Verstandelijk beperkt en midden in de maatschappij. Invitational Conference Prinsenstichting 3 juli 2013

Transcriptie

1 Verstandelijk beperkt en midden in de maatschappij Invitational Conference Prinsenstichting 3 juli 2013

2 Kansen en mogelijkheden door veranderingen in de langdurige zorg Mona Keijzer CDA, lid tweede kamer

3 To be or not to be: zorgaanbieders en decentralistaties To be or not to be: zorgaanbieders en de decentralisaties Tom de Haas Senior Adviseur Lokaal Publiek Domein

4 To be or not to be: zorgaanbieders en de decentralisaties Mini symposium Prinsenstichting 3 juli 2013

5 Positie bepaling 1 Sinds 1989 adviseur op de driehoek strategie, proces, organisatie Werkterrein: AWBZ-zorg, SW en re-integratie Sinds 2009 zelfstandig adviseur en schrijver Focus: de uitvoering van maatschappelijke taken in het lokale publieke domein Meest recente publicaties: De cliënt in regie (oktober 2012) De zorgende gemeente (mei 2013)

6 Positie bepaling 2 De 4 crises van Wijffels De eigen kracht van de krachtigen Individualisering en solidariteit RvZ 2013:Te veel zorg funest voor solidariteit Easy rider en de overheid Regeerakkoord als begroting van een maatschappelijke instelling

7 Herman Wijffels: We zijn toe aan de volgende release van het bestaan

8 - 4 x crisis Herman Wijffels over - De financiële crisis de crisis - Een ecologische crisis - Een sociaal organisatorische crisis: - Ons menselijk bewustzijn is toe aan een volgende fase van organiseren - Een culturele crisis: - De waarden van onze samenleving passen niet meer bij onze tijd

9 De economische en de waarden crisis Als deze 2 tegelijkertijd optreden Zelfredzaamheid en de terugtredende overheid: yin en yang Sanering publieke domein: het regeer akkoord als begroting van een non profit instelling

10 De culturele en sociaal organisatorische crisis Onze waarden sluiten niet meer aan bij deze tijd Solidariteit als voorbeeld Verworvenheid van de afgelopen 50 jaar: De legalisering van de solidariteit Solidariteit als platform voor individualisering En als springplank voor de midden en hogere klasse

11 Easy rider en de overheid

12 Over wie haij t? Van wie is de overheid? Easy rider; de film en de professor Basisprincipes van zorgverleners: Maximalisatie van het zorgbudget, leidt tot optimalisatie van de kwaliteit van zorg Systeem aanpakken gericht op overnemen van de vraag sturen de ontwikkeling van zorgorganisaties Emancipatie en professionalisering van functies en disciplines meer leidend dan de klantvraag Overheid, overwij-t of over en uit?

13 De sociaal organisatorische crisis Het karakter van organisatie systemen frustreert klanten en medewerkers Organisatie en management vormen meer en meer hindermacht Aline Saers (Per Saldo): luister goed meneer de Haas.

14 De verzorgingsstaat wordt verzorgingsstad De opkomst van: Netwerk organisaties en nieuwe zelfstandigen Lokale coöperatieven: energie, voedsel, zorg De essentie van coöperatieven: Directe invloed, participatie en solidariteit Het minimum aan structuur Zelf werken aan eigen idealen Kostenstructuur: vrijwilligers organisatie

15 Coöperatie als revitalisering van zeggenschap en zorg Hoogeloon staat niet meer alleen model. In Brabantse dorpen, zoals Elsendorp, Laarbeek, en Schaijk zijn coöperaties opgericht, See more at:

16 Consequenties voor zorgaanbieders De fundamenten van de decentralisaties Nieuwe waarden Focus op eigen kracht/zelfredzaamheid is aanspraak op eigen tijd en geld van de draagkrachtigen Terugtredende overheid Dé systematiseren; dé professionaliseren; démedicaliseren

17 Naar een nieuwe waardepropositie Het nieuwe programma van eisen voor zorgaanbieders in het publieke domein: Flexibele dienstverlening aan burgers, cliënten Positie bepalen in de drieslag; beleidsregisseur, uitvoeringsregisseur en onderaannemer Flexibiliseren van de bedrijfsvoering Maximale waarde leveren door een minimale eigen bijdrage Duurzaamheid door vrijwilligheid Te compenseren beperking als vertrekpunt Geografie als markt Populatiegebonden financiering

18 Uitwerken PvE 1 Flexibele dienstverlening aan burgers, cliënten Leveren wat wordt gevraagd, wanneer het nodig is en hoe de burger het wil Ervaring: tot 30% lagere kosten Benchmarks: Buurtzorg Zorgcoöperaties Gespecialiseerde PGB zorgaanbieders

19 Uitwerken PvE 2 Positie bepalen in de chocolade fontein van beleidsregie Drie niveaus in regie; zie uitwerking in de volgende dia s

20 De chocolade fontein van beleidsregie Beleidsregie Uitvoeringsregie Uitvoering Opdrachtgever -Opdrachtnemer - Ketenmanager Bepaalt: - Doelen - Resultaten - Middelen - Voorwaarden - Bepaalt aanpak - Schakelt ketenpartner in - Is eindverantwoordelijk/ resultaatverantwoordelij k - Stuurt op samenhang - Onderaannemer - Specialistische partij - Is gecommitteerd aan het geheel - Levert specialistische bijdrage - Resultaatverantwoordelijk voor eigen bijdrage. Terugkoppeling

21 De gemeente als beleidsregisseur Uitgangspunt: geen uitvoerende taken Ketenregisseurs voor samenhangende taakvelden Kind & gezin; begeleiding, zorg onderwijs Welzijn en begeleiding in de wijk Werken naar vermogen Beperkt aantal contractpartijen gemeente Anderen: contract met ketenregisseur

22 Voorbeelden Rotterdam: Arnhem: Alkmaar: Consortium aanpak hoofdaannemers per wijk WNK / focus2move Weert / Nederweert: WMO contract: 2 aanbieders Looptijd 8 jaar. 25% kostendaling in 5 jaar

23 De gemeente als uitvoeringsregisseur Kanteling van de WMO; de gemeente doet alle huisbezoeken Gemeentes hebben frontlijn werkers in dienst van de gemeente Zorgaanbieders worden toegelaten tot een mandje maar krijgen geen omzetgarantie De gemeente indiceert, de burger kiest uit het mandje Zie hier de noodzaak tot flexibilisering van de bedrijfsvoering

24 De gemeente als uitvoeringsregisseur De samenleving; mensen die een beroep doen op de gemeente Indicatie: Mate en wijze van compensatie De gemeente en private aanbieders contractbureau c c c Burgers met n hulpvraag De case manager Compensatie noodzakelijk Aanbieders van betaalde diensten Op eigen kracht = gemeentelijk domein

25 Uitwerken PvE 3 Minimaliseren eigen bijdrage; Coachen en regisseren Duurzaamheid door vrijwilligheid Lokale solidariteit als basis Van grondslag naar beperking De markt: AWBZ of stadsdeel/dorpskern De middelen: individu gekoppeld budget of voor een groep beschikbare middelen Pilot populatiegebonden financiering in regio Eindhoven zaterdag 15 september 2012

26 Stelling Zorgaanbieders die van waarde willen zijn voor burgers en de lokale overheid moeten zich zelf opnieuw uitvinden.

27 De cliënt in de transitiesto be or not to be: zorgaanbieders en de decentralisaties Erwin Wieringa Onafhankelijke belangenbehartiging voor mensen met een handicap

28

29

30

31 QuickTime en een Sorenson Video-decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

32 burger bijdrage inclusie

33

34

35

36

37 QuickTime en een mpeg4-decompressor zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

38

39

40 Gemeenten in transities José Smits Stichting Perspectief

41 Nieuwe taken gemeenten Delen AWBZ WMO Wajong Participatiewet WSW gewone bedrijven Jeugdzorg provincie gemeenten

42 Omzet verdubbelt Gemeentefonds 2013: 16 miljard Na decentralisatie: 14 miljard erbij Kosten te decentraliseren taken nu: 16,5 miljard Efficiencykorting 2,5 miljard Is bezuiniging van 18% op zorg/ondersteuning of 8 % op totaal gemeentefonds

43 Ter vergelijking: overheveling eenvoudige thuiszorg WMO: 1,2 miljard Voor homogene groep ouderen die eenvoudige hulp thuis nodig hebben.

44 Overheving AWBZ naar WMO Alle thuiszorg, begeleiding, verzorging en verpleging van mensen met handicap die niet permanent toezicht nodig hebben en die daarom niet kunnen opteren voor permanent wonen in een instelling mensen met extramurale AWBZ indicatie: Per gemeente gemiddeld: inwoners met handicap die begeleiding nodig hebben

45 Nieuwe Klanten Mensen met Downsyndroom in eigen/groepswoning Ouderen met dementie die naar dagbesteding gaan om partner te ontlasten Ouderen die heup braken en na revalidatie naar huis gaan Jongeren die zwakbegaafd worden genoemd (IQ rond 85, begeleid wonen Schoolgaande kinderen voor wie de juf hulp wil bij lesoefeningen, aankleden, gymles

46 Wajong Participatiewet Alleen jongeren die minderdan 20% minimumloon verdienen houden recht op wajong en in UWV-circuit Rest participatiewet: via werk aanvulling op loon Verantwoordelijkheid gemeenten

47 Nieuwe klanten % instroom Wajong kreeg meteen volledige uitkering 40% school/studie van wie helft later alsnog Wajong Participatiewet:71% huidige Wajong instroom

48 jongeren Nieuwe werknemers ofwel 30 per gemeente elk jaar weer Syndroom van Down, autisme, doof, blind, lichamelijk gehandicapt die willen werken en aanvulling op verdiend loon WSW instroom sluit: banen Per gemeente 3750 in gewone bedrijven, deels overlap met wajong

49 jeugdzorg Gezinnen met opvoedproblemen Ook alle jongeren met een psychische stoornis en gemiddeld IQ Autisme, schizofrenie, gedragsproblemen die leidt tot indicatie ZMOK scholen alleen ZMOK scholen leerlingen

50 Wat verwachten nieuwe klanten Voorzieningen zoals ze gewend zijn uit AWBZ Hulp in huishouding, iemand die aan huis helpt met aankleden, wassen, begeleiding, jobcoaching, hulp in de klas, aanpassingen in bedrijven, cursussen seksualiteit, omgaan met geld, logeeropvang, aangepast verver naar wrk, sport vrije tijd

51 Overnemen AWBZ hulp? Overnemen AWBZ hulp moet leiden tot keuzen: Meer zelf doen, meer samen doen, hogere eigen bijdragen Of nadenken over andere organisatie Waarom is AWBZ gegroeid? Wat willen burgers?

52 Aanbesteden Keukentafelgesprek, leuk maar praktisch onuitvoerbaar Wie Van Rijn volgt, volgt medisch model, creert claimgedrag, conflict, financieel tekort

53 Medisch model sociaal model Handicap zit in persoon Persoonlijke tragedie Aanpak gericht op compenseren individueel probleem Individuele behandeling, speciale voorzieningen Handicap in Organisatie samenleving Probleem van ons allen Barrieres in samenleving weghalen Voorziening binnen reguliere voorziening Gewone school, gewoon bedrijf

54 Medisch/sociaal model Doelgroep denken, labels Denken vanuit persoonlijke interesses/wensen Hulpverlening door professionals (aanbesteden zonder burger als onderhandelingspartne r Zelfhulp uitgaande van eigen kracht en eigen regie/zeggenschap (wat willen mensen)

55 Medisch/sociaal Organisatie staat centraal Persoon, kind staat centraal Zij denken Uitsluiten apartleving Wij denken Verwelkomen samenleving

56 2015: VNverdrag rechten van mensen met een handicap Respect voor persoonlijke autonomie en vrijheid eigen keuzen te maken; Non discriminatie; Volledige en daadwerkelijke participatie in samenleving; Respect voor verschillen en aanvaarding dat mensen met handicap deel uitmaken van mensheid en menselijke diversiteit; Gelijke kansen; Toegankelijkheid.

57 Drang, dwang en organiseer Vraag, onderzoek maatschappelijke behoefte Leg op Onderken mechanismen: Controleer Regel Leg uit Organiseer en financier (weg aanleg, elektriciteit, scholen, vuilnis)

58 Welke samenleving? Uitgaan van burgers, niet clienten Uitgaan van behoeften samenleving, niet van beklagenswaardig individu Vraag niet: zijn mensen tevreden? Vraag: vertel eens Grootschalig luisteren wmo VN vertelpunt?

59

60 Het woord is aan ú Discussie en vragen