Actieplan Omgevingslawaai

Transcriptie

1 Actieplan Omgevingslawaai

2 1 Actieplan Omgevingslawaai Gemeente Arnhem Versie 27 augustus 2013 P. Swart Afdeling Omgevingskwaliteit

3 2

4 Samenvatting 3 Arnhem beschikt al over een gebiedsgericht geluidbeleid, vastgelegd in het Beleidsplan Geluid (2008). In de Wet Milieubeheer (art 11.12) en het Besluit Geluid Milieubeheer is vastgelegd dat de gemeente Arnhem verplicht is een actieplan Omgevingslawaai vast te stellen, met daarin een plandrempel én maatregelen om de geconstateerde knelpunten uit 2011 op te lossen. Dit actieplan komt feitelijk naast het bestaande beleidsplan. Gevolg is dat Arnhem op grond van de geluidskaarten (situatie 2011) knelpunten vaststelt en, in samenspraak met de inwoners van Arnhem, een pakket van maatregelen vaststelt om knelpunten aan te pakken en dit vastlegt in een. Hoe het actieplan eruit moet zien, is vastgelegd in het Besluit Geluid Milieubeheer. Het adviesbureau DGMR heeft in opdracht van de gemeente Arnhem geluidsbelastingkaarten opgesteld in het kader van de Europese richtlijn omgevingslawaai. De kaarten zijn opgesteld voor het peiljaar Het betreft de volgende kaarten: Geluidscontouren wegverkeerslawaai voor alle wijken van Arnhem en geheel Arnhem Geluidscontouren railverkeerslawaai voor alle wijken van Arnhem en geheel Arnhem Daarnaast zijn in 2012 de volgende kaarten gepubliceerd, welke nog steeds op de website van de gemeente Arnhem geraadpleegd kunnen worden: Industrielawaai ten gevolge van het gezoneerde industrieterrein Arnhem-Noord Contouren van vliegbasis Deelen. Op basis van de geluidskaarten voor wegverkeerslawaai, voor gemeentelijke wegen, is door middel van een kosten-baten-analyse uit verschillende scenario s een plandrempel gekozen met bijbehorende maatregelen. Langs welke wegen sprake is van een knelpunt, is door dbvision in opdracht van de gemeente Arnhem, voor vijf mogelijke scenario s onderzocht. Een scenario is een combinatie van een gekozen plandrempel (in db s), bijbehorende knelpunten en de mogelijke maatregelen om deze knelpunten op te lossen. In deze scenario s is uitgegaan van zogenoemde plandrempels voor de geluidbelasting. Bij het overschrijden van de plandrempel is sprake van een knelpunt. Dan moeten voor dat knelpunt maatregelen overwogen worden om het knelpunt op te lossen. Er is echter geen verplichting om deze maatregelen uit te voeren. De kosten-baten-analyse laat zien dat een scenario op basis van de wettelijke grenswaarde van 63 db al baten oplevert in de zin van minder gehinderden. Omdat deze grenswaarde ook overeenkomt met de provinciale plandrempel en omdat wij bestaande en nieuwe situaties gelijk willen behandelen, is gekozen voor het scenario van 63 db LDEN voor wegverkeerslawaai. Na afstemming van de prioriteitenlijst die volgt uit de keuze van de plandrempel met het onderhoudsprogramma voor wegen en met de mogelijkheden voor het samengaan met andere subsidiemogelijkheden, is ervoor gekozen de volgende wegen of wegvakken de komende jaren te voorzien van stil asfalt en andere aanvullende maatregelen te nemen: Amsterdamseweg in 2013 Utrechtseweg in 2014 Hommelseweg in 2014 Huissenstraat in Boulevard Heuvelink Johan de Wittlaan (LARGAS) in 2013 Subsidieregeling elektrische scooters in 2013 Sanering gevels van Hierdoor wordt door het slim combineren van verschillende budgetten het aantal geluidgehinderden, ernstig gehinderden en slaapgestoorde inwoners zoveel mogelijk verlaagd en wordt 80 % van de knelpunt-kilometers, boven de plandrempel van 63 db, aangepakt.

5 4

6 Inhoudsopgave 5 Samenvatting 3 1. Inleiding 6 2. Beschrijving gemeente Arnhem Toekomstplannen Wettelijk kader geluidhinderbestrijding Richtlijn Omgevingslawaai en Wet Milieubeheer Regels voor geluid gemeentelijke wegen, nieuwe situaties Regels voor geluid inrichtingen (bedrijven) Geluidkaarten en tabellen Inwoners gehinderd, ernstig gehinderd of in hun slaap verstoord 20 Het aantal slaapverstoorde inwoners van Arnhem in 2011 is afgeleid van de geluidbelasting in de nacht, de zogenaamde Lnight 5. Kosten-Batenanalyse en gezondheid Kosten-batenanalyse volgens richtlijn rijksoverheid Keuze voor de plandrempel Geluidreducerende maatregelen Huidige maatregelen Maatregelen actieplan Onderhoudsprogramma gemeentelijke wegen Geselecteerde wegvakken Andere maatregelen Beleidsplan Financiën Zienswijzen ontwerp 35

