VLAANDEREN IN CIJFERS STUDIEDIENST VLAAMSE REGERING

Transcriptie

1 2015 VLAANDEREN IN CIJFERS STUDIEDIENST VLAAMSE REGERING

2 De Studiedienst Vlaamse Regering (SVR) maakt deel uit van het domein Kanselarij en Bestuur van de Vlaamse overheid. De Studiedienst wil de Vlaamse overheid en zijn diensten ondersteunen bij het voeren van een geïnformeerd beleid. Hiertoe verricht hij op wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke wijze onderzoek over demografische, sociaalmaatschappelijke en macro-economische ontwikkelingen, vertrekkende vanuit een beleidsrelevante vraagstelling. Hij ontwikkelt bovendien instrumenten die helpen om de toekomst te verkennen op demografisch en macro-economisch vlak. De Studiedienst verkent ook de externe omgeving waarin de Vlaamse overheid wil optreden. Tevens volgt hij de resultaten en effecten van het gevoerde beleid op aan de hand van indicatoren. De Studiedienst is verder de draaischijf voor vraag en aanbod van openbare statistieken over Vlaanderen. De Studiedienst heeft ten slotte een ondersteunende rol ten aanzien van andere beleidsdiensten die vragen hebben over statistiek, monitoring, survey, beleidsevaluatie en toekomstverkenningen als techniek en bij praktische vraagstukken. Studiedienst Vlaamse Regering Boudewijnlaan 30 bus 23, 1000 Brussel Tel Fax

3 Vlaanderen in Cijfers geeft aan de hand van enkele kencijfers en ratio's een beeld van Vlaanderen. Naast socio-economische onderwerpen komen thema s zoals mobiliteit, milieu en energie aan bod die maatschappelijk relevant zijn en aansluiten bij de prioriteiten van de Vlaamse Regering. Tevens worden een aantal Vlaamse gegevens in een Belgische en Europese context aangeboden. Vlaanderen in Cijfers is te raadplegen via de webstek van de Studiedienst Vlaamse Regering ( in de rubriek Publicaties. U kunt daar eveneens andere publicaties van de Studiedienst Vlaamse Regering downloaden. De datasets en bijhorende definities uit deze brochure alsmede van andere cijferreeksen zijn op deze webstek terug te vinden via de rubriek Cijfers. De statistieken in Vlaanderen in Cijfers hebben betrekking op het Vlaamse Gewest, behalve daar waar met een * aangegeven staat dat het over de Vlaamse Gemeenschap gaat. Het Vlaamse Gewest is bevoegd voor zogenaamde plaatsgebonden aangelegenheden (bijvoorbeeld economie). Zaken die direct te maken hebben met de inwoners, de zogenaamde persoonsgebonden aangelegenheden (bijvoorbeeld cultuur), vallen onder de bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap.

4 4 BEVOLKING BEVOLKING, 1 JANUARI (bron: ADS) EENHEID totaal x mannen x vrouwen x Belgen x vreemdelingen (niet-belgen) x BEVOLKINGSDICHTHEID, 1 JANUARI (bron: ADS) EENHEID inw/km ONTWIKKELING VAN DE BEVOLKING (bron: ADS) EENHEID natuurlijke aangroei per inw 0,7 1,2 0,9 migratiesaldo per inw 1,4 3,7 3,6 totale aangroei per inw 2,1 4,9 4,5 STRUCTUUR VAN DE BEVOLKING, 1 JANUARI (bron: ADS) EENHEID jongeren (0-17 jaar) % 20,6 19,5 19,5 actieve leeftijd (18-64 jaar) % 62,7 61,7 61,5 ouderen (65+ jaar) % 16,7 18,8 19,1 PRIVATE HUISHOUDENS, 1 JANUARI (bron: ADS, SVR-huishoudenskubussen) EENHEID totaal private huishoudens x personen per privaat huishouden aantal 2,45 2,35 2,34 éénpersoonshuishoudens % 27,4 30,7 30,8 HUWELIJKEN EN ECHTSCHEIDINGEN (bron: ADS) EENHEID huwelijken x ,0 25,5 22,6 echtscheidingen x ,4 12,3 11,6 PERSONEN BETROKKEN BIJ SAMENLEVINGS- CONTRACTEN (WETTELIJKE SAMENWONING) (bron: ADS) EENHEID nieuwe contracten x personen 3,8 45,9 46,3 stopzetting contracten x personen 0,2 20,6 21,2

