Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten --

Transcriptie

1 Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp vuurwerkvrije zones, reactie op initiatiefvoorstel GroenLinks 1- Notagegevens Notanummer Datum Programma: 02 Openbare orde en veiligheid Portefeuillehouder Burgemeester Team VEI 2- Bestuursorgaan [X]B & W [X]Raad -- [ ]Burgemeester -- College van B & W - Burgemeester - Weth. Kolkman - Weth. Hartogh Heys - Weth. Rorink - Weth. Grijsen Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten -- Routing d.d. AO burgemeester par. [X]adj.secr [X]gem.secr BIS Openbaar Status Definitief Bijlagen geen B & W d.d.: Besloten wordt: 1 de reactie op het initiatiefvoorstel vuurwerkvrije zones via bijgaande brief vast te stellen; 2 de stukken aan te bieden aan de raad; 3 de nota en het besluit openbaar te maken. Financiële aspecten: Financiële gevolgen voor de gemeente? Begrotingswijziging Nee Nee Voorstel openbaarmaking conform Wet Openbaarheid Bestuur (Wob) [X] De nota en het besluit openbaar te maken [ ] De nota en het besluit openbaar te maken vergezeld van bijgaand persbericht [ ] De nota en het besluit openbaar te maken nadat [ ] De nota en het besluit openbaar te maken, behalve [ ] Het besluit openbaar te maken, maar niet de nota, gelet op artikel: [ ] De nota en het besluit niet openbaar te maken, gelet op artikel: Kennisgeving/ Bekendmaking Awb Kennisgeving (publicatie) conform Awb Bekendmaking conform Awb Nee Nee ADVIESRADEN:

2 Moet een van de adviesraden gehoord worden of op de hoogte gesteld? Nee Toelichting Inleiding GroenLinks heeft een initiatiefvoorstel ingediend waarin wordt voorgesteld vuurwerkvrije zones in te voeren, mogelijk in combinatie met een centrale (dan wel decentrale )vuurwerkshow. Het verzoek is verder om bij het voorstel tot invoering afstemming te plegen met partners als WijDeventer, burgers en maatschappelijke organisaties en indien mogelijk nog dit jaar daartoe over te gaan. Bijgaand een schriftelijke reactie van uw college op het initiatiefvoorstel. Daarbij maken wij een aantal kanttekeningen bij dit voorstel van GroenLinks en - mocht de raad tot dergelijke zones willen overgaan - stellen wij voor dit vanwege de voorbereidngstijd niet eerder te doen dan bij de jaarwisseling 2017/2018. Voor het overige verwijzen wij naar bijgaande brief. Beoogd resultaat Reactie van uw college omwille van een behandeling door de gemeenteraad. Kader initiatiefvoorstel initiatiefvoorstel van Groen Links Argumenten voor en tegen Voor: Vrije vuurwerkzoners ogen positief en worden elders in het land in toenemende mate reeds toegepast Kunnen mogelijk een bijdrage leveren aan reductie schade in de openbare ruimte Raadpleging voor een wijkgerichte aanpak levert maatwerk. Tegen Handhaving blijft technisch moeilijk terwijl de vereiste capaciteit ook ontbreekt bij politie en toezicht. Extern draagvlak (partners) n.v.t. Financiële consequenties Handhaving voor vuurwerkvrije zones zal extra capaciteit vergen waarvoor in bestaande budgetten geen dekking is. Ook voor een eventuele toekomstige vuurwerkshow is extra budget noodzakelijk. Aanpak/uitvoering Voorgesteld wordt om - indien de raad dat wenst - tijdig in 2017 te onderzoeken of en zo ja welke zones voldoende draagvlak hebben in de verschillende wijken. Op basis hiervan wordt een concreet voorstel gedaan aan de raad. Dit voorstel wordt dan gecombineerd met de gedachte van een vuurwerkshow.

3 Grote Kerkhof 1 Postbus GC Deventer Aan de leden van de gemeenteraad telefoon direct telefoonnummer gemeente@deventer.nl VEI/ 18 oktober 2016 kenmerk uw referentie datum J.A.J. Reijerink contactpersoon Reactie op initiatiefvoorstel GroenLinks m.b.t. vuurwerkvrije zones tijdens de jaarwisseling. onderwerp Geachte leden van de gemeenteraad, Naar aanleiding van het door GroenLinks ingediende initiatiefvoorstel tot het instellen van vuurwerkvrije zones in combinatie met een vuurwerkshow merken wij het volgende op. Dat de publieke meningsvorming rond het afsteken van vuurwerk schuift is onmiskenbaar. Mede op basis daarvan zijn de wettelijk toegestane mogelijkheden om vuurwerk af te steken de laatste jaren al fors beperkt. Het afsteken van vuurwerk is nu alleen nog toegestaan tussen uur en uur op oudejaarsavond. Ook zien wij een ontwikkeling van toenemend illegaal vuurwerk en dat het vuurwerk steeds krachtiger wordt en daarmee voor meer overlast/schade kan zorgen. Hoewel elders in het land al gemeenten gestart zijn met het instellen van vuurwerkvrije zones en soms ook het organiseren van een vuurwerk op een centrale plaats, is nog onvoldoende bekend welk effect deze maatregelen hebben gehad op het terugdringen van overlast en of schade. Voor wat betreft de schade in de openbare ruimte bedroeg deze in Deventer tijdens de laatste jaarwisseling euro. De laatste jaren is sprake van een geringe daling. De schade in de openbare ruimte is overigens niet 1 op 1 te koppelen aan het afsteken van vuurwerk. Hierbij is ook sprake van schade door baldadigheid en ongewenst gedrag in de openbare ruimte als gevolg van (overmatig) drankgebruik bij het vieren van de jaarwisseling. Met u zijn wij eens dat wanneer wordt overgegaan tot het instellen van vuurwerkvrije zones het belangrijk is dat deze in overleg tot stand komen met partners als WijDeventer, burgers en instanties. Dit vraagt een zorgvuldige voorbereiding. De eerste ervaringen van een aantal gemeenten zijn in het algemeen positief ten aanzien van de vuurwerkvrije zones. Meestal gaat het om ziekenhuizen, verzorgingshuizen of scholen. Gegeven de relatief beperkte schade van de afgelopen jaren vragen wij ons af of de door u voorgestelde maatregelen opwegen tegen de gevraagde inzet en het te bereiken effect. Wij twijfelen sterk of het instellen van zones bijdraagt aan het oplossen van de geschetste problemen. Daarbij betrekken wij dat het aspect van handhaving grote beperkingen met zich meebrengt. Om feitelijk op te treden is het betrappen op heterdaad noodzakelijk. De thans beschikbare capaciteit van toezicht rond de jaarwisseling wordt nu vooral gebruikt om te kunnen reageren op duidelijke signalen van ernstige overlast of vandalisme. De politie legt haar prioriteit bij het tegengaan van illegaal vuurwerk.

