Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs 30 06

Transcriptie

1 1

2 Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Directeur: Mw. drs. P. Bonsink Bezoekadres: Raadhuislaan GM OSS Postadres: Postbus AE Oss Tel.: info@swvvo3006.nl ondersteuningsplan SWV VO pagina 2

3 1 Voorwoord Voor u ligt het ondersteuningsplan van de Stichting Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Dit plan is tot stand gekomen in overleg met alle betrokken scholen en hun (wettelijke) vertegenwoordigers. Het op overeenstemming gericht overleg (OOGO) met de betrokken gemeente(n) heeft plaatsgevonden op 30 januari Het ondersteuningsplan is door het directeurenoverleg ter vaststelling voorgelegd aan het bestuur, voorzien van een positief advies. Het bestuur van het Samenwerkingsverband VO heeft het ondersteuningsplan vastgesteld op 25 januari De ondersteuningsplanraad heeft het ondersteuningsplan van instemming voorzien op (invullen) Dit plan is gebaseerd op de eerste versie ondersteuningsplan die door het bestuur is vastgesteld op 27 januari Daarin is een ontwikkelagenda opgenomen die leidend is geweest voor de bijstelling en aanpassing van het ondersteuningsplan. Deze ontwikkelagenda is uitgewerkt in thema s die beschreven zijn in een uitwerkingsdocument met daarin opgenomen de activiteitenplanning, uitgezet in een tijdpad over de periode Alle afgeronde thema s zijn opgenomen in het ondersteuningsplan, een plan dat op deze wijze de komende jaren steeds bijstelling en aanpassing zal laten zien. Passend Onderwijs ontwikkelt zich binnen de scholen met grote inzet van veel betrokken docenten, zorgcoördinatoren, directies en besturen die achter hen staan en ondersteunen. Dit ondersteuningsplan geeft als verantwoordings- en planningsdocument tegelijkertijd een beeld van de resultaten die deze inzet van medewerkers, directies en bestuurders van de scholen van het samenwerkingsverband heeft opgeleverd. ondersteuningsplan SWV VO pagina 3

4 2 Inhoud 1 Voorwoord Inhoud Samenvatting Uitgangspunten: Missie, visie en doelstellingen Missie Visie Doelstellingen Schets van het Samenwerkingsverband Gebied Scholen Basisondersteuning Basisondersteuning (Programma 1) Algemene uitgangspunten bij basisondersteuning Inhoud van de basisondersteuning Samenvatting Programma 1: Basisondersteuning Extra Ondersteuning Vertrekpunt Uitgangspunten bij de aanvraag van extra ondersteuning Ontwikkelingen t.a.v. extra ondersteuning Extra Ondersteuning Licht Arrangementen voor lichte extra ondersteuning (Programma 2 en 3) LWOO en PrO in passend onderwijs (programma 2B en 2C) Cluster 1, cluster 2 en leerlingen met epilepsie Samenvatting Programma 2A: Extra ondersteuning licht intern Verplichte herbesteding VSO Samenvatting Programma 2B en 2C: LWOO en PrO in Passend Onderwijs Samenvatting Programma 3: Extra ondersteuning licht extern Extra Ondersteuning Zwaar Naar school in het VSO (Programma 5) Voorzieningen in omliggende regio s Cluster 1, cluster 2 en leerlingen met epilepsie Samenvatting Programma 5: Extra ondersteuning zwaar Toewijzing Extra Ondersteuning Arrangeren van Extra Ondersteuning (Programma 4) Procedure Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) Samenvatting Programma 4: Toewijzing extra ondersteuning ondersteuningsplan SWV VO pagina 4

5 11 Projecten en overgangsmaatregelen Projecten (Programma 6) Samenvatting programma 6: Projecten Overgangsmaatregelen (Programma 7) Samenvatting programma 7: Overgangsmaatregelen Samenwerken met ouders Uitgangspunten Betrokkenheid bij extra ondersteuning De organisatie van SWV VO De bestuurlijk-organisatorische structuur (Programma 10) Samenvatting Programma 10: Bestuur, organisatie, administratie Afstemming en samenwerking met externe instanties Kwaliteitsbeleid en -monitoring (Programma 8) Samenvatting Programma 8: Kwaliteitsbeleid- en monitoring Financiën Inleiding en uitgangspunten Baten Lasten Resultaat Risicoparagraaf Bijlage 1 Wet gelijke behandeling en Passend Onderwijs 63 Bijlage 2 Criteria extra ondersteuning voor de diverse onderwijsarrangementen 65 Bijlage 3 Cluster 1 onderwijs 75 Bijlage 4 Cluster 2 onderwijs 76 Bijlage 5 Samenwerking met LWOE 77 Bijlage 6 Procedure ondersteuningstoewijzing extra ondersteuning licht en zwaar 78 Bijlage 7 OOGO met gemeenten SWV VO Bijlage 8 Procedure Klachten en bezwaar 96 Bijlage 9 Instanties die kunnen ondersteunen bij conflict en geschil 98 Bijlage 10 Kwaliteit van het ZAT 99 Bijlage 11 Administratie van gezondheidsgegevens 102 Bijlage 12 Beschrijving Expertisecentrum VO Bijlage 13 Model Dienstverleningsovereenkomst 105 Bijlage 14 Communicatie 111 Bijlage 15 Groeibekostiging VSO 114 Bijlage 16 Procedure herarrangeren zittende VSO leerlingen 116 Bijlage 17 Lijst van afkortingen 119 ondersteuningsplan SWV VO pagina 5

6 3 Samenvatting Passend onderwijs krijgt in Samenwerkingsverband VO (SWV) vorm op drie niveaus (zie ook de schematische weergave van het ondersteuningsplan aan het einde van dit hoofdstuk): 1. Basisondersteuning, inclusief preventieve en licht curatieve interventies. In de school en voor rekening van de school. 2. Extra ondersteuning Licht: a. Intern arrangement: de leerling wordt in de school begeleid met middelen van het SWV; b. Extern arrangement: de leerling volgt tijdelijk onderwijs in een voorziening van het SWV. 3. Extra ondersteuning Zwaar (VSO). Plaatsing op Voortgezet Speciaal Onderwijs. Voor rekening van het SWV. Deze drie niveaus zijn communicerende vaten. Uitbreiding van de deelname aan het ene programma, kan leiden tot daling van de deelname aan een ander programma. De communicerende vaten gezamenlijk moeten resulteren in het noodzakelijke dekkende aanbod. Kenmerk van het stelsel passend onderwijs is flexibiliteit. Het SWV beschikt over de middelen voor extra ondersteuning. De scholen voor voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs in de regio Brabant Noordoost vormen gezamenlijk het Samenwerkingsverband Voortgezet onderwijs en zij bepalen met elkaar hoe de ondersteuning in deze regio vormgegeven wordt. Geld volgt leerling is daarbij het uitgangspunt. Als de basisondersteuning ontoereikend is ten aanzien van de onderwijsondersteuningsbehoefte van de leerling, legt de directeur van de school een aanvraag voor extra ondersteuning in handelingsgerichte vorm voor aan de Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) van het SWV. In principe is een extern arrangement (licht of zwaar) pas dan aan de orde, als interne arrangementen niet langer volstaan. Naast bovengenoemde drie kernactiviteiten kent het SWV een aantal andere (tijdelijke of randvoorwaardelijke) activiteiten. Het ondersteuningsplan van het SWV kenmerkt zich door een programmagerichte opbouw. Alles wat wordt ondernomen om de doelstellingen te realiseren, is gerubriceerd in programma s (activiteiten), die zowel op leerlingniveau (direct) als organisatorisch (indirect) niveau plaatsvinden. Elke programmabeschrijving kent een identiek stramien: Doel, activiteiten, beoogde resultaten, benodigde formatie, risicoanalyse, wijze van monitoren en het beschikbare budget (alsmede de verantwoordelijke budgethouder). ondersteuningsplan SWV VO pagina 6

7 Het stramien van een programmabeschrijving in dit ondersteuningsplan: Doelstelling Beoogd resultaat Activiteiten Benodigde formatie Wijze van monitoring Risicoanalyse Budgethouder(s) Beschikbaar budget De werkzaamheden van SWV VO omvatten de volgende onderdelen: 1. Basisondersteuning 2. Extra ondersteuning Licht, intern 2A. Extra ondersteuning in VMBO/HAVO/VWO 2B. LWOO 2C. Praktijkonderwijs 3. Extra ondersteuning Licht, extern 3A. Zorglocatie 3B. Structuurklas HAVO/VWO 3C. Observatorium 3D. Rebound 3E. Educatieve Crisisopvang (voorheen Herstart) 4. Toewijzing Extra ondersteuning - Licht en Zwaar 5. Extra Ondersteuning - Zwaar 6. Projecten 7. Overgangsmaatregelen 7A. Overgangsmaatregel LGF 7B. Overgangsmaatregel herindicatie leerlingen VSO 8. Kwaliteitsbeleid en monitoring 9. Onvoorzien 10. Bestuur, organisatie en administratie ondersteuningsplan SWV VO pagina 7

8 Het allocatiemodel dat in dit ondersteuningsplan en de bijbehorende meerjarenbegroting gepresenteerd wordt, kan als volgt worden samengevat: a. Scholen realiseren het in dit plan overeengekomen niveau van basisondersteuning met eigen financiële middelen. b. Indien voor een leerling basisondersteuning niet volstaat, doet de school een aanvraag voor een intern arrangement. De COT (commissie voor ondersteuningstoewijzing) toetst de aanvraag en kent zo mogelijk de aangevraagde middelen toe. In is begroot voor licht interne arrangementen. c. Indien een intern arrangement niet (langer) volstaat kan zo mogelijk een extern arrangement worden toegekend. In is begroot voor licht externe arrangementen. d. Indien de COT oordeelt dat een leerling aangewezen is op een vorm van VSO, omdat inen externe arrangementen ontoereikend zijn, bekostigt het Samenwerkingsverband onder voorwaarden van woonplaats of school van herkomst, de plaatsing in het VSO. In is hiervoor ongeveer begroot. e. Om de werkzaamheden die gemoeid zijn met het toekennen van arrangementen en het toelaatbaar verklaren voor VSO uit te kunnen voeren, is begroot voor schooljaar Een verhoging van ten opzichte van , omdat met ingang van 1 januari 2016 ook LWOO- en PrO-indicaties afgegeven worden door de COT van het SWV. Daarnaast is voor in verband met de overgangsmaatregel herindicatie zittende VSO-leerlingen nog een extra budget van begroot. f. Om het Samenwerkingsverband bestuurlijk, organisatorisch en administratief te laten functioneren is voor schooljaar begroot. De meerjarenbegroting is gebaseerd op de kennis vanuit de huidige situatie voor wat betreft leerlingenaantallen en personele lasten die gemoeid zijn met bestuur, organisatie, administratie en toewijzing van extra ondersteuning. De begroting is naar beste kunnen opgesteld met de informatie die beschikbaar is. Het SWV acht het van belang om aanpassingen vanuit beleidswijzigingen, ervaringen met Passend Onderwijs en nieuwe inzichten te verwerken in een bijgestelde meerjarenbegroting. Monitoring op alle programma s is hiervoor essentieel. Ook voor het ondersteuningsplan in brede zin geldt dat deze gedurende de looptijd waar nodig aangevuld en bijgesteld zal worden. Naar aanleiding van ontwikkelingen in landelijk en regionaal overheidsbeleid en de inhoudelijke ontwikkelingen binnen het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs zal het ondersteuningsplan toenemen in beleidsrijkheid. ondersteuningsplan SWV VO pagina 8

9 ondersteuningsplan SWV VO pagina 9

10 4 Uitgangspunten: Missie, visie en doelstellingen Zowel op formeel ingelaste momenten (in het directeurenoverleg) als werkenderwijs (op basis van ervaringen in de werkgroep zorgcoördinatoren) wordt de uitvoering van het ondersteuningsplan getoetst. Missie De gezamenlijke scholen van Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs realiseren voor iedere leerling in de regio Brabant Noordoost passend onderwijs. Alle leerlingen sluiten hun schoolloopbaan af met een diploma of zij worden, indien dit niet mogelijk blijkt, voorbereid op een arbeidsplaats in de regio. Visie Gericht op ontwikkeling SWV VO koerst op het versterken van de interne ondersteuningsstructuur van de scholen, zodat leerlingen gewoon onderwijs volgen als het kan en speciaal benaderd worden waar nodig. Dit zodat niet wat de leerling heeft (probleem) maar wat de leerling nodig heeft (onderwijsbehoeften) centraal staat. Het realiseren van passend onderwijs is een proces dat voortdurend bijstelling en verbetering behoeft. Het ondersteuningsplan is derhalve een momentopname. Actuele uitwerkingen van thema s die relevant zijn voor SWV VO zijn terug te vinden in het zogenaamde uitwerkingsdocument dat naast het huidige ondersteuningsplan te lezen is. Leerling centraal De intentie is dat ieder kind de ondersteuning krijgt die het nodig heeft. Het gaat hierbij om déze jongere, met déze ondersteuningsbehoefte, in déze situatie, in déze context. Bij de afstemming op de onderwijsbehoefte wordt recht gedaan aan verschillen tussen leerlingen. Ook in geval van ziekte en/of handicap (zie ook bijlage 1). Thuis- en schoolnabije ondersteuning Zoveel als mogelijk volgt de leerling onderwijs binnen een reguliere VO-school. Naarmate een VO-school meer interne ondersteuning kan bieden, kan daarmee tevens meer thuis- en schoolnabije ondersteuning geboden worden. Daarbij wordt ernaar gestreefd aan te sluiten bij de wensen van ouders en leerlingen: Er wordt met hen samengewerkt in het proces van extra ondersteuning en de keuzevrijheid van leerling en ouders wordt gerespecteerd. Handelingsgericht arrangeren Binnen de vraaggestuurde en oplossingsgerichte aanpak handelingsgericht arrangeren staat de ondersteuningsvraag van de leerling binnen de context van school (en SWV) en de thuissituatie centraal. De focus ligt op de best passende onderwijsleersituatie in relatie tot de mogelijkheden van de leerling. Medische, psychologische en psychiatrische kenmerken worden wel ondersteuningsplan SWV VO pagina 10

11 meegewogen, maar zijn niet het vertrekpunt. De grens wordt opgezocht tussen wat een leerling nodig heeft en wat de school kan bieden. De school wordt uitgedaagd haar grenzen te verleggen. Deskundigheid van de school SWV VO gaat uit van de deskundigheid en inzichten van de scholen om afspraken over de regionale ondersteuningsstructuur te vertalen naar de eigen onderwijssetting. Binnen het SWV zal daarom de nadruk liggen op wat er regionaal gerealiseerd moet worden in het kader van passend onderwijs (doelstellingen) en minder op hoe de scholen hier afzonderlijk uitvoering aan moeten geven (vormgeving en structuur). De autonomie van scholen om de interne ondersteuningsstructuur naar eigen inzicht in te richten wordt zo veel mogelijk gerespecteerd. Doelstellingen De scholen in het SWV hebben als gezamenlijk doel te komen tot ontwikkeling en organisatie van een regionaal dekkend ondersteuningsaanbod. Alle scholen voldoen aan de norm van basisondersteuning. Als op enig moment een aanvraag voor Extra Ondersteuning bij het SWV wordt gedaan is duidelijk dat de school de Basisondersteuning heeft geboden conform de afspraken gemaakt in dit plan (hoofdstuk 6). Alle scholen beschrijven in een schoolondersteuningsprofiel de manier waarop zij vorm geven aan de basisondersteuning en de vormen van lichte interne ondersteuning. Deze informatie is toegankelijk voor ouders en leerlingen. Kennis en ervaring op het gebied van ondersteuning van leerlingen met specifieke onderwijsondersteuningsbehoeften wordt benut, uitgebreid en gedeeld. ondersteuningsplan SWV VO pagina 11

12 5 Schets van het Samenwerkingsverband Gebied SWV VO is één van de 75 samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs VO en omvat de gemeenten Oss, Uden, Veghel, Landerd, Bernheze en Sint-Oedenrode. Alle schoolbesturen met een vestiging in dit gebied voor voortgezet onderwijs, inclusief praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs, nemen deel aan SWV VO Afbeelding 1 Regiokaart SWV VO ondersteuningsplan SWV VO pagina 12

13 Scholen In het gebied wonen ca VO-leerlingen. Een belangrijk deel daarvan gaat naar een VOschool binnen SWV VO 30 06: School Plaats Onderwijssoort(en) Bestuur Gymnasium Bernrode Bernheze Gymnasium Onderwijs Stichting Zelfstandige Gymnasia Voortgezet Onderwijs Veghel Zwijsen College Veghel HAVO, Atheneum, Gymnasium Fioretti College Veghel Praktijktonderwijs, VMBO-B/K/T Maaslandcollege Oss VMBO-T, HAVO, Atheneum Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) Udens College Sector HAVO-VWO Uden HAVO, Atheneum, Gymnasium Sector VMBO Uden VMBO-B/K/T Samenwerkingsstichting voor Voortgezet Onderwijs Uden Het Hooghuis Locatie TBL Oss HAVO, Atheneum, Gymnasium Locatie Mondriaan College Oss VMBO-T, HAVO Locatie Stadion Oss VMBO-B/K/T Locatie Ravenstein 1 Ravenstein VMBO-T Locatie Heesch Bernheze VMBO-T Locatie ZuidWest Oss VMBO-B/K Locatie De Singel Oss Praktijkonderwijs Stichting Carmel College Hub Noord-Brabant Vestiging Oss Oss VSO ZML Vestiging Veghel Veghel VSO ZML Stichting Hub Noord-Brabant De Sonnewijser Locatie Gerrit v.d. Veenstraat Oss VSO ZMOK onderbouw Locatie Palestrinastraat Oss VSO ZMOK stage Stichting Oosterwijs 1 Het Hooghuis locatie Ravenstein houdt per 1 augustus 2017 op te bestaan. ondersteuningsplan SWV VO pagina 13

14 6 Basisondersteuning Basisondersteuning (Programma 1) In het referentiekader van de sectorraden worden vier aspecten van de basisondersteuning benoemd: De basiskwaliteit van de school, vastgesteld door de Inspectie. De kwaliteit van de ondersteuningsstructuur van de school. Planmatig werken op leerlingniveau. Preventieve en licht curatieve interventies (zoals protocollen dyscalculie en dyslexie, fysieke toegankelijkheid, curatieve ondersteuning in samenwerking met ketenpartners, onderwijsprogramma s afgestemd op leerlingen met meer of minder dan gemiddelde intelligentie). Op basis van het referentiekader van de sectorraden wordt de basisondersteuning als volgt gedefinieerd: Basisondersteuning omvat planmatig uitgevoerde preventieve en licht curatieve interventies binnen de onderwijsondersteuningsstructuur van de school, onder regie en verantwoordelijkheid van de school, waar nodig met expertise van andere scholen, soms met de inzet van ketenpartners, zonder indicatiestelling. Afspraken over de basisondersteuning zijn gemaakt op het niveau van het SWV. Hiermee wordt de grens tussen basis- en extra ondersteuning bepaald. SWV VO ondersteunt de scholen in financieel opzicht niet bij het realiseren van basisondersteuning. De scholen in het SWV beschrijven in hun schoolondersteuningsprofiel hoe de basisondersteuning eruit ziet. Er is een uniform format voor het schoolondersteuningprofiel ontwikkeld voor alle scholen van het SWV. De scholen stellen hun schoolondersteuningsprofiel jaarlijks bij. Zij betrekken hierbij de MR van de school. De schoolondersteuningsprofielen zijn te vinden op de websites van de scholen alsook op de website van het SWV. Algemene uitgangspunten bij basisondersteuning Kwalitatief goed onderwijs De basisondersteuning voor leerlingen kent meerdere niveaus, waarbij de kwaliteit van het primaire onderwijsproces de meest basale vorm is: goed klassenmanagement, sterk pedagogisch handelen en omgaan met verschillen c.q. differentiëren. Dit niveau wordt getoetst door de onderwijsinspectie en zal daarom niet nader toegelicht worden. Er wordt vanuit gegaan dat alle scholen in de regio kwalitatief goed onderwijs bieden met preventieve activiteiten ten aanzien van leer-, sociaal-emotionele en gedragsproblemen. Doelgroep De doelgroep die hieronder zal worden omschreven behelst díe leerlingen die meer ondersteuning nodig hebben dan uitsluitend het volgen van het reguliere onderwijsprogramma, maar daarvoor geen beroep kunnen doen op enige vorm van extra ondersteuning bekostigd ondersteuningsplan SWV VO pagina 14

