De gewijzigde verordeningen vervangen de Tijdelijke regels aanscherping WWB die in december door uw raad zijn vastgesteld.

Transcriptie

1 Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Raadsstuknummer : 2012/05525 Datum : 28 februari 2012 Programma : Economie, Werk en Inkomen Blad : 1 van 6 Cluster : Samenleving Portefeuillehouder: dhr. F. Cremer Informatie bij : R. van der Aa /tel.nr. : r.vd.aa@ijsselstein.nl / 1877 Onderwerp Verordeningen Wet werk en bijstand 2012 Samenvatting Op 1 januari 2012 is in werking getreden de Wet tot wijziging van de Wet werk en bijstand en samenvoeging van die wet met de Wet investeren in jongeren gericht op bevordering van deelname aan de arbeidsmarkt en vergroting van de eigen verantwoordelijk van uitkeringsgerechtigden, kortweg genoemd de Wet Aanscherping WWB Naast het invoeren van de zogeheten huishoudtoets (het inkomen van alle gezinsleden wordt voortaan in aanmerking genomen voor het recht op bijstand) zijn verplichtingen aangescherpt en wordt de nadruk gelegd op eigen verantwoordelijkheid. De wijzigingen hebben tot gevolg dat de bestaande verordeningen WWB, waarin het lokale beleid verder is vormgegeven, moeten worden aangepast. Deze aanpassingen zijn hoofdzakelijk technisch van aard (begrippen en definities). Daarnaast worden ook enkele beleidsinhoudelijke voorstellen gedaan. De reikwijdte hiervan is echter beperkt. De gewijzigde verordeningen vervangen de Tijdelijke regels aanscherping WWB die in december door uw raad zijn vastgesteld. Inleiding Op 1 januari 2012 is in werking getreden de Wet tot wijziging van de Wet werk en bijstand en samenvoeging van die wet met de Wet investeren in jongeren gericht op bevordering van deelname aan de arbeidsmarkt en vergroting van de eigen verantwoordelijk van uitkeringsgerechtigden, kortweg genoemd de Wet Aanscherping WWB Deze wetswijziging is gericht op de bevordering van deelname aan de arbeidsmarkt en vergroting van de eigen verantwoordelijkheid van uitkeringsgerechtigden. Verplichtingen worden aangescherpt en de toegang tot de bijstand voor jongeren is aan strikte verplichtingen gebonden. De wetswijziging heeft tot gevolg dat de bestaande WWB-verordeningen moeten worden aangepast. In verband met genoemde wetswijziging heeft uw raad in december jl. de Tijdelijke regels aanscherping Wet werk en bijstand vastgesteld. Deze tijdelijke regels vormen een tijdelijk noodverband en brengen de begrippen en definities in de bestaande verordeningen WWB in lijn met

2 Raadsvoorstel Pagina 2 van 6 de nieuwe wet. Voor dit noodverband is gekozen omdat door de late inwerkingtreding van de nieuwe wet de aangepaste WWB-verordeningen niet meer voor 1 januari konden worden vastgesteld. In dit voorstel worden u de gewijzigde verordeningen WWB voorgelegd ter vaststelling. Wat willen we bereiken? Met de voorgestelde aanpassingen worden de gemeentelijke WWB-verordeningen in lijn gebracht met de wet. De wijzigingen in de WWB-verordeningen zijn hoofdzakelijk technisch van aard. De wijzigingen hebben grotendeels betrekking op het aanpassen van begrippen en definities aan de nieuwe WWB Op enkele onderdelen worden beleidsinhoudelijke voorstellen gedaan. Waarom willen we dit? 1. Argumenten Omdat in de nieuwe wet wordt uitgegaan van enkele nieuwe begrippen en definities dienen de WWBverordeningen hiermee in overeenstemming te worden gebracht. De belangrijkste wijzigingen in de wet zijn: 1. De eigen verantwoordelijkheid van de burger staat centraal. De aanscherping van de WWB richt zich allereerst op de toegang tot de bijstand. Met de komst van de Wet investeren in jongeren (WIJ) in 2009, is het accent voor jongeren verlegd van een uitkering met eventueel daaraan verbonden verplichtingen, naar werken of leren met als afgeleide eventueel een inkomensvoorziening. De WIJ is op 1 januari 2012 geïntegreerd in de WWB. De nadruk op de eigen verantwoordelijkheid wordt voor jongeren met deze aanscherping nog verder versterkt doordat de jongere, die zich bij het UWV meldt met de intentie om een aanvraag in te dienen, verplicht is eerst zelf vier weken naar werk te zoeken of de mogelijkheden van benutting van regulier onderwijs te onderzoeken. Het recht op bijstand is afhankelijk van de geleverde inspanning in deze vier weken. 2. Het activerende karakter en de vangnetfunctie van de WWB wordt verder versterkt. Werk is de basis voor zelfstandigheid, voor het benutten en ontwikkelen van talenten en vaardigheden en de beste manier om uit armoede te komen. In dat kader hebben inwonende gezinsleden vanaf 1 januari 2012 geen zelfstandig recht op bijstand meer. De toets op het partnerinkomen wordt vervangen door een toets op het huishoudinkomen. Hiermee wordt de prikkel om zelf in eigen inkomen te voorzien versterkt. 3. De verplichtingen van mensen met een uitkering op grond van de WWB zijn aangescherpt. Er is een wettelijke plicht tot tegenprestatie naar vermogen. De WWB is voor alleenstaande ouders maximaal activerend gemaakt door de vrijlating voor het werken in deeltijd te verruimen. Alleenstaande ouders met kinderen tot 5 jaar kunnen alleen op verzoek worden ontheven van de arbeidsverplichting. Aan deze ontheffing is wel de restrictie verbonden dat de alleenstaande ouder meewerkt aan een plan van aanpak gericht op arbeidsinschakeling in de toekomst. Tot slot is de maximale verblijfsduur in het buitenland beperkt. 4. De bijzondere bijstand wordt gericht op de doelgroep die het echt nodig heeft. De inkomensgrens van gemeentelijk minimabeleid is door de wetgever genormeerd tot 110%

