EEUWIG STRAF VERWERKINGSLES. Straffen door de eeuwen heen. Na de rondleiding in het Gevangenismuseum

Transcriptie

1 EEUWIG STRAF Straffen door de eeuwen heen Na de rondleiding in het Gevangenismuseum VERWERKINGSLES

2 Beste leerkracht, Fijn dat u met uw groep 7 of 8 het Gevangenismuseum heeft bezocht. Hopelijk was het bezoek naar wens en hebben u en uw leerlingen genoten. In deze map vindt u een verwerkingsles, waarin gewerkt wordt met de opdrachten die uw leerlingen in het museum hebben gemaakt en waarin nieuwe opdrachten ter verdieping van de stof zijn opgenomen. Mocht u meer tijd willen besteden aan de verwerking van het museumbezoek, kijk dan op onze websites: en Op vindt u bij Basisonderwijs lesmateriaal de digiles Straffen door de eeuwen heen. Deze les bestaat uit twee opdrachten: een tijdbalk met de geschiedenis van straffen en een verdiepingsopdracht in een bepaald tijdvak. Deze digiles is individueel door leerlingen te maken. In de gratis te downloaden lerarenhandleiding leest u er meer over. Op vindt u onder de verschillende personages meer informatie over de geschiedenis van het straffen. Alle informatie is geschreven op het niveau van leerlingen uit groep 7 en 8. Een tijdbalk van de geschiedenis van de straffen bij Gaius van Veenhuizen Een begrippenlijst bij Marieke van Serpentum Laatmiddeleeuwse straffen ( ) bij Dicke Dirck Veenhuizen bij Catootje de Muyter Eenzame opsluiting ( ) bij Zwarte Sjaan Moderne gevangenissen (1950 heden) bij Peter Pang Cornelissen Rechtspraak - bij Diederick Heemskerck van Duijvenbode Wij wensen u en uw leerlingen veel plezier met ons educatieve materiaal. Educatieve dienst Gevangenismuseum Veenhuizen 2

3 VERWERKINGSLES GROEP 7 8 BASISONDERWIJS INHOUD Inleiding en opzet van de les 4 Lesinhoud 5 Introductie in de klas 5 Per onderwerp: groepsgesprek, woordveld, opdracht 5 Straffen Antwoorden van de museumopdrachten Straffen Verdiepingsopdracht Straffen Antwoorden verdiepingsopdracht Straffen Veenhuizen 10 Antwoorden van de museumopdrachten Veenhuizen 11 Antwoorden van de verdiepingsopdracht Veenhuizen 11 Verdiepingsopdracht Veenhuizen 12 Hedendaagse detentie 13 Antwoorden van de museumopdrachten Hedendaagse detentie 14 Verdiepingsopdracht Hedendaagse detentie 16 Antwoorden verdiepingsopdracht Hedendaagse detentie 17 Rechtbank 18 Antwoorden verdiepingsopdracht 18 Verdiepingsopdracht Rechtbank 19 3

4 Inleiding en opzet van de les Uw leerlingen hebben tijdens de rondleiding in het museum kennis gemaakt met verschillende onderwerpen. Zij hebben hierover een korte uitleg gekregen van de rondleider waarna zij bij drie onderwerpen in groepjes een opdracht hebben uitgevoerd. De opdrachten verschilden per groepje; groepje 1 voerde opdracht x uit, groepje 2 opdracht y, groepje 3 opdracht z enzovoorts. De eerste opdracht bij Hedendaagse detentie is voor alle groepen hetzelfde. De opdrachten bestrijken verschillende facetten van een onderwerp en vormen samen een geheel. Het doel van deze verwerkingsles is het samenbrengen van de stukjes losse informatie met betrekking tot een onderwerp, zodat een volledig beeld ontstaat. Dit is deels een herhaling van de stof zoals uw groep die in het museum aangeboden heeft gekregen, deels een verdieping ervan. De onderwerpen worden klassikaal besproken, waarbij u uw leerlingen uitnodigt naar voren te brengen wat zij zich herinneren van de rondleiding en de gemaakte opdrachten met hen doorneemt. Naar aanleiding hiervan wordt op het bord een woordveld* gemaakt. Vervolgens maken de leerlingen per onderwerp een opdracht ter verdieping van de stof. U kunt de verwerkingsles in zijn geheel geven, in losse onderdelen opsplitsen of één van de onderwerpen behandelen. *Met een woordveld inventariseren we de associaties van leerlingen bij een begrip, een gebeurtenis of een verschijnsel. De docent schrijft het centrale begrip op het bord, de leerlingen mogen vervolgens roepen wat hen te binnen schiet of, iets ordelijker, ze krijgen daar één voor één gelegenheid voor. De docent schrijft alle associaties op het bord, zo ontstaat een woordveld. Het is de bedoeling dat een leerling door het zien van zo'n woordveld zich bewust wordt van de samenhang tussen begrippen en tegelijkertijd deze samenhangende begrippen leert onderscheiden. 4

