Raadsbijlage GEMEENTEBESTUUR

Transcriptie

1 Raadsbijlage GEMEENTEBESTUUR Oplegnotitie invoering bestuurlijke strafbeschikking raadsnummer team VHBOP steller S. Helsen doorkiesnummer Invoering bestuurlijke strafbeschikking In de huidige praktijk heeft de gemeente Venlo onder meer buitengewone opsporingsambtenaren (BOA s) in dienst die proces-verbaal kunnen opmaken of transacties kunnen aanbieden voor overlastfeiten (APV en Afvalstoffenverordening). De BOA s leveren hun processen-verbaal aan bij de politie die afhankelijk van de ernst van de geconstateerde feiten zorgdraagt voor verdere afhandeling van het aangeleverde, richting ofwel het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) voor inning van de boetes, ofwel het Openbaar Ministerie (OM) voor verdere beoordeling (Venlo doet dit overigens zelf). De gemeente Venlo werkt al jaren met BOA s. De gemeente heeft bij invoering van de bestuurlijke strafbeschikking een 24-uurs verantwoordelijkheid voor de handhaving van de overlast in de openbare ruimte. De politie blijft wel bevoegd, maar zal geen stelselmatige aandacht schenken aan de overlastfeiten (wel bij heterdaadsituaties en bij escalatierisico). De gemeente bepaalt de capaciteit en prioriteit in de handhaving door de gemeentelijke BOA s. Elke gemeente regelt zelf hoe ze omgaat met de 24-uursverantwoordelijkheid en kan daarbij samenwerking zoeken met omliggende gemeente(n). Hierover heeft de gemeente Venlo afspraken gemaakt met de politie: de politie blijft bij invoering op dezelfde wijze omgaan met overlastmeldingen als nu het geval is, dat wil zeggen dat de gemeente niet 24 uur per dag beschikbaar hoeft te zijn, maar dat de politie de overlastmeldingen verzamelt en doorgeeft aan de gemeente die deze eventueel de volgende dag kan afdoen. Invoering van de bestuurlijke strafbeschikking heeft als voordelen, dat er eenduidigheid is voor de burger omdat politie en gemeente hetzelfde rechtssysteem (strafrecht) en dezelfde rechtsbescherming gebruiken. Ook betekent de bestuurlijke strafbeschikking financiële opbrengsten ( 40 per proces-verbaal overlastfeit). Wanneer niet voor dit instrument wordt gekozen, heeft de gemeente per 1 december 2010 géén financiële opbrengsten uit de uitgeschreven processen-verbaal voor overlast en blijft de huidige praktijk bestaan zoals boven aangegeven. Nadelen aan de invoering zijn er niet. Voor een uitgebreide beschrijving van de gang van zaken wordt verwezen naar de bijlage van het raadsvoorstel:de notitie van de regionale werkgroep.

2 Raadsvoorstel GEMEENTEBESTUUR onderwe rp Invoering bestuurlijke strafbeschikking per 1 december 2010 raadsnummer bijlage(n) diversen datum collegevergadering 18 mei 2010 registratienummer team VHBOP steller S. Helsen doorkiesnummer s.helsen@venlo.nl datum raadsvergadering 23 juni Aanleiding Het betreft de invoering van de bestuurlijke strafbeschikking voor het handhaven van overlast in de openbare ruimte (APV en afvalstoffenverordening/kleine ergernissen) per 1 december Een en ander conform het advies van de regionale werkgroep Noord- en Midden- Limburg in de notitie Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of? (zie bijlage) vastgesteld door het regionaal college van de politieregio Limburg-Noord d.d. 25 sep tember 2009 en het collegebesluit d.d. 1 mei Gelet op het feit dat de gemeente Venlo de overtredingen die onder de bestuurlijk e strafbeschikking vallen al door BOA s (Buitengewoon opsporingsambtenaren) laat handhaven, betekent dat deze invoering geen grote consequenties heeft voor Venlose situatie, zoals nader toegelicht zal worden. 2. Inleiding Relatie met integraal veiligheidsbeleid In het door de gemeenteraad vastgestelde integraal veiligheidsbeleid Venlo duurzaam veilig is opgenomen om overlast in de gemeente Venlo te verminderen en het veiligheidsgevoel van burgers te verhogen. Uit de meest recente Stadspeiling komt naar voren dat burgers veel overlast ervaren van met name hondenpoep en zwerfafval. De invoering van de bestuurlijke strafbeschikking is onderdeel van de aanpak van overlast en kleine ergernissen. Wettelijke mogelijkheden handhaving overlast In december 2007 is de Eerste Kamer akkoord gegaan met het wetsvoorstel bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte. Het wetsvoorstel bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen is verworpen. De wet bestuurlijke boete overlast openbare ruimte is 14 januari 2009 in werking getreden. Nog geen enkele gemeente in Nederland heeft voor dit instrument gekozen. Op 1 februari 2008 is de eerste fase van de Wet OM-afdoening gestart. De invoering van de bestuurlijke strafbeschikking, onderdeel van de Wet OM-afdoening, is 1 januari 2009 in

3 Raadsvoorstel werking getreden voor de vier grootste gemeenten in Nederland (G4). Per 1 januari 2010 kregen ook andere gemeenten de mogelijkheid om de bestuurlijke strafbeschikking in te voeren. Er geldt hiervoor een gefaseerde invoering per arrondissementsparket. Gemeenten van het arrondissement Roermond krijgen de mogelijkheid om per 1 december 2010 de bestuurlijke strafbeschikking in te voeren, indien de gemeenten vóór 1 september 2010 hierover hebben besloten. In de openbare ruimte van Venlo treden al toezichthouders en buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA's) op tegen overlast en kleine ergernissen. Voor de overlastfeiten ( 40,-) en voor parkeerbeschikkingen ( 25,-) ontvangt de gemeente sinds 1 januari 2009 een vergoeding. Over het jaar 2009 heeft de gemeente Venlo ,00 ontvangen. Maakt een gemeente geen keuze voor invoering van de bestuurlijke boete of de bestuurlijke strafbeschikking, dan worden de overlastfeiten en beschikkingen afgedaan met de politiestrafbeschikking. De gemeente ontvangt dan géén financiële vergoeding meer. 3. Besluit regionaal college Politie Limburg-Noord In september 2009 heeft het Regionaal College van de Politie Limburg-Noord ingestemd met de notitie Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...?. De gemeenten in de politieregio Limburg-Noord (met uitzondering van de gemeente Roerdalen) stemden in met het advies van de regionale werkgroep om het college van B&W en/of de gemeenteraad te adviseren de bestuurlijke strafbeschikking in te voeren. De oorspronkelijke invoeringsdatum van 1 april 2010 werd niet haalbaar geacht en daarom is (regionaal) gekozen om de bestuurlijke strafbeschikking per 1 december 2010 in te voeren (conform het landelijke uitrolschema). De regionale notitie is hierop aangepast. Het regionaal college van de Politie Limburg-Noord (burgemeesters, hoofdofficier van justitie, korpschef) heeft d.d. 25 september 2009 geadviseerd om in alle gemeenten van de regio te kiezen voor de bestuurlijke strafbeschikking. Argumenten: Invoering van de bestuurlijke strafbeschikking biedt eenduidigheid voor de burger, omdat politie en gemeenten hetzelfde rechtssysteem (strafrecht) en dezelfde rechtsbescherming gebruiken. De bestuurlijke strafbeschikking betekent minder administratieve (gemeentelijke) lasten dan de invoering van de bestuurlijke boete, zoals: o oplegging besluit en inning doet het CJIB; o de rechtsbescherming wordt verzorgd door het Openbaar Ministerie; o software van de automatisering wordt verzorgd door justitie/cjib; o managementinformatie wordt verzorgd door het CJIB in combinatie met politie- informatie. Bij de bestuurlijke strafbeschikking ontvangt de gemeente een financi ële vergoeding per uitgeschreven proces-verbaal ( 40,- per proces-verbaal voor overlastfeiten). De volledige financiële opbrengsten die gemeenten ontvangen bij de bestuurlijke boete, wegen niet op tegen de administratieve lasten die daarmee gepaard gaan. De gemeente is 24 uur per dag verantwoordelijk voor de overlast in de openbare ruimte (voor APV-feiten die onder de bestuurlijke strafbeschikking vallen). De gemeente bepaalt zelf de capaciteit en prioriteit in de handhaving door de gemeentelijke BOA's. De politie blijft wel bevoegd, maar zal geen stelselmatige 3