3 Raadsvoorstel Pagina 3 van 6 van de bijstandsnorm. Deze grens werd door IJsselstein al gehanteerd in het gemeentelijk minimabeleid. Naar aanleiding van de motie Spekman/Blanksma zijn gemeenten verplicht een verordening vast te stellen ten aanzien van categoriale bijzondere bijstand voor huishoudens met schoolgaande kinderen. Voor de gemeentelijke verordeningen hebben de wetswijzigingen de volgende consequenties. Doordat de WIJ is ingetrokken, zijn de daarop gebaseerde verordeningen per 1 januari 2012 vervallen. Jongeren vallen door de wetswijziging weer onder het WWB-regime. Dit noodzaakt tot aanpassing van de WWB verordeningen. Als gevolg van de invoering van de huishoudtoets wordt de kring van rechthebbenden beperkt, hebben meerderjarige kinderen en ouders nog slechts gezamenlijk recht op bijstand en treffen misdragingen van deze belanghebbenden het gezamenlijk inkomen. Dit heeft gevolgen voor het gemeentelijk toeslagenbeleid, het maatregelenbeleid en het minimabeleid. De nieuwe verplichtingen voor bijstandsgerechtigden (zoals de tegenprestatie en de zoektijd voor jongeren) hebben gevolgen voor de maatregelenverordening en de reintegratieverordening. Er is een nieuwe Verordening participatie schoolgaande kinderen De plicht om het meedoen door schoolgaande kinderen te regelen in een verordening is het gevolg van de motie Blanksma-Spekman. Met deze motie heeft de Tweede Kamer de regering gevraagd om gemeenten te stimuleren het aantal kinderen dat vanwege financiële redenen niet meedoet terug te dringen. Wij voeren sinds 2009 een actief beleid gericht op het ondersteunen van schoolgaande kinderen in gezinnen met een laag inkomen. Dit beleid wordt nu geformaliseerd in bedoelde verordening. In de Handhavingsverordening en de Verordening Langdurigheidstoeslag zijn enkele begrippen en definities in lijn gebracht met de nieuwe wet. Bij deze gelegenheid worden in de verordeningen tevens de navolgende beleidsinhoudelijke wijzigingen aangebracht: In de Toeslagenverordening WWB is voorzien in een lagere toeslag (10%) als een ander het hoofdverblijf heeft in dezelfde woning. In deze situatie kon aan een alleenstaande toch de maximale toeslag van 20% worden verleend als de woonkosten hoger waren dan 250,- per maand. Deze bepaling werkt echter oneigenlijk gebruik in de hand en gaat voorbij aan de intentie van de wetgever om het kunnen delen van kosten te hanteren als criterium voor het bepalen van de toeslag. Deze bepaling is per 1 januari 2012 uit de verordening verwijderd. Iedere belanghebbende bij wie een ander het hoofdverblijf heeft in dezelfde woning, heeft recht op een toeslag van 10%. Voor bestaande gevallen is voorzien in een overgangsregeling tot 1 september De cliëntenparticipatie in het kader van de WWB is met ingang van 2012 geïntegreerd in het Platform Samenleving IJsselstein (PSIJ). In de gewijzigde Verordening Cliëntenparticipatie WWB is dit vastgelegd. Deze wijziging past in het beleid dat is gericht op het vergroten van de onderlinge samenhang en waar mogelijk het samen gaan van verschillende adviesraden op het terrein van samenlevingszaken. Het betreft hier de Wmo-raad, de seniorenraad, het Plaatselijk Overleg Gehandicapten (POG) en de WWB- cliëntenraad. De Wmo-raad en de cliëntenraad WWB zijn opgegaan in het PSIJ, de overige raden zijn vertegenwoordigd. Het Platform Samenleving IJsselstein fungeert als een brede (burger) adviesraad op het gebied