5 Lesinhoud Doel: Werkvorm: Nodig: Verwerking en verdieping van informatie en kennis museumbezoek Groepsgesprek, ordenen in woordveld, maken van opdrachten De in het museum gemaakte opdrachten, schoolbord, papier, verdiepingsopdrachten. Tijdsplanning U kunt deze les net zo lang of kort maken als u zelf zinvol vindt. De verwerkingsles kan in zijn geheel worden gebruikt, in losse onderdelen worden opgesplitst of u kunt ervoor kiezen slechts één of twee van de onderwerpen behandelen. Na de introductie van 10 minuten bent per onderdeel ongeveer een half uur bezig: Groepsgesprek en woordveld per onderwerp ± 15 minuten Opdracht maken en bespreken per onderwerp ± 15 minuten Voorbereiding Bekijk de in het museum gemaakte opdrachten, kopieer voor iedere leerling de gewenste verdiepingsopdrachten. Introductie in de klas, 10 minuten Uw leerlingen zijn in het Gevangenismuseum geweest. Wat vonden zij ervan? Wat was het meest indrukwekkend? Wat vonden ze het minst interessant? Tijdens de rondleiding zijn verschillende onderwerpen aan bod gekomen. Over vier onderwerpen hebben zij opdrachten gemaakt. Kunnen uw leerlingen zich deze herinneren en ze benoemen? Schrijf ze op het bord: Straffen Het leven in Veenhuizen Hedendaagse detentie Luchtplaats / cellenblok Ook hebben de leerlingen plaatsgenomen in de rechtbank. Per onderwerp: groepsgesprek en woordveld veld,, 15 minuten Opdracht, 15 minuten. Deel de in het museum gemaakte opdrachten uit en laat de leerlingen weer dezelfde groepjes als in het museum vormen, zodat ze met elkaar mee kunnen kijken. Kijk per onderwerp wat de leerlingen zich nog herinneren van de rondleiding en bespreek met hen de bijbehorende opdrachten die zij in het museum hebben gemaakt. Suggesties voor vragen en informatie (inclusief antwoord op de museumopdrachten) vindt u op de volgende pagina s. Maak op het bord een woordveld. Laat de leerlingen de bijbehorende verdiepingsopdracht maken. 5

6 Straffen Voorbeelden van vragen voor het groepsgesprek - Wie spoorden de misdadigers op en hoe werd er met hen omgegaan? - Wie bepaalde de straf? - Wat voor straffen waren er en hoe werden ze uitgevoerd? - Wat herinnert ons nu nog aan de straffen van vroeger? - Wat vinden de leerlingen van de straffen van vroeger? - Hoe waren die straffen vergeleken met de straffen nu? - Welke vormen van straffen worden er nu toegepast? (vrijheidsstraffen, taakstraffen, boete) Informatie over straffen Een misdadiger werd opgespoord door de baljuw en zijn schoutsdienaren. Deze verhoorde de misdadiger met een scherp verhoor. Met toestemming van de rechter mocht een gevangene tot een bekentenis gedwongen worden op de pijnbank. Vervolgens kwam een misdadiger in cachot, waar hij aan handen en voeten geketend op een bed van stro lag. De straf werd bepaald door de lokale rechters. Er was nog geen wetboek van strafecht.iedere stad of streek had zijn eigen rechtsregels. Daar hield men zich meestal wel aan; alleen mensen van buiten werden niet altijd even correct behandeld. Er waren verschillende soorten straffen, onder andere: vrijheidstraffen, banstraffen, lijfstraffen en de doodstraf. Iedere straf kende zijn eigen strafwerktuigen, zoals het cachot, boeien, de schandpaal, het brandmerk, de gesel en het beulszwaard. Mensen die een klein misdrijf hadden gepleegd, werden naar het tuchthuis gestuurd. Het tuchthuis voor mannen was het rasphuis, vrouwen gingen naar het spinhuis. De mannen raspten hardhout voor de textielverfindustrie, vrouwen sponnen. Men meende dat het werken de gevangenen op het rechte pad zou brengen. Er werd veel geld verdiend met het werk dat de gevangenen deden, zodat men hen steeds meer als goedkope arbeidskrachten ging beschouwen. Het geld verdween in de zakken van het Stadsbestuur. De meeste straffen waren pijnlijk en wreed. Kinderen werden net zo hardhandig gestraft als volwassenen. De straffen werden uitgevoerd door de beul, ook wel scherprechter genoemd. De straffen werden uitgevoerd op het schavot. Lijken van ter doodgebrachte misdadigers bracht men naar het galgenveld ter waarschuwing en afschrikking. De straffen van vroeger hebben veel indruk gemaakt, we vinden ze terug in heel veel uitdrukkingen en spreekwoorden. 6

