Denken. in beelden. Tineke Verdoes
|
|
- Karolien Coppens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Denken in beelden Als Robin van zeven jaar het woord vis hoort, ziet hij in zijn hoofd een vis voor zich in een aquarium met daarboven een bordje met Te koop. Het ene woord vis voert hem in gedachten direct mee naar de dierenwinkel, waar hij graag vissen koopt. Robin is een beelddenker. Het visuele leersysteem is een snelle en associatieve manier van denken. B eelddenken bij kinderen krijgt steeds meer aandacht, maar is geen nieuw fenomeen. Al in de jaren dertig was Maria Krabbe in Nederland actief. Zij ontdekte dat sommige kinderen de informatie op een andere manier tot zich namen. Ze waren visueel ingesteld. Silvermann deed in de jaren tachtig onderzoek naar informatieverwerking bij kinderen. Volgens haar bestaan er een visueel-ruimtelijk geheugen en een auditief-volgordelijk geheugen. n 2010 werd er door Jaap Murre van de UVA onderzoek gedaan, met een soortgelijke uitkomst. Beelddenken is dus niet van deze tijd, maar vindt momenteel steeds meer zijn weg naar het onderwijs door alle aandacht en boeken als Denken in Beelden, De jonge beelddenker, Beelddenken in de Praktijk, 26 letters en dan? of n het rijk der beelden ben ik koning. Dit is een prettige ontwikkeling. 30 procent van de beelddenkers kunnen hun weg vinden in de overwegend linkerhersenhelft dominante samenleving zonder al te veel aanpassingen. 23 procent van de beeldenkers kunnen dit moeizaam. Met de juiste ondersteuning in het onderwijs wordt het gemakkelijker JRMGZN
2 -- _ PASSEND ONDERWJS Belevend leren Als we het in de les hebben over breuken is het van belang dat er geuren, kleuren, ervaringen aan het beeld breuken worden gekoppeld. OORSPRONKELJKE BEELDDENKERS We worden allemaal geboren als een beelddenker. Als baby hebben we immers geen gesproken of geschreven taal. Kinderen hebben beelden nodig om taal te leren. Een peuter kan zelf een plaatje voor zich zien en is in staat om er het bijpassende woord aan te verbinden. Zo leert een jong kind praten en in woorden denken. Bij de meeste kinderen die ouder worden verandert het denken. Als het kind ouder wordt gaat het steeds meer in taal denken. Het kind wordt een taaldenker. Bij ongeveer 53 procent van de mensen gaat het anders. Zij blijven primair in meer of mindere mate in beelden denken en zoeken dan de taal erbij. We noemen ze beelddenkers. HOE WERKT BEELD DENKEN? Timo van elf jaar tekent wat er tijdens een les in zijn hoofd gebeurt. Er ontstaat een hoofd met daarin een appelboom met en grasveld eromheen. Met woorden legt hij het zo uit: Wanneer ik het woord boom hoor, dan zie ik in mijn hoofd een boom met appels. k heb namelijk plaatjes in mijn hoofd. Beelddenken vindt plaats in de rechter hersenhelft. Hierin bevinden zich de zintuiglijke waarnemingen, gevoel voor kleur, ritme, ruimte en je gevoelige kant, maar ook dagdromen vindt hier plaats. VOOR- EN NADELEN Moeder Sabine ziet voor- en nadelen aan de manier van denken van haar zoon. Tim is erg creatief. Hij plakt van alles aan elkaar en dat is in zijn ogen dan een verrekijker, een toren, of iets anders. Meestal komt hij met iets dat je denkt: wouw. Hij is echt een creatieve denker! Tim is volgens Sabine wel heel snel afgeleid. Op het moment dat je tegen hem zegt: ga je schoenen aan doen, kan hij naar zijn schoenen lopen en onderweg iets anders zien, dan gaat hij daarmee verder. Hij wil daar hele verhalen over vertellen, want dat zit in zijn hoofd en dat moet er ook uit. Dan is hij zijn schoenen alweer vergeten. BELEVEND LEREN ALS ONDER- STEUNNG Ook in het onderwijs heeft beelddenken voor- en nadelen. Het is belangrijk om een beelddenker zo goed mogelijk te ondersteunen bij het veelal cognitief en analyserend schoolwerk. Veel beelddenkers hebben extra ondersteuning nodig bij rekenen en spelling. Ze hebben moeite met de volgorde van letters, tempo lezen, het juist opschrijven of benoemen van cijfers, het automatiseren van de tafels of komen moeilijk uit hun woorden. Belevend leren is een van de oplossingen. Een denkbeeld is namelijk geen plat plaatje, maar als het ware een holografische weergave. We gebruiken de term beeld- NEUW - _ _ _ De jonge beelddenker Uitleg, tips en opdrachten voor leerkrachten en ouders SBN pagina s gebonden full-color uitgave 29,90 swpbook.com Puttend uit haar jarenlange ervaring als juf, remedial teacher en beelddenker laat aan de hand van taal- en rekenvoorbeelden zien hoe je rekening kunt houden met beelddenkers. Daarbij gaat ze in op de kenmerken van beelddenken, het sorteergedrag, de manier van problemen oplossen, leren door middel van beleving en het plannen/organiseren in de kleuterklas en groep JRMGZN 17