4 Raadsvoorstel aandacht schenken aan overlastfeiten (wel bij heterdaadsituaties en bij escalatierisico). Binnen de gemeente Venlo wordt al jaren op deze manier gewerkt door de gemeentelijke BOA's. Met de politie is d.d. 13 april 2010 afgesproken dat zij bij invoering van de bestuurlijke strafbeschikking op dezelfde w ijze blijven omgaan met overlastmeldingen als nu het geval is. 24-uurs verantwoordelijkheid gemeenten bij overlast en de rol van de politie hierin De 24-uurs verantwoordelijkheid voor overlast, die gemeenten krijgen bij invoering van de bestuurlijke strafbeschikking, geldt alleen voor de feiten uit de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en Afvalstoffenverordening die binnen de bestuurlijke strafbeschikking vallen (zoals zonder vergunning organiseren van een evenement, bekladdingen/vandalisme, hinderlijk gedrag, alcohol- en blowverbod, fietsen in voetgangersgebied, hondenoverlast (hondenpoep, aanlijning), wildplassen, het niet correct aanbieden van huishoudelijk afval, zwerfafval, geluidshinder). Het is aan de gemeente zelf om te bepalen welke prioriteitzij aan de handhaving van deze overlast geeft. De 24-uursverantwoordelijkheid geeft aan dat de gemeente niet (langer) een beroep kan doen op de politie om deze overlast structureel/projectmatig aan te pakken. De gemeente hoeft echter niet 24 uur per dag bereikbaar en beschikbaar te zijn, dat is bij de 4 grootste gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) die al met de bestuurlijke strafbeschikking werken, ook niet het geval. Hierover zijn met de politie afspraken gemaakt. De gemeente en de politie blijven gewoon werken zoals ze nu ook doen, zoals hieronder uiteengezet wordt. De situatie is beheersbaar gezien in relatie tot het tijdstip waarop de meeste incidenten voorkomen/plaatsvinden. Handhavend optreden bij overlastfeiten (kleine ergernissen) die onder de bestuurlijke strafbeschikking vallen, is een verantwoordelijkheid van de gemeente, tenzij er sprake is van escalatierisico (bijvoorbeeld in een uitgaansgebied of in nachtelijke uren, of bij geluidshinder) of als de politie zelf het overlastfeit ziet gebeuren (optreden bij heterdaadsituatie). Bij escalatierisico treedt de politie zelfstandig op (bijvoorbeeld bij een burenruzie met geluidsoverlast) óf samen met een BOA (bijvoorbeeld op uitgaansavonden). In de overige gevallen (waar geen escalatierisico is) geeft de politie de overlastmeldingen door aan de gemeente, die de melding (eventueel) de volgende dag afhandelt of bij structurele overlast kiest voor een projectmatige aanpak. In Venlo zijn deze afspraken tussen gemeente en politie er al e n verandert er dus weinig ten opzichte van de huidige afspraken. De politie treedt altijd (handhavend) op, als de politie zelf een overtreding van de APV constateert (heterdaad). De gemeente is doordeweeks overdag telefonisch bereikbaar voor overlastmeld ingen en in de avond en nacht en in het weekend de politie. De Boa s werken zowel overdag als ook s avonds als in de weekenden en dan ook s nachts. Zij zijn dan ook bereikbaar voor de politie om eventueel overlastmeldingen door te geven. Als een gemeente kiest voor de bestuurlijke strafbeschikking kan daarnaast ook nog altijd voor die feiten bestuursrechtelijk worden opgetreden door de gemeente, bijvoorbeeld door het opleggen van een last onder bestuursdwang dan wel last onder dwangsom. Dit kan als blijkt dat de bestuurlijke strafbeschikking niet afdoende is. Naast de op straf gerichte (stafrechtelijke) beschikking kan een op herstel gerichte (bestuursrechtelijke) maatregel 4

5 Raadsvoorstel worden opgelegd. Deze herstelsanctie is niet om de overtreder te straffen, maar om een situatie die in strijd is met de voorschriften op te heffen, of om herhaling daarvan te voorkomen. De feiten die onder de bestuurlijke strafbeschikking vallen levert de gemeente rechtstreeks aan bij het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB), dat het proces-verbaal afhandelt. Alle overige processen-verbaal die de gemeente opmaakt, verlopen via de politie (zoals nu ook gebeurt). Implementatietraject Het CJIB begeleidt de gemeenten in de politieregio Limburg-Noord bij de implementatie van de bestuurlijke strafbeschikking. Het CJIB start hiermee drie maanden vóór de invoering. Daarom adviseert de regionale werkgroep de gemeenten om vóór 1 september 2010 een besluit te nemen over de invoering van de bestuurlijke strafbeschikking. Gemeenten kunnen zelf kiezen om de besluitvorming alleen in het college van B&W te laten plaatsvinden of om dit (ook) in de gemeenteraad te bespreken. 4. Financiële en personele gevolgen De uitvoering van de bestuurlijke strafbeschikking vindt plaats binnen de reguliere personele capaciteit. Per uitgeschreven proces-verbaal ontvangt de gemeente een financiële vergoeding ( 40,- voor overlastfeiten). 5. Communicatie/participatie Extern is overleg gevoerd met de leden van de regionale werkgroep, waarin vertegenwoordigd zijn de vier centrumgemeenten Roermond, Venlo, Venray en Weert, de Politie Limburg-Noord en het Openbaar Ministerie Roermond. Ook is overleg gevoerd met de districtschef van de politie Limburg-Noord. De afspraken tussen gemeente, politie en openbaar ministerie over het optreden bij overlast en de communicatie en informatie-uitwisseling worden vastgelegd in een convenant. Dit onder regie van de regionale werkgroep bestuurlijke strafbeschikking. Een concept-convenant zal najaar 2010 gereed zijn. Ook wordt nog bekeken of er gemeenten behoefte hebben aan een regionale poule van BOA's. Door middel van een persbericht wordt tijdig bekendheid gegeven aan de invoering van de bestuurlijke strafbeschikking overlast openbare ruimte per 1 december Samenvatting Het betreft de instemming met de invoering van de bestuurlijke strafbeschikking voor het handhaven van overlast in de openbare ruimte (APV en afvalstoffenverordening/kleine ergernissen) per 1 december Een en ander conform het advies van de regionale 5