7 1. Inleiding Aanleiding De Europese Richtlijn 2002/49/EG is gericht op de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai. Deze richtlijn wordt aangehaald als de Richtlijn omgevingslawaai. In Nederland is de richtlijn in 2004 ingevoerd in de Wet geluidshinder, in de vorm van het Besluit Omgevingslawaai. Het doel van dit Besluit is: het vaststellen, beheersen en waar nodig verlagen van geluidsniveaus in de leefomgeving. Het toepassinggebied beperkt zich tot een aantal gedefinieerde brontypen, te weten weg- en railverkeer en luchtvaart en specifieke vastgelegde industriële activiteiten. De schadelijke gevolgen van omgevingslawaai kunnen we, conform de Richtlijn omgevingslawaai, bestrijden door: inventariseren van de blootstelling aan omgevingslawaai door middel van geluidsbelastingkaarten; vaststellen van actieplannen om omgevingslawaai te voorkomen en/of te beperken; de plannen moeten vooral gericht zijn op plaatsen waar hoge blootstellingniveaus schadelijke effecten kunnen hebben voor de gezondheid van de mens; ook moeten ze een goede geluids kwaliteit handhaven; voorlichting aan de inwoners over omgevingslawaai en de effecten daarvan; daarbij hoort het publiceren van de geluidbelastingkaarten en het houden van inspraak over de actieplannen. In 2010 is de gemeente Arnhem aangewezen, in de Regeling Omgevingslawaai, als tweede tranche gemeente, samen met o.a. Apeldoorn, Nijmegen en Zwolle. Dat wil zeggen dat deze gemeenten in 2012 geluidkaarten moeten publiceren en rapporteren aan het ministerie en in 2013 hun actieplannen. 1.2 Probleemstelling Arnhem beschikt al over een gebiedsgericht geluidbeleid, vastgelegd in het Beleidsplan Geluid (2008). Het Besluit Omgevingslawaai schrijft voor dat de huidige geluidsbelasting (anno 2011) in de gemeente wordt vastgelegd en getoond, gevolgd door een actieplan. Dit actieplan komt feitelijk naast het bestaande beleidsplan. Gevolg is dat Arnhem op grond van de geluidskaarten (situatie 2011) knelpunten vaststelt en, in samenspraak met de inwoners van Arnhem, een pakket van maatregelen vaststelt om knelpunten aan te pakken. Het Besluit Omgevingslawaai schrijf tevens voor: De geluidkaarten moesten voor 30 juni 2012 gepubliceerd worden. Deze geven inzicht in de belasting op gevels, plus de bijbehorende tabellen met geluidgehinderden, ernstig gehinderden en slaapverstoorde inwoners (zie hoofdstuk 3), Het actieplan moet voor 18 juli 2013 worden vastgesteld. In het actieplan staan de maatregelen die de gemeente, naar aanleiding van een analyse van de kaarten, tabellen en een kosten-batenafweging, wil gaan nemen. In het samenwerkingsverband SMOO is afgesproken om, voor zover dat voordelen oplevert, de uitvoering van het Besluit samen op te pakken met de gemeenten Apeldoorn, Nijmegen en Zwolle. 1.3 Doelstelling Doel van dit actieplan is drieledig: 1. Voldoen aan de wettelijke verplichtingen, door tijdig de geluidskaarten en het actieplan te publiceren en aan te bieden aan het Ministerie van I&M; 2. Vaststellen maatregelen, waarvan de baten gerelateerd worden aan geluidgehinderden en ernstig gehinderden. 3. Inwoners betrekken bij het tot stand komen van het actieplan.

8 1.4 Afbakening Geluidkaarten en actieplan hebben volgens het besluit betrekking op wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai, industrielawaai en luchtverkeerslawaai. Voor het grondgebied van de gemeente Arnhem is dit in kaart gebracht. Het actieplan is uitsluitend bedoeld voor het oplossen van de knelpunten geluidhinder die in 2011 geconstateerd worden. Het beleidsplan Geluid 2008 blijft voor nieuwe situaties van kracht. Het actieplan bevat maatregelen om de knelpunten veroorzaakt door de verschillende bronnen, op te lossen. Het definiëren van knelpunten, aan de hand van de plandrempel (zie hoofdstuk 6) en daarmee de reikwijdte van de maatregelen is een cruciaal onderdeel van het proces om te komen tot een actieplan. De gemeente Arnhem maakt een actieplan voor de geluidsbelasting op haar grondgebied en stelt ook plandrempels vast voor de verschillende bronnen. Dat wil echter niet zeggen dat de gemeente invloed heeft op alle bronnen. De volgende bronnen, met bijbehorende plandrempel van de bevoegde overheid, worden niet door middel van maatregelen door de gemeente Arnhem aangepakt: 7 BEVOEGD GEZAG INFRASTRUCTUUR Plandrempel Rijkswaterstaat Prorail Provincie Gelderland A12, A50 spoorlijnen A325, N db 70 db 63 db

9 8

10 2. Beschrijving gemeente Arnhem 9 De gemeente Arnhem ligt in het noordelijke deel tegen de Veluwe aan en het zuidelijke deel ligt in het rivierenlandschap van de Rijn. Arnhem is de hoofdstad van de provincie Gelderland en heeft sinds kort inwoners. Kaart Arnhem De stad wordt ontsloten via een aantal snelwegen (rijkswegen): de A12, de A 50 en de A 325/N 325 (provinciale weg). Deze laatste weg loopt deels dwars door het zuidelijke deel van Arnhem, terwijl de A12 en de A 50 aan de noord- en westkant van de stad liggen. Het oostelijke deel van de A12 grenst direct aan enkele stadswijken van Arnhem en is onlangs verbreed naar 2 x 3 rijstroken. Arnhem is tevens een spoorweg-knooppunt: de spoorlijn Utrecht Duitsland loopt dwars door de stad en de spoorlijnen naar het zuiden (Nijmegen Tiel) en het noorden (richting Zwolle) takken daarvan af en lopen eveneens langs woonwijken. De gemeente beschikt over twee gezoneerde industrieterreinen: het motorcross terrein aan de Koningsweg ten noorden van de stad en het industrieterrein Broek-Kleefsewaard aan de zuid-oost kant van het centrum. Een klein deel van het militaire luchtvaartterrein Deelen ligt in de gemeente Arnhem, maar hier liggen zeer weinig woningen in de buurt.