15 door het samenwerkingsverband. De school dient deze leerlingen met eigen middelen te begeleiden, omdat de school geacht wordt voorzieningen hiervoor zelf in het basisaanbod opgenomen te hebben. De Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) toetst of de onderwijsondersteuningsbehoefte van de leerling de basisondersteuning overstijgt. Zij zal in gelijke situaties gelijk oordelen, ongeacht de feitelijke inhoud en kwaliteit van de basisondersteuning van de school die de aanvraag doet. Uitgangspunt in de beschrijving van de doelgroep is dat het samenwerkingsverband uitspraken doet over wat de school moet kunnen begeleiden, maar dat het aan de scholen zelf is om invulling te geven aan het hoe. Op deze manier kan de school op basis van de eigen specifieke situatie (populatie, visie, organisatie e.d.) de basisondersteuning vormgeven (zie ook visie van SWV VO 30 06). De zwaarte van de onderwijsondersteuningsbehoefte van de leerling is uiteraard gerelateerd aan de setting waarin de leerling zich bevindt: Wat op het ene onderwijsniveau aangemerkt wordt als belemmerend, kan in een andere setting aangemerkt worden als niet-problematisch voor het reguliere onderwijsproces. Daarnaast kan het voorkomen dat een bepaalde onderwijsondersteuningsbehoefte op zich begeleid zou moeten kunnen worden binnen de basisondersteuning, maar dat een school door een samenspel aan factoren (complexe c.q. gestapelde problematiek) toch extra ondersteuning nodig heeft voor de betreffende leerling. In voorkomende situaties is het dan minder de aard van de problemen (kwalitatief) dan de omvang van het probleem en daarmee de intensiteit van de vereiste begeleiding (kwantitatief) die de afgrenzing tussen basisondersteuning en extra ondersteuning bepaalt. Voorwaarde voor het bieden van basisondersteuning die het primaire proces overstijgt is dat er een transparante en planmatige ondersteuningsstructuur is. Daarbij wordt samengewerkt met ketenpartners om effectief te kunnen handelen in het geval de belemmeringen van de leerling verder reiken dan het onderwijs. Inhoud van de basisondersteuning De scholen van SWV VO dragen zorg voor een kwalitatief goede primaire onderwijsomgeving, waarin voldoende aandacht is voor preventie van leer-, sociaal-emotionele en gedragsproblemen. Er wordt op een passende wijze omgegaan met verschillen tussen leerlingen, zodat zowel de leerlingen die extra instructie nodig hebben als de leerlingen die gebaat zijn bij verrijking of verdieping (ten opzichte van het schoolniveau) bediend worden. In het format schoolondersteuningsprofiel van het SWV is een nadere uitwerking van onderstaande thema s te vinden. A. De scholen bieden ondersteuning aan leerlingen met leerproblemen: ernstige lees- en/of spellingsproblemen en dyslexie; ernstige rekenproblemen en dyscalculie; problemen in de informatieverwerking, concentratie en planning. ondersteuningsplan SWV VO pagina 15

16 B. De scholen bieden ondersteuning aan leerlingen met sociaal-emotionele problematiek: milde vormen van angst en onzekerheid, zoals faalangst, examenvrees en keuzeproblemen; moeite in de sociale omgang met leeftijdsgenoten en volwassenen, zoals een tekort aan sociale vaardigheden; belemmeringen door een gebrek aan onderwijsmotivatie. C. De scholen bieden ondersteuning als er bij de leerling sprake is van gedragsproblemen: bewegingsonrust; impulsiviteit; mild opstandig gedrag; problemen in de sociale afstemming (ongepast gedrag) angst en depressie Bij adequaat (preventief) handelen door alle medewerkers, met name door goed klassenmanagement en sterk pedagogisch handelen, doen zich slechts milde interrupties voor en is de leerling over het algemeen stuurbaar in zijn gedrag. De veiligheid van medeleerlingen en medewerkers is niet in gevaar. D. De scholen bieden ondersteuning aan leerlingen met lichamelijke beperkingen: milde auditieve beperkingen; milde visuele beperkingen; milde motorische belemmeringen; milde spraaktaal belemmeringen; milde belemmeringen als gevolg van een medische conditie. E. Ten aanzien van problemen die zich (voornamelijk) afspelen op andere levensgebieden dan het onderwijsproces hebben scholen een signalerende functie in samenwerking met ketenpartners. Samenvatting Programma 1: Basisondersteuning Doelstelling Het bieden van basisondersteuning bij de school van inschrijving. Beoogd resultaat Het succesvol doorlopen van de schoolloopbaan. Activiteiten - Geen activiteiten op niveau van het SWV. - Scholen realiseren een onderwijs en ondersteuningsstructuur, waarbinnen bovengenoemde doelgroepen kunnen worden begeleid. Benodigde formatie Geen formatie nodig op niveau van het SWV. Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus Risicoanalyse ondersteuningsplan SWV VO pagina 16

17 - Geen risico op het niveau van het SWV. - Risico voor scholen indien basisondersteuning onvoldoende gerealiseerd is. Budgethouder(s) - Geen budgethouder op het niveau van het SWV. - Individuele scholen. Beschikbaar budget nihil ondersteuningsplan SWV VO pagina 17

18 7 Extra Ondersteuning Vertrekpunt Uitgangspunten bij de aanvraag van extra ondersteuning In hoofdstuk twee zijn de algemene uitgangspunten van SWV VO gepresenteerd. Hieraan worden nu de specifieke uitgangspunten toegevoegd die gelden bij het aanvragen van extra ondersteuning. Deze zijn gebaseerd op de Wet Passend Onderwijs en het toezichtkader van de Inspectie van het Onderwijs, alsook regionale ontwikkelingen. Arrangeren op maat Een (onderwijs)arrangement omvat het geheel van activiteiten die uitgevoerd worden in het kader van extra ondersteuning. Er wordt een match gemaakt tussen de ondersteuningsbehoefte van de leerling en de school met haar schoolondersteuningsprofiel. Er zijn bestaande arrangementen, maar het is ook mogelijk een nieuw arrangement op maat te maken. Een arrangement kan tevens bestaan uit een combinatie van verschillende activiteiten die ook als losse arrangementen bekend zijn, bijvoorbeeld vormen van symbiose. De scholen in de regio kunnen een beroep doen op het ondersteuningsteam (OT) van het samenwerkingsverband bij het vinden en op maat maken van een onderwijsarrangement. Meer informatie over het OT is te vinden in hoofdstuk 10. Aanvragen op basis van een ontwikkelingsperspectief Met behulp van het ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) schetst de school een beeld van de ontwikkelingsmogelijkheden van het kind en de ondersteuning die nodig is om dit doel te behalen. In het OPP is daarom de volgende informatie opgenomen: Het ontwikkelingsperspectief: de verwachte uitstroombestemming na het V(S)O; De onderbouwing van het uitstroomperspectief aan het hand van belemmerende en bevorderende factoren; De doelen van de extra ondersteuning; Een beschrijving van de ondersteuning die de school biedt c.q. wil gaan bieden op basis van de onderwijsbehoeften; Indien van toepassing: afwijking van het onderwijsprogramma van de school; Ondersteuningsbehoefte van de school; Onderwijsondersteunend gedrag van ouders/verzorgers en de eventuele ondersteuningsbehoefte die zij hierbij hebben; Efficiënt en eenduidig arrangeren School en ouders vragen gezamenlijk de ondersteuning aan door middel van één document, ondertekend door school, ouders en leerling. Het OPP is tevens het aanvraagformulier voor extra ondersteuning. Dit voorkomt zoveel mogelijk het herhaald opvragen van dezelfde informatie en documenten. ondersteuningsplan SWV VO pagina 18

19 Planmatig en transparant arrangeren Het aanvragen van extra ondersteuning verloopt volgens een bepaald protocol van handelingen en beslissingen. Zie hoofdstuk 8. Evaluatie en monitoring De effecten van de ingezette extra ondersteuning worden geëvalueerd. Bij alle extra ondersteuning wordt een evaluatie van het effect van de geboden inzet van het arrangement gevraagd. Deze gegevens worden door het SWV voor de monitor gebruikt, zowel op leerling-, als schoolniveau. Het SWV signaleert op basis van deze gegevens of het onderwijsaanbod dekkend en toereikend is. Ontwikkelingen t.a.v. extra ondersteuning In overgangsjaar is ervoor gekozen om voort te bouwen op bestaande structuren binnen de regio, om van daaruit de diverse vormen en voorzieningen voor extra ondersteuning te evalueren en waar nodig te herzien. Dit proces wordt vervolgd in schooljaar Bij de ontwikkelingen wordt rekening gehouden met de volgende factoren: De kengetallen van het VSO in de regio, omdat het deelnamepercentage in deze regio hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. De kengetallen van SWV PO t.a.v. extra ondersteuning in verband met instroom. Voor actuele ontwikkelingen op dit thema wordt verwezen naar het uitwerkingsdocument bij dit ondersteuningsplan. Voor nadere informatie over deelnamepercentages wordt verwezen naar de kengetallen passend onderwijs ( ondersteuningsplan SWV VO pagina 19

20 8 Extra Ondersteuning Licht Arrangementen voor lichte extra ondersteuning (Programma 2 en 3) De arrangementen voor lichte extra ondersteuning worden onderverdeeld in interne arrangementen (binnen de school van inschrijving) en externe arrangementen (buiten de school van inschrijving; in een tussenvoorziening). De volgende arrangementen voor lichte extra ondersteuning worden onderscheiden binnen SWV VO 30 06: Locatie Arrangement Korte typering Intern: binnen de school van inschrijving (programma 2) Extra ondersteuning in VMBO / HAVO / VWO Specifieke ondersteuning binnen regulier onderwijs voor individuele leerlingen of geclusterd voor een groep leerlingen met dezelfde onderwijsondersteuningsbehoefte. Het ondersteuningsaanbod is gericht op het vergroten van de onderwijsmogelijkheden en verminderen van de onderwijsbelemmeringen. (voormalig LGF, RZB en Op de Rails). Verplichte herbesteding VSO. Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) VMBO-leerlingen met leerachterstanden die voldoende capaciteiten hebben om het diploma te behalen, maar extra ondersteuning nodig hebben, te begeleiden tot aan diplomering. Praktijkonderwijs (PrO) Kleinschalig onderwijs, met intensieve en individuele begeleiding, in kleine groepen, gericht op praktische vaardigheden. Een structurele geïntegreerde begeleiding naar arbeidstoeleiding. Extern: buiten de school van inschrijving, in een tussenvoorziening (programma 3) Zorglocatie VMBO Zorglocatie Structuurklas HAVO-VWO Onderwijsvoorziening met schakelfunctie voor VMBO-leerlingen. Leerlingen worden op basis van hun ontwikkeling en vorderingen na het eerste of tweede schooljaar teruggeschakeld naar de school van inschrijving. Het bieden van onderwijs aan leerlingen die in verband met structurele, complexe en/of gestapelde problematiek zijn aangewezen op een tijdelijke, specifieke en kleinschalige setting. Voor HAVO/VWO-leerlingen die onvoldoende ontwikkeling laten zien in het VO. Zij hebben meer of specifieke ondersteuningsbehoefte op het gebied van structuur. Leerlingen worden op basis van hun ontwikkeling en vorderingen na het eerste of tweede leerjaar teruggeschakeld ondersteuningsplan SWV VO pagina 20

21 Locatie Arrangement Korte typering naar de school van inschrijving. Het bieden van onderwijs aan leerlingen van het SWV die in verband met structurele, complexe en/of gestapelde problematiek zijn aangewezen op een tijdelijke specifieke en kleinschalige setting. Observatorium Kortdurende tijdelijke plaatsing ter observatie van leerlingen met escalerende problematiek, waarbij de achtergronden nog onvoldoende duidelijk zijn. Rebound Tijdelijke ontlasting van de school van gedragsmoeilijke leerlingen, die het veilig schoolklimaat (dreigen te) schenden en voor wie de begeleidingsmogelijkheden in en om de school op dat moment ontoereikend zijn. Ondersteuning van de school bij terugkeer naar de eigen school of een andere vorm van onderwijs. Educatieve Crisisopvang (voorheen Herstart) Voorziening van leerplichtige leerlingen die om diverse redenen langdurig thuis zitten. Doel is het weer laten wennen aan school en het vinden van een passende onderwijsplek, regulier of speciaal. Voor meer gedetailleerde informatie over de arrangementen wordt verwezen naar bijlage 2. Informatie over het budget behorende bij de arrangementen is te vinden in de meerjarenbegroting (hoofdstuk 12). De procedure voor toewijzing van extra ondersteuning is terug te vinden in hoofdstuk 8. ondersteuningsplan SWV VO pagina 21

22 LWOO en PrO in passend onderwijs (programma 2B en 2C) Inleiding Onderstaande informatie is eerder reeds beschreven in het deelondersteuningsplan LWOO en PrO in Passend Onderwijs (juni 2015). Het deelondersteuningsplan is vastgesteld door het bestuur en heeft instemming van de OPR. Het deelondersteuningsplan is per 8 december 2015 verzonden naar de onderwijsinspectie. Vanaf 1 januari 2016 worden LWOO en PrO geleidelijk ingepast in de systematiek van Passend Onderwijs. Bij het ontstaan van het VMBO is rond de vier leerwegen van het VMBO een ondersteuningsschil gemaakt die leerwegondersteunend onderwijs is genoemd. LWOO is bedoeld voor leerlingen die aangewezen zijn op een orthopedagogische en orthodidactische benadering om een vmbo-diploma te kunnen halen. PrO (Praktijkonderwijs) is bedoeld voor leerlingen die geen vmbo-diploma kunnen halen. LWOO maakt onderdeel uit van het VMBO, PrO is een schoolsoort. Tot 1 januari 2016 vragen de VMBO-scholen en de scholen voor Praktijkonderwijs een beschikking aan bij de RVC (Regionale Verwijzings Commissie). De RVC wordt rechtstreeks bekostigd door de overheid, is onafhankelijk en hanteert landelijke criteria ten aanzien van leerachterstanden, capaciteiten en sociaal-emotionele problematiek. VMBO-scholen die LWOO aanbieden hebben een licentie nodig. Leerlingen met een beschikking tellen voor de hogere LWOO-bekostiging of PrO-bekostiging. In het VMBO kan alleen een school met een LWOOlicentie een beschikking meetellen. Ook een PrO-beschikking mag in het VMBO-LWOO meegeteld worden. De beschikking is geldig gedurende de gehele schoolloopbaan in het VMBO. In het PrO kunnen alleen leerlingen met een PrO-beschikking ingeschreven worden. Alle ingeschreven leerlingen tellen op 1 oktober automatisch mee voor de bekostiging. Een LWOObeschikking is niet geldig in het PrO. Via een speciale regeling kan een LWOO-beschikking, maar ook een beschikking voor voortgezet speciaal onderwijs, omgezet worden naar een PrObeschikking. De beschikking is geldig gedurende de gehele schoolloopbaan in het Praktijkonderwijs. Huidige criteria LWOO en PrO Een leerling komt in aanmerking voor een beschikking voor LWOO of PrO op basis van de huidige landelijke criteria: Capaciteiten: totaal IQ Leerachterstand: technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en inzichtelijk rekenen Sociaal-emotioneel: faalangst, prestatiemotivatie, emotionele instabiliteit Indicatiecriteria voor PrO: IQ % of meer leerachterstand op 2 of meer gebieden, waarbij begrijpend lezen en/of inzichtelijk rekenen Bij IQ en/of tegenstrijdige criteria moet de aanvrager motiveren waarom PrO gevraagd wordt. Ouders moeten een schriftelijke zienswijze geven. ondersteuningsplan SWV VO pagina 22

23 Voor leerlingen met een LWOO-beschikking of een TLV voor (voortgezet) speciaal onderwijs kan deze omgezet worden naar een PrO-beschikking op grond van de Regeling bijzondere gevallen. Indicatiecriteria voor LWOO: IQ % leerachterstand op 2 of meer gebieden, waarbij begrijpend lezen en/of inzichtelijk rekenen. Bij IQ moet belemmerende sociaal-emotionele problematiek worden aangetoond. Bij IQ 75-80en/of tegenstrijdige criteria moet de aanvragende school motiveren waarom LWOO gevraagd wordt. PrO-beschikking is ook geldig in het VMBO. De Verklaring met PrO in het VMBO, wordt via de COT afgegeven door het SWV VO LWOO/PrO in SWV VO Op 1 augustus 2014 is Passend Onderwijs gestart met de invoering van zorgplicht op de scholen. Na aanmelding stelt de school vast of de leerling een ondersteuningsbehoefte heeft. Als de leerling het best ondersteund kan worden in het LWOO of PrO, vraagt de school van aanmelding bij de RVC een beschikking aan, ook als die school zelf geen LWOO of PrO biedt. In dat geval zoekt de school na het ontvangen van de beschikking een passende school voor VMBO met LWOO of een school voor Praktijkonderwijs. Per 1 januari 2016 wordt het SWV VO verantwoordelijk voor de toewijzing van LWOO en PrO, de Regionale Verwijzings Commissies worden opgeheven. VO-scholen die LWOO en PrO aanbieden, vragen vanaf 1 januari 2016 een ondersteuningstoewijzing aan bij het samenwerkingsverband volgens een vastgestelde aanvraagprocedure. SWV VO heeft de volgende keuzes gemaakt: De huidige landelijke criteria worden gehanteerd om te bepalen of een leerling is aangewezen op LWOO of toelaatbaar is tot PrO. De huidige LWOO-licenties blijven onveranderd. De huidige geldigheidsduur van de ondersteuningstoewijzing blijft ongewijzigd. Er wordt geen gebruik gemaakt van de opting- out mogelijkheid. In de periode tot 1 augustus 2018 wordt met het oog op nieuwe wetgeving en het bij wet loslaten van LWOO-criteria, -geldigheidsduur en licenties, nieuw beleid voorbereid. Het samenwerkingsverband wordt verantwoordelijk voor de ondersteuningsbudgetten van LWOO en PrO. De LWOO- en PrO- budgetten gaan deel uitmaken van het totale budget voor lichte ondersteuning van het SWV VO. Het ondersteuningsbudget voor LWOO en PrO is gebaseerd op het percentage LWOO- en PrO- leerlingen in het samenwerkingsverband op 1 oktober Het percentage leerlingen in het samenwerkingsverband bedraagt voor LWOO ondersteuningsplan SWV VO pagina 23

24 18,86% en voor PrO 3.27 %. Als een leerling naar het LWOO gaat of PrO wordt het door OCW vastgestelde ondersteuningsbudget voor deze leerling afgetrokken van het budget van het SWV. In tegenstelling tot het budget voor zware ondersteuning wordt het budget voor lichte ondersteuning vooralsnog niet gelijk over de samenwerkingsverbanden verdeeld. Er is dus geen verevening, in 2016 besluit OCW of ook dit budget verevend moet worden. Aanvraagprocedure Het SWV VO is verantwoordelijk voor de ondersteuningstoewijzing en per 1 januari 2016 dus ook voor LWOO en PrO. Het samenwerkingsverband maakt met de scholen voor VO en PO afspraken over de aanvraagprocedure die in de kern efficiënt, kortdurend en zoveel mogelijk digitaal zal zijn. Vaste contactpersoon voor de scholen is de ambtelijk secretaris die uitsluitend met LWOO en PrO-taken is belast en verantwoordelijk voor registratie, evaluatie en verslaglegging. De bekende RVC werkwijze wordt zoveel als mogelijk gecontinueerd evenals de termijnen en uiterlijke inzenddatum van 1 oktober. Gestreefd wordt naar een zo groot mogelijke spreiding van inzenden in een zo vroeg mogelijk stadium ruim voor de uiterlijke datum van 1 oktober. Het SWV maakt daartoe afspraken met de aanvragende scholen. Voor zowel het SWV VO als het SWV PO zullen regionale informatiebijeenkomsten plaatsvinden in de periode oktober-november Alle nodige formulieren en een beschrijving van de aanvraagprocedure zal op de website van SWV PO en VO worden geplaatst. De COT (Commissie Ondersteuningstoewijzing) van het samenwerkingsverband is belast met de toewijzing. Schooladvies en Zorgplicht De grootste instroom van leerlingen in het LWOO en PrO komt uit het basis- en speciaal basisonderwijs. Vanaf 2015 is het schooladvies leidend voor plaatsing in het VO. Dat geldt wel voor vmbo, niet voor vmbo met LWOO en voor PrO. Bij aanmelding in het VO stelt de school vast of er een ondersteuningsbehoefte is. Indien daarbij onderzocht wordt of LWOO of PrO passend is, is onderzoek nodig en wordt de procedure gevolgd zoals vastgesteld door het SWV waartoe de school van aanmelding behoort. Schoolkeuze In het traject op het (S)BAO om te komen tot een schoolkeuze voor vervolgonderwijs zit ook de afweging om vmbo met LWOO of PrO te adviseren. Het SWV-VO heeft met het SWV-PO afspraken gemaakt over de PO-VO-procedure en daarin bespreken op welke wijze in de schoolkeuze zo goed mogelijk ingeschat of bepaald kan worden of de leerling voldoet aan de criteria binnen het SWV voor LWOO of PrO. Eindtoets In het PO geldt vanaf 2015 de verplichting een eindtoets af te nemen. De uitslag daarvan geldt tevens als tweede gegeven bij het schooladvies. Indien het resultaat op de eindtoets een hoger niveau voor voortgezet onderwijs aangeeft dan eerder in het schooladvies is afgegeven mag het advies in overleg met ouders naar boven bijgesteld worden. Voor de VO-school is het hogere ondersteuningsplan SWV VO pagina 24

