Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar Jeugdwelzijnsbeleid Nr. 139 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN WELZIJN, VOLKSGE- ZONDHEID EN CULTUUR Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Rijswijk, 20 februari 1986 Tijdens de UCV van 16 september 1984 is o.a. gesproken over de mogelijk te nemen maatregelen t.a.v. de vrijwillige pleegzorg in verband met de grote groei in deze sector. Toegezegd is toen dat ik geen maatregelen zou treffen dan nadat met de Kamer gesproken is over de resultaten van een onderzoek naar de oorzaken van de groei in de vrijwillige pleegzorg. Na overleg met provincies en organisaties van het particulier initiatief heb ik besloten tot een onderzoek in twee fasen. Ik berichtte u daarover reeds in mijn brief d.d. 14 november 1985 (15317, nr. 128). In een eerste fase zal vooral de nadruk liggen op kwantitatieve aspecten. De tweede fase zal betrekking hebben op de kwalitatieve aspecten. Deze tweede fase zal worden uitgevoerd onder supervisie van de Coördinatiecommissie Wetenschappelijk Onderzoek Kinderbescherming (CWOK) en kan naar verwachting in april zijn afgerond. De resultaten van de eerste fase treft u hierbij aan. Op basis van het zogenaamde subsidieverplichtingenbestand dat in een geautomatiseerd systeem op dit ministerie is vastgelegd heeft een analyse plaatsgevonden. Uit de veelheid aan beschikbare informatie zijn de meest relevante gegevens in het bijgesloten stuk verzameld. De groei van het aantal vrijwillige pleeggezinplaatsingen heeft zich niet voortgezet. Er is zelfs sprake van een lichte daling. Een vergelijk met de meest recente cijfers uit de pleegzorgadministratie wijst op een stabilisering tussen 4100 en 4200 plaatsen. De vraag of deze tendens zich in 1986 voortzet of dat de groei opnieuw aantrekt zal echter eerst later beantwoord kunnen worden. Daarom meen ik dat er gesproken dient te worden over de financiering van de vrijwillige pleegzorg. Deze dreigt immers nu een open-eind karakter te verkrijgen, hetgeen ongewenst is. In dit verband zal aandacht moeten worden gegeven aan een duidelijker stelsel van regelgeving voor dit terrein, die het mogelijk dient te maken dat de vrijwillige pleegzorg zich beter dan thans kan ontwikkelen in de richting die beleidsmatig gewenst is. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

2 Een mogelijke aanpak van deze problematiek zou kunnen liggen in: 1. een beperking van het aantal plaatsende/begeleidende instellingen; 2. een beperking van de mogelijkheid tot crisisplaatsingen gedurende minder dan 30 dagen in relatie tot de mogelijkheden die in de sfeer van de Algemene Bijstandswet bestaan; 3. het eventueel alleen openstellen van de vrijwillige pleegzorg voor de 0-17-jarigen in relatie tot de mogelijkheden die in de sfeer van de Algemene Bijstandswet bestaan voor de 18-jarigen en ouder respectievelijk het minder aantrekkelijk maken van de vrijwillige pleegzorg voor oudere leeftijdsgroepen door, indachtig het huidige bijstandsniveau voor zelfstandig wonende jongeren, de pleegvergoeding voor oudere leeftijdsgroepen, die immers niet zelfstandig wonen, te verlagen tot even onder dit niveau. De eerste mogelijkheid is thans in discussie met de organisaties van het particulier initiatief. Overeengekomen is dat gezamenlijk criteria worden ontwikkeld waaraan plaatsende/begeleidende instellingen zullen moeten gaan voldoen om voor een erkenning in aanmerking te komen. Ik verwacht u begin mei van de resultaten van dat overleg, dat ook betekenis heeft voor de problematiek van de ouderbijdrageregeling en de plaatsingsregeling, op de hoogte te kunnen stellen. Over de andere mogelijkheden zal ik u berichten nadat overleg met mijn collega van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft plaatsgevonden. De Staatssecretaris van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, J. P. v.d. Reijden Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