5 5 RUIMTE EN WONEN RUIMTEGEBRUIK (bron: ADS) EENHEID totale oppervlakte km bebouwde oppervlakte km onbebouwde oppervlakte km WOONDICHTHEID (bron: ADS) EENHEID woningen/km 2 202,2 225,1 227,0 VERKOOP VASTGOED (bron: ADS) EENHEID woonhuizen aantal appartementen, flats, studio's aantal percelen bouwgrond aantal GEMIDDELDE VERKOOPSPRIJZEN VASTGOED (bron: ADS) EENHEID woonhuizen euro appartementen, flats, studio's euro bouwgrond m 2 euro 55,1 169,1 179,0 BOUWVERGUNNINGEN NIEUWBOUWWONINGEN (bron: ADS) EENHEID woonhuizen aantal appartementen aantal VERLEENDE VERGUNNINGEN VOOR RENOVATIE VAN WOONGEBOUWEN (bron: ADS) EENHEID aantal

6 6 GEZONDHEID ARTSEN (bron: WVG, Agentschap Zorg en Gezondheid) EENHEID huisartsen per inw 1,2 1,2 1,2 geneesheer-specialisten per inw 1,5 1,9 1,9 ZIEKENHUIZEN (bron: WVG, Agentschap Zorg en Gezondheid) EENHEID algemene ziekenhuisbedden per inw 5,3 4,8 4,8 psychiatrische ziekenhuisbedden per inw 1,8 1,6 1,6 LEVENSVERWACHTING BIJ DE GEBOORTE (bron: WVG, Agentschap Zorg en Gezondheid) EENHEID mannen aantal jaren 75,7 78,9 78,9 vrouwen aantal jaren 81,5 83,7 83,6 STERFTE (bron: WVG, Agentschap Zorg en Gezondheid, Statistiek doodsoorzaken) EENHEID kanker (65-74 jaar) - mannen per inw vrouwen per inw hart- en vaatziekten (65-74 jaar) - mannen per inw vrouwen per inw ONGEVALLENSTERFTE (bron: WVG, Agentschap Zorg en Gezondheid) EENHEID mannen per inw 46,8 34,3 36,2 vrouwen per inw 23,6 18,7 18,8 ZELFDODING (bron: WVG, Agentschap Zorg en Gezondheid) EENHEID mannen per inw 26,8 23,6 23,5 vrouwen per inw 10,0 9,5 8,3 ZUIGELINGENSTERFTE (bron: WVG, Agentschap Zorg en Gezondheid) EENHEID per geboortes 4,7 3,8 3,6