6 Raadsvoorstel werkgroep Noord- en Midden-Limburg in de notitie Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of? (zie bijlage) vastgesteld door het regionaal college van de politieregio Limburg-Noord d.d. 25 september Gelet op het feit dat de gemeente Venlo de overtredingen die onder de bestuurlijk e strafbeschikking vallen al door BOA s (Buitengewoon opsporingsambtenaren) laat handhaven, betekent dat deze invoering geen grote consequenties heeft voor Venlose situatie, zoals nader toegelicht zal worden. Burgemeester en wethouders van Venlo de secretaris de burgemeester Mevrouw W.J.J. Meijering drs. H.M.F. Bruls 6

7 Raadsbesluit GEMEENTERAAD raadsnummer team VHBOP steller S. Helsen doorkiesnummer De raad van de gemeente Venlo; gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 18 mei 2010, nummer gelet op de door het regionaal college van de politieregio Limburg-Noord vastgestelde notitie Bestuurlijke strafbeschikking, bestuurlijke boete, of? ;; besluit In te stemmen met de invoering van de bestuurlijke strafbeschikking voor handhaving van overlast in de openbare ruimte (kleine ergernissen) per 1 december 2010, conform de door het regionaal college van de politieregio Limburg-Noord vastgestelde notitie Bestuurlijke strafbeschikking, bestuurlijke boete, of? ; Aldus besloten in de openbare vergadering van 23 juni De griffier De voorzitter

8 Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of? Een advies voor de gemeenten in Noord- en Midden-Limburg Definitieve versie Oktober 2009

9 Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of? Een advies voor de gemeenten in Noord- en Midden-Limburg Noord- en Midden-Limburg, oktober Regionale werkgroep bestuurlijke boete of bestuurlijke strafbeschikking. Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 9

10 Vastgesteld in de Regionale Beheersdriehoek van de Politie Limburg-Noord op 18 juni Vastgesteld in het Dagelijks Bestuur (DB) van de Politie Limburg-Noord op 2 juli Vaststellen in het Regionaal College van de Politie Limburg-Noord op 25 september Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 10

11 Inhoudsopgave Samenvatting 4 1. Inleiding Aanleiding Achtergrond bij het thema Leeswijzer 7 2. Overlast en handhaving in de politieregio Limburg-Noord Objectieve en subjectieve overlast Gemeentelijke handhavers en uitgeschreven processen-verbaal 9 3. Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking of bestaande handhavingspraktijk? De bestuurlijke boete en bestuurlijke strafbeschikking vergeleken Huidige handhavingspraktijk continueren Advies: bestuurlijke strafbeschikking Overweging keuze bestuurlijke strafbeschikking Besluitvormingsproces invoering bestuurlijke strafbeschikking 14 Bijlage 1: Overzicht van het aantal overlastincidenten per gemeente 15 Bijlage 2: Overzicht van gemeentelijke instroom bij het CJIB 17 Bijlage 3: Inhoud en werkwijze bestuurlijke boete en bestuurlijke strafbeschikking 18 Bijlage 4: Invoering van de bestuurlijke strafbeschikking: wat moet er worden geregeld?22 Bijlage 5: Feitenlijst 25 Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 11

12 Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 12

13 Samenvatting In december 2007 is de Eerste Kamer akkoord gegaan met het wetsvoorstel Bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte. Het wetsvoorstel bestuurlijke boete fout parkeren en andere lichte verkeersovertredingen is verworpen. De Wet bestuurlijke boete overlast openbare ruimte is 14 januari 2009 in werking getreden. Op 1 februari 2008 is de eerste fase van de Wet OM-afdoening gestart. De invoering van de bestuurlijke strafbeschikking, onderdeel van de Wet OM-afdoening, is 1 januari 2009 in werking getreden voor de vier grootste gemeenten in Nederland (de G4). Per 1 januari 2010 krijgen alle gemeenten de mogelijkheid om de bestuurlijke strafbeschikking in te voeren, maar geldt er wel een gefaseerde invoering per arrondissement. Indien gemeenten in de politieregio Limburg-Noord vóór 1 september 2010 een besluit nemen over de invoering van de bestuurlijke strafbeschikking, kan de implementatie starten per 1 december Gemeenten kunnen één van beide instrumenten inzetten: of de bestuurlijke boete of de bestuurlijke strafbeschikking. Ook is het mogelijk om geen van beide instrumenten te kiezen en de huidige handhavingspraktijk voort te zetten. De gemeenten kiezen dan voor de politiestrafbeschikking. Een regionale werkgroep is op verzoek van het Dagelijks Bestuur van de Politie Limburg- Noord met het thema bestuurlijke boete/strafbeschikking aan de slag gegaan. Allereerst is een inventarisatie gemaakt van de mate van (objectieve en subjectieve) overlast per gemeente, het aantal BOA s per gemeente en de (gemeentelijke) instroom van feiten bij het Centraal Justiteel Incasso Bureau (CJIB). De voor- en nadelen van de bestuurlijke boete, van de bestuurlijke strafbeschikking en van de huidige handhavingspraktijk, heeft de regionale werkgroep op een rij gezet en afgewogen. De regionale werkgroep komt op basis hiervan tot het advies om per 1 december 2010 de bestuurlijke strafbeschikking in te voeren in de gemeenten van Noord- en Midden-Limburg. Invoering van de bestuurlijke strafbeschikking heeft als voordelen, dat er eenduidigheid is voor de burger omdat politie en gemeente hetzelfde rechtssysteem (strafrecht) en dezelfde rechtsbescherming gebruiken. Ook betekent de bestuurlijke strafbeschikking minder administratieve lasten dan de bestuurlijke boete. De financiële opbrengst van de bestuurlijke strafbeschikking is deels voor de gemeente. Wanneer voor geen van beide instrumenten wordt gekozen, heeft de gemeente (die binnen het arrondissement Roermond valt) per 1 december 2010 géén financiële opbrengsten uit de uitgeschreven processen-verbaal voor overlast. De meeste gemeenten zullen, met name na de gemeentelijke herindeling in Noord- Limburg, per 1 januari 2010 over gemeentelijke BOA s beschikken. Die zijn nodig om een bestuurlijke strafbeschikking op te leggen. Bij de bestuurlijke strafbeschikking ontvangt de gemeente een deel van de financiële opbrengst (voor overlastfeiten is dat een bedrag van 40,- en voor parkeerfeiten 25,-). Uitgaande van de in het derde kwartaal 2008 binnengekomen processen-verbaal voor overlastfeiten en parkeerbeschikkingen bij het CJIB (aangeleverd volgens de gemeentecode) zou dit regionaal een bedrag van ,- aan inkomsten zijn. Per jaar zal dit regionaal neerkomen op in totaal zo n 1 Uit een brief van het ministerie van justitie d.d. 4 juni 2009 blijkt dat de bestuurlijke strafbeschikking overlast openbare ruimte gefaseerd wordt ingevoerd. Het arrondissement Roermond (politieregio Limburg-Noord) komt vanaf 1 december 2010 in aanmerking voor invoering van de bestuurlijke strafbeschikking. Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 13

