Plafond. Ceiling. Plaats Haarlem Gebouw Gedempte Oude Gracht 63 Omschrijving Plaatijzeren plafond UDC

Transcriptie

1 Plafond UC Ceiling Plaats Haarlem Gebouw Gedempte Oude Gracht 63 Omschrijving Plaatijzeren plafond

2 OCblad Plafond Overzicht van het plafond Zinken middenornament Kooflijst van plaati,jzer RMZ RV 1992/26-31

3 \ n ' n n n n n n tl n n G n ' [K\ L Ik/ : OCblad Plafond 01-3 paneel strook

4 Plafond UC Ceiling Plaats Lochem (Gld.) Gebouw Voormalige synagoge, Westerwal 6 Omschrijving Plaatijzeren plafond met middenornamenten atering Begin 20ste eeuw Toelichting

5 OCblad Plafond OZ-2 Overzicht plafond. etail hoek plafond. Foto s A.J. van der Wal 1992 RMZ RV 1993/32 22

6 l\ 'l J ! _ I I I " M ir i i i rrrr n i i r : i i / ; -m i i t : - n r l =FF = =" i n _ i i i TTJI 1 1 o) J MLM " II M " _u_n~l MIMI III" MIMI Ml M I I M I I I I I II M M M Ml I I I M II I I! ' II OCblad Plafond 02-3

7 Plafond UC Ceiling OCblad 03-1 Plaats Franeker

8 OCblad Plafond 03-2 Overzicht plafond. etail plafond. etail paneel met medaillon. etail middenornament. RiLiZ RV

9 OCblad Plafond 03-3 n noa n (Vft 5^ (0 N V^ f"r^\ C ; ) w ri P= cn^; paneel met kruis/stermotief strook met bloemmotief kooflijst r L oorsnede detail plafond (onderdelen van plaatijzer) voorgevelzijde Aanzicht plafond etail plafond 50 cm 500 on RMZRV 1994/34

10 Plafond UC Ceiling Plaats Gebouw Omschrijving atering Toelichting Brielle Voorstraat 31, thans Kantongerecht Stucplafond XVIIa Tot op heden zijn in ons land slechts vier tamelijk gave zogenoemde 'Engelse' stucplafonds bekend; alle vier bevinden

11 OCblad Plafond 042 Opbouw en bevestiging stucplafond A: nieuwe vloer, B: oorspronkelijke vloer, C: spreidsel, : kinderbalk (beukehout), E: dunne gespleten latjes van naaldhout, F: stucwerk gewapend met dierlijk haar Stempelversieringen op de voorste moerbalk. oorsnede profiellijst (ook vierpassen) Hoekafwerking stucwerk om de eiken (beschilderde) moerbalken,1 \ L L i.. Rozetversiering op onderkant van de moerbalken 0 25 cm 0 2,5 m RnhZ RV

12 OCblad Plafond 04-3 Twee stempelversieringen Het wapen van Prins Maurits en de Kouseband in hel CC~I~.~~C vak. Wapen van Prins Maurits met de spreuk van de Orde van de Kouseband: HONI SOIT QlJI MAL Y PENSE hetgeen betekent: Schande over hem die er kwaad van denkt. e7e Engelse orde, The most noble Order of the Carter, werd in 1348 door Eduard III ingesteld cm R0M.Z R V 1994/34 26

13 Plafond UC Ceiling OCblad 05-1 Plaats Brielle Gebouw Nobelstraat 34 Omschrijving Stucplafond a tering XVIIA Toelichting it zogenoemde Engelse plafond bevindt zich in het van oorsprong laat-middeleeuwse hoekhuis Nobelstraat 34, een diep huis met een onderkelderde achterkamer en een zijkamer ter linkerzijde. Het nagenoeg rechthoekige plafond bevindt zich in de achterkamer en telt drie vakken. Ten behoeve van de aanleg van een trappenhuis is er in het midden van de 18de eeuw (links-voor) een hoek uitgenomen. In het middelste vak zijn twee verschillende wapens aangebracht. Verder zijn binnen de vierpassen en op de moerbalken zes verschillende stempelversieringen te vinden, alle ook voorkomend in het plafond van het Brielse huis Voorstraat 31. Het stucplafond is tegen de kinderbalken aangebracht, dus tussen de moerbalken. e moerbalken en de sleutelstukken zijn daarom ingepakt in stucwerk. e forse moerbalken onderbreken op nogal storende wijze het patroon met de vierpassen en het is dan ook duidelijk dat het hier (evenals bij de andere plafonds in Brielle) gaat om een aanpassing aan een reeds bestaande situatie. Vergelijk OCblad Plafond 04 en 06. Literatuur P. on, Voorne-Putten, Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst, Zwolle/Zeist 1992, blz Tekst Opmeting Tekening atum Schaal Foto s B.H.J.N. Kooij Stempelversieringen op de achterste B.H.J.N. Kooij moerbalk. B.H.J.N. Kooij Juli : 50 RMZ, G.J. ukker, september 1990; RMZ RV