7 7 WELZIJN PLAATSEN IN DE KINDEROPVANG, 1 JANUARI (bron: Kind en Gezin) EENHEID per kinderen onder de 3 jaar AMBULANTE EN (SEMI)-RESIDENTIËLE OPVANG- PLAATSEN BINNEN DE BIJZONDERE JEUGDBIJSTAND * EN **, 31 DECEMBER (bron: WVG, Agentschap Jongerenwelzijn) EENHEID per jarigen 4,4 5,7 13,8 AMBULANTE EN (SEMI)-RESIDENTIËLE OPVANG- PLAATSEN VOOR GEHANDICAPTEN, 31 DECEMBER (bron: Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap) EENHEID per totale bevolking 4,4 5,9 5,8 GEREALISEERDE PLAATSEN IN WOONZORGCENTRA (VROEGERE RUSTHUIZEN) EN ASSISTENTIE- WONINGEN (VROEGERE SERVICEFLATS), 1 JANUARI (bron: WVG, Agentschap Zorg en Gezondheid) EENHEID * Vlaamse Gemeenschap. / ** Grote wijziging in 2014 omwille van de invoering integrale Jeugdhulp. ARMOEDE per plussers 6,8 7,1 7,2 PERSONEN MET HUISHOUDINKOMEN ONDER DE NATIONALE ARMOEDERISICODREMPEL (bron: ADS EU-SILC) EENHEID % in totale bevolking 10,8 11,0 10,8 PERSONEN IN ERNSTIGE MATERIËLE DEPRIVATIE (HUISHOUDEN MIST BEPAALD AANTAL ITEMS OMWILLE VAN FINANCIËLE REDENEN) (bron: ADS EU-SILC) EENHEID % in totale bevolking 2,2 3,4 2,7 PERSONEN IN HUISHOUDEN MET ZEER LAGE WERKINTENSITEIT (bron: ADS EU-SILC) EENHEID % in bevolking tot 60 jaar 10,4 8,8 8,9 PERSONEN IN HUISHOUDEN DAT (ZEER) MOEILIJK RONDKOMT (bron: ADS EU-SILC) EENHEID aandeel in totale bevolking % 13,1 15,5 13,5 AANDEEL GEBOORTEN IN KANSARME GEZINNEN IN JAAR X EN 2 VOORGAANDE JAREN (bron: Kind en Gezin) EENHEID % 6,0 10,5 11,2 INKOMENSONGELIJKHEID (bron: ADS EU-SILC) EENHEID inkomensquintielverhouding (aandeel inkomen hoogste quintiel/inkomen laagste quintiel) ratio 3,6 3,6 3,4

8 8 ONDERWIJS LEERLINGEN EN STUDENTEN *, 1 FEBRUARI (bron: O&V) EENHEID kleuteronderwijs aantal lager onderwijs aantal secundair onderwijs ***** aantal hogescholenonderwijs ** aantal universitair onderwijs ** aantal PERSONEEL IN HET ONDERWIJS *, JANUARI *** (bron: O&V, VLIR) EENHEID basisonderwijs budgettaire VTE secundair onderwijs ***** budgettaire VTE hogescholenonderwijs ***** budgettaire VTE universitair onderwijs ***** VTE VROEGTIJDIGE SCHOOLVERLATERS JAAR (bron: ADS EAK) EENHEID mannen % 13,9 9,2 8,3 vrouwen % 9,2 5,6 5,7 totaal % 11,6 7,5 7,0 SCHOLINGSGRAAD JAAR (bron: ADS EAK) EENHEID maximaal lager secundair onderwijs % 40,4 24,6 23,9 hoger secundair onderwijs % 33,0 39,4 38,9 hogescholenonderwijs ****** % 15,3 17,5 20,1 universitair onderwijs ****** % 11,2 18,4 17,1 DEELNAME PERMANENTE VORMING BEVOLKING JAAR **** (bron: ADS EAK, Eurostat) EENHEID mannen % 7,5 6,9 7,1 vrouwen % 6,3 7,3 8,0 totaal % 6,9 7,1 7,5 * Vlaamse Gemeenschap. / ** Alleen BAMA en andere basisopleidingen. Vanaf 2009 worden alle inschrijvingen meegeteld. Een student kan meerdere keren ingeschreven zijn. / *** Op 1 februari voor universitair onderwijs. In hebben de hogescholen hun academische bachelor- en masteropleidingen overgedragen aan de universiteiten, met uitzondering van de kunstopleidingen en de academische opleidingen van de Hogere Zeevaartschool. / **** Vanaf 2006 nieuwe definitie. Waar dit voorheen niet het geval was, worden vanaf dan de studenten in vakantie uitgesloten. / ***** Vanaf wordt de vierde graad verpleegkunde niet meer tot het secundair onderwijs gerekend, maar tot het hoger beroepsonderwijs. / ****** Hogescholenonderwijs: ISCED 97: 5B; universitair onderwijs: ISCED 97: 5A + 6.