25 advies dan leidend voor plaatsing. Voor het PrO geldt de eindtoets niet als tweede gegeven. Bij PrO geldt bij elke inschrijving dat de leerling een TLV nodig heeft, waarin onderzoek besloten zit. Voor vmbo met LWOO geldt dat vmbo onder het schooladvies valt, maar LWOO geen leidend advies daarnaast is, want dat valt onder de zorgplichtafweging van de school van aanmelding. Overgangsbepaling De RVC blijft tot beschikken. Vanaf die datum is het aan de COT van het SWV VO deze af te geven in de vorm van een Aanwijzing voor LWOO of een TLV voor PrO. Alle andere RVCbeschikkingen die vóór zijn afgegeven blijven onverkort geldig. Ondersteuningsbekostiging De bekostiging in het VMBO met LWOO en in het Praktijkonderwijs is net als bij het VSO gesplitst in een deel basisbekostiging en een deel ondersteuningsbekostiging. Tot 2016 bekostigt het Rijk het LWOO en PrO volledig en rechtstreeks. Het ondersteuningsdeel is echter gebaseerd op de ramingen bij de rijksbegroting Tot 2016 zal jaarlijks door het Rijk vastgesteld worden welk bedrag er per leerling beschikbaar is voor de ondersteuningsbekostiging o.b.v. een vergelijk van de werkelijke deelname met de eerdere ramingen. De bekostiging voor het kalenderjaar 2015 wordt dus voor het laatst op deze systematiek gebaseerd. Vanaf geldt voor elk SWV-VO een regio-budget o.b.v. het percentage LWOO-leerlingen en het percentage PrO-leerlingen t.o.v. alle VO-leerlingen in het SWV-VO op Jaarlijks wordt op basis van de 1 oktobertelling een vergelijk gemaakt tussen de actuele aantallen en de percentages op Elke leerling met een geldige beschikking van de RVC, een geldige Aanwijzing voor LWOO of een geldige TLV voor PrO telt mee voor de deelnamepercentages in het SWV-VO waar die leerling op een school voor vmbo met LWOO of een PrO-school staat ingeschreven. Dit wijkt af van de systematiek bij het VSO waar de school van herkomst of woonplaats bepalend is voor welk SWV-VO de ondersteuningsbekostiging voor zijn rekening moet nemen. De ondersteuningskosten worden door OCW/DUO verrekend met de lichte ondersteuningsmiddelen van het SWV VO. Bij uitputting wordt het tekort gedekt door een korting bij alle verplicht deelnemende besturen in het SWV VO. Een overschot wordt toegevoegd aan de middelen voor lichte ondersteuning dat het SWV VO ontvangt. Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) In hoofdstuk 10 staat de samenstelling van de Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) beschreven. Voor de toewijzing van LWOO en PrO wordt de COT ondersteunt door een ambtelijk secretaris met specifieke expertise op het gebied van LWOO en PrO. Tijdpad Het SWV is gehouden aan het door OCW voorgeschreven tijdpad: Op het deelondersteuningsplan LWOO en PrO in Passend Onderwijs naar de inspectie VO. Op is de nieuwe regeling en uitvoering van kracht. ondersteuningsplan SWV VO pagina 25

26 Relevante ontwikkelingen In 2016 neemt de overheid een besluit over een eventuele verevening van LWOO en PrO. Op worden bij wet de criteria voor LWOO, LWOO- geldigheidsduur en de LWOO-licenties losgelaten. Er komt nadere regelgeving voor uitwerking en vervolg. Dat betekent dat een exact beeld van de ruimte en verplichtingen in 2018 nog niet gegeven kan worden. Er zijn landelijk grote verschillen tussen SWV-en in deelnamepercentage LWOO en PrO. SWV VO wil anticiperen op een mogelijke verevening. Cluster 1, cluster 2 en leerlingen met epilepsie Lichte extra ondersteuning intern voor leerlingen met een visuele, auditieve en/of communicatieve beperking wordt gerealiseerd in samenwerking met ambulante begeleiding vanuit respectievelijk cluster 1 en cluster 2 scholen. Indicatiestelling voor deze vorm van extra ondersteuning vindt plaats door de betreffende Commissie voor Indicatiestelling (CvI). Zie ook bijlage 3 en bijlage 4. Specifieke ondersteuning bij het onderwijs aan leerlingen met epilepsie wordt geboden met behulp van expertise van LWOE (zie bijlage 5). Samenvatting Programma 2A: Extra ondersteuning licht intern Doelstelling Het bieden van extra ondersteuning binnen de school van inschrijving. Activiteiten - Extra ondersteuning in VMBO/HAVO/VWO - Verplichte besteding personeel VSO Benodigde formatie Geen op niveau SWV Beoogd resultaat Het succesvol vervolgen van de schoolloopbaan. Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus Risicoanalyse - Vraag overtreft budget - Daling vraag verloopt langzamer dan daling budget in verband met verevening. - Mogelijke verevening van LWOO/PrO op middellange termijn. Budgethouder(s) Directeur SWV Beschikbaar budget Verplichte besteding VSO: in Zie meerjarenbegroting: ondersteuningsplan SWV VO pagina 26

27 Verplichte herbesteding VSO Het SWV is gehouden aan de Tripartiete overeenkomst personele gevolgen verleggen geldstromen passend onderwijs, die op landelijk niveau tussen werkgeversorganisaties, vakbonden en OCW is overeengekomen. SWV VO heeft de personele gevolgen in kaart gebracht middels een inventarisatie van het huidige personeel dat in dienst is van VSO vanuit het AB- en schooldeel LGF per 1 mei Op basis van deze gegevens zijn dienstverleningsovereenkomsten (DVO) afgesloten met de betreffende VSO-besturen. In bijlage 13 is het model dienstverleningsovereenkomst te vinden dat hiervoor gebruikt is. SWV VO heeft bovendien de ambitie de expertise van de ambulant begeleiding in de regio te behouden, ook na afloop van de verplichte herbesteding van de AB-gelden. Zoals eerder dit hoofdstuk beschreven is draait in schooljaar een pilotjaar ten aanzien van het inzetten van de expertise van de ambulant begeleiders in samenwerking met Team Onderzoek & Expertise (zie ook bijlage 12). Deze werkwijze en organisatievorm worden onderzocht met het oog op en verder. In het voorjaar van 2016 zal op grond van resultaten van de evaluatie een besluit worden genomen over de toekomst van Expertisecentrum SWV VO Samenvatting Programma 2B en 2C: LWOO en PrO in Passend Onderwijs Doelstelling LWOO: Het bieden van extra ondersteuning aan VMBO leerlingen met leerachterstanden die voldoende capaciteiten hebben om het diploma te behalen, te begeleiden naar diplomering. PrO: Het bieden van kleinschalig onderwijs, gericht op praktische vaardigheden, met structurele geïntegreerde begeleiding gericht op arbeidstoeleiding. Beoogd resultaat Het succesvol doorlopen van de schoolloopbaan. Activiteiten Het arrangeren van extra ondersteuning in het VMBO en structureel geïntegreerde ondersteuning in het Praktijkonderwijs. Benodigde formatie Geen op niveau SWV Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus Risicoanalyse - Verplichte afdrachten voor LWOO en PrO worden te groot door stijgend deelnamepercentage of onvoldoende dalend deelnamepercentage - Bij mogelijke verevening van LWOO/ PrO (besluit OCW 2016): negatieve verevening i.v.m. deelnamepercentage op 1 oktober 2012 SWV ten opzichte van landelijke gemiddelde deelnamepercentages. ondersteuningsplan SWV VO pagina 27

28 Budgethouder(s) Directeur SWV Beschikbaar budget Zie meerjarenbegroting: LWOO PrO Verplichte afdracht via DUO Samenvatting Programma 3: Extra ondersteuning licht extern Doelstelling Het bieden van extra ondersteuning in een tussenvoorziening (tijdelijk buiten school van inschrijving). Beoogd resultaat Het succesvol vervolgen van de schoolloopbaan. Activiteiten - Zorglocatie VMBO - Structuurklas HAVO/VWO - Observatorium - Rebound - Op de rails extern - Educatieve Crisis Opvang (voorheen Herstart) Benodigde formatie Reboundcoördinator: 0.60 Risicoanalyse Vraag overtreft budget. Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus Daling vraag verloopt langzamer dan daling budget in verband met verevening. Voorzieningen als de zorglocatie worden per leerling bekostigd (geen vaste voet of iets dergelijks); continuïteit. Exploitatie is risico. Budgethouder(s) Directeur SWV Beschikbaar budget Zie meerjarenbegroting: ondersteuningsplan SWV VO pagina 28

29 9 Extra Ondersteuning Zwaar Naar school in het VSO (Programma 5) Voor een kleine groep leerlingen biedt ook de in allerlei vormen beschikbare lichte extra ondersteuning onvoldoende soelaas. Voor hen is een (tijdelijke) schoolloopbaan in het VSO de beste oplossing. In SWV VO zijn de volgende VSO-scholen gevestigd: Doelgroep VSO-school Korte typering Leerlingen die vanwege gedragsen/of psychiatrische problemen een onderwijsbeperking hebben (ZMOK) De Sonnewijser Onderwijs op PrO- en VMBO-niveau (binnen de Sonnewijser) aan leerlingen met structurele, complexe en/of gestapelde problematiek, zoals ernstige gedrags- en/of psychiatrische problemen, die in hun ontwikkeling belemmerd worden en waarvoor intensieve en specialistische ondersteuning bij het leren en/of sociaal-emotionele ontwikkeling en/of regulering van gedrag nodig is binnen een kleinschalige setting. Een geïntegreerd en specifiek onderwijsaanbod afgestemd op de onderwijsbehoefte van de leerling, zowel didactisch als sociaal-emotioneel. Toewerken naar een optimale ontplooiing van de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling. Uitstroom naar vervolgonderwijs, vrije bedrijf, begeleid werken of dagbesteding. Voor leerlingen van 12 tot 20 jaar. Leerlingen met een verstandelijke beperking, ernstige ontwikkelings- en/of gedragsproblemen (ZMLK) Hub Noord-Brabant vestiging Oss vestiging Veghel Onderwijs aan leerlingen die in hun ontwikkeling belemmerd worden en waarvoor intensieve ondersteuning bij het leren en/of sociaalemotionele ontwikkeling en/of regulering van gedrag nodig is. Een geïntegreerd en specifiek onderwijsaanbod afgestemd op de onderwijsbehoefte van de leerling, zowel didactisch als sociaal-emotioneel. Toewerken naar een optimale ontplooiing van de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling. Voorbereiding op wonen, werken en vrije tijd. Uitstroom naar dagbesteding, begeleid werken, vrije bedrijf of vervolgonderwijs. Voor leerlingen van 12 tot 20 jaar. ondersteuningsplan SWV VO pagina 29

30 Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) Toelating tot het VSO kan uitsluitend na afgifte van een toelaatbaarheidsverklaring (TLV). Een TLV wordt afgegeven door het SWV en is landelijk geldig en geeft recht op onderwijs op een VSO-school. Zie hoofdstuk 8 voor meer informatie over toewijzing van zware extra ondersteuning. In de meerjarenbegroting (hoofdstuk 12) is zichtbaar hoe het budget voor zware extra ondersteuning eruit ziet. Ambitie SWV VO heeft de ambitie om het deelnamepercentage voor het VSO in de regio terug te dringen. Op basis van actuele kengetallen van OCW wordt het aantal leerlingen op het VSO gemonitord. Voor actuele ontwikkelingen wordt verwezen naar het uitwerkingsdocument bij het ondersteuningsplan. Voorzieningen in omliggende regio s Naast bovenstaande doelgroepen en vormen van VSO zijn er leerlingen die in verband met specifieke onderwijsondersteuningsbehoeften een beroep doen op voorzieningen in omliggende regio s. De belangrijkste voorzieningen buiten deze regio zijn: Mytylschool Gabriël ( s-hertogenbosch): Leerlingen met een motorische of meervoudige beperking of langdurige ziekte die hen in hun ontwikkeling belemmert, waarvoor een integraal aanbod noodzakelijk is van onderwijs, revalidatie en zorg (LZ/LG/MG). Hub Stedelijk VSO ( s-hertogenbosch): Leerlingen met onderwijsbeperkingen ten gevolge van ernstige ontwikkelings- en/of gedragsproblemen (ZMLK). Hub Rosmalen : Leerlingen met onderwijsbeperkingen ten gevolge van ernstige ontwikkelings- en/of gedragsproblemen (ZMLK). VSO De Rietlanden ( s-hertogenbosch): Leerlingen die vanwege hun gedrags- en/of psychiatrische problemen een onderwijsbeperking hebben (ZMOK). Kristallis (Nijmegen): Leerlingen met specifieke onderwijs-, opvoedings, - en opgroeibehoeften op basis van psychiatrische problematiek. Het gedrag van jongeren is zo problematisch is dat het hun onderwijs- en ontwikkelingskansen bedreigt (ZMOK). Korenaer (regio Eindhoven): Leerlingen met ernstige gedragsproblemen en autisme (ZMOK). De Zwengel (Vught): Leerlingen die een onderwijsbeperking hebben welke samengaat met psychiatrische problematiek, waarvoor integrale aanpak is van behandeling (Herlaarhof) en onderwijs (ZMOK). ondersteuningsplan SWV VO pagina 30

31 Cluster 1, cluster 2 en leerlingen met epilepsie Zware extra ondersteuning voor leerlingen met een visuele, auditieve en/of communicatieve beperking wordt gerealiseerd door respectievelijk cluster 1 en cluster 2 scholen. Indicatiestelling voor deze vorm van extra ondersteuning vindt plaats door de betreffende Commissie voor Indicatiestelling (CvI). Zie ook bijlage 3 en bijlage 4. Voortgezet speciaal onderwijs aan leerlingen met epilepsie wordt geboden door de Berkenschutse (zie bijlage 5). Samenvatting Programma 5: Extra ondersteuning zwaar Doelstelling Bekostiging van door het SWV naar het VSO verwezen leerlingen. Activiteiten Onderwijs in het VSO Benodigde formatie Geen formatie nodig op het niveau van SWV Beoogd resultaat Het succesvol vervolgen van de schoolloopbaan. Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus Risicoanalyse - Ambitieuze daling VSO-leerlingen wordt niet gerealiseerd. - Er is wel sprake van groei op peildatum, terwijl hier geen budget voor gereserveerd is. Budgethouder(s) Directeur SWV Beschikbaar budget Zie meerjarenbegroting: verplichte afdrachten via DUO ondersteuningsplan SWV VO pagina 31

32 10 Toewijzing Extra Ondersteuning Arrangeren van Extra Ondersteuning (Programma 4) Het toewijzen van extra ondersteuning is programma 4 in dit ondersteuningsplan. Het programma heeft betrekking op het arrangeren van de lichte extra Ondersteuning (in- en externe arrangementen) en het indiceren voor de zware extra ondersteuning (VSO). Alles wat niet onder Basisondersteuning valt is Extra Ondersteuning en vereist daarmee een ontwikkelingsperspectief en op overeenstemming gericht overleg met ouders. De ondersteuning wordt op maat, dat wil zeggen op de ondersteuningsbehoefte van de leerling, gearrangeerd. Onderstaande beslisschema laat de stappen zien om tot het juiste arrangement te komen (zie ook bijlage 6): Is de basisondersteuning van de huidige VO-school (of VO-school van aanmelding) toereikend? Onderwijs en basisondersteuning op huidige VO-school. Kan de VO-school de benodigde extra ondersteuning arrangeren? Onderwijs op de huidige VO-school met extra ondersteuning: lichte extra ondersteuning intern. Kan de VO-school de benodigde extra ondersteuning bieden met behulp van een tussenvoorziening? Aanvraag voor tijdelijke extra ondersteuning op een tussenvoorziening: lichte extra ondersteuning extern. Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aanvragen bij Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) SWV VO Aanvraag voortgezet speciaal onderwijs (VSO): zware extra ondersteuning. Afbeelding 2 Schema toewijzing extra ondersteuning ondersteuningsplan SWV VO pagina 32

33 Procedure In bijlage 6 staat de procedure voor de aanvraag en toekenning van extra ondersteuning uitgewerkt. Aanvraag door het ZAT Op een gegeven moment kan het Zorgadviesteam (ZAT) constateren dat basisondersteuning onvoldoende is om aan de ondersteuningsbehoefte van de leerling te kunnen voldoen. Bij het SWV kan een aanvraag voor extra ondersteuning worden gedaan. De zorgcoördinator van de school, als vertegenwoordiger van het ZAT, is verantwoordelijk voor de aanvraag voor en de coördinatie rondom de extra ondersteuning bij de Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) van het SWV. Zoals hieronder beschreven staat kan het ondersteuningsteam bieden bij deze aanvraag. Op het niveau van het samenwerkingsverband zijn afspraken gemaakt over de kwaliteit van het ZAT. Deze zijn terug te vinden in bijlage 10. Ondersteuningsteam Het ondersteuningsteam (OT) kan de scholen begeleiden in de vorm van consultatie en/of advies bij casuïstiek. Daarnaast is het geven van voorlichting over arrangementen en aanvraagprocedures onderdeel van het takenpakket van het OT. Het ZAT van een school kan al in een vroegtijdig stadium een beroep doen op het OT. Het OT begeeft zich op het raakvlak van basisondersteuning en extra ondersteuning en kan een bijdrage leveren aan preventief handelen. Dit door te adviseren welke interventies een school zelf nog kan inzetten en welke betrokkenen daar aan zouden kunnen bijdragen. In geval dat duidelijk is dat er beroep gedaan moet worden op extra ondersteuning is het mogelijk het OT te consulteren om tot een passend arrangement te komen; om te ondersteunen bij het op maat maken van een arrangement. In deze situaties wordt ook verkend of een andere VO-school de leerling de benodigde ondersteuning kan bieden (zie beslisschema extra ondersteuning). Ook kan het OT meedenken indien een arrangement tussentijds bijgesteld moet worden, omdat de inhoud minder goed aansluit dan verwacht. Dossiervorming Om als SWV een passend arrangement voor de leerling te kunnen toekennen, stelt de school een dossier samen. Het dossier bevat de volgende informatie (zie ook hoofdstuk 7): Het ontwikkelingsperspectiefplan met daarin een beschrijving van het arrangement extra ondersteuning dat de school in wil zetten, wat men wil bereiken en wat men hiervoor nodig heeft van het SWV. Ondertekend door school, ouders en leerling. Specifieke informatie gerelateerd aan de ondersteuningsbehoefte van de leerling (bijvoorbeeld medisch, psychologisch, psychiatrisch). Tussentijdse aanpassingen en vervolgaanvragen Indien gedurende de termijn het arrangement niet meer passend blijkt, zijn tussentijdse veranderingen mogelijk en kan dit voorgelegd worden aan de COT. In de evaluatie van de ondersteuning wordt, naast een terugblik op het effect van de ondersteuning eveneens ondersteuningsplan SWV VO pagina 33

34 gevraagd of er nog iets nodig is. Als er op het niveau van extra ondersteuning nog een vervolg noodzakelijk is, kan de evaluatie gezien worden als een vervolgaanvraag. Aanvraag VSO en toelaatbaarheidsverklaring De COT neemt, na raadpleging van een of meer deskundigen, een besluit over de toelaatbaarheid van een leerling voor het VSO, met aanduiding van een categorie: 1, 2 of 3 en termijn. De VSO-school bepaalt vervolgens of zij de leerling toelaat en in de vastgestelde onderwijsbehoefte kan voorzien. Waar mogelijk zijn alle plaatsingen in het VSO tijdelijk. Er wordt toegewerkt naar terugplaatsing naar het regulier onderwijs. In het ontwikkelingsperspectief wordt beschreven waar naar toe gewerkt wordt. Jeugdhulp Bij het arrangeren van extra ondersteuning wordt ook gekeken of er behoefte is aan ondersteuning vanuit jeugdhulp. De afstemming tussen passend onderwijs en jeugdhulp is onderwerp van gesprek op de samenwerkingsagenda OOGO met gemeenten (zie bijlage 7). Klachten en bezwaar In bijlage 8 staat de procedure bij klachten en bezwaar beschreven. Indien er bij ouders/leerlingen of school klachten bestaan over de bejegening of beslissing beslissingen door bestuur, directeur of medewerkers van het SWV dan kan men deze klacht kenbaar maken bij het SWV. Mocht het niet lukken een klacht in goed overleg naar tevredenheid af te handelen, kan men de klacht indienen bij een onafhankelijke commissie. Indien school of ouders/ verzorgers het niet eens zijn met een besluit van de Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) kunnen zij een bezwaarschrift indienen via de eigen bezwaarschriftenprocedure van SWV VO Als het bezwaar gericht is op het besluit over de toelaatbaarheid tot het Voortgezet Speciaal Onderwijs (TLV) hebben school en ouders/leerlingen in tweede instantie de mogelijkheid het bezwaarschrift in te dienen bij een onafhankelijke commissie. Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) De COT bestaat uit de volgende functionarissen: Functie Voorzitter (tevens lid) (Kern)lid Taken Op efficiënte en transparante wijze toekennen van onderwijsarrangementen en TLV s VSO. De voorzitter is daarnaast eindverantwoordelijk voor het inhoudelijk proces en legt verantwoording af aan de directeur van het SWV. Op efficiënte en transparante wijze toekennen van onderwijsarrangementen en toelaatbaarheidsverklaringen conform de vastgestelde werkwijze. ondersteuningsplan SWV VO pagina 34