14 ,- (of meer als de gemeentelijke handhaving wordt geïntensiveerd). De gemeente heeft bij invoering van de bestuurlijke strafbeschikking een 24-uurs verantwoordelijkheid voor de handhaving van de overlast in de openbare ruimte. De politie blijft wel bevoegd, maar zal geen stelselmatige aandacht schenken aan de overlastfeiten. De gemeente bepaalt de capaciteit en prioriteit in de handhaving door de gemeentelijke BOA s. Elke gemeente regelt zelf hoe ze omgaat met de 24-uursverantwoordelijkheid en kan daarbij samenwerking zoeken met omliggende gemeente(n) en/of centrumgemeenten (bespreken op districtelijke niveau). Deze regionale notitie zal regionaal de volgende besluitvormingsprocedure volgen; Agendering Regionale Beheersdriehoek Politie Limburg-Noord (18 juni 2009) Agendering Dagelijks Bestuur Politie Limburg-Noord (2 juli 2009). Agendering Regionaal College Politie Limburg-Noord (25 september 2009). Agendering Districtelijke Driehoeken (oktober 2009). Aan het Regionaal College wordt voorgesteld om in te stemmen met het regionale advies, oftewel in te stemmen met invoering van de bestuurlijke strafbeschikking in alle gemeenten van Noord- en Midden-Limburg. Vervolgens worden op districtelijk niveau (in het districtelijk driehoeksoverleg) de volgende afspraken gemaakt. Afspraken over de mate waarin de gemeentelijke BOA s per 1 december 2010 optreden bij overlast (capaciteit en prioriteit) en in welke mate de politie dit nog (tijdelijk) doet. De politie blijft wel bevoegd, maar zal geen stelselmatige aandacht schenken aan de overlastfeiten. Er worden tevens afspraken gemaakt over prioriteitstelling, de achtervang van de politie bij escalaties, de inzet van politie naast de BOA s en de communicatie en informatie-uitwisseling tussen BOA en politie. Elke gemeente is zelf verantwoordelijk voor de 24-uurs verantwoordelijkheid bij overlast in de openbare ruimte, maar binnen het districtelijk driehoeksoverleg kunnen wel afspraken over de samenwerking worden gemaakt met omliggende gemeente(n) en/of centrumgemeente(n). Daarnaast moeten met het oog op het direct toezichthouderschap van de korpschef op de BOA afspraken gemaakt worden over het leveren van de informatie noodzakelijk voor uitvoering van het toezichthouderschap, en het bespreken van de taakuitvoering van de BOA s. Het openbaar ministerie is verantwoordelijk voor het toezicht op de uitoefening van de opsporingsbevoegdheid door de gemeentelijke BOA s. De gemeente moet vooraf aangeven, op welke manier de BOA s worden ingezet en hoeveel processen-verbaal hier naar verwachting uit voortkomen. Daarnaast moet duidelijk worden hoe de gemeente anticipeert op eventuele klachten over het optreden en het eventueel gebruik van geweld door BOA s. Aan het eind van elk jaar moet de gemeente inzicht geven in de mate waarin de verwachtingen zijn uitgekomen. De ambtelijke voorbereiding van deze afspraken vindt plaats in de agendacommissie van de driehoek. Na besluitvorming in het Regionaal College en de gemaakte afspraken in het districtelijk direhoeksoverleg, onderneemt de gemeente de volgende stappen: Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 14

15 1. 2. Het College van B&W legt de gemeenteraad vóór 1 september 2010 een raadsvoorstel voor met het advies om per 1 december 2010 over te gaan tot invoering van de bestuurlijke strafbeschikking. In het raadsvoorstel wordt ook aangegeven hoe de lokale handhaving van overlast is vormgegeven en welke afspraken hierover met de politie en het OM (en eventueel andere gemeenten) zijn gemaakt (een voorbeeld van een raadsvoorstel wordt na het regionale besluitvormingsproces opgesteld en verspreid onder alle gemeenten). Na besluitvorming in de gemeenteraad zorgt de gemeente per 1 december 2010 (in afstemming met politie en openbaar ministerie) voor de praktische uitvoering van de bestuurlijke strafbeschikking op lokaal niveau (zie bijlage 4). Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 15

