..VOORWOORD. In dit boekje vind je informatie over straffen die misdadigers en criminelen vroeger kregen.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "..VOORWOORD. In dit boekje vind je informatie over straffen die misdadigers en criminelen vroeger kregen."

Transcriptie

1 1

2 ..VOORWOORD Museum de Gevangenpoort is een heel oud gebouw midden in de stad Den Haag. Sinds 1882 is het al een museum, reken maar uit! Dat is al meer dan 120 jaar! De Gevangenpoort is niet altijd een museum geweest, vroeger werden mensen er (tijdelijk) gevangen gezet! Met dit boekje kun je voor dat je de Gevangpoort bezoekt alvast iets meer te weten komen over de straffen van vroeger en nu. Het is ook leuk om nadat jullie bij ons op bezoek zijn geweest alles nog eens te lezen. In het boekje staan verschillende opdrachten, als je deze doet, kom je meer te weten komt over misdaad en straf van nu. Midden in de stad voor straf vastgebonden aan een paal staan en bekogeld worden met paardenpoep Kun jij het je voorstellen? Tegenwoordig zal dit je niet snel gebeuren. Enkele eeuwen geleden kon het je wel overkomen als je iets gedaan had wat niet door de beugel kon. Maar er waren nog veel meer en ergere straffen die wij tegenwoordig gelukkig niet meer kennen. In dit boekje vind je informatie over straffen die misdadigers en criminelen vroeger kregen. 2

3 Sommige dingen die je zult lezen zijn behoorlijk gruwelijk. Waarom zo gruwelijk en wreed vraag je je misschien af? Pakkans was klein Eén van de redenen voor die zware straffen was dat het vroeger veel moeilijker was om misdadigers of criminelen te pakken te krijgen. Zonder moderne communicatiemiddelen als computer en telefoon maar ook opsporingsmethoden als het afnemen van vingerafdrukken en DNA tests, was het heel moeilijk om iemand op te sporen. De pakkans was dus heel klein. Wanneer iemand dan toch gepakt werd, maakte de overheid die persoon tot een voorbeeld voor anderen. Hij of zij kreeg een zware straf die in het openbaar voltrokken werd zodat iedereen die het zag gewaarschuwd werd. De boodschap was: BLIJF OP HET RECHTE PAD ANDERS GEBEURT ER DIT OF ERGER MET JE... Als je het boekje doorleest dan denk je misschien dat er vroeger dagelijks mensen afgeranseld en gedood werden. Gelukkig was dat niet zo. Deze zware straffen werden niet heel gemakkelijk gegeven. Men probeerde er verstandig mee om te gaan. Maar in onze ogen blijft het barbaars. Doen: Door allerlei technische uitvindingen is het door middel van DNA (een organisme waar mee onderzoekers allerlei informatie over mensen te weten kunnen komen) gemakkelijker geworden om misdadigers op te sporen. Eén van de vele slimme onderzoeksmanieren is bijvoorbeeld door vingerafdrukken te nemen. Op de website: kan je zien hoe je zelf goede vingerafdrukken kunt maken. Bekijk de verschillende vingerafdrukken van je klasgenoten. Zitten er dezelfde tussen? Wat zijn de verschillen? 3

4 ...SOORTEN STRAFFEN Als je tegenwoordig een misdrijf pleegt, krijg je een gevangenisstraf voor korte of langere tijd. Dit was vroeger niet het geval. Vroeger werd je alleen in een cel opgesloten om je straf af te wachten. Die werd meestal vrij snel uitgevoerd. Er was nog een groot verschil. Vroeger moest je zelf je onschuld bewijzen. Tegenwoordig moet men bewijzen dat je schuldig bent. Een aantal straffen op een rijtje, die je vroeger kon krijgen : Een geldboete, een schandstraf, een lijfstraf, verbanning, doodstraf of spin en tuchthuis. Klassenjustitie,,,,n In Nederland bestond vroeger nog geen nationaal wetboek, waarin stond welk misdrijf met welke straf werd bestraft. Het was dus zo dat de rechter zelf kon bepalen wat voor straf iemand kreeg. Klassenjustitie (verschillende rechten voor rijke en arme mensen) speelde daarbij een belangrijke rol. Als je bijvoorbeeld rijk was en een belangrijke positie had, kreeg je vaak een minder zware straf, dan wanneer je arm was. Je kon zelfs je straf afkopen als je rijk was! Een geldboete Het opleggen van boetes was een straf die veel voorkwam. Geldboetes waren namelijk een belangrijke bron van inkomsten voor de rechtbanken en de gemeenschap. Bovendien zag men (ook) vroeger liever geld dan bloed. Arme mensen die de boete niet konden betalen kregen een andere straf of mochten de boete in termijnen betalen. Het kon voorkomen dat iemand zijn gehele bezit Onderzoeken: Als een rechter van nu een straf geeft, bedenkt hij dat niet zelf. In het wetboek staan alle misdaden met de straffen die daarbij horen beschreven. Bekijk de website: daarop vind je alle wetten van Nederland. Zoek uit wat voor straf je krijgt als je een moord pleegt. En kijk ook eens wat voor straf je krijgt als je door het rode licht rijdt. Dit vind je door bij zoeken moord of rood licht in te typen. Bedenk ook eens andere straffen met elkaar? 4

