TOERISTISCHE TRENDKRANT 2009/10

Transcriptie

1 Uitgave: juni 2010 KENNISCENTRUM TOERISTISCHE TRENDKRANT 2009/10 Vooraf 1 Inleiding Marten Wiersma 1 Barometer & Thermometer 1 Toerisme in Zeeland 2/ 3 Laat samen het ware Zeeland zien 4 Altijd prijs met kwaliteit 4 Zeeland aan de slag met gastvrijheid 5 Bemanning aan de slag met Water Rijk 6 Internationaal kennis uitwisselen 6 Vrijetijdsbesteding in de Delta 7 Innovatieprijs Toerisme 8 Goeree-Overflakkee in cijfers 8 Als gedeputeerde van economie en recreatie & toerisme, ga ik graag op zoek naar processen die elkaar versterken om een gesteld doel te bereiken. Voor de toeristische sector kan volgens mij de komende jaren de zogenoemde Eco2 benadering (waar ecologie en economie elkaar versterken) een hele interessante en belangrijke rol in Zeeland gaan spelen. Versterking van de natuurlijke omgeving wordt meer en meer een kernkwaliteit van het toeristische product en het is dan ook van belang in beide sectoren te investeren. Mijn ervaring is dat het beleven van de natuurlijke omgeving steeds meer centraal komt te staan bij de keuze van een vakantiebestemming. De hedendaagse toerist wil de ontmoeting met de natuur aangaan en voelt zich daardoor ook steeds meer betrokken bij de omgeving van de vakantiebestemming. De insteek is dan ook om die ruimte te benutten voor nieuwe ontwikkelingen die invulling geven aan deze synthese van ecologie en economie. Wanneer de overheid en het bedrijfsleven zich gezamenlijk inzetten voor deze Eco2 benadering kunnen we komen tot de ontwikkeling van nieuwe vormen van dag- en verblijfsrecreatie. In Zeeland hebben we reeds een aantal voorbeeldprojecten op dit gebied die verdere inspiratie kunnen geven. Ik denk daarbij aan de projecten Waterdunen, Veerse Dam, Perkpolder, maar ook de verkenningen die momenteel worden uitgevoerd naar de economische impact van een getijdencentrale met een schutsluis in de Brouwersdam. De realisatie van deze nieuwe verbinding heeft niet alleen positieve ecologische effecten voor de omgeving, maar betekent tevens een impuls voor de hele watersportsector. Foto: Anda van Riet Daarnaast blijkt dat een groeiend aantal consumenten het belang van milieu, cultuur en natuur bepalend vindt bij het inrichten van een vakantie. Inzetten op een duurzame regionale ontwikkeling wordt hiermee ook een economisch marktvoordeel. Met het Eco XXI project willen wij hier vanuit de provincie ook op inzetten. De implementatie van dit programma in Eco2 benadering biedt toekomst voor de toeristische sector een regio zorgt voor een bredere bewustwording voor duurzame ontwikkelingen. De gemeenten Schouwen-Duiveland, Tholen en Veere kunnen als eersten in Noordwest-Europa dit keurmerk voeren en zich profileren als schone, natuurlijke en milieubewuste vakantiebestemming. Aan de vooravond van het nieuwe seizoen, wil ik u nog wijzen op de cijfers van NBTC-NIPO Research waaruit zou blijken dat de belangstelling om in het binnenland op vakantie te gaan dit jaar weer is gestegen. Zeeland zou in 2010 zelfs tot één van de meest populaire bestemmingen van Nederland kunnen uitgroeien. Dit biedt verdere kansen om de gestelde doelstelling in het Provinciaal Sociaal Economisch Beleidsplan een omzetverhoging te realiseren in 2012 van 10 % t.o.v te benaderen. Als we de toerist tegelijkertijd kennis kunnen laten maken met een aantrekkelijke en duurzame vakantieregio, werken we niet alleen aan deze doelstelling maar investeren we tevens in de toerist van de toekomst. Ik wens u een inspirerend en succesvol seizoen toe! Marten Wiersma Gedeputeerde recreatie en toerisme Vooraf Voor u ligt de Toeristische Trendkrant In deze trendkrant vindt u cijfers over het verloop van het toerisme in Zeeland en artikelen over actuele ontwikkelingen in het toeristische werkveld. Naast de gebruikelijke cijfers over de vakanties in Zeeland zijn er ook artikelen opgenomen over vrijetijdsbesteding in de Delta en de cijfers van de toeristisch-recreatieve sector van Goeree-Overflakkee. Het was een goed toeristisch jaar, na een daling in het aantal overnachtingen en het aantal vakanties zagen we in 2009 weer een stijging. Maar ook 2010 belooft een mooi jaar te worden. Denk alleen maar aan de evenementen die Zeeland in 2010 al achter de rug heeft. Op Koninginnedag kwam niet alleen de Koninklijke Familie naar Zeeland, hun bezoek trok in Middelburg bezoekers. En de tvbeelden van de etappe van wielerwedstrijd Giro d Italia vormden het ultieme promotiefilmpje voor Zeeland; de finish in Middelburg trok bovendien zo n bezoekers. En het peloton van de Tour de France is nog in aantocht! Bovendien is de verwachting dat het WK Voetbal een positieve invloed heeft op het aantal Nederlanders dat in eigen land op vakantie gaat. Al met al zijn de verwachtingen hoog gespannen en het Kenniscentrum (Kust)toerisme hoopt - zoals u verderop kunt lezen - u met behulp van de nieuwe Toeristische Barometer dit jaar al snel te kunnen informeren over mooie toeristische cijfers van Wij wensen u veel leesplezier en hopen dat ook dit een inspirerend en positief toeristisch seizoen zal worden! Noteert u alvast in uw agenda! 11 november: Zeeuwse Toeristische Ontmoetingsdag in de Voetbal Experience in Middelburg Steeds op de hoogte van onze activiteiten? Volg het Kenniscentrum (Kust)toerisme op Twitter! Toeristische Barometer & Vakantie Thermometer Kenniscentrum (Kust)toerisme presenteert jaarlijks in juni de toeristische cijfers van het voorgaande jaar. Dit is natuurlijk te laat om in te kunnen spelen op de trends en ontwikkelingen, voor u als ondernemer en voor ons als kennisinstituut. Met elkaar hebben we actuele cijfers nodig! Aanvullend op de bestaande onderzoeken heeft het Kenniscentrum (Kust)toerisme daarom een Toeristische barometer en Vakantie thermometer ontwikkeld. Met deze instrumenten kunnen wij gedurende het jaar de vraagontwikkeling per branche en per regio volgen. Met de Toeristische Barometer kijken we eens per kwartaal terug naar de bezettingsgraad van verblijfsaccommodaties: feitelijke gegevens aangeleverd door ondernemers. De Vakantie Thermometer voorspelt de drukte tijdens feestdagen en vakantieperioden, op basis van de verwachtingen van ondernemers. Goede, actuele gegevens kunnen wij alleen verzamelen door betrouwbare gegevens van ondernemers. We willen graag een panel samenstellen van ondernemers die ons regelmatig voorzien van gegevens over hun bedrijf: 4 keer per jaar voor de Toeristische Barometer, 6 keer per jaar voor de Vakantie Thermometer. De vragenlijst omvat ongeveer 5 vragen en neemt slechts 5 minuten in beslag. Bent u ondernemer? Met uw medewerking kunnen we actuele cijfers leveren over het seizoensverloop in de toeristisch-recreatieve sector. Op deze wijze kunnen we allemaal tijdig inspelen op trends en ontwikkelingen in de branche. Bovendien kunt u de gemiddelde bezettingsgraad van bedrijven in de regio bekijken als vergelijking voor uw eigen bedrijf. Uw gegevens worden vanzelfsprekend vertrouwelijk behandeld en anoniem verwerkt, individuele bedrijfsgegevens zijn daarom nooit zichtbaar. Doet u ook mee? U kunt zich aanmelden via onze website: aanmeldenbarometer. Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u natuurlijk altijd contact opnemen met het Kenniscentrum (Kust)toerisme, Rosa van Roosendaal via