3 EEN ONDERZOEK NAAR DE GROEI IN DE VRIJWILLIGE PLEEG- ZORG; DEELI Enige relevante kwantitatieve gegevens met betrekking tot vrijwillige pleegzorg 1. Inleiding Reeds langere tijd is het Ministerie van WVC geconfronteerd met een sterke stijging van het aantal op vrijwillige basis geplaatste kinderen in pleeggezinnen. Medio 1985 was het aantal zo sterk gestegen dat de Staatssecretaris van WVC zich wendde tot de provinciale besturen om hem te adviseren over het begrenzen van de vrijwillige pleegzorg (bijlage 1 ) 1. Er waren structureel geen middelen beschikbaar om de vrijwillige pleegzorg op het toen bereikte niveau van ca pleeggezinnen te financieren. De gedachten van het Ministerie van WVC gingen uit naar een verdeling van een zeker aantal pleeggezinnen over de provincies. Dit aantal zou - gezien de beschikbare middelen - op ongeveer 3600 pleeggezinnen moeten worden bepaald. Het was de bedoeling om deze beperking via natuurlijk verloop te realiseren. In de Uitgebreide Commissie Vergadering van de Bijzondere Commissie Jeugdwelzijn van de Tweede Kamer van 1 6 september jl. is uitvoerig gediscussieerd over de voorstellen van de Staatssecretaris van WVC. Een beperking werd door de Kamer afgewezen totdat de Staatssecretaris de resultaten van een onderzoek naar de groei in de vrijwillige pleegzorg aan de Kamer heeft gepresenteerd. Inmiddels is met dit onderzoek gestart. De onderzoeksopzet is besproken met de organisaties van het particulier initiatief en met de provinciale besturen (bijlage 2) 1. Het onderzoek omvat een aantal fasen. In dit eerste deel wordt verslag gedaan van een kwantitatieve analyse uitgevoerd door het Ministerie van WVC. In een tweede deel zal nader worden ingegaan op de inhoudelijke achtergronden van de groei in de vrijwillige pleegzorg. Daartoe zal onder auspiciën van de Coördinatiecommissie Wetenschappelijk Onderzoek Kinderbescherming (CWOK) een onderzoek worden verricht in een drietal provincies naar de vraag «wie plaatst waarom een kind in de vrijwillige pleegzorg». Mede aan de hand van de uitkomsten van dat onderzoek zullen interviews worden gehouden met instanties die een belangrijke rol spelen bij (de financiering van) de vrijwillige pleegzorg. Of na dit tweede onderzoeksgedeelte voortgezet onderzoek wenselijk of noodzakelijk is kan thans niet worden voorzien. 2. Opzet van de kwantitatieve analyse De gegevens waaruit geput is zijn de gegevens zoals deze verstrekt worden bij een subsidie-aanvraag vrijwillige pleegzorg. Deze gegevens betreffen onder andere geboortejaar van het pleegkind, datum aanvang verblijf, naam begeleidende instantie en tenslotte de datum beëindiging verblijf. Een en ander heeft betrekking op pleegzorgsituaties vanaf 1 januari 1984, de ingangsdatum van de geautomatiseerde administratie. Dit bestand bevat de geboortedata van alle pleegkinderen. Hoewel in principe ook in de eerste perioden van 1984 elk pleeggezin begeleid dient te worden door een begeleidende instelling (adviesbureau jeugd en gezin en dergelijke) blijkt dat niet altijd de naam van de begeleidende instelling bekend is, c.q. opgenomen is in het geautomatiseerde systeem. Om een realisatische vergelijking te krijgen gedurende de periode die onderzocht is (1 januari november 1985) is het aantal begeleidende 1 Ter inzage gelegd op de bibliotheek. instellingen telkens Op 100% gesteld. Tweede Kamer, vergaderjaar , 15317, nr