14 OCblad Plafond 05-2 etailopnames van de vierpassen met wapen. zijgevel m RMZ R 1994/34-28

15 Plafond UC Ceiling Plaats Brielle Gebouw Voorstraat 45 Omschrijving Stucplafonds atering XVIIA Toelichting

16 OCblad Plafond 06-2 voorgevel Het middelste vierkant in het voorste plafond Een cirkelpatroon van brede stucbanden in het voorste plafond. -I-I 0 2,5 m ROM> RV

17 OCblad Plafond 06-3 ach tergevel Een v~erpas m hel dchterite plaforld. Het eerste wapen in het achterste plafond. 0 2,5 m RMZRV 1994/34-31

18 Plafond UC Ceiling OCblad 07-1 Plaats Heenvliet Gebouw Markt 13, voormalig raadhuis Omschrijving Stucplafond atering 1771 Toelichting Het diepe pand op de hoek van Markt en Branderf heeft tot 1988

19 OCblad Plafond 07-2 etailopname van het tweede vak van hel stucplafond (RMZ, G.Th. elemarre, augustus 1954). RMZ RV 199 4/35 24

20 OCblad Plafond 07-3 Zijgevel l vloer Zkinderbalk 3 tengels 4 l e raaplaag 5 raaplaag

21 Plafond UC Ceiling Plaats Gebouw 's-hertogenbosch

22 OCbJad Plafond 08-2 lange spijkers in het plafond geslagen, zodanig dat ze er nog ca. 15 mm uitstaken. Vervolgens zijn de ruwe lijsten aangebracht, die in het werk met mallen zijn geprofileerd. e moerbalken en muren dienden als geleiding. Van de cirkelvormige lijsten zijn enkele porringpunten aangetroffen. e samenstelling van de mortel van de lijsten kwam overeen met die van de raaplaag. e moerbalken waren ook bepleisterd en voorzien van geprofileerde lijsten. e eiken balken waren met een bijl ruw gehakt en op de hoeken van kleine spijkers voorzien. Hierover werd een dunne kalklaag aangebracht. Het lijstwerk werd overeenkomstig de velden in het werk getrokken. Literatuur A.F.O. van Sasse van Ysselt, e voorname huizen en gebouwen van s-hertogenbosch, 3 delen, s-hertogenbosch , deel 2, p. 23 e.v. I.M. Breedveldt Boer, Plafonds in Nederland , Restauratievademecum, RVbijdrage 12, s-gravenhage/ Zeist 1991, p. 67. Wijnand V.J. Freling, Stucwerk in het Nederlandse woonhuis uit de 17e en 18e eeuw, Leeuwarden/ Mechelen, 1993, p. 72, p , p W.F. Weve, Hof van Zevenbergen, s-hertogenbosch, afstudeerscriptie TU elft, F l L- Het derde veld van hel plafor~ti. (1010 BALI, 1940) Tekst A.H. van runen (BA s-hertogenbosch) Opmeting en tekening H.F.G. Hundertmark (BA) a turn Mei 1994 Schaal 1 : 100,l : 30,l : 10 en 1 : 2 (details)