2 2 Toeristische Trendkrant 2009/2010 KENNISCENTRUM Nederlanders en hun vakanties Groeten uit Holland In 2009 ging 81,3% van de Nederlandse bevolking minstens één keer op vakantie, in 2008 was dat nog 81,6%. De Nederlanders die in 2009 een vakantie ondernamen, gingen gemiddeld iets vaker op vakantie dan in 2008: gemiddeld 2,9 keer per vakantieganger. In totaal werden er in ,4 miljoen vakanties ondernomen; dit is ruim 1% meer dan in De vakanties van Nederlanders in het binnenland zijn toegenomen, maar daarentegen zijn de vakanties van Nederlanders in het buitenland afgenomen. Vakanties van Nederlanders Vakanties van Nederlanders in het binnenland in 2009 in het buitenland in 2009 Participatie 54% 61% Aloha from Hawaii Aantal vakanties Aantal vakantieovernachtingen Totale bestedingen 2,8 miljard euro 12,3 miljard euro Aantal vakanties Aantal vakantieovernachtingen Meer vakantienachten in Zeeland Nederlanders gingen in 2009 vaker op vakantie in eigen land: 3% meer vakanties en 2% meer overnachtingen. Zeeland profiteerde deels mee. Hoewel het aantal vakanties iets daalde, steeg het aantal vakantieovernachtingen van Nederlanders in de provincie met 7% Hieruit blijkt dat de Nederlanders langer in Zeeland bleven: gemiddeld 7,2 dagen in 2009 in plaats van 6,7 dagen in Met deze cijfers klimt Zeeland naar de 6 e positie betreffende het aantal vakantieovernachtingen. Qua vakanties levert Zeeland een plaats in en staat nu op de 8 e plaats. Gelderland blijft nog steeds de meest populaire binnenlandse vakantiebestemming, gevolgd door Limburg en Noord-Brabant. Cijfers en feiten per regio WALCHEREN vakanties +13% BEVELANDEN & THOLEN vakanties -21% ZEEUWS-VLAANDEREN vakanties +36% SCHOUWEN-DUIVELAND vakanties -14% overnachtingen +31% overnachtingen gelijk overnachtingen +41% overnachtingen -21% 26 euro p.p.p.d. 21 euro p.p.p.d. 19 euro p.p.p.d. 24 euro p.p.p.d. Gemiddelde verblijfsduur 7,4 dagen Gemiddelde verblijfsduur 7,9 dagen Gemiddelde verblijfsduur 8,5 dagen Gemiddelde verblijfsduur 6,1 dagen

3 KENNISCENTRUM Toeristische Trendkrant 2009/ Evenals in voorgaande jaren is het toeristisch kamperen het populairste vakantieverblijf voor Nederlandse vakantiegangers in Zeeland. Maar liefst 33% van alle overnachtingen van Nederlanders in Zeeland wordt doorgebracht op een toeristische kampeerplaats, 2,7 miljoen nachten. Daarmee lijkt het toeristisch kamperen weer op weg naar de recordjaren aan het begin van dit decennium. Kamperen nog steeds populair! Binnen deze groep vallen de volgende accommodatievormen: groepsaccommodatie, riviercruise, zeil- of motorboot, trekkershut etc. Het aantal toeristische overnachtingen in deze groep kende een grote toename in 2008, nu in 2009 nam deze groep weer fors af. Interessante publicaties De volgende publicaties zijn onlangs verschenen en te downloaden via Vrijetijdsbesteding in de Delta Na het toeristisch kamperen kiezen Nederlandse vakantiegangers het meest voor een verblijf in een vakantiewoning. Deze accommodatievorm is goed voor 27% van alle overnachtingen in Zeeland. Vaste gasten, gasten met een eigen accommodatie, spelen een belangrijke rol in Zeeland. In 2009 is het aantal vakantieovernachtingen van vaste gasten gestegen, het aantal overnachtingen is sinds 2005 niet zo hoog geweest. De vaste gast in Zeeland heeft de eigen accommodatie in 2009 weer vaker bezocht. Dit kan een gevolg zijn van de goede zomer die 2009 kende, maar ook kan het bezoek aan de eigen accommodatie verklaard worden door de crisis. Men is minder op vakantie geweest in het buitenland en heeft dus meer gebruik gemaakt van de eigen accommodatie. Van alle toeristische overnachtingen in Zeeland wordt 5% doorgebracht in hotels, pensions en bed & breakfastadressen. Na een stijging van het aantal overnachtingen in 2006, zien we in 2007 en 2008 weer een daling van het aantal overnachtingen in deze logiesvorm en in 2009 trekt het bezoek aan hotels, pensions en bed & breakfastadressen weer een beetje bij. Toeristische Trendrapportage Zeeland in cijfers De groep overige toeristische vakanties is goed voor 9% van alle toeristische overnachtingen. Zeeland beter dan de trend bron: CBS Aantal gasten Aantal overnachtingen Zeeland Aandeel Zeeland Aandeel Zeeland in NL Zeeland in NL ,2% ,8% ,8% ,9% ,4% ,6% ,1% ,6% ,1% ,9% Landelijk nam het aantal buitenlandse gasten in 2009 af met 2%. Tegen deze trend in steeg het aantal buitenlandse gasten in Zeeland, eveneens met 2%. Ook het aantal buitenlandse overnachtingen in de provincie steeg. Hierdoor nam het marktaandeel van Zeeland binnen Nederland toe. Duitsland is als vanouds het belangrijkste herkomstland voor Zeeland, toch liep het aantal gasten uit dit land in 2009 iets terug. Deze afname werd ruimschoots gecompenseerd door extra gasten uit andere herkomstlanden, met name uit België en Groot-Brittannië. Toeristische rapportage Goeree-Overflakkee stijgen! In 2009 heeft de Nederlandse vakantieganger in Zeeland gemiddeld 23 euro per dag besteed. Dit bedrag omvat alle uitgaven tijdens de vakantie, dus inclusief de kosten van hun accommodatie, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens een vakantie worden ondernomen. De bestedingen zijn daarmee iets gestegen ten opzichte van voorgaande jaren, toen het gemiddelde bestedingspatroon nog 22 euro per persoon per dag was. Het Nederlandse gemiddelde bedraagt 25 euro. Toerisme in Nederland 2010 De economische crisis leidde in 2009 vooralsnog niet tot minder vakanties. Wel hebben Nederlanders bezuinigd op hun vakanties: vakantiegangers bleven dichterbij, gingen korter en besteedden minder. Voor 2010 dient volgens NBTC-NIPO Research rekening te worden gehouden met een lichte krimp van het aantal vakanties. De recessie is wellicht voorbij, maar de gevolgen niet. Door de oplopende werkloosheid (veel baan-onzekerheid) en een licht dalende koopkracht zal het aantal vakanties naar verwachting licht dalen. Evenals vorig jaar zal dit vooral de buitenlandse vakanties raken; voor eigen land wordt een stabilisatie/lichte groei van het aantal vakanties geraamd.