4 VEI/ kenmerk De handhaving op vuurwerkvrije zones vraagt kortom of extra capaciteit (en kosten) of herschikking van bestaande capaciteit. Indien uw raad mocht besluiten tot het instellen van voornoemde zones pleiten wij voor een zorgvuldig proces waarbij alle in het initiatiefvoorstel genoemde partijen betrokken worden. Mede om deze reden en gelet op noodzakelijke aanpassing van de APV en communicatie daarover achten wij het niet haalbaar de komende jaarwisseling tot invoering over te gaan. Wij geven u in overweging ons te verzoeken in het voorjaar van 2017 met een uitgewerkt voorstel te komen, waarbij de resultaten kunnen worden betrokken van het onderzoek van de politieacademie naar de actuele ontwikkelingen binnen gemeenten op het gebied van veiligheid en overlast tijdens de jaarwisseling en dan met name rond vuurwerk en de effecten van deze maatregelen. Overigens merken wij op dat bij het instellen van dergelijke zones zelfs met extra middelen het knelpunt van de handhaafbaarheid (bewijsvoering) niet wordt opgelost. Vuurwerkshow Wij schatten in dat een eventuele vuurwerkshow geen vervanging zal zijn voor het afsteken door particulieren aangezien velen er toch de voorkeur aan zullen geven om deze traditie in eigen kring te vieren. Het organiseren van een eventuele vuurwerkshow zal ook meer tijd vergen zodat wij het niet reëel achten daartoe dit jaar reeds over te gaan. Wij zien overigens geen mogelijkheid de eventuele kosten te dekken binnen het programma veiligheid. Wij stellen voor de afweging om te komen tot een (decentrale) vuurwerkshow mee te nemen in ons voorstel van voorjaar 2017 als uw raad ons daartoe verzoekt en te betrekken bij de voorjaarsnota. Ten aanzien van de wensballonnen is in 2015 reeds uitgebreid proefondervindelijk onderzoek gedaan door de brandweer IJsselland. Mede ook omdat het risico op brand gering is heeft het algemeen bestuur van de veiligheidsregio besloten om niet over te gaan tot een regionaal verbod. Een verbod in een enkele gemeente heeft ook slechts een symbolische waarde gezien de (vlucht-)kenmerken van wensballonnen. Handhaving is zo mogelijk nog moeilijker dan die op vuurwerk. Voor nadere regels voor carbidschieten is tot dusver geen aanleiding gevonden. Wij zijn bereid deze vorm van vuurwerk mee te nemen bij ons voorstel over de vuurwerkvrije zones gezien de mogelijke geluidsoverlast en zullen daarbij de ervaringen van omliggende gemeenten betrekken. Met vriendelijke groet, Burgemeester en wethouders van Deventer, de secretaris, de burgemeester, M.A. Kossen ir. A.P. Heidema Bijlagen:geen

5 INITIATIEFVOORSTEL Onderwerp: Vuurwerkvrije zones (Een initiatiefvoorstel om vuurwerkoverlast tijdens de jaarwisseling te beperken) Voorstelnummer: Raadstafel: Raadsvergadering: 2016 Indiener(s): Tjeerd van der Meulen en René Takens GroenLinks Voorgesteld wordt: 1. Het college opdracht te geven om als pilot voor de jaarwisseling vuurwerkvrije zones aan te wijzen, zodat kwetsbare groepen kunnen worden beschermd. Hierbij wordt gedacht aan zorginstellingen, scholen, dierenasiels, kinderboerderijen, asielzoekerscentra, begraafplaatsen, winkelcentra en kwetsbare natuurgebieden. Het één en ander vast te stellen in overleg met WijDeventer, burgers en betrokken organisaties 2. Het college opdracht te geven om een gemeentelijke campagne te starten, zodat hieraan bekendheid wordt gegeven en aan de vuurwerkregels in de algemeenheid 3. De APV overeenkomstig te wijzigen 4. Tijdens de jaarwisseling hoge prioriteit te geven aan handhaving vuurwerkoverlast 5. Het college opdracht te geven om onderzoek te doen naar de haalbaarheid van een centrale vuurwerkshow of meerdere kleinere shows in de wijken en dorpen. 6. Na de jaarwisseling een evaluatie uit te voeren en op basis daarvan een voorstel aan de raad te overleggen voor de jaren daarna. Inleiding Tijdens de jaarwisseling zijn in Deventer 966 geldige meldingen over vuurwerkoverlast gedaan bij het meldpunt vuurwerkoverlast.nl. Uit het rapport Vuurwerkoverlast Deventer blijkt dat dit een stijging is van 20% ten opzichte van de vorige jaarwisseling. De meeste meldingen kwamen uit de Vijfhoek. Daarna volgen Voorstad, Keizerslanden en de Zandweerd. Bijna 60% van de meldingen zijn gedaan in de periode dat het niet toegestaan was om vuurwerk te verkopen in Nederland en in Deventer. 80% van de meldingen hadden betrekking op harde knallen, die veelal ook gepaard gingen met stressvolle situatie voor dieren en mensen. Opgemerkt wordt dat hierbij nog niet het aantal meldingen bij politie en toezicht zijn meegerekend. 1 Uit onderzoek van het Algemeen Dagblad (artikel in AD d.d ) blijkt dat 1 op de 5 gemeenten vuurwerkvrije zones hebben ingesteld. Dat zijn er 13 meer dan het jaar ervoor. Nagenoeg alle gemeenten die vorig jaar vuurwerkvrije zones instelden, doen dat dit jaar opnieuw of breiden ze zelfs uit. Het blijkt dat in die gemeenten het aantal klachten flink is afgenomen vergeleken met het jaar ervoor. Volgens Esther Verhoeff van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) verdwijnt langzaam de tolerantie voor vuurwerk. De Nederlanders zijn het zat dat er elk jaar gewonden vallen en bushokjes de lucht in gaan. Je moet op 31 december veilig met je kind over straat kunnen." Uit onderzoek van seniorenorganisatie Unie KBO (artikel d.d ) blijkt dat 82% van de ouderen voorstander is van vuurwerkvrije zones, met name rondom verpleeg- en verzorghuizen. 1 Uit beantwoording schriftelijke vragen d.d. 15 december 2015 blijkt dat tijdens de jaarwisseling 2014/2015 ongeveer 220 meldingen zijn verricht. Het is niet duidelijk om deze meldingen destijds ook zijn gedaan bij het meldpunt. Waarschijnlijk komt bij de jaarwisseling 2015/2016 eenzelfde beeld naar voren.