3 -- _ Top down leren Een beelddenker is in staat om vanuit een geheel terug te redeneren; dit omgekeerd leren noemen we ook wel de top-downmethode. Sterke kanten van een beelddenker: - is creatief in het verzinnen van nieuwe dingen; - tekent of knutselt graag; - voelt veel dingen goed aan; - is een doorzetter; - is origineel; - heeft veel fantasie; - zorgt voor anderen, omdat hij intuïtief begrijpt wat er om hem heen gebeurt. De beelddenker heeft ook zwakkere kanten, zo: - heeft hij moeite met woorden en taal; - heeft hij moeite met het vertellen van een verhaal; - kan hij dromerig zijn op onhandige momenten; - heeft hij moeite met het opvolgen van instructies; - neemt hij de informatie die hem verteld wordt vaak heel letterlijk; - heeft hij moeite om zich te concentreren; - vertelt hij vaak dingen in een onlogische volgorde; - vertelt hij vaak dingen met weinig woorden; - heeft hij moeite met het verwoorden van zijn ge dachten; - heeft hij moeite met tijd; - kan hij erg impulsief zijn; - heeft hij moeite met luisteren; - is hij vaak wat onhandig JRMGZN
4 PASSEND ONDERWJS Tips voor leerkrachten - Let op of een opdracht is binnengekomen. Herhaal de opdracht eventueel. - Gebruik humor en aansprekende anekdotes. Lesstof die gekoppeld is aan humor en anekdotes die tot de verbeelding spreken, wordt in het geheugen verankerd en is makkelijker terug te vinden. - Zuurstof en bewegen doet leren. - Uit het raam kijken; het naar buiten staren kun je zien als een moment van pauze, even op adem komen. Het is vaak een vorm van zelfbehoud. denken omdat beeld overheerst. Echter alle zintuiglijke waarnemingen zijn van belang. Als we het in de les hebben over breuken is het van belang dat er geuren, kleuren, ervaringen aan het beeld breuken worden gekoppeld. Zo neemt meester Cees tijdens deze lessenserie een taart mee of echte chocoladerepen. Juf Judith bedenkt een dans met de kinderen van haar klas tijdens het aanleren van de tafels en juf Janneke maakt gebruik van haar kennis over meervoudige intelligentie. ntern begeleidster Esther, heeft de ervaring dat belevend leren voor alle partijen de betrokkenheid bij de les verhoogt. Aan het begin van dit jaar is besloten in groep 3, tijdens de rekenlessen, meer aan de slag te gaan met belevend leren. Esther: k merk aan de leerkrachten dat ze het in het begin heel spannend vinden om de methode los te laten, maar als ze eenmaal gaan werken met concreet materiaal, meer gaan bewegen, belevingen toevoegen aan hun les en het platte vlak steeds vaker gaan loslaten, worden ze enthousiast. Op deze manier is het eigenlijk veel leuker om rekenles te geven. De leerkrachten en de kinderen hebben meer plezier in rekenen, met gewenste resultaten. Meer inspiratie vindt ze onder andere in het boek Belevend leren, waardoor ze het belevend leren nu ook toepast in andere vakgebieden en op deze manier meer beelddenkers bij haar lessen betrekt. krachten dat ze het in het begin heel spannend vinden om de methode los te laten, maar als ze eenmaal gaan werken met concreet materiaal, meer gaan bewegen, belevingen toevoegen aan hun les en het platte vlak steeds vaker gaan loslaten, worden ze enthousiast. Op deze manier is het eigenlijk veel leuker om rekenles te geven. De leerkrachten en de kinderen hebben meer plezier in rekenen, met gewenste resultaten. Meer inspiratie vindt ze onder andere in het boek Belevend leren, waardoor ze het belevend leren nu ook toepast in andere vakgebieden en op deze manier meer beelddenkers bij haar lessen betrekt. TOP-DOWN LEREN Een taaldenker verzamelt informatie en maakt daar vervolgens een geheel van. Op school wordt het lesmateriaal, voor een taaldenker, logisch opgebouwd, van A naar Z. Kleine stukjes informatie worden uiteindelijk een geheel en de moeilijkheidsgraad wordt beetje bij beetje verhoogd. Dit maakt het huidige onderwijs voor beelddenkers een bijna onmogelijke opgave. Een beelddenker is wel in staat om vanuit een geheel terug te redeneren; dit omgekeerd leren noemen we ook wel de top-downmethode. Hij heeft het nodig om eerst het totaalbeeld te overzien (de samenvatting van een hoofdstuk of boek, het alfabet, het cijferveld 1-100), om vervolgens terug te redeneren om de lesstof in de klas te kunnen volgen. De hele puzzel in één doos en dan puzzelen maar. S HET NU AL TJD? De interne klok van een beelddenker loopt sneller of langzamer dan de afgesproken tijd. Annemiek, leer _ _ _ De dagen van de week Met deze kaarten leren jonge kinderen spelenderwijs de dagen van de week onderscheiden. edere kaart associeert een getekend beeld met een bepaalde dag. De dagen van de week hebben een kleur, een plaatje en een gebaar. Je kunt ze lineair ophangen. Ook kun je gebruik maken van een lied. Dit totaalpakket zorgt voor het succes. Francis van Kleeff & SBN ,90 NEUW Belevend leren Belevend leren n het huidige onderwijs wordt vooral een beroep gedaan op de linkerhersenhelft, de talige helft, en dit is over het algemeen de zwakkere kant van een beelddenker. n deze uitgave neemt je, aan de hand van talloze voorbeelden, mee in de wereld van het beelddenken en deelt ze met jou manieren van lesgeven waardoor het werken met de beelddenkers in jouw klas een feestje wordt. deeën om beelddenkers bij je les te houden SBN ca. 120 pagina s ca 19, JRMGZN 19