4 4 Toeristische Trendkrant 2009/2010 KENNISCENTRUM Laat samen het ware Zeeland zien Als niet-zeeuwen aan de meest zuidwestelijke punt van Nederland denken, roemen ze vaak de rust en de ruimte. Dat is zeker een kernkwaliteit van onze provincie. Maar Zeeland heeft nog meer te bieden! Ook op het gebied van toerisme is Zeeland veelzijdiger dan velen denken. We hebben zon, zee en strand maar ook grote festivals en stoere sporten. En activiteiten voor jongeren, of industrieel toerisme. Doet u mee om deze onbekende kanten van Zeeland aan de rest van Nederland te tonen? Dat is ook voor u van belang. Want ook voor Zeeland geldt: onbekend maakt onbemind. En het is zonde als we door een onvolledig beeld kansen laten liggen. De Provincie Zeeland helpt u graag bij de promotie van Zeeland, met behulp van een nieuwe aanpak voor en door alle Zeeuwen. De Provincie ziet inwoners, bedrijven en organisaties in Zeeland als ambassadeurs. U kunt immers zelf het beste vertellen waarom u graag in Zeeland woont, werkt of onderneemt. Iedereen die dat wil, kan zo op zijn of haar eigen manier een bijdrage leveren aan de promotie van Zeeland. Om te zorgen voor samenhang, kunt u zich laten inspireren door het Zeeland DNA-boek. En gebruik maken van het waarmerk en ander DNA-materiaal. Enkele suggesties: Gebruik het Zeeland waarmerk om te laten zien dat u uit Zeeland komt. Voorbeelden vindt u op de site en in het boekje! Omschrijf of verbeeld in uw communicatiemiddelen de diversiteit van Zeeland. En laat mensen zien! Foto's van een leeg restaurant ogen wellicht mooi opgeruimd en gedekt, maar versterken tegelijkertijd het clichébeeld dat Zeeland leeg is. Foto's met een vol terras of feestende mensen op een festival vullen het beeld van de hoge luchten en weidse Zeeuwse landschappen op een goede manier aan. Gebruik authentieke verhalen en citaten. Misschien heeft u lovende woorden van klanten in uw gastenboek staan, die u kunt gebruiken voor uw website en andere promotiemiddelen. Onthul op uw website een goed bewaard geheim over Zeeland. Laat u inspireren door het Zeeuws Kleuren Palet en gebruik dit in uw verblijfsruimten of promotie-uitingen. Het DNA van Zeeland Basis van de nieuwe aanpak vormt het Zeeuws DNA, dus datgene wat Zeeland écht is. Niet het gewenste imago van Zeeland vormt de basis, maar we gaan uit van de eigen kwaliteit en identiteit van onze provincie. Dat is namelijk mooi genoeg. En bovendien altijd echt waar. In het Zeeland DNA-boek vindt u de kleuren, materialen, geuren, beelden en verhalen die bij de identiteit van Zeeland horen. Dit DNA kunt u gebruiken bij uw eigen promotie-activiteiten, als een versterking van uw eigen boodschap. Wat kunt u daarmee? Helpt u mee om Zeeland te promoten? Laat dan samen met uw collega's het echte Zeeland zien. Om u te helpen heeft Provincie Zeeland een boekje gemaakt: "Wat is uw ". Hierin staan praktische tips en inspiratievoorbeelden voor gebruik van het Zeeuws DNA en het waarmerk. Meer lezen over de nieuwe promotie-aanpak voor Zeeland? Surf dan naar Hier kunt u ook het waarmerk, het boekje "Wat is uw " en andere DNA-materialen downloaden. En uw band met Zeeland delen met andere ambassadeurs. Heeft u een concrete vraag, stel die dan aan het promotieloket via promotie@zeeland.nl. Altijd prijs met kwaliteit Er is een grote diversiteit aan reisbestemmingen, waardoor toeristische regio s moeilijk te vergelijken zijn, vooral op internationaal niveau. Een eerste verkenning van de prijs-kwaliteitverhouding van accommodaties in Zeeland ten opzichte van andere regio s in 2009 riep veel vragen op. Op verzoek van de toeristische sector werd onlangs een vervolgstudie uitgevoerd. In opdracht van het Kenniscentrum (Kust)toerisme schreef Nicole Keijmel, studente aan de opleiding International Business and Languages - Tourism van Hogeschool Zeeland, haar afstudeeronderzoek over een methode om Zeeland te vergelijken met andere toeristische bestemmingen, met name betreffende de prijs-kwaliteitverhouding. Hoewel er internationaal twee methoden bestaan om de toeristische sector in landen met elkaar te vergelijken, zijn deze niet bruikbaar op regionaal niveau. Bovendien wordt in deze methoden te weinig aandacht besteed aan de prijs-kwaliteitverhouding. Daarom is in dit afstudeeronderzoek gezocht naar een andere methode om diverse regio s op toeristisch gebied met elkaar te kunnen vergelijken. Eerste vraag daarbij is op welke kenmerken toeristische bestemmingen beoordeeld worden. De keuzemotieven van gasten, vakantiebeoordelingssites, verblijfsaccommodaties en horeca, attracties, activiteiten en (internationale) keurmerken zijn de belangrijkste factoren die een toeristische regio kenmerken en waarop je een toeristische regio kunt beoordelen. Voornamelijk de vakantiebeoordelingssites en de keurmerken geven duidelijk inzicht in de toeristische regio. Toeristische regio s kunnen alleen met elkaar worden vergeleken wanneer het voorzieningenniveau, de ligging, de capaciteit van accommodaties en de ontwikkelingsfase van het toerisme in evenwicht zijn. Daarnaast moeten er voor de te onderzoeken regio s voldoende vergelijkbare gegevensbronnen beschikbaar zijn. Kwaliteit is een begrip dat moeilijk te definiëren is, en moeilijk te meten. Kwaliteitsindicatoren voor een toeristische regio zijn keurmerken, vakantiebeoordelingssites, ANWB campingbeoordelingen en de hotelclassificatie. De vakantiebeoordelingssites zijn met name erg belangrijk, aangezien veel potentiële gasten hier hun eerste indrukken opdoen. Door de vele berekeningsmethodes is het moeilijk om voor een gehele toeristische regio een prijsniveau vast te stellen. Om een objectief inzicht te krijgen in het prijsniveau moet er liefst één berekeningsmethode worden gehanteerd. Zo kan voor campings het vergelijkingstarief van de ANWB worden gebruikt. Op basis van deze verkenning van bruikbare indicatoren is een kleine praktijktoets uitgevoerd waarin Zeeland werd vergeleken met de