7 Antwoorden van de museumopdrachten Straffen S Groep 1 Een misdadiger werd opgespoord door de baljuw en zijn schoutdienaren. Tijdens het verhoor moest een gevangene soms op de pijnbank. In afwachting van de straf kwam een misdadiger in het cachot. De gevangene leefde op water en brood. De straffen werden uitgevoerd door de beul. De straffen werden uitgevoerd op het schavot. Groep 2 Lijfstraf Banstraf Schandstraf Doodstraf Werkstraf = Brandmerk op rug of gezicht = Verbanning uit de stad = Blok aan het been = Radbraken = Rasphuis Groep 3 Waarom is Dicke Dirck opgesloten? > Dicke Dirck is opgesloten omdat hij verdacht wordt van het stelen van een worst. Welke straf krijgt Dicke Dirck? > Dicke Dirck wordt naar het schavot gebracht en aan de schandpaal gebonden. Wat is een schavot? > Een schavot is een soort podium waarop de straffen werden uitgevoerd. Groep 4 Iemand de duimschroeven aandraaien = (A) Iemand dwingen de waarheid te vertellen. Het pispaaltje zijn = (B) Altijd voor gek gezet worden, altijd de schuld krijgen. Iemand voor het blok zetten = (B) Iemand dwingen antwoord te geven. Een blok aan het been zijn = (C) Iemand tot last zijn. Opgroeien voor gal gen rad = (A) Als kind al de criminele kant opgaan. Groep 5 Linker afbeeldingen van boven naar beneden: Schandstenen, Schandbord en Duimschroeven Rechter afbeeldingen van boven naar beneden: Schandton, Houtrasp en Voetkluisters. Groep 6 Wat gebeurt er met Dicke Dirck als hij naar het schavot gebracht wordt? Hij wordt vastgebonden aan een paal: de schandpaal. Iedereen mag hem uitschelden en van alles naar hem gooien. Weet jij waar de uitdrukking het pispaaltje zijn vandaan komt? Dirk vertelt dat het publiek tegen hem aan mag piesen als hij aan de schandpaal vastgebonden is. Dicke Dirck kan wel ergere straffen bedenken. Welke voorbeelden noemt hij? Zweepslagen, hand afhakken. 7

8 VERDIEPINGSOPDRACHT STRAFFEN Vroeger kenden men verschillende soorten straf: vrijheidsstraffen, schandestraffen, lijfstraffen en doodstraffen. Veel straffen van waren spiegelstraffen. Dat betekende dat je werd gestraft naar je misdaad: oog om oog, tand om tand. Had je bijvoorbeeld iemand met je vuisten een flink pak slaag gegeven, dan werden je vingers of je hand afgehakt. Trek een lijntje tussen de straf en het misdrijf die bij elkaar horen.: Spioneren Liegen Geweld gebruiken Een moord plegen Vingers of hand afhakken Dood door ophanging Ogen uitsteken Tong doorboren Vind jij de oog om oog, tand om tand manier een goede methode van straf uitdelen? Ja / Nee, omdat. Wat voor straf wordt tegenwoordig gegeven denk je? Omcirkel jouw antwoord. Spioneren bij een bedrijf Standje Geldboete Taakstraf Gevangenisstraf Liegen in de rechtbank Standje Geldboete Taakstraf Gevangenisstraf Iemand in elkaar slaan Standje Geldboete Taakstraf Gevangenisstraf Een moord plegen Standje Geldboete Taakstraf Gevangenisstraf 8

