Leven in een steeds lichtere wereld

Transcriptie

1 Leven in een steeds lichtere wereld Effecten van nachtelijk kunstlicht op de Nederlandse natuur Maaike de Jong VOGELWERKGROEP WAGENINGEN 8 oktober 2015

2 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht op Natuur project (3) Resultaten broedvogels (a) Timing van broeden & fitness (b) Nachtelijke activiteitspatronen (c) Voorkomen van soorten (4) Resultaten overige soortgroepen (a) Vleermuizen (b) Bosmuizen (c) Nachtvlinders (5) Afsluiting en vragen / discussie

3 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht op Natuur project (3) Resultaten broedvogels (a) Timing van broeden & fitness (b) Nachtelijke activiteitspatronen (c) Voorkomen van soorten (4) Resultaten overige soortgroepen (a) Vleermuizen (b) Bosmuizen (c) Nachtvlinders (5) Afsluiting en vragen / discussie

4

5 Foto André Kuipers vanuit ISS

6 Afgelopen 60 jaar: enorme stijging van lichtvervuiling 2/3 van de wereldbevolking leeft waar kunstlicht altijd sterker is dan natuurlijk licht 70% van USA en 50% van EU kan de Melkweg niet meer met het blote oog zien Cinzano et al McKinsey&Company 2012

7 North Korea DMZ South Korea

8

9 Evolutie: synchronisatie van gedrag Voor vele dieren is licht één van de belangrijkste gegevens om hun activiteit op te timen Kunstlicht verandert de natuurlijke licht donker cyclus Enkele korte termijn effecten op gedrag zijn bekend Maar wat zijn uiteindelijk effecten op populatie niveau?

10

11

12 Perkin et al.2011

13 H.A. Macpherson 1897 M.E. Clarke 1912

14 white red green blue Wiltschko et al Evans et al Poot et al. 2008

15

16 Kempenaers et al Tot nu toe wel correlatieve studies, nog weinig experimenteel onderzoek.

17 Huidige omslag naar LED verlichting Minimaliseren negatieve gevolgen verlichting? Poot et al. 2008

18 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht op Natuur project (3) Resultaten broedvogels (a) Timing van broeden & fitness (b) Nachtelijke activiteitspatronen (c) Voorkomen van soorten (4) Resultaten overige soortgroepen (a) Vleermuizen (b) Bosmuizen (c) Nachtvlinders (5) Afsluiting en vragen / discussie

19

20 Het Licht op Natuur project experimenteel verschillende spectra lange termijn effecten veel soortgroepen

21 25 m. 25 m m. 25 m.

22 Iedere locatie ca. 16 ha Random verdeling behandelingen Eén donker jaar, waarna lampen aan

23 1e+0 1e-1 1e-2 power (W/nm) 1e-3 1e-4 1e-5 1e-6 1e-7 green light red light white light 1e wavelength (nm)

24

25

26

27

28

29 Systematisch vangen en ringen van vogels tijdens het broedseizoen Doel: meten van reproductie, overleving en dispersie In afwachting van laatste jaar data voor volledige analyse gegevens

30 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht op Natuur project (3) Resultaten broedvogels (a) Timing van broeden & fitness (b) Nachtelijke activiteitspatronen (c) Voorkomen van soorten (4) Resultaten overige soortgroepen (a) Vleermuizen (b) Bosmuizen (c) Nachtvlinders (5) Afsluiting en vragen / discussie

31 36 nestkasten per site 25 m. 25 m m. 25 m.

32 36 nestkasten per site 25 m. 25 m m. 25 m.

33

34 36 nestkasten per site Focus op koolmezen & bonte vliegenvangers 25 m. 25 m m. 25 m.

35 36 nestkasten per site Focus op koolmezen & bonte vliegenvangers Data van broedseizoen 2013 & m. 25 m m. 25 m.