4 De onderzochte periode is verdeeld in perioden van 3 maanden. Er zijn derhalve acht peildata gekozen namelijk 1 februari, 1 mei, 1 augustus, 1 november 1984 en Aandacht is voorts besteed aan het aantal aan- en afmeldingen en aan de verblijfsduur gedurende deze periode. De leeftijd als zodanig is geen variabele. Om een zo zuiver mogelijk beeld te krijgen is het geboortejaar in de tellingen betrokken. Zo wordt onder andere een opgave verstrekt van de verdeling naar geboortejaar per 1 januari 1985 en per 1 november Een vergelijk is daarbij gemaakt met de C.B.S. cijfers omtrent de bevolking per 1 januari Het is gebleken dat de vergelijking met de cijfers van het CBS van 1 januari 1985 in de uitkomst verschillen van maximaal Vz% opleveren bij vergelijking met de cijfers van een jaar eerder. Voorzover een vergelijk is gemaakt met het aantal aanwezige jeugdigen is dan ook één cijfer gehanteerd, te weten dat van 1 januari Het bovenstaande is een van de vele voorbeelden van cijfers die ons inziens minder relevant zijn voor de discussie over de groei van de vrijwillige pleegzorg. Uit de vele tabellen is dan ook een zeer beperkte keuze gemaakt. Vanzelfsprekend zijn steeds die cijfers opgenomen die inzicht kunnen geven in de mogelijke oorzaken van de onstuimige groei. Veel discussie is in de Kamer gevoerd over de juistheid van de cijfers. In dit stuk worden de subsidieverplichtingen op een bepaald moment weergegeven. In sommige gevallen wordt subsidie alsnog met terugwerkende kracht verleend, terwijl soms een subsidieverplichting nog geboekt staat als er al geen pleegzorgsituatie meer is. Begeleidende instellingen en pleegouders geven de aanvang en de beëindiging van de pleegzorgsituatie nog wel eens laat aan het Ministerie door. De daardoor ontstane afwijking blijft over het algemeen onder de 2%. Uitgangspunt voor de berekeningen in dit stuk is het aantal subsidieverplichtingen dat per 1 november 1985 in het geautomatiseerde systeem was vastgelegd. 3. De cijfermatige groei In de brief aan de voorzitter van de Bijzondere Commissie Jeugdwelzijn van 19 september 1985 is al eerder een overzicht gegeven over de periode 1984/1985. Aangevuld met de meest recente gegevens levert dit het volgende beeld. Tabel januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december (voorlopig) Zoals hierboven te zien vertoont het aantal vrijwillige pleeggezinplaatsingen een dalende tendens. Het cijfer van 1 november is 4121 subsidieverplichtingen. Daarmee lijkt een eind gekomen aan de groei in het aantal plaatsingen. Zoals uit bovenstaande tabel blijkt is het hoogste aantal Tweede Kamer, vergaderjaar , 15317, nr

5 plaatsingen bereikt rondom augustus Vanaf dat moment is een lichte daling te constateren. De groei is per provincie verschillend. Een grote groei - omstreeks 40% - vond plaats in de provincies Overijssel, Gelderland, Utrecht, Zuid-Holland en Noord-Brabant; ook daar is sinds 1 augustus echter weer sprake van een lichte daling. In de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Zeeland is in de onderzochte periode sprake van een stabiele situatie: nauwelijks groei, en ook een lichte daling vanaf 1 augustus. In dit kader kan geen eenduidige verklaring van de daling sinds augustus worden gegeven. De indruk bestaat dat de negatieve publiciteit rond de pleegzorg - en met name rond de zogenaamde plafonnering - die vanaf augustus/september aan de orde is geweest een belangrijke oorzaak zou kunnen zijn geweest. Het gebruik van de vrijwillige pleegzorg afgezet tegen het aantal 0-21-jarigen vertoont per provincie een verschillend beeld. Dit beeld is een bekend gegeven in de jeugdhulpverlening. In de randstadprovincies is over het algemeen een relatief grotere hulpvraag dan in de rest van het land. Was deze verhouding in begin 1984 nog 5 tot 11 pleegkinderen per jeugdigen (van 0-21 jaar) in november bleek deze verhouding 8 tot 11 pleegkinderen te bedragen. Onderstaande tabel geeft deze verhoudingscijfers. Tabel per jeugdigen Groningen Friesland 8 8 Drenthe 8 8 Overijssel 6 8 Gelderland 6 8 Utrecht 7 11 Noord-Holland 8 10 Zuid-Holland 8 11 Zeeland Noord-Brabant 6 8 Limburg 5 6 Opvallend is dat de provincie Limburg achter blijft bij het landelijk beeld. Daar vond in de periode februari 1984-november 1985 een stijging van 5 naar 6 pleegkinderen per jeugdigen plaats. 4. Leeftijd van de pleegkinderen Het streven is erop gericht geweest om in relatie tot de bezuinigingen op de residentiële sector vooral de plaatsingen van 0-1 O-jarigen in de vrijwillige pleegzorg sterk te bevorderen. Pleegzorg wordt veelal ook geassocieerd met jongere kinderen geplaatst bij pleegouders. Oudere kinderen - zo wordt vaak gesteld - zijn vaak «te moeilijk» voor pleegouders. In de vrijwillige pleegzorg is al vanaf het begin van de bemoeienissen van WVC sprake van een ander beeld. Onderstaande tabel illustreert dit: Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