35 Adviserend lid (op afroep) De COT adviseren over het toekennen van toelaatbaarheidsverklaringen, vanuit specifieke deskundigheid: psychiatrie, kindergeneeskunde, orthopedagoog/psycholoog, maatschappelijk werk. De COT wordt bij haar werkzaamheden ondersteund door het ondersteuningsteam, ambtelijk secretariaat (voorbereiding van dossiers), en administratieve ondersteuning (brieven, termijnbewaking, doorlooptijd en monitoring). Deze maken geen onderdeel uit van de COT. Samenvatting Programma 4: Toewijzing extra ondersteuning Doelstelling Het op basis van handelingsgerichte verzoeken toekennen van arrangementen in het kader van de Extra Ondersteuning Licht, in- en extern, alsmede het indiceren voor Extra Ondersteuning Zwaar (VSO). Aanvragen voor LWOO en PrO beoordelen en toewijzen (in ontwikkeling) Activiteiten Beoogd resultaat Het succesvol vervolgen van de schoolloopbaan. toewijzing arrangementen extra ondersteuning licht (intern en extern) toewijzing arrangementen extra ondersteuning zwaar, inclusief afgeven TLV voor VSO toewijzing arrangementen LWOO en PrO (in ontwikkeling) Benodigde formatie COT: Voorzitter 0.40 Kernlid: 0.15 Adviserend lid: op afroep Ondersteunende functionarissen: Ambtelijk secretaris lichte extra ondersteuning: 0.20 Ambtelijk secretaris zware extra ondersteuning: 0.40 Ambtelijk secretariaat LWOO/PrO per 1 januari 2016 max. 200 uur Administratieve ondersteuning: 0.30 Ondersteuningsteam: Deskundige VO 0.40 Deskundige VSO 0.20 Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus ondersteuningsplan SWV VO pagina 35

36 Risicoanalyse - Piekbelasting - Termijnen worden niet gehaald Budgethouder(s) Directeur SWV Beschikbaar budget Zie meerjarenbegroting: ; inclusief toewijzing LWOO en PrO ondersteuningsplan SWV VO pagina 36

37 11 Projecten en overgangsmaatregelen Projecten (Programma 6) Binnen de huidige meerjarenbegroting is een programma opgenomen voor projecten. Daaronder vallen twee budgetten: het budget voor team Onderzoek & Expertise ( per jaar) en een innovatiebudget ( per jaar). Team Onderzoek & Expertise Het SWV beschikt over de nodige expertise t.a.v. onderwijs en ondersteuning. Team Onderzoek & Expertise (O&E) is een onderdeel van opdc Den Bongerd (zorglocatie). Team O&E kan door scholen gevraagd worden om scholen te ondersteunen middels professionalisering (scholing en advisering van onderwijsprofessionals), alsook voor advies, onderzoek en begeleiding a.d.h.v. casuïstiek. Het SWV stelt per locatie, op basis van leerlingenaantal, een budget vast dat bij O&E besteed kan worden voor ondersteuning. In schooljaar zal een pilot plaatsvinden waarbij de expertise van team O&E samengevoegd wordt met de expertise van de voormalige diensten voor ambulante begeleiding in het zogenaamde Expertisecentrum VO Ondersteuning vanuit het Expertisecentrum vindt plaats op basis van expertisearrangementen per schooljaar, waarin afspraken vastgelegd worden over doelen en activiteiten. Verderop in dit hoofdstuk is nadere informatie te vinden over de inzet van de expertise van ambulant begeleiders. Bijlage 12 bevat een beschrijving van de doelstelling en uitgangspunten van het Expertisecentrum. Innovatiebudget Voor innovatieve projecten op het gebied van passend onderwijs in regio VO is een innovatiebudget gereserveerd. Hieronder valt onder andere het realiseren van regionale scholingen aan de spilfunctionarissen in de zorgstructuur van de scholen. Voor schooljaar is een gedeelte van het innovatiebudget toegekend aan het project Schoolweigeraars/thuiszitters. In dit project zullen enkele schoollocaties binnen het SWV, samen met deskundigen van Expertisecentrum VO 30 06, GGD en jeugdhulp (Basisteam Jeugd & Gezin) onderzoeken hoe de ketenpartners samen zo adequaat mogelijk kunnen reageren op verzuim c.q. schoolweigering om langdurige thuiszitten te voorkomen. Actuele projectomschrijvingen zijn te vinden in het uitwerkingsdocument bij dit ondersteuningsplan. Samenvatting programma 6: Projecten Doelstelling Professionalisering en ondersteuning bij de implementatie Passend Onderwijs Activiteiten Activiteiten team O&E Activiteiten vanuit het innovatiebudget Beoogd resultaat Versterking van de ondersteuningsstructuur in de schoolorganisatie ondersteuningsplan SWV VO pagina 37

38 Benodigde formatie Gedragsdeskundigen 0.70 Risicoanalyse - Onvoldoende kwaliteit - Uitblijven resultaat Budgethouder(s) Directeur SWV Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus Beschikbaar budget Zie meerjarenbegroting: Totaal Team Onderzoek & Expertise: Innovatiebudget: Overgangsmaatregelen (Programma 7) Overgangsmaatregel extra capaciteit herindicaties VSO Dit betreft de extra kosten ( per jaar) die gemaakt worden, omdat in de eerste twee jaren van het nieuwe stelsel alle zittende VSO-leerlingen geherindiceerd moeten worden door de COT. Alle scholen in het SWV zijn geïnformeerd over de werkwijze die is vastgesteld om de zittende VSO-leerlingen te herarrangeren. Hierbij is rekening gehouden met het spreiden van de belasting voor de scholen en de COT. Het ondersteuningsteam (OT) is daarnaast beschikbaar om scholen hierbij te ondersteunen. Om de belasting te spreiden hebben scholen in de periode van maart t/m juni 2015 lijsten met leerlingen aangeleverd waarvoor geldt dat zij via een administratieve procedure een TLV kunnen verkrijgen. De dossiers van de overige VSOleerlingen worden, waar mogelijk, aangeleverd in de periode september t/m december 2015). Voor de zittende VSO-leerlingen zonder TLV (plaatsing VSO op grond van een CvI-indicatie) dient, indien vervolging VSO nodig is, door de vso-scholen vóór bij de COT een TLV aangevraagd te worden. Om onnodige bureaucratie en onkosten te voorkomen kunnen VSOscholen voor een aantal leerlingen middels een eenvoudige administratieve procedure een TLV verkrijgen. Voor de volgende leerlingen kan de VSO-school middels een administratieve procedure een TLV verkrijgen: TLV categorie 1 (laag): 1. VSO-leerlingen met CvI-indicatie cluster 4, lzk en zml, die 16 jaar of ouder zijn op VSO- leerlingen met een IQ <55* TLV categorie 2 (midden): 3. VSO- leerlingen met een CvI-indicatie LG die 16 jaar of ouder zijn op TLV categorie 3 (hoog): 4. Zml-mg leerlingen met een IQ <35 5. Lg-mg leerlingen met een IQ < 45* *De intelligentietest is na het 10-de levensjaar van de leerling afgenomen. ondersteuningsplan SWV VO pagina 38

39 Voor de VSO-leerlingen die niet in een van bovenstaande groepen vallen wordt de normale, binnen het SWV vastgestelde, procedure gevolgd om een TLV te verkrijgen. Voor gedetailleerde beschrijving zie Memo COT in bijlage 16. Samenvatting programma 7: Overgangsmaatregelen Doelstelling Voor zittende leerlingen in het VSO wordt indien nodig, een arrangement toegekend voor zware extra ondersteuning. Beoogd resultaat Alle zittende leerlingen in het VSO krijgen zo nodig een verlenging VSO in de vorm van een TLV voor toekenning van een arrangement extra zware ondersteuning. Activiteiten Herindicatie of herarrangeren van leerlingen die met TLV onderwijs volgen op een VSOlocatie in een arrangement voor zware extra ondersteuning in de periode 2014/ /16. Benodigde formatie: wordt gehaald uit beschikbare formatie Programma 4. COT: Voorzitter Kernlid Adviserend lid Ondersteunende functionarissen: Risicoanalyse Ambtelijk secretaris lichte extra ondersteuning Ambtelijk secretaris zware extra ondersteuning Administratieve ondersteuning Piekbelasting Termijnen worden niet gehaald Budgethouder(s) Directeur SWV Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus op het onderdeel COT Beschikbaar budget ondersteuningsplan SWV VO pagina 39

40 12 Samenwerken met ouders Uitgangspunten Zorgplicht Een belangrijk aspect bij het realiseren van schoolsucces is ouderbetrokkenheid. De overheid erkent dit belang in de wetgeving rondom passend onderwijs door in diverse artikelen de positie van ouders te beschrijven, in het bijzonder voor leerlingen met ondersteuningsvragen. De meest pregnante wijziging ten opzichte van het verleden is de komst van de zorgplicht: De zorgplicht ligt bij het bevoegd gezag van de school en is van toepassing op leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben en die niet zonder meer het onderwijs kunnen doorlopen. Als een school geen passende onderwijsplek kan bieden, moet zij ervoor zorgen dat de leerling op een andere school kan worden geplaatst. (referentiekader Passend Onderwijs). Waar ouders eerder zelf verantwoordelijk waren voor het vinden van een passende onderwijsvoorziening, ligt deze verantwoordelijkheid in het Passend Onderwijs bij de school van inschrijving. Handelingsgericht werken SWV VO werkt vanuit het kader van handelingsgericht werken (zie ook hoofdstuk 2). Binnen het kader van het handelingsgericht werken (Pameijer e.a., 2012) is uitgewerkt hoe de samenwerking tussen school en ouders eruit kan zien, waarbij met name communicatie op basis van gedeelde verantwoordelijkheid en vanuit ieders eigen rol/expertise centraal staat. De rol van ouders en school is niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Het vertrekpunt is het gedeelde doel: een succesvolle schoolloopbaan voor de leerling. Hierbij wordt nadrukkelijk geadviseerd om ouders en leerlingen niet alleen bij curatief handelen te betrekken, maar juist ook te zorgen voor een goede verstandhouding en informatie-uitwisseling op het moment dat zich nog geen of minimale onderwijsleerproblemen voordoen. Voorwaarde hiervoor is dat ouders voldoende geïnformeerd zijn over de ondersteuningsmogelijkheden van de school en de wijze waarop de school handelt bij signalen en problemen. Betrokkenheid bij extra ondersteuning Ondersteuningsaanvraag SWV VO acht het van belang dat ouders betrokken worden bij het traject waarin extra ondersteuning tot stand komt, als de ondersteuningsvragen bij de leerling de basisondersteuning overstijgen. Het SWV ziet het betrekken van ouders bij aanvragen voor lichte extra ondersteuning, intern dan wel extern, allereerst als verantwoordelijkheid van de school. Bespreking in het Zorgadviesteam (ZAT) is voorwaardelijk voor toekenning van middelen voor extra ondersteuning. Ouders dienen hiervoor expliciet toestemming te verlenen. Ouders worden door de aanvragende school op de hoogte gebracht van het doel en de inhoud van de aanvraag. De school stelt een dossier samen in het kader van de aanvraag. Ouders hebben recht op inzage in en afschrift van dit dossier. Ook voor het doen van de aanvraag extra ondersteuning bij de COT is (opnieuw) expliciete toestemming van ouders nodig. De school van inschrijving brengt ouders op de hoogte van de conclusie van de COT. Indien een leerling tijdelijk geplaatst ondersteuningsplan SWV VO pagina 40

41 wordt in een voorziening voor lichte extra ondersteuning buiten de school van inschrijving stelt de voorziening met de school van inschrijving, ouders en leerling een contract op waarin wederzijdse afspraken, doel en inhoud van de plaatsing zijn vastgelegd. Instemmingsrecht en keuzevrijheid Met de komst van passend onderwijs is het instemmingsrecht van ouders formeel verdwenen: Voor extra onderwijsondersteuning op de reguliere school of voor plaatsing op het VSO is geen instemming van ouders vereist. Scholen zijn evenwel verplicht om hierover met ouders op overeenstemming gericht overleg (OOGO) te voeren, evenals over het ontwikkelingsperspectief (OPP) en de evaluatie ervan. Er ligt echter een wetsvoorstel (verwachte ingangsdatum ) op basis waarvan ouders instemmingsrecht hebben op het handelingsgedeelte van het OPP. De belangrijkste verwachte wijzigingen zijn: Het handelingsdeel van het ontwikkelingsperspectief wordt pas vastgesteld nadat de ouders hiermee hebben ingestemd. Voor zowel het regulier onderwijs (incl. praktijkonderwijs) als het VSO geldt dat voor het overige deel van het OPP de verwachte uitstroombestemming en de onderbouwing hiervan het verplicht blijft dat de school hierover op overeenstemming gericht overleg met de ouders voert. Op deze onderdelen is geen instemming van de ouders nodig. Het ontwikkelingsperspectief van leerlingen in het VSO bevat een beschrijving van de individuele begeleiding aan de leerling. Een handelingsdeel is in het VSO alleen verplicht als de ondersteuning en begeleiding boven het basisaanbod van de school uitstijgt en specifiek is toegesneden op de individuele leerling. Om in beeld te hebben dat ouders betrokken zijn bij de aanvraag extra ondersteuning en vooruitlopend op bovenstaande voorgenomen wetgeving verwacht SWV VO dat duidelijk is voor de COT dat ouders betrokken zijn en instemmen met de aanvraag extra ondersteuning. Zoals ook beschreven in hoofdstuk 2 van het ondersteuningsplan, is het uitgangspunt van SWV VO bovendien dat de keuzevrijheid van ouders voor wat betreft schoolplaatsing zoveel mogelijk gerespecteerd wordt. Positie van leerlingen In de wet Passend Onderwijs wordt niet nadrukkelijk beschreven hoe de samenwerking met de leerling eruit dient te zien. SWV VO erkent het belang van de betrokkenheid van leerlingen en wenst de positie van de leerling bij de toewijzing van extra ondersteuning in beeld te brengen. Bekend is immers dat interventies zelden effectief zijn als een kind of jongere hier niet bij wordt betrokken. Het kader van Handelingsgericht Werken (Pameijer e.a., 2013) biedt scholen handreikingen om de samenwerking met leerlingen vorm te geven. Medezeggenschap Ouders hebben adviesrecht op het schoolondersteuningsprofiel via de medezeggenschapsraad van de school. Om het ondersteuningsplan vast te stellen is instemming nodig van de ondersteuningsplanraad (zie ook hoofdstuk 11). ondersteuningsplan SWV VO pagina 41

42 Conflict, geschil, klacht of bezwaar In bijlage 8 staat de procedure bij klachten en bezwaar beschreven ten aanzien van ondersteuningstoewijzing en toelaatbaarheidsverklaring. In bijlage 9 worden stappen beschreven die ouders en/of scholen kunnen zetten bij een geschil met de school over schoolplaatsing, verwijdering of ontwikkelingsperspectief. Privacy Ten aanzien van de administratie van gezondheidsgegevens door SWV VO in het kader van advisering en toewijzing van extra ondersteuning houdt het SWV zich aan de WVO (zie bijlage 11). Specifiek voor de gevallen waarbij onderzoek of begeleiding door een gedragswetenschapper aan de orde is (onder andere Team Onderzoek & Expertise), wordt geconformeerd aan de beroepscodes van het NIP en NVO. Daarnaast kan in enkele gevallen, naast de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP), eveneens de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WBGO) van kracht zijn. ondersteuningsplan SWV VO pagina 42

43 13 De organisatie van SWV VO SWV VO is een netwerkorganisatie, zowel wat de interne structuur betreft alsook waar het gaat over de samenwerking met de omgeving. Dit hoofdstuk gaat over de organisatie van de stichting Samenwerkingsverband Voortgezet onderwijs alsook over de afstemming met het netwerk. De bestuurlijk-organisatorische structuur (Programma 10) SWV VO werkt binnen de kaders van good governance. Op basis daarvan is gekozen voor de hieronder beschreven bestuurlijk-organisatorische structuur (bestuur, organisatie en administratie). Bijbehorende regels en statuten zijn terug te vinden op de website van het SWV. Bestuur Het samenwerkingsverband heeft een toeziend houdend bestuur waarin alle aangesloten schoolbesturen vertegenwoordigd zijn. Het bestuur ziet toe op de uitvoering van het ondersteuningsplan. Het toezicht is vastgelegd in een toezichtkader. Voor de functie en taken van het bestuur wordt verwezen naar het Toezichtskader Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Directeurenoverleg Het directeurenoverleg bestaat uit leden van de directies van de aangesloten scholen. Het Directeurenoverleg heeft het ondersteuningsplan mee opgesteld en heeft specifiek tot taak het ondersteuningsplan uit te voeren binnen de eigen schoolorganisatie alsmede genomen besluiten en gemaakte afspraken na te komen. De samenstelling, besluitvorming, taken en bevoegdheden zijn nader geregeld in het Reglement Directeurenoverleg SWV VO Vanuit het directeurenoverleg worden regelmatig werkgroepen opgericht met een specifieke opdracht van beleidsvoorbereidende en adviserende aard. Directeur De directeur geeft leiding aan het samenwerkingsproces tussen scholen zoals beschreven in het ondersteuningsplan. De directeur geeft leiding aan de medewerkers in het samenwerkingsverband. De directeur handelt binnen het Managementstatuut SWV VO Werkgroep Zorgcoördinatoren De werkgroep zorgcoördinatoren houdt zich bezig met alle actuele en inhoudelijke thema's veelal aan de hand van casuïstiek op het gebied van leerlingondersteuning met als doel deskundigheidsoverdracht door middel van informeren, uitwisselen en afstemmen. Vanuit de werkgroep zorgcoördinatoren worden geregeld werkgroepen opgericht met een specifieke opdracht om regionaal beleid te vertalen naar praktisch handelen. ondersteuningsplan SWV VO pagina 43

44 Ondersteuningsplanraad (OPR) De OPR is het medezeggenschapsorgaan van het SWV. Ouders, leerlingen en docenten hebben medezeggenschap over het beleid en de verdeling van middelen van het SWV. De OPR heeft volgens de wet passend onderwijs de taak om eens per vier jaar instemming te geven aan het Ondersteuningsplan van het SWV. De OPR van SWV VO volgt ook de voortgang van het Ondersteuningsplan, denkt mee over belangrijke thema's in passend onderwijs en helpt bewaken of de doelen die het SWV heeft gesteld, ook worden gehaald. Daarom komt de OPR VO vaker bij elkaar dan wettelijk verplicht is. De OPR bestaat in totaal uit 12 leden, 6 personeelsleden en 6 ouders. De OPR handelt in overeenstemming met het Medezeggenschapsreglement ondersteuningsplanraad (VO) en het Huishoudelijk reglement ondersteuningsplanraad. Op de website van het SWV zijn naast de reglementen eveneens de notulen van de OPR-bijeenkomsten te vinden. Ondersteuning en huisvesting Ter ondersteuning van de werkzaamheden van de directeur van SWV VO wordt beleidsondersteuning, secretariële ondersteuning alsook ondersteuning op het gebied van administratie en beheer ingezet. Daarnaast omvat programma 10 de kosten voor huisvesting van het SWV. Communicatie Ten aanzien van de communicatie zijn er veel (groepen) betrokkenen en belanghebbenden waarmee rekening gehouden dient te worden, waaronder ouders en leerlingen, ondersteuningsplanraad, onderwijspersoneel, gemeenten, (SWV) primair onderwijs, zorgaanbieders en andere ketenpartners. SWV VO acht het van belang dat alle belanghebbenden in de regio van elkaar weten hoe de informatievoorziening rondom passend onderwijs georganiseerd is. In bijlage 14 worden daarom de uitgangspunten van de communicatielijnen vermeld alsook de belangrijkste communicatiemiddelen. Inspectie van het Onderwijs De inspectie zal met betrekking tot het samenwerkingsverband toezicht houden op de uitvoering van de taken van het samenwerkingsverband en de rechtmatige besteding van de middelen. Het toezicht op het samenwerkingsverband richt zich op de invulling en uitvoering van het ondersteuningsplan. Dit wordt via jaarverslaglegging verantwoord. Samenvatting Programma 10: Bestuur, organisatie, administratie Doelstelling De uitvoering van de taken van SWV VO vindt plaats conform wet- en regelgeving binnen de randvoorwaardelijke voorzieningen als huisvesting en ondersteuning. Beoogd resultaat Bestuur, directeurenoverleg en directeur geven op basis van good governance binnen het kader van de wet- en regelgeving uitvoering aan de taken van SWV VO ondersteuningsplan SWV VO pagina 44

45 Activiteiten - Directie en staf SWV VO Bestuur - Directeurenoverleg - Werkgroep zorgcoördinatoren - Tijdelijke werkgroepen - OPR Benodigde formatie/ budget Directeur: 0.90 Beleidsmedewerker: 0.33 Beleidsondersteuner: 0.20 Secretariële ondersteuning 0.20 Huisvesting Financiële administratie en beheer OPR Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus Risicoanalyse Ontoereikende formatie in verband met uitbreiding activiteiten en/of gewijzigde wet- en regelgeving. Budgethouder(s) Directeur SWV Beschikbaar budget zie meerjarenbegroting Afstemming en samenwerking met externe instanties Gemeenten (OOGO) In bijlage 7 staat beschreven wat de uitkomsten zijn van het op overeenstemming gericht overleg (OOGO) met de gemeenten (januari 2014). De onderwerpen op de OOGO-agenda betreffen: de samenwerking tussen jeugdhulp en onderwijs; leerplicht en voortijdig schoolverlaters; leerlingenvervoer; aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt; onderwijshuisvesting. Schooljaar staan de volgende thema s geagendeerd voor uitwerking in het OOGO: verbinding onderwijs jeugdhulp; dyslexie; integrale onderwijszorgarrangementen; leerlingenvervoer; leerplicht; onderwijshuisvesting; ondersteuningsplan SWV VO pagina 45

