winnaar 2015 BOERDERIJ KLEIN HOEFIJZER een klein openluchtmuseum

Transcriptie

1 winnaar 2015 BOERDERIJ KLEIN HOEFIJZER een klein openluchtmuseum genomineerd voor De Wassenaarse Monumenten Prijs 2015

2 Dit is een uitgave ter gelegenheid van de nominatie van de Wassenaarse Monumenten Prijs Deze prijs is een initiatief van voormalig raadslid mevrouw M.E.R. baronesse De Vos van Steenwijk. BOERDERIJ KLEIN HOEFIJZER EEN KLEIN OPENLUCHTMUSEUM Aan de rand van de villawijk Binnenklingen, in de bocht van de Laan van Koot en de Dennenlaan, ligt de waardevolle historische boerderij Klein Hoefijzer. Het is een zorgvuldig gerestaureerd rijksmonument waarin talrijke historische details behouden zijn gebleven. Eigenaresse Carola Burgerhout is zeer geslaagd in het zoeken naar de balans tussen goede bewoonbaarheid en authenticiteit. De vierroedige hooiberg. Burgerhout: Dit is een bekende boerderij in Wassenaar, want het halve dorp kwam hier spelen! In 2000 kwam de boerderij vrij van pacht, nadat de familie Koot ruim 150 jaar pachter was van de boerderij. We hadden het geluk dat boer Koot weinig had gedaan om het huis aan de moderne tijd aan te passen. Daardoor zijn er vele details bewaard gebleven. En dat was ook het uitgangspunt voor de restauratie. Klein Hoefijzer is geen grote herenboerderij, maar een betrekkelijk eenvoudige kaasboerderij. Daarom ligt de stal op het zuiden. Het gedeelte waar de kaas gemaakt werd, ligt op het noorden, zodat de melk en de diverse kaasproducten koel bleven. Bij de boerderij staat het houten karnhuis met rieten dak, met daarin de karnmolen. Deze onderdelen zijn ook gerestaureerd, net als de hooiberg. Inwendig zijn alle authentieke details bewaard gebleven, zoals in de keuken een grote schouw en een broodoven. De zijgevel van de boerderij (zuidzijde).

3 16e-eeuwse pachtboerderij De hofstede Klein Hoefijzer is in oorsprong een van de oudste boerderijen van Wassenaar. De geschiedenis gaat terug tot in de 16e eeuw, toen ene Neel, de weduwe van Jacob Baertszn, de woning in erfhuur had. De hoeve ontleent haar naam aan Pieter Hoefijzer (Hoeffijser), ontvanger-generaal van de Admiraliteit binnen Amsterdam, die in 1635 eigenaar werd. Hij was ook eigenaar van het huis Groot Hoeffijser, het latere huis De Wittenburg. In 1824 kwam Klein Hoefijzer in bezit van de Haagse bankier en notaris Joachim Jochems, eigenaar van het landgoed Duindigt en de boerderij De Roggewoning. Van circa 1850 tot 1998 was de familie Koot pachter, naar wie de Laan van Koot vernoemd is. Rond 1880 werd de langhuisboerderij na een brand herbouwd. De huidige eigenaresse, Carola Burgerhout, erfde de boerderij van haar moeder, M. Burgerhout-Jochems. Onder dekzeilen De restauratie is in fasen vanaf 2000 opgepakt. Hierbij zijn slechts minimale ingrepen gedaan in de boerderij. Zo is de hal verplaatst en er is een nieuwe voordeur op de plaats van een venster aangebracht. Verder is alles behouden. Burgerhout: Door de toegang te verbreden in de vorm van een zogenaamd melkmeisje (met twee smalle zijvensters) is het ons gelukt er een passende ingang van te maken. Ik heb veel steun van de gemeente gehad. Met name van Henk Lammers, die al die jaren mee heeft gedacht. De stal, waarin ook veel details bewaard zijn gebleven.

4 Burgerhout en haar zoon hebben vanaf het begin van de restauratie in de boerderij gewoond. Burgerhout: De eerste tijd zelfs onder dekzeilen. Dit was een kostelijke ervaring. Maar vooral ook heel praktisch want zo konden we de restauratie en verbouwing van dag tot dag volgen. We zaten er bovenop! Niets werd zomaar weggegooid, alles werd zo veel mogelijk bewaard. Ik houd er niet van om quasi-oude details toe te passen. Schrikdraad als herinnering Ook binnen is zorgvuldig met alle historische details omgegaan. Niet alleen de karnton, maar ook de bedstede is bewaard. Zelfs de ijzeren aanhechting van het schrikdraad in de stal is als herinnering aan de koeien behouden. Maar het werk is nooit af. Burgerhout: Nu wacht ons nog de restauratie van het oude boerenerf met de hoogstamboomgaard. Ook bovenaan ons verlanglijstje staat het verlagen van de energierekening. Wat dat betreft volgen we op de voet wat de nieuwe mogelijkheden zijn voor energiebesparing bij monumenten. Wanneer je zo verweven bent met een monumentaal bezit, dat al generaties in de familie is, ga je beseffen dat het behoud ervan ook een zekere dynamiek vereist. Iedere periode stelt weer nieuwe eisen, die ingrepen noodzakelijk maken. Het is de kunst en de uitdaging dat op een zo smaakvolle en passend mogelijke wijze te doen. De zijgevel (noordzijde) met de nieuwe entree.

5 In de stal zijn veel onderdelen van het boerenbedrijf behouden, waaronder de aanhechting van het schikdraad. De karnmolen.

6 In de werkkeuken bevindt zich de koelbak met melkbussen. De werkkeuken met zicht op het karnhuis, met de houten karnton. Het mechanisme dat zorgt voor de overbrenging van de molen naar de ton, is ook nog intact.

7 Foto voorzijde: De langhuisboerderij met links de hooiberg en rechts de karnmolen. Het gebouw heeft een rechthoekige plattegrond en een zadeldak met wolfseinden, waarop rode Hollandse pannen liggen. Colofon Opdrachtgever: Gemeente Wassenaar Tekst: Heimerick Tromp Fotografie: Peter Kooijman Realisatie: Gemeente Wassenaar Leden van de jury / werkgroep Voorzitter wethouder mevrouw I. Zweerts de Jong Burgerlid mevrouw M.E.R. baronesse De Vos van Steenwijk Raadslid de heer P. Deneer Lid namens de WCE de heer dr. H.M.J. Tromp Lid namens de Klankbordgroep de heer N.W. Conijn Secretaris de heer M. Velišček