6 Tabel 3'. Aandeel in % 1 februari februari november jaar 3,2 3,4 2,7 3-5 jaar 4,5 4,4 5,2 6-8 jaar 5,0 5,7 5, jaar 8,0 7,4 7, jaar 16,7 14,9 14, jaar 42,5 40,6 34, jaar 20,3 23,6 28,4 IN = 3121 IN 3930 IN = De leeftijd op 1 februari is gelijkgesteld met 1 januari, 1 november met 1 januari van het volgende jaar. Het aandeel per leeftijd is zeer verschillend. Per 1 november 1985 zijn er 0,6% O-jarigen in het bestand, hetgeen oploopt tot 3,4% 12-jarigen en dan sterk stijgt tot een maximum van 1 5,3% bij de 1 7-jarigen. Vervolgens daalt het aandeel weer bij de 18,- 19- en 20-jarigen. Ter illustratie van de bewegingen die in de hoogste leeftijdsgroep plaatsvinden is een tabel opgenomen over de periode 1 februari november Tabel 4. Geboor tejaar/ leeftijd (15) (16) (17) (18) 9,5% 13,9% 17,2% 12,6% 10,1% 14,2% 1 6,1 % 11,8% 10,6% 14,9% 15,2% 10,3% 11,1% 15,3% 13,8% 9,4% (16) (17) (18) (19) Totaal 43,7% 42,1% 40,4% 38,8% Duidelijk is het omslagpunt bij het bereiken van de 18-jarige leeftijd. Dit blijkt uit de piek begin 1985 bij het aantal jongeren dat in 1967 geboren is. Gaande dat jaar bereiken zij de 18-jarige leeftijd en hun aantal daalt daarmee. Dit is een beweging die in zowel 1984 als 1985 te constateren is. De opbouw naar leeftijd uitgesplitst over de provincies geeft een beeld dat vergelijkbaar is met het landelijk beeld. Alleen de provincie Overijssel heeft relatief wat minder jarigen, hetgeen gecompenseerd wordt door enkele andere provincies. De periode van groei (1 februari augustus 1985) kenmerkt zich door een groei over alle leeftijdsgroepen. De toename in vrijwel elke leeftijdsgroep staat in hoofdzaak in verhouding tot het aandeel dat elke leeftijdsgroep begin 1984 had. Alleen in de oudste leeftijdsgroepen is de ontwikkeling wat afwijkend. De groei in de leeftijdsgroep jaar blijft in vergelijking tot andere leeftijdsgroepen wat achter. De groei in de groep 18 jaar en ouder is wat sterker. Dit laatste wordt met name veroorzaakt door een vertraagde afname van het aantal boven 17-jarigen ten opzichte van De plaatsende en begeleidende instanties De begeleiding van een vrijwillig geplaatst pleegkind is subsidievoorwaarde. Zoals gezegd (zie 2) bleek met name in de beginperiode niet altijd de naam van de plaatsende begeleidende instanties te zijn vastgelegd Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

7 in het geautomatiseerde systeem. Navraag leerde dat ook in die periode toch bijna altijd sprake was van begeleidende instanties. Gemakshalve wordt om een betere vergelijking tussen de plaatsings- en begeleidingsstromen op de diverse peildata mogelijk te maken het aantal instanties steeds op 100% gesteld. De grootste categorieën begeleidende instanties zijn: - deadviesbureau's voor jeugd en gezin en (gezins) voogdij- instellingen (veelal Stichtingen voor Jeugd en Gezin genoemd); - het algemeen maatschappelijk werk (AMW); - de regionale instellingen voor ambulante geestelijke gezondheidszorg (RIAGG); - de jongerenadviescentra (alternatieve hulpverlening); - de Raden voor de Kinderbescherming; - de Gemeentelijke Sociale Diensten. Ten aanzien van een plaatsing treedt de begeleidende instantie over het algemeen eerst op als plaatsende instantie. Alleen de Adviesbureau's en het AMW treden wat vaker op als begeleider dan als plaatser. Het aandeel in de geboden begeleiding per instantie levert het volgende beeld. Tabel 5. Instantie 1 februari februari november 1985 Adviesbureau's 44% 