5 Een schandstraf Een andere veel voorkomende straf was de schandstraf. Schandstraffen werden in het openbaar voltrokken. Zo kon het hele volk zien wat je misdaan had en stond je letterlijk voor paal! De schandstraffen waren bedoeld voor: Dieven, dronkaards, gokkers en mensen die overspel gepleegd hadden. Voor paal staan Deze misdadigers werden in het openbaar in een schandblok tentoongesteld of aan een schandpaal vastgebonden. Iedere voorbijganger, die daar zin in had, mocht de misdadiger bekogelen. Daarbij moet je niet denken aan eieren of tomaten, die waren toen veel te duur. Nee, in het schandblok werd je bekogeld met dode ratten en paardenpoep. Als je als misdadiger pech had, bestond de mogelijkheid dat er zelfs tegen je aan geplast werd en dat de klodders spuug je om de oren vlogen. Nu je dit hebt gelezen, kun je je vast bedenken waar de uitdrukking het pispaaltje zijn vandaan komt.. Het schandbord Wanneer je aan een schandpaal vastgebonden zat of in een schandblok terechtkwam, plaatste men een bord naast je, of hing er één om je nek. Op dit zogenoemde schandbord stond te lezen wat je misdaan had. Een blok aan je been Er bestonden verschillende variaties op de schandstraf; zo had je het beruchte blok aan het been. Je kreeg een blok van ongeveer tien kilo aan je been gebonden en moest hiermee door de stad lopen. Ook nu weer mochten voorbijgangers je bekogelen, bespugen en uitschelden. 5

6 Speuren: Tegenwoordig kan je via kranten, internet en televisie heel goed ontdekken welke straf je voor welke misdaad krijgt. Zoek in kranten, op internet en op de de televisie naar misdrijven en straffen die nu in het nieuws zijn, bijvoorbeeld een moord, diefstal of fraude. Houd met de hele klas het nieuws bij. Knip alles uit de kranten wat er mee te maken heeft. Bekijk wie de straf bepaalt, en waarom er voor deze straf gekozen is. Maak hier een mooie collage van...lijfstraffen Geselen, kortoren en brandmerken De lijfstraf die het meeste werd toegepast was de geseling. Je werd dan met een roe geslagen. Als straf op zich vond men geseling vaak niet voldoende. Men kon een stapje verder gaan met een andere straf, zoals bijvoorbeeld verminking. Tenen, vingers, neuzen of oren (kortoren) werden hierbij afgehakt. Brandmerken kwam ook voor. De brandmerken werden in de oven verhit tot maar liefst 650 graden Celsius. Vervolgens werd het merk in je gezicht of op je bovenarm gedrukt. Zo bleef je voor altijd herkenbaar als misdadiger. Er zijn gevallen bekend van daders, die zoveel brandmerken hadden, dat besloten werd ze op te hangen. 6

7 De doodstraf De ergste straf die je kon krijgen was de doodstraf. Deze straf werd vroeger in het openbaar voltrokken op een schavot. Tegenover de Gevangenpoort stond vroeger een schavot dat het Groene Zoodje heette. De doodstraf werd in het openbaar voltrokken omdat het mensen af moest schrikken. Het diende dus als een waarschuwing. Gek genoeg werd het doden van iemand ook gezien als een vorm van vermaak. Voor veel mensen was het een spektakel en men betaalde dan ook om al de gruwelijkheden te mogen zien. De doodstraf kreeg je voor de volgende misdrijven: Moord Doodslag Roof Valsemunterij Landverraad Magie van woorden: Er zijn heel erg veel spreekwoorden en gezegden die te maken hebben met de straffen uit de Gevangenpoort. Bedenk met de klas een lijstje van spreekwoorden en gezegden die uit de tijd van de Gevangenpoort komen. Het Pispaaltje zijn is alvast een begin TIP: op internet, bijvoorbeeld vind je heel veel spreekwoorden. 7

