Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde. Foeke van der Zee

Transcriptie

1 Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde Foeke van der Zee

2 Inhoudsopgave 1. Onderzoek, wat is dat eigenlijk Hoe is onderzoek te omschrijven Is de onderzoeker een probleemoplosser of is hij een adviseur Onderzoeken is niet hetzelfde als leren, ontdekken of uitvinden Wat maakt wetenschappelijk onderzoek zo specifiek Wat maakt verpleegkundig onderzoek zo specifiek Het handelingsmodel, wat doet een onderzoeker zoal Het model is toepasbaar op elk onderzoek Onderzoek en theorie Vragen en opdrachten De eerste stap: probleem- en vraagstelling Wat is een probleemstelling en wat is een vraagstelling De probleemstelling is het startpunt Uitwerking van de probleemstelling in vraagstellingen Het uitwerken van de vraagstelling Eisen aan de vraagstelling Typen vraagstellingen Hoe herken je een slechte vraagstelling Leg de uitkomst vast Wie is verantwoordelijk voor de juiste formulering Vragen en opdrachten De tweede stap: het onderzoeksdesign Wat is een design Hoe stel je een onderzoeksdesign op Voorbeelden van concrete invullingen van het onderzoeksdesign Het onderzoeksdesign als basis voor het opstellen van redeneringen Matchen en randomiseren Het onderzoeksdesign helpt je het onderzoek op te zetten Een specifiek geval: placebo's Experimentele en niet- experimentele variabelen Vragen en opdrachten ii

3 4. De derde stap: meetinstrumenten Wat is meten Welke manieren van meten zijn er Hoe maak je een gegevensbestand Wat zijn goede meetinstrumenten Is het instrument valide Levert het instrument betrouwbare resultaten Kan het meetinstrument voldoende discrimineren Hoe kies je het juiste meetinstrument Vragen en opdrachten De vierde stap: populatie en steekproef Redenen om een steekproef te trekken De terminologie van populatie naar respons Welke manieren van steekproeftrekken zijn er Welke eisen stelt men aan de steekproef Representativiteit, wat is het en hoe stel je het vast Hoe groot moet een steekproef zijn Vragen en opdrachten De vijfde stap: de analyseopzet Het soort gegeven bepaalt de toe te passen analysetechniek Het analyseren van kwalitatief materiaal Het type materiaal Mogelijke analyses op kwalitatieve gegevens Kwalitatieve gegevens omzetten naar kwantitatieve gegevens Het analyseren van kwantitatieve gegevens Wat is het niveau van een variabele, en waarom moet je dat weten Het kiezen van de juiste statistische toets Hoe verlopen statistische toetsprocedures Het feitelijk analyseplan Vragen en opdrachten De zesde stap: verzamel de gegevens Hoe ga je fatsoenlijk met de deelnemers van het onderzoek om Uitval iii

4 7.2.1 Legitieme en ongeoorloofde uitval Selectieve uitval Non- responsonderzoek Voorkomen van uitval en responsverhogende maatregelen Problemen bij de benaderde personen De presentatie Anonimiteit is leuk, maar niet altijd mogelijk Soms helpt een kleine beloning Een herinnering afgeven helpt altijd Houd rekening met het tijdstip Voorkom ongewenste invloed van anderen Vragen en opdrachten De zevende stap: analyseer de gegevens en interpreteer de resultaten De gegevens invoeren in een databestand Analyse van de respons Voer de analyses voor de kwalitatieve gegevens uit Kun je met kwalitatief materiaal ook vergelijkingen maken Protocolanalyse is een goede en handige techniek Uitvoeren van de analyses op het kwantitatieve materiaal De ingevoerde gegevens controleren Beschrijving van de respons en representativiteit Statistische analyses ter beantwoording van de onderzoeksvraag De kwalitatieve fase in de kwantitatieve analyse Aanvullende analyses Vragen en opdrachten Achtste stap: schrijf een onderzoeksverslag Hoe zijn onderzoeksverslagen opgebouwd Hoe gebruik je tabellen en grafieken Literatuurverwijzingen Hoe verwijs je in de tekst naar auteurs Hoe stel je de literatuurlijst op Vragen en opdrachten Het managen van een onderzoeksproject Contacten met de opdrachtgever Bemensing van het onderzoeksproject iv

5 10.3 Zorg voor materiaal Financiering Timemanagement Vragen en opdrachten Zelf een meetinstrument maken Overschrijven Er zijn twee uitersten in de meetmethode overschrijven' Hoe verloopt het overschrijven als proces Je wapenen tegen fouten Adviezen om overschrijven als meetinstrument te gebruiken Observeren De toevallige observatie Hoe verricht je systematische observaties De houding van de onderzoeker als observator Hoe verhoog je de betrouwbaarheid en de validiteit van observaties Interviewen Welke vormen van interview zijn er Er zijn drie vormen voor de afname Het interview voorbereiden De taken van de interviewer tijdens het interview Het nawerk, de afhandeling Groepsbijeenkomsten Welke vormen van groepsbijeenkomsten zijn er De samenstelling van de groep De gespreksleider Analyseren, verwerken van de data Enquêteren Wat bedoelen we met de term enquête Wat is het verschil tussen enquêteren en interviewen Wat voor soorten vragen kunnen voorkomen in een vragenlijst Eisen aan de vragen Eisen aan de antwoorden Test je vragenlijst Manieren van afnemen van vragenlijsten Vragen en opdrachten v

6 12. Toch een beetje statistiek Een nominale variabele beschrijven Een continue variabele beschrijven Een kruistabel maken Een verschil tussen twee gemiddelden vaststellen De Student t- toets voor groepen De student t- toets voor gepaarde waarnemingen Een samenhang tussen twee variabelen Statistische software Vragen en opdrachten Typen onderzoek (een algemene indeling) Indeling naar vraagstelling Exploratief onderzoek Beschrijvend onderzoek Vergelijkend onderzoek Evaluatieonderzoek Verklarend onderzoek Longitudinaal onderzoek Indeling naar plaats waar de gegevens zijn verzameld Bureauonderzoek Veldonderzoek Laboratoriumonderzoek Simulatieonderzoek Grootschalig of kleinschalig onderzoek (inclusief de casestudie) De onderzoekskubus Vragen en opdrachten Onderzoek in de praktijk Bronnen Zakenregister vi