6 23% van hen ziet het liefst dat vuurwerk helemaal verboden wordt. Uit het onderzoek blijkt ook dat ouderen die bang zijn voor vuurwerk niet of nauwelijks naar buiten gaan en hun brievenbus dichtplakken. Uit onderzoek in opdracht van Binnenlands Bestuur naar draagvlak voor gemeentelijke vuurwerkshow in combinatie met vuurwerkverbod particulieren (I&O Research, december 2015) blijkt dat nog maar 12% van de Nederlanders van plan is om vuurwerk af te steken, ongeveer de helft van de Nederlanders is voor een algemeen vuurwerkverbod en een meerderheid van 54% is hier voorstander van als dit gecombineerd wordt met een centrale vuurwerkshow. Er zijn echter wel regionale verschillen. Bijna 80% van de Nederlanders is voorstander van het instellen van vuurwerkvrije zones. Uit onderzoek rond de opinie over en beleving rondom vuurwerk (Vuurwerk discussie in beweging, TNS NIPO mei 2016), dat uitgevoerd is in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, blijkt dat twee derde van de Nederlanders voor een verbod op consumentenvuurwerk in het centrum van een stad of dorp is, wanneer de gemeente dit combineert met een centrale vuurwerkshow. Wanneer elke gemeente een vuurwerkshow organiseert, is 60 procent voorstander van een algeheel verbod op het afsteken van consumentenvuurwerk. Een meerderheid vindt dat de overheid meer moet doen om de overlast door illegaal vuurwerk terug te dringen. In gemeentes waar maatregelen zijn genomen wordt de overlast, schade en het letsel terug te dringen als positief worden ervaren. Een meerderheid ervaart de jaarwisseling dan als rustiger en veiliger. Op schriftelijke vragen (beantwoord op 15 december 2015) van GroenLinks aan het College blijkt dat de geregistreerde schade door vuurwerk in Deventer over 3 jaarwisselingen ruim EUR ,= heeft bedragen. Gezien de ernst en de toename van het aantal vuurwerkklachten in de gemeente Deventer, het ruime draagvlak dat de bevolking heeft voor vuurwerkvrije zones, centrale vuurwerkshows en de positieve ervaringen van andere gemeentes, is het voorstel dus om ervaring op te doen met vuurwerkvrije zones. Op termijn kan dit mogelijk leiden tot het aanwijzen van afsteekplekken in elke wijk om de overlast te beteugelen. Wij willen benadrukken dat GroenLinks niet tegen een feestje is! GroenLinks zet zich graag in voor een vrolijke en feestelijke jaarwisseling. De traditie van vuurwerk afsteken kan gemoderniseerd worden. Maar dan wel zonder overlast, stress, slachtoffers en materiele schade. Beoogd resultaat Vermindering van vuurwerkoverlast voor mens en dier, ter bevordering van veiligheid en beperking van schade. Kern van het voorstel Selectie van de vuurwerkvrije zones voor een pilot Het voorstel is om op basis van het rapport Vuurwerkoverlast Deventer , informatie van de politie en gesprekken met WijDeventer, burgers en betrokken organisaties, enkele locaties in de gemeente te selecteren, waar in sterke mate sprake is van gevaar, schade of overlast ten gevolge van vuurwerk. Op deze locaties zal dan geëxperimenteerd worden met het instellen van vuurwerkvrije zones, zodat ervaring kan worden opgedaan. Binnen een vuurwerkvrije zone mag tijdens de jaarwisseling geen vuurwerk worden afgestoken. Dit betreft knal- en siervuurwerk. Dit verbod geldt niet alleen voor wat betreft de openbare weg maar ook op andere plaatsen zoals in tuinen of op balkons, gelegen in de vuurwerkvrije zone. Wat wel is toegestaan, is het zogeheten fop- en schertsvuurwerk, zoals sterretjes, knaltouwtjes en dergelijke. Communicatie De selectie van de vuurwerkvrije zones moet uiteraard gecommuniceerd worden met de inwoners van Deventer. Zij hebben immers hun input gegeven en ze hebben er recht op te weten welke zones vuurwerkvrij worden en welke regels er dan gelden. Gedacht wordt aan publicaties in kranten, folders, 2

7 berichten via lokale radio en televisie, websites, facebook, twitter en communicatie via WijDeventer. Er kan dan tevens meer bekendheid worden gegeven en aan de vuurwerkregels in de algemeenheid (straffen bij bezit illegaal vuurwerk, verkoopperiodes en afsteektijden). Ook de jeugdverenigingen en scholen dienen hierbij aandacht te krijgen. De vuurwerkvrije zones worden ter plekke met (tijdelijke) bebording gemarkeerd. Wijziging Algemene plaatselijke verordening Het instellen van een vuurwerkvrije zone is alleen mogelijk als er een bepaling opgenomen wordt in de Algemene plaatselijke verordening. Die bepaling staat er nu nog niet in. Een dergelijke bepaling kan als volgt luiden: 1. Het is verboden consumentenvuurwerk te bezigen op een door het college in het belang van gevaar, schade of overlast aangewezen plaats. 2. Het is verboden consumentenvuurwerk op een openbare plaats te bezigen als dat gevaar, schade of overlast kan veroorzaken. 3. De in het eerste en tweede lid gestelde verbodengelden niet voor zover in het daarin geregelde onderwerp wordt voorzien door artikel 429, aanhef en onder 1, van het Wetboek van Strafrecht. Tevens dienen de betreffende zones aangewezen plaatsen in een aanwijzingsbesluit te worden vastgelegd en aan de raad ter besluitvorming te worden voorgelegd. Eventueel kunnen in de APV ook verbodsbepalingen op worden genomen met betrekking tot carbidschieten en het oplaten van wensballonnen. Handhaving Het heeft geen zin om vuurwerkvrije zones in te stellen, indien er geen zichtbare handhaving plaatsvindt. Aangezien in een vuurwerkvrije zone slechts een aanvullend verbod is in de periode 31 december van 18:00 uur tot 1 januari 02:00 uur, is er absoluut gezien slechts heel beperkt extra toezicht- en handhavingscapaciteit nodig, aangezien er buiten die periode sowieso geen vuurwerk mag worden afgestoken. Er blijkt echter uit het rapport Vuurwerkoverlast Deventer dat er veel klachten zijn over het afsteken buiten de toegestane periode en afsteken van illegaal vuurwerk. Gelet hierop is het van belang om ook in te zetten op handhaving van vuurwerkoverlast buiten de wettelijke afsteektijden. Indien een goede selectie wordt gemaakt van de plekken waar het meeste overlast wordt ervaren, kunnen de kosten beperkt blijven. Vuurwerkshow Het voorstel voorziet in vuurwerkvrije zones maar sluit niet uit dat dit ter beoordeling aan het college er één of meerdere centrale vuurwerkshows worden georganiseerd. Ter toelichting daarop het volgende: Indien een centrale vuurwerkshow of kleinere shows in de wijken worden georganiseerd, dan zal het draagvlak voor vuurwerkvrije zones toenemen en zal er überhaupt minder vuurwerk worden afgestoken. Het voorstel is dus om hiernaar onderzoek te doen. Een centrale vuurwerkshow is vergelijkbaar met die tijdens de Deventer Zomerkermis. Bij kleinere shows in de wijken, zullen de bewoners zelf een plek uitkiezen die geschikt is. De gemeente draagt bij in de kosten, verstrekt vuurwerkbrillen en zorg voor de verzekering. In elke wijk is dan een groepje inwoners samen verantwoordelijk voor een show. De mensen die de show mogen verzorgen, treden in hun buurt op tegen het dan illegaal afsteken van vuurwerk. Dit als een soort tegenprestatie. Kader Het vuurwerkbesluit artikel houdt in dat het verboden is vuurwerk, anders dan bedrijfsmatig, tot ontbranding te brengen op een ander tijdstip dan tussen 31 december uur en 1 januari uur van het daarop volgende jaar. 3