48% 51% AMW 22% 21% 21% RIAGG 6% 6% 5% JAC 6% 7% 6% Raad 6% 5% 4% GSD 7% 5% 4% Hieruit blijkt dat het grootste aandeel in de begeleidingen gegeven wordt door de Adviesbureau's voor jeugd en gezin (en gezinsvoogdij-instellingen) te weten van 44% begin 1984 tot 51 % eind Het aandeel van het algemeen maatschappelijk werk blijft redelijk stabiel rond de ca. 20%. Het aandeel van de Raden voor de Kinderbescherming en de Gemeentelijke Sociale Diensten neemt in de onderzoeksperiode verder af. De RIAGG's hebben een redelijk stabiel aandeel van ca. 6%, hetzelfde geldt voor de jongerenadviescentra. Het aandeel van alle andere instanties tesamen, zoals de RIOM-bureau's dagbehandelingscentra en enkele residentiële instellingen neemt in de onderzochte periode verder af. Alleen de begeleiding vanuit Sociaal-Pedagogische Diensten neemt ook iets toe (van 1,5 naar 2% per 1 november 1985). Het beleid is erop gericht te komen tot concentratie en beperking van plaatsende/begeleidende instellingen. Ten aanzien van de Adviesbureau's lijkt dit z'n vruchten af te gaan werpen. Het aandeel van de instanties blijkt per provincies nogal verschillend. De Adviesbureau's scoren in alle provincies hoog. Het algemeen maatschappelijk werk is vooral van belang in de drie noordelijke provincies (ca. 40%), terwijl deze instellingen van relatief geringe betekenis zijn in de randstad (ca. 10%). De alternatieve hulpverlening is van relatief grotere betekenis in de provincies Zuid-Holland, Noord-Brabant en Limburg (meer dan 10%) dan in de rest van het land. Het aandeel van de instanties per leeftijdsgroep verschilt vooral bij het AMW en de alternatieve hulpverlening. Het algemeen maatschappelijk werk heeft wat meer betekenis voor de groep van 16 jaar en ouder (het grootste aandeel bij de 19-jarigen). De alternatieve hulpverlening heeft Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

8 - zoals te verwachten - vooral een goede positie in de plaatsingen en de begeleidingen van de 17- en 18-jarigen met een uitstraling naar de jarigen en de jarigen. De Adviesbureau's blijken plaatsingen en begeleidingen in vrijwel alle leeftijdsgroepen te verrichten, zij het dat het aandeel bij de jarigen relatief wat minder is. 6. Verblijfsduur In de onderzochte periode (1 januari november 1985) zijn uiteindelijk ruim kinderen op vrijwillige basis in een pleeggezin geplaatst. Onderzocht is hoe lang de geplaatste kinderen in dat pleeggezin hebben verkeerd, of beter gezegd voor welke periode de subsidieverplichting uiteindelijk is aangegaan. Het blijkt dat relatief veel kinderen - namelijk 21% maximaal - een maand in het gezin zijn geplaatst. Een derde deel van deze groep bleef zelfs minder dan 14 dagen in een pleeggezin. Driekwart van de in de onderzochte periode geplaatste kinderen verblijft maximaal een jaar in het pleeggezin, 40% minder dan 3 maanden. Een relatief kleine groep van 11% verblijft vrij lang in een pleeggezin, namelijk meer dan 23 maanden. Deze laatste groep, die dus de gehele periode tussen 1 februari 1984 (de eerste peildatum) en 1 november 1985 (de laatste peildatum) in het pleeggezin verbleef, heeft een omvang van ca jeugdigen. Afgezet tegen het aantal subsidieverplichtingen op 1 november 1985 gaat het c*an om 32% van dit aantal. Met andere woorden: bijna éénderde van het subsidiebestand op een bepaalde peildatum betreft een langdurige plaatsing. De overige tweederde van het subsidiebestand betreft plaatsingen minder dan twee jaar, waarbinnen een relatief grote groep kortdurende plaatsingen (minder dan drie maanden). De verblijfsduur per provincie correspondeert goeddeels met het landelijk beeld. Uitzonderingen zijn: - Zeeland heeft meer kortdurende plaatsingen evenals Friesland; - Limburg en Groningen plaatsen wat langduriger. Terwijl landelijk 32% van het subsidiebestand tijdens de onderzochte periode niet gewisseld is, is dit in Zeeland en in Limburg 40%. De verblijfsduur per leeftijdsgroep