5 Gekke situaties Het woord niet is een leeg woord, een onzichtbaar woord. Er is geen plaatje bij het woord niet. Hierdoor kunnen er gekke situaties ontstaan. De juf zegt tegen Sofie dat ze niet meer mag praten. Sofie ziet een plaatje voor zich waarin ze praat. Ze blijft dus praten. Juf is geïrriteerd en Sofie krijgt op haar kop. De juf kan beter zeggen: k wil dat jullie stil zijn. Het woord niet wordt vaak gebruikt. Je kunt je erin trainen anders te formuleren. Bijvoorbeeld: - Gebruik je binnenstem in plaats van Niet schreeuwen. - Loop rustig door de gang naar de gym in plaats van Niet rennen. - Leg je schoenen in je schoenenbakje in plaats van Niet met je schoenen in de gymzaal/speelhoek. - Stoppen in plaats van Niet doorlopen. kracht in groep 5: k merk dat sommige kinderen in mijn klas niet kunnen inschatten hoe lang ze zelf met een werkje bezig zijn. De meest kinderen uit de klas redden dit, maar voor een aantal pak ik het anders aan. k bespreek van tevoren met ze, bijvoorbeeld bij rekenen, dat ze vandaag de helft moeten maken en zelf kunnen bepalen waarmee ze beginnen. Dan vraag ik hoe lang ze dat daarvoor nodig denken te hebben. Daar zet ik dan de tijd bij, door gebruikt te maken van een time-timer. Omdat ze vaak zichzelf onderschatten komen ze opeens tot het inzicht ik heb tijd over en dan komt de snelheid erin. EEN GEVOELGE KANT Denken in beelden gaat met ongeveer 32 plaatjes per seconde. Daarnaast zijn beelddenkers vaak prikkelgevoelig. Dit komt mede door de sterk ontwikkelde rechter hersenhelft. Beelddenkers hebben een gevoelige kant. Wanneer ze tussendoor onvoldoende rusten, kunnen ze overprikkeld raken. edereen reageert hier op een andere manier op. Sommige kinderen krijgen gedragsproblemen zoals driftbuien, dagdromen, kunnen impulsief of clownesk reageren of juist een paniekaanval krijgen. Als leerkracht van een beelddenker moet je het welzijn van het kind goed bewaken. Laat hem of haar tot rust komen door hem bewust te laten wegdromen of door hem iets ontspannends te laten doen. Brenda, leerkracht van groep 1/2: k zie soms kinderen die zichzelf verliezen. Dit kan ik zien aan de ogen, aan alle bewegingen, aan wat dat kind doet en dan besluit ik even een moment te nemen om met alle kinderen een ontspanningsoefening te doen. Aan het einde van dit soort momentjes zie je verschil nadat ze hun ogen hebben opengedaan. Ze halen nog even diep adem en je voelt de rust door de klas gaan. En dan heb je gewoon weer eventjes de aandacht. BURGERS VAN DE 21E EEUW Waar je succes op school afhangt van: richtlijnen volgen, opgegeven werk op tijd inleveren, feiten onthouden, snel reproduceren, stapsgewijs werk tonen, net leesbaar handschrift, juiste spelling, op tijd zijn, een goede organisatie en netheid, wordt je in je werk beloond op je: geschiktheid om toekomstige -- _ _ _ Denken in beelden Uitleg, tips en opdrachten voor leerkrachten en ouders Op school kun je beelddenkers onder andere herkennen aan de hand van de volgende signalen: ze lezen vaak spellend en/of radend; ze hebben een globaal overzicht en vergeten de details; automatiseren gaat moeizaam. De voorbeelden, tips en oefeningen maken van deze uitgave een instrument dat kinderen meer zelfvertrouwen geeft en ouders en leerkrachten een handvat, achtergrondinformatie en inzicht biedt. SBN pagina s gebonden 2e druk 27, JRMGZN
6 >> -- _ _ - Prikkelgevoelig Beelddenkers hebben een gevoelige kant. Wanneer ze tussendoor onvoldoende rusten, kunnen ze overprikkeld raken. edereen reageert hier op een andere manier op. PASSEND ONDERWJS ontwikkelingen te voorspellen, het geheel kunnen overzien, kunnen denken buiten een vast stramien, het nemen van risico s, het identificeren van problemen en het oplossen daarvan, eigen sterke punten combineren met anderen om een sterk team te worden, kunnen omgaan met de computer, opgewassen zijn tegen complexiteit en de gave om mensen naar waarde te schatten. Kwaliteiten die beelddenkers vaak al van nature tot hun beschikking hebben. Voor ons de uitdaging om álle kwaliteiten tot zijn recht te laten komen. Silverman stelt: s het niet tijd om het belang te erkennen van de gaven van de rechter hersenhelft en alle studenten de mogelijkheid te geven hun visueel-ruimtelijke vaardigheden te ontwikkelen? Deze vaardigheden zijn essentieel voor succes als volwassenen. is moeder, leerkracht, remedial teacher, kindercoach en beelddenker. Na haar opleiding aan de Pabo werkte ze parttime binnen het onderwijs en studeerde ze in 2003 af tot remedial teacher. De opgedane kennis kwam haar goed van pas in het speciaal onderwijs (waar ze tot op heden werkzaam is). n 2009 startte zij haar eigen remedial teaching praktijk JRMGZN
Waar gaat dit boek over? Verschillende beelddenkers. Dit boek gaat over kinderen die in beelden denken.