regio Morbihan in Bretagne. Hieruit bleek dat toeristen Zeeuwse hotels lager beoordelen op de prijs-kwaliteitverhouding dan de hotels in Morbihan. Het kwaliteitsniveau van campings in Zeeland wordt zeer hoog gewaardeerd door de ANWB inspecteurs. Het is afhankelijk van de gezinssamenstelling of het goedkoper is om te kamperen in Zeeland of in Morbihan. Vakantieparken in Morbihan en Zeeland hebben ongeveer hetzelfde prijsniveau. De kwaliteit van vakantieparken in Zeeland wordt als minder beoordeeld dan van hotels en campings. De praktijktoets wijst uit dat hotels in Zeeland zich zullen moeten richten op de kwaliteit van de voorzieningen en op de vriendelijkheid en behulpzaamheid van het personeel. Dit omdat de prijs-kwaliteitverhouding van hotels niet optimaal wordt beoordeeld door gasten. De campingsector zou het ANWB beoordelingscijfer kunnen inzetten om te laten zien dat kwaliteit van de camping goed is en om op die manier aan te tonen dat men een hoge kwaliteit belangrijk vindt. Vakantieparken maken al gebruik van de beoordelingscijfers die door vakantiegangers worden gegeven. Daarnaast is tijdens het afstudeeronderzoek gebleken dat het gewenst is om één methode te ontwikkelen waarin toeristische regio s op internationaal niveau met elkaar vergeleken kunnen worden. Een internationale database met gegevens gebaseerd op gelijke definities en meetmethode zou hiervoor de basis kunnen zijn. Dit is een aanbeveling die niet door partijen uit alleen Zeeland of Nederland kan worden opgepakt. Hiervoor zullen onderzoeksinstellingen, ondernemers en overheden in binnen- en buitenland moeten samenwerken, het Kenniscentrum (Kust)toerisme neemt deze ambitie dan ook mee in haar internationale netwerk van partners. De resultaten van dit onderzoek en de inventarisatie van de meetmethodes voor prijs-kwaliteitverhouding vormen hierbij een belangrijke bouwsteen.

5 KENNISCENTRUM Toeristische Trendkrant 2009/ Zeeland aan de slag met gastvrijheid Gastvrijheid is een breed begrip. Het kan gaan om het welkomstcadeautje op het hotelbed, de ober die op het terras vertelt over de kerk om de hoek, de VVV medewerkster die een lijst weet op te sommen met al die leuke dingen die te doen zijn bij slecht weer of de gast die eenvoudig en zonder drempels bepaalde diensten kan boeken. En dat alles met een glimlach en goede wil... Goede service is iets waar mensen voor terugkomen, het verhoogt de omzet en het vergroot het werkplezier van horeca- en recreatiemedewerkers. Kenniscentrum (Kust)toerisme heeft in samenwerking met NHTV internationaal hoger onderwijs Breda en Promotie Zeeland Delta een training 'Gastvrijheid in toerisme, horeca & recreatie' ontwikkeld voor iedereen die werkzaam is in de toeristisch-recreatieve sector, zoals de horeca, dagrecreatie, verblijfssector of bij de VVV. In december 2009 is deze training onder De training wordt enthousiast gebracht en toegespitst op de praktijk! de titel Beter worden in goed zijn voor het eerst aangeboden. Uit het aantal aanmeldingen bleek direct dat de belangstelling vanuit de sector enorm was; er is gestart met zo n 100 deelnemers! De VVV heeft het goede voorbeeld gegeven door een groot deel van haar medewerkers aan deze cursus deel te laten nemen. In de training worden medewerkers vanuit allerlei bedrijven samengebracht: van VVV tot hotel, van camping tot dagattractie. Zulke gemixte groepen zorgen voor nieuwe contacten, inzicht in andere takken van sport en leren van elkaar waardoor er meer onderling begrip ontstaat. Hiermee wordt ook duidelijk Ik heb zin gekregen in het komende seizoen! dat de verschillende bedrijven geen concurrenten van elkaar zijn, maar samen moeten werken aan een gastvrij Zeeland. Alle modules worden gegeven door ervaren docenten van de Academies voor Toerisme en Hotel & Facility Management van NHTV Breda. Ook zij hebben de eerste reeks als zeer positief ervaren: Ik ben zelf zo enthousiast geworden dat ik mijn zomervakantie ga doorbrengen in Zeeland. Het is fijn dit met anderen samen te doen, zo leer je van elkaar en leer je elkaars werkgebied kennen! Ook uit de reacties van de cursisten is gebleken dat de training een succes was. Wij hopen natuurlijk dat dit enthousiasme niet alleen in de cursus merkbaar was, maar dat dit ook daadwerkelijk tot veranderingen op de werkvloer zal leiden en uiteindelijk tot een betere vakantiebeleving van de gasten en dus een groter herhalingsbezoek. In het najaar van 2010 zal de training Beter worden in goed zijn weer opnieuw plaatsvinden. Houd de website in de gaten voor meer informatie of neem contact op met Rosa van Roosendaal via Rosa@kenniscentrumtoerisme.nl of De training bestaat uit 6 modules: Gastgericht willen zijn In deze basismodule staan de kennismaking en persoonlijke leerdoelen centraal, evenals de bewustwording van de verandering. De volgende aspecten komen aan de orde: Wat verstaan we onder gastvrijheid? Wie is onze gast en hoe kan worden voldaan aan zijn behoeften? Hoe beleeft de gast gastvrijheid? Wat zijn de kernwaarden voor gastvrijheidsbeleving? Imagineering: optimaal gastgericht werken vanuit het belevingsperspectief In deze module komt de beroepshouding aan bod naast het presenteren van jezelf en het bewustzijn van non-verbale communicatie: Hoe houd je rekening met vragen van de gast? Het benutten van kansen in de communicatie. Gaan we voor de basis of voor 'wow'? Hoe kunnen we de verwachtingen van onze gasten overtreffen? Je rol als gastvrouw of gastheer In deze training ligt de focus op het samenwerken en het geven van feedback. Presenteren is één van de basiscompetenties van een goede gastvrouw of gastheer. Daarom worden tijdens de training presentatietechnieken behandeld. Hierbij ligt de focus niet alleen op hoe kom ik over op de gast, maar ook op de presentatie van (toeristische) producten. Klachten zijn kansen Hoe kun je ervoor zorgen dat een gast met een klacht die gastvrij verholpen wordt, tevredener is dan een gast zonder