blijkt vooral bij de 15- en 16-jarigen relatief kortdurend te zijn (veel cirsisplaatsingen). Ook hele jonge kinderen (beneden de vijf jaar) worden vaak relatief kort geplaatst. De plaatsingen van kinderen rondom de 10 jaar zijn gemiddeld relatief van de langste duur, maar ook de alleroudste groep (19-20-jarigen) wordt gemiddeld langer geplaatst. In de onderzochte periode neemt de verblijfsduur gemiddeld in bijna alle leeftijdsgroepen toe. De verblijfsduur uitgezet tegen de plaatsende/begeleidende instantie toont aan dat jongerenadviescentra en Raden voor de Kinderbescherming relatief veel kortdurende plaatsingen realiseren. Het aandeel in de langdurige plaatsingen (23 maanden of langer) ligt bij alle instanties ongeveer even hoog; alleen de jongerenadviescentra plaatsen relatief weinig langdurig (3% tegen landelijk 11%). Bij 40% van de geplaatste kinderen die gedurende de gehele onderzochte periode in een pleeggezin verbleven (dus ca. 500 kinderen) bleek deze plaatsing door de Gemeentelijke Sociale Dienst te zijn verricht. De Gemeentelijke Sociale Diensten zijn in de periode voor 1 januari 1983 de financiers van de vrijwillige pleegzorg geweest. 7. Enige samenvattende conclusies Uit een kwantitatieve analyse die gedurende de maanden december 1985 en januari 1986 heeft plaatsgevonden op basis van het bestand aan Tweede Kamer, vergaderjaar , 15317, nr

9 subsidieverplichtingen in de periode 1 januari november 1985 zijn een aantal conclusies te trekken. a. de groei van het aantal vrijwillige plaatsingen heeft zich sinds 1 augustus 1985 niet voortgezet; in de periode 1 augustus 1985 tot 1 november 1985 is zelfs een lichte daling te constateren (±3%); b. de groei in de periode tot 1 augustus 1985 heeft vooral plaatsgevonden in de provincies Overijssel, Gelderland, Utrecht, Zuid-Holland en Noord-Brabant; de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Zeeland bleven relatief stabiel; c. de groei was in wezen vooral een «inhaaleffect»; de provincies met een relatief laag percentage pleeggezinnen per jeugdigen hebben het meest van de groei geprofiteerd; d. de provincie met relatief het minste aantal vrijwillige plaatsingen bleef ook na de groeiperiode op een lage positie staan. e. ruim de helft van de vrijwillig geplaatste pleegkinderen zijn jongeren en jongvolwassenen; het aandeel 0-12-jarigen is relatief gering; f. tot de leeftijd van 18 jaar neemt het aandeel in pleegzorg met het stijgen van leeftijd ook toe. Vanaf 18 jaar neemt het aandeel weer af; g. de groei heeft plaatsgevonden in alle leeftijdsgroepen. Opvallend is daarbij de toename van de groep 18 jaar en ouder; h. de Adviesbureaus voor jeugd en gezin blijken de grootste plaatsers/ begeleiders in de vrijwillige pleegzorg te zijn; het algemeen maatschappelijk werk is een goede tweede; i. jongerenadviescentra vervullen vooral een grote rol voor de oudere pleegkinderen; j. het aandeel van de adviesbureaus blijkt als enige in de vrijwillige pleegzorg toe te nemen; k. het algemeen maatschappelijk werk vervult vooral een belangrijke rol in de drie noordelijke provincies; de alternatieve hulpverlening vooral in Zuid-Holland, Noord-Brabant en Limburg. Bijna eenderde van het bestand aan pleegkinderen wordt langdurig geplaatst (twee jaar of langer); de Gemeentelijke Sociale Diensten hebben daarbij een belangrijke rol gespeeld; I. de vrijwillige pleegzorg wordt relatief veel gebruikt voor kortdurende (crisis)plaatsingen; ca. 800 van de plaatsingen zelfs voor een periode van 14 dagen of minder, ruim 2000 voor minder dan een maand; jongerenadviescentra en Raden voor Kinderbescherming zijn relatief meer dan andere instellingen betrokken bij deze (crisis)plaatsingen, het gaat daarbij relatief vaak om 15- en 16-jarigen; m. in de provincies Limburg en Groningen wordt relatief meer langdurig geplaatst; in de provincies Zeeland en Friesland minder. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr