4 oktober Studiedienst van de Vlaamse Regering

Transcriptie

1 4 oktober 2012

2 Ruim 700 indicatoren voor opvolging doorbraken Vlaanderen in Actie en Vlaams regeerakkoord 200 medewerkers binnen en buiten de Vlaamse overheid Wat meten we? Welke ontwikkelingen in externe omgeving zijn belangrijk voor het Vlaamse beleid? Zijn effecten die Vlaamse overheid nastreeft al zichtbaar? 2

3 Evolueert Vlaanderen in een duurzame richting? Hoe zit het met de leefsituatie de Vlaming? 3

4 Duurzaamheid: uit 3 dimensies Economisch Ecologisch Sociaal Methode: naar Schlossberg & Zimmerman (Oregon, 2003) Per dimensie een index op basis een beperkte set indicatoren Elke indicator zelfde gewicht Evolutie sinds 2000 (2000=100) 4

5 bbp Rekening houdende met pendel naar Brussel, realiseert Vlaanderen een toegevoegde waarde ( euro t.o.v gemiddeld in Europa) die vergelijkbaar is met de meest welvarende Europese regio s (figuur 1.28). Arbeidsproductiviteit Het hoge bbp per inwoner is te danken aan een hoge arbeidsproductiviteit. Enkel Luxemburg en Ierland scoren als landen hoger (figuur 1.29). Beschikbaar inkomen Na Oostenrijk en Duitsland beschikken de Vlamingen over het hoogste beschikbare inkomen per inwoner (figuur 3.248). De jongste jaren is dit nog sneller toegenomen dan in de andere gewesten (figuur 3.249). 5

6 Luchtkwaliteit De voorbije 20 jaar zijn de verzurende emissies met 62% gedaald (figuur 4.103). De vooropgezette doelstelling voor 2010 werd hiermee zo goed als gehaald. Tegen 2015 wordt verdere afname vooropgesteld. De voorbije jaren verbeterde de luchtkwaliteit (figuur 4.105). De index is sterk onderhevig aan de weersomstandigheden en het effect op fijn stof. Klimaat Er is sinds 2004 een dalende trend in de emissie broeikasgassen (figuur 4.106). De heropleving de economie en de strenge winter in 2010 zorgen voor een (tijdelijke) stijging. Niettegenstaande een verdere toename het aantal personenkilometers, daalden de emissies het personenvervoer. Dit wijst op een toegenomen eco-efficiëntie (figuur 5.47). Voor het goederenvervoer is er een relatieve ontkoppeling: de milieudruk stijgt minder snel dan de activiteiten (figuur 5.48). 6

7 Energie Sinds 2003 is er op 2010 na - een ontkoppeling tussen het energiegebruik en de economische groei. De energie-intensiteit ligt in % lager dan in 1990 (figuur 4.129). Het energiegebruik daalt sinds 2005 licht. In 2009 (forse daling) en 2010 (forse stijging) deden zich grote schommelingen voor. In 2011 ligt het energiegebruik op het niveau 2003 (figuur 4.129). De productie groene stroom neemt fors toe en is ondertussen goed voor 7,5% het elektriciteitsverbruik (figuur en 4.134). Het aandeel hernieuwbare energiebronnen verdrievoudigde sinds In 2011 haalt Vlaanderen een aandeel 3,8%. Tegen 2020 moeten hernieuwbare energiebronnen instaan voor 13% het Belgische energiegebruik. (figuur 4.134). 7

8 Afval De doelstellingen voor de totale hoeveelheid huishoudelijk afval op Vlaams niveau (niet hoger dan in 2000) wordt reeds enkele jaren gehaald (figuur 4.114). Iets meer dan de helft de gemeenten realiseert de Vlaamse doelstelling voor selectief afval (75%) en 2 op de 3 gemeenten halen de doelstelling inzake restafval (150 kg per inwoner) (figuur ). Op het vlak selectieve inzameling en reductie restafval behoort Vlaanderen tot de beste Europa. 8

9 Inkomensongelijkheid Vlaanderen scoort Europees goed op de armoede-indicatoren (figuur 3.254). Ook de inkomensongelijkheid blijft beperkt (figuur 3.260). De Europees gunstige positie neemt niet weg dat het armoederisico voor sommige groepen zoals gezinnen met lage werkintensiteit, eenoudergezinnen, ouderen en alleenstaanden bijzondere aandacht vraagt (figuur 3.252, 3.253, 3.273). Levensverwachting De levensverwachting - zowel bij geboorte als op 65 jaar - blijft toenemen. Vrouwen leven langer dan mannen, maar met meer jaren in minder goede gezondheid. (figuur 1.58). Het aantal verloren potentiële levensjaren (sterven voor 75 ste verjaardag) daalt over de ganse lijn (behalve door longkanker bij vrouwen). De indicator ligt wel 1,5 maal hoger bij mannen. (figuur 3.186). 9

10 Verkeersdoden Op 10 jaar tijd is het aantal dodelijke verkeersongevallen gehalveerd (figuur 5.37). Tegen 2020 mogen er nog maximaal 200 verkeersdoden zijn (420 in 2010). Europees vergeleken haalt Vlaanderen een middenpositie (figuur ). Vroegtijdige schoolverlaters Met 9,1% vroegtijdige schoolverlaters (18-24 jarigen met maximum kwalificatie lager secundair) haalt Vlaanderen nu reeds de Europa 2020-doelstelling 10% (figuur 2.30). Van de buurlanden doet enkel Nederland het beter. De goede score is te danken aan de vrouwen (7%) die het beter doen dan de mannen (12,1%). 10

11 * Economische index Milieu-index Sociale index Duurzaamheidsindex Economische index: stijging met 20%, herstel na krimp in 2009 Milieu-index: stagnatie Sociale index: sterke stijging (+25%) Geïntegreerde duurzaamheidsindex: positieve evolutie (+14%) ondanks de crisis verdere stijging 11

12 Index op basis indicatoren die betrekking hebben op diverse domeinen de leefsituatie de Vlamingen: Wonen Gezondheid Vrije tijd en ontspanning Sociale participatie Veiligheid Mobiliteit Methode: ontwikkeld op basis leefsituatie-index het Sociaalcultureel Planbureau in Nederland: voor elke indicator wordt nagegaan in hoeverre deze al dan niet bijdraagt tot de leefsituatie. Hoe hoger de samenhang, hoe zwaarder het gewicht. 12

13 Tevredenheid levenssituatie 86% de Vlamingen is in 2011 tevreden tot zeer tevreden met zijn levenssituatie (bron: EB). Hoogste scores voor de woning en de buurt waar men woont, de sociale contacten met familie en vrienden. Laagste scores voor de beschikbare tijd en het inkomen (figuur 1.1). Zorgen In de lente 2011 maken Vlamingen zich in vergelijking met de vorige jaren minder zorgen over hun veiligheid en werksituatie (figuur 1.3 en 1.4). Vlamingen liggen wel wakker de economische situatie en ervaren de prijsstijgingen als een de belangrijkste problemen die hen ook persoonlijk raken (figuur 1.5). 13

14 Woontevredenheid: Van verschillende levensaspecten scoort de tevredenheid met de woning reeds jaren het hoogste (figuur 1.1, figuur 4.62). Woonzekerheid: In 2010 telt Vlaanderen 77% eigenaars en 6% sociale huurders (figuur 3.267). Betaalbaarheid: Woonquote (woonuitgaven ten opzichte huishoudinkomen):» 12% gemiddeld voor eigenaars, 27% voor huurders (figuur 4.28).» 8% de eigenaars en 40% de huurders hebben een woonquote hoger dan 30% (figuur 4.70). Rekeningen nutsvoorzieningen:» Aantal klanten sociale leveranciers neemt de jongste jaren toe (figuur 4.136). 14

15 Kwaliteit de woning: Volgens de jongste woonschouwing (2005) vertoont 84% de woningen geen uitwendige problemen (figuur 4.36 ). Het comfort de woningen is de jongste decennia steeds toegenomen (figuur 4.37). 15

16 Tevredenheid 84% de Vlamingen is in 2011 tevreden over de gezondheidsvoorzieningen (figuur 1.27). In vergelijking met andere Europese landen ervaren Vlamingen de gezondheidszorg veel minder als een probleem (figuur 1.5). Lichaamsbeweging: De helft de bevolking zegt op jaarbasis wel eens te sporten. De jongste jaren is er een lichte terugval, vooral bij de vrouwen (figuur 3.66). 40% besteedt minstens 20 minuten per week aan intensieve lichamelijke inspanningen (figuur en 3.177). 44% de volwassen Vlamingen is te zwaar (figuur 3.179). 16

17 Tevredenheid De tevredenheid over de vrije tijd ligt duidelijk hoger dan deze over de beschikbare tijd of de tijd om te doen wat gedaan moet worden (figuur 1.1). 82,5% is tevreden over de culturele (+5%) en 75% over de sportvoorzieningen (+8%). Cultuurparticipatie Jaarlijks neemt meer dan drie kwart de bevolking deel aan minstens 1 culturele activiteit. Dit is 6 procentpunten lager dan in 2000 (figuur 3.1). Formele participatie In 2011 is 46% de volwassenen actief lid een vereniging. Een daling 6 ppt t.o.v (figuur 3.3). 17

18 Sociale contacten Hoge tevredenheid over de sociale contacten zowel met buren, familie als vrienden (figuur 1.1). 72% de Vlamingen beweert minstens wekelijks contact te hebben met familie en vrienden. Een Europees zeer hoge score. Meer dan 60% heeft veel contacten met de directe buren, 45% met andere buurtbewoners (figuur 1.9). Jongeren hebben minder contact maar voelen zich daarom niet minder betrokken bij hun buurt. Actieve inzet 12% de bevolking in eigen buurt of wijk, een kwart participeert aan buurtactiviteiten (figuur 1.11). 18

19 Onveiligheidsgevoel 80% voelt zich nooit of zelden onveilig, voor 20% is dit niet het geval (figuur 1.16). In 2011 geeft circa de helft de bevolking aan zich wel eens zorgen te maken over zijn veiligheid. Dit is minder dan de voorbije jaren (figuur 1.3). 19

20 Tevredenheid Bijna 2 op de 3 Vlamingen is tevreden over het openbaar vervoer, 40% over de staat de fietspaden. In beide gevallen een forse stijging de tevredenheid (figuur 1.27). Op buurtniveau zijn stedelingen meer tevreden over voorzieningen voor het openbaar vervoer, maar minder over de aanwezigheid parkeerplaatsen en fietspaden, en de veiligheid de fietspaden en de schoolomgevingen (figuur 4.64). Verplaatsingsgedrag Woon-werk: 72% met wagen, 11% fiets, 9,5% openbaar vervoer Woon-school: 27% wagen, 27% openbaar vervoer, 30% fiets Zowel voor woon-werk als voor woon-school verplaatsingen nog te weinig verschuivingen de jongste 5 jaar (figuur 5.9 en 5.10). 20

21 Vrouw Man jaar jaar jaar jaar jaar jaar 75-plus Huurder Eigenaar Hoogste kwintiel 4de kwintiel 3de kwintiel 2de kwintiel Laagste kwintiel Hooggeschoold Middengeschoold Laaggeschoold Werkend Werkloos Anders niet-actief Op pensioen Woont met partner en kinderen Woont met partner Alleenstaande ouder Woont alleen Woont bij ouders Grootstad Centrumstad Stedelijke rand Kleine stad Overgangsgemeente Plattelandsgemeente Leefsituatie beter voor Mannen Jongeren Eigenaars Hoogste inkomensgroepen Hogere opleidingsniveaus Werkenden Partners met kinderen of thuiswonende jongeren Landelijke gemeenten Unieke effecten Bij controle andere variabelen verdwijnt enkel het gendereffect