46 aansluiting onderwijs arbeidsmarkt; monitoring; onderwijsachterstandenbeleid / nieuwkomers; doorgaande leerlijn; Daarbij wordt de volgende overlegstructuur gehanteerd: Informatie over het vervolg van het OOGO wordt opgenomen in het uitwerkingsdocument bij het ondersteuningsplan. Monitoring thuiszitters Het SWV heeft een verantwoordingsplicht ten aanzien van thuiszitters naar de Inspectie Toezicht Samenwerkingsverbanden. Het SWV voert de tweemaandelijkse monitoring van de thuiszitters in regio VO uit in samenwerking met Regionaal Bureau Leerplicht Brabant Noordoost (RBL BNO). ondersteuningsplan SWV VO pagina 46

47 Doorlopende lijnen in onderwijs en ondersteuning SWV VO stemt structureel af met SWV PO op het gebied van de overgang tussen primair onderwijs (PO, SBO, SO) en voortgezet (speciaal) onderwijs. In het OOGO met de gemeenten trekken SWV PO en VO samen op. In de samenwerking met het MBO wordt samengewerkt om vanuit een gezamenlijke visie en verantwoordelijkheid een systeem van doorlopende leer- en ondersteuningslijnen te ontwikkelen. Uitgangspunten zijn dat dit geschiedt binnen de kaders van de wet- en regelgeving, in aansluiting op de voorzieningen voor volwassenen in de regio, en afgestemd op de brede jeugdhulp in de regio. De bedoeling is dat er één systeem is voor de hele regio, waarbinnen opleidingen en voorzieningen samengevoegd zijn in één model. Aangrenzende samenwerkingsverbanden SWV VO onderhoudt intensieve contacten met de samenwerkingsverbanden in aangrenzende regio s, omdat leerlingen soms gebruik willen of moeten maken van voorzieningen buiten het eigen samenwerkingsverband. Kwaliteitsbeleid en -monitoring (Programma 8) SWV VO hecht er belang aan om kwaliteitsbeleid en monitoring te agenderen in het directeurenoverleg en het bestuur. De procedure voor kwaliteitsmonitoring is ten tijde van het schrijven van dit ondersteuningsplan in ontwikkeling. Een klankbordgroep vanuit het directeurenoverleg ontwerpt een beschrijving van een procedure passend bij de uitgangspunten, doelstellingen, visie en ambitie van SWV VO 30 06, alsook bij de kaders die de inspectie van het onderwijs gebruikt in het beoordelen van het SWV. Het voorstel van de klankbordgroep wordt voorgelegd aan het directeurenoverleg en het bestuur. De volgende thema s zijn op basis van het ondersteuningsplan aangewezen als relevant om de kwaliteit van SWV VO te monitoren: A. Ondersteuning en ondersteuningstoewijzing 1. basisondersteuning 2. extra ondersteuning - licht intern 3. extra ondersteuning - licht extern (tussenvoorzieningen) 4. extra ondersteuning - zwaar (VSO) B. Organisatie 5. het ZAT 6. de COT 7. management en organisatie van het SWV C. Overige 8. het volgen en afhandelen van klachten en bezwaren 9. de tevredenheid bij leerlingen, ouders en andere partijen de uitwerking van de afspraken uit het OOGO met de gemeenten Het kwaliteitszorgproces is cyclisch van aard. Het kent een tijdpad van een schooljaar in samenhang met de ontwikkeling van het nieuwe ondersteuningsplan, zodat implicaties vanuit de monitor voor beleid hierin opgenomen kunnen worden. In schooljaar zal de ondersteuningsplan SWV VO pagina 47

48 nadruk gelegd worden op het thema Basisondersteuning. Op grond van de eerste ervaringen met het kwaliteitszorgproces zal het vervolgens, waar nodig, bijgesteld worden en in de volgende schooljaren verder uitgebreid worden met de overige thema s op basis van prioritering. De actuele voortgang van deze ontwikkelingen is terug te vinden in het document Kwaliteitszorgmonitor SWV VO Uitgangspunten voor de planning- en control cyclus Het kwaliteitszorgproces bestaat uit een integraal geheel van monitoring van de resultaten op de doelen die voortkomen uit de visie en missie van SWV VO (bestuurlijke planning en control), alsook op de bijbehorende middelen (financiële planning en control). Aangezien doelen voortkomen uit meerjarenplannen gebaseerd op schooljaren (o.a. het ondersteuningsplan) is de planning- en control cyclus in eerste aanleg gebaseerd op het schooljaar. Daarnaast dienen begrotingen en verantwoordingen voor externe controle te worden opgeleverd op basis van kalenderjaar. De formele rapportages vinden drie keer per jaar plaats. Januari: Rapportage over augustus t/m december, het schooljaar is voldoende op streek om de eerste conclusies te kunnen trekken, er is nog voldoende tijd te gaan om indien nodig bij te sturen. April: Rapportage augustus t/m maart: verdergaande conclusies kunnen worden getrokken, de informatie is tevens basis voor de toetsing van de uitgangspunten van het nieuwe ondersteuningsplan en het volgende jaarplan. September- oktober: Rapportage augustus t/m juli: evaluatie achteraf. Zo nodig kan eerder worden bijgestuurd en hoeft niet te worden gewacht op het formele rapportagemoment. Samenvatting Programma 8: Kwaliteitsbeleid- en monitoring Doelstelling De kwaliteit van uitvoering van de taken van SWV VO wordt planmatig gemonitord en waar nodig worden aanpassingen doorgevoerd. Beoogd resultaat De middelen van SWV VO worden effectief ingezet op de plekken waarvoor deze bedoeld zijn. Activiteiten Voor de uitwerking van het kwaliteitsbeleid en de monitoring ervan wordt verwezen naar het uitwerkingsdocument. Het kwaliteitsbeleid en de monitoring ervan is onderdeel van elk programma. Benodigde formatie/ budget Uit formatie/ budget programma 10 Wijze van monitoring Kwaliteitszorgcyclus Risicoanalyse De procedure is nog in ontwikkeling: stagnatie van het proces is een risico. Budgethouder(s) Directeur SWV Beschikbaar budget 0,-- ondersteuningsplan SWV VO pagina 48

49 14 Financiën Inleiding en uitgangspunten Sinds de invoering van passend onderwijs op 1 augustus 2014 is inmiddels een schooljaar verstreken. In die periode zijn de nodige ervaringen opgedaan. Deze ervaringen en de ontwikkelingen van de afgelopen periode zijn voor het SWV VO aanleiding geweest het ondersteuningsplan te actualiseren en de meerjarenbegroting te herijken. Vooralsnog vindt binnen de meerjarenbegroting geen herschikking van middelen plaats. De eerste jaarschijf van deze meerjarenbegroting, die door het bestuur moet worden goedgekeurd, is de kalenderjaarbegroting Het ondersteuningsplan is het vertrekpunt voor de meerjarenbegroting. Daarnaast is gebruik gemaakt van de volgende informatie: Leerlingaantallen per teldatum 1 oktober 2014, zoals gepresenteerd in Kijkglas van DUO. Leerlingaantallen per teldatum 1 oktober 2015, zoals gepresenteerd in Kijkglas van DUO. Omdat de scholen ten tijde van het opstellen van de begroting nog in de gelegenheid waren hun leerlinggegevens in BRON aan te passen, is de informatie in Kijkglas getoetst aan de opgaven van de scholen. De meest actuele gegevens en tarieven van het ministerie van OCW. Tussentijdse financiële rapportages, inclusief lopende verplichtingen. Actuele ontwikkelingen. Relevante vergelijkende financiële cijfers met voorgaande jaren zijn uiteraard nog niet beschikbaar. Het eerste volledige kalenderjaar is immers nog niet voorbij. Wel is er inzicht in de ontwikkeling van leerlingaantallen en deelnamepercentages vanaf Het belangrijkste gegeven bij het opstellen van de meerjarenbegroting is de verwachte ontwikkeling van de leerlingaantallen. Uitgegaan wordt van een krimp van de leerlingpopulatie met jaarlijks 2%. Het bestuur heeft in de bestuursvergadering van 7 december 2015 besloten tot deze variant, op basis van eerder uitgewerkte scenario s. In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de baten, in hoofdstuk 3 komen de lasten aan de orde. Hoofdstuk 4 bevat het totaaloverzicht. Ten slotte komen in hoofdstuk 5 voor alle onderdelen de risico s uitgebreid aan de orde. ondersteuningsplan SWV VO pagina 49

50 Deze uitgangspunten leiden tot de volgende ontwikkeling in leerlingaantallen: Leerlingen en deelnamepercentages Leerlingen op teldatum VO overige leerlingen LWOO leerlingen PRO Totaal VO VSO lln op teldatum categorie 1 (laag) categorie 2 (midden) categorie 3 (hoog) Totaal VSO Deelnamepercentages LWOO PrO VSO 17,66% 17,48% 17,29% 17,11% 3,38% 3,38% 3,39% 3,39% 3,80% 3,80% 3,73% 3,66% In de vorige versie van de meerjarenbegroting is gerekend met een voorzichtige daling van de deelname aan het LWOO en het PrO. De werkelijkheid per 1 oktober 2015 laat een scherpere daling zien. Voorzichtigheidshalve is in de prognose rekening gehouden met een verdere daling in het voorzichtige tempo met bijna 0,2% per jaar. In onderstaande grafiek is dit inzichtelijk gemaakt. ondersteuningsplan SWV VO pagina 50

51 Verder is in de vorige versie van de meerjarenbegroting een daling voorzien van de deelname VSO van 534 leerlingen op 1 oktober 2014 naar 517 leerlingen op 1 oktober Deze daling is niet gerealiseerd, er is daarentegen sprake van een stijging naar 541 leerlingen. De stijgende tendens van de voorgaande jaren is dus niet omgebogen, maar heeft zich doorgezet. In het ondersteuningsplan wordt een taakstellende daling geformuleerd naar het landelijk gemiddelde in Deze daling is in de vorige begroting meegenomen. Gezien de huidige stijgende tendens is het realistischer te veronderstellen dat er eerst een stabilisatie moet plaatsvinden. Vervolgens kan de daling naar het landelijk gemiddelde op 1 oktober 2021 worden ingezet. Wanneer dat wordt gerealiseerd ontstaat het volgende beeld: ondersteuningsplan SWV VO pagina 51

52 In de meerjarenbegroting is ervan uitgegaan dat de daling volledig wordt gerealiseerd binnen categorie 1. Deze categorie is het best beïnvloedbaar. De categorieën 2 en 3 zijn constant verondersteld. Deze zijn minder goed beïnvloedbaar, omdat hier in het algemeen (mede) sprake is van een lichamelijke beperking. De ondersteuningsbekostiging per VSO-leerling is als volgt: VSO - ondersteuningsbekostiging per leerling categorie categorie categorie Baten De baten die van OCW worden ontvangen, zijn te beschouwen als een lumpsum. Weliswaar wordt in de bekostiging onderscheid gemaakt tussen bekostiging voor lichte en zware ondersteuning, en daarbinnen tussen personeel en materieel, maar dat zegt niets over waaraan de gelden besteed moeten worden. De lumpsum is als volgt opgebouwd: Specificatie van de baten Baten lichte ondersteuning algemeen lichte ondersteuning LWOO lichte ondersteuning PrO verevening lichte ondersteuning algemeen (toelage) zware ondersteuning verevening zware ondersteuning (toelage) overige baten geoormerkte baten programma's Totale baten ondersteuningsplan SWV VO pagina 52

53 De baten voor lichte en zware ondersteuning zijn gebaseerd op een vast bedrag per leerling VO. Voor lichte ondersteuning is dit 94, voor zware ondersteuning ca De baten voor LWOO en PrO worden vastgesteld op basis van het deelnamepercentage per 1 oktober 2012 (resp. 18,86% en 3,27%). Dit deelnamepercentage wordt vermenigvuldigd met het totaal aantal leerlingen VO op teldatum 1 oktober t-1. Het aldus berekende genormeerde aantal LWOO- en PrO-leerlingen wordt vermenigvuldigd met het daarvoor geldende tarief ( 4.275). De verevening lichte ondersteuning is een kortdurende maatregel. In eerste aanleg zou het budget lichte ondersteuning worden toegekend op basis van het aantal VMBO 3/4 leerlingen. Later is besloten te verdelen op basis van het totaal aantal leerlingen VO. Dit valt voor het SWV licht ongunstig uit. Door de verevening wordt in twee jaar (2015 en 2016) naar de nieuwe situatie toegegroeid. Met passend onderwijs krijgen alle samenwerkingsverbanden relatief evenveel middelen voor zware ondersteuning. Dit is anders dan de situatie voor de invoering van passend onderwijs. Toen waren deze middelen ongelijk verdeeld over het land. Deze verandering (verevening) brengt herverdeeleffecten met zich mee. Daarom is er een overgangsregeling, waarin de regio s in vijf jaar tijd (tussen 2015 en 2020) naar het nieuwe budget toegroeien. Dit betekent dat het SWV tot schooljaar 2020/2021 ter compensatie een aflopende extra bijdrage ontvangt. Lasten Het beleid van het samenwerkingsverband, zoals dat geformuleerd is in het ondersteuningsplan, is vertaald naar programma s. In deze paragraaf zullen de programma s achtereenvolgens worden toegelicht. Programma 1 Basisondersteuning In het ondersteuningsplan wordt beschreven wat het minimale niveau is van de basisondersteuning op de scholen. In de schoolondersteuningsprofielen wordt per school het niveau beschreven. De basisondersteuning wordt gedekt uit de reguliere bekostiging van de scholen. Het SWV heeft hier derhalve geen budget voor opgenomen. Wel zal het SWV monitoren op de kwaliteit. Het SWV heeft hiertoe een kwaliteitszorgmonitor ontwikkeld. De kwaliteitszorgcyclus geldt voor alle programma s. Programma 2 Extra ondersteuning licht, intern Het programma voor extra ondersteuning licht, intern bestaat uit de volgende onderdelen: Extra ondersteuning in VMBO/HAVO/VWO LWOO Praktijkonderwijs Programma 2a in VMBO/HAVO/VWO De lichte interne arrangementen binnen het reguliere VO. Binnen dit programma kunnen arrangementen worden aangevraagd in het reguliere onderwijs. Dit kunnen zowel ondersteuningsplan SWV VO pagina 53

54 arrangementen zijn die door het SWV worden bekostigd, als arrangementen waarvoor het SWV personele capaciteit beschikbaar stelt (de voormalige AB). Hiervoor is met het VSO een dienstverleningsovereenkomst afgesloten, met een rollend perspectief : de overeenkomst heeft een looptijd van drie jaar, waarbij ieder jaar verlenging plaatsvindt. Hiermee wordt de opgebouwde expertise behouden. Tevens wordt ruimschoots voldaan aan de inspanningsverplichting die voortvloeit uit van de tripartite overeenkomst. De aanvragen voor de arrangementen worden getoetst door de Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT). Wanneer een arrangement wordt toegekend, wordt hiervoor een beschikking afgegeven. Het schoolbestuur verantwoordt de realisatie en de werkelijke kosten. Dat gebeurt in het evaluatieverslag. Op basis van dit verslag wordt (achteraf) de betaling door het SWV gedaan. Programma 2b LWOO Vanaf 1 januari 2016 moet, op basis van de leerlingaantallen op teldatum t-1, de ondersteuningsbekostiging voor het LWOO worden afgedragen. De afdracht wordt gedaan door DUO, ten laste van het budget van het SWV. De basisbekostiging is voor rekening van DUO, dit loopt dus niet via het SWV. De analyse van de ontwikkeling van de LWOO-deelname is reeds gepresenteerd in hoofdstuk 1. Vanaf 1 januari 2018 zullen de landelijke criteria voor LWOO worden losgelaten en zal het SWV hier zelf beleid op ontwikkelen. Programma 2c - Praktijkonderwijs Voor Praktijkonderwijs geldt hetzelfde als voor LWOO., met uitzondering van het loslaten van de criteria. Programma 3 Extra ondersteuning licht, extern Op dit moment worden zes externe arrangementen aangeboden. Het totale budget is vastgesteld op , voor het schooljaar 2015/16. Voorzichtigheidshalve is ook voor de komende jaren hiermee gerekend, maar de vaststelling moet nog plaatsvinden. Op de onderverdeling vindt geen sturing plaats, toekenning gaat naar behoefte. Wel wordt gemonitord hoeveel en welke arrangementen worden toegekend en toegepast. De aanvragen voor de externe arrangementen worden getoetst door de COT. Wanneer een arrangement wordt toegekend, wordt hiervoor een beschikking afgegeven. Het schoolbestuur verantwoordt de werkelijke kosten. Op basis van deze verantwoording wordt (achteraf) de betaling door het SWV gedaan. Programma 4 Toekenning extra ondersteuning Alle extra ondersteuning (arrangementen, aanwijzingen en toelaatbaarheidsverklaringen) wordt toegekend door de COT. Vóór 1 augustus 2016 moeten alle leerlingen met een CvI-indicatie voor het VSO een herbeoordeling krijgen. Op grond hiervan wordt besloten of de CvI-indicatie wordt omgezet in ondersteuningsplan SWV VO pagina 54

55 een TLV. Dit vraagt een eenmalige extra inspanning. In programma 7 (overgangsmaatregelen) is hiervoor budget opgenomen (7/12 x ). Programma 5 Extra ondersteuning zwaar (VSO) Het SWV draagt de ondersteuningsbekostiging voor het VSO af op basis van de afgegeven TLV s op de teldatum 1 oktober. Deze afdracht wordt door DUO gefaciliteerd. De leerlingontwikkeling VSO is in hoofdstuk 1 reeds toegelicht. Daarnaast moet voor de tussentijdse groei per peildatum 1 februari de ondersteuningsbekostiging worden afgedragen. In de begroting is rekening gehouden met een tussentijdse groei van 8 leerlingen categorie 1, conform de realiteit op 1 februari Ten slotte heeft het SWV de keuze om naast de ondersteuningsbekostiging bij tussentijdse groei ook de basisbekostiging over te dragen. Het SWV heeft ervoor gekozen dit niet te doen. Dit leidt tot de volgende opbouw van het budget: Programma 5 - Extra ondersteuning - zwaar (VSO) afdracht teldatum afdracht peildatum, onderst.bekostiging (tt groei) afdracht peildatum, basisbekostiging (tt groei) Totaal programma Programma 6 Projecten Voor projecten is een jaarlijks budget beschikbaar van Tot op heden is dit bedrag toereikend. Daarnaast is voor Team O&E (Onderzoek en Expertise) een bedrag van opgenomen. Dit bedrag wordt jaarlijks in november en februari gefactureerd en betaald. Team O&E biedt ondersteuning aan de scholen voor de inrichting van begeleidingsarrangementen. Scholen kunnen hier een beroep op doen, toewijzing gebeurt op basis van ingediende plannen. Programma 7 Overgangsmaatregelen Vóór 1 augustus 2016 moeten de VSO-leerlingen met een CvI-indicatie zijn herbeoordeeld. De CvIindicatie wordt in de meeste gevallen omgezet in een TLV. Dit vraagt een eenmalige extra inspanning. Voor schooljaar is een budget van beschikbaar. Voor kalenderjaar 2016 is hier 7/12 gedeelte van beschikbaar ( ). Programma 8 Kwaliteitsbeleid en monitoring Kwaliteitsbeleid en monitoring zijn in ontwikkeling. Het directeurenoverleg speelt hierin een belangrijke rol. De onderwerpen zijn verweven in de diverse programma s. Essentieel onderdeel van de monitoring is het volgen van de leerlingstromen. De basis hiervoor is een eigen toepassing waarin de toekenning van arrangementen (inclusief TLV s) wordt ondersteuningsplan SWV VO pagina 55

56 geregistreerd en waarin het processtappen worden vastgelegd. Daarnaast wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van openbare gevalideerde bronnen (databestanden van DUO, prognoses). Ook leveren scholen op gezette tijden de nodige informatie aan. Aangezien kwaliteitsbeleid en monitoring integraal onderdeel zijn van de programma s, is hier vooralsnog geen apart budget voor opgenomen. Programma 9 Onvoorzien Om in bijzondere situaties adequaat te kunnen optreden is een jaarlijks budget onvoorzien beschikbaar. Programma 10 Bestuur, organisatie, administratie Het programma Bestuur, organisatie, administratie omvat de voorwaardenscheppende en ondersteunende activiteiten van het SWV, voor zover ze geen directe relatie hebben met het realiseren van het dekkende aanbod. Die laatste activiteiten zijn ondergebracht in programma 4 (toekenning extra ondersteuning). Het budget is als volgt opgebouwd: Programma 10 - Bestuur, organisatie, administratie Salarislasten/loonkosten detacheringen Beleidsondersteuning Secretariële ondersteuning Huisvesting Ondersteuningsplanraad Administratie en beheer Totaal programma ondersteuningsplan SWV VO pagina 56