Verschillende beelddenkers Twee vriendinnen: Fátima en Jolijn. Allebei denken ze in beelden, maar allebei op hun eigen manier. Fátima is een kei in dansen. Ze heeft een goed ritmegevoel en kan een dans
Nadere informatieIk leer anders Opleidingscentrum
Er bestaat geen specifiek type beelddenker. Beelddenkers herkennen zich bijna altijd in meer dan één van bovenstaande types. Deze observatielijst geeft een goede indicatie of een leerling een beelddenker
Nadere informatieSnel afgeleid. Druk doen of juist dromerig.
Snel afgeleid. Druk doen of juist dromerig. Herken je dit? Hoe vaak schiet deze opmerking door ons heen? Waarom komt het er niet uit? Er is wat aan de hand! Misschien wel het legpuzzel probleem! Lukt
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatie4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.
4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,
Nadere informatieBeelddenken en Ik leer anders
Beelddenken en Ik leer anders 16 maart 2013 Even voorstellen Jouw Leer Kracht *Moeder van 2 jongens en een meisje! *Praktijk JouwLeerKracht! *Leerkracht asisonderwijs! Beelddenken? Du INZICHT en OVERZICHT!!
Nadere informatieLogica brengt je van A naar B Verbeelding brengt je overal (Albert Einstein)
Logica brengt je van A naar B Verbeelding brengt je overal (Albert Einstein) Een presentatie voor iedereen die meer wil weten over denken in beelden. Doelstelling van vandaag: Het proberen weg te nemen
Nadere informatieHet perspectief van een kind of jongere zien. Coaching bij (dreigende) uitval
Het perspectief van een kind of jongere zien Coaching bij (dreigende) uitval 12 oktober 2017 T A L E N T Slim Begeleiden Albert Kaput Vastlopen Hoe ervaren jongeren de boodschappen die zij uit hun omgeving
Nadere informatieleerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen
leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure
Nadere informatie5 tips voor ouders van een beelddenker!
5 tips voor ouders van een beelddenker! Anke van de Laar Beelddenkers zijn heerlijke kinderen. Ze hebben het lastig in onze talige wereld, waarin volgorde en tijd superbelangrijk zijn. Accepteer dat u
Nadere informatieUtrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind moeilijk lerend is en wat 3
Nadere informatieInleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen
Inleiding psycho-educatie ASS bij volwassenen Dit is de inleiding van de psycho-educatie modules. Aan de hand van deze modules geven we meer informatie over hoe autismespectrumstoornissen (ASS) zich uiten
Nadere informatieHuiswerk tips! Speciaal voor jou! Praktijk voor reflexintegratie & kindercoaching
Speciaal voor jou! De leergierige scholier Huiswerk tips! Praktijk voor reflexintegratie & kindercoaching Schipperswijk 10 9665PM Oude Pekela tel: 06-10318833 info@moniquecoachtkids.nl www.moniquecoachtkids.nl
Nadere informatieop eigen wijze een stap vooruit Leren-leren Hoe leer je? Geheugen Motivatie Pauze? Concentratie en focus Planning Taal en wiskunde Zaakvakken
programma Leren-leren Hoe leer je? Geheugen Motivatie Pauze? Concentratie en focus Planning Taal en wiskunde Zaakvakken 1 Leren: 1. Informatie opnemen 2. Informatie verwerken 3. Opslaan onthouden 4. Informatie
Nadere informatieBeelddenken. een nieuw label
Beelddenken een nieuw label of label doorbrekend? Passend onderwijs is onderwijs aan taaldenkers en beelddenkers passend onderwijzen via zien - horen voelen - denken vanmiddag Focus op beelddenken Doel:
Nadere informatieLEREN LEZEN MET DE DAVIS LEERSTRATEGIE.
LEREN LEZEN MET DE DAVIS LEERSTRATEGIE. Leren lezen is een ingewikkeld proces, waarbij heel wat vaardigheden moeten worden ontwikkeld. OBS Dijkerhoek heeft daarom heel bewust gekozen voor de Davis leerstrategie
Nadere informatieWielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting
Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor
Nadere informatieontvangen!! verwerken!! opslaan!