9 Antwoorden van de verdiepingsopdracht Straffen Spioneren Liegen Geweld gebruiken Een moord plegen Spioneren bij een bedrijf Liegen in de rechtbank Iemand in elkaar slaan Een moord plegen Ogen uitsteken Tong doorboren Vingers of hand afhakken Dood door ophanging Taakstraf, Geldboete of Gevangenisstraf Taakstraf of Gevangenisstraf Geldboete of Gevangenisstraf Gevangenisstraf Lestip Spelletje letje op het smartboard Ga naar ; klik op het portret van Dicke Dirck aan de rechterkant van de pagina. Onder de inleiding staat in een van de rode balkjes Gezegdes met Dicke Dirck. Hier vindt u een spelletje over gezegdes die zijn afgeleid van straffen en rechtspraak uit deze periode. Speel het via uw smartboard met de hele klas. Als het antwoord is gegeven, verschijnt de toelichting in beeld. 9

10 Veenhuizen Voorbeelden van vragen voor het groepsgesprek - Wat was Veenhuizen en wie werden er heen gestuurd? - Hoe leefden de mensen in Veenhuizen? - Wat voor werk deden ze? - Hoe zag het leven van kinderen in Veenhuizen eruit? - Wat zijn verschillen met het leven van de wees- en bedelkinderen in Veenhuizen en hun eigen leven? - Hadden de leerlingen in het Veenhuizen van vroeger willen wonen? Waarom wel of niet? - Waar wonen weeskinderen tegenwoordig? - Wat vinden leerlingen van heropvoeding van landlopers en zwervers door arbeid? - Hoe gaan wij in onze huidige samenleving met zwervers en bedelaars om? Informatie over Veenhuizen De mensen die naar Veenhuizen werden opgezonden noemde men verpleegden, omdat ze moesten genezen van de ziekte die landloperij heet. In de kolonie moesten zij werken; men meende dat het afgelopen zou zijn met het zwerven en bedelen als zij eenmaal een vak hadden geleerd. Alle verpleegden, mannen, vrouwen en kinderen, kregen speciale gestichtkleding. Verpleegden moesten zich aan een strenge dagindeling houden en hadden weinig vrije tijd. Buitenwerkzaamheden waren o.a.: werken op het land; werken in de tuinen van de gestichtmedewerkers; poeptonnen legen; zorgen voor de dieren (paarden, koeien). In de werkplaatsen leerden de verpleegden o.a. smeden, schoenlappen, meubels en klompen maken. In de Kolonie Veenhuizen woonden ook veel kinderen: weeskinderen en kinderen van bedelaars en zwervers. Gezinnen werden van elkaar gescheiden, mannen, vrouwen en kinderen woonden en sliepen apart. De kinderen woonden met 60 personen op een zaal, onder toezicht van één of twee gestichtsmoeders. Tot hun 12 e jaar gingen zij overdag naar school, vanaf hun 13 e tot hun 18 e moesten ze overdag werken en volgden zij avondonderwijs. Daarna mochten de weeskinderen de kolonie verlaten. Sommigen vonden een baantje, anderen kwamen later terug als zwerver of bedelaar. Iedereen die werkte, verdiende geld: het zogenaamde kolonistengeld. De zinken munten met de inscriptie KV (Kolonie Veenhuizen) konden alleen in de koloniewinkel uitgegeven worden. Zo controleerde men de aankopen van de kolonisten en werd voorkomen dat het geld opging aan alcohol. 10