23 OCblad Plafond 08-3 *==±\ J 00 o O P, T3 OJ s o o o ), O ro OJ Qi rsi RMZ

24 OCblad Plafond 08-4 t! < Veld

25 oorsnede balklaag met stucplafond, schaal 1.: OCblad Plafond 08-5

26 Plafond UC j Ceiling OCblad Overzichtsplottegrond Plaats Gebouw, onderdeel Omschrijving atering Toelichting Plafond in de tinkamer Heeswijk-inther Kasteel Heeswijk Stucplafonds tussen 1655 en 1672 Op de eerste verdieping van het kasteel bevinden zich drie verschillende 17de-eeuwse stucplafonds. Het eerste plafond is aanwezig in de zogenoemde tinkamer, het meest westelijk gelegen vertrek. Het plafond is op de klassieke wijze aangebracht. Tegen de onderzijde van de enkelvoudige balklaag is één laag van gespleten elzenhouten twijgen vastgezet. Achtereenvolgens is hierop aangebracht een raaplaag van leem en kalk, versterkt met runderhaar, van ca. 20 mm, lijstwerk van dezelfde samenstelling en een afwerklaag van kalk van ca. 2 mm. Het tweede plafond, in de zogenoemde witte kamer en grenzend aan de oostzijde van de tinkamer, is afwijkend van het eerste; het heeft zelfs een 19deeeuws voorkomen. Het plafond is hier aangebracht tegen een samengestelde balklaag. Er is geen constructieve verbinding tot stand gebracht tussen het plafond en de grenen kinderbalkjes, zodat het geheel alleen aan de eiken moerbalken hangt. Men heeft daarom wel een dubbele bespanning van twijgen aangebracht. Toen in de 19de eeuw het plafond werd beschilderd, heeft men het eerst grondig moeten restaureren; voor de te vervangen slechte twijgen gebruikte men haaks op elkaar geplaatste vuren latjes van 15 x 20 á 60 mm. In de gang, aan de zuidzijde van de witte kamer en grenzend aan de tinkamer, bevindt zich het derde plafond. e opbouw van dit plafond is hetzelfde als dat van de witte kamer. e plafonds zijn aangebracht tijdens de verbouwing van het kasteel in de periode Zij tonen overeenkomsten met het plafond in het Hof van Zevenbergen te s-hertogenbosch. Zie ocblad Plafond 09. Tekst Opmeting en tekening atum Schaal Foto s B.H.J.N. Kooij H.F.G. Hundertmark december :40,1:10,1:5en1:2 A.J. van der Wal, RMZ 1997 RMZRV 1998/40 102

27 Stucplafond OCblad Plafond 09-2

28 etail stucplafond OCblad Plafond 09-3

29 OCblad Plafond 09-4 XIX wandbespanning i l RMZRV1998/ cm Stucplafond in witte kamer en gang (geprojecteerd getekend)

30 Stucplafond in witte kamer OCblad Plafond Overzichtsplattegrond 1 Moerbalk (eiken) 2 Gespleten elzentwijgen 3 Raaplaag ca. 20 mm (leem, kalk en runderhaar) 4 Afwerklaag ca. 2 mm (kalk} 5 Getrokken lijst (leem, kalk en runderhaar) 6 XVII wandbespanning? Opbouwstucplafond doorsnede B (witte kamer) Opbouwstucplafond doorsnede A (witte kamer) Opbouwstucplafond 0 25cm RMZRV 1995/40-106

31 OCblad Plafond etail stucplafurld 111 vwttrkarnrr Profiellijst 1 (gang) /A 0 1Ocm eel van het stucplafond in de gang RMZRV 1998/40 107

32 Plafond UC Ceiling OCblad

33 Plafond OCblad Plafond 10-2 Ceiling Literatuur A.H.M. Glaudemans en J.A. van der Hoeve, Berckepoort ordrecht, Rapportage van de bouwhistorische opname van het pand e Berckepoort, Nieuwstraat te ordrecht, Amersfoort / s-hertogenbosch, 1993 (aanwezig in de bibliotheek van de RMZ). Tekst en tekening atum Opmeting Schaal Foto s A.H.M. Glaudemans februari 1997 A.H.M. Glaudemans, J.A. van der Hoeve en M. Tjon a Kauw 1 : 10,l : 5 A.H.M. Glaudemans 1997 etail van het stucwerk op de onderzijde van é@n van dr kinderbin trn in de zolderkamer Tweegrotendeels bewaarde, gestempelde versieringen op de onderzijde van één van de kinderbin ten in de zolderkamer 0 25cm RMZRV 1998/40 109

34 OCblad Plafond 10-3 A 3b. Gedeeltelijk bewaarde, gestempelde versiering op de zijkant van degestucte dekbalk in de zolderkamer, vóór de afname 3a. Idem detail, ná afname en reiniging / i- ~~- ~_~~- - ~~~.~ ~~-~~-~~~ 2b. etail eindornament op de onderkant van de dekbalk 2a. etail middenornament op de onderkant van de dekbalk / cm 0 25cm elaii van het stucwerk RMZRV 1998/40 110