klachten. Bij klachtenafhandeling is het samenwerken als één team belangrijk. Aan de orde komen: Hoe communiceer je tijdens klachtafhandeling? Hoe zet je een negatieve situatie om in een positieve ervaring? Introductie cultureel product Kennis hebben van het cultureel toeristisch product is een belangrijk onderdeel van gastvrijheid. Gastvrijheid gaat verder dan iemand met een glimlach te woord staan. Het is ook een bezoeker kunnen wijzen op dat interessante museum, prachtige kerkje of leuk evenement. Tijdens deze module leer je het culturele product te bekijken door de ogen van de bezoeker, wat maakt jouw regio uniek? Storytelling, de kunst van het vertellen Doel van storytelling is op een beeldende manier een stads- of regioverhaal onder de aandacht te brengen en daardoor de beleving van een gebied te vergroten. Deze 2-daagse module heeft een praktische grondslag, waarbij de volgende onderwerpen aan de orde komen: Hoe speel je optimaal in op verwachtingen? Spiegelen binnen een groep. Hoe breng je beleving in een verhaal?

6 6 Toeristische Trendkrant 2009/2010 KENNISCENTRUM Bemanning aan de slag met Water Rijk De Delta heeft enorme kansen als vaargebied, maar om deze kansen te verzilveren is een omslag in denken nodig; in het denken van watersportondernemers, toeristische ondernemers, overheid, politiek en bevolking. Het project Bemanning paraat voor Water Rijk van het Kenniscentrum (Kust)toerisme en HISWA Vereniging wil deze omslag in denken tot stand brengen. Het project wordt ondersteund door Pieken in de Delta Zuidwest-Nederland en is gestart per 1 oktober Het project is erop gericht om alle betrokkenen in Zuidwest-Nederland voor te bereiden op hun rol in de Delta als toekomstig Water Rijk. Hiervoor wordt een reeks van activiteiten ondernomen. Het vaargebied als pistekaart De diversiteit van de vaarwateren in het Deltagebied is een Unique Selling Point dat te weinig gebruikt wordt. De Delta heeft blauwe, rode en zwarte pistes en biedt dus veel variatie voor allerlei groepen watersporters. Een pistekaart is een simpele weergave van een skigebied. In één oogopslag is het totaalproduct van de regio zichtbaar, er is een logische verbinding tussen de routes en bijvoorbeeld de horeca. Een pistekaart is uniform en toepasbaar voor een internationale doelgroep. Doel van dit deelproject is een "pistekaart" ontwikkelen die de diversiteit van het vaargebied toont en het gebied als één destinatie verkoopt. Na vooronderzoek van verschillende classificatiesystemen en een workshop met jachtverhuurbedrijven is besloten dat deze pistekaart digitaal en interactief moet worden. Hiervoor is de samenwerking gezocht met Promotie Zeeland Delta, gebruikmakend van hun interactieve kaart en hun nieuwe website Watersporters kunnen volgend jaar hun persoonlijke vaargids samenstellen met daarin vaarroutes die aansluiten bij hun wensen. Met behulp van een keuzemenu (zoals type schip, gewenste beleving en beschikbare tijd) worden automatisch de meest geschikte routes geselecteerd. In de komende maanden wordt samen met watersportondernemers en watersporters gewerkt aan het samenstellen en testen van vaarroutes in het Deltagebied. De interactieve tool moet gereed zijn voor het vaarseizoen Een professioneel netwerk De charterbedrijven in de Delta werken allemaal individueel in de jachtverhuurmarkt, maar hebben wel behoefte aan gezamenlijke acties. Hiervoor is het belangrijk om elkaar te leren kennen. Ook hebben de ondernemers behoefte aan scholing, enerzijds gericht op hun dagelijkse beroepspraktijk en anderzijds gericht op ondernemen in de toekomst. Door gezamenlijk kennis op te doen, ontwikkelen de jachtverhuurders een gelijkwaardig kennisniveau waardoor de netwerkvorming vergemakkelijkt wordt. Dit deelproject bestaat uit de organisatie van 10 bedrijfsbezoeken en het ontwikkelen van 3 modules: Module Estuariene dynamiek: deze wordt in samenwerking met Programmacommissie Zuidwestelijke Delta in oktober 2010 aangeboden. Module Watersporters over 20 jaar: deze wordt in september 2010 aangeboden, mede naar aanleiding van de watersportvisie van SRN, HISWA, Watersportverbond en ANWB. Module Promotie in het Buitenland. Het vaargebied verkocht Belangrijk in de ontwikkeling van een vaarvakantieproduct is de mogelijkheid om ook nieuwe doelgroepen aan te trekken. Deze nieuwe markten vormen een ontwikkelingsperspectief voor de bestaande productaanbieders en stimuleren hen zo tot innovaties in product en marketing. In dit project worden twee verkenningen uitgevoerd naar kansrijke markten, waar vervolgens businesscases voor worden uitgewerkt. Agentschappen buitenland: de kleinschaligheid van jachtverhuurbedrijven in de Delta maakt profilering in het buitenland moeilijk. Er wordt een businesscase uitgewerkt waarbij een buitenlands agentschap het Deltagebied als bestemming verkoopt. Touroperating: het gaat hier om arrangementen waarin land- en waterrecreatie optimaal gecombineerd worden, denk aan overdag varen met een sloepje en slapen op de wal. Businessplan Winter School In de positionering en beleving van de Delta als één compleet vaargebied is het personeel van cruciaal belang. De medewerkers van watersportondernemers zijn dan ook het visitekaartje van het gebied. Vanwege het seizoensmatige karakter van de watersport hebben ondernemers grote problemen met het vasthouden van hun personeel: goede medewerkers moeten na een seizoen worden ontslagen en kunnen pas in het voorjaar weer aan de slag. Om de seizoenswerkers meer toekomst te bieden en om hen te laten verworden tot het gastvriendelijke visitekaartje van het vaargebied, is scholing noodzakelijk, het liefst scholing die past in de seizoenscyclus van de sector: een "Winter School". Door het aanbieden van lesmodules in het laagseizoen van de watersportsector kunnen de seizoenswerkers eerst een Associate Degree en vervolgens een bachelor diploma behalen. De praktijkmodules worden al werkend bij de watersportbedrijven