8 De beul De straffen werden door een beul uitgevoerd. Het beroep beul werd vroeger van vader op zoon doorgegeven. Of je dat nou wilde of niet. Tegenwoordig wordt de beul in boeken en films vaak met een zwarte kap op het hoofd afgebeeld. Dit beeld klopt niet. De beul was namelijk erg trots op zijn werk, had veel aanzien en wilde dus aan iedereen laten zien wie hij was. Dokter De beul was ook een soort dokter. Hij wist veel over het menselijk lichaam en medicijnen en hielp misdadigers na hun straf met zijn kennis. Eigenlijk een hele rare situatie. Eerst strafte de beul de misdadiger en vervolgens lapt hij deze persoon weer op. Ook voor de beul kon het wel eens gevaarlijk worden. Er is een geval bekend van een beul die het niet voor elkaar kreeg het hoofd van een veroordeelde er in 1 keer af te hakken. De menigte werd toen zo boos dat ze de beul te grazen hebben genomen. Ze zijn het podium opgerend en hebben de beul zelf onthoofd. Op zoeken: Al die straffen klinken best wel eng. Doodstraf, martelen.. Gelukkig gebeurt dat in Nederland helemaal niet meer. Helaas in sommige andere landen. Kijk maar eens op de website van Amnesty. Dan kan je zien hoe goed wij het hebben met al onze rechten en dit vergelijken met kinderen in andere landen. 8

9 De gijzeling Gevangenisstraf kwam zelden voorkwam als straf. Wel werd gevangenschap als dwangmiddel gebruikt. Bijvoorbeeld als iemand zijn schulden niet kon of wilde betalen, kon de schuldeiser deze persoon in gijzeling laten zetten. De wanbetaler bleef dan in hechtenis tot hij zijn schulden had afbetaald. De schuldeiser moest wel flink betalen voor deze gijzeling; maar liefst achttien stuivers per dag. Dat was in die tijd een dagloon van bijvoorbeeld een metselaar. In de Gevangenpoort was er een speciale gijzelkamer waarin iemand werd opgesloten wanneer hij zijn schulden niet wilde betalen. Op het plaatje zie je boven een drietal bedden die bedsteden genoemd worden. In zo n bedstede werd met drie man tegelijk geslapen. Zij sliepen zittend, omdat ze dachten dat het bloed uit je oren zou stromen als je ging liggen. Ook sliep men met de mond dicht anders zou de duivel wel eens in je mond kunnen vliegen. Vroeger waren mensen heel bijgelovig. Pas vanaf de 17 de eeuw werd de gevangenisstraf echt als straf toegepast. Er ontstonden speciale inrichtingen waar de gevangenen moesten werken voor de kost..tuchthuizen In de loop van de 17 de eeuw werden er tuchthuizen opgericht. Daar moesten de gevangenen hard werken. Er waren Spinhuizen voor vrouwen en Rasphuizen voor mannen. Spinhuizen In de Spinhuizen moesten de vrouwen de hele dag spinwerkzaamheden verrichten. Van wol spinden ze draden, waarvan kleding werd gemaakt. Wanneer een vrouw werk weigerde of lastig was dan werd ze gestraft. Ze werd op haar rug op een strafbank vastgebonden en kreeg een pak slaag op haar buik. Om de straf te verergeren werd ook haar haar aan de bank vastgebonden. 9

10 Rasphuizen In de Rasphuizen moesten mannen per dag 50 pond Braziliaans hardhout raspen. De geraspte houtvezels werden gebruikt als grondstof voor verf en inkt. Een werkdag duurde twaalf uur lang. Ook de mannen werden gestraft als ze lastig waren. Zij werden op een strafbank vastgebonden en kregen een pak slaag op hun rug. In de vrouwenkamer van de Gevangenpoort kun je verschillende strafbanken bekijken. Ook kun je zien hoe een rasp uit het Rasphuis eruit zag. Meer weten Wil je weten hoe het er nu aan toe gaat in gevangenissen? Wat doen de gevangenisbewakers tegenwoordig, waar moeten ze allemaal op letten? Bekijk de website en doe als een echte gevangenisbewaker.gevangenpoort NU Toen in 1828 de laatste gevangenen van de Gevangenpoort over werden gebracht naar het nieuwe huis van bewaring op de Prinsengracht en de Gevangenpoort geen gevangenis meer was, werden ook de verschillende straffen geleidelijk aan afgeschaft. Vanaf 1882 werd de Gevangenpoort een museum, waar je ook nu nog de uitgebreide verzameling straf en martelwerktuigen kunt bekijken. Alle verhalen die daarbij horen en die je in dit boekje hebt kunnen lezen behoren voor ons gelukkig tot het verleden. 10

11 Dat geldt niet voor alle landen in de wereld. In sommige landen bestaan lijf en doodstraffen nog steeds. Als je daar meer over wilt weten kun je contact opnemen met Amnesty International. De doelstelling van Amnesty International is om bij te dragen aan het wereldwijd naleven van de rechten van de mens, zoals die zijn vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM). Zie voor meer Informatie op de website: NU Overal in dit straffenboekje staan opdrachten. Door het doen van deze opdrachten kom je meer te weten over het verschil tussen straffen van vroeger en nu. Als je het museum bezoekt kom je nog veel meer te weten over vroeger. Dan kun je ook de meeste van de voorwerpen die op de foto s staan in het echt bekijken! Misschien vindt jouw juf of meester het wel erg veel opdrachten. Dan kun je ook in groepjes werken. Je kunt een poster maken over wat jullie in je groepje hebt ontdekt. Als je nog meer wilt weten kun je ook op de volgende website s een kijkje nemen. Een misdadiger opsporen kun je heel goed leren door het spel cluedo te spelen. Op deze website kun je zien hoe het is om te moeten werken met gedetineerden. Je bent dan zelf de politieagent. Op deze website kun je bekijken wat voor soort straffen jongeren nu krijgen als ze een misdaad plegen. Alle wetten en straffen bij elkaar. Typ maar wat in, bijvoorbeeld, rood licht, geluid, vechten, moord en je vindt er wat voor soort straffen je daar voor krijgt. 11