Denken dyslecten anders? Inhoud - Kennisoverdracht - Representatiesysteem - Links versus rechts georiënteerd - Dyslecten - Kernvisiemethode - MILS Kennisoverdracht Zender Ontvanger gevoel ontvangen verwerken
Nadere informatieGedragswaaier. Een passende aanpak voor ieder kind. Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer
Gedragswaaier Een passende aanpak voor ieder kind Stephanie de Kroon Margreet Smit Ronald Wiedemeyer 2. Introductie van de Gedragswaaier De Gedragswaaier biedt leerkrachten in het primair onderwijs handvatten
Nadere informatieLeren-leren. Motivation is a fire from within. if someone else tries to light that fire under you, chances are it wil burn very briefly.
1 Leren-leren Motivation is a fire from within. if someone else tries to light that fire under you, chances are it wil burn very briefly. Steven R. Covey 1 2 2 3 Linkerhersenhelft? Rechterhersenhelft?
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieStudievaardigheden. BEN/LO/ADHD/14/0003j April 2014
Studievaardigheden N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieGeef een. Over rapportgesprekken en eigenaarschap
Over rapportgesprekken en eigenaarschap Geef een Het is voor een kind heel fijn om te weten waar het staat, hoe het daar gekomen is, waar het naartoe gaat werken én hoe het daar kan komen. Renée van Eijk
Nadere informatieMoeite met cijfers en letters? Misschien is je kind een beelddenker
x ~ Moeite met cijfers en letters? Misschien is je kind een beelddenker Weleens gehoord van beelddenkers? Veel kinderen die worstelen met leerproblemen, zijn waarschijnlijk beelddenkers. Maar omdat 'beelddenken'
Nadere informatieEvaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees
Evaluatierapport Workshop ADHD Fontys PABO Limburg Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Inhoudsopgave Pag. 1. Inleiding 2 2. Deelnemers/respondenten 2 3. Opzet en inhoud evaluatie 2 4. Resultaten 2
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieWat is een dyslecticus? Dyslexie zal altijd wel hebben bestaan. Een oogafwijking?
Wat is een dyslecticus? Dat is iemand met dyslexie. Dyslexie is een woord uit het Grieks dat slecht lezen betekent. Dyslectici, dat is het meervoud van dyslecticus, hebben niet alleen moeite met lezen,
Nadere informatieHerkennen van signalen op de werkvloer... Wat kun je ermee?
Herkennen van signalen op de werkvloer... Wat kun je ermee? Wie zijn wij? Samantha van Engeland & Marianne Stevens Even voorstellen... Maar dan net even anders... Knelpunten voor mensen met een licht verstandelijke
Nadere informatieHoogbegaafd en gevoelig
Hoogbegaafd en gevoelig Kazimierz Dabrowski Hoogbegaafd zijn is meer dan slim zijn. Hoogbegaafde mensen zijn vaak ook veel gevoeliger dan andere mensen. Daardoor ervaar je situaties soms intenser dan andere
Nadere informatieWelkom bij: Grip op gedrag:
Welkom bij: Grip op gedrag: Wat veroorzaakt Probleemgedrag Wat houdt Probleemgedrag in stand Wat biedt Grip op Gedrag Blikken worden uitgewisseld. Er wordt gezucht. Tsja, eigenlijk weer hetzelfde verhaal.
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatie- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren.
Schoolse competenties Competentie 1: Agendagebruik - Je schrijft je huiswerk in je agenda als dit wordt opgegeven. - Je agenda ziet er verzorgd uit. - Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt
Nadere informatieVragen stellen in de reken-wiskundeles
Vragen stellen in de reken-wiskundeles Marc van Zanten, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling SLO & Universiteit Utrecht: Panama, O&T, Faculteit Sociale Wetenschappen Inleiding Dit hoofdstuk
Nadere informatieMijn kind heeft een LVB
Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar
Nadere informatieLeren, concentreren, communiceren. Davis methode
Leren, concentreren, communiceren en de Davis methode Deze presentatie is gemaakt op basis van ervaringen die zijn opgedaan tijdens de begeleiding van kinderen en volwassenen met ADD, ADHD, dyslexie, dyscalculie
Nadere informatieAlles wat je wilt weten over. kringactiviteiten
Alles wat je wilt weten over. kringactiviteiten Als kleuterjuf mag ik vele stagiaires begeleiden: wat is het toch fijn om de liefde voor het kleuteronderwijs te laten zien en te delen. Toch merk ik dat
Nadere informatie1.1 Mijn werkelijkheid, jouw werkelijkheid
1.1 Mijn werkelijkheid, jouw werkelijkheid 15 De werkelijkheid is een grote leugen want de hele werkelijkheid is een fantasie van jezelf, een betekenisgeving aan de wereld die jij kunt plaatsen. Er is
Nadere informatieBen ik in beeld? Wat is beelddenken?
Ben ik in beeld?? of APPEL? Wat is beelddenken? Beelddenkers denken visueel ruimtelijk, associatief en intuïtief. Zij denken in beelden en gebeurtenissen, vanuit het geheel naar delen. Beelddenkers kunnen
Nadere informatieHieronder volgt een beknopte uitleg van de begrippen die u in het rapport zult tegenkomen.
Onderbouwrapport In het onderbouwrapport waarderen wij alle genoemde aspecten ten opzichte van de leeftijd. Een waardering wordt uitgedrukt in een cijfer. U kunt via de beknopte omschrijvingen in het rapport
Nadere informatiehet begin van dit boek
De autisme survivalgids 9 het begin van dit boek Ken je dat gevoel? Je bent een kind. Een jongen of een meisje. Om je heen zijn er heel veel andere kinderen. Allemaal zien ze er net een beetje anders uit.