8 Op grond van een uitspraak van de Raad van State inzake Hilversum, mag een gemeentebestuur het afsteken van vuurwerk rond de jaarwisseling in delen van de stad verbieden, ook als vuurwerkverkopers daardoor minder inkomsten hebben. De uitspraak van de RvS is een bevestiging van de uitspraak van de Rechtbank Midden-Nederland op 19 november en een voorlopige verwerping van het hoger beroep dat vuurwerkhandelaren tegen die uitspraak hadden aangetekend. De uitspraak van de RvS betekent dat elk college van B&W op grond van de APV vuurwerkvrije zones kan instellen. De zones dienen wel via een aanwijzingsbesluit te worden vastgelegd en de APV dient te worden gewijzigd. Tevens moet B&W het besluit goed motiveren en dit initiatiefvoorstel biedt de bouwstenen daartoe. Argumenten voor Meer veiligheid, minder overlast Minder stress voor dieren Minder afval, minder schade Versterking sociale cohesie in de wijken (vuurwerkshows in wijken) Tegemoetkomen aan de wens van een aanzienlijk deel van de Deventer inwoners Deventer kan meegaan met de landelijke trend Argumenten tegen Vuurwerk wordt door sommige mensen nog steeds gezien als een traditie die bij de afsluiting van het jaar hoort (en dit blijft dus ook zo). De vrijheid van vuurwerkliefhebbers wordt ingeperkt. Kosten voor communicatie, extra toezicht en handhaving Financiële Consequenties De ambtelijke kosten voor het aanwijzen, bekendmaken, communiceren van vuurwerkvrije zones kunnen worden opgevangen binnen het programma Openbare Orde en Veiligheid. De extra inzet handhavingscapaciteit is tijdelijk en neutraal omdat in de periode rond de jaarwisseling andere prioriteiten worden gesteld. Indien van toepassing: De organisatie van vuurwerkshows kan worden bekostigd door de vermeden kosten vernielingen en opruimen. 4 Indiener: Tjeerd van der Meulen GroenLinks Deventer

9 RAADSBESLUIT Onderwerp Voorstelnummer Raadstafel d.d Raadsvergadering 2016 Vuurwerkvrije zones (Een initiatiefvoorstel om vuurwerkoverlast tijdens de jaarwisseling te beperken) De raad van de gemeente Deventer, Gelezen het initiatiefvoorstel van de heer Van der Meulen (GroenLinks) d.d. 15 september 2016 met nummer; BESLUIT 1. Het college opdracht te geven om als pilot voor de jaarwisseling vuurwerkvrije zones aan te wijzen, zodat kwetsbare groepen kunnen worden beschermd. Hierbij wordt gedacht aan zorginstellingen, scholen, dierenasiels, kinderboerderijen, asielzoekerscentra, begraafplaatsen, winkelcentra en kwetsbare natuurgebieden. Het één en ander vast te stellen in overleg met WijDeventer, burgers en betrokken organisaties; 2. Het college opdracht te geven om een gemeentelijke campagne te starten, zodat hieraan bekendheid wordt gegeven en aan de vuurwerkregels in de algemeenheid; 3. De APV overeenkomstig te wijzigen; 4. Tijdens de jaarwisseling hoge prioriteit te geven aan handhaving vuurwerkoverlast; 5. Het college opdracht te geven om onderzoek te doen naar de haalbaarheid van een centrale vuurwerkshow of meerdere kleinere shows in de wijken en dorpen; 6. Na de jaarwisseling een evaluatie uit te voeren en op basis daarvan een voorstel aan de raad te overleggen voor de jaren daarna. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, drs. S.J. Peet ir. A.P. Heidema

10 Rapport VUURWERK Draagvlak voor gemeentelijke vuurwerkshow in combinatie met vuurwerkverbod particulieren Onderzoek i.o.v. Binnenlands Bestuur, december

11 COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus AN Enschede Rapportnummer 2015/179 Datum December 2015 Opdrachtgever Binnenlands Bestuur Auteurs Peter Kanne Wouke Gerritsma Laurens Klein Kranenburg Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever. Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron (I&O Research) duidelijk wordt vermeld. Vuurwerk Colofon

12 INHOUDSOPGAVE 1. Belangrijkste uitkomsten Inleiding Aanleiding voor het onderzoek Onderzoeksvragen Verantwoording Omgang met en perceptie van vuurwerk Afsteekgedrag Afsteektijden Vuurwerkvrije zones Vuurwerkverbod en andere alternatieven Alternatieven voor particulier vuurwerk Overlast Onderzoeksverantwoording Vuurwerk Inhoudsopgave

13 1 HOOFDSTUK Belangrijkste uitkomsten Vuurwerk Belangrijkste uitkomsten 4

14 1. Belangrijkste uitkomsten Populariteit van zelf vuurwerk afsteken neemt iets af Op dit moment is 12 procent van de Nederlanders van plan om dit jaar tijdens oud en nieuw vuurwerk af te steken. In 2014 was dit 14 procent. Circa driekwart van de Nederlandse bevolking gaat zelf zeker geen vuurwerk afsteken. Jongeren (18-24) en jarigen (met kinderen) gaan dit jaar het vaakst vuurwerk afsteken. Ook in 2014 was dit het geval. Draagvlak voor gemeentelijke vuurwerkshow in combinatie met vuurwerkverbod particulieren Bijna de helft van de Nederlanders (49 procent) is voor een algemeen vuurwerkverbod voor particulieren. Als het vuurwerkverbod wordt gecombineerd met een professionele vuurwerkshow georganiseerd door de gemeente is een meerderheid van 54 procent hier voorstander van. Ruim zes op de tien Nederlanders vinden dat hun gemeente een centrale vuurwerkshow moet regelen, los van de vraag of er een vuurwerkverbod voor particulieren komt. De voorkeur voor een professionele vuurwerkshow blijkt ook als Nederlanders moeten kiezen uit alternatieven, in het scenario dat er sprake is van een algemeen vuurwerkverbod. Volgens 61 procent van de Nederlanders is een professionele vuurwerkshow op een centrale plaats in de gemeente een goed alternatief, mocht het tot een vuurwerkverbod komen. Circa twee op de tien vinden dat een alternatief in zo n geval overbodig is. Brede steun voor vuurwerkvrije zones, maar ook onbekendheid Het instellen van vuurwerkvrije zones kan in het algemeen op breed draagvlak onder de Nederlandse bevolking rekenen. Bijna acht op de tien Nederlanders zijn hier voorstander van. Ook in 2014 was hier een ruime meerderheid (76 procent) voor te vinden. Van degenen die denken dat er in hun gemeente een vuurwerkvrije zone is, geeft circa driekwart aan hier blij mee te zijn. Niettemin zegt ook bijna de helft van de Nederlanders niet te weten of er in hun gemeente een vuurwerkvrije zone is ingesteld. VVD- en CDA-kiezers hechten het meest aan vuurwerktraditie. Zeven op de tien VVD- en CDA-kiezers vinden het afsteken van vuurwerk een mooie traditie die in stand moet worden gehouden. Deze mening wordt gedeeld door ruim zes op de tien ChristenUnie- en PVV-stemmers. De vuurwerktraditie wordt het minst gewaardeerd door kiezers van GroenLinks (35 procent), SGP (40 procent) en Partij voor de Dieren (46 procent). Negen van de tien omstanders dragen geen vuurwerkbril Een vuurwerkbril wordt door zes op de tien vuurwerkafstekers niet gedragen tijdens het afsteken. Twee op de tien vuurwerkafstekers dragen altijd een beschermende bril en de rest draagt deze meestal of soms. Omstanders die zelf geen vuurwerk afsteken, dragen negen van de tien keer geen beschermende bril. Overlast: harde knallen en vuurwerkrestanten op straat grootste bron van overlast Driekwart van alle Nederlanders ervaart in enigerlei mate overlast van vuurwerk. De grootste groep (47 procent) ervaart af en toe overlast, maar een op de zeven heeft naar eigen zeggen altijd hinder van vuurwerk. De grootste bron van overlast zijn harde knallen en vuurwerkrestanten op straat. Ook gestreste huisdieren worden door vier op de tien mensen die overlast ervaren, genoemd. Vuurwerk Belangrijkste uitkomsten 5