11 2.1 Toekomstplannen De raad van de gemeente Arnhem heeft onlangs de structuurvisie 2020 vastgesteld. Hierin worden de volgende ontwikkelingen beschreven die van belang zijn voor de toename van geluidshinder door wegverkeer: 10

12 11

13 12

14 3. Wettelijk kader geluidhinderbestrijding 13 In dit hoofdstuk komen de wettelijke en beleidsmatige kaders voor de aanpak van geluid van gemeentelijke wegen en inrichtingen aan de orde. Niet alleen de wettelijke basis van het Actieplan zelf wordt beschreven, ook de regels en het beleid die rechtstreeks raken aan de aanpak van geluid van gemeentelijke wegen en inrichtingen komen kort aan bod. 3.1 Richtlijn Omgevingslawaai en Wet Milieubeheer De wettelijke regels die van toepassing zijn op de geluidsoverlast van het verkeer op wegen zijn gebaseerd op de Richtlijn Omgevingslawaai, uitgevaardigd door de Europese Unie in In Nederland is deze richtlijn in eerste instantie vertaald in de Wet geluidhinder en sinds 2012 zijn de regels ondergebracht in hoofdstuk 11 van de Wet milieubeheer. De regels richten zich op het vaststellen, beheersen en waar nodig verlagen van geluidsniveaus in de leefomgeving, onder meer veroorzaakt door wegverkeer. Het gaat dan om omgevingslawaai waaraan mensen in bestaande situaties zijn blootgesteld. In het geval van nieuwe ontwikkelingen die een wijziging in de geluidssituatie veroorzaken zijn er andere regels van toepassing (par. 2.2.). In de EU-Richtlijn Omgevingslawaai nemen de geluidsbelastingskaarten en actieplannen een centrale plaats in. De plannen en kaarten dienen te worden opgesteld voor zogenaamde agglomeraties (gebieden met een bepaald aantal inwoners) en voor belangrijke wegen, spoorwegen en luchthavens. De richtlijn heeft als doel geluidsgevoelige objecten te beschermen. Dit zijn woningen en andere geluidsgevoelige gebouwen en terreinen zoals ziekenhuizen. De richtlijn beoogt tot slot stille gebieden te beschermen en maakt een onderscheid tussen stille gebieden op het platteland en stille gebieden in een agglomeratie. Voor de beheersing van omgevingslawaai moet de gemeente Arnhem als wegbeheerder volgens de Richtlijn Omgevingslawaai een relevante grenswaarde opstellen en daar consequenties aan verbinden. In de Wet milieubeheer wordt dit de plandrempel genoemd. Op grond van overschrijding van deze plandrempel kunnen probleemsituaties worden bepaald. Daarop moeten maatregelen worden overwogen of genomen. 3.2 Regels voor geluid gemeentelijke wegen, nieuwe situaties De Wet geluidhinder geeft regels voor die situaties waarin de geluidsbelasting verandert door bijvoorbeeld het aanpassen van een weg of verandering van het bestemmingsplan. In deze gevallen schrijft de wet voor om bij toename van geluid op geluidsgevoelige objecten maatregelen voor geluid te onderzoeken en zo mogelijk te treffen. De gemeente Arnhem heeft voor het beheersen van de toename van geluidhinder in nieuwe situaties een gebiedsgericht beleid opgesteld, het Beleidsplan Geluid , versie 2008, welke nog steeds van kracht is. Door het hanteren van een maximaal te ontheffen waarde per gebiedstype, wordt bij nieuwe wegen of nieuwe woningen de toename beperkt. Dit soort nieuwe situaties valt niet onder de werking van het Actieplan Geluid. Het Actieplan heeft alleen betrekking op bestaande situaties. 3.3 Regels voor geluid inrichtingen (bedrijven) Regels voor inrichtingen zijn verdeeld over de Wet geluidhinder, voor inrichtingen op een gezoneerd terrein, en de Wet Milieubeheer voor andere inrichtingen. Onder de Wet milieubeheer vallen inrichtingen waarbij de geluidhinder wordt beperkt door middel van vergunningvoorschriften en inrichtingen die vallen onder een Algemene maatregel van Bestuur, zoals het Besluit Activiteiten Inrichtingen Milieubeheer (zogenaamde Activiteitenbesluit). Voor dit soort inrichtingen heeft de gemeente Arnhem onder andere een horecaconcentratiegebied vastgesteld in de binnenstad. Inrichtingen die onder de Wet Geluidhinder vallen bevinden zich in Arnhem op het gezoneerde industrieterrein Arnhem Noord. De geluidhinder vanwege deze inrichtingen wordt beheerst door middel van het bewaken van de geluidzone door de gemeente Arnhem.

15 Bijlage 8 14 M R001 Industrieterrein Arnhem-Noord Legenda zonegrens geluidscontouren 50 db(a) 55 db(a) industrieterreingrens kavels Meter 390