ingevuld. Binnen dit project wordt een businessplan samengesteld voor de totstandkoming van de Winter School. Minor watersport In het vierde jaar van een HBO-opleiding kunnen studenten een afstudeerspecialisatie kiezen: de minor. Studenten zijn de ondernemers en beleidsmakers van de toekomst. Daarom is het van groot belang hen nu al bewust te maken van de bijzonderheden die zij tegenkomen in een waterrijke werkomgeving zoals de Delta. Hiertoe wordt een minor watersport ontwikkeld. In deze minor wordt aandacht besteed aan beleid & planning, ondernemerschap en promotie. De minor watersport is ontwikkeld door docenten van Hogeschool Zeeland en NHTV. Met de minor watersport ontstaat een proces van kennisontwikkeling, waarbij de sector en het onderwijs met haar studenten steeds van elkaar leren en waardoor de minor zich steeds blijft vernieuwen. Helaas wordt de minor in het collegejaar nog niet aan studenten aangeboden; wel wordt de lesstof gebruikt voor andere geïnteresseerde partijen. Kennismaking Uw omgeving als vaargebied De Delta dient te worden gepositioneerd als één compleet vaarvakantiegebied. Dit betekent dat ook andere actoren in het gebied zich hiervan bewust dienen te zijn. De consument moet overal het gevoel krijgen te gast te zijn in een vaargebied. Daarom is het noodzakelijk dat regionale en lokale overheden, VVV's, branchevreemde ondernemers en andere belanghebbenden geïnformeerd worden over het vaargebied waarin zij actief zijn: wat is het vaargebied, wat maakt het uniek, wie zijn de gasten, wat betekent het voor de regio etc. In dit project worden bijeenkomsten georganiseerd, bestaande uit een kennismakingssessie in de ochtend en een praktijkmodule in de middag om de beleving van het varen op de Deltawateren daadwerkelijk te ervaren. Doel is dat alle partijen - ondernemers, beleidsmakers en inwoners - ambassadeur worden voor hun eigen prachtige vaargebied. Meer weten over dit project? Kijk dan op en bekijk daar ook het animatiefilmpje over Bemanning paraat voor Water Rijk. Internationaal kennis uitwisselen in SusTRIP Het Kenniscentrum (Kust)toerisme werkt met internationale partners samen in het project SusTRIP: Sustainable Tourism Research & Intelligence Partnership. In het project werken partijen uit vier landen samen aan het versterken van de toeristische sector: Visit Kent / Kent County Council in Maidstone (Groot- Brittannië), Comité Régional de Tourisme Nord-Pas de Calais in Lille (Frankrijk), Westtoer in Brugge (België) en het Kenniscentrum (Kust)toerisme, bestaande uit NHTV en Hogeschool Zeeland. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het INTERREG IVa 2 Mers Seas Zeeën -programma van de Europese Unie. Het project is erop gericht de toeristische sector te ondersteunen door het samen uitvoeren van onderzoeksprojecten en het opbouwen van marktkennis. De deelprojecten hebben betrekking op het vergaren van kennis over de vier pijlers van duurzaam toerisme: de bezoekers, de ondernemers, de inwoners en de natuurlijke leefomgeving. Binnen het project werkt het Kenniscentrum (Kust)toerisme aan het ontwikkelen van een toeristische barometer, hierover heeft u de op de voorpagina al meer kunnen lezen. Daarnaast wordt bij NHTV een promotieonderzoek uitgevoerd naar de verschillende modellen waarmee de economische impact van toerisme op een bestemming berekend kan worden. In dit internationale partnerschap wordt veel onderzoeksexpertise uitgewisseld. Zo kwamen in maart jl. alle projectpartners en een aantal experts bijeen tijdens een eerste Research Forum in Breda. Hierbij werd veel kennis over economische impactmetingen in toerisme uitgewisseld; waardevolle input voor het onderzoek van de promovendus bij NHTV. Gedurende de projectperiode (zomer zomer 2012) vinden jaarlijks 2 à 3 Research Forums plaats, via blijft u op de hoogte van de uitkomsten.

7 KENNISCENTRUM Toeristische Trendkrant 2009/ Vrijetijdsbesteding in de Delta Het ondernemen van vrijetijdsactiviteiten behoort inmiddels tot de eerste levensbehoeften. Vrije tijd draagt bij aan het levensgeluk en wordt steeds belangrijker. Hierdoor is men steeds veeleisender ten aanzien van de invulling van de vrije tijd en is bereid daarvoor verder te reizen én vooral ook meer te betalen. De mogelijkheden om de vrije tijd in te vullen zijn in de afgelopen jaren dan ook enorm toegenomen en de economische betekenis is meegegroeid. De uitgaven van Nederlanders aan vrije tijd bedragen jaarlijks tientallen miljarden euro s en zijn daardoor een belangrijke bron voor werkgelegenheid. Uitstapjes van Nederlanders De hiervoor beschreven vrijetijdsactiviteiten omvatten ook activiteiten die voor de toeristische branche minder relevant zijn, denk bijvoorbeeld aan het wekelijkse sporten. De vrijetijdsactiviteiten die wel toeristisch relevant zijn worden daarom uitstapjes genoemd. In totaal werden in ruim 1,42 miljard uitstapjes ondernomen. Het grootste deel van de uitstapjes wordt ondernomen binnen het cluster buitenrecreatie, namelijk 33%. De meeste uitbron: CVTO Tijdbesteding Uit een onderzoek naar tijdbesteding blijkt dat men gemiddeld 9,2 uur per dag aan vrije tijd spendeert. Hierin is ook de vrije tijd van mensen zonder werk en de vrije tijd van mensen met een deeltijdbaan opgenomen. Iets meer dan de helft van deze vrije tijd gaat op aan mediagebruik binnenshuis, hierbij is het aandeel van internetgebruik sterk toegenomen de laatste jaren. De overige vrije tijd spendeert men voornamelijk aan recreatieve activiteiten die buiten de eigen woning worden ondernomen. Het ContinueVrijeTijdsOnderzoek (CVTO) noemt de activiteiten waarbij men minstens een uur van huis is, vrijetijdsactiviteiten. Vrijetijdsactiviteiten In het onderzoeksjaar ondernam 98,5% van de Nederlandse bevolking tenminste één vrijetijdsactiviteit. Ongeveer 90% van de Nederlandse bevolking ging wel eens uit, winkelde voor het plezier en recreëerde in de buitenlucht. De meest ondernomen activiteiten bevinden