12 Alles over het werk van de politie. Alle details voor het afnemen van vingerafdrukken. De Museumbende is ook bij ons op bezoek geweest. Neem een kijkje op de website en bekijk hoe de bendeleden ons voor de gek hebben gehouden! Hier wordt uitgelegd hoe de afspraken in onze staat zijn vastgesteld. Je kunt deze opdrachten natuurlijk ook doen nadat jullie in de Gevangenpoort zijn geweest. Tot ziens in de Gevangenpoort!!!!!! Buitenhof AH Den Haag

LESBRIEF MUSEUM DE GEVANGENPOORT

LESBRIEF MUSEUM DE GEVANGENPOORT LESBRIEF MUSEUM DE GEVANGENPOORT MISDAAD EN STRAF LEERLINGEN & De Voorpoort - toegangspoort tot het Binnenhof De Gevangenpoort was oorspronkelijk één van de drie toegangspoorten naar het Binnenhof en is

Nadere informatie

LESBRIEF MUSEUM DE GEVANGENPOORT MISDAAD EN STRAF. Toegangspoort

LESBRIEF MUSEUM DE GEVANGENPOORT MISDAAD EN STRAF. Toegangspoort LESBRIEF MUSEUM DE GEVANGENPOORT MISDAAD EN STRAF Toegangspoort VO & De Gevangenpoort was oorspronkelijk één van de drie toegangspoorten naar het Binnenhof en is het enige middeleeuwse poortgebouw dat

Nadere informatie

Openbaar Ministerie. Dossierstuk: 9.1/2013/de-zaak-V. Onderwerp: Voorbereiding jury. Betreft: Voorbereiding jury

Openbaar Ministerie. Dossierstuk: 9.1/2013/de-zaak-V. Onderwerp: Voorbereiding jury. Betreft: Voorbereiding jury Openbaar Ministerie Dossierstuk: 9.1/2013/de-zaak-V. Onderwerp: Voorbereiding jury Betreft: Voorbereiding jury Opdracht Verdeel de volgende onderwerpen onder de juryleden: 1) gevangenisstraf 2) geldboete

Nadere informatie

De Gevangenpoort is al meer dan 700 jaar oud en heeft dus een hele lange geschiedenis. Maar wat is de Gevangenpoort eigenlijk voor een gebouw?

De Gevangenpoort is al meer dan 700 jaar oud en heeft dus een hele lange geschiedenis. Maar wat is de Gevangenpoort eigenlijk voor een gebouw? In dit boekje leer je alles over de Gevangenpoort als gevangenis en de straffen die misdadigers vroeger kregen. Ook vergelijken we de straffen van vroeger met de straffen van nu. Soms zie je een woord

Nadere informatie

MISDAAD EN STRAF vroeger & nu

MISDAAD EN STRAF vroeger & nu MISDAAD EN STRAF vroeger & nu 1 Evaluatie en lessuggesties Een bezoek aan Museum de Gevangenpoort roept veel reacties op: spanning, sensatie, maar ook onbegrip en afschuw over de manier waarop vroeger

Nadere informatie

De Gevangenpoort in Den Haag is al meer dan 700 jaar oud en heeft dus een lange geschiedenis. Maar wat is de Gevangenpoort eigenlijk voor een gebouw?

De Gevangenpoort in Den Haag is al meer dan 700 jaar oud en heeft dus een lange geschiedenis. Maar wat is de Gevangenpoort eigenlijk voor een gebouw? In dit boekje leer je alles over de Gevangenpoort als gevangenis en de straffen die misdadigers vroeger kregen. Ook vergelijken we de straffen van vroeger met de straffen van nu. Soms zie je een woord

Nadere informatie

De geschiedenis van misdaad en berechting

De geschiedenis van misdaad en berechting Gevangenismuseum Module 4 Lange Leo vertelt over: De geschiedenis van misdaad en berechting Lespakket basisonderwijs; groep 5 en 6 Werkbladen voor de leerling Misdaad en berechting door de eeuwen heen

Nadere informatie

EEUWIG STRAF. Straffen door de eeuwen heen ANTWOORDEN OPDRACHTEN. Na de rondleiding in het Gevangenismuseum