16 15

17 16

18 4. Geluidkaarten en tabellen 17 Het adviesbureau DGMR heeft in opdracht van de gemeente Arnhem geluidsbelastingkaarten opgesteld in het kader van de Europese richtlijn omgevingslawaai. De kaarten zijn opgesteld voor het peiljaar Het betreft de volgende kaarten: Geluidscontouren wegverkeerslawaai voor alle wijken van Arnhem en geheel Arnhem Geluidscontouren railverkeerslawaai voor alle wijken van Arnhem en geheel Arnhem De gemeente Arnhem heeft zelf, op basis van haar geluidsmodel voor het gezoneerde industrieterrein Westervoortsedijk/Kleefse Waard, een kaart opgesteld met geluidscontouren voor industrielawaai. Deze zone wordt in 2013 verkleind vanwege de ontwikkelingen van woningbouw in het Oostelijk Centrumgebied (zie kaart geluidzone hierboven). Een kaart met de geluidscontouren luchtvaartlawaai van Vliegbasis Deelen is door het Ministerie van Defensie geleverd. Verder zijn in het kader van de Europese richtlijn omgevingslawaai de volgende tabellen opgesteld voor het peiljaar 2011: Het aantal woningen dat is blootgesteld aan de geluidsbelasting binnen de in de handreiking Omgevingslawaai aangegeven klassen. Het geschatte aantal mensen dat in deze woningen woont. Het aantal (ernstig) gehinderde en slaapgestoorde mensen welke in deze woningen wonen. Het aantal geluidsgevoelige gebouwen dat is blootgesteld aan een geluidsbelasting in de bovenbedoelde klassen. De belangrijkste constateringen die volgden uit de analyse van de geluidbelastingkaarten en een vergelijking met het hinderbelevingsonderzoek van 2008, is het grote verschil tussen de berekende waarde en de hinderbeleving. Daarnaast was opvallend dat deze verschillen in de centrumwijken vaak omgekeerd naar voren kwamen. Zie onderstaande grafiek. Gehinderden wegverkeer 2011 Arnhem Schuytgraaf Rijkersw oerd De Laar Elderveld Elden Vredenburg/Kronenburg Malburgen Oost (zuid) Malburgen Oost (noord) Malburgen West Klingelbeek e.o. Heijenoord Schaarsbergen Burgemeestersw ijk/hoogkamp % geh. enquete % geh. berekend Monnikenhuizen Geitenkamp Alteveer/Cranevelt Velperw eg e.o. Klarendal St.Marten/Sonsbeek Presikhaaf Oost Presikhaaf West Arnhemse Broek Spijkerkw artier Centrum 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 percentage Kaarten hebben een jaar ter visie gelegen. Er zijn geen opmerkingen of vragen binnengekomen bij de gemeente Arnhem. Uit de kaarten valt op te maken dat de meeste geluidhinder te vinden is bij de grote ontsluitingswegen én de rijksinfrastructuur (spoorlijnen en de A12).

19 18 geen waarde < 40 db db db db db db db db > 75 db

20 19

21 4.2 Inwoners gehinderd, ernstig gehinderd of in hun slaap verstoord Bij de geluidskaarten zijn in 2012 de tabellen gepubliceerd, per wijk. In de rapportage van DGMR is de volgende tabel over geluidhinder in 2011 door wegverkeer in heel Arnhem terug te vinden. 20 WEGVERKEERSLAWAAI Centrum Spijkerkwartier Arnhemse Broek Presikhaaf West Presikhaaf Oost St.Marten/Sonsbeek Klarendal Velperweg e.o. Alteveer/Cranevelt Geitenkamp Monnikenhuizen Burgemeesterswijk/Hoogkamp Schaarsbergen Heijenoord Klingelbeek e.o. Malburgen West Malburgen Oost (noord) Malburgen Oost (zuid) Vredenburg/Kronenburg Elden Elderveld De Laar Rijkerswoerd Schuytgraaf Arnhem AANTAL WONINGEN AANTAL BEWONERS AANTAL GEHINDERDEN ERNSTIG GEHINDERDEN

22 Het aantal slaapverstoorde inwoners van Arnhem in 2011 is afgeleid van de geluidbelasting in de nacht, de zogenaamde Lnight 21 WEGVERKEERSLAWAAI Centrum Spijkerkwartier Arnhemse Broek Presikhaaf West Presikhaaf Oost St.Marten/Sonsbeek Klarendal Velperweg e.o. Alteveer/Cranevelt Geitenkamp Monnikenhuizen Burgemeesterswijk/Hoogkamp Schaarsbergen Heijenoord Klingelbeek e.o. Malburgen West Malburgen Oost (noord) Malburgen Oost (zuid) Vredenburg/Kronenburg Elden Elderveld De Laar Rijkerswoerd Schuytgraaf Arnhem AANTAL WONINGEN AANTAL BEWONERS ERNSTIG SLAAPGESTOORDEN De knelpuntenkaarten en de tabellen zijn als uitgangspunt genomen voor de kosten-batenanalyse, die ten grondslag ligt aan de keuze voor een plandrempel en de maatregelen. De baten worden namelijk gedefinieerd als de afname van het aantal gehinderden, ernstig gehinderden en slaapgestoorden. De kosten in deze analyse, zijn de kosten die gemaakt worden voor maatregelen om deze afname te realiseren. Dit wordt verder uitgewerkt in hoofdstuk 5.