16 Inleiding Aanleiding Eind 2005 heeft het Dagelijks Bestuur van de Politie Limburg-Noord afgesproken om gemeentelijke best practices regionaal te delen, maar ook om nieuwe thema s regionaal op te pakken. Alle gemeenten kunnen hiermee hun voordeel doen en de aanpak kan bovendien op een meer uniforme wijze plaatsvinden. In het secretarissenoverleg van de districtelijke driehoeken zijn vervolgens thema s benoemd, die hiervoor in aanmerking komen. Een van die thema s betreft `bestuurlijke boete, strafbeschikking, of...?. Een regionale werkgroep is, nadat het wetsvoorstel bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte in december 2007 door de Eerste Kamer is goedgekeurd, met dit thema aan de slag gegaan. De regionale werkgroep bestaat uit (ambtelijke) vertegenwoordigers van de vier centrumgemeenten Venlo, Venray, Roermond en Weert, de politie Limburg-Noord en het Openbaar Ministerie 2. De werkgroep heeft bij het opstellen van deze regionale notitie dankbaar gebruik gemaakt van de door het Servicecentrum Handhaving uitgebrachte handreiking Handhaving van overlast in het publieke domein: bestuurlijke boete, strafbeschikking, of? (versie 2.0, oktober 2008) en van reeds opgestelde (concept)notities van de gemeente Venlo. De regionale werkgroep heeft zich naar aanleiding van de goedkeuring van het wetsvoorstel bestuurlijke boete overlast in de openbare ruimte eind 2007 door de Eerste Kamer, gebogen over de drie mogelijkheden die hierdoor ontstaan, namelijk: invoering van de bestuurlijke boete voor overlast in de openbare ruimte (APV en afvalstoffenverordening); invoering van de bestuurlijke strafbeschikking (onderdeel van de Wet OM-afdoening); het continueren van de bestaande handhavingspraktijk (d.w.z. oplegging politiestrafbeschikking). De opdracht van de regionale werkgroep is om tot een keuze te komen over de inzet van de drie mogelijkheden: invoering bestuurlijke boete, invoering bestuurlijke strafbeschikking of voortzetting van de huidige handhavingspraktijk (d.w.z. oplegging politiestrafbeschikking). In deze regionale notitie komen de voor- en nadelen van de drie genoemde mogelijkheden aan de orde en wordt een beeld geschetst van de mate van overlast en het aantal uitgeschreven processen-verbaal in de gemeenten van de politieregio Limburg-Noord. Op basis hiervan komt de regionale werkgroep aan het einde van de notitie tot een advies voor de gemeenten in de politieregio Limburg-Noord. De regionale werkgroep bestuurlijke boete of bestuurlijke strafbeschikking heeft raakvlakken met de regionale werkgroep toezicht in het publieke domein 3. De uitkomsten van deze notitie zullen dan ook worden meegenomen bij de uitwerking van het thema toezicht in het publieke domein. 2 De werkgroep bestaat uit: Mark van Blerk (gemeente Roermond), Sandra Helsen (gemeente Venlo), Maria Verheijen/Annelies Smits (gemeente Venray), Petra Bulk (gemeente Weert), Vester Scheepers (Openbaar Ministerie Roermond) en Daniëlle Vinken (Politie Limburg-Noord) 3 Op 22 mei 2008 heeft de Regionale Beheersdriehoek van de Politie Limburg-Noord ingestemd met de instelling van de werkgroep toezicht in het publieke domein en de opdracht (zie annotatie Contouren opdracht werkgroep Toezicht in het publieke domein van 15 mei 2008, afdeling Kabinet van de Politie Limburg-Noord). De gemeente Roermond is trekker van deze werkgroep. De werkgroep zal in 2009 van start gaan met de uitvoering van de opdracht. Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 16

17 Achtergrond bij het thema In het kabinetsprogramma Naar een veiliger samenleving is de aanzet gegeven voor het invoeren van de mogelijkheid tot het treffen van bestuurlijke boeten. Daaraan ligt de gedachte ten grondslag dat de slagkracht van de overheid kan toenemen als de gemeenten meer mogelijkheden krijgen tot bestuurlijke handhaving, zodat politie en justitie zich kunnen concentreren op de bestrijding van criminaliteit. Het landelijk beschikbaar stellen van instrumentarium in de vorm van formele wetgeving is daartoe dienstig. In de huidige praktijk hebben veel gemeenten onder meer buitengewone opsporingsambtenaren (BOA s) in dienst die al naar gelang hun daartoe strekkende bevoegdheid proces-verbaal kunnen opmaken, transacties kunnen aanbieden en WAHVbeschikkingen 4 kunnen uitvaardigen. De BOA s leveren hun processen-verbaal aan bij de politie die afhankelijk van de ernst van de geconstateerde feiten zorgdraagt voor verdere afhandeling van het aangeleverde, richting ofwel het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) voor inning van de boetes, ofwel het Openbaar Ministerie (OM) voor verdere beoordeling en afhandeling (Venlo en Roermond doen dit overigens zelf). De gemeenten die geen BOA s in dienst hebben, laten de strafrechtelijke handhaving over aan de politie. In deze praktijk kunnen wijzigingen optreden door de komst van twee nieuwe instrumenten: de bestuurlijke boete en de (bestuurlijke) strafbeschikking. Er waren oorspronkelijk twee wetsvoorstellen ingediend betreffende de bestuurlijke boete. Daarin werd geregeld dat in bepaalde gevallen een bestuursrechtelijke boetebeschikking in de plaats kon komen van een strafrechtelijke sanctie. Het ene wetsvoorstel betrof een wijziging van de Wegenverkeerswet en ging over foutparkeren en andere lichte verkeersovertredingen, zoals bijvoorbeeld stilstaan waar dat niet mag en fietsen over de stoep. Het andere wetsvoorstel wijzigt de Gemeentewet en gaat over overlast in de openbare ruimte zoals bijvoorbeeld graffiti, wildplassen en zwerfafval. Alleen dit laatste wetsvoorstel (inzake overlast) heeft het gehaald in de Eerste Kamer. De bestuurlijke boete is 14 januari 2009 in werking getreden voor alle gemeenten. De bestuurlijke strafbeschikking is per 1 januari 2009 in werking getreden voor de vier grote gemeenten (G4) 5. Voor de overige gemeenten is de wet 1 januari 2009 gedeeltelijk in werking getreden (alleen voor de elementen feitenbereik en verruimde vergoedingsregeling). Per 1 januari 2010 zal de bestuurlijke strafbeschikking voor alle gemeenten geheel in werking treden (dus inclusief de elementen: werken onder het regiem van de OM-beleidsregels en het geautomatiseerd aanleveren van strafbeschikkingen overlast bij het CJIB), maar geldt er een gefaseerde invoering per arrondissement. 6 Leeswijzer In hoofdstuk 2 komt de mate van (objectieve en subjectieve) overlast in de politieregio Limburg-Noord aan de orde. Ook biedt dit hoofdstuk inzicht in het aantal BOA s dat in dienst is 4 Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften. 5 De G4 bestaat uit: Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag. 6 Uit een brief van het ministerie van justitie d.d. 4 juni 2009 blijkt dat de bestuurlijke strafbeschikking overlast openbare ruimte gefaseerd wordt ingevoerd. Het arrondissement Roermond (politieregio Limburg-Noord) komt vanaf 1 december 2010 in aanmerking voor invoering van de bestuurlijke strafbeschikking. Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 17

18 van de gemeenten in Noord- en Midden-Limburg en hoeveel processen-verbaal er in totaal (door BOA s en politie) zijn uitgeschreven de afgelopen jaren. Hoofdstuk 3 beschrijft de overeenkomsten en verschillen tussen de bestuurlijke boete, de bestuurlijke strafbeschikking en de huidige handhavingspraktijk (toepassing politiestrafbeschikking). Hoofdstuk 4 verwoordt het advies van de regionale werkgroep. Het advies is om bij gemeenten die BOA s in dienst hebben, over te gaan tot invoering van de bestuurlijke strafbeschikking. Ook zijn in dit hoofdstuk het regionale en lokale besluitvormingsproces weergegeven. In de bijlagen zijn opgenomen: een overzicht van aantal bij de politie geregistreerde overlastincidenten per gemeente (bijlage 1); overzicht van bij het CJIB met de Gemeentecode aangeleverde parkeerbeschikkingen en overlastfeiten (bijlage 2); tekstuele toelichting inhoud en werkwijze bestuurlijke boete en bestuurlijke strafbeschikking (bijlage 3); praktische zaken rondom de invoering van de bestuurlijke strafbeschikking (bijlage 4); de feitenlijst, versie september 2008 (bijlage 5). Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 18