Nadere informatieTIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN
TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder legt uit hoe ouders gedragsproblemen van hun kinderen kunnen veranderen. TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder is bedoeld om ouders te helpen gedragsproblemen van
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieSignaleringslijst voor leerlingen met autisme!
Signaleringslijst voor leerlingen met autisme! Wennen en je begrepen voelen op je nieuwe school. De overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs is voor iedereen even wennen. Zeker als je
Nadere informatieNieuws uit CBS Het Kompas. Toetsen
Nieuws uit CBS Het Kompas Voor iedereen, die ik nog niet persoonlijk gezien heb, nog de beste wensen voor 2014! Toetsen Wij zijn alweer ruim drie weken aan het werk in de klassen. Hier op school heerste
Nadere informatieWerkboek Inkijk Exemplaar. Het mooiste wat je kunt worden, is jezelf!
Werkboek Inkijk Exemplaar Het mooiste wat je kunt worden, is jezelf! Inleiding Voordat jullie beginnen Ik zal mij eerst even kort voorstellen: ik ben Maaike en Ziezo! is mijn eigen kindercoach praktijk.
Nadere informatiePAD informatie voor ouders
PAD informatie voor ouders De Kiem Roelofarendsveen, januari 2015 Beste ouders/verzorgers, Hierbij willen we u graag informeren over het PAD leerplan, dat bij ons op de Kiem gebruikt wordt om het sociaal
Nadere informatie43 tips om jouw Beelddenker thuis en in de klas beter te begrijpen
43 tips om jouw Beelddenker thuis en in de klas beter te begrijpen Mogelijk heb je weleens gehoord van beelddenken en wil je er graag meer over weten. Ongeveer 5% van de mensen denkt in beelden. Dit houdt
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieCreativiteit, kun je dat afdwingen?
Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid www.kunstedu.nl procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan
Nadere informatieBertha Middendorp MIGRAINE. De oorzaak van jouw migraine en Leer in 6 weken je pijn te beheersen tijdens een aanval
Bertha Middendorp MIGRAINE De oorzaak van jouw migraine en Leer in 6 weken je pijn te beheersen tijdens een aanval Inhoud Deel 1 12 Inleiding 15 Mijn migraine 21 Hypnose 26 Verhalen uit de praktijk Deel
Nadere informatieN A Ï S I S S U E N O. 1. NaïS Zine. Download tijdelijk gratis INSPIRATIE STORYTELLING B2P BUSINESS TO PERSONAL
N A Ï S 2 0 1 7 I S S U E N O. 1 T I J D E L I J K G R A T I S NaïS Zine Download tijdelijk gratis Nieuw INSPIRATIE STORYTELLING B2P BUSINESS TO PERSONAL Inhoud 1 2 : Waarom jij niet zonder deze zes geheimen
Nadere informatiekt! 2 Leren lezen en spellen, een aanpak periode in groep 3 en de hogere
Leren lezen en spellen, een aanpak kt! 2 In het vorige artikel- Instructie werkt! (r), opgenomen in Praxis~ bulletin, nummer 7 - zijn een " aantal algemene tips beschreven én speciale tips voor de klankzuiuere
Nadere informatieWaar dyslexie precies vandaan komt, kun je bij de oorzaak van dyslexie lezen.
Wat is dyslexie? Dat zoeken we op! Van Dale zegt het volgende: Of dyslexie hetzelfde is als woordblindheid, valt te betwisten (zie kopje dyslexie of woordblind? ), maar moeite met lezen, schrijven en spellen
Nadere informatieIn je kracht. Werkboek voor deelnemers
In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers
Nadere informatieDe Wondere Werking van Verhalen
De Wondere Werking van Verhalen Multiply Your Happiness! 2013 Inleiding Sinds het begin der tijden vertellen mensen overal ter wereld, bij kampvuur en bij kaarslicht, elkaar verhalen. Dit deden en doen
Nadere informatieJouw Omgeving - Nieuwe gesprekken
Jouw Omgeving - Nieuwe gesprekken Jouw Omgeving - Nieuwe gesprekken Jouw Omgeving - Nieuwe gesprekken Jouw Omgeving - Nieuwe gesprekken Jouw Omgeving - Nieuwe gesprekken creatieve en flexibele inzet
Nadere informatieJuf ik weet het niet meer
Juf ik weet het niet meer Voorbeelden uit de praktijk Wijnand Dekker Praktijk Dekker & Dooyeweerd, Ede www.dekkerdooyeweerd.nl info@dekkerdooyeweerd.nl Wat vertellen kinderen ons?! Je eigen naam schrijven,
Nadere informatieAchtergrondinformatie meer begaafdheid, hoog intelligent en hoogbegaafdheid
Plusklas Beilen Achtergrondinformatie meer begaafdheid, hoog intelligent en hoogbegaafdheid Om de visie van COG Drenthe op het onderwijsaanbod voor meer begaafde, hoog intelligente en hoogbegaafde leerlingen
Nadere informatieWaarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17
Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede
Nadere informatieLes 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"
Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...