EEUWIG STRAF. Straffen door de eeuwen heen ANTWOORDEN OPDRACHTEN. Na de rondleiding in het Gevangenismuseum EEUWIG STRAF Straffen door de eeuwen heen Na de rondleiding in het Gevangenismuseum ANTWOORDEN OPDRACHTEN Antwoorden van de museumopdrachten Groep 1 Een misdadiger werd opgespoord door de baljuw en zijn

Nadere informatie

Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf

Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht door een scholier 1930 woorden 14 maart 2003 6,2 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 0. Geef een korte argumentatie waarom jij tegen of voor de doodstraf

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

2. Straf: de bedoeling en de werkelijkheid blz De bedoeling 2.2. De werkelijkheid

2. Straf: de bedoeling en de werkelijkheid blz De bedoeling 2.2. De werkelijkheid Inhoudsopgave 1. Misdaad en straf blz. 3 2. Straf: de bedoeling en de werkelijkheid blz. 4 2.1. De bedoeling 2.2. De werkelijkheid 3. Vrijheid na detentie blz. 5 3.1. Recidive, eens een boef altijd een

Nadere informatie

Oefenteksten: Vergelijking

Oefenteksten: Vergelijking efenteksten: ergelijking ndersteboven van lezen Tekststructuren Fietsen met en zonder motor Een fiets en een motorfiets zijn allebei een vervoermiddel. Bij een fiets moet je zelf trappen. De motorfiets

Nadere informatie

1. Vrijheid, rechten en plichten blz Wat mag en moet jij?

1. Vrijheid, rechten en plichten blz Wat mag en moet jij? Inhoudsopgave 1. Vrijheid, rechten en plichten blz. 3 1.1. Wat mag en moet jij? 2. Regels en wetten. 2.1. Wetboeken 2.2. Regels voor de rechter blz. 4 2.3. Het Wetboek van Strafrecht blz. 5 3. Het Nederlandse

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Werkstuk Maatschappijleer De doodstraf

Werkstuk Maatschappijleer De doodstraf Werkstuk Maatschappijleer De doodstraf Werkstuk door een scholier 1238 woorden 11 mei 2004 5,8 84 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Mijn werkstuk gaat over de doodstraf. De doodstraf is de

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf?

Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf? Les 5 - Redding Vier feiten die je moet kennen om het Evangelie goed te begrijpen In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf? In

Nadere informatie

Met het Kinderrechtenverdrag

Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Voor kinderen die meer willen weten over kinderrechten Wat is het Kinderrechtenverdrag? Welke rechten heb ik? Zijn Kinderrechten er voor alle kinderen?

Nadere informatie

Hoe maak ik... Naam: Groep:

Hoe maak ik... Naam: Groep: Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen

Nadere informatie

Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie. Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk?

Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie. Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk? Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie Naam : Wat is de bedoeling? Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk? Er is een misdaad gepleegd! Een dief heeft de computer

Nadere informatie

Feest in de Boeskoolstad

Feest in de Boeskoolstad Opdracht 1 Nodig: vragenlijst voor jezelf Hoe beleef jij carnaval? In deze opdracht ga je jezelf interviewen over het carnaval. Van je juf of meester krijg je een vragenlijst. Vul deze lijst in. Bewaar

Nadere informatie

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje. Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

SPREEKBEURT POLITIE. Ga een dagje op stap met politieagent Arjan en leer meer over de politie

SPREEKBEURT POLITIE. Ga een dagje op stap met politieagent Arjan en leer meer over de politie SPREEKBEURT POLITIE Ga een dagje op stap met politieagent Arjan en leer meer over de politie Wat doet een politieagent? WELKOM DE POLITIEPRAKTIJK helpen bij een ongeluk pak de winkeldief! bekeuren en aanhouden

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

LESMATERIAAL. Groep 7/8. Lessuggesties ter voorbereiding op het museumbezoek

LESMATERIAAL. Groep 7/8. Lessuggesties ter voorbereiding op het museumbezoek LESMATERIAAL Lessuggesties ter voorbereiding op het museumbezoek Suggestie 1 Klassengesprek Vertel dat u binnenkort met de leerlingen een bezoek zal brengen aan het Gevangenismuseum in Veenhuizen en dat

Nadere informatie

Tips voor een goede spreekbeurt

Tips voor een goede spreekbeurt Diabetes?! Een spreekbeurt die je alles vertelt over diabetes: Wat is het? Hoe ontstaat het? En vooral ook: Wat betekent het voor jou, je broer, zus, vader of moeder. Tips voor een goede spreekbeurt Vertel

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Annie van Gansewinkel. Vast

Annie van Gansewinkel. Vast Annie van Gansewinkel Vast 4 Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen De groeten Je krijgt de groeten van je vader. Jim haalt zijn schouders op. Hij blijft tegen de bal schoppen. De bal knalt tegen

Nadere informatie

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood?