9 9 ARBEIDSMARKT WERKENDEN JAAR (bron: ADS EAK, bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE) EENHEID mannen aantal vrouwen aantal totaal aantal WERKZAAMHEIDSGRAAD JAAR (bron: ADS EAK, bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE) EENHEID mannen % 79,0 76,8 76,2 vrouwen % 58,5 66,9 67,6 totaal % 68,9 71,9 71,9 NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN (bron: VDAB) EENHEID mannen aantal vrouwen aantal totaal aantal WERKLOOSHEIDSGRAAD JAAR (bron: VDAB) EENHEID mannen % 4,7 7,5 7,9 vrouwen % 8,8 7,5 7,9 totaal % 6,4 7,5 7,9 LOONTREKKENDE WERKGELEGENHEID, 31 DECEMBER * (bron: RSZ) EENHEID mannen aantal vrouwen aantal totaal aantal ZELFSTANDIGEN EN HELPERS IN HOOFDBEROEP, 31 DECEMBER (bron: RSVZ) EENHEID mannen aantal vrouwen aantal totaal aantal ONTVANGEN VACATURES IN NORMAAL ECONO- MISCH CIRCUIT (ZONDER UITZENDOPDRACHTEN) RECHTSTREEKS AAN VDAB GEMELD (bron: VDAB) EENHEID aantal * Voor 2000 op 30 juni.

10 10 ECONOMIE REËLE ECONOMISCHE GROEI (bron: HERMREG, juni 2014) EENHEID % 3,8 0,3 1,5 BBP TEGEN MARKTPRIJZEN, IN LOPENDE PRIJZEN (ESR 2010) (bron: INR) EENHEID miljoen euro BBP PER CAPITA, IN LOPENDE PRIJZEN (ESR 2010) (bron: INR) EENHEID euro ARBEIDSPRODUCTIVITEIT (ESR 2010) (bron: INR) EENHEID euro JOBRATIO JAAR (ESR 2010) (bron: INR, ADS) EENHEID % 62,9 63,6 63,3 BESCHIKBAAR INKOMEN PER CAPITA (ESR 2010) (bron: INR) EENHEID euro BRUTO TOEGEVOEGDE WAARDE TEGEN BASISPRIJZEN (bron: INR) EENHEID primaire sector miljoen euro 1.788, , ,9 secundaire sector miljoen euro , , ,9 tertiaire sector miljoen euro , , ,1 quartaire sector miljoen euro , , ,4 totaal miljoen euro , , ,3 TOTALE INVESTERINGEN (ESR 2010) (bron: INR) EENHEID miljoen euro BUITENLANDSE HANDEL * (bron: INR) EENHEID uitvoer miljoen euro , , ,6 invoer miljoen euro , , ,8 BEDRIJVEN (bron: ADS) EENHEID ondernemingen ** aantal faillissementen aantal EENHEID ontbindingen aantal oprichtingen aantal * Communautair concept / ** Op 1 januari.

11 11 ICT INTERNET HUISHOUDENS (bron: ADS) EENHEID vaste breedbandaansluiting % mobiele breedbandaansluiting % internetgebruik bevolking jaar (gebruik laatste 3 maand) EENHEID totaal gebruik % e-commerce % INTERNETAANSLUITINGEN BEDRIJVEN (> 10 WERKNEMERS, T.E.M NACE REV. 1.1, 2010 NACE REV. 2) (bron: ADS) EENHEID vaste breedbandaansluiting % mobiele breedbandaansluiting * % website % elektronische verkopen 1% totale omzet % * Voor 2005 werd het cijfer van 2010 genomen. O&O EN INNOVATIE BRUTO BINNENLANDSE UITGAVEN VOOR O&O (GERD * ) (bron: EWI, ECOOM) EENHEID miljoen euro O&O-INTENSITEIT ** (bron: EWI, ECOOM) EENHEID BERD/bbp % 1,71 1,64 1,62 non-berd *** /bbp % 0,52 0,76 0,80 GERD/bbp (totaal) % 2,23 2,40 2,42 O&O-PERSONEEL (bron: Eurostat) EENHEID aantal * Inspanningen van de bedrijven (BERD), de overheden (GOVERD), het hoger onderwijs (HERD) en de instellingen zonder winstoogmerk (PNP). / ** Enkel cijfers volgens de gewestbenadering welke ook internationaal gerapporteerd wordt. / *** Non-BERD = GOVERD + HERD + PNP.