23 22

24 5. Kosten-Batenanalyse en gezondheid 23 Uit de geluidbelastingkaarten volgt dat er veel woningen zijn met een geluidbelasting hoger dan of gelijk aan 55 db Lden en/of 50 db Lnight. Het wegverkeer is de grootse geluidbron voor de gemeente Arnhem. In de huidige situatie zorgt het wegverkeergeluid bij circa inwoners voor hinder. Hiervan is bij circa inwoners sprake van ernstige hinder. Circa inwoners ondervinden slaapverstoring vanwege het wegverkeergeluid. In dit hoofdstuk wordt de kosten-batenanalyse beschreven waarbij wordt afgewogen, bij diverse grenswaarden voor wegverkeerslawaai (de plandrempel), hoeveel het aantal geluidgehinderden, ernstig geluidgehinderden en slaapgestoorde inwoners verminderd (baten) tegen welke kosten (maatregelen). Langs welke wegen sprake is van een knelpunt, is door dbvision in opdracht van de gemeente Arnhem, voor vijf mogelijke scenario s onderzocht. Een scenario is een combinatie van een gekozen plandrempel (in db s), bijbehorende knelpunten en de mogelijke maatregelen om deze knelpunten op te lossen. In deze scenario s is uitgegaan van zogenoemde plandrempels voor de geluidbelasting. Bij het overschrijden van de plandrempel is sprake van een knelpunt. Dan moeten voor dat knelpunt maatregelen overwogen worden om het knelpunt op te lossen. Er is echter geen verplichting om deze maatregelen uit te voeren. Deze scenario s worden in de verschillende rapporten soms anders genoemd: plandrempelscenario s of soms maatregelscenario s. Dit onderzoek van dbvision, Scenario-onderzoek voor actieplan omgevingslawaai gemeente Arnhem van 5 december 2012, heeft een aantal scenario s opgeleverd. Voor de volgende drie scenario s in Lden vanwege wegverkeerslawaai is maatregelonderzoek uitgevoerd: db, waarbij de drempelwaarde verschilt per gebied; db voor alle gebieden in de gemeente; db voor alle gebieden in de gemeente. Deze scenario s zijn beoordeeld op basis van de wettelijke regels en met gebruikmaking van richtlijnen die door het ministerie van I&M aangegeven zijn én pragmatische financiële overwegingen. De Kosten-Baten-analyse leidt tot de keuze voor een plandrempel. Door het vaststellen van dit actieplan door het college van B&W, wordt tevens de plandrempel vastgesteld. 5.1 Kosten-batenanalyse volgens richtlijn rijksoverheid Door dbvision is, in opdracht van de gemeente Arnhem, een onderzoek gedaan naar de verschillende plandrempels en de bijbehorende kosten (maatregelen) en baten (minder gehinderden). Onderdeel van dit onderzoek naar knelpunten is een beoordeling van de doelmatigheid van maatregelen. Als resultaat van dit doelmatigheidsonderzoek zijn maatregelen in de overdracht, zoals schermen en wallen, afgevallen. Tabel :Vergelijking effecten maatregelen op knelpuntenomvang per plandrempelscenario

25 24 Figuur: Aantal (ernstig) gehinderde bewoners vanaf 55 db LDEN door wegverkeer en aantal slaapverstoorde bewoners van 50 db Lnight 5.2 Keuze voor de plandrempel - Er is gekozen voor een plandrempel die samenvalt met de wettelijke grenswaarde van 63 db. - Daarvoor zijn drie redenen aan te voeren: - er zijn op dit moment geen middelen beschikbaar om meer knelpunten op te lossen; - nieuwe situaties en bestaande situaties moeten gelijk behandeld worden (dus geen nieuwe norm ); - deze plandrempel sluit aan bij de drempel van de provincie waardoor er geen ongelijkheid ontstaat voor inwoners die naast een provinciale weg wonen. Railverkeerslawaai is ook beoordeeld door dbvision. Maatregelen op dat vlak zijn echter niet de verantwoordelijkheid van de gemeente Arnhem, maar van Prorail. De beoordeling van railverkeerslawaai volgens dezelfde systematiek als hierboven, leidt tot een keuze van een plandrempel van 65 db LDEN. De plandrempel voor industrielawaai geldt voor de geluidzone Arnhem-Noord. Daarbij wordt gekozen voor de wettelijke bovengrens: 55 db(a). Er is geen scenario voor 63 db doorgerekend, maar de maatregelen die horen bij het scenario van 65 db vallen kunnen hiervoor ingezet worden. In hoofdstuk 6 wordt verder uitgewerkt welke maatregelen de gemeente Arnhem gaat uitvoeren binnen de komende vijf jaar, de periode tot de volgende ronde van geluidskaarten en actieplan. In onderstaande tabel de maatregelkosten per scenario. De maatregelkosten per jaar betreft de meerkosten voor stil asfalt, ten opzichte van de standaard deklaag, per jaar voor aanleg en onderhoud (eerder vervangen).

26 25

27 Doelmatige maatregelen 26

28 6. Geluidreducerende maatregelen 27 In dit hoofdstuk wordt beschreven welke geluidreducerende maatregelen op dit moment al functioneren in Arnhem én welke maatregelen de gemeente Arnhem de komende vijf jaar gaat nemen om de knelpunten die geconstateerd zijn boven een plandrempel van 63 db, zo veel mogelijk aan te pakken binnen de financiële kaders. 6.1 Huidige maatregelen In de gemeente Arnhem zijn de laatste jaren verschillende grote infrastructurele projecten geweest, die hebben geleid tot de aanleg van schermen en andere geluidreducerende maatregelen. In het kader van maar liefst twee Tracébesluiten, zijn er schermen aangelegd langs de spoorlijn (Sporen in Arnhem) en langs de A12 (Verbreding A12). Op enkele gemeentelijke wegen heeft de gemeente Arnhem de laatste jaren op enkele trajecten stil asfalt aangebracht (Zeer Stil Asfalt Semi Dicht) én zijn er schermen geplaatst. Hieronder is in twee figuren aangegeven waar maatregelen genomen zijn. Daarnaast is tevens een kaart opgenomen waarop de wegvakken met Steen Mastiek Asfalt (SMA) zijn aangegeven. SMA is ten opzichte van Dicht Asfalt Beton (DAB), dat lange tijd de standaard is geweest, enigszins geluidreducerend. Afhankelijk van het type SMA reduceert het 1 tot 2 db. Daarom wordt SMA de laatste jaren steeds meer als standaard toegepast. Schermen langs wegen en sporen Geluidsschermen Prorailschermen