19 Overlast en handhaving in de politieregio Limburg-Noord De mate van overlastproblematiek is van belang voor de keuze of gebruik wordt gemaakt van de bestuurlijke boete, strafbeschikking of het continueren van de bestaande handhavingspraktijk. Dit hoofdstuk gaat dan ook in op de geregistreerde overlast (objectief) en de ervaren overlast (subjectief). Verder geeft dit hoofdstuk een beeld van de huidige handhavingspraktijk in de gemeenten van de politieregio Limburg-Noord en het aantal uitgeschreven processen-verbaal. Objectieve en subjectieve overlast In tabel 1 is het aantal (bij de politie geregistreerde) incidenten overlast door asociaal gedrag en overlast door drugs/alcohol 7 weergegeven per district voor de jaren 2006, 2007 en 2008 (objectieve overlast) 8. In de bijlage zijn de aantallen per gemeente terug te vinden over de jaren Tabel 1: aantal incidenten overlast binnen de overlasttypen overlast door asociaal gedrag en overlast door drugs/alcohol, bron: Politie Limburg-Noord Overlast door asociaal gedrag Overlast door drugs/alcohol TOTAAL District Midden Limburg District Venlo District Venray Politieregio Limburg- Noord De gemeenten in de politieregio Limburg-Noord tellen in totaal in 2008 ruim overlastincidenten op het gebied van asociaal gedrag en drugs/alcohol. In de jaren ervoor lag het totaal aantal incidenten hoger, namelijk ruim incidenten. Tabel 2 geeft de ervaren overlast weer van een aantal overlastvormen (subjectieve overlast). De gegevens zijn afkomstig van de Veiligheidsmonitor Rijk. Respondenten is gevraagd of de overlastvormen vaak voorkomen in hun woonbuurt. De gegevens zijn alleen voor de totale politieregio Limburg-Noord bekend (en dus niet per gemeente). Uit tabel 2 blijkt dat in 2008 alleen hondenpoep op straat in Limburg-Noord (36%) volgens de respondenten vaker voorkomt dan gemiddeld in Nederland (33,4%). Tabel 2: ervaren overlast, percentage van de respondenten dat aangeeft dat de overlast vaak voorkomt, bron: Veiligheidsmonitor Rijk Ervaren overlast Limburg-Noord Nederland Dronken mensen op straat Mensen worden op straat lastig gevallen Drugsoverlast Overlast door omwonenden Overlast door jongeren Bekladding van muren, gebouwen Rommel op straat Hondenpoep op straat De werkgroep realiseert zich dat niet alle overtredingen uit de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en de afvalstoffenverordening hierin zijn opgenomen. Om echter toch een beeld te krijgen van de mate van overlast in de verschillende gemeenten, is gebruik gemaakt van de overlastdefinities, zoals die regionaal zijn vastgesteld. 8 De definities overlast door asociaal gedrag en overlast door drugs/alcohol zijn regionaal afgestemd en afkomstig van de Politie Limburg-Noord. Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 19

20 Vernieling straatmeubilair Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 20

21 Gemeentelijke handhavers en uitgeschreven processen-verbaal In tabel 3 is het aantal APV-controleurs, parkeercontroleurs en APV/parkeercontroleurs weergegeven. In de tabel is het aantal personen met een BOA-functie per gemeente en per district weergegeven. Onderaan de tabel is een aantal opmerkingen bij de tabel opgenomen. Tabel 3: aantal personen (geen fte s) per gemeente met de functie Buitengewoon Opsporingsambtenaren (BOA s), bron: de gemeenten in Noord- en Midden-Limburg (oktober 2008). Gemeente aantal APVcontroleurs aantal parkeercontroleurs aantal APV-/ parkeercontroleurs Totaal BOA's openbare ruimte Echt-Susteren Leudal Maasgouw Nederweert Roerdalen Roermond Weert District Midden-Limburg Arcen en Velden Beesel Helden Kessel Maasbree Meijel Venlo District Venlo Bergen Gennep Horst aan de Maas Meerlo-Wanssum Mook en Middelaar Sevenum Venray District Venray TOTAAL GEMEENTEN * de gemeenten Meerlo-Wanssum, Horst aan de Maas en Sevenum maken in het kader van het samenwerkingsverband ook gebruik van de BOA s van de gemeente Venray. Ook boa s van de groene brigade (provincie) worden ingezet. * een aantal gemeenten maakt naast eigen BOA s ook gebruik van ingehuurde BOA s via een particulier bedrijf. Deze ingehuurde BOA s zijn niet in het schema opgenomen. * sommige gemeenten hebben een gemeentelijk opsporingsambtenaar (GOA) in dienst, die ook voor APV-overtredingen en parkeerovertredingen kan worden ingezet. * De gemeente Gennep heeft twee toezichthouders (geen BOA-functie). Eén ervan is momenteel in opleiding om de BOA-status te krijgen. * De gemeente Echt-Susteren huurt de BOA-capaciteit in bij de gemeente Roermond. In totaal tellen de gemeenten in de politieregio Limburg-Noord 82 BOA s die APV-controleur en/of parkeercontroleur zijn. Van deze 82 BOA s zijn er 77 die bevoegd zijn op te treden tegen overtredingen op basis van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en de afvalstoffenverordening. Een aantal (kleinere en middelgrote) gemeenten in de regio heeft zelf geen BOA s in dienst en is meer afhankelijk van de inzet van de politie op het terrein van overlast in de openbare ruimte. Na het traject van gemeentelijke herindeling in Noord-Limburg zullen echter (vrijwel) alle gemeenten in de politieregio Limburg-Noord een BOA-functie hebben. Er worden regelmatig processen-verbaal uitgeschreven voor overlastfeiten en parkeerbeschikkingen. In tabel 4 is per district het aantal in het derde kwartaal 2008 bij het CJIB binnengekomen processen-verbaal voor overlastfeiten en parkeerbeschikking Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 21

22 opgenomen, aangeleverd volgens de gemeentecode (GM-code). Tevens is aangegeven tot welke financiële inkomsten dit voor het derde kwartaal 2008 zou opleveren, als de nieuwe PVvergoeding zou gelden ( 25,- voor parkeerfeiten en 40,- voor overlastfeiten). In bijlage 2 is dezelfde tabel weergegeven, maar dan per gemeente. Tabel 4: instroom bij het CJIB waarvoor het ministerie van Justitie een PV-vergoeding kan toekennen, uitgesplitst naar overlastfeiten en parkeerbeschikkingen, aangeleverd bij het CJIB volgens de GM-code (gemeentecode), derde kwartaal 2008, bron: Servicecentrum Handhaving. Instroom CJIB (gemeentecode) 3 e kwartaal 2008 Parkeerfeiten Overlastfeiten Parkeerfeiten TOTAAL INKOMSTEN 3 e kwartaal 2008 (uitgaande van nieuwe PV-regeling, die geldt per 1 januari 2009) Overlastfeiten á 25,- á 40,- District Midden-Limburg District Venlo District Venray Politieregio Limburg Noord In het derde kwartaal van 2008 zijn regionaal PV s voor parkeerfeiten en 133 PV s voor overlastfeiten bij het CJIB ingestroomd (aangeleverd met de gemeentecode). Indien de nieuwe PV-regeling, die 1 januari 2009 in werking is getreden, zou gelden, zou dit voor het derde kwartaal van 2008 voor alle gemeenten in Noord- en Midden-Limburg neerkomen op een bedrag van , In werkelijkheid gold in het derde kwartaal van 2008 de oude PV-regeling, waarbij werd uitgegaan van een vergoeding aan de gemeenten van 15,- voor overlastfeiten en 7,50 voor parkeerfeiten. Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 22