12 12 CULTUUR EN SPORT ALGEMENE (MEERMAALSE) CULTUURPARTICIPATIE * EN ** (bron: SCV-survey) EENHEID % 38,7 36,5 36,2 SPECIFIEKE (MEERMAALSE) CULTUURPARTICIPATIE * EN ** (bron: SCV-survey) EENHEID muziekconcert/festival % 29,7 32,7 30,1 opera % 3,5 7,0 7,0 ballet- of dansvoorstelling % 4,3 14,2 14,3 theater- of toneelvoorstelling % 25,4 34,4 35,2 musea % 25,5 49,1 47,9 BIOSCOOPBEZOEK * EN ** (bron: SCV-survey) EENHEID % 45,5 51,6 54,7 PARTICIPATIE AAN HET VERENIGINGSLEVEN * (bron: SCV-survey) EENHEID % 53,0 50,3 50,5 CULTUUREVENEMENTEN (Cultuurnet, UiTdatabank) EENHEID aantal per inwoners - 16,3 14,7 BIBLIOTHEKEN (bron: CJSM) EENHEID leners % van de bevolking 27,9 23,4 22,9 ontleningen aantal per inwoner 8,8 8,2 8,0 SPORTPARTICIPATIE * (bron: SCV-survey) EENHEID * Vlaamse Gemeenschap. / ** Nieuwe vraagstelling in 2011, deels éénmalige deelname meegeteld. % 59,8 55,5 54,6 TOERISME OVERNACHTINGEN (bron: ADS, bewerking Toerisme Vlaanderen) EENHEID Belgische toeristen x , , ,5 buitenlandse toeristen x , , ,3 VAKANTIEPARTICIPATIE (bron: WES, Onderzoek & Ontwikkeling) EENHEID korte vakantieparticipatie (verblijf van minstens 1 en hoogstens 3 nachten) % 41,7 37,5 40,5 lange vakantieparticipatie (verblijf van minstens 4 nachten) % 68,7 63,2 64,8 totale vakantieparticipatie % 78,1 74,2 76,3

13 13 MILIEU EN ENERGIE AFVALWATERZUIVERING (bron: VMM MIRA) EENHEID zuiveringsgraad % 52,0 78,7 80,0 POTENTIEEL VERZURENDE EMISSIES (bron: VMM MIRA) EENHEID Zeq BROEIKASGASEMISSIES (bron: LNE, ADS) EENHEID ton/inw 14,8 12,2 12,1 BOSGEZONDHEID (bron: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek) EENHEID aandeel matig tot zwaar beschadigde of dode bomen % 25,2 20,8 21,1 BIOLOGISCHE LANDBOUW (bron: Departement Landbouw en Visserij) EENHEID areaal ha aandeel in totale landbouwoppervlakte % 0,5 0,8 0,8 BODEMVERONTREINIGING (bron: OVAM) EENHEID onderzochte gronden x ,2 34,2 35,3 beschrijvend bodemonderzoek nodig x ,1 12,5 12,8 sanering nodig x ,9 5,5 5,7 OPGEHAALD HUISHOUDELIJK AFVAL (bron: OVAM) EENHEID niet-selectief kg/capita 191,2 149,4 147,7 selectief kg/capita 368,3 363,5 354,9 totaal kg/capita 559,6 513,0 502,6 ENERGIE-INTENSITEIT VAN DE ECONOMIE (bron: VITO, SVR) EENHEID kgoe/1.000 euro bbp AANDEEL GROENE STROOM IN BRUTO ELEKTRICITEITSVERBRUIK (bron: VREG, VITO) EENHEID % 0,3 10,2 10,5 TOTALE AANDEEL HERNIEUWBARE ENERGIE IN HET FINALE ENERGIEVERBRUIK (bron: VITO) EENHEID % 1,9 5,6 5,9