57 Resultaat Het voorgaande leidt tot het volgende totaaloverzicht: De uitvoering van het beleid van het SWV leidt de eerste jaren tot positieve resultaten van 800 à De uitvoering van het beleid resulteert naar verwachting in een geleidelijke daling van de deelname aan LWOO, PrO en VSO. Voor LWOO is deze daling inmiddels ook ingezet. Met deze daling wordt de daling in de baten als gevolg van de verevening grotendeels gecompenseerd. Dit betekent dat het jaarlijkse resultaat de komende jaren licht zal dalen, totdat een structureel overschot van jaarlijks wordt gerealiseerd. Voordat deze structurele ruimte wordt ingezet voor nieuw beleid, is het van belang dat het SWV een goed inzicht heeft in de risico s die worden gelopen. In hoofdstuk 5 worden die uitgewerkt, waarna de verbinding wordt gelegd in de analyse van de financiële positie. Risicoparagraaf In de voorliggende begroting zijn de volgende risico s te onderscheiden: Korting op lumpsum schoolbesturen In het stelsel passend onderwijs is erin voorzien dat wanneer de verplichte afdrachten aan het VSO het totale budget zware ondersteuning (inclusief verevening) te boven gaan, er door DUO een automatische korting op de lumpsum van de deelnemende schoolbesturen wordt ondersteuningsplan SWV VO pagina 57

58 toegepast. Datzelfde geldt in geval de verplichte afdrachten voor LWOO en PrO het totale budget lichte ondersteuning (algemeen, LWOO en PrO) te boven gaan. In onderstaand overzicht wordt dit risico in beeld gebracht. Wanneer de uitputtingspercentages stijgen en in de buurt van de 100% komen, is er sprake van een reëel risico. Afdracht lichte ondersteuning Maximale afdracht LWOO en PrO de werkelijke afdracht (via DUO) is: 86 % 86 % 85 % 84 % Afdracht zware ondersteuning Maximale afdracht VSO de werkelijke afdracht (via DUO en SWV) is: % 74 % 74 % 75 % Het uitputtingspercentage voor lichte ondersteuning is hoog, maar vertoont een licht dalende tendens. Pas bij een stijging met meer dan 400 leerlingen LWOO en/of PrO is er sprake van een korting op de lumpsum. Het uitputtingspercentage voor VSO is stabiel rond de 75%. Hier is dus sprake van een verwaarloosbaar risico. Bekostigingsgrondslag De bekostiging van lichte ondersteuning algemeen en zware ondersteuning vindt plaats op basis van het aantal leerlingen VO. Dit is voor ieder SWV gelijk. De bekostigingsgrondslag voor LWOO en PrO is het werkelijke deelnamepercentage in het SWV op 1 oktober In de loop van 2016 vindt besluitvorming plaats over een mogelijke verevening, zodat ook de bekostigingsgrondslag voor LWOO en PrO voor ieder samenwerkingsverband gelijk is. Voor LWOO en PrO tezamen is het deelnamepercentage fors hoger dan het landelijk gemiddelde (8,58%). In onderstaand overzicht is dit uitgewerkt en is berekend wat een mogelijke verevening voor de totale bekostiging kan betekenen. Risico verevening LWOO/PrO Deelname op 1 oktober 2012 effect LWOO PrO totaal verevening Deelname SWV VO ,86% 3,27% 22,13% Deelname landelijk 10,71% 2,84% 13,55% Verschil ( o.b.v leerlingen ) 8,15% 0,43% 8,58% In totaal zal de bekostiging dus ca. 5 miljoen kunnen dalen. Indien er sprake is van verevening zal naar verwachting de periode van verevening aanvangen in 2020 (op zijn vroegst in 2018, omdat vanaf dat moment alle SWV s vrij zijn hun eigen criteria en looptijd van de aanwijzingen ondersteuningsplan SWV VO pagina 58

59 LWOO en TLV s voor PrO op te stellen). Aangenomen dat de vereveningsperiode 4 jaar duurt, betekent dit dat het volle effect eerst merkbaar is in 2022 of Weliswaar is de omvang van dit risico groot, maar er is tijd om hierop voor te sorteren. Inmiddels is ook een daling van de LWOO-deelname ingezet, de totale deelname is op dit moment rond de 21%. Wanneer er sprake is van verevening, is het huidige tempo echter onvoldoende en zullen andere maatregelen genomen moeten worden. Om deze redenen is de kans op het optreden van het volledige risico ingeschat op 10%. Beïnvloedbaarheid van de begrotingsposten De grootste begrotingsposten (LWOO, PrO, VSO, samen 81,5% van de totale baten) zijn slechts op de langere termijn beïnvloedbaar, omdat ze direct bepaald worden door het aantal leerlingen. Het is dus essentieel dat de leerlingstromen worden gemonitord. Het SWV beschikt over een registratie van alle ingediende dossiers en afgegeven arrangementen, aanwijzingen en toelaatbaarheidsverklaringen. Hiermee kan de benodigde sturingsinformatie worden gegenereerd. Uitzondering hierop is de groep residentiële leerlingen, die uitsluitend via Kijkglas van DUO kunnen worden gevolgd. Ontwikkeling deelname VSO In de ontwikkeling van de deelname VSO is sprake van twee deelrisico s: de ontwikkeling van de deelname per 1 oktober (teldatum) en de tussentijdse groei per 1 februari (peildatum). In de afgelopen jaren is de deelname aan het VSO gestegen van 3.48% in 2012 naar 3,80% in Voor de komende jaren wordt een ombuiging naar een daling voorzien, totdat een niveau is bereikt van 3,46%, zijnde het landelijk gemiddelde op 1 oktober Een risico is dat de daling niet wordt gerealiseerd, maar dat de stijging doorzet. Verder brengt de regeling tussentijdse groei (per peildatum 1 februari) een risico met zich mee. De groei wordt berekend aan de hand van nieuwe toelaatbaarheidsverklaringen. Hier worden de vertrekkende leerlingen van afgetrokken. De berekening wordt gemaakt per BRIN. Wanneer alle leerlingen met een nieuwe TLV naar school A gaan en de vertrekkers verlaten alleen school B, dan kan weliswaar de groei in het SWV nul zijn, maar moet er toch groei bekostigd worden. Ook dit vraagt consequente monitoring van de leerlingstromen. De groeitelling per 1 februari 2015 leidde tot een te bekostigen aantal van 8 leerlingen categorie 1 en 1 leerling categorie 3. Dit is tot nu toe het enige ervaringscijfer. Daarom is voorzichtigheidshalve in de meerjarenbegroting rekening gehouden met een structurele tussentijdse groei met 8 leerlingen categorie 1. Hierdoor lijkt het risico van overschrijdingen beperkt. WVO artikel 17a lid 8h vereist vermelding van de bestuursafspraken in het ondersteuningsplan in geval van het risico dat de tussentijdse groei in het VSO niet bekostigd kan worden. Het bestuur heeft besloten dat de tekorten door de aangesloten scholen/besturen naar rato van het gewogen leerlingenaantal aangevuld worden. Instroom vluchtelingen Naar verwachting zullen in 2016 ca. 200 jonge vluchtelingen instromen in het voortgezet onderwijs op scholen op het grondgebied van de samenwerkingsverbanden en De ondersteuningsplan SWV VO pagina 59

60 eerste instroom in januari 2016 is naar verwachting 120. In principe zullen zij onderwijs krijgen in een Internationale Schakelklas (ISK), als onderdeel van het reguliere VO. Hiervoor zijn aparte middelen beschikbaar gesteld door OCW ten behoeve van individuele scholen/besturen. In eerste instantie zullen deze leerlingen een klein voordeel opleveren voor het SWV, omdat ze op enig moment in de telling per 1 oktober zijn opgenomen en er dus sprake is van incidenteel hogere baten. Het ligt echter in de lijn der verwachting dat een aantal van deze leerlingen dermate is getraumatiseerd, dat een TLV voor het VSO voor de hand ligt. Vanaf dat moment zullen de lasten voor het SWV flink toe kunnen nemen. De omvang hiervan is echter op dit moment niet in te schatten. Kwantificering van de risico s De genoemde risico s zijn als volgt te kwantificeren. Onderwerp Risico Impact Kans (%) Bedrag Bekostiging Bekostiging kan lager (of hoger) uitvallen, omdat: - ontwikkeling leerlingaantallen anders dan verwacht 100 lln à 635,31 (norm) + (18,86%+3,27%) x 100 lln à overheid past bekostiging aan (LWOO/PrO) Deelname LWOO en PrO Deelname VSO Instroom vluchtelingen - mogelijke verevening LWOO/PrO 8,58% x lln à hogere deelname dan verwacht, 85 lln à daling zet niet door maar deelname stabiliseert Deelname stabiliseert niet, maar 20 lln à stijgt door. Tussentijdse groei is hoger dan verwacht Lasten van arrangementen voor de niet in te schatten, doelgroep zijn hoger dan de extra geen ervaringscijfers baten obv teldatum Bedrijfsvoering Continuïteitsrisico pm BTW 0 TOTAAL Deze kwantificering laat zien dat het SWV een risicobuffer nodig heeft van ca Dit is een grove berekening. Voor een berekening van het totaal benodigde vermogen (risicobuffer, transactiefunctie, financieringsfunctie) is een nadere analyse nodig. Financiële positie De financiële positie van het SWV is goed te noemen. Het eigen vermogen per 1 januari 2015 bedraagt Daar komt bij dat naar verwachting in 2015 een positief financieel resultaat wordt gehaald. Daarmee is de aanwezige risicobuffer op korte termijn meer dan toereikend. In 2016 zullen de ontwikkelingen rondom de besluitvorming over een mogelijke verevening voor ondersteuningsplan SWV VO pagina 60

61 LWOO en PrO nauwlettend gevolgd moeten worden. Geadviseerd wordt om pas een besluit te nemen over invulling van de vrije beleidsruimte (i.c. het positieve resultaat) als de besluitvorming over de verevening door het ministerie van OCW is afgerond. Monitoring Onder programma 7 is het een en ander gezegd over monitoring. De ontwikkeling en uitvoering van een samenhangend geheel van sturingsinstrumenten is een permanent aandachtspunt. De registratie van arrangementen is sinds de start van passend onderwijs goed ingericht, inmiddels is ook het jaarverslag (schooljaar 2014/15) toewijzing extra ondersteuning verschenen. Daarnaast verstrekt het administratiekantoor maandelijks een financiële rapportage op programmaniveau. Momenteel wordt door het SWV aandacht besteed aan het koppelen van deze twee rapportages, zodat nuttige kengetallen kunnen worden ontwikkeld. Tevens zal worden vastgesteld hoe hierop zal worden gerapporteerd. ondersteuningsplan SWV VO pagina 61

62 BIJLAGEN ondersteuningsplan SWV VO pagina 62

63 Bijlage 1 Wet gelijke behandeling en Passend Onderwijs Wat zegt de wet? In de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte staat dat discriminatie verboden is bij: de toegang tot het onderwijs; het aanbieden van onderwijs; het afnemen van toetsen; het afronden van onderwijs; de toegang tot loopbaanoriëntatie en beroepskeuzevoorlichting (alleen bij beroepsonderwijs); het geven van loopbaanoriëntatie en beroepskeuzevoorlichting (alleen bij beroepsonderwijs). Ook het recht op een doeltreffende aanpassing is terug te vinden in deze wet. Een aanpassing kan bijvoorbeeld zijn: een rustige werkplek voor leerlingen met concentratiestoornissen of een rooster op de begane grond voor leerlingen in een rolstoel. Een school is niet verplicht om ondersteuning bij persoonlijke verzorging te bieden. De wet geldt voor alle leerlingen met een beperking. Het maakt daarbij niet uit of de beperking fysiek, psychisch, verstandelijk, intellectueel of zintuiglijk van aard is. Het moet wel om een langdurige beperking gaan. Het verbod op discriminatie betekent niet dat een leerling of een student met een beperking altijd recht heeft op toelating tot de school of opleiding van zijn of haar keuze. Wel moet de school onderzoeken of de leerling/student geschikt is om aan het onderwijs deel te nemen. Een leerling is geschikt als hij in staat is om de lesstof op te nemen of als hij aan de vereisten voor toelating voldoet. Per geval zal bekeken moeten worden of de beperking het volgen van onderwijs in de weg staat, of dat een doeltreffende aanpassing uitkomst biedt. Als de gevraagde aanpassing tot een onevenredige belasting leidt denk aan kosten of technische onhaalbaarheid dan mag de onderwijsinstelling de leerling wel weigeren. Ook als de veiligheid en gezondheid van de leerling of andere leerlinge in gevaar komt hoeft een school een persoon met een beperking niet toe te laten. Een goede onderbouwing is dan wel nodig. Bron: ondersteuningsplan SWV VO pagina 63

64 Wat betekent dat voor SWV VO 30 06? De scholen binnen SWV VO maken afspraken over de invulling van de ondersteuning aan leerlingen met een beperking en over de verdeling van middelen. Leerlingen met een beperking hebben recht op extra ondersteuning om, als dat mogelijk is, onderwijs te volgen op de school van hun keuze. Binnen de afspraken over de basisondersteuning van SWV VO is terug te vinden bij welke beperking een school per definitie ondersteuning zou moeten kunnen bieden (zonder middelen van het SWV). Voor de leerlingen wiens onderwijsondersteuningsbehoefte op grond van hun beperking de basisondersteuning overstijgt kan de school bij het SWV een arrangement voor lichte extra ondersteuning intern aanvragen. De school moet onderzoeken of de leerling met behulp van een zogenaamde 'doeltreffende aanpassing' op de school terecht kan of kan blijven. Als dat zo is, moet de school die aanpassing ook bieden. Alleen als de aanpassing in redelijkheid niet van de school gevraagd kan worden, geldt het recht op extra ondersteuning niet. De werkwijze van huidige en toekomstige voorzieningen in SWV VO 30 06, waaronder eventuele specialistische voorzieningen voor leerlingen met een lichamelijke beperking, zullen worden getoetst aan de wetgeving. ondersteuningsplan SWV VO pagina 64

65 Bijlage 2 Criteria extra ondersteuning voor de diverse onderwijsarrangementen Hieronder staat een overzicht van de onderwijsarrangementen. Daarna volgt een beschrijving van de diverse arrangementen, naar doelstelling, perspectief, inhoud en criteria. De huidige voorzieningen worden in en geïnventariseerd, geëvalueerd en zo nodig herzien volgens tijdpad en beschrijving in uitwerkingsdocument. Locatie Intern: binnen de school van inschrijving (programma 2) Extern: buiten de school van inschrijving, in een tussenvoorziening (programma 3) Voortgezet Speciaal Onderwijs (programma 5) Arrangement Extra ondersteuning in VMBO / HAVO / VWO Leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) per Praktijkonderwijs (PrO) per Zorglocatie VMBO Zorglocatie Structuurklas HAVO-VWO Observatorium Rebound Educatieve Crisisopvang (voorheen Educatieve Crisisopvang (voorheen Herstart)) VSO voor leerlingen die vanwege gedrags- en/of psychiatrische problemen een onderwijsbeperking hebben. VSO voor leerlingen met een verstandelijke beperking, ernstige ontwikkelings- en/of gedragsproblemen. VSO voor lichamelijk beperkte leerlingen, langdurig zieke kinderen en meervoudig beperkte leerlingen. ondersteuningsplan SWV VO pagina 65

66 Extra ondersteuning intern in VMBO/HAVO/VWO Doelstelling/ perspectief Inhoud Criteria Realiseren nagestreefd uitstroomprofiel inclusief diplomering. Specifieke ondersteuning binnen regulier onderwijs voor individuele leerlingen of geclusterd voor een groep leerlingen met dezelfde onderwijsondersteunings-behoefte. Het ondersteuningsaanbod is gericht op het vergroten van de onderwijsmogelijkheden en verminderen van de onderwijsbelemmeringen. Op gebied van de leer- en ontwikkelingsondersteuning en/of op gebied van de sociaal-emotionele en gedragsondersteuning zal deze leerling behoefte hebben aan ondersteuning en benodigde aanpassingen in de leeromgeving. Aanvullend kader: Leer- en ontwikkelingsondersteuning De leerling heeft behoefte aan specifieke ondersteuning op gebied van de vakgebieden technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, inzichtelijk rekenen en/of andere vakgebieden. De leerling heeft (ook) behoefte aan ondersteuning op gebied van het leren in het algemeen. Het betreft specifieke ondersteuningsbehoeften op gebied van instructie, leerstijl, leertijd, mate van structuur, aanpassing leerstappen en leerstrategieën. Termijn Budget Sociaal-emotionele en gedragsondersteuning De leerling heeft behoefte aan ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied al dan niet gerelateerd aan een stoornis en/of samenhangend met andere factoren op kind-, systeem- of schoolniveau. Daarbij kunnen aspecten zoals mate van structuur, toezicht, feedback en nabijheid, mate van bevestiging en waardering, mate van zelfredzaamheid (zelfstandigheid, verantwoordelijkheid), taakgerichtheid en mate van intensiteit van begeleiding en expertise een rol spelen. Variërend van een gedeelte binnen 1 schooljaar tot maximaal 2 schooljaren. Vervolgaanvraag mogelijk. Gevarieerde budgets. ondersteuningsplan SWV VO pagina 66

67 Extra ondersteuning intern: LWOO Doelstelling/ perspectief Inhoud VMBO-leerlingen met leerachterstanden die voldoende capaciteiten hebben om het diploma te behalen, maar extra ondersteuning nodig hebben, te begeleiden tot aan diplomering. De VMBO-school bepaalt zelf hoe LWOO wordt geboden. Criteria De RVC criteria voor LWOO worden ongewijzigd gehanteerd na Termijn Budget Voor de duur van het verblijf binnen het VMBO. Gelijk aan het huidige budget passend bij een LWOO beschikking. Praktijkonderwijs Doelstelling/ perspectief Inhoud Criteria Een structurele geïntegreerde begeleiding naar arbeidstoeleiding. Kleinschalig onderwijs, met intensieve en individuele begeleiding, in kleine groepen, gericht op praktische vaardigheden. De RVC criteria voor PrO blijven ongewijzigd gehanteerd na en verdere jaren. Aanvullend kader: Leer-en ontwikkelingsondersteuning Deze leerling heeft behoefte aan ondersteuning en benodigde aanpassingen in de leeromgeving. Samenhangend met een beperkt niveau van cognitief functioneren (intelligentie). Daarbij spelen aspecten van leeromgeving (klasseninrichting, mate van intensiteit van begeleiding), leerstijl, leertijd, mate van structuur en leerstofaanbod een rol. Sociaal-emotionele en gedragsondersteuning De leerling heeft behoefte aan ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied al dan niet gerelateerd aan een stoornis en/of samenhangend met andere factoren op kind-, systeem- of schoolniveau. Als gevolg hiervan zal deze leerling op dit gebied behoefte hebben aan ondersteuning en benodigde aanpassingen in de leeromgeving. Daarbij kunnen aspecten zoals mate van structuur, toezicht, feedback en nabijheid, mate van bevestiging en waardering, mate van zelfredzaamheid (zelfstandigheid, verantwoordelijkheid), taakgerichtheid en mate van intensiteit van begeleiding, expertise een rol spelen. Termijn Budget Voor de duur van het verblijf binnen het praktijkonderwijs. Gelijk aan het huidige budget passend bij een PrO-beschikking. ondersteuningsplan SWV VO pagina 67

68 Extra ondersteuning extern: plaatsing Zorglocatie Doelstelling/ perspectief Inhoud Criteria Onderwijsvoorziening met schakelfunctie voor VMBO-leerlingen. Leerlingen worden op basis van hun ontwikkeling en vorderingen na het eerste of tweede schooljaar teruggeschakeld naar de school van inschrijving. Het bieden van onderwijs aan leerlingen die in verband met structurele, complexe en/of gestapelde problematiek zijn aangewezen op een tijdelijke, specifieke en kleinschalige setting. Op gebied van leren en ontwikkeling en/of op het gebied van het sociaalemotioneel functioneren of gedrag zal deze leerling behoefte hebben aan ondersteuning en benodigde aanpassingen in de leeromgeving. Aanvullend kader: Leer- en ontwikkelingsondersteuning: De leerling heeft behoefte aan specifieke ondersteuning op gebied van de vakgebieden technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, inzichtelijk rekenen en/of andere vakgebieden. De leerling heeft (ook) behoefte aan ondersteuning op gebied van het leren. Het betreft specifieke ondersteuningsbehoeften op gebied van instructie, leerstijl, leertijd, mate van structuur, aanpassing leerstappen en leerstrategieën. Termijn Budget Sociaal-emotionele en gedragsondersteuning: De leerling heeft behoefte aan ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied al dan niet gerelateerd aan een stoornis en/of samenhangend met andere factoren op kind-, systeem- of schoolniveau. Daarbij kunnen aspecten zoals mate van structuur, toezicht, feedback en nabijheid, mate van bevestiging en waardering, mate van zelfredzaamheid (zelfstandigheid, verantwoordelijkheid), taakgerichtheid en mate van intensiteit van begeleiding en expertise een rol spelen. Maximaal 2 schooljaren. Vervolgaanvraag mogelijk in bijzondere gevallen. ondersteuningsplan SWV VO pagina 68