23 Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking of bestaande handhavingspraktijk? Dit hoofdstuk gaat nader in op de overeenkomsten en verschillen tussen de bestuurlijke boete en de bestuurlijke strafbeschikking. Ook wordt ingegaan op de voor- en nadelen van beide instrumenten, mede in het licht van voortzetting van de huidige handhavingspraktijk. In bijlage 3 is meer informatie te vinden over de inhoud en werkwijze van de bestuurlijke boete en de bestuurlijke strafbeschikking. De bestuurlijke boete en bestuurlijke strafbeschikking vergeleken De introductie van de nieuwe instrumenten van de bestuurlijke boete en de strafbeschikking geeft de gemeente de gelegenheid om het huidige handhavingsbeleid met betrekking tot de overlast in de publieke ruimte, te heroverwegen, met als uiteindelijke vraag welk instrument de gemeente zal gaan inzetten. De instrumenten bestuurlijke strafbeschikking en bestuurlijke boete kunnen niet beiden door gemeentelijke BOA s worden ingezet voor dezelfde feiten. Effectiviteit van het instrument, evenals de consequenties van de keuze voor één van de instrumenten zullen bepalend moeten zijn voor de uiteindelijke keuze. De hieronder staande keuzematrix biedt inzicht in de overeenkomsten en verschillen tussen de twee nieuwe instrumenten. Tabel 5: overzicht van de twee instrumenten: bestuurlijke boete en (bestuurlijke) strafbeschikking. Bestuurlijke boete (Bestuurlijke) strafbeschikking Recht Bestuursrecht Strafrecht Feiten APV en Afvalstoffenverordening APV en Afvalstoffenverordening Aankondiging besluit BOA uit naam college, danwel burgemeester BOA uit naam college, burgemeester of openbaar ministerie Oplegging besluit Gemeente CJIB namens gemeente Inning boete Gemeente CJIB Rechtsbescherming Bezwaar bij gemeente Verzet bij OM (binnen 2 weken) Beroep bij kantonrechter Zitting bij kantonrechter Hoger beroep bij Hof Leeuwarden Hoger beroep bij Hof Geen hogere eis op zitting mogelijk Hogere eis op zitting mogelijk Schorsende werking Indienen bezwaar heeft schorsende werking Ja rechtsbescherming Hoogte boetes worden AMvB / gemeentelijke verordening (voor zover feit AMvB / richtlijnen OM bepaald in niet in bijlage staat) Zekerheidsstelling Ja Nee Justitieel gegeven Nee Ja, boven de 100,- Recidiveregistratie Nee Nee Jeugdige overtreders Geen boete voor daders onder de 12 jaar. Boete gehalveerd voor daders onder de 16 jaar. Geen strafbeschikking voor daders onder de 12 jaar. Betalingstermijn 6 weken na onherroepelijk worden besluit 30 dagen na uitvaardiging strafbeschikking door CJIB Financien: kosten Kosten uitvoering, inning en rechtsbescherming geheel voor rekening gemeente Kosten uitvoering, inning en rechtsbescherming deels voor gemeente Financien: opbrengsten Opbrengsten geheel voor gemeente Opbrengsten deels voor gemeente Verantwoordelijkheid 24-uurs verantwoordelijkheid voor gemeente 24-uurs verantwoordelijkheid voor gemeente Rol politie Operationeel Te bepalen in driehoeksoverleg Te bepalen in driehoeksoverleg Direct toezichthouder Afspraken over invulling rol als direct toezichthouder Afspraken over invulling rol als direct toezichthouder Rol OM Partner Gemeente moet informatie delen. Gemeente moet informatie delen. Gemeente moet overleggen met OM over aantal mogelijke Toezichthouder Ziet toe op uitoefening van de opsporingsbevoegdheid van de BOA, m.n. op de kwaliteit van de opsporingsproducten. verzetszaken. Ziet toe op uitoefening van de opsporingsbevoegdheid van de BOA, m.n. op de kwaliteit van de opsporingsproducten. Automatisering: software Gemeente Justitie/CJIB Automatisering: hardware Gemeente Gemeente Managementinformatie wordt Gemeente, aanvulling vanuit politie-informatie Vanuit CJIB in combinatie met politie-informatie verzorgd door mogelijk Voorlichting Gemeente verantwoordelijk voor algemene en specifieke voorlichting aan burgers. Gemeente verantwoordelijk voor specifieke voorlichting aan burgers. Vanuit Justitie wordt Eenduidigheid voor burger BOA en politie opereren binnen verschillend systeem met verschillende bevoegdheden en verschillende rechtsbescherming. Binnen een algemene informatie verzorgd. Boa en politie hanteren hetzelfde systeem en dezelfde rechtsbescherming. Onderscheid enkel ten aanzien van bevoegde feiten. Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 23