4 Raadsvoorstel Pagina 4 van 6 van maatschappelijke participatie en samenleving. Hiermee wordt de efficiency en integraliteit van de advisering vergroot. Regionaal wordt een uitvoeringsorganisatie op het gebied van de sociale zekerheid opgezet. Het is goed denkbaar dat op termijn de cliëntenparticipatie WWB (ook) regionaal wordt vorm gegeven. De nieuwe verordeningen treden met terugwerkende kracht in werking op 1 januari De bestaande verordeningen worden per die datum ingetrokken. 2. Alternatieven Technisch gezien vormen de Tijdelijke regels aanscherping WWB, welke in december door uw raad zijn vastgesteld, een sluitende juridische oplossing. We zouden langer door kunnen werken met de tijdelijke regels en de nieuwe verordeningen later kunnen vaststellen. De voorgestelde beleidsinhoudelijke aanpassingen zouden dan echter niet mogelijk zijn. Bovendien, de tijdelijke regels vormen weliswaar een sluitend, maar onoverzichtelijk kader, dat moeilijk is te hanteren voor de uitvoerende afdeling. Daarom hebben wij besloten de gewijzigde WWB-verordeningen nu door uw raad te laten vaststellen. Wat gaat het kosten? De wetswijziging heeft gevolgen voor het WWB-budget. Omdat vanwege de huishoudtoets het aantal bijstandsgerechtigden naar verwachting zal dalen, werkt dit door in een lagere rijksbijdrage in het Inkomensdeel van het WWB-budget. Omdat ook de uitgaven aan uitkeringen zullen dalen hebben wij vooralsnog de verwachting dat de daling aan inkomsten binnen het bestaande budget kan worden opgevangen. Wat gaan we daarvoor doen? De aangescherpte wet heeft voor diverse klantgroepen verschillende consequenties. De meest ingrijpende is de invoering van de zogeheten huishoudtoets. Als gevolg hiervan moeten mensen met een uitkering waarbij sprake is van inwoning opnieuw worden beoordeeld. Deze uitvoeringsoperatie moet vóór 1 juli 2012 worden afgerond omdat het wettelijk overgangsrecht op die datum eindigt. Voor het overige zijn de wijzigingen in lijn met de reeds geformuleerde doelstellingen in de programmabegroting. Communicatie voortraject De wijzigingen zijn hoofdzakelijk technisch van aard. Het Platform Samenleving is al vroegtijdig geïnformeerd over de ophanden zijnde wijzigingen en is bovendien uitgenodigd om tijdens de behandeling van dit voorstel in de Cluster Samenleving haar zienswijze te geven. Communicatie besluit Dit besluit zal op de gebruikelijke wijze worden gepubliceerd in de Zenderstreek en via de gemeentelijke website. Daarnaast worden de gewijzigde verordeningen gepubliceerd op overheid.nl.

5 Raadsvoorstel Pagina 5 van 6 Voorstel U wordt voorgesteld: Vast te stellen: de Verordening Toeslagen en verlagingen WWB 2012; de Verordening Re-integratie WWB 2012; de Verordening Maatregelen WWB 2012; de Verordening Maatregelen IOAW en IOAZ 2012; de Verordening Cliëntenparticipatie WWB 2012; de Verordening Handhaving WWB 2012; de Verordening Participatie schoolgaande kinderen 2012; de Verordening Langdurigheidstoeslag WWB In te trekken met ingang van 1 januari 2012: de Toeslagenverordening WWB 2008; de Re-integratieverordening WWB 2010; de Maatregelenverordening WWB 2010; de Maatregelenverordening IOAW en IOAZ 2010; de Verordening Cliëntenparticipatie WWB en WIJ 2010; de Handhavingsverordening WWB en WIJ 2010; de Verordening Langdurigheidstoeslag WWB 2009; de Tijdelijke regels aanscherping WWB Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN IJSSELSTEIN, De secretaris, de burgemeester, J. van Delden drs. P.C. van den Brink Overzicht bijlagen: De gewijzigde en nieuwe verordeningen zijn als bijlage bij dit voorstel gevoegd.

6 Raadsbesluit blad 6 van 6 De raad van de gemeente IJsselstein; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 28 februari 2012, nummer 2012/ BESLUIT: Vast te stellen: de Verordening Toeslagen en verlagingen WWB 2012; de Verordening Re-integratie WWB 2012; de Verordening Maatregelen WWB 2012; de Verordening Maatregelen IOAW en IOAZ 2012; de Verordening Cliëntenparticipatie WWB 2012; de Verordening Handhaving WWB 2012; de Verordening Participatie schoolgaande kinderen 2012; de Verordening Langdurigheidstoeslag WWB In te trekken met ingang van 1 januari 2012: de Toeslagenverordening WWB 2008; de Re-integratieverordening WWB 2010; de Maatregelenverordening WWB 2010; de Maatregelenverordening IOAW en IOAZ 2010; de Verordening Cliëntenparticipatie WWB en WIJ 2010; de Handhavingsverordening WWB en WIJ 2010; de Verordening Langdurigheidstoeslag WWB 2009; de Tijdelijke regels aanscherping WWB Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente IJsselstein, gehouden op 29 maart 2012 de griffier, de voorzitter, J.A.M. Kleene drs. P.C. van den Brink