14 14 MOBILITEIT WAGENPARK (bron: ADS) EENHEID personenwagens x , , ,4 andere x ,1 901,6 911,8 VERKEERSONGEVALLEN MET GEWONDEN (bron: ADS) EENHEID aantal VERKEERSSLACHTOFFERS (bron: ADS) EENHEID licht gewonden aantal ernstig gewonden aantal doden en dodelijk gewonden aantal PERSONENVERVOER (bron: FOD MV, bewerking SVR, VHC, VVM De Lijn, NMBS, luchthavenautoriteiten) EENHEID personenwagens personenkm x 1 miljard 59,40 67,30 66,79 spoorvervoer personenkm x 1 miljard 4,39 6,47 6,51 luchthavens EENHEID Zaventem x Deurne x Oostende x Vlaamse zeehavens x ,4 846,7 822,2 openbaar busvervoer reizigersrit x 1 miljoen 240,4 539,5 532,2 GOEDERENVERVOER (bron: FOD MV, VHC, PBV, NMBS, luchthavenautoriteiten) EENHEID vrachtwagens tonkm x 1 miljard 27,96 36,82 37,61 spoorvervoer tonkm x 1 miljard 3,62 3,81 3,67 luchthavens EENHEID Zaventem x ton Deurne x ton Oostende x ton Vlaamse zeehavens x 1 miljoen ton 194,4 261,6 268,9 binnenvaart tonkm x 1 miljard 4,06 3,98 3,89

15 15 INTERNATIONAAL VLAANDEREN BELGIË EU28 BEVOLKING, 1 JANUARI * (bron: ADS, Eurostat) EENHEID x 1 miljoen 6,4 11,2 506,8 PERSONEN MET HUISHOUDINKOMEN ONDER DE ARMOEDERISICODREMPEL (bron: ADS, Eurostat) EENHEID % 10,8 15,1 16,6 DIPLOMA HOGER ONDERWIJS JAAR (bron: ADS, Eurostat) EENHEID % 44,8 43,8 37,9 DEELNAME PERMANENTE VORMING BEVOLKING JAAR (bron: ADS, Eurostat) EENHEID % 7,5 7,1 10,7 WERKZAAMHEIDSGRAAD JAAR (bron: ADS, Eurostat) EENHEID % 71,9 67,3 69,2 BBP PER CAPITA IN EURO KOOPKRACHT- PARITEITEN (ESR95) (bron: Eurostat, NBB, bewerking SVR) EENHEID euro KKP ARBEIDSPRODUCTIVITEIT (ESR95) (bron: Eurostat, NBB, bewerking SVR) EENHEID euro KKP INTERNETAANSLUITINGEN HUISHOUDENS (bron: ADS, Eurostat) EENHEID vaste breedbandaansluitingen % mobiele breedbandaansluitingen % BRUTO BINNENLANDSE UITGAVEN VOOR O&O (GERD)/BBP * (bron: EWI, ECOOM, Eurostat) EENHEID % 2,42 2,24 1,97 BROEIKASGASEMISSIES (bron: LNE, Eurostat) EENHEID = ENERGIE-INTENSITEIT (bron: VITO, SVR, Eurostat) EENHEID kgoe/1.000 euro bbp VERKEERSDODEN (bron: EC DG MOVE, ADS, FOD MV, bewerking SVR) EENHEID per 10 miljard personenkm** VOLUME PERSONENVERVOER T.O.V. HET BBP (bron: FOD MV, NMBS, Eurostat, bewerking SVR) EENHEID * Raming EU28. / ** Afgelegd met personenwagens en moto's. index 2000 = ,4 97,6 94,1

16 16 Websites voor meer informatie BEVOLKING FOD Economie - Algemene Directie Statistiek (ADS) bevolking/ RUIMTE EN WONEN Register van onbebouwde percelen index.html Steunpunt Wonen Eurostat, huisvestingsstatistieken GEZONDHEID Vlaams Agentschap Zorg en gezondheid Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid - afdeling Epidemiologie WELZIJN Kind en Gezin Vlaams Agentschap Personen met een Handicap Steunpunt Algemeen Welzijnswerk ARMOEDE Algemene Directie Statistiek, Statistics on Income and Living Conditions (EU-SILC) ONDERWIJS Vlaams Departement Onderwijs & Vorming Vlaamse Interuniversitaire Raad Algemene Directie Statistiek, Enquête naar de Arbeidskrachten arbeid_leven/werk/ ARBEIDSMARKT Vlaamse overheid, Werk en Sociale Economie (WSE) Steunpunt Werk en Sociale Economie (Steunpunt WSE) Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) ECONOMIE Belgostat Online: nationale sociaal- economische databank Instituut voor Nationale Rekeningen (INR) Federaal Planbureau ICT SCV- survey Studiedienst van de Vlaamse Regering: www4.vlaanderen.be/dar/svr/enquetes/pages/ Enquetes.aspx FOD Economie - Algemene Directie Statistiek (ADS) Eurostat ICT