15 2 HOOFDSTUK Inleiding Vuurwerk Inleiding 6

16 2. Inleiding 2.1 Aanleiding voor het onderzoek Binnenlands Bestuur is hét vakblad voor binnenlandse bestuurders en ambtenaren bij gemeenten, provincies, waterschappen en rijksoverheid. Binnenlands Bestuur en I&O Research zijn een samenwerking aangegaan: in acht metingen wordt onderzocht hoe burgers staan tegenover zaken die te maken hebben met thema's die voor bestuurders en ambtenaren relevant zijn of kunnen worden. In de eerste twee metingen stonden de bezuinigingen door gemeenten en de transities in het sociaal domein centraal. Dit onderzoek is de derde meting. Met de jaarwisseling in zicht gaat dit onderzoek over het afsteken van vuurwerk en het verloop van de jaarwisseling. Ook de mate van steun voor alternatieven voor het afsteken van vuurwerk door particulieren komt aan bod. Een van de maatregelen betreft het aanwijzen van vuurwerkvrije zones, bijvoorbeeld rond verzorgingstehuizen, scholen of kinderboerderijen. Uit een inventarisatie van het AD blijkt dat zeker 56 gemeenten dit jaar vuurwerkvrije zones instellen. 1 Dat zijn er volgens het AD 13 meer dan vorig jaar. 2.2 Onderzoeksvragen I&O Research heeft dit onderzoek uitgevoerd onder inwoners van 18 jaar en ouder met als centrale vragen: 1 In hoeverre zijn Nederlanders voor of tegen het afsteken van vuurwerk door particulieren en onder welke voorwaarden? 2 Hoe denken Nederlanders over alternatieven voor het afsteken van vuurwerk door particulieren? 3 Verandert het afsteekgedrag (van degenen die nu vuurwerk afsteken) door het aanbieden van alternatieven? 4 In hoeverre ervaren Nederlanders overlast van (het afsteken van) vuurwerk tijdens de jaarwisseling? 2.3 Verantwoording I&O Research voerde van donderdag 3 tot en met dinsdag 8 december 2015 een online onderzoek uit naar de standpunten en ervaringen van Nederlanders met betrekking tot vuurwerk en het verloop van de jaarwisseling. In deze periode werkten Nederlanders (18+) mee aan het onderzoek. I&O Research heeft een vergelijkbaar onderzoek uitgevoerd in 2014, in de laatste week voor oud en nieuw (26-28 december 2014). Zie hoofdstuk 4 voor een nadere onderzoeksverantwoording. 1 Aan het onderzoek van het AD namen 281 van de 393 gemeenten in Nederland deel. Winterman, P. en Schildkamp, V. (2015), Steeds meer gemeenten doen vuurwerk in de ban, Algemeen Dagblad, 26 november Geraadpleegd via: Vuurwerk Inleiding 7

17 3 HOOFDSTUK Omgang met en perceptie van vuurwerk Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 8

18 3. Omgang met en perceptie van vuurwerk 3.1 Afsteekgedrag De meerderheid van de Nederlanders (69 procent) geeft in 2015 aan doorgaans geen vuurwerk af te steken rond de jaarwisseling. Dit is iets meer dan in Dit betreft een lichte stijging van 2 procentpunt ten opzichte van 2014 (tabel 3.1). Tabel 3.1 Steekt u doorgaans vuurwerk af rond de jaarwisseling? Ja, altijd 7% 6% Ja, meestal wel 7% 5% Het ene jaar wel, het andere niet 6% 6% Een enkele keer 13% 14% Nooit 67% 69% TOTAAL 100% 100% Op de vraag of mensen dit jaar van plan zijn met oud en nieuw vuurwerk af te steken, geeft 12 procent aan dit (waarschijnlijk) te gaan doen (tabel 3.2). In 2014 was dit nog 14 procent, maar mogelijk speelt een tijdseffect hier een rol. Dit jaar is het onderzoek zo n drie weken eerder uitgevoerd dan in Wellicht besluit een aantal mensen in de komende periode alsnog vuurwerk te gaan afsteken. Verder zien we dat het overgrote deel (73 procent) dit jaar zeker geen vuurwerk gaat afsteken. In 2014 was dit 75 procent. Jongeren (18-24 jaar) en jarigen met kinderen zijn verhoudingsgewijs het vaakst van plan om dit jaar vuurwerk af te steken (zie ook tabel 3.3). Mannen (15 procent) zijn gemiddeld vaker voornemens om vuurwerk af te steken dan vrouwen (9 procent). Tabel 3.2 Bent u dit jaar van plan vuurwerk af te gaan steken rond de jaarwisseling? Ja, zeker wel 7% Steekt vuurwerk af: 5% Steekt vuurwerk af: Waarschijnlijk wel 6% 14% 7% 12% Waarschijnlijk niet 9% 10% Zeker niet 75% 73% Weet ik (nog) niet 3% 4% TOTAAL 100% 100% 2 In 2014 is het onderzoek tussen 26 en 28 december uitgevoerd. Dit jaar hebben deelnemers de vragenlijst ingevuld tussen 3 en 8 december Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 9

19 De traditie van het zelf vuurwerk afsteken lijkt zich vooral te concentreren in Oost-Nederland. In Overijssel, Gelderland en Flevoland zijn verhoudingsgewijs de meeste inwoners van plan om dit jaar tijdens oud en nieuw vuurwerk af te steken. In Zeeland (5 procent) en Limburg (4 procent) is het aandeel inwoners dat vuurwerk gaat afsteken het kleinst, hoewel in het geval van Zeeland enige voorzichtigheid is geboden bij het interpreteren van de uitkomsten vanwege het wat kleinere aantal deelnemers. Tabel 3.3 Voorgenomen afsteekgedrag (komende jaarwisseling) naar leeftijd (%) TOTAAL Zeker / waarschijnlijk wel 35% 13% 31% 8% 3% 12% Zeker / waarschijnlijk niet 48% 81% 62% 88% 95% 84% Weet ik (nog) niet 17% 6% 7% 4% 2% 4% TOTAAL 100% 100% 100% 100% 100% 100% Grafiek 1.1 Voorgenomen afsteekgedrag (komende jaarwisseling) naar provincie (met tussen haakjes het aantal respondenten) (% zeker / waarschijnlijk wel) Overijssel (164) Gelderland (319) 21% 20% Flevoland (58) Noord-Holland (394) Utrecht (176) 12% 12% 19% Drenthe (70) Noord-Brabant (382) Zuid-Holland (527) 11% 10% 9% Groningen (77) Friesland (66) Zeeland (57) Limburg (197) 4% 5% 8% 8% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Zes op de tien vuurwerkafstekers dragen nooit een veiligheidsbril Van degenen die zelf weleens vuurwerk afsteken tijdens de jaarwisseling draagt 62 procent nooit een veiligheidsbril. Fanatieke vuurwerkafstekers dragen niet vaker een veiligheidsbril dan degenen die een enkele keer tijdens de jaarwisseling vuurwerk afsteken. Twee op de tien vuurwerkafstekers dragen altijd een beschermende bril en de rest draagt deze meestal of soms. Onder omstanders die zelf geen vuurwerk afsteken, draagt zelfs 90 procent nooit een veiligheidsbril. Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 10