36 Seizoenstiming: legdatum eerste ei Reproductief succes (fitness): aantal uitgevlogen jongen

37

38

39 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht op Natuur project (3) Resultaten broedvogels (a) Timing van broeden & fitness (b) Nachtelijke activiteitspatronen (c) Voorkomen van soorten (4) Resultaten overige soortgroepen (a) Vleermuizen (b) Bosmuizen (c) Nachtvlinders (5) Afsluiting en vragen / discussie

40 Radio telemetrie ±9 koolmezen per site maart april 2014 Slaapplaats en nachtelijke activiteit

41

42 slapen in het donker slapen dichtbij het witte licht

43 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht op Natuur project (3) Resultaten broedvogels (a) Timing van broeden & fitness (b) Nachtelijke activiteitspatronen (c) Voorkomen van soorten (4) Resultaten overige soortgroepen (a) Vleermuizen (b) Bosmuizen (c) Nachtvlinders (5) Afsluiting en vragen / discussie

44

45 Dutch Centre for Field Ornithology

46 jaar x jaar x

47 (2011 donker referentie jaar)

48 Meer en minder waargenomensoorten vergelijking verlichte met donkere transecten merel zwarte mees staartmees kuifmees goudhaan boomkruiper

49 Voorlopige conclusies broedvogels: Nachtelijk kunstlicht heeft effect op gedrag van vogels vervroegt broeden in sommigegevallen beïnvloedt het voorkomen van soorten Verschillende effecten bij verschillende lichtkleuren Effecten op langere termijn? Populatie niveau? Mechanismen? Meer jaren velddata en laboratorium studies zijn nodig!

50 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht op Natuur project (3) Resultaten broedvogels (a) Timing van broeden & fitness (b) Nachtelijke activiteitspatronen (c) Voorkomen van soorten (4) Resultaten overige soortgroepen (a) Vleermuizen (b) Bosmuizen (c) Nachtvlinders (5) Afsluiting en vragen / discussie

51 Kim Ferguson

52

53 500k+ audio files/jr Sonobat scrubing 100k+ files Link software (custom) ibatsid Walters et al J. Appl. Ecol Sonobat Puls karakterizering > 1mj+ pulsen/jr Stats (R)

54 4.5 < Pipistrellus activity 0.5 Myotis / Plecotus activity < model estimates <0.005 model estimates <0.05 = dark white green red dwergvleermuizen -2.0 dark white green red lichtschuwe soorten

55 Pipistrellus activity - july 2013 dark Pipistrelle activity - july 2014 dark Pipistrellus activity (normalized within site +/- S.E.) white groen white groen red time (relative to astronomical midnight) red time (relative to astronomical midnight)

56 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht op Natuur project (3) Resultaten broedvogels (a) Timing van broeden & fitness (b) Nachtelijke activiteitspatronen (c) Voorkomen van soorten (4) Resultaten overige soortgroepen (a) Vleermuizen (b) Bosmuizen (c) Nachtvlinders (5) Afsluiting en vragen / discussie

57 bos open habitat 32 transecten 3 nachten x 3 controles x 20 vallen, twee keer per jaar = keer 1 val controleren activiteit? timing?

58

59

60

61

62 20k foto s per jaar Speedymouse

63

64 Spoelstra et al Phil. Trans. B dark white green red Wood mouse activity (model estimates)

65 (1) Introductie nachtelijk kunstlicht (2) Het Licht op Natuur project (3) Resultaten broedvogels (a) Timing van broeden & fitness (b) Nachtelijke activiteitspatronen (c) Voorkomen van soorten (4) Resultaten overige soortgroepen (a) Vleermuizen (b) Bosmuizen (c) Nachtvlinders (5) Afsluiting en vragen / discussie

66 closed habitat (forest) open (natural) habitat

67

68

69

70

71

72 average number of mohts per family, +/- s.e gemiddeld aantal nachtvlinders gevangen per familie, per lichtbehandeling, per nacht dark white green red (Erebidae, Geometridae, Noctuidae, Notodontidae, Sphingidae)

73 Voorlopige conclusies overige soortgroepen: zeer sterke effecten op vleermuizen, rood licht trekt minder aan maar verjaagt ook lichtchuwe soorten zeer sterke effecten op muizen, alle kleuren wat gebeurt er met nachtvlinders? Wordt vervolgd!

74