35 Plafond UC Ceiling OCblad 11-1 PlQQtS Gebouw, onderdeel Omschrijving a tering Toelichting HOFZIJE I NIEUWSTRAAT 1: stucwerk op zolder II: stucwerk op de bel-etage R 1. Jaartal 1562 metleeuwenkopstempel (zie ook detail c) 2. Raveelbalkmet stempelornamen ten en engelenkop in hoogreliëf, na 1589 (zie ook detail g) ordrecht Nieuwstraat 12-24, e Berckepoort Stucplafond 1562 en (kort) na 1589 Bij bouwhistorisch onderzoek ter afschuiningen (detail a, f). In het voorbereiding van de restauratie hart is een stempel van een van e Berckepoort werd in 1996 leeuwenkop met het jaartal 1562 een tweede uniek leemstucplafond geplaatst (detail c). Aan de uitontdekt (OCblad Plafond 10). Op einden van de kinderbinten zijn de bel-etage van een rond 1550 stempels met de Franse lelie gebouwde vleugel van het complex aangebracht (detail b). Het tweede, is tijdens de ontmanteling boven smalle vak heeft een alternerend een vlak houten plafond uit 1874 patroon van stempels en een vrij compleet bewaard afschuiningen (detail e, d). Voor gebleven plafond uit 1562 te beide vakken zijn ronde stempels voorschijn gekomen. Het rijk met leeuwenkoppen of bloemen geornamenteerde plafond is in gebruikt, al dan niet geflankeerd blootgelegd, door krulstempels. Het derde gerestaureerd en aangevuld. balkvak, dat een grote In tegenstelling tot de latere, vlakke haardraveling bevat, is aan het plafonds is hier geheel de vorm van einde van de 16de eeuw (kort ná de houtconstructie gevolgd en is 1589) van een geheel nieuwe ook om de kinderbinten heen stuclaag voorzien, waarvan de gestuct. Ook de opbouw en samen- vormgeving aansluit op die van de stelling van het leem en de stuclaag andere vakken. e ronde zijn bij beide plafonds identiek. In (bloemen)stempels zijn de nog niet geheel uitgeharde vergelijkbaar met die uit de andere stuclaag werden door middel van vakken, maar de flankerende het inslaan van stempelblokken stempels zijn duidelijk nieuw versieringen aangebracht, zowel in gemaakt. Onder de raveelbalk laag- als in hoogreliëf. e bevindt zich een engelenkopje met versieringen van de moerbalken, vleugels (detail g), met aan die ongetwijfeld aanwezig zijn weerszijden stempelpatronen geweest, zijn bij het aanbrengen (detail h) die zijn aangebracht met van het 19de-eeuwse plafond hergebruikte stempels van het geheel verloren gegaan. e plafond op de zolder van e kinderbinten bezitten in het Berckepoort (OCblad Plafond 10). stucwerk patroonsgewijs aan- Hierbij is wel het jaartal 1589 uit de gebrachte afschuiningen met stempel verwijderd. kapelletjes. Van ca tot ca was Het stucplafond, dat uit drie Hubrecht Tack eigenaar van e ongelijke vakken bestaat, is in twee Berckepoort ; hij was dus hoogstfasen tot stand gekomen. Het oudst waarschijnlijk opdrachtgever van zijn de twee vakken aan de zijde het stucplafond. van de Nieuwstraat. Het eerste vak heeft een ruitvormig patroon van Vergelijk OCblad Plafond 04,05, 06 stempelversieringen en en 10. Literatuur A.H.M. Glaudemans en J.A. van der Hoeve, Berckepoort ordrecht, Rapportage van de bouwhistorische opname van het pand e Berckepoort, Nieuwstraat te ordrecht, Amersfoort / s-hertogenbosch 1993 (aanwezig in de bibliotheek van de RMZ). A.H.M. Glaudemans en J.A. van der Hoeve, e Berckepoort in ordrecht: e praktische toepassing van bouwhistorisch onderzoek in het ontwerpproces, Bulletin KNOB, 1995, nr. 5, blz RMZRV 1998/40 111

36 Plafond OCblad Plafond 11-2 / Ceiling Tekst en tekening atum Opmeting Schaal Foto s A.H.M. Glaudemans april 1998 A.H.M. Glaudemans, J.A. van der Hoeve en M. Tjon a Kauw 1:50,1:5 A.H.M. Glaudemans maart vak 3 vak 2 vak 7 Plattegrond met onderaanzicht van het leemstucplafond; de decoratie van de moerbalken is verloren gegaan cm RMZRV 1998/40 112

37 Aanzicht details stucplafond OCblad Plafond 11-3 etail a (laagreliëf) etail b (laagreliëf) etail