KLIMOS-workshop Brussel, 12 februari De energietoekomst in het zuiden in het kader van duurzame ontwikkeling

Transcriptie

1 KLIMOS-workshop Brussel, 12 februari 2014 De energietoekomst in het zuiden in het kader van duurzame ontwikkeling Aviel Verbruggen Gewoon hoogleraar UAntwerpen IPCC Aviel Verbruggen 1

2 Menselijk leven hangt af van een gezonde natuur ATMOSFEER NATUUR STORT Draagvlak KLIMAAT Consumptie MENSELIJK LEVEN Productie Draagvlak Water Planten Dieren BRON FOSSIELE BRANDSTOFFEN 2

3 #1 Klimaatcrisis: planeet met koorts +0,7 C nu [ stijging veroorzaakt door de mens] +1,6 C bijna zeker [gassen al in de lucht] +2 C maximum: Kopenhagen Akkoord (2009) C bij Gewoon Voortdoen" 3

4 #2 Klimaatcrisis: de atmosfeer stikt Stijgende broeikasgas concentraties (ppm = parts per million) 280 ppm: voor het jaar 1750 [gebruik steenkolen, later + aardolie, + aardgas] In het jaar 2011: 390 ppm CO 2 / 440 ppm CO 2 e + 2 ppm: ieder jaar zonder verandering Voor een ¾ kans op koorts lager dan +2 C, moet CO 2 e onder 400 ppm 4

5 Gt CO2 per jaar #3 Klimaatcrisis: sluikstorten broeikasgassen 0 Gigaton (Gt) /jaar Gedumpt Tussen 1970 en 2010 TAAK 25 Ca.50 Gt in Jaar

6 #4 Politiek in crisis Kyoto 1997 Kopenhagen 2009 Warschau 2013 internationaal klimaatbeleid zit vast Intenties & beloften van rijke landen: emissie reducties, miljarden $ steun aan arme landen Belangen wegen door, zero-som spel, wantrouwen Handel in emissierechten Zwendel: globale emissies stijgen, bureaucratie, fraude, handel in aflaten, Rijke landen wentelen eigen verantwoordelijkheid af: Geen nieuwe koers; geen radicale innovaties Media circus (Kopenhagen) trekt andere agenda s aan: Overwoekert feitelijk klimaatbeleid 6

7 #5 Politiek in crisis: zwendel in aflaten Ernstig over +2 C = PLAFOND op de gemiddelde broeikasgasemissies/persoon voor alle landen 7

8 ENERGIE: kern van het probleem 1. Mensen 7 miljard 2. Welvaart 60-70,000 miljard $US /jaar 3. Fossiele brandstof 10 miljard toe /jaar steenkolen, aardolie, gas Gasvormig zwerfvuil 50 miljard ton/jaar broeikasgassen 4. Atoombrandstof 2% eindgebruik energie Afval voor eeuwig Accidenten Atoomwapens 8

9 Welke energie voor welke ontwikkeling? Heden Toekomst Mondiale Duurzame Ontwikkeling $ rijk $$ rijker $$$ rijkst American Dream Fossiele energie & Atoomenergie Hernieuwbare Energie Energie efficiëntie 9

10 Misfits energiesysteem ontwikkeling Mondiale Duurzame Ontwikkeling $ rijk $$ rijker $$$ rijkst American Dream Fossiele energie & Atoomenergie Herniewbare Energie Energie efficiëntie 10

11 Duurzame energie afgeknot DOMPER: ONDUURZAME, WELKE FRAUDULEUS energie GEPRIJSDE, is Duurzaam? FOSSIELE & ATOOM BRANDSTOFFEN Menselijke Warmte & Kracht Vrije Energie in de omgeving Warmte & Kracht Licht & Lucht Oogsten van Energiestromen in de omgeving Warmte & Kracht 11

12 De noodzakelijke ommekeer RADICAAL = Duurzame Ontwikkeling REDELIJK = Dringend & Drastisch Anders Verbouw de energiewereld de beschaving volgt Geen energie Pantheon : alleen efficiëntie & zon Maak onduurzame energieconcerns irrelevant Verbouw de welvaart: wat+hoeveel tegen welke prijs? Geen nieuwe mens experimenten; eigenbelang zwaartekracht (houdt de dingen op hun plaats) Stop de huidige oplossingen, gidsen, taal, 12