29 28 Stil asfalt op gemeentelijke wegen Zeer Stil Asfalt Steen Mastiek Asfalt

30 29

31 6.2 Maatregelen actieplan De maatregelen die de gemeente Arnhem gaat nemen om een aantal knelpunten boven de 63 db aan te pakken, komen voort uit een afstemming van de geconstateerde knelpunt-wegvakken en ons onderhoudsprogramma van gemeentelijke wegen. Door deze twee kaarten over elkaar te leggen, kan op een natuurlijk moment aangesloten worden bij de aanpak van wegen. Vanuit het Actieplan Omgevingslawaai wordt een deel van een knelpunt-weg voorzien van stil asfalt, terwijl daar normaal gesproken SMA zou worden toegepast. De meerkosten voor aanleg en onderhoud worden o.a. vanuit de Omgevingslawaai-middelen betaald (zie verder hoofdstuk 7 Financiën). Daarnaast wordt per wegvak ook gezocht naar andere mogelijkheden om het stille asfalt te financieren. Dat kan bijvoorbeeld door middel van een subsidie van het Bureau Sanering Verkeerslawaai. Op deze wijze kan met beperkt budget relatief eenvoudig een aantal knelpunten worden weggenomen ONDERHOUDSPROGRAMMA GEMEENTELIJKE WEGEN De gemeente Arnhem beheert haar wegen volgens de CROW systematiek wegbeheer. Wij maken gebruik van een geautomatiseerd systeem, waarin het areaal (inventarisatie) en de technische kwaliteit (inspectie) is opgenomen. Met deze twee componenten kan een beeld gevormd worden over de maatregelen die nodig zijn om het wegennet in goede te staat te brengen en te houden. 30 Vanuit de beheersystematiek komen een groot aantal wegen voort die een zekere prioriteit hebben voor groot onderhoud. Aan de hand van criteria (oa. beleid, samenloop, financiën) word een onderhoudsprogramma samengesteld. Onderhouds programma verhardingen 2013 STRAATNAAM Amsterdamseweg Burgemeester Matsersingel Batavierenweg IJssellaan Cattepoelseweg Bosweg Zijpendaalseweg VAN/TOT Brouwerijweg tot t Dorp Nijmeegseweg tot Batavierenweg Kruising Eldenseweg Kruising Waalstraat Dalweg tot Apeldoornseweg Roosendaalseweg tot van Coesfeldstraat Parkeerplaats kasteel Zijpendaal tot Parkweg Bijdrage aan intergraleprojecten 2013 STRAATNAAM VAN/TOT PROJECT Amsterdamseweg Burgemeester Matsersingel Boulevard Heuvelink, Johan de Wittlaan en Voetiuslaan IJssellaan en Lange Water Bovenbrugstraat tot Brouwerijweg Mooieweg tot Nijmeegseweg Rietgrachtstraat tot Spoorviaduct Kruispunt Rioolvervanging HOV 331 LARGAS HOV 331 Vanuit planningsoogpunt is het goed te weten wat er de komende jaren (planningsperiode 1-4 jaar) op de hoofdwegen zal moeten gebeuren om het hoofdwegennet in stand te houden. Het zwaartepunt zal liggen op: Amsterdamseweg ( t Dorp - Schelmseweg) Velperweg (Julianalaan - A12) Velperweg (Prumelaan Julianalaan) Oude Zevenaarseweg (Rotonde -Zevenaarseweg Apeldoornseweg (Sonsbeeksingel - St. Peterlaan) Burgemeester Matsersingel (Batavierenweg - Hollandweg) Burgemeester Matsersingel (Koppelstraat - Mooieweg) Batavierenweg (Eldenseweg - Viaduct Kroonse Wal) Onderlangs (geheel) Eldenseweg (geheel) IJssellaan (Voetiuslaan - Waalstraat) Westervoortsedijk (Dr. C Lelyweg - Pleijweg)

32 6.2.2 GESELECTEERDE WEGVAKKEN Hieronder wordt per weg beschreven welk deel van deze weg kan worden voorzien van stil asfalt als gevolg van de afstemming tussen het onderhoudsprogramma en de knelpunten boven de 63 db. 31 Amsterdamseweg De Amsterdamseweg wordt gereconstrueerd in het kader van het BuitenGewoon Beter-programma (BGB). Vanaf de kruising met de Heijenoordseweg tot aan de kruising met de Brugstraat wordt het profiel aangepast. Op de stukken waar dat kan, wordt stil asfalt aangelegd. Hiervoor worden middelen vanuit het budget Omgevingslawaai ingezet. Er wordt ook subsidie aangevraagd bij het Bureau Sanering Verkeerslawaai. In totaal wordt hier 9500 m2 stil asfalt aangelegd (zie kaart 1, bijlage 1), waarmee 240 woningen een lagere geluidbelasting krijgen. Planning uitvoering in Huissensestraat Wegvak Monchyplein Stadswaardenlaan levert voor 370 woningen een lagere geluidbelasting op. Planning Utrechtsestraat Laatste deel tot aan Stationsplein wordt in 2016/17 voorzien van een nieuwe deklaag. Hommelseweg Snelheidsverlaging (30 km zone) op het wegvak van de J.P. Heijestraat tot aan de Dalweg en evt geluidsarme klinkers. Daardoor krijgen 230 woningen een lagere geluidbelasting. Planning ANDERE MAATREGELEN LARGAS op de Boulevard Heuvelink en de Johan de Wittlaan. Het terugbrengen van de Boulevard Heuvelink en de Johan de Wittlaan van twee maal twee rijstroken naar twee maal één rijstrook heeft zowel positieve effecten op de luchtkwaliteit, op de doorstroming, als op de geluidhinder. Door de bijdrage uit de BSV-subsidie wordt ook nog eens het wegdek van stil asfalt voorzien. De Johan de Wittlaan staat op de tweede plaats bij de knelpuntlocaties van scenario 4. Hiermee worden 370 woningen geholpen. Planning E-scootersubsidie Het project om de aanschaf van elektrische scooters te stimuleren én tegelijk oude benzinebrommers te laten slopen komt voort uit het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Het sluit echter ook prima aan bij de wensen van de inwoners van Arnhem (Stadsenquete 2008) om iets te doen aan brommerlawaai. Elektrische scooters zijn namelijk, naast schoon en zuinig, ook nog eens erg stil. Met deze regeling kunnen minimaal 270 oude brommers vervangen worden door e-scooters. Dat is ongeveer 6,5 % van alle brommers in Arnhem. Deze subsidie wordt in april 2013 beschikbaar gesteld aan particulieren en is nu al beschikbaar voor ondernemers. Geluidsanering Woningen die in 1987 een geluidbelasting hadden van meer dan 63 db(a) staan op een saneringslijst. Deze lijst is eind 2011 nog een keer geactualiseerd en naar het ministerie van I&M gestuurd. Vanuit het ISV III budget (Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing) worden maatregelen bekostigd om deze woningen aan te pakken. Hiervoor is jaarlijks ,- beschikbaar tot en met Deze middelen worden veelal ingezet voor gevelsanering, maar ook het aanleggen van stille wegdekken kan hiermee gerealiseerd worden. Daardoor kunnen deze middelen op sommige knelpunten gecombineerd worden met andere budgetten (zoals Omgevingslawaai, het onderhoudsprogramma wegen en Buiten Gewoon Beter). Dit saneringsprogramma loopt door tot en met De sanering van woningen langs de spoorwegen is overgenomen door Prorail. Hieronder is aangegeven welke woningen nog gesaneerd moeten worden. Tabel: eindlijstwoningen STRAATNAAM Johan de Wittlaan Velperbuitensingel Eusebiusbuitensingel Hommelstraat Tuinstraat Utrechtsestraat Eusebiusplein Molenkom Trans Rodenburgstraat AANTAL WONINGEN