24 gemeente kan iemand voor overlastgevende feiten een bestuurlijke boete krijgen van de gemeente of een strafbeschikking van de politie. De belangrijkste verschillen tussen de bestuurlijke boete en de bestuurlijke strafbeschikking zijn vetgedrukt in het schema. Beide instrumenten gaan uit van een 24-uurs verantwoordelijkheid voor de handhaving van de overlast door de gemeente. Bij de bestuurlijke boete geldt het bestuursrecht, terwijl de bestuurlijke strafbeschikking uitgaat van het strafrecht (net zoals de politie). Bij de bestuurlijke boete is de gemeente zelf verantwoordelijk voor oplegging van het besluit, de inning van de boete, de rechtsbescherming, de automatisering en het leveren van managementinformatie. De opbrengsten van het proces-verbaal zijn geheel voor de gemeente (de tarieven variëren per overlastfeit 10 ). Bij toepassing van de bestuurlijke strafbeschikking legt het CJIB (namens de gemeente) het besluit op, int het CJIB de boete, kan verzet plaatsvinden bij het OM en verzorgt het CJIB de automatisering en de managementinformatie. De opbrengsten van het proces-verbaal zijn deels voor de gemeente ( 40,- voor overlastfeiten en 25,- voor parkeerfeiten). Met twee elementen van de bestuurlijke strafbeschikking kan per 1 januari 2009 worden gestart, namelijk het feitenbereik en de verruimde vergoedingsregeling. Per 1 januari 2010 kunnen alle gemeenten ook met de andere twee elementen van de bestuurlijke strafbeschikking aan de slag: het werken onder het regiem van de OM-beleidsregels en het geautomatiseerd aanleveren van de strafbeschikkingen overlast bij het CJIB, maar geldt wel een gefaseerde invoering van de strafbeschikking (gemeenten in het arrondissement Roermond/politieregio Limburg-Noord kunnen per 1 december 2010 starten met de implementatie van de bestuurlijke strafbeschikking overlast openbare ruimte, indien het college of de gemeenteraad vóór 1 september 2010 een besluit hierover heeft genomen). Als een gemeente kiest voor de bestuurlijke strafbeschikking kan daarnaast ook nog bestuursrechtelijk worden optreden, bijvoorbeeld door het opleggen van een last onder bestuursdwang dan wel last onder dwangsom. Dit kan als blijkt dat de bestuurlijke strafbeschikking niet afdoende is. Naast de op straf gerichte (stafrechtelijke) beschikking kan een op herstel gerichte (bestuursrechtelijke) maatregel worden opgelegd. Deze herstelsanctie is niet om de overtreder te straffen, maar om een situatie die in strijd is met de voorschriften op te heffen, of om herhaling daarvan te voorkomen. Bij de keuze voor de bestuurlijke boete is het voor de feiten die daaronder vallen niet mogelijk om daarnaast nog een last onder bestuursdwang dan wel last onder dwangsom op te leggen. Huidige handhavingspraktijk continueren De gemeente kan er ook voor kiezen géén van beide instrumenten in te voeren. In dat geval wordt de (strafrechtelijke) aanpak van de overlastfeiten door de politie en/of BOA s gedaan met behulp van de politiestrafbeschikking. Doel is om de processen-verbaal door bestuursorganen/boa s uiteindelijk rechtstreeks aan het CJIB aan te leveren (dus zonder tussenkomst van de politieorganisatie). BOA-zaken die voorheen nog in het Tobias-systeem werden ingevoerd, worden per 1 januari 2009 ingevoerd via de Transactiemodule. 10 Zo staat voor wildplassen en het achterlaten van afval op straat een boete van 90,-, een onaangelijnde hond kost 60,- en met een fiets over een drukke markt fietsen kost 30,-. De bestuurlijke boete kan voor personen nooit hoger zijn dan 340,- en voor rechtspersonen niet hoger dan 2.250,-. Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 24

25 Per 1 januari 2010 is het voor alle gemeenten mogelijk de bestuurlijke boete in te voeren en per 1 december 2010 de bestuurlijke strafbeschikking. Besluit een gemeente in de politieregio Limburg-Noord per 1 december 2010 te kiezen voor voortzetting van de huidige handhavingspraktijk, dan kiest de gemeente voor oplegging van de politiestrafbeschikking. Een politiestrafbeschikking kan alleen worden opgelegd door opsporingsambtenaren (en dus niet door andere personen met een publieke taak belast). De gemeente is niet 24 uur per dag verantwoordelijk voor handhaving van de overlast, zoals dat wel het geval is bij de bestuurlijke boete en strafbeschikking. Het belangrijkste verschil tussen de politiestrafbeschikking en de bestuurlijke boete/strafbeschikking is, dat de gemeente in het geval van de politiestrafbeschikking géén vergoeding ontvangt per uitgeschreven procesverbaal (voor overlastfeiten en parkeerfeiten). Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 25

26 Advies: bestuurlijke strafbeschikking De regionale werkgroep bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking of? adviseert de gemeenten in de politieregio Limburg-Noord per 1 december 2010 te kiezen voor de bestuurlijke strafbeschikking. Overweging keuze bestuurlijke strafbeschikking Vrijwel alle gemeenten hebben (zeker na de herindeling in Noord-Limburg) BOA s in dienst die bevoegd zijn op te treden tegen overlast in de openbare ruimte (APV en afvalstoffenverordening). Om een bestuurlijke strafbeschikking op straat te kunnen aankondigen, moet de gemeente minimaal één BOA in dienst hebben. De politie kan uiteraard altijd een politiestrafbeschikking opleggen bij constatering van een overlastfeit. Het instrument bestuurlijke strafbeschikking kent de meeste voordelen, zoals: eenduidigheid voor de burger omdat gemeente en politie hetzelfde rechtssysteem (strafrecht) en dezelfde rechtsbescherming gebruiken; weinig administratieve lasten voor de gemeenten, omdat: o oplegging van het besluit en de inning van de boete gebeurt door het CJIB; o de rechtsbescherming wordt verzorgd door het openbaar ministerie (dus verzet van de burger bij het openbaar ministerie en geen bezwaarprocedures bij de gemeente); o software van de automatisering wordt verzorgd door justitie/cjib; o managementinformatie wordt verzorgd door het CJIB in combinatie met politieinformatie. de financiële opbrengsten deels voor de gemeente; dit geldt zowel voor de opbrengsten op het gebied van overlast ( 40,- per PV), als op het gebied van parkeerbeschikkingen ( 25,-per PV). Hoewel bij de bestuurlijke boete de financiële opbrengsten van de overlast-pv s geheel voor de gemeente zijn, weegt dit niet op tegen de administratieve lasten die de gemeente erbij krijgt als wordt overgegaan tot invoering van de bestuurlijke boete (zoals opleggen besluit, inning boete, rechtsbescherming (bezwaarprocedures), automatisering, managementrapportages). Wanneer voor geen van beide instrumenten wordt gekozen, en dus de huidige situatie wordt gecontinueerd, heeft de gemeente per 1 december 2010 géén financiële opbrengsten uit de uitgeschreven processen-verbaal voor overlast. Bij de bestuurlijke strafbeschikking ontvangt de gemeente een deel van de financiële opbrengst (voor overlastfeiten is dat een bedrag van 40,- en voor parkeerfeiten 25,-). Uitgaande van de in het derde kwartaal 2008 binnengekomen processen-verbaal voor overlastfeiten en parkeerbeschikkingen bij het CJIB (aangeleverd volgens de gemeentecode) is dit regionaal een bedrag van ,- aan inkomsten. Per jaar zal dit regionaal neerkomen op in totaal zo n ,-. De gemeente heeft bij invoering van de bestuurlijke strafbeschikking een 24-uurs verantwoordelijkheid voor de handhaving van de overlast in de openbare ruimte. De politie blijft wel bevoegd, maar zal geen stelselmatige aandacht schenken aan de overlastfeiten. De gemeente bepaalt de capaciteit en prioriteit in de handhaving door de gemeentelijke BOA s. Elke gemeente regelt zelf hoe ze omgaat met de 24-uursverantwoordelijkheid en kan daarbij samenwerking zoeken met omliggende gemeente(n) en/of centrumgemeenten (bespreken op districtelijke niveau). Bestuurlijke boete, bestuurlijke strafbeschikking, of...? 26