17 17 O&O EN INNOVATIE Expertisecentrum Onderzoek en Ontwikkelingsmonitoring van de Vlaamse Gemeenschap (ECOOM) Speurgids Ondernemen & Innoveren Vlaamse overheid, departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) CULTUUR EN SPORT Bibliotheekstatistieken Steunpunt Cultuur Steunpunt Sport MOBILITEIT Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) Europese Commissie, themasite Transport Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer INTERNATIONAAL Eurostat TOERISME Toerisme Vlaanderen, Onderzoek en Cijfers United Nations World Tourism Organisation (UNWTO) WES Onderzoek & Advies MILIEU EN ENERGIE Het energie- en milieu-informatiesysteem van het Vlaamse Gewest (EMIS) Milieurapport Vlaanderen (MIRA) Natuurindicatoren (INBO/NARA) Departement Landbouw en Visserij

18 Afkortingen ADS BAMA bbp BERD EAK EC DG MOVE ECOOM EU Eurostat EWI FOD MV GERD GOVERD HERD HERMREG INR kgoe KKP LNE MIRA NACE NBB NMBS OIVO O&O O&V OVAM PBV PNP RSVZ RSZ SCV SERV SILC SVR TOA VDAB VHC VITO VLIR VMM VREG VTE VVM WES WSE WVG Zeq Algemene Directie Statistiek Bachelor Master bruto binnenlands product Business Expenditure on Research & Development Enquête naar de Arbeidskrachten European Commission, Directorate-General for Mobility and Transport Expertisecentrum O&O Monitoring Europese Unie Statistisch bureau van de Europese Unie Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer Gross Expenditure on Research & Development Government Expenditures on Research & Development Higher Education Expenditures on Research & Development Harmonised Econometric Research for Modeling Regions Instituut voor de Nationale Rekeningen kilogram olie equivalent koopkrachtpariteiten Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Milieurapport Vlaanderen Statistische Nomenclatuur economische activiteiten in de Europese Gemeenschappen Nationale Bank van België Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties Onderzoek & Ontwikkeling Departement Onderwijs en Vorming Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij Promotie Binnenvaart Vlaanderen Not for profit Organisations Expenditures on Research & Development Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen Rijksdienst voor Sociale Zekerheid Sociaal-Culturele Verschuivingen survey Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Statistics on Income and Living Conditions Studiedienst Vlaamse Regering Technologie Organisatie inzet van Arbeid Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding Vlaamse Havencommissie Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek Vlaamse Interuniversitaire Raad Vlaamse Milieumaatschappij Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Voltijdse equivalenten Vlaamse Vervoermaatschappij West-Vlaams Economisch Studiebureau Werk en Sociale Economie Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Zuurequivalent

19 COLOFON Samenstelling Studiedienst Vlaamse Regering Myriam Vanweddingen Medewerkers Veerle Beyst Luk Bral Pieter De Maesschalck Dirk Festraets Michaël Goethals Dirk Moons Marie-Anne Moreas Jo Noppe Guy Pauwels Edwin Pelfrene Greta Sienap Dirk Smets Myriam Vanweddingen Thierry Vergeynst Verantwoordelijke uitgever Josée Lemaître Administrateur-generaal Boudewijnlaan 30 bus 23, 1000 Brussel Opmaak Prepress Drukkerij Bosmans Druk Drukkerij Bosmans Depotnummer D/2015/3241/147 Bestellingen

20 20 STUDIEDIENST VLAAMSE REGERING Boudewijnlaan 30 bus 23, 1000 Brussel