20 Tabel 3.4 Het dragen van een veiligheidsbril naar frequentie van afsteken STEEKT U DOORGAANS VUURWERK AF ROND DE JAARWISSELING? Als u zelf vuurwerk afsteekt, draagt u dan een veiligheidsbril? Ja, altijd Ja, meestal wel Het ene jaar wel, het andere niet Een enkele keer Totaal Altijd 18% 20% 15% 18% 18% Meestal 12% 11% 11% 10% 11% Af en toe 9% 9% 16% 9% 10% Nooit 61% 61% 58% 64% 62% TOTAAL 100% 100% 100% 100% 100% Professionele vuurwerkshow zou drie op de tien vuurwerkafstekers doen stoppen Het percentage mensen dat (waarschijnlijk) zal stoppen met zelf vuurwerk afsteken is opgelopen van 23 procent in 2014 naar 28 procent nu. Hoewel het hier om zelfrapportage gaat, zijn vuurwerkafstekers in vergelijking met vorig jaar vaker geneigd om te stoppen als een professionele vuurwerkshow in hun gemeente wordt georganiseerd. Nu zegt 38 procent van de Nederlanders die vuurwerk gaan afsteken dat zij hiermee zeker niet gaan stoppen. Met andere woorden, het afsteekgedrag van deze groep zal niet veranderen door het organiseren van een vuurwerkshow. In 2014 gaf nog 45 procent aan zeker niet te zullen stoppen met zelf vuurwerk afsteken. Verder is de groep die nog niet weet of zij haar afsteekgedrag zal aanpassen iets groter dan vorig jaar, maar dit komt waarschijnlijk ook door de eerdere afname van de enquête. Tabel 3.5 Stel dat er in uw gemeente bij de jaarwisseling op een centrale plaats een professionele vuurwerkshow wordt georganiseerd. Zou u dan stoppen of minderen met vuurwerk kopen en afsteken? Zeker wel stoppen met zelf vuurwerk afsteken 9% Zal (waarschijnlijk) stoppen: 9% Zal (waarschijnlijk) stoppen: Waarschijnlijk wel stoppen met zelf vuurwerk afsteken Niet stoppen, maar minder eigen vuurwerk afsteken Zeker niet stoppen, ook niet minder eigen vuurwerk afsteken 13% 23% 19% 28% 24% 22% 45% 38% Weet ik (nog) niet 8% 12% TOTAAL 100% 100% Zes op de tien vuurwerkafstekers zouden stoppen na invoering vuurwerkverbod Op de vraag of men helemaal zou stoppen of minderen met zelf vuurwerk kopen en afsteken wanneer een algeheel verbod op vuurwerk wordt ingevoerd, geeft het grootste deel (39 procent) van de vuurwerkafstekers aan zeker te zullen stoppen. In 2014 was dit percentage vrijwel gelijk met 38 procent. Twintig procent zegt waarschijnlijk te zullen stoppen met zelf vuurwerk afsteken. Per saldo zouden zes op de tien vuurwerkafstekers (waarschijnlijk) stoppen na invoering van een vuurwerkverbod. Dit is onveranderd ten opzichte van Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 11

21 Tabel 3.6 Stel dat het helemaal verboden wordt om vuurwerk af te steken. Zou u dan stoppen of minderen met zelf vuurwerk kopen en afsteken? Zeker wel stoppen met zelf vuurwerk afsteken 38% 39% Waarschijnlijk wel stoppen met zelf vuurwerk afsteken Niet stoppen, maar minder eigen vuurwerk afsteken Zeker niet stoppen, ook niet minder eigen vuurwerk afsteken 22% 20% 15% 12% 17% 18% Weet ik (nog) niet 9% 11% TOTAAL 100% 100% 3.2 Afsteektijden Weten Nederlanders op welke tijdstippen vuurwerk mag worden afgestoken? Wat betreft de aanvangstijd geven de meeste Nederlanders (46 procent) het goede antwoord, namelijk 31 december vanaf 18 uur s avonds. In 2014 lag dit percentage aanzienlijk hoger: 71 procent. Enerzijds kan deze daling te maken hebben met het feit dat de enquête dit jaar drie weken vroeger is afgenomen. 3 Zo zien we dat het percentage Weet niet met 17 procent dit jaar hoger is dan in 2014 (5 procent). Anderzijds is dit mogelijk te verklaren doordat tijdens de vorige jaarwisseling voor het eerst de gewijzigde afsteektijden golden. Deze kennis is wellicht deels weggezakt. Ook bij het noemen van de eindtijd zien we dat het juiste antwoord (1 januari tot 2 uur s nachts) minder vaak is gegeven dan in 2014, hoewel het verschil minder groot is (54 om 64 procent). De eindtijd is overigens in 2014 en 2015 ongewijzigd gebleven. Tabel 3.7 Weet u vanaf wanneer er vuurwerk afgestoken mag worden? Nee, weet ik niet 5% 17% Ja, in heel december 0% 0% Ja, na de Kerstdagen 0% 0% Ja, de laatste twee dagen van december 2% 2% Ja, de laatste dag (31 december) vanaf 9 uur s ochtends 14% 28% Ja, de laatste dag (31 december) vanaf 18 uur s avonds 71% 46% Ja, de laatste dag (31 december) vanaf 23 uur s avonds 4% 7% TOTAAL 100% 100% 3 In 2014 is het onderzoek tussen 26 en 28 december uitgevoerd. Dit jaar hebben deelnemers de vragenlijst ingevuld tussen 3 en 8 december Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 12

22 Tabel 3.8 Weet u tot wanneer er vuurwerk afgestoken mag worden? Nee, weet ik niet 17% 25% Ja, tot 1 januari 1 uur s nachts 12% 11% Ja, tot 1 januari 2 uur s nachts 64% 54% Ja, tot 1 januari 5 uur in de ochtend 4% 5% Ja, tot 1 januari 12 uur 2% 3% Ja, tot 1 januari 18 uur 1% 1% Ja, tot 1 januari, hele dag (tot 12 uur s nachts) 1% 1% TOTAAL 100% 100% 3.3 Vuurwerkvrije zones Weten Nederlanders of er in hun gemeente vuurwerkvrije zones ingesteld worden? Net als in 2014 geeft ook ditmaal 46 procent van de Nederlanders aan niet te weten of er in de eigen gemeente een vuurwerkvrije zone is. Tabel 3.9 Zijn er in uw gemeente ook plekken aangewezen waar vuurwerk afsteken verboden is? 2014 (IN 2015 MEERDERE ANTWOORDEN MOGELIJK) 2015 Ja 8% Ja, vorig jaar 6% Ja, dit jaar 6% Nee 45% Nee 45% Weet ik niet 46% Weet niet 46% Van de mensen die in hun gemeente te maken hebben met een vuurwerkvrije zone, is 72 procent blij met deze zone(s). Dit percentage is onveranderd ten opzichte van Tabel 3.10 Welke uitspraak past het best bij uw mening over de vuurwerkvrije zones in uw gemeente? Ik ben daar blij mee 72% 72% Ik ben daar niet blij mee 3% 5% Het maakt mij niets uit 17% 15% Anders 8% 8% Weet ik niet 1% 0% TOTAAL 100% 100% Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 13