11 Antwoorden van de museumopdrachten Veenhuizen Veenhuizen Groep 1 B. Niet juist, mannen, vrouwen en kinderen werden van elkaar gescheiden. B. Niet juist. Er waren 2 zaalmoeders om voor de kinderen te zorgen. A. Juist. Groep 2 Buiten konden de verpleegden: A. Turf steken B. Poeptonnen legen D. Het land bewerken E. Voor het vee zorgen. De houten plank met overdwars ijzeren randen is B. een schaaf om kool te schaven. Groep 3 De pakken zijn gemaakt van lichtbruine, stevige katoenen stof. Het pak voor mannen bestaat uit een jak met een groene kraag en een broek. Vrouwen droegen een jak en een rok. Groep 4 Waarom is Catootje naar Veenhuizen gestuurd? > Catootje is naar Veenhuizen gestuurd omdat ze een weeskind is. Catootje moet hard werken in Veenhuizen. Wat doet ze s ochtends? > s Ochtends moet Catootje naar school. Groep 5 Catootje moet hard werken in Veenhuizen. Wat doet ze s middags? > s Middags moet Catootje op het land werken. Wat wil Catootje later worden? > Catootje wil graag bij een leuke familie gaan werken als dienstmeisje. Groep 6 S Er stonden poeptonnen in de huizen en de zalen. T Het waren grote emmers met een deksel. A Als de emmer vol was, werd hij leeggegooid. N De gebeurde in een speciale wagen. K De wagen werd de eau-de-cologne wagen genoemd. Antwoorden verdiepingsopdracht Veenhuizen Meisjes deden vooral vrouwenwerk : in de huishouding, voor de jongere kinderen zorgen, naaien en breien. Jongens moesten vooral zwaarder werk doen: in de bouw en op het land, voor de dieren zorgen enz. De andere vragen zijn meningsvragen. 11

12 VERDIEPINGSOPDRACHT VEENHUIZEN Vanaf hun 13 e jaar moesten kinderen in Veenhuizen werken. Hieronder zie je tabellen uit In de bovenste kun je lezen wat meisjes moesten doen. In de onderste staan de werkzaamheden voor jongens. Wat valt je op aan het soort werkzaamheden die jongens en meiden moesten verrichten? Meisjes deden vooral. Jongens moesten vooral. Wat zou het beste meidenbaantje geweest zijn, denk je? Ik denk dat de meisjes toen het liefst werkten als. Wat zou het stomste jongensbaantje geweest zijn, denk je? Ik denk dat de jongens het niet leuk vonden om te werken als. Als jij hier had moeten werken, wat had jou dan het leukst geleken en waarom? Ik had het liefst, omdat. 12

13 Hedendaagse Detentie Voorbeelden van vragen voor het groepsgesprek - Wat voor soorten cel heb je gezien? - Waarom hebben sommige cellen een gele band? - Wat zijn voor- en nadelen van 1 of 2 mensen op een cel? - Hoe ziet een luchtplaats er uit en waar dient deze voor? - Hoe worden gevangenen vervoerd? - Hoe lijkt uw leerlingen het leven in de gevangenis? - Wat vinden zij van de cellen van tegenwoordig? - Wat vinden ze van twee gevangenen op een cel? - Wat mogen gevangenen wel, wat mogen ze niet? - Worden de leerlingen zelf wel eens naar hun kamer gestuurd als ze iets verkeerd hebben gedaan of krijgen zij huisarrest? En helpt dat? - Wat is het nut van gevangenisstraf? Word je er een beter mens door? Informatie over hedendaagse detentie Er zijn in het blok 6 cellen nagebouwd: een eenpersoonscel, een tweepersoonscel, een arrestantencel, een isoleercel, een cachot en een cel van voor De eerste vier worden nog steeds gebruikt. Verschillen tussen de cellen van vroeger en nu zijn: - Betere kwaliteit meubels en matrassen - Aanwezigheid verwarming, stromend water, toilet - Betere ventilatie - Gevangenen kunnen TV, magnetron, koffiezetapparaat e.d. huren - Gevangenen mogen hun cel gezellig maken: posters, kleine huisdieren, etc. - De deuren en ramen zijn supergoed beveiligd. Voor de veiligheid staan op sommige celdeuren grote gele strepen. De bewaker weet dat zich in zo n cel twee personen bevinden. Hij zal altijd met een collega de deur opendoen. In geval van nood (bijvoorbeeld brand) weet men dat er 2 mensen uit de cel gehaald moeten worden. Voordelen van twee personen in 1 cel zijn: gezelligheid, je hebt iemand om mee te praten; het neemt minder ruimte in (bij cellentekort). Voordelen van 1 persoon per cel: geen ruzie of irritatie onderling, makkelijker te bewaken, meer privacy voor de gevangene. In de gevangenis is het niet meer zo streng als vroeger. Gevangenen mogen sporten, de krant lezen en ze kunnen een TV huren. Contact met andere gevangenen is toegestaan, evenals het ontvangen van bezoek. DVO is de afkorting van Dienst Vervoer en Ondersteuning; het busje wordt gebruikt voor het vervoer van gevangenen bijvoorbeeld van de ene gevangenis naar de andere of van de gevangenis naar de rechtbank. Chauffeur en bijrijder praten met de gevangenen via een microfoon. De luchtplaats buiten wordt gebruikt om gevangenen de gelegenheid te geven een luchtje te scheppen en te sporten. De dubbele hekken staan er ter voorkoming dat een gevangene ontsnapt. Een luchtplaats wordt verder nog bewaakt door bewakers, honden en camera s. Het prikkeldraad boven de ingang van het cellenblok heeft geen stekels van ijzerdraad, zoals gewoon prikkeldraad, maar er zijn kleine mesjes op gelast. Dit wordt NATO- of NAVO-draad genoemd. 13