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Jozefs broers bij de onderkoning. Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Genesis 42:1-2 1 Toen Jakob zag dat er koren in Egypte was, zei Jakob tegen zijn zonen: Waarom kijken jullie

Nadere informatie

Les 1: Kinderarbeid. Bedelende jongen

Les 1: Kinderarbeid. Bedelende jongen Les 1: Kinderarbeid Les 1: Kinderarbeid Het fenomeen kinderarbeid Kinderarbeid bestaat al net zolang als de mensheid bestaat. In de prehistorie gingen kinderen vaak mee op jacht of hielpen ze bij het verzamelen

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Thema: kom er maar eens achter. Moeilijkheid : **** Tijdsduur : *** Juf Yvonne. Natuurkunde en techniek Licht en geluid Geluid&communicatie

Thema: kom er maar eens achter. Moeilijkheid : **** Tijdsduur : *** Juf Yvonne. Natuurkunde en techniek Licht en geluid Geluid&communicatie Thema: kom er maar eens achter Natuurkunde en techniek Licht en geluid Geluid&communicatie Moeilijkheid : **** Tijdsduur : *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je hoe de ontwikkeling van tele-communicatie

Nadere informatie

Over de doodstraf (Uit: Mensenrechteneducatie in Niet-confessionele zedenleer)

Over de doodstraf (Uit: Mensenrechteneducatie in Niet-confessionele zedenleer) Over de doodstraf (Uit: Mensenrechteneducatie in Niet-confessionele zedenleer) Doelstellingen: Reflecteren over pro en contra s van de doodstraf De eigen mening over de doodstraf toetsen aan de mening

Nadere informatie

Ontwerp je eigen prefabhuis

Ontwerp je eigen prefabhuis Ontwerp je eigen prefabhuis Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Wist jij dat er in Nederland iets meer dan 7 miljoen huizen staan? Tegenwoordig worden de meeste

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Enge mannen en. Je hebt nu al een tijdje aan je Bedtijdplan gewerkt.

Enge mannen en. Je hebt nu al een tijdje aan je Bedtijdplan gewerkt. niet durven slapen-bw-druk:bed 5/7/10 1:25 PM Pagina 60 HOOFDSTUK ZEVEN Enge mannen en monsters Je hebt nu al een tijdje aan je Bedtijdplan gewerkt. Waarschijnlijk val je al sneller in slaap, dichter bij

Nadere informatie

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het

Nadere informatie

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?

Nadere informatie

De epilepsie van Annemarie Als je hersens soms op hol slaan

De epilepsie van Annemarie Als je hersens soms op hol slaan Annemarie begreep er niks van. Had ze zo raar op de grond liggen doen? Wat stom. Zelf wist ze alleen nog maar dat haar buik naar aanvoelde en dat ze heel bang werd. Van de rest wist ze niets. Annemaries

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed.

1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed. D S T R K C N T LS 1 Opdracht 1 Nodig: papier en lijm 1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed. 2. Zoek nu een klasgenoot met een ander plaatje. 3. Zoek nu samen nog vier

Nadere informatie

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd Werkstuk En natuurlijk ook spreekbeurt Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd (Op het voorblad komt de titel van je werkstuk, een foto of een plaatje van je onderwerp, je naam en je klas.) Inhoudsopgave

Nadere informatie

Van je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes.

Van je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes. Opdracht 1 Deze opdracht doe je in een groepje van vier. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes. 1. Zoek in de klas naar een klasgenoot met een ander plaatje dan

Nadere informatie

Straffen door de eeuwen heen

Straffen door de eeuwen heen Straffen door de eeuwen heen Digiles over de geschiedenis van misdaad en straf in Nederland Ter voorbereiding, verwerking of verdieping van een bezoek aan het Gevangenismuseum. HANDLEIDING LEERKRACHT Inhoud

Nadere informatie

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Oom Remus bron. Z.n., z.p. ca. 1950 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/remu001twee01_01/colofon.php 2010 dbnl / erven J.C. Harries 2 [Het

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het

Nadere informatie

Amnesty International

Amnesty International Amnesty International Inhoud 1. De geschiedenis van Amnesty International. 2. Wat doen ze? 3. Rechten. 4. Martelingen. 5. Verdwijningen. 6. De doodstraf. 7. Kindsoldaten. 8. Helpt het en wat kun jij doen?