33 Stille gebieden Inwoners die gehinderd worden door een hoge geluidbelasting, maar in hun buurt een stil gebied hebben om te recreëren, voelen zich doorgaans minder gehinderd. Mensen die in een lawaaiige omgeving wonen lijken een grotere behoefte te hebben aan gebieden met rust dan mensen die thuis geen overlast ervaren. Daar komt nog bij dat veel factoren in een stil gebied van invloed zijn op de relatie tussen blootstelling aan lawaai en verstoring van rust. Een beoordeling gebaseerd op een enkel (gemiddeld) geluidniveau, zoals de LDEN, geeft volgens de Gezondheidsraad een beperkt beeld van wat ervaren wordt als stilte. Incidentele lawaaibronnen, zoals brommers of bouwactiviteiten in de omgeving, kunnen een grote rol spelen bij de stiltebeleving. Om die reden wordt in de gemeente Arnhem geen LDEN waarde gekozen om een stil gebied te definiëren, maar simpelweg de aanwezigheid van een park. Hieronder een kaart met de Arnhemse parken die de geluidgehinderde inwoners een kans geven tot rust te komen. Figuur 6.4 Stille gebieden in Arnhem BELEIDSPLAN Het in 2008 vastgestelde Beleidsplan Geluid zal de komende jaren nog steeds gebruikt worden als handvat om bij nieuwe ontwikkelingen het aantal gehinderden te beperken door middel van het gebiedsgerichte maximale ontheffingswaarde en de bijbehorende notitie Hogere waarde. Deze zal van kracht blijven totdat de tweede fase van de vernieuwing van de geluidsregels (SWUNG II) geïmplementeerd is in de wetgeving (Wet Milieubeheer of Omgevingswet). Op dat moment vervalt het instrument hogere waarde en zullen geluidreducerende maatregelen in het bestemmingsplan of het omgevingsplan moeten worden vastgelegd. 6.3 Conclusie maatregelen De wegvakken die op basis van de keuze voor een plandrempel van 63 db én het onderhoudsprogramma geselecteerd zijn en aangepakt worden, vertegenwoordigen ca. 80 % van de weglengte met knelpunten die volgde uit het scenario-onderzoek. Daarmee wordt een substantieel deel van de gehinderden, ernstig gehinderden en inwoners met slaapverstoring geholpen.

34 7. Financiën 33 Voor de extra aanleg van stil asfalt op enkele knelpuntwegen wordt een deel van het Omgevingslawaaibudget ingezet. Dit budget is door het ministerie van I&M aan de gemeente Arnhem toegekend om te kunnen voldoen aan de regels uit het Besluit Omgevingslawaai. Een deel van de middelen is al besteed aan het maken van de geluidskaarten en dit actieplan. De resterende middelen, zoals hieronder gespecificeerd, worden ingezet voor de aanleg van stil asfalt op verschillende wegen. Naast de middelen die de afdeling Onderhoud eraan besteed én de Omgevingslawaaimiddelen, kan er voor sommige wegvakken ook een subsidie aangevraagd worden bij het Bureau Sanering Verkeerslawaai. Dat is alleen aan de orde indien er zich woningen langs deze wegvakken bevinden die op de sanerings-eindlijst voorkomen. Dit is een officiële lijst die in 2010 naar het ministerie van I&M is gestuurd. Als deze woningen nog niet gesaneerd zijn, kan de sanering via het aanleggen van stil asfalt bereikt worden. Om deze middelen op juiste wijze te besteden aan de verschillende wegen, zijn deze middelen op een aparte rekening gezet en wordt het deel dat op een bepaald moment nodig is vrijgemaakt voor gebruik voor de afdeling Onderhoud of voor het desbetreffende BGB-project. Tabel: toekenning van middelen uit het Omgevingslawaai-budget ONDERDEEL/ MAATREGEL KOSTEN ( ) BIJDRAGE UIT OMGEVINGS-LAWAAI BUDGET ( ) BIJDRAGE UIT ANDERE BRONNEN OPMERKINGEN Geluidskaarten Actieplan incl. kosten-batenanalyse Amsterdamseweg Hommelseweg Utrechtsestraat Huissensestraat Velperweg LARGAS E-scootersubsidie 57200, , , , en Incl. uren Incl. uren BSV subsidie NSL budget en ISV III budget NSL budget De kans bestaat dat in de komende vijf jaar de middelen uitgeput raken, maar dat er nog steeds knelpunten in Arnhem bestaan. Deze knelpunten kunnen aangepakt worden indien er nog woningen aanweizg zijn van de eindlijst. Alleen dàn kan er subsidie aangevraagd worden bij het Bureau Sanering Verkeerslawaai (BSV). Deze subsidie blijft naar verwachting nog tot 2017 bestaan.