zich in het cluster buitenrecreatie met als absolute favoriet een wandeling voor plezier. De totale vrijetijdsmarkt is ten opzichte van met bijna 12% gekrompen. De drie voornaamste oorzaken zijn: De economische crisis; een deel van de bevolking heeft bespaard op niet noodzakelijke uitgaven. Ook een verschuiving van kapitaalintensieve naar minder kapitaalintensieve activiteiten is hier een gevolg van. Toegenomen tijdsbesteding aan nieuwe media; hierdoor had men minder vrije tijd over voor uithuizige activiteiten. Vakantiejaar 2008 een recordjaar; men ging meer op vakantie en de vrijetijdsactiviteiten ondernomen op een vakantie maken geen deel uit van dit onderzoek. In de ene provincie worden bepaalde activiteiten meer ondernomen dan in de andere provincie. In Zuid-Holland wordt relatief meer gewinkeld voor het plezier dan elders, in Noord-Holland worden relatief meer culturele activiteiten ondernomen en in Noord-Brabant zijn wellnessactiviteiten populair. Daarnaast worden in Utrecht meer evenementen bezocht en wordt in Friesland meer aan waterrecreatie gedaan. Tot slot worden er in de provincie Zeeland relatief veel activiteiten in het cluster buitenrecreatie ondernomen. In totaal is door Nederlanders in het afgelopen jaar ruim 50 miljard euro uitgegeven aan vrijetijdsactiviteiten. In vergelijking tot twee jaar geleden is de totale economische waarde van de uithuizige vrijetijdsmarkt met 8,9 miljard euro teruggelopen. Dit komt neer op een daling van 15%. Gemiddeld gaf men per persoon zo n 14 euro uit per vrijetijdsactiviteit. bron: CVTO Bron: CVTO stapjes worden ondernomen in de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Noord- Brabant. Tezamen zijn zij goed voor bijna 49% van de uitstapjes. Dit is verbonden met het inwonersaantal; 33% van de uitstapjes worden binnen de eigen gemeente ondernomen. In totaal is er door alle Nederlanders in de onderzoeksperiode een bedrag van bijna 31 miljard euro uitgegeven ten behoeve van uitstapjes. Dit komt neer op gemiddeld 21 euro per persoon per uitstapje. Uitstapjes Zeeland In totaal werden er in het afgelopen jaar 43,8 miljoen uitstapjes ondernomen in de provincie Zeeland. Dit is 3% van alle uitstapjes ondernomen door Nederlanders. Zeeland is een aantrekkelijke provincie voor watersport/recreatie en buitenrecreatie. Dit is verklaarbaar door de geografische samenstelling van de provincie; veel water voor watersportmogelijkheden en veel ruimte voor buitenrecreatie. Maar er worden in Zeeland minder uitstapjes ondernomen binnen de clusters winkelen voor plezier, cultuur, sportwedstrijden bezoeken, wellness/ beauty/ontspanning en voor attracties bezoeken. Dit heeft vermoedelijk te maken met de ligging van Zeeland en het lagere aanbod van dergelijke uitstapjes. In totaal is er in de provincie Zeeland ruim 615 miljoen euro uitgegeven aan uitstapjes. Buitenrecreatie, recreatief winkelen en uitgaan zijn de clusters waar het meeste geld aan is uitgegeven. De Zeeuwse bevolking ondernam het afgelopen jaar 38,3 miljoen uitstapjes waarvan 31,6 miljoen in Zeeland. In totaal gaf de Zeeuwse bevolking ongeveer ruim 427 miljoen euro uit aan uitstapjes in Zeeland. Het meeste geld wordt uitgegeven aan winkelen, uitgaan en buitenrecreatie. Naast de uitstapjes van de Zeeuwse bevolking zelf worden in Zeeland nog eens 12,2 miljoen uitstapjes ondernomen door Nederlandse bezoekers van buiten de provincie. Zeeland is een erg aantrekkelijke provincie voor buitenrecreatie. De provincie wordt echter nog maar weinig bezocht voor een wellness uitje. In totaal leverden deze 12,2 miljoen uitstapjes de provincie ruim 189 miljoen euro op. Er zijn geen gegevens beschikbaar over uitstapjes van buitenlanders, maar aangenomen wordt dat er grote aantallen dagbezoekers uit België naar Zeeland komen en dat dit eveneens een aanzienlijke economische waarde heeft. Van alle uitstapjes die de Zeeuwse bevolking ondernam, vond 17% buiten Zeeland plaats: 6,5 miljoen. De Zeeuwse bevolking verliet de provincie het meest voor uitgaan, winkelen voor plezier en buitenrecreatie. In totaal werd door de Zeeuwse bevolking ruim 141 miljoen euro uitgegeven aan uitstapjes buiten de eigen provincie. Per uitstapje geeft de Zeeuwse bevolking het meeste geld uit aan een wellness-beleving. Bezoekers aan Zeeland: 12,2 miljoen uitstapjes 189 miljoen euro Zeeuwen in Zeeland: 31,6 miljoen uitstapjes 427 miljoen euro Zeeuwen buiten Zeeland: 6,5 miljoen uitstapjes 141 miljoen euro

8 8 Toeristische Trendkrant 2009/2010 KENNISCENTRUM Innovatieprijs 2009: De Meerpaal Ardoer Camping resort De Meerpaal in Zoutelande won de Innovatieprijs Toerisme 2009 voor het project Hotel Chatel/Innovatieve Camping. Op 12 november jl. werd de prijs, bestaande uit euro en een kunstwerk, uitgereikt aan De Meerpaal. Het resort heeft chatels laten bouwen op het campingterrein, die de luxe hebben van een hotel en de ruimte en sfeer van een camping. Met de bouw van de hotel chatels en de wellnessafdeling speelt Camping resort De Meerpaal in op de groeiende vraag naar luxe, comfort en wellness en heeft door dit nieuwe concept een hoog innovatief karakter, aldus de jury. De voorspelling was dat de luxe hotel chatels een nieuwe doelgroep naar Zeeland zouden gaan trekken, met een relatief hoog bestedingspatroon. En dat dit goed zou zijn voor de jaarrond exploitatie van de camping. Een half jaar na het winnen van de innovatieprijs en een jaar na de opening van de vernieuwde camping kijken eigenaren René en Inez Melis terug op een druk jaar. We zijn gestart met een topjaar, mede door de innovatieprijs en het goede weer, maar ook zeker dankzij de crisis. Door de hotelchatels hebben wij het grootste aantal boekingen van de Ardoer campings, maar de verblijfsduur is minder lang. Het wellnessgedeelte heeft er niet alleen voor gezorgd dat we in combinatie met de hotelservice een ander soort toeristische gast trekken, maar het geeft het bedrijf ook een meer regionale functie doordat mensen uit de buurt gebruik maken van de wellnessfaciliteiten. Dit heeft een gunstige uitwerking op de verlenging van het seizoen. Het winnen van de prijs gaf veel voldoening. In november hadden we het eerste seizoen achter de rug en al de bevestiging gekregen van onze gasten dat het nieuwe concept een succes was. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de hoge beoordeling die De Meerpaal krijgt op Zoover.nl en Booking.com. We zijn er erg trots op dat we nu ook deze bevestiging krijgen van een deskundige jury. De hotel chatels op de Meerpaal Kamperen op de Meerpaal De Meerpaal vermeldt de gewonnen innovatieprijs in de promotie. Dit genereert veel aandacht, niet alleen van de pers, maar zeker ook van bestuurders. Het winnen van de prijs heeft geen directe invloed op het aantal toeristen dat een vakantie boekt, maar in de toekomst zal dat zeker wel een rol gaan spelen. Het geldbedrag van de prijs, 5000 euro, hebben René en Inez gebruikt om te investeren in een nieuw project. Geïnspireerd door het traditionele kuren dat vroeger met name in Domburg erg populair was, willen zij nu een gastvrijheidsconcept ontwikkelen waarmee de positieve gezondheidseffecten van verblijven in Zeeland optimaal benut worden. René vindt innovatie noodzakelijk geworden Innovatie is lang achter gebleven in Zeeland omdat de toeristen toch wel kwamen. Nu deze luxe positie begint te verdwijnen, het toerisme terugloopt en de gasten veeleisender en mondiger worden, moeten ook Zeeuwse ondernemers er aan geloven! René en Inez gaan dus door met innoveren en hopen over 2 jaar de innovatieprijs nogmaals te winnen! Colofon Deze Trendkrant is opgesteld door het Kenniscentrum (Kust)toerisme in opdracht van Provincie Zeeland. KENNISCENTRUM Wint u de Innovatieprijs Toerisme 2010? De Provincie Zeeland is steeds op zoek naar innovatieve, vernieuwende en verfrissende initiatieven in de Zeeuwse vrijetijdsindustrie. Vanaf nu kunnen projecten worden aangemeld om kans te maken op de Innovatieprijs Toerisme Wat houdt de prijs in? Om innovatieve ontwikkelingen in de toeristisch-recreatieve sector te stimuleren reikt de Provincie Zeeland dit jaar voor de 5 e keer de Innovatieprijs Toerisme uit aan het meest vernieuwende project in Zeeland. Hiervoor is de Provincie Zeeland op zoek naar enthousiaste partijen die een innovatief project aan het ontwikkelen zijn of inmiddels gerealiseerd hebben. Hierbij valt te denken aan initiatieven op het gebied van recreatie, toerisme, horeca of watersport. Dit kunnen nieuwe concepten zijn of bestaande producten met een vernieuwend element of toepassing. Een deskundige jury beoordeelt de inzendingen aan de hand van verschillende criteria zoals In opdracht van VEERO en Exploitanten van Recreatie Ondernemingen Kop van Goeree & Brouwersdam heeft het Kenniscentrum (Kust)toerisme voor het eerst, naast de toeristische cijfers van Zeeland, ook de toeristische cijfers van Goeree-Overflakkee onderzocht. Vervolgens zijn deze cijfers vergeleken met de Zeeuwse cijfers. Deze cijfers over de toeristisch-recreatieve sector van Goeree-Overflakkee zijn verzameld, innovativiteit, economische meerwaarde, duurzaamheid en realiseerbaarheid. Het meest innovatieve project wordt beloond met de Innovatieprijs Toerisme De winnaar ontvangt een prijs van euro. Het winnende initiatief wordt bekend gemaakt tijdens de Toeristische Ontmoetingsdag op 11 november. Waar moet inzending aan voldoen? Om kans te maken op deze prijs kunnen initiatiefnemers hun project uit de Zeeuwse vrijetijdsindustrie insturen. Dit kunnen nieuwe ideeën, concepten, producten, diensten, toe- Goeree-Overflakkee in cijfers geanalyseerd en vertaald zodat ze bruikbaar zijn voor de sector en de regio zich op toeristisch vlak kan meten met de regio s in Zeeland. Hiervoor is gekozen omdat Goeree- Overflakkee niet te vergelijken is met de Randstedelijke andere regio s van Zuid- Holland. Het eiland past landschappelijk en economisch gezien beter bij de Zeeuwse regio s. Begin 2009 is een eerste rapport samengesteld, deze geldt als nulmeting. Pas na een aantal jaar, waarin de cijfers steeds op de zelfde manier geanalyseerd worden, zijn trends goed inzichtelijk. De opvallendste punten die in de nulmeting naar voren kwamen: passingen of vormen van samenwerking zijn. Het project dient recent te zijn ontwikkeld, realisatie hoeft nog niet te hebben plaatsgevonden. Alle organisaties kunnen zich voor de prijs inschrijven, zowel kleine als grote bedrijven, overheden, not-for-profit organisaties, kennis- en onderwijsinstellingen en individuen. Ook studenten worden van harte uitgenodigd om te reageren. Inschrijven Inschrijven kan tot 15 september 2010 door middel van het invullen van het deelnameformulier op de website: Contact Voor meer informatie kunnen geïnteresseerden contact opnemen met Frank Stronkhorst, afdeling Economie, Provincie Zeeland via of innovatieprijs@zeeland.nl. Goeree-Overflakkee heeft een langere verblijfsduur dan gemiddeld in Zeeland. De bestedingen zijn lager dan in Zeeland. Er zijn meer vaste gasten dan in Zeeland. De belangrijkste herkomstprovincie is Zuid-Holland, voor Zeeland is dit Brabant. Goeree-Overflakkee scoort op de volgende punten vergelijkbaar aan Zeeland: werkgelegenheid, kwaliteit, groepsgrootte en ondernomen activiteiten. Het eerste vervolgrapport wordt in juli 2010 gepubliceerd en zal dan samen met de nulmeting te downloaden zijn op Bij het samenstellen van deze Trendkrant is de grootste zorgvuldigheid betracht, het Kenniscentrum (Kust)- toerisme is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie uit deze publicatie. Overname van informatie uit deze publicatie is toegestaan, mits met bronvermelding. Voor meer informatie: Kenniscentrum (Kust)toerisme p/a Hogeschool Zeeland Postbus 364, 4380 AJ Vlissingen Tel: info@kenniscentrumtoerisme.nl Internet: Fotografie: Anda van Riet, Promotie Zeeland Delta, Thijs Tuurenhout e.a. Grafische vormgeving: Druk: Drukkerij Gijsemberg