Nadere informatieIK LEER IN BEELDEN! Mijn Talent: Coaching de Schildpad. TCM Dubbelkunst.nl. Coaching de Schildpad. op eigen wijze een stap vooruit
Mijn Talent: IK LEER IN BEELDEN! TCM Dubbelkunst.nl 1 programma Beelddenken Inzoomen of uitzoomen Iedereen leert anders Linkerhersenhelft/rechterhelft Rechtsbreinig op school Hoe kun je je kind ondersteunen?
Nadere informatieHuiswerkbeleid Onderwijsteam 7
Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert
Nadere informatieHet verstaan van spraak door kinderen van 8, 9, 10 en 11 jaar
Het verstaan van spraak door kinderen van 8, 9, 10 en 11 jaar Wij zijn heel blij dat je mee wilt doen aan ons onderzoek! Je vader of moeder heeft je misschien al iets verteld over het onderzoek. Voor het
Nadere informatieMet Talenten aan de slag. Van theoretische basis tot concrete lespraktijk
Met Talenten aan de slag Van theoretische basis tot concrete lespraktijk AN JACOBS SUPER MEGA KNAP VZW info@supermegaknap.be www.supermegaknap.be 0497/53.30.23 INTELLIGENTIE MEERVOUDIGE INTELLIGENTIE
Nadere informatieVeilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod
Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat
Nadere informatieHet huiswerk heeft de volgende functies: - Het kan er toe bijdragen dat kinderen niet achterop raken met het onderwijsprogramma
Huiswerk op De Springplank Informatiebrochure voor ouders / verzorgers Deze brochure is opgezet om u als ouders/verzorgers te informeren over de rol van huiswerk op De Springplank. We hopen dat deze informatie
Nadere informatieBehandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW
Behandeling Leven zoals jij dat wilt Rian leerde voor zichzelf opkomen Ondersteund door SDW Welke informatie vind je in deze brochure? SDW helpt je verder pagina 3 Therapie pagina 9 Onderzoek en behandelplan
Nadere informatieLuisteren. Bij deze hand-out hoort ook een presentatie document om te gebruiken in de klas. U kunt het hier downloaden.
Luisteren Bij deze hand-out hoort ook een presentatie document om te gebruiken in de klas. U kunt het hier downloaden. Voor meer informatie Vida Niazian Karakteroloog, HeartMath Resilient Educator 06 215
Nadere informatieRelaxatie en ontspanning. voor ouder en kind
Relaxatie en ontspanning voor ouder en kind door Sofie Possemiers www.elsole.be Deze oefening wordt aangeboden door Sofie Possemiers van El Sole. Wil je nog meer van zulke oefeningen ontvangen, schrijf
Nadere informatieWelke voorkeur heb jij?
Pedagogische vaardigheden: Welke voorkeur heb jij? Als pedagogisch medewerker maak je in de omgang met de kinderen in jouw groep gebruik van verschillende pedagogische vaardigheden. Wat zijn jouw voorkeursvaardigheden
Nadere informatieBaby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam!
Baby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam! Waarom zo vroeg beginnen? Baby s kunnen veel meer dan je denkt. Luisteren Vanaf de eerste dag luistert je baby naar jouw stem. Al begrijpt
Nadere informatieTheoretische verantwoording
Goed gedaan Theoretische verantwoording Malmberg Goed gedaan! Theoretische verantwoording Een preventief programma Goed gedaan! is een praktisch sociaal-emotioneel programma voor de basisschool. Het geeft
Nadere informatieHuiswerkbeleid OBS De Westhoek
Huiswerkbeleid OBS De Westhoek Inleiding Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van huiswerk levert
Nadere informatieVeilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod
Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod 2 Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informaties Speelbrief ZO LEES IK PIPPO PIPPO-thema prentenboeken JULI 2017 Speelbrief - Juli p1
THEMA: OP VAKANTIE MET DE ALLERKLEINSTEN! s Speelbrief JULI 2017 Aapje Pippo gaat met de trein op reis. Bruintje Beer en peuter Max spelen aan de waterkant en nijntje logeert bij haar opa en oma. Allemaal
Nadere informatieBenodigdheden: Filmpje brein uitleg: overtuigingen en het effect op leren Kaartjes helpende en remmende gedachten, zie bijlage 1
Titel van deze les: Helpende en remmende gedachten 2 Uitdaging: overtuigingen Denkwolk onderwerp: overtuigingen Vakgebied(en): psycho educatie Doelgroep: MB/BB Maker: Marianne van Zetten Doel: Welke vaardigheid
Nadere informatieMATTIEU WIJNEN. eigenaar audiovisueel bedrijf. Middelbare school. Mattieu, 46 jaar, eigenaar van MWee, een bedrijf in beeld, licht en
78 MATTIEU WIJNEN eigenaar audiovisueel bedrijf Mattieu, 46 jaar, eigenaar van MWee, een bedrijf in beeld, licht en geluid, ken ik van de Events van Open Circles. Hij verzorgt al jaren het geluid tijdens
Nadere informatieBlauwe stenen leer je zo
Handleiding groep 3-8 Blauwe stenen leer je zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe je een steen van Jeelo leert. Voor groep 3-4 wijzer 2009 Zo leer je blauwe stenen
Nadere informatieWelke coöperatieve werkvormen gaan we aanleren?