69 Extra ondersteuning extern: Structuurklas HAVO/VWO Doelstelling/ perspectief Inhoud Criteria Voor HAVO/VWO-leerlingen die onvoldoende ontwikkeling laten zien in het VO. Zij hebben meer of specifieke ondersteuningsbehoefte op het gebied van structuur. Leerlingen worden op basis van hun ontwikkeling en vorderingen na het eerste of tweede leerjaar teruggeschakeld naar de school van inschrijving. Het bieden van onderwijs aan leerlingen van het samenwerkingsverband die in verband met structurele, complexe en/of gestapelde problematiek zijn aangewezen op een tijdelijke specifieke en kleinschalige setting. Op gebied van de leer-en ontwikkelingsondersteuning en/of op gebied van het sociaal-emotioneel functioneren en gedrag zal deze leerling behoefte hebben aan ondersteuning en aanpassingen in de leeromgeving. Aanvullend kader: Leer- en ontwikkelingsondersteuning: De leerling heeft behoefte aan intensieve ondersteuning op gebied van het leren. Het betreft specifieke ondersteuningsbehoeften op gebied van instructie, leerstijl, leertijd, mate van structuur, aanpassing leerstappen en leerstrategieën. Sociaal-emotionele en gedragsondersteuning: De leerling heeft behoefte aan ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied en al dan niet gerelateerd aan een stoornis en/of samenhangend met andere factoren op kind-, systeem- of schoolniveau. Daarbij spelen aspecten zoals mate van structuur, toezicht, feedback en nabijheid, mate van bevestiging en waardering, mate van zelfredzaamheid (zelfstandigheid, verantwoordelijkheid), taakgerichtheid en mate van intensiteit van begeleiding en expertise een rol. Termijn Maximaal 2 schooljaren. Vervolgaanvraag niet mogelijk. Budget ondersteuningsplan SWV VO pagina 69

70 Extra ondersteuning extern: tijdelijke plaatsing binnen een observatorium Doelstelling/ perspectief Inhoud Criteria Kortdurende tijdelijke opvang voor leerlingen met escalerende problematiek, waarbij de achtergronden nog onvoldoende duidelijk zijn. Een setting waarbinnen onderwijs wordt verzorgd en tegelijkertijd door observatie en eventueel psychologisch en/of didactisch onderzoek (handelingsgerichte diagnostiek) de onderwijsbehoefte van een leerling in kaart wordt gebracht. Dit resulteert in een passend vervolgadvies. Per observatorium zijn er iets andere accenten. Op gebied van leren en ontwikkeling en/of op het gebied van het sociaalemotioneel functioneren of gedrag zal deze leerling behoefte hebben aan ondersteuning en benodigde aanpassingen in de leeromgeving. Aanvullend kader: Het ontwikkelingsperspectief van de leerling is niet duidelijk. Niet duidelijk is welke ondersteuningsbehoefte de leerling heeft ten aanzien van: Leren- en ontwikkeling De leerling heeft behoefte aan ondersteuning op gebied van het leren. Het betreft specifieke ondersteuningsbehoeften op gebied van instructie, leerstijl, leertijd, mate van structuur, aanpassing leerstappen en leerstrategieën. Termijn Sociaal-emotionele ontwikkeling en gedrag De leerling heeft behoefte aan ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied. Daarbij kunnen aspecten zoals mate van structuur, toezicht, feedback en nabijheid, mate van bevestiging en waardering, mate van zelfredzaamheid (zelfstandigheid, verantwoordelijkheid) een rol spelen. Zes weken Budget ondersteuningsplan SWV VO pagina 70

71 Extra ondersteuning extern: Rebound Doelstelling/ perspectief Inhoud Criteria Termijn Tijdelijke ontlasting van de school van gedragsmoeilijke leerlingen, die het veilig schoolklimaat (dreigen te) schenden en voor wie de begeleidingsmogelijkheden in en om de school op dat moment ontoereikend zijn. Ondersteuning van de school bij terugkeer naar de eigen school of een andere vorm van onderwijs. Een niet vrijblijvend programma om binnen enkele maanden een nieuwe start te maken binnen een passend vervolgtraject. Team O&E voert zo nodig psychodiagnostisch onderzoek uit, met als doel het geven van handelingsadviezen. De leerling blijft ingeschreven op de VO-school die verantwoordelijk blijft voor het onderwijsprogramma en de voortgang van het leerproces (inclusief toetsing van de leerstof). Leerlingen zijn gemotiveerd of kunnen gemotiveerd worden om hun schoolloopbaan in het regulier onderwijs te vervolgen. VSO is naar verwachting een te intensieve vorm van ondersteuning. Maximaal 3 maanden. Budget Extra ondersteuning extern: Educatieve Crisisopvang (voorheen Educatieve Crisisopvang (voorheen Educatieve Crisisopvang (voorheen Herstart))) Doelstelling/ perspectief Inhoud Voorziening van leerplichtige leerlingen die om diverse redenen langdurig thuis zitten. Doel is het weer laten wennen aan school en het vinden van een passende onderwijsplek, regulier of speciaal. De nadruk ligt op het leren omgaan met dagritme en regelmaat en minder op het continueren van het onderwijsprogramma. Criteria Termijn Budget Sprake is van regelmatig of veelvuldig verzuim, mogelijk risico op voortijdig schoolverlaten. Leerling blijft ingeschreven op de school van inschrijving. Maximaal 16 weken. ondersteuningsplan SWV VO pagina 71

72 Extra ondersteuning in de vorm van Voortgezet Speciaal Onderwijs voor leerlingen die vanwege gedrags- en/of psychiatrische problemen een onderwijsbeperking hebben (VSO ZMOK: De Sonnewijser) Doelstelling/ perspectief Inhoud Criteria Een geïntegreerd en specifiek onderwijsaanbod afgestemd op de onderwijsbehoefte van de leerling, zowel didactisch als sociaal-emotioneel. Toewerken naar een optimale ontplooiing van de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling. Uitstroom naar vervolgonderwijs, vrije bedrijf, begeleid werken of dagbesteding. Voor leerlingen van 12 tot 20 jaar. Onderwijs op PrO- en VMBO-niveau (binnen de Sonnewijser) aan leerlingen met structurele, complexe en/of gestapelde problematiek, zoals ernstige gedrags- en/of psychiatrische problemen, die in hun ontwikkeling belemmerd worden en waarvoor intensieve en specialistische ondersteuning bij het leren en/of sociaal-emotionele ontwikkeling en/of regulering van gedrag nodig is binnen een kleinschalige setting. Leer- en ontwikkelingsondersteuning: De leerling heeft als gevolg van structurele, complexe en/of gestapelde problematiek, zoals ernstige gedrags- en/of psychiatrische problemen al dan niet gerelateerd aan een stoornis en/of samenhangend met andere factoren op kind-, systeem- of schoolniveau, behoefte aan ondersteuning. Daarbij spelen aspecten van leeromgeving (klasseninrichting, mate van intensiteit van begeleiding, leerstijl, leertijd, mate van structuur, instructie, aanpassing leerstappen, leerstrategieën en leerstofaanbod) een rol, waarbij rekening gehouden wordt met motivatie, werkhouding, taakgerichtheid, faalangst, aandachttekort en impulsiviteit. Sociaal-emotionele en gedragsondersteuning: De leerling heeft als gevolg van structurele, complexe en/of gestapelde problematiek, zoals ernstige gedrags- en/of psychiatrische problemen al dan niet gerelateerd aan een stoornis en/of samenhangend met andere factoren op kind-, systeem- of schoolniveau, behoefte aan intensieve ondersteuning op sociaalemotioneel gebied. Daarbij spelen aspecten zoals mate van structuur, toezicht, feedback en nabijheid, mate van bevestiging en waardering, mate van zelfredzaamheid (zelfstandigheid, verantwoordelijkheid), taakgerichtheid en mate van intensiteit van begeleiding en expertise een rol. Het betreft bijvoorbeeld: Problemen in de interactie met docenten (bijvoorbeeld recalcitrantie) of overmatige afhankelijkheid en passiviteit. Problemen in de interactie met medeleerlingen. Extreem gedrag: de leerling is een gevaar voor zichzelf en/of voor anderen. Een minder intensief arrangement is ontoereikend. Termijn Voor de meeste leerlingen is dit eindonderwijs en zullen zij tot het eind van hun schoolperiode zijn aangewezen op deze vorm van onderwijs. Budget Budget VSO: Categorie 1 ondersteuningsplan SWV VO pagina 72

73 Extra ondersteuning in de vorm van Voortgezet Speciaal Onderwijs voor leerlingen met een verstandelijke beperking, ernstige ontwikkelings- en/of gedragsproblemen (VSO ZMLK: Hub Noord-Brabant vestiging Oss, Hub Noord-Brabant vestiging Veghel, Hub Noord-Brabant vestiging Rosmalen en Stedelijk VSO Rosmalen) Doelstelling/ perspectief Inhoud Criteria Een geïntegreerd en specifiek onderwijsaanbod afgestemd op de onderwijsbehoefte van de leerling, zowel didactisch als sociaal-emotioneel. Toewerken naar een optimale ontplooiing van de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling. Voorbereiding op wonen, werken en vrije tijd. Uitstroom naar dagbesteding, begeleid werken, vrije bedrijf of vervolgonderwijs. Voor leerlingen van 12 tot 20 jaar. Onderwijs aan leerlingen met een verstandelijke beperking, die in hun ontwikkeling belemmerd worden en waarvoor intensieve ondersteuning bij het leren en/of sociaal-emotionele ontwikkeling en/of regulering van gedrag nodig is. Leer-en ontwikkelingsondersteuning: De leerling heeft als gevolg van een beperkt cognitief niveau (intelligentie) al dan niet gerelateerd aan een stoornis en/of samenhangend met andere factoren op kind-, systeem- of schoolniveau, behoefte aan ondersteuning en benodigde aanpassingen in de leeromgeving. Daarbij spelen aspecten van leeromgeving (klasseninrichting, mate van intensiteit van begeleiding), leerstijl, leertijd, mate van structuur en leerstofaanbod een rol. Sociaal-emotionele en gedragsondersteuning: De leerling heeft als gevolg van een beperkt cognitief niveau (intelligentie) al dan niet gerelateerd aan een stoornis en/of samenhangend met andere factoren op kind-, systeem- of schoolniveau, behoefte aan ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied. Daarbij spelen aspecten zoals mate van structuur, toezicht, feedback en nabijheid, mate van bevestiging en waardering, mate van zelfredzaamheid (zelfstandigheid, verantwoordelijkheid), taakgerichtheid en mate van intensiteit van begeleiding, expertise een rol. Een minder intensief arrangement is ontoereikend. Termijn Voor de meeste leerlingen is dit eindonderwijs en zullen zij tot het eind van hun schoolperiode zijn aangewezen op deze vorm van onderwijs. Budget VSO categorie 1: IQ 35 en hoger: leerlingen met forse leer- en ontwikkelings- en/of gedragsproblematiek. VSO categorie 3: MG: leerlingen met een ernstige verstandelijke beperking (IQ <35, ontwikkelingsniveau tot 24 á 36 maanden). ondersteuningsplan SWV VO pagina 73

74 Leerlingen met een matige tot lichte verstandelijke beperking (IQ 35 en hoger) en ernstige moeilijk te reguleren gedragsproblematiek als gevolg van psychiatrische stoornissen. Extra ondersteuning in de vorm van Voortgezet Speciaal Onderwijs voor (meervoudig) lichamelijk beperkte leerlingen, langdurig zieke leerlingen (VSO LZ / MG: Mytylschool Gabriël) Doelstelling/ perspectief Inhoud Criteria Een geïntegreerd en specifiek onderwijsaanbod afgestemd op de onderwijsbehoefte van de leerling, zowel didactisch als sociaal-emotioneel. Toewerken naar een optimale ontplooiing van de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling. Voorbereiding op wonen, werken en vrije tijd. Uitstroom naar dagbesteding, begeleid werken, vrije bedrijf of vervolgonderwijs. Voor leerlingen van 12 tot 20 jaar. Leerlingen met een motorische of meervoudige beperking of langdurige ziekte die hen in hun ontwikkeling belemmert, waarvoor een integraal aanbod noodzakelijk is van onderwijs, revalidatie en zorg. Fysieke of medische zorg en ondersteuning De leerling heeft als gevolg van structurele, complexe motorische en of medische problematiek behoefte aan intensieve fysieke/medische ondersteuning en benodigde aanpassingen in de (leer-)omgeving. Termijn Budget Een minder intensief arrangement is ontoereikend. Voor veel leerlingen is dit eindonderwijs en zullen zij tot het eind van hun schoolperiode zijn aangewezen op deze vorm van onderwijs. Twee jaar voor leerlingen die perspectief hebben op een andere vorm van onderwijs. Categorie 3 leerlingen: voor de duur van de VSO-periode. Categorie 1 leerlingen: LG: leerlingen met een motorische beperking Categorie 2 leerlingen: LZK: langdurig zieke leerlingen Categorie 3 leerlingen: LG-MG: leerlingen met een grote zorgvraag ten gevolge van ernstige en complexe lichamelijke zeer forse motorische/fysieke beperkingen en een matig tot lichte verstandelijke beperking ( IQ tot 70). ondersteuningsplan SWV VO pagina 74

75 Bijlage 3 Cluster 1 onderwijs (blinde en slechtziende leerlingen) Na de invoering van de Wet Passend Onderwijs is het onderwijs in Cluster 1 landelijk georganiseerd gebleven. De redenen hiervoor zijn de beperkte omvang van de doelgroep en de specialistische expertise. In deze regio is Koninklijke Visio de organisatie die de ondersteuning voor blinde en slechtziende leerlingen (Cluster 1) biedt. Cluster 1 gaat wettelijk geen deel uitmaken van het samenwerkingsverband. Vanuit Visio Onderwijs is er een contactpersoon verbonden aan het samenwerkingsverband die benaderd kan worden bij vragen rondom het onderwijs aan visueel beperkte leerlingen. Het streven van Visio Onderwijs is zoveel mogelijk kinderen met een visuele beperking op reguliere, of andere vormen van speciale, scholen onderwijs te laten volgen. Op dit moment wordt bijna 75% van de leerlingen door de Ambulant Onderwijskundige Dienst van Visio begeleid. Om dit te realiseren wordt ondersteuning op maat geboden. Op basis van de onderwijsbehoeften van het kind en de ondersteuningsbehoeften van de leerkracht wordt een Begeleidingsplan opgesteld. Ondersteuning aan docenten en leerlingen kan bestaan uit: ambulante onderwijskundige begeleiding, advies, coaching, instructie, collegiale consultatie en cursussen. Naast ondersteuning door de ambulant onderwijskundig begeleider blijven er financiële middelen beschikbaar ten behoeve van de visueel beperkte leerling. De toekenning van deze middelen zal centraal via Cluster 1 gaan lopen. Zodra de exacte invulling hiervan bekend is, wordt deze gecommuniceerd met de scholen en samenwerkingsverbanden. Wanneer sprake is van (een vermoeden van) een visuele beperking, kunnen ouders, maar ook de school, hun kind aanmelden bij Koninklijke Visio. Na onderzoek beoordeelt de Commissie van Onderzoek of het kind op basis van de landelijke toelatingscriteria recht heeft op een Cluster 1 indicatie. Hierbij wordt ook aangegeven of het kind recht heeft op ambulant onderwijskundige begeleiding of op onderwijs op één van de scholen voor leerlingen met een visuele beperking van Visio. ondersteuningsplan SWV VO pagina 75

76 Bijlage 4 Cluster 2 onderwijs (leerlingen met ernstige auditieve en/of communicatieve beperkingen) Voor leerlingen met een auditieve en/of communicatieve beperking (doof, slechthorend en/of ernstige spraaktaalmoeilijkheden), waarbij de onderwijsbehoefte de zorgplichtmogelijkheden overstijgt, werken de scholen van het Samenwerkingsverband VO samen met instellingen voor cluster 2 onderwijs en onderwijsondersteuning. Binnen SWV VO zijn twee instellingen cluster 2 actief. Dit zijn Kentalis en SSOE/de Taalbrug. Voor direct contact met het SWV is Kentalis de partner. Daar waar het scholen en leerlingen betreft bedient SSOE/de Taalbrug de regio Veghel en Kentalis de regio s Oss en Uden. Voor vragen aangaande leerlingen kan rechtstreeks contact opgenomen worden met de betreffende instelling. SSOE/de Taalbrug: Onderwijsondersteuning SSOE/de Taalbrug, Toledolaan 3, 5629 CC Eindhoven, tel VSO De Taalbrug, Toledolaan 5, 5629 CC Eindhoven, tel Kentalis: Onderwijsondersteuning Kentalis Ambulante Dienstverlening Locatie Nijmegen, Nijmeegsebaan 21a, 6561 KE Groesbeek, tel VSO De Marwindt, Nijlpaardstraat 4, 6531 RR Nijmegen, tel Kentalis en SSOE/de Taalbrug bieden dezelfde diensten die zij onderling afstemmen. Het betreft: Consultatie en advies Trajectbegeleiding bij aanmelding Ondersteuning van het licht arrangement Ondersteuning van het medium arrangement (V)SO voorziening Zowel SSOE/de taalbrug als Kentalis beschikken over een dienstencentrum / educatiecentrum voor expertiseoverdracht. ondersteuningsplan SWV VO pagina 76

77 Bijlage 5 Samenwerking met LWOE (leerlingen met epilepsie) Leerlingen met epilepsie en aanverwante neurologische stoornissen kunnen, als er sprake is van schoolproblemen, rekenen op ondersteuning vanuit het Landelijk Werkverband Onderwijs en Epilepsie (LWOE). Het LWOE wordt gevormd door de ambulante diensten van de twee Nederlandse epilepsiescholen De Berkenschutse in Heeze en De Waterlelie in Cruquius. Beide scholen zijn verbonden aan een Epilepsiecentrum (3e-lijns ziekenhuis) voor epileptologie en neurologisch bepaalde leerstoornissen, respectievelijk Kempenhaeghe en SEIN. Het LWOE biedt ondersteuning aan leerlingen met epilepsie in het reguliere onderwijs en leerlingen in het speciaal onderwijs. Na aanmelding bij het LWOE door ouders, arts, school of samenwerkingsverband volgt directe, preventieve betrokkenheid door een onderwijskundig begeleider van het LWOE. Indien meer intensieve ondersteuning nodig is, wordt de ondersteuningsbehoefte en het begeleidingsarrangement voor de betreffende leerling vastgesteld. Naast de eerste preventieve interventie worden de volgende arrangementen onderscheiden: lichte begeleiding, medium begeleiding en zware onderwijszorg. De lichte begeleiding is screenend en kortdurend van aard. De medium begeleiding is handelingsgericht en langer durend van aard. In voorkomende gevallen zal het LWOE het samenwerkingsverband zware onderwijszorg adviseren om een leerling toe te laten tot het (voortgezet) speciaal (basis) onderwijs. Ter toerusting van leerkrachten en docenten biedt het LWOE een signaleringslijst aangaande het herkennen van epilepsieproblematiek. Tevens biedt het LWOE voorlichting, workshops en scholing met betrekking tot epilepsie, leren en gedrag. Voor meer informatie zie ondersteuningsplan SWV VO pagina 77

78 Bijlage 6 Procedure ondersteuningstoewijzing extra ondersteuning licht en zwaar De in het ondersteuningsplan beschreven werkwijze is hieronder uitgewerkt in een stappenplan en een procedure. Vervolgens worden een aantal onderdelen, zoals trajectbegeleiding, dossiervorming en Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT) uitgewerkt. Hieronder het beslisschema om tot extra ondersteuning te komen: Is de basisondersteuning van de huidige VO-school (of VO-school van aanmelding) toereikend? Onderwijs en basisondersteuning op huidige VO-school. Kan de VO-school de benodigde extra ondersteuning arrangeren? Onderwijs op de huidige VO-school met extra ondersteuning: lichte extra ondersteuning intern. Kan de VO-school de benodigde extra ondersteuning bieden met behulp van een tussenvoorziening? Aanvraag voor tijdelijke extra ondersteuning op een tussenvoorziening: lichte extra ondersteuning extern. Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aanvragen bij Commissie Ondersteunings-toewijzing (COT) SWV VO Aanvraag voortgezet speciaal onderwijs (VSO): zware extra ondersteuning. ondersteuningsplan SWV VO pagina 78

79 Procedure van basisondersteuning tot en met uitvoering van extra ondersteuning De procedure vanaf de basisondersteuning tot en met de uitvoering van het arrangement en de monitoring daarvan wordt hieronder in een 6-tal stappen beschreven met bijbehorende acties en rapportage/formulieren. STAP 1 Basisondersteuning STAP 2 Signalering van ondersteunings- en handelingsvragen STAP 3 Vaststellen extra ondersteuningsbehoeften en aanvraag extra ondersteuning Basisondersteuning wordt geboden conform ondersteuningsstructuur school en de afspraken in het SWV. 1. Signalering, inschakelen ondersteuningsstructuur school. 2. Zo nodig onderzoeken of een andere VO-school meer passend is. 3. Bespreking in ZAT (toestemming en/of aanwezigheid ouders / leerling): a. Zo nodig inschakelen externe partners (Jeugdhulp). b. Zo nodig inschakelen ondersteuningsteam voor consult en advies. c. Constatering inzet basisondersteuning is onvoldoende. d. Constatering extra ondersteuning is nodig. Rapportage / formulieren Verslagen en evaluaties van: - Ondersteuning vanuit de basisondersteuning - ZAT o De zorgcoördinator 2 coördineert de aanvraag voor extra ondersteuning: o Informatie verzamelen en zo nodig aanvullend onderzoek doen. o Een OPP wordt opgesteld door de school. o Vaststellen ondersteuningsbehoefte. o Invullen aanvraagformulier extra ondersteuning met school, ouders, leerling. o Zo nodig ondersteuningsteam consulteren om de aanvraag voor extra ondersteuning te begeleiden. o Het aanvraagformulier met bijlagen verzenden naar het SWV. Rapportage / formulieren Dossiervorming: - OPP - Aanvraagformulier extra ondersteuning - Benodigde bijlagen 2 Zorgcoördinator kan ook zijn: Commissie van Begeleiding (CVB) in het VSO. ondersteuningsplan SWV VO pagina 79