23 3.4 Vuurwerkverbod en andere alternatieven Wat vinden Nederlanders van een algemeen vuurwerkverbod en hoe kijken zij aan tegen alternatieven voor het afsteken van vuurwerk door particulieren? Helft Nederlanders voor vuurwerkverbod particulieren De helft van de Nederlanders (49 procent) is voor een algemeen vuurwerkverbod voor particulieren. In 2014 was deze groep iets groter (56 procent). Als het vuurwerkverbod wordt gecombineerd met een professionele vuurwerkshow is 54 procent hier voorstander van. Bijna acht op de tien inwoners vinden dat de gemeente op bepaalde plaatsen het afsteken van vuurwerk moet verbieden. Ook in 2014 was hier een ruime meerderheid (76 procent) voor te vinden. Het instellen van vuurwerkvrije zones kan in het algemeen op breed draagvlak onder de Nederlandse bevolking rekenen. Ook zijn zes op de tien Nederlanders voorstander van een professionele vuurwerkshow, te organiseren door de gemeente. Vuurwerk wordt door zes op de tien als mooie traditie gezien Hoewel de helft van de Nederlanders een afsteekverbod voor particulieren wil, vindt 60 procent het afsteken van vuurwerk ook een mooie traditie die in stand moet worden gehouden. Tabel 3.11 Houding ten aanzien van vuurwerk (% (helemaal) eens) VERSCHIL Het afsteken van vuurwerk door particulieren moet helemaal worden verboden De gemeente moet vuurwerk op bepaalde plaatsen verbieden (vuurwerkvrije zones) De gemeente moet bij de jaarwisseling op een centrale plaats een professionele vuurwerkshow organiseren Het afsteken van vuurwerk is een mooie traditie die we in stand moeten houden Ik ben bang voor vuurwerk dat vlak bij me wordt afgestoken Ik durf voor en rond oudjaar niet goed de straat op vanwege het vuurwerk dat op straat wordt afgestoken 56% 49% -7% 76% 78% 3% 63% 62% -1% 56% 60% 4% 57% 59% 2% 37% 37% 0% Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 14

24 Tabel 3.12 Houding ten aanzien van vuurwerk (% (helemaal) eens) 1: Vuurwerkshow VERSCHIL De gemeente moet bij de jaarwisseling op een centrale plaats een professionele vuurwerkshow organiseren 63% 62% -1% 2: Verbod Het afsteken van vuurwerk door particulieren moet helemaal worden verboden 56% 49% -7% 3: Verbod + vuurwerkshow Het afsteken van vuurwerk door particulieren moet helemaal worden verboden, in plaats daarvan moet er op een centrale plaats bij de jaarwisseling een professionele vuurwerkshow worden georganiseerd. - 54% - Tabel 3.13 Houding ten aanzien van vuurwerk (%) HELEMAAL EENS GROTENDEELS MEE EENS GROTENDEELS MEE ONEENS HELEMAAL MEE ONEENS WEET NIET / N.V.T Het afsteken van vuurwerk door particulieren moet helemaal worden verboden % 21% 21% 26% 4% % 25% 18% 23% 2% Het afsteken van vuurwerk door particulieren moet helemaal worden verboden, in plaats daarvan moet er op een centrale plaats bij de jaarwisseling een professionele vuurwerkshow worden georganiseerd % 22% 19% 23% 4% De gemeente moet vuurwerk op bepaalde plaatsen verbieden (vuurwerkvrije zones) % 28% 9% 8% 4% % 32% 9% 11% 4% De gemeente moet bij de jaarwisseling op een centrale plaats een professionele vuurwerkshow organiseren % 29% 15% 18% 5% % 27% 13% 19% 4% Het afsteken van vuurwerk is een mooie traditie die we in stand moeten houden % 34% 16% 21% 3% % 31% 16% 25% 3% Ik ben bang voor vuurwerk dat vlak bij me wordt afgestoken % 27% 18% 20% 2% % 25% 19% 22% 3% Ik durf voor en rond oudjaar niet goed de straat op vanwege het vuurwerk dat op straat wordt afgestoken % 24% 21% 38% 3% % 20% 22% 38% 3% Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 15

25 Grootste steun voor particulier vuurwerkverbod onder PvdD- en GL-kiezers De steun voor een particulier vuurwerkverbod is het grootst onder kiezers van Partij voor de Dieren (80 procent) en GroenLinks (69 procent). Ook degenen die nu op de SP, D66 of PvdA zouden stemmen als er vandaag Tweede Kamerverkiezingen zouden zijn, zijn in meerderheid voor een vuurwerkverbod voor particulieren. Het aanwijzen van vuurwerkvrije zones kan op brede politieke steun van alle kiezers rekenen. Verder zien we dat de meeste kiezers voorstander zijn van een professionele vuurwerkshow die door de gemeente wordt georganiseerd, variërend van 88 procent van de PvdD-aanhangers tot 51 procent van de SGP-kiezers. Vuurwerktraditie meest gewaardeerd door VVD- en CDA-kiezers Zeven op de tien VVD- en CDA-kiezers en ruim zes op de tien CU- en PVV-stemmers vinden het afsteken van vuurwerk een mooie traditie die in stand moet worden gehouden. Onder aanhangers van andere partijen is deze steun minder groot, vooral onder kiezers van GroenLinks (35 procent), SGP (40 procent) en PvdD (46 procent). In Oost-Nederland is de steun voor een algemeen vuurwerkverbod wat lager dan in de andere regio s, wat samenhangt met de grotere populariteit van het zelf vuurwerk afsteken (zie paragraaf 3.1). Ook is hier iets minder enthousiasme voor een professionele vuurwerkshow als alternatief, hoewel het wel een meerderheid van de bevolking betreft (57 procent). In alle regio s zijn minstens zeven op de tien inwoners voorstander van vuurwerkvrije zones. Tabel 3.14 Houding ten aanzien van vuurwerk, naar huidige politieke voorkeur (% eens) PVDD GL SP D66 PVDA SGP CU 50 PLUS VVD PVV CDA TO- TAAL Het afsteken van vuurwerk door particulieren moet helemaal worden verboden. Het afsteken van vuurwerk door particulieren moet helemaal worden verboden, in plaats daarvan moet er op een centrale plaats bij de jaarwisseling een professionele vuurwerkshow worden georganiseerd. De gemeente moet vuurwerk op bepaalde plaatsen verbieden (vuurwerkvrije zones). De gemeente moet bij de jaarwisseling op een centrale plaats een professionele vuurwerkshow organiseren. Het afsteken van vuurwerk is een mooie traditie die we in stand moeten houden. 80% 69% 60% 53% 52% 48% 47% 47% 43% 42% 39% 49% 80% 73% 63% 58% 52% 51% 58% 62% 48% 48% 42% 54% 94% 89% 83% 85% 75% 74% 75% 82% 72% 70% 81% 78% 88% 75% 69% 69% 61% 51% 64% 71% 59% 57% 54% 62% 46% 35% 55% 60% 56% 40% 66% 53% 72% 63% 70% 60% Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 16