14 Antwoorden van de museumopdrachten Hedendaagse detentie Alle groepen: contrabande Wat mag Peter Pang wel en wat mag hij niet? Een mobieltje 0 Mag wel 0 Mag niet Sporten 0 Mag wel 0 Mag niet De krant lezen 0 Mag wel 0 Mag niet Praten met medegevangenen 0 Mag wel 0 Mag niet Een computer met internet 0 Mag wel 0 Mag niet Televisie kijken 0 Mag wel 0 Mag niet Cellenblok en luchtplaats Groep 1 Een luchtplaats wordt gebruikt (B) om de gevangenen een luchtje te laten scheppen. Er zijn bij deze luchtplaats: (B) dubbele hekken; (D) prikkeldraad bovenaan de hekken; (E) poort met slot. Het prikkeldraad boven de ingang van het cellenblok heeft kleine scheermesjes in plaats van stekels. Groep 2 Een isoleercel is (B) voor gevangenen die zich niet netjes gedragen en straf hebben gekregen. Verschillen met een gewone eenpersoonscel: - Er is nauwelijks meubilair (overdag een zitkussen, s nachts een matras) - Er mogen geen extra s (zoals tv of koffiezetapparaat) - Er is geen ruimte voor persoonlijke zaken (prikbord o.i.d.) - Gevangenen krijgen speciale kleding aan zodat ze zichzelf geen kwaad kunnen doen. Groep 3 Een politiecel wordt gebruikt (C) voor opgepakte arrestanten. Wat zouden de leerlingen op de muur van een cel schrijven? Groep 4 Verschillen tussen de cellen van vroeger en nu: Nu: meer meubilair Nu: meer comfort (beter bed, betere stoel) Nu: eigen toilet en wastafel Toen: zat alles vast met kettingen Nu: veel beter beveiligde deur. Groep 5 Een gele band is belangrijk voor de veiligheid van de gevangenen, omdat (A) een bewaker dan altijd samen met een andere bewaker de deur opent. Het is ook belangrijk voor de veiligheid van de gevangenen, omdat (B) ze in geval van nood allebei uit de cel worden gehaald. Een voordeel van 1 persoon per cel: je hebt veel meer privacy en rust. Een voordeel van 2 personen in een cel: het kan heel gezellig zijn, je hebt iemand om mee te praten. 14

15 Groep 6 DVO is de afkorting voor: Dienst Vervoer en Ondersteuning. Het busje wordt gebruikt om (B) gevangenen in te vervoeren, bijvoorbeeld naar de rechtbank. Lestip Spelletje op het smartboard Ga naar ; klik op het portret van Peter Pang Cornelissen aan de rechterkant van de pagina. Onder de inleiding staat in een van de rode balkjes Bajestaal. Hier vindt u een spelletje met uitdrukkingen die iedere gevangene begrijpt. Hoe goed op de hoogte zijn uw leerlingen? Speel het via uw smartboard met de hele klas. Als het antwoord is gegeven, verschijnt de toelichting in beeld. Dit spelletje is de verkorte versie van onderstaande verdiepingsopdracht bij Hedendaagse detentie. Nodig hierna de leerlingen uit om zelf een paar bajesuitdrukkingen bedenken. 15

16 VERDIEPINGSOPDRACHT EPINGSOPDRACHT HEDENDAAGSE DETENTIE Welke taal spreken de gedetineerden in de gevangenissen? Wat is nou typisch bajestaal? Schrijf bij onderstaande woorden en uitdrukkingen de juiste betekenis. Achter de planken/ deur/ bouten zitten. t Slijmspoor. Bruidssuite. Dat zit ik op de plee af. Hemelpiloten. Kluis. Met toeters en bellen. Pillendraaier. Schaftluik. Isoleercel Inrichtingsarts In de cel zitten Een korte straf uitzitten Doorgeefluik in de celdeur voor eten De gang waar de kamer van de directeur zich bevindt De pater, dominee en de humanistisch raadsman/-vrouw Een gedetineerde wordt met geweld naar de isolatiecel gebracht Plaats op of in het lichaam om verboden spullen ongemerkt langs de controle te smokkelen. Kun jij zelf uitdrukkingen bedenken in bajestaal? Verzin een paar ijzersterke en verras je klasgenoten! 16