35 34

36 8. Zienswijzen ontwerp 35 Het ontwerp is op 11 juni 2013 vastgesteld door het college van B&W en heeft van 13 juni 2013 tot en met 25 juli 2013 ter inzage gelegen. De stukken zijn ook geplaatst op de website waarop inwoners van Arnhem hun ideeën over het plan kwijt konden. De stukken zijn tevens gepubliceerd op de website van de gemeente Arnhem. Tijdens de inzageperiode zijn 6 reacties binnengekomen. Zowel via ons klantencontactcentrum (per mail) als via de participatie-website Meedoen in Arnhem. Hieronder worden de zienswijzen kort beschreven, met naam van de indiener en met een reactie. Indien deze reactie acties met zich meebrengt, dan kunnen deze acties als integraal onderdeel van het definitieve worden gezien. Spoorbrug Utrechtseweg NR. 1 ZIENSWIJZE Goederentreinen geven s nachts veel overlast door de geluidsuitstraling van deze brug. Nieuwe rails heeft weinig geholpen. Verzoek om schermen te plaatsen. BEANTWOORDING Geluidbelasting door railverkeer valt onder de bevoegdheid van Prorail. Wij zullen uw klacht meenemen tijdens onze besprekingen met Prorail over de geluidproductieplafonds. INDIENER Mw. P. Brands Overlast A12/ Rosendaalseweg 2 A12: hinder is toegenomen door: - verdwijnen groen; - overschrijden max. snelheid - viaduct Rosendaalseweg: - te hoge snelheden, overschrijden max.snelheid. De A12 is de bevoegdheid van Rijkswaterstaat. De gemeente Arnhem heeft zich op het standpunt gesteld dat zij niet meer pleit voor een trajectcontrole, maar dat zij tegen de ontwikkelingen is van een verhoging van de max. snelheid (naar 130 km/u). Mw. P. Schik Voor de Rosendaalseweg geldt, dat de max. snelheid gehandhaafd moet worden. Overlast kan bij wijkagent/politie worden gemeld met verzoek inzet verkeershandhavingsteam. Gemeente zal langs Rosendaalseweg matrixborden (die gereden snelheid weergeven) plaatsen. De gemeente gaat bekijken of de bebouwde komgrens

37 NR. ZIENSWIJZE BEANTWOORDING nadrukkelijker kan worden aangeduid met snelheidsremmende maatregelen. INDIENER 36 Overlast Rosendaalseweg 3 Overschrijding max. snelheid Zie antwoord op zienswijze 2.Overlast kan bij wijkagent/ politie worden gemeld met verzoek inzet verkeershandhavingsteam. Gemeente zal langs Rosendaalseweg matrixborden (die gereden snelheid weergeven) plaatsen. Dhr. L.F. Pruijn Groen 4 Inzet adviseur groen om geluidsdruk te verlagen Het opnemen van de stille gebieden in Arnhem is bedoeld als maatregel, in de zin dat extra aandacht wordt gevraagd voor de invloed van groen en rust op de gezondheid van mensen die geluidhinder ondervinden. Groen in de zin van overdrachtsmaatregel (geluidscherm) is in de praktijk onvoldoende effectief gebleken. Meedoen in Arnhem Velperweg 5 Overlast door te hoge snelheden (boven max. snelheid). Profiel Velperweg nodigt daartoe uit. Een belangrijk deel van de Velperweg, tussen A12 en AKZO Nobel, wordt binnen enkele jaren vernieuwd. Bij dit project wordt aandacht gegeven aan het wegdek (stiller) en het profiel (veiligheid, voorkomen hoge snelheden). Tot die tijd kan overlast bij wijkagent/politie worden gemeld met verzoek inzet verkeershandhavingsteam. Gemeente zal langs Velperweg matrixborden (die gereden snelheid weergeven) plaatsen. Meedoen in Arnhem Emissies voertuigen 6 1. Handhaving geluidemissies van brommers, motoren en auto s 2. Handhaving maximumsnelheid omgeving Velperweg Brommers worden stelselmatig gecontroleerd door de politie op snelheid én geluidemissie. Zie antwoord hierboven (5) Meedoen in Arnhem

38 Bijlage 1: Verklarende woordenlijst 37 Inrichting: term uit de Wet milieubeheer waarmee bedrijven worden aangeduid. Algemene maatregel van Bestuur: een besluit die in een bovengelegen wet wordt genoemd, om een deel van deze wet verder uit te werken. Zoals het Besluit Geluid Milieubeheer mogelijk gemaakt wordt in de Wet Milieubeheer. Plandrempel: gekozen waarde in db s waarboven het bestuur vindt dat er sprake is van onacceptabele hinder door wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai of industrielawaai. LDEN : gewogen gemiddelde geluidbelasting over dag (D), avond (E) en nacht (N) L nigth: gemiddelde geluidbelasting in de nacht (23.00 u tot 7.00 uur) Scenario: een combinatie van een gekozen plandrempel (in db s), bijbehorende knelpunten en de mogelijke maatregelen om deze knelpunten op te lossen.

39