26 Tabel 3.15 Houding ten aanzien van vuurwerk, naar regio (% eens) 4 NOORD- NEDERLAND OOST- NEDERLAND WEST- NEDERLAND ZUID- NEDERLAND TOTAAL Het afsteken van vuurwerk door particulieren moet helemaal worden verboden. Het afsteken van vuurwerk door particulieren moet helemaal worden verboden, in plaats daarvan moet er op een centrale plaats bij de jaarwisseling een professionele vuurwerkshow worden georganiseerd. De gemeente moet vuurwerk op bepaalde plaatsen verbieden (vuurwerkvrije zones). De gemeente moet bij de jaarwisseling op een centrale plaats een professionele vuurwerkshow organiseren. Het afsteken van vuurwerk is een mooie traditie die we in stand moeten houden. 49% 46% 51% 49% 49% 53% 48% 56% 56% 54% 77% 73% 80% 81% 78% 62% 57% 64% 63% 62% 53% 62% 57% 65% 60% 3.5 Alternatieven voor particulier vuurwerk Op de vraag welk alternatief Nederlanders het liefste willen zien bij een verbod op particulier vuurwerk, geeft 61 procent van de Nederlanders de voorkeur aan een professionele vuurwerkshow op een centrale plaats in de gemeente. Bijna twee op de tien Nederlanders (18 procent) geeft aan een alternatief niet nodig te vinden en vijf procent zou het liefst een groot vreugdevuur als alternatief zien. Een concert of film worden nauwelijks genoemd. In de categorie Anders worden verscheidene alternatieven genoemd, variërend van vuurwerkshows en activiteiten per buurt of kern en evenementen voor jong en oud (bijvoorbeeld gezamenlijk om 12 uur het glas heffen). Grafiek 1.2 Stel dat het afsteken van vuurwerk in uw gemeente voor particulieren wordt verboden, wat zou u dan graag als alternatief zien (betaald door uw gemeente)? (één antwoord mogelijk) Een professionele vuurwerkshow 61% Niets, alternatief is niet nodig 18% Een groot vreugdevuur Gezamenlijk eten met stad- of dorpsbewoners Een popconcert Een klassiek concert Een publiek toegankelijke (openlucht-)film Iets anders Weet ik niet 5% 3% 1% 1% 0% 4% 7% 0% 20% 40% 60% 80% 4 Noord-Nederland: Groningen, Friesland, Drenthe; Oost-Nederland: Overijssel, Flevoland, Gelderland; West-Nederland: Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland; Zuid-Nederland: Noord-Brabant, Limburg. Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 17

27 3.6 Overlast In welke mate ervaren mensen overlast rond de jaarwisseling door het afsteken van vuurwerk, en welk type overlast is het grootst? Op de vraag in hoeverre men doorgaans overlast ervaart van vuurwerk tijdens de jaarwisseling, antwoordt bijna de helft (47 procent) dat zij af en toe overlast ervaren. Ruim een kwart (28 procent) ervaart dit meestal tot altijd. Een groep van 24 procent zegt nooit overlast te ervaren. Mannen ervaren doorgaans wat minder overlast dan vrouwen. Zo zegt 29 procent van de mannen nooit overlast te ervaren, tegen 19 procent van de vrouwen. Tabel 3.16 In hoeverre ervaart u (doorgaans) overlast van vuurwerk rond de jaarwisseling? MAN VROUW TOTAAL Altijd 12% 17% 14% Meestal 14% 15% 14% Af en toe 45% 49% 47% Nooit 29% 19% 24% TOTAAL 100% 100% 100% Aan de respondenten die weleens overlast ervaren door het afsteken van vuurwerk is gevraagd welke vorm(en) van overlast zij specifiek ervaren. Deze typen overlast zijn in random volgorde aangeboden. Harde knallen en vuurwerkrestanten op straat grootste bron van overlast Overlast door harde knallen wordt het vaakst genoemd (75 procent genoemd), gevolgd door vuurwerkrestanten op straat (66 procent). Op enige afstand worden genoemd: gestreste huisdieren (40 procent), vuurwerkrestanten in eigen tuin (33 procent) en stankoverlast (33 procent). Lichamelijk letsel wordt door slechts weinigen genoemd, maar de impact daarvan kan niettemin groot zijn. Zo zal iemand altijd last blijven houden van een beschadigd oog of het verlies van een aantal vingers of een hand. In de categorie Anders worden verschillende vormen van overlast naar voren gebracht, variërend van het vroegtijdig afsteken van vuurwerk en angstige kinderen tot schade aan persoonlijke goederen (waaronder auto s en kleding). Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 18

28 Grafiek 1.3 Wat voor overlast ervaart u (of heeft u ervaren?) (% genoemd, meerdere antwoorden mogelijk) Basis: degenen die weleens overlast ervaren (n = 1895) Harde knallen 75% Vuurwerkrestanten op straat 66% Gestreste huisdieren Vuurwerkrestanten in mijn tuin Stankoverlast 33% 33% 40% Lichtflitsen Lichamelijk letsel bij mijzelf of bekenden Weet ik niet Anders 5% 3% 1% 11% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Vuurwerk Omgang met en perceptie van vuurwerk 19

29 4 HOOFDSTUK Onderzoeksverantwoording Vuurwerk Onderzoeksverantwoording 20

30 4. Onderzoeksverantwoording I&O Research voerde van donderdag 3 december tot en met dinsdag 8 december 2015 een online onderzoek uit naar de standpunten en ervaringen van Nederlanders met betrekking tot vuurwerk en het verloop van de jaarwisseling. De deelnemers zijn geselecteerd uit het I&O Research Panel. In totaal hebben in deze periode Nederlanders (18+) deelgenomen aan het onderzoek. Het I&O Research Panel is geworven op basis van aselecte personen- en huishoudensteekproeven op traditionele manier (geen zelfaanmelding). De respondenten hebben geen financiële vergoeding gehad voor hun aanmelding voor het panel. Ook voor deelname aan dit onderzoek kregen respondenten geen vergoeding. De onderzoeksresultaten van burgers zijn na herweging op geslacht, leeftijd, regio en opleidingsniveau representatief voor Nederlanders van 18 jaar en ouder, voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Dit is uitgevoerd conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. In 2014 is het onderzoek over vuurwerk(-alternatieven) tussen 26 en 28 december uitgevoerd. De deelnemers zijn toen eveneens geselecteerd uit het I&O Research Panel en dezelfde weging is toegepast. I&O Research I&O Research is een maatschappelijk betrokken bureau voor beleids- en marktonderzoek. Het is onze missie bij te dragen aan beter onderbouwde keuzes van onze klanten, op basis van onderzoek en advies. I&O Research is de laatste jaren gegroeid tot het achtste marktonderzoekbureau van Nederland. In de publieke sector behoort I&O Research tot de top drie. Wij werken voor overheid en nonprofitorganisaties. I&O Research heeft vestigingen in Enschede en vanaf 4 januari 2016 in Amsterdam. I&O Research is lid van de MarktOnderzoeksAssociatie (MOA), maakt deel uit van de Research Keurmerk Groep en onderschrijft de internationale ICC/ESOMAR gedragscode voor markt- en sociaalwetenschappelijk onderzoek. I&O Research is ISO 9001 en ISO gecertificeerd. Het online onderzoekspanel (I&O Research Panel) is ISO gecertificeerd. Dit is de norm voor online Access Panels. Vuurwerk Onderzoeksverantwoording 21