80 STAP 4 Toewijzing van extra ondersteuning o De ambtelijk secretaris: o Checkt de aanvraag voor extra ondersteuning op volledigheid. o Vraagt zo nodig extra informatie op. o Boekt de aanvraag in: de behandeltermijn start zodra het dossier compleet is. o Stemt zo nodig inhoudelijk af met ondersteuningsteam. o Bereidt bespreking van de aanvraag voor en handelt deze af. o Geeft toelichting op het dossier in de Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT). o Bewaakt de termijn (max. 6 weken, gaat in zodra het dossier compleet is). o Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT): o Bespreekt de aanvraag zo spoedig mogelijk o Voor Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) VSO wordt een deskundigenadvies (bijv. arts, specialist VSO) gevraagd. o De COT komt tot een besluit: a. Positief: met aanduiding van de omvang (middelen), begin en einddatum, en bij TLV aanduiding van categorie 1, 2 of 3. b. Negatief: dit besluit wordt onderbouwd. Tevens wordt een richtinggevend advies opgesteld. o SWV kent het arrangement toe of geeft de TLV af. o Het schriftelijk besluit, ondertekend door voorzitter COT gaat naar school met een kopie voor ouders. o In het schriftelijk besluit wordt verwezen naar de bezwaarprocedure. STAP 5 Bieden van extra ondersteuning Rapportage / formulieren a. Checklist procedure: - heeft school de juiste stappen gezet? - zijn ouders er goed bij betrokken? - ondertekening akkoord? - enz. b. Inhoudelijke beoordeling t.a.v. de benodigde onderwijsondersteuning en het daarbij best passende onderwijs-arrangement c. Database/ doorstroomlijst d. Brieven De zorgcoördinator: Zet acties uit om het toegekende arrangement in gang te zetten. Bewaakt voortgang van de uitvoering van het arrangement. Draagt zorg voor verslaglegging. 1. Bij toekenning TLV voor VSO besluit CVB van het VSO over plaatsing. Rapportage / formulieren Verslagen voortgang uitvoering arrangement ondersteuningsplan SWV VO pagina 80

81 STAP 6 Volgen / monitoren / evalueren: a. door school Zorgcoördinator evalueert het effect van de geboden inzet. Indien een vervolgaanvraag nodig is, wordt met de nieuwe aanvraag een evaluatieverslag, waarin het effect van de geboden inzet van het arrangement beschreven staat, toegevoegd. De zorgcoördinator vraagt indien nodig een aangepast arrangement aan bij de COT (volg route vanaf stap 2). Rapportage / formulieren Verslag verantwoording inzet b. door SWV SWV monitort alle arrangementsaanvragen. Het SWV monitort de uitvoering van de arrangementen (via de scholen en ondersteuningsteam). SWV signaleert of het onderwijsaanbod dekkend en toereikend is. NB: School is verantwoordelijk ouders en leerling (waar mogelijk) te betrekken bij de te zetten stappen in de procedure. Ondersteuningsteam (uitwerking van stap 2, 3, 4, 5 en 6) Het ondersteuningsteam (OT) wordt door het samenwerkingsverband ingezet om scholen te ondersteunen bij het vinden en op maat maken van een passend onderwijsarrangement voor de leerling. De zorgcoördinator van een school kan al in een vroegtijdig stadium een beroep doen op het OT. Het OT begeeft zich op het raakvlak van basisondersteuning en extra ondersteuning en kan een bijdrage leveren aan preventief handelen. Dit doet men door te adviseren welke interventies een school zelf nog kan inzetten en welke betrokkenen daar aan zouden kunnen bijdragen. In geval dat duidelijk is dat er beroep gedaan moet worden op extra ondersteuning, is het mogelijk het OT te consulteren om tot een passend arrangement te komen; om te ondersteunen bij het op maat maken van een arrangement. Daarnaast is ondersteuning mogelijk bij het in kaart brengen van de ondersteuningsbehoefte van de leerling, de leraar en de school. Begeleiding door het OT heeft in deze vorm de rol van gesprekspartner om te informeren, adviseren en ondersteunen (stap 1, 2 en 3). Een andere taak van het OT is het coördineren van de inzet van deskundigen voor de uitvoering van arrangementen. Voorbeelden hiervan zijn inzet van specifieke expertise op locatie bij Op de rails-trajecten, tijdelijke ondersteuning leraar en/of team, arrangementen voor overstap van regulier naar speciaal onderwijs en van speciaal naar regulier. In deze vorm wordt ondersteuning uitgevoerd door AB-ers (cluster 3 en 4) met generalistische en specifieke deskundigheden om leerlingen met speciale onderwijsbehoeften zo goed mogelijk te begeleiden. Deze vorm van begeleiding door het OT is gericht op leerling, leraar en/of school (stap 5). ondersteuningsplan SWV VO pagina 81

82 Het OT heeft een rol in het monitoren van de uitvoering van arrangementen: houdt overzicht op het verstrekken van specialistische ondersteuning en het nakomen van gemaakte afspraken en rapporteert aan de directeur SWV (stap 6). Uitgangspunten OT: Werkt dialoog gestuurd. A. Maakt structureel deel uit van de ondersteuningsstructuur van het SWV en werkt zo preventief mogelijk. B. Is onafhankelijk; kijkt en denkt mee vanuit een ander perspectief. C. De werkwijze is eenduidig en de bereikbaarheid en beschikbaarheid wordt helder met de scholen gecommuniceerd. Dossiervorming (uitwerking van stap 3) Om als SWV een passend arrangement te kunnen toekennen stelt de school een dossier samen. Kerndocumenten hierin zijn het aanvraagformulier en het ontwikkelingsperspectief. Overige informatie bestaat uit relevante informatie die nodig is om de aanvraag te onderbouwen. Dossiers worden naar het SWV verzonden. Dossiers worden digitale aangeleverd en verwerkt. Een aanvraag voor een arrangement bevat de volgende documenten: Aanvraagformulier Het aanvraagformulier wordt door school en ouders samen ingevuld en bevat een beschrijving van de benodigde extra ondersteuning. Het wordt ondertekend door school, ouders en leerling. Duidelijk wordt aangegeven welk arrangement men voor de leerling wil inzetten. Tevens beschrijft men wat men wil bereiken en wat men hiervoor nodig heeft van het SWV. Ook worden er schoolontwikkelingspunten opgesteld zodat de leerling na het verstrijken van het arrangement bij terugplaatsing wel adequaat ondersteund kan worden. Deze schoolontwikkelingspunten kunnen onder andere betrekking hebben op professionalisering van leraren, aanpassing van klas of gebouw, aanschaf van specifieke materialen of leermiddelen. In de tijd dat de leerling geplaatst wordt in het extra ondersteuningsarrangement is het schoolbestuur verantwoordelijk voor het realiseren van de schoolontwikkelingspunten. Ontwikkelingsperspectief Het ontwikkelingsperspectief bevat bevorderende en belemmerende factoren, de ondersteuningsbehoefte, de te bieden ondersteuning en begeleiding en het verwachte uitstroomniveau en uitstroombestemming. Didactische informatie uit het leerlingvolgsysteem. Specifieke informatie gerelateerd aan de ondersteuningsbehoefte van de leerling (bijv. medisch, psychologisch, psychiatrisch). ondersteuningsplan SWV VO pagina 82

83 Commissie Ondersteunings Toewijzing (uitwerking van stap 4) Hieronder worden de taken van de Commissie Ondersteuningstoewijzing (COT), de bezetting van de commissie en de werkwijze nader uitgewerkt. Taken Commissie Ondersteunings Toewijzing: Toekennen onderwijsarrangement extra ondersteuning licht intern Toekennen onderwijsarrangement extra ondersteuning licht extern Afgeven toelaatbaarheidsverklaring (TLV) extra ondersteuning zwaar: toelaatbaarheid tot het VSO, met aanduiding categorie 1, 2 of 3 De Commissie Ondersteunings Toewijzing bestaat uit de volgende personen: Voorzitter De voorzitter van de COT is verantwoordelijk voor de besluitvorming, ondertekent namens het SWV, en communiceert naar alle betrokkenen. Twee GZ-psychologen/orthopedagoog-generalisten (of specialisten met een vergelijkbaar opleidings-/ competentieniveau) Deze specialisten beschikken over: Specialistische expertise op casusniveau betreffende leerlingen met een mentale, psychische en/of fysieke beperking en leerlingen in een problematische leer- of opvoedingssituatie. Gedegen kennis van alle mogelijkheden van het regulier onderwijs, de tussenvoorzieningen en het voortgezet speciaal onderwijs in de regio. De specialisten hebben een onafhankelijk positie t.o.v. de scholen. Om te kunnen overleggen bij meer complexe dossiers (en wellicht ook om de benodigde expertise te bezitten en het aantal aanvragen te kunnen verwerken) zijn er tenminste twee GZpsychologen. Waar mogelijk verwerken zij zelfstandig een aanvraag voor extra ondersteuning. Dit zowel vanuit het oogpunt van efficiëntie, als ook om snel te kunnen handelen. Een van deze specialisten vervult de rol van voorzitter van de COT. Een pool van deskundigen Deze personen bezitten deskundigheid m.b.t. bepaalde problematiek. bijv. arts, specialist/ orthopedagoog VSO. De deskundige geeft een inhoudelijke afweging of aan de onderwijsbehoefte van de leerling het best tegemoet kan worden gekomen op een VSO-school. Het advies van een deskundige is verplicht voor VSO aanvragen, maar is tevens van belang voor die aanvragen, waar de COT aanvullende expertise t.a.v. de specifieke problematiek van de leerling noodzakelijk acht. De commissie wordt ondersteund door het ambtelijk secretariaat Het ambtelijk secretariaat bestaat uit: 1. Ambtelijk secretaris De ambtelijk secretaris is onafhankelijke van de scholen. Deze bereidt de dossiers voor t.b.v. de COT. ondersteuningsplan SWV VO pagina 83

84 2. Administratief medewerker Deze verzorgt administratieve taken m.b.t. brieven, termijnbewaking, doorlooptijd, archivering, monitoring. Werkwijze Commissie Ondersteunings Toewijzing De werkwijze van de COT wordt uitgewerkt in een protocol. Dit is gebaseerd op onderstaande elementen: Er worden transparante en efficiënte procedures gevolgd om tot besluitvorming te komen. Al werkenderwijs zal een efficiënte werkwijze ontwikkeld worden. De COT hanteert bij de beoordeling van de aanvragen een flexibele bezetting om efficiënt te kunnen werken. De COT beoordeelt enerzijds het doorlopen proces: heeft de school de juiste stappen gezet, zijn ouders er goed bij betrokken enz. Anderzijds is er de inhoudelijke beoordeling t.a.v. de benodigde onderwijsondersteuning en het daarbij best passende onderwijsarrangement. Een belangrijke voorwaarde om als COT vlot en efficiënt te kunnen werken is dat scholen dossiers tijdig én compleet aanleveren. Twee tot driewekelijks komt de COT bij elkaar om de dossiers te bespreken. Nadat de ambtelijk secretaris het dossier heeft ingeboekt en beoordeeld als compleet - er wordt gewerkt met een checklist - gaat de GZ-psycholoog de aanvraag inhoudelijk beoordelen. De checklist vormt hierbij de leidraad. Als de aanvraag voor extra ondersteuning duidelijk en akkoord is wordt een positief advies geformuleerd. Meer complexe aanvragen worden door 2 GZ-psychologen samen beoordeeld. Voor een VSO aanvraag, en bij andere dossiers waar nodig, beoordeelt de GZ-psycholoog welke deskundige(n) een advies wordt gevraagd. Ter voorbereiding op de vergadering van de COT wordt een lijst opgesteld van a. Bespreekaanvragen en b. Hamerstukken. Afhankelijk van de aanvragen sluiten deskundigen aan. De voorzitter van de COT bekrachtigt namens het SWV de besluiten. De doorlooptijd tussen een arrangementsaanvraag en plaatsing is maximaal zes weken met, indien noodzakelijk, een eenmalige verlenging van vier weken. De COT stelt jaarlijks voor 1 november een overzicht samen van de adviezen van de COT. Op basis van dit overzicht kan de directeur SWV de ontwikkelingen en verrichte werkzaamheden monitoren en eventuele onregelmatigheden of andere ontwikkelingen voor 1 januari doorgeven aan het bestuur van het SWV. Toekenningsbesluit extra ondersteuning In de toekenning van een arrangement worden opgenomen: Leerlinggegevens Nummer van het SWV ondersteuningsplan SWV VO pagina 84

85 Soort arrangement Geldigheid: begin- en einddatum (TLV is minimaal voor één schooljaar) Bekostigingsniveau; bij TLV de bekostigingscategorie 1, 2 of 3 Welke scholen binnen het SWV de gewenste zware ondersteuning kunnen bieden, zodat ouders/verzorgers zich daarop kunnen oriënteren. Evt. vervolgafspraken Kwaliteitsstandaard COT De COT toetst het eigen beleid jaarlijks aan de volgende eisen: In het verwijzingsproces staat het belang van de leerling op de eerste plaats. De commissie ziet toe op transparante procedures en communicatie. De commissie draagt bij aan het zoveel mogelijk terugdringen van (schriftelijke) bureaucratie. De commissie is te allen tijde aanspreekbaar op haar beleid en de wijze waarop zij omgaat met regels en afspraken. De commissie gaat zorgvuldig om met de beschikbare middelen en voorkomt onnodige besteding van die middelen. De medewerkers van de commissie zorgen ieder voor zich en gezamenlijk dat zij voldoende zijn toegerust voor het uitoefenen van hun taken. De commissie doet uitspraak op basis van volledige dossiers. ondersteuningsplan SWV VO pagina 85

86 Bijlage 7 OOGO met gemeenten SWV VO Verbinding passend onderwijs, jeugdbeleid en transitie jeugdzorg in Inleiding Onderwijs en gemeenten staan samen voor de opgave passend onderwijs en jeugdhulp 3 met elkaar te verbinden. Het doel hiervan is: een eenvoudiger en effectiever stelsel waarin kinderen en jongeren kunnen opgroeien en zich naar vermogen kunnen ontwikkelen. En wanneer hulp en ondersteuning nodig is dat deze eerder, beter en effectiever wordt aangeboden. De verbinding tussen onderwijs en gemeenten is op zich niet nieuw. Beide partijen kennen al een lange samenwerkingstraditie. De zorg- en adviesteams, het schoolmaatschappelijk werk en pilots als Jeugdzorg dichter bij onderwijs zijn hier tastbare resultaten van. Echter, passend onderwijs -verantwoordelijkheid van schoolbesturen- en transitie jeugdzorg - verantwoordelijkheid van gemeenten- gaan uit van een nieuwe benadering op ondersteuning en hulp (zie hierna bij uitgangspunten). En dit biedt beide partijen veel nieuwe kansen voor leerlingen, hun ouders en onderwijsprofessionals. Voorbeeld: afstemming van de hulp en ondersteuning op school met de hulp en ondersteuning thuis (geen eenzijdige verkokerde aanpak maar één samenhangend plan van onderwijs en jeugdhulp). Ander voorbeeld: over en weer meer uitwisseling en inzet van expertise; onderwijsexperts in het jeugdhulpdomein en jeugdhulpprofessionals in het onderwijsdomein (uiteraard binnen duidelijke kaders en heldere afspraken over ieders taak en verantwoordelijkheid). Nog een ander voorbeeld: door inzet van specialistische jeugdhulp is langdurig thuiszitten te voorkomen of is verwijzing naar (voortgezet) speciaal onderwijs te beperken. Onderwijs en gemeenten stellen een samenwerkingsagenda op om de verbinding in de praktijk gestalte te geven en vooral om kansen te benutten. Ambitie Onderwijs en gemeenten zijn mede verantwoordelijk voor de opvoeding en gaan met ouders voor de meest optimale ontwikkeling van kinderen en jongeren. Ook dient de verbinding tussen passend onderwijs en jeugdhulp bij te dragen aan oplossing of stabilisering van problemen waardoor leerlingen beter in staat zijn hun schoolloopbaan succesvol te volgen en waarmee in de klas en op school een beter leerklimaat ontstaat. Hiervoor is aansluiting nodig tussen alle vlakken van het onderwijs- en jeugddomein; van regulier en (voortgezet) speciaal onderwijs met het algemeen, preventief jeugdbeleid en met jeugdhulp. Dit inclusief (nog op te richten) tussenvoorzieningen zoals de orthopedagogische centra, time out en symbiosetrajecten. Aanpak Bij de aansluitopgave tussen het onderwijs- en jeugddomein gelden de volgende uitgangspunten: Positieve benadering en positief opvoeden zoals in het Handelingsgericht werken (HGW) de norm is; 3 Het SWV hanteert de nieuwe term jeugdhulp in plaats van jeugdzorg. ondersteuningsplan SWV VO pagina 86

87 Uitgaan en stimulering van de eigen kracht van kinderen, jongeren en gezinnen. Kijken wat kan en niet overnemen van vragen en problemen maar ondersteunen bij het zelf oplossen daarvan; Aansluiting bij de leer- en leefwereld van kind, jongere en gezin. Dit betekent onder meer dat: o de school zowel vindplaats is van (mogelijke) problemen als werkplaats van oplossingen; o hulp en ondersteuning, ook de zwaardere vormen, eerder naar school halen ( invliegen ) in plaats van doorverwijzen naar instanties buiten onderwijs; Maatwerk en vraaggericht. Bij hulp en ondersteuning niet uitgaan van standaardaanbod en ouders (en jongere) worden actief betrokken bij bepaling van de ondersteuningsvraag: wat heeft dit kind, in deze situatie, binnen deze context van school en gezin nodig? Integrale aanpak van hulp en ondersteuning volgens het principe van één kind, één gezin, één plan. Voor een effectieve verbinding verwachten gemeenten in de regio van het onderwijs dat elke school een professioneel ondersteuningsteam (voorheen ZAT) heeft en dat, wanneer nodig, vanuit deze teams zo snel mogelijk actie wordt ondernomen richting gezinnen. Alle scholen (PO en VO) in de regio kunnen beroep doen op de Basisteams Jeugd&Gezin (BJG). Dit zowel voor algemeen advies en preventieve aanpakken als voor specifieke, lichtere ondersteuning voor leerling en gezin (Figuur 1). Het BJG is ook de toegang tot zwaardere, specialistische vormen van jeugdhulp waar een toegangsbesluit voor nodig is. Iedere school heeft vaste contactpersonen binnen een BJG die door de Intern Begeleider of Zorgcoördinator te benaderen zijn. Deze contactpersonen zijn vergelijkbaar met schoolmaatschappelijk werkenden (smw), maar zullen zich op korte termijn ontwikkelen tot Brede Jeugdprofessionals die meer en andere taken aankunnen én als een soort zorgmakelaar zullen optreden wanneer zij specifieke hulpvragen niet zelf kunnen oppakken. De gemeenten richten rond de BJG s ook een flexibele schil in. Dit is laagdrempelige en tot op zekere hoogte vrij toegankelijke ondersteuning bij vragen over opvoeden en opgroeien. Hier vallen onder meer sociale competentietrainingen in groepsverband onder en trainingen opvoedingsvaardigheden voor ouders. Hoewel de BJG s voor alle gemeenten gelijk zijn, kan de uitvoering lokaal en per school verschillen. Dit is omdat lokaal de vraag naar ondersteuning kan verschillen en omdat we uitgaan van professionele ruimte en maatwerk nastreven waardoor de praktijk tot op zeker hoogte divers zal zijn. ondersteuningsplan SWV VO pagina 87

88 Afbeelding 3 Schema Basisteams Jeugd&Gezin en toegang tot hulp en ondersteuning. Ontwikkeling samenwerkingsagenda Hoewel in de praktijk onderwijs en jeugdhulp al op onderdelen verbonden zijn, is voor een volwaardige verbinding meer nodig. Voor ontwikkeling en uitvoering van de samenwerkingsagenda tussen onderwijs en gemeenten zijn daar onder meer de volgende vragen leidend bij: Welke innovaties en nieuwe aanpakken zijn nodig om onderwijs en gemeenten samen naar voren te laten bewegen en preventiever te laten werken? Hoe betrekken we de keten van voorschools tot en met het MBO hierbij? Waar zitten momenteel de hiaten in de verbinding tussen passend onderwijs en jeugdhulp? Wat is van onderwijs en gemeenten nodig om met elkaar de integrale aanpak van hulp en ondersteuning volgens het principe van één kind, één gezin, één plan in praktijk te kunnen brengen? Op welke wijze zijn schoolmaatschappelijk werkenden die in dienst zijn van het onderwijs zelf, in te bedden in de nieuwe structuur van het Basisteam Jeugd&Gezin? En tegen welke voorwaarden? Welke ontwikkeling is nodig om het speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs te verbinden met de nieuwe structuur van het Basisteam Jeugd&gezin? Of, in termen van passend onderwijs: hoe gaan gemeenten en onderwijs de extra ondersteuning, licht en zwaar, verbinden met (specialistische) jeugdhulp? Wat is daar voor nodig? ondersteuningsplan SWV VO pagina 88