren in jongeren BESLUIT 1. De verordening Tijdelijke regels WIJ met toelichting vast te stellen met terugwerkende kracht per 1 oktober 2009; 2. De volgende verordeningen met toelichtingen vast te stellen: a. Verordening Maatregelen en handhaving Wet investeren in jongeren; b. Toeslagenverordening Wet investeren in jongeren; c. Verordening Werkleeraanbod Wet investeren in jongeren. onder gelijktijdige intrekking van de artikelen 2 t/m 4, 6 en 7 van de verordening Tijdelijke regels WIJ. Roden, 8 september 2010 N. De Raad yan qe gemeente Noordenveld, Voorz