Welke coöperatieve werkvormen gaan we aanleren? w 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1 X 2 X X 3 X X X 4 X X X X 5 X X X X X 6 X X X X X X 7 X X X X X X X 8 X X X X X X X X ö 1. D e n k e n D e
Nadere informatieMEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking.
MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel
Nadere informatieKIJK! Lijst van: Schooljaar: Groep: Leraar: Datum gesprek 1e rapport: Datum gesprek 2e rapport: KIJK! 1-2 Bazalt Educatieve Uitgaven www.bazalt.
KIJK! Lijst van: Schooljaar: Groep: Leraar: Datum gesprek : Datum gesprek : KIJK! Lijst 1. Basiskenmerken Een kind dat lekker in zijn vel zit, zal zich goed en vlot ontwikkelen. Het is van nature nieuwsgierig
Nadere informatieLezing: Voorbij de misverstanden! Neuro-diversiteit op de werkvloer
Lezing: Voorbij de misverstanden! Neuro-diversiteit op de werkvloer Samenwerking vanuit de verschillende denkstijlen. Door: Sjan Verhoeven Professional met ervaringsdeskundigheid. Inzicht in het diversiteit
Nadere informatieKIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING
LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?
Nadere informatieNIEUWE METHODES 3 SEPTEMBER
NIEUWE METHODES 3 SEPTEMBER HET NATIONAAL MEDIAPASPOORT Kinderen zijn steeds jonger online via (spel)computers, tablets of zelfs mobiele telefoons. Het wordt steeds moeilijker om te weten wat zij online
Nadere informatiewerken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren werkvormen leren leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieTIPS VOOR DOCENTEN. Kim Koelewijn. Nu met nog meer tranen! HUIL! Het lucht op Vergroot je woordenschat rondom emoties, en laat je lekker gaan
TIPS VOOR DOCENTEN HUIL! Het lucht op Nu met nog meer tranen! Kim Koelewijn Vergroot je woordenschat rondom emoties, en laat je lekker gaan 9-99 TIPS VOOR DOCENTEN Dichtbij en verder weg Wanneer je met
Nadere informatie27 November 2018 ONDERWIJSADVIES EN TRAINING. De taal van rekenen. Vincent Jonker & Monica Wijers
ONDERWIJSADVIES EN TRAINING 27 November 2018 De taal van rekenen Vincent Jonker & Monica Wijers Starter Wat zie je hier? Kennismaken MBO of VO? Docent of anders? Rekenen, taal of een ander vak? Bespreek
Nadere informatieHuiswerkbeleid Onderwijsteam 7 it Bynt Winsum
Huiswerkbeleid Onderwijsteam 7 it Bynt Winsum Inleiding: Het onderwijs op school is er onder meer op gericht de verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Ook het maken van
Nadere informatieKletskoek. 2. Verbasterzinnen. 3. Klein geloof. 4. Lachspiegel. 5. En toen zei jij. 6. Verrassende vragen. 7. Vraagbaak. 9.
Kletskoek 1. Tips om te communiceren met kinderen 2. Verbasterzinnen 3. Klein geloof 4. Lachspiegel 5. En toen zei jij 6. Verrassende vragen 7. Vraagbaak 8. Activiteiten die communicatie met kinderen op
Nadere informatieHelpende gedachten. (Deel 2)
Helpende gedachten. (Deel 2) Executieve functies Helpende gedachten zijn probleem overstijgende gedachten. Een kind in de klas met leer- of gedragsproblemen? Zwakke executieve functies zijn hier vaak een
Nadere informatieLes 2 Integratie Leestekst: Begeleid Werken. Introductiefase
Les 2 Integratie Leestekst: Begeleid Werken "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de vorige les hebben we weer met een kaart gewerkt. Daarop stonden alle 4 de vragen die we de vorige lessen gebruikt hebben
Nadere informatieLOGOPEDIEPRAKTIJK EVA ROEGIERS
LOGOPEDIEPRAKTIJK EVA ROEGIERS Riemesteenweg 84 9940 Ertvelde GSM: 0473/39.47.58 e-mail: roegiers_eva@hotmail.com Blind leren typen met 10 vingers in 10 lessen. Elke sessie duurt 1 uur. Voor elk kind vanaf
Nadere informatieChecklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren?
Checklist Rekenen Groep 3 1. Tellen tot 20 Als kleuters, in groep 1 en groep 2, zijn de kinderen bezig met de zogenaamde voorbereidende rekenvaardigheid. Onderdelen hiervan zijn ordenen en seriatie. Dit
Nadere informatieLEREN LEREN LEREN. een overzicht met leerhulpjes voor de diverse vakgebieden. Hieronder kun je lezen over het leren/maken van:
LEREN LEREN LEREN een overzicht met leerhulpjes voor de diverse vakgebieden Hieronder kun je lezen over het leren/maken van: 1. DICTEE 2. TAFELS 3. VRAGEN EN OPDRACHTEN 4. STUKKEN TEKST (bijv. hoofdstuk
Nadere informatieHet houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
Nadere informatieOBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN
OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN Mijn muzisch enthousiasme Mijn muzische durf en creativiteit Mijn relatie met en begrip van de kunsttalen Mijn muzische expressie
Nadere informatie