13 Wat is duurzame ontwikkeling? EINDDOEL: Voorzien in de behoeften van de huidige en toekomstige aardbewoners GROEI AFREMMEN Bevolkingen Accumulatie rijkdom MEER GELIJKHEID Welvaartsgroei voor armen Eerlijke verdeling van de natuurlijke rijkdommen RADICALE OMMEKEER in: Gebruik natuurlijke rijkdommen Bestemming investeringen Technologische ontwikkeling Instellingen en Regels 13

14 Duurzame ontwikkeling PLANEET Zorg voor natuur & milieu (klimaat prioritair) Gebruik energie efficiënt Zon, wind, water, bio POLITIEK goed bestuur Betrokkenheid, participatie, zeggenschap Nieuwe instellingen & regels WELVAART Begrens rijkdom tot uitbreidbaar voor allen Voorkeur investeringen & technologie MENSEN SAMEN- LEVEN Beperk bevolkingsgroei. Economische groei voor de arme landen 14

15 Meer welvaart met minder brandstof Energie uit zon, wind, water, bio Doorbreek patstelling in klimaatbeleid = Ieder land verbetert continu op drie vlakken Enige duurzame optie, indien betaalbaar voor iedereen Efficiënte energiesystemen zijn betaalbaar Energie/koolstof Prijszetting Afslanken geval per geval met gedoseerde heffingen Stuwkracht nodig 15

16 Financiële stuwkracht via budgetombouw Klimaat-goede dingen Klimaat-slechte dingen Heffingen, toeslagen, taksen B1- B2+ Subsidies, steun, B3+ B4- Per land jaarlijks meetbaar = (B2+B3) (B1+B4) 16

17 Elektriciteit: verband tussen prijs en intensiteit 0,180 Gemiddelde Elektriciteitsprijs [US$/kWh] ,160 Italië 0,140 0,120 Ierland Denemarken Japan Intensiteit x Prijs = constant % van BBP 0,100 Zw itserland Duitsland 0,080 0,060 0,040 VK Spanje Frankrijk VSA Korea Nieuw Zeeland Finland Noorw egen Canada 0, Elektricitei Intensiteit [Wh/ 2000 US$BBP] 17

18 Prijsverhogingen trekken innovatie End-use price $/kwh 3 2 P 3 1 P 2 P 1 I 3 I 2* I 2 I 1* I 1 Intensiteit Wh/$GDP 18

19 De betekenis van prijzen & facturen Wegwijzers Mensen voelen & verstaan prijzen, facturen, geld Aansporingen Prijzen sturen beslissingen en gedrag van mensen, via Euros facturen/budgetten ( onzichtbare handen ), beter dan gebieden & verbieden Realiteit van energie prijzen Steenkolen, olie, gas: goedkoop of laag geprijsd? Atoomcentrales: onbetaalde risico s & eeuwige zorg Zon, wind, water, bio energie: volle kostprijs betaald Wie zet de prijzen? Wie int het geld? Energieconcerns overheden? Cruciale rol van goed bestuur (juiste prijs & besteding) 19

20 Gt CO2 per jaar 1980: gemiste kans op duurzaamheid 0 Gemiste kans in 1980: de zachte weg Gestort Jaar

21 Verkeken kans ( ):: fatwa tegen energieheffingen Mio TOE Groei scenarios Energie gebruik Overcapaciteit Efficiëntie scenario Jaar 21

22 Gt CO2 per jaar De laatste kans op duurzame ontwikkeling 0 Gemiste kans in 1980 Gestort 25 Laatste Kans Rampen Paniek 1850 Jaar

23 Meer weten? Boek (Nl.) Website (English) 10,

24 Oil peak Global warming of +2 C, +3 C, and +4 C Supply Peak +3 C Supply Peak +4 C Gb/yr Oil Use Demand Peak +2 C Past Oil Sales 2013 Time Years 24