17 Antwoorden verdiepingsopdracht Hedendaagse detentie Achter de planken/ deur/ bouten zitten: In de cel zitten t Slijmspoor: De gang waar de kamer van de directeur zich bevindt Bruidssuite: Isoleercel Dat zit ik op de plee af: Een korte straf uitzitten Hemelpiloten: De pater, dominee en de humanistisch raadsman/-vrouw Kluis: Plaats op of in het lichaam om verboden spullen ongemerkt langs de controle te smokkelen. Met toeters en bellen: Een gedetineerde wordt met geweld naar de isolatiecel gebracht. Pillendraaier: Inrichtingsarts Schaftluik: Doorgeefluik in de celdeur voor eten 17

18 Rechtbank Voorbeelden van vragen voor het groepsgesprek - Welke personen spelen een belangrijke rol bij een rechtszaak? - Wat is hun functie? - Wat vinden de leerlingen van de Nederlandse rechtspraak? - Is het eerlijk geregeld voor alle betrokkenen? - Is er voldoende aandacht voor slachtoffers en wordt hen recht gedaan? - Worden verdachten juist behandeld? - Zijn de straffen rechtvaardig? Wordt er streng genoeg gestraft? Informatie voor de leerkracht De volgende personen spelen een belangrijke rol bij een rechtszaak: De verdachte persoon die verdacht wordt een misdrijf gepleegd te hebben. Officier van Justitie vervolgt strafbare feiten en klaagt iemand aan. Advocaat helpt de verdachte bij de verdediging. Rechter hoort officier van justitie, advocaat, getuigen en deskundigen en bepaalt schuld en straf. De Griffier iemand die alles opschrijft wat er gezegd wordt. Getuigen mensen die iets gezien of gehoord hebben wat van belang is. Deskundigen mensen met specifieke vakkennis. Antwoorden van de verdiepingsopdracht Rechtbank Om een strafzaak voor de rechter te brengen is informatie nodig. Dat is een taak van de politie, die onderzoekt wat er precies gebeurd is. De resultaten van het onderzoek komen op papier. Dit is het proces verbaal. De officier van justitie is verantwoordelijk voor de vervolging van strafbare feiten. Eerst leest hij het proces verbaal en besluit dan of de zaak voor de rechter komt of niet. De rechter onderzoekt tijdens de rechtszitting wat er precies is gebeurd. Hij luistert naar wat de officier van justitie en de verdachte te vertellen hebben. Ook hoort hij getuigen en deskundigen. Als de rechter vindt dat hij genoeg informatie heeft, doet hij uitspraak. Een verdachte is niet hetzelfde als een dader. In Nederland geldt de regel dat iedereen onschuldig is, tot de rechter een uitspraak heeft gedaan. Pas als de rechter heeft bepaald dat de verdachte schuldig is, is hij de dader. 18

19 VERDIEPINGSOPDRACHT RECHTBANK Zet onderstaande woorden op de goede plek in de tekst: - dader deskundigen - proces-verbaal - getuigen politie de rechtszitting officier van justitie dader uitspraak strafbare feiten - Het onderzoek Om een strafzaak voor de rechter te brengen is informatie nodig. Dat is een taak van de, die onderzoekt wat er precies gebeurd is. De resultaten van het onderzoek komen op papier. Dit is het. De strafvervolging De is verantwoordelijk voor de vervolging van. Eerst leest hij het proces-verbaal en besluit dan of de zaak voor de rechter komt of niet. In de d rechtbank De rechter onderzoekt tijdens wat er precies is gebeurd. Hij luistert naar wat de officier van justitie en de verdachte te vertellen hebben. Ook hoort hij en. Als de rechter vindt dat hij genoeg informatie heeft, doet hij. Verdachte of schuldig? Een verdachte is niet hetzelfde als een. In Nederland geldt de regel dat iedereen onschuldig is, tot de rechter een uitspraak heeft gedaan. Pas als de rechter heeft bepaald dat de verdachte schuldig is, is hij. 19