Nadere informatie

Lesbrief. Blauw water Simone van der Vlugt

Lesbrief. Blauw water Simone van der Vlugt Lesbrief Blauw water Simone van der Vlugt Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan

Nadere informatie

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6 We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Lesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek

Lesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek Lesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek KIEZEN Een goed begin is het kiezen van het juiste boek. Er zijn zo veel mooie verhalen waardoor het soms lastig is om een goede keuze

Nadere informatie

Betoog Nederlands Doodstraf

Betoog Nederlands Doodstraf Betoog Nederlands Doodstraf Betoog door een scholier 1733 woorden 20 december 2003 7,5 59 keer beoordeeld Vak Nederlands De doodstraf "Met een handkar werd een lading stenen en kiezels naar een braakliggend

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 44 (09-11)

De Bijbel open 2013 44 (09-11) 1 De Bijbel open 2013 44 (09-11) Als ouders zondigen, dan worden hun kinderen daarvoor gestraft. Is dat zo? Dat kan toch niet waar zijn. Toch lijkt dat wel zo te staan in Deut. 5:9 en Ex. 20:5. In deze

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Op bezoek. bij Sam op de Intensive Care

Op bezoek. bij Sam op de Intensive Care Op bezoek S bij Sam op de Intensive Care Hoi, ik ben Sam en ik lig op de Intensive Care S Ik heb een fotoboekje gemaakt. Zo kun je alvast zien waar ik ben en wat iedereen op de afdeling doet. Natuurlijk

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Is jouw eurocent al gevallen

Is jouw eurocent al gevallen Crisis graad 3 Is jouw eurocent al gevallen Lesvoorbereiding Projecteer de krantenkoppen of verzamel zelf krantenkoppen over de economische crisis. Knip het verhaal van de crisis in 6 stukken (1 deel voor

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

LES6. De wegloper belonen. Sabbat. Zondag Lees Lees 'De wegloper. Teken Teken een gympie en. Leer Begin met het uit je hoofd

LES6. De wegloper belonen. Sabbat. Zondag Lees Lees 'De wegloper. Teken Teken een gympie en. Leer Begin met het uit je hoofd De wegloper belonen Sabbat Lees Lees Filemon 1 alvast door. Heb je er ooit over nagedacht van huis weg te lopen? Hoe zou dat zijn? Waar zou je naar toe gaan? Wat zou je kunnen doen? Onesimus bevond zich

Nadere informatie

Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans

Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die bij dat hoofdstuk

Nadere informatie

Platform Mensenrechteneducatie WERKBLADEN - 2

Platform Mensenrechteneducatie WERKBLADEN - 2 INTRODUCTIELES OP MIJN RECHTEN = JOUW RECHTEN De snelle mensenrechtenquiz Vul de vragen snel in zonder al te lang na te denken. Je krijgt er maar drie minuten voor! 1) Geef je eigen definitie van een mensenrecht.

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2, Rechtsstaat

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2, Rechtsstaat Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2, Rechtsstaat Samenvatting door een scholier 1842 woorden 10 november 2010 5,4 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 2: Geen willekeur,

Nadere informatie

GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8. limme Taal. Kranten en tijdschriften

GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8. limme Taal. Kranten en tijdschriften GROEP 3 GROEP 4 GROEP 5 GROEP 6 GROEP 7 GROEP 8 limme Taal Kranten en tijdschriften Een 'Acta Diurna ' voor de klas Wat ga je leren? Je leert hoe je een muurkrant kunt maken die interessant is voor kinderen.

Nadere informatie

Debat: Rollenspel Mishandeling

Debat: Rollenspel Mishandeling Debat: Rollenspel Mishandeling Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen gaan samen een strafrechtszaak naspelen. In deze rechtszaak is het onderwerp mishandeling door ex-vriend. Omdat het onderwerp van

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

De bij die niet kon vliegen

De bij die niet kon vliegen De bij die niet kon vliegen De kleine bij zat in het gras en keek treurig om zich heen. Daar vlogen alle andere bijen af en aan. Hun kleine pootjes vol met stuifmeel, de mond vol met de nectar van de mooie

Nadere informatie

Inleiding. Veel plezier!

Inleiding. Veel plezier! Inleiding In dit boek lees je over Danny. Danny is een jongen van 14 jaar. Er zijn veel dingen die Danny verkeerd doet. Hij rent door de school. Hij scheldt zomaar een klasgenoot uit. Of hij spuugt op

Nadere informatie

Een tool om jongeren en jong volwassen die een strafbaar feit hebben gepleegd te laten nadenken over hun desistance proces.

Een tool om jongeren en jong volwassen die een strafbaar feit hebben gepleegd te laten nadenken over hun desistance proces. Klaar mee?! Een tool om jongeren en jong volwassen die een strafbaar feit hebben gepleegd te laten nadenken over hun desistance proces. Achtergrond van de tool Jongeren die willen stoppen met het plegen

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Ik ga jullie vertellen over het Noonan syndroom en wat dat betekent voor mij! Noonan Syndroom In 1963 is dit syndroom voor het eerst door Jacqueline Noonan ontdekt. Ze hebben daarom dit Syndroom naar haar

Nadere informatie

Kijk je naar de Gevangenpoort, dan zie je

Kijk je naar de Gevangenpoort, dan zie je Voorwoord Kijk je naar de Gevangenpoort, dan zie je een ruim 700 jaar oud gebouw. Binnen komt de geschiedenis tot leven. Je staat in de mooie cel waarin de oude Dirk Volkertsz Coornhert gevangen zat. Daar

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113 Inhoud Woord vooraf 7 Het allereerste begin 9 Oervaders 19 Israël als moeder 57 Wijsheid voor ouders en kinderen 83 Koninklijke vaders 113 Profetische opvoedkunde 145 Kinderen in zijn koninkrijk 177 Leerling

Nadere informatie

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02 Papahoorjeme_bw.indd 2 05-05-11 15:02 Papahoorjeme_bw.indd 3 05-05-11 15:02 Voor Indigo en Nhimo Tamara Bos Papa, hoor je me? met tekeningen van Annemarie van Haeringen Leopold / Amsterdam De liefste

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum

Nationaal Gevangenismuseum Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 4. Klik in de lik Les 4. Klik in de lik Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 2,5 uur Samenvatting van de les Deze les brengen de leerlingen een bezoek

Nadere informatie

Vollenhove Wonen op een havezate

Vollenhove Wonen op een havezate D S T R K C N T Opdracht 1 Nodig: foto van jezelf als klein kind, fotoblad opdracht 1 In Vollenhove staat de havezate Oldruitenborgh. De havezate is al heel oud. Bijna 250 jaar geleden, rond 1770, woonden

Nadere informatie

Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi.

Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Hoe ziet de woonkamer in jouw huis eruit? Hebben jullie behang met bloemen, zijn de muren in een mooie kleur geverfd of hebben jullie

Nadere informatie

WERKBLADEN. Lessenserie prehistorie Groep 5/6

WERKBLADEN. Lessenserie prehistorie Groep 5/6 WERKBLADEN Lessenserie prehistorie Groep 5/6 Op school: Beste jongens en meisjes, Hallo Jongens en meisjes, Handvaardigheid Kleding maken van vroeger en nu Als je kleding van nu, gaat vergelijken met de

Nadere informatie

www.kinderrechtswinkel.be juni 2008 Voor kinderen die meer willen weten over de rechtbank, wetten en de rechter Voor kinderen die meer willen weten over de rechtbank, wetten en de rechter Hebben kinderen

Nadere informatie

Het is herfst in de poppenkast. door Nellie de Kok

Het is herfst in de poppenkast. door Nellie de Kok Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok 1 Het is herfst in de poppenkast door Nellie de Kok Samenvatting Jan en Katrijn gaan naar het bos om spullen te zoeken voor de herfsttafel. Als Jan in

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

6555 BW Wat kun je doen als je te snel boos bent.indd 12

6555 BW Wat kun je doen als je te snel boos bent.indd 12 Hoofdstuk twee Een geheimpje over boosheid Iedereen wordt wel eens boos. Het is zelfs zo n gewoon gevoel dat we een heleboel woorden hebben om het te beschrijven. Hier zijn een paar woorden die allemaal

Nadere informatie

DE MIDDELEEUWEN. Gemaakt Door: Amy van der Linden Leonardo Middenbouw groep 6

DE MIDDELEEUWEN. Gemaakt Door: Amy van der Linden Leonardo Middenbouw groep 6 DE MIDDELEEUWEN Gemaakt Door: Amy van der Linden Leonardo Middenbouw groep 6 INHOUDSOPGAVE Middeleeuwen. Karel de Grote. Middeleeuwse straffen. De pest. Dokters in de Middeleeuwen. Beroepen in de Middeleeuwen.

Nadere informatie

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief

Drents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

Zonder toestemming. Nota BOPZ eenvoudige versie

Zonder toestemming. Nota BOPZ eenvoudige versie Nota BOPZ eenvoudige versie Zonder toestemming Ben je soms boos? Ben je soms boos en ben je dan wel eens gevaarlijk voor jezelf of anderen? Of doe je wel eens dingen die niet mogen? Soms moeten begeleiders

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Gezondheid

Spreekopdrachten thema 4 Gezondheid Spreekopdrachten thema 4 Gezondheid Opdracht 1 bij 4.1 * Doe de opdracht in groepjes. Uitleg voor de docent: Verdeel de klas in groepjes van vier à vijf cursisten. Op deze pagina staan kaartjes met lichaamsdelen

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

DAMstenen voor het dagelijks LEVEN

DAMstenen voor het dagelijks LEVEN Voorwoord Verschijnt september 2013 DAMstenen voor het dagelijks LEVEN Allerdaagse overdenkingen voor het dagelijks leven Daar ligt het dan. Een boekje met dagelijkse overdenkingen. Noem het maar tegeltjeswijsheden.

Nadere informatie

Spreekbeurt Nederlands Amnesty International

Spreekbeurt Nederlands Amnesty International Spreekbeurt Nederlands Amnesty International Spreekbeurt door een scholier 1518 woorden 28 november 2003 6,3 51 keer beoordeeld Vak Nederlands Mijn spreekbeurt gaat over